«ΠΟΙΟΣ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΗ ΒΙΡΤΖΙΝΙΑ ΓΟΥΛΦ;» ΤΟΥ EDWARD ALBEE | ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ

ΤΟΥ EDWARD ALBEE - ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ: ΜΑΡΊΑ ΠΑΝΟΥΡΓΙΆ - ΜΙΚΡΉ theatre theatre theatreΣΚΗΝΉ - 21:0 0

ΠΟΙΟΣ ΦΟΒΆΤΑΙ ΤΗ ΒΙΡΤΖΊΝΙΑ ΓΟΥΛΦ; 12-30 ΔΕΚ. 2018

Δύο ζευγάρια. Ένα άγριο ξενύχτι. Ένας πόλεμος σε ένα σαλόνι.

Φωτογραφίες © Nikolay Biryukov

Κάτι από τη σκηνοθέτρια

Άμστερνταμ, σαλόνι τη νύχτα, 1997 Ένα βράδυ κοίταζα για ώρα ένα φωτεινό παράθυρο. Καλοντυμένοι άνθρωποι έμοιαζαν να διασκεδάζουν· χόρευαν, έπιναν, κάπνιζαν, γελούσαν, έτρωγαν και μιλούσαν ταυτόχρονα. Θα πρέπει να ήταν κάποια γιορτή... Ξαφνικά, μια μικρή αναταραχή, κάτι έσπασε –ένα ποτήρι, ίσως;– και μετά επιστροφή στην κανονικότητα. Η ώρα πέρασε, η μουσική χαμήλωσε και το σαλόνι άρχισε να αδειάζει από κόσμο. Μπορούσα να δω τις χειραψίες, τα τυπικά φιλιά και τις θερμές αγκαλιές των αποχαιρετισμών. Στο τέλος, έμεινε ένα ζευγάρι: ένας άντρας και μια γυναίκα. Καθισμένοι στον καναπέ, κάπνιζαν και έπιναν αμίλητοι. Κάποια στιγμή χάθηκαν στο βάθος του σπιτιού. Το σαλόνι έμεινε άδειο με τα φώτα ανοιχτά.

Φαντάστηκα αυτό το «παράθυρο / σαλόνι» σ’ ένα μουσείο. Οι επισκέπτες του θα μπορούν να δουν ανθρώπινες συμπεριφορές περασμένων δεκαετιών, συμπεριφορές που στο μέλλον θα φαντάζουν πρωτόγονες. Αυτά τα «παράθυρα» θα είναι εκθέματα-φόρος τιμής στο ανθρώπινο είδος που διέσχισε τους αιώνες, αναζητώντας απελπισμένα την αγάπη. Το έργο του Έντουαρντ Άλμπι είναι ένα τέτοιο παράθυρο. Μαρία Πανουργιά

Η Μαρία Πανουργιά είναι ηθοποιός, σκηνοθέτρια και σκηνογράφος. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και υποκριτική στο Στούντιο του Άκη Δαβή. Το Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ; είναι η τέταρτη σκηνοθεσία της και η πρώτη της στη Στέγη.

Στη ζούγκλα του σαλονιού ο ένας στήνει παγίδες στον άλλο, περιμένοντας το θύμα του να πιαστεί. (Στέλλα Βογιατζάκη και Γιάννης Παπαδόπουλος)

Κάτι από τον σύμβολο δραματουργίας

Πώς να ξεφύγει κανείς από τον πόνο και την ταπείνωση; Ο φυσικός τρόπος είναι σκοτώνοντας ή ταπεινώνοντας τον εκτελεστή ή τον ευεργέτη του· ή βρίσκοντας κάποιον άλλον, πιο αδύναμο, για να θριαμβεύσει εις βάρος του. Αντονίνα Ζελιάσκοβα, εθνολόγος

Το λυκαυγές των σχέσεων Η πρόταση της Μαρίας Πανουργιά να διαβάσουμε το Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ; από το μέλλον δεν φέρνει απλώς το συγκεκριμένο θεατρικό έργο στο «σήμερα», αλλά μεταθέτει χρονικά τη δική μας ματιά, ώστε να κοιτάξουμε «νοσταλγικά» ό,τι διαδραματίζεται μέσα στις σελίδες του. Ας θεωρήσουμε, λοιπόν, ότι η γραφή του Άλμπι, οι χαρακτήρες του έργου, η πλοκή, οι επιμέρους δράσεις και οι διάλογοι, ανήκουν όλα στο απώτερο παρελθόν και ότι συγκαταλέγονται πλέον ανάμεσα σε άλλα επιβιώματα, γεμάτα χάρη και ομορφιά, τα οποία αφηγούνται τη συνέχεια και εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.

Ένας κόσμος από το μέλλον Αυτή η ιστοριογραφική ματιά μάς καλεί να αναθεωρήσουμε το πώς παρατηρούμε τις ανθρώπινες σχέσεις, να δείξουμε κατανόηση στα συναισθηματικά αδιέξοδα, στις αναρίθμητες μεταπτώσεις των χαρακτήρων, την αστάθειά τους ενώ προσπαθούν να συνυπάρξουν. Ο κόσμος του Άλμπι, για κάποιον που τον παρατηρεί από το μέλλον, δεν είναι απλώς ένας κόσμος διεφθαρμένος, στιγματισμένος από τον εξευτελισμό και την αναξιοπρέπεια των ανθρώπων· ούτε το αντίστοιχο μιας ζούγκλας, όπου η επιβίωση υπερτερεί της ζωής, όπου ο ισχυρότερος απλώς επικρατεί. Σ’ αυτό το παιχνίδι της ανέφικτης ευτυχίας, εντοπίζουμε παράλληλα την προθυμία των χαρακτήρων να ξεπεράσουν τον εαυτό τους μέσα από την εξαχρείωση. Τα τεχνάσματα που επιστρατεύουν ο ένας εναντίον του άλλου, τα κόλπα που μέσα στα χρόνια καταντούν ρουτίνα, η φρίκη που προκαλούν στους γύρω αλλά και στον ίδιο τους τον εαυτό, δημιουργούν την εντύπωση ότι το ανθρώπινο είδος δεν έχει σωτηρία· παραμένει προσκολλημένο στο τραύμα ενός αποκλεισμού: στην ανικανότητά του να προσεγγίσει τον άλλον.

Ένα ιδανικό ψέμα Ωστόσο, είναι εξίσου εμφανές ότι τα συγκεκριμένα «θύματα» στο πεδίο μάχης των σχέσεων δεν διαθέτουν άλλον τρόπο για να μιλήσουν και να ακουστούν. Ζουν σ’ έναν κόσμο που καταρρέει, σ’ έναν κόσμο στον οποίο η αγάπη, η εμπιστοσύνη, η συμπόνια θα μπορούσαν να θεωρηθούν συμπτώματα δολοφονικής συμπεριφοράς. Αντί όμως να οδηγηθούν στην αποτρόπαια πράξη της εξόντωσης του άλλου, αφήνοντας έτσι τον φόβο να θριαμβεύσει, ο Τζωρτζ και η Μάρθα γίνονται το πρότυπο ενός ζευγαριού που εξακολουθεί να αφοπλίζει τον θεατή με την απόλυτη έκθεση της ανθρώπινης αδυναμίας και ευθραυστότητας. Γίνονται το ζεύγος που διασχίζει το κατώφλι των παλαιών σχέσεων, προτείνοντας μια λοξή συντροφικότητα, ένα ιδανικό ψέμα για να αναπλάσουμε τον κόσμο με το υλικό της εμπειρίας τους. Τάσος Κουκουτάς

Κάτι από τον συνθέτη

THE TERRIBLE FATHER SEE THE TERRIBLE FATHER SEE THE POWERFUL DADDY FATHER OF LOVE FATHER OF HATE HIS WAY IS QUIET. HIS WAY IS NARROW. HIS WAY IS DEEP. THE RIVER IS HOPE. I went to the mountain, fell down on my knees I was dying and talking I was dying and talking I drove your roads Drive your big daddy roads I felt defeated But I’m going on SEE THE TERRIBLE FATHER SEE THE POWERFUL DADDY FATHER OF LOVE FATHER OF HATE HIS WAY IS QUIET. HIS WAY IS NARROW. HIS WAY IS DEEP. THE RIVER IS HOPE. I went to the mountain, fell down on my knees I was dying and talking you should be lord of the body you should be lord of my body Blaine L. Reininger

Η Λένα Κιτσοπούλου στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Martha, συζύγου του George. Ονόματα τα οποία ο Άλμπι δανείστηκε από το ζευγάρι των ΗΠΑ, Τζωρτζ και Μάρθα Ουάσιγκτον.

Κάτι για τον συγγραφέα

Βρέφος 18 ημερών, ο Έντουαρντ Άλμπι (γενν. 1928) δόθηκε για υιοθεσία. Οι θετοί γονείς του ήταν ευκατάστατοι Νεοϋορκέζοι θεατρικοί επιχειρηματίες. «Ποτέ δεν ένιωσα άνετα μαζί τους» δήλωσε αργότερα. «Δεν νομίζω ότι ήξεραν πώς είναι να είσαι γονιός. Πιθανότατα ούτε εγώ ήξερα πώς είναι να είσαι γιος.» Σε όλη του τη ζωή ερχόταν σε σύγκρουση με κάθε μορφή κατεστημένου (σχολείο, οικογένεια, πανεπιστήμιο, θεσμούς). Προκάλεσε αίσθηση ήδη με το πρώτο θεατρικό έργο του, το μονόπρακτο Ιστορία του Ζωολογικού Κήπου (1958). Έλαβε τρεις φορές το βραβείο Πούλιτζερ, για τα έργα Εύθραυστη ισορροπία (1967), Θαλασσινό τοπίο (1975) και Τρεις ψηλές γυναίκες (1994), καθώς και το βραβείο Tony για το σύνολο του έργου του (2005). Το Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ; παρέμεινε το πιο διάσημο έργο του. Όπως έλεγε και ο ίδιος «έγινε το λαμπερό αλλά κάπως βαρύ μετάλλιο που κρεμόταν στον λαιμό μου». Έζησε επί 35 χρόνια με τον σύντροφό του σε ένα λοφτ, διακοσμημένο με έργα αφρικανικής τέχνης και μοντερνιστών, στην Τραϊμπέκα της Νέας Υόρκης, μέχρι τον θάνατό του, το 2016.

Με το σαρδόνιο χιούμορ, την ψυχαναλυτική διεισδυτικότητα και την ιδιότυπη χρήση του παράλογου στοιχείου, αναδείχθηκε ο μέγας Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας της γενιάς του, επίγονος των Eugene O’Neill, Arthur Miller και Tennessee Williams. Έχει πει: «Δεν έχω μυστικά. Όλοι ξέρουν ότι είμαι γκέι... Όλοι ξέρουν ότι πίνω πολύ...»

Για τη μυθολογία του έργου

— Ο τίτλος του έργου του Έντουαρντ Άλμπι είναι παράφραση του τραγουδιού “Who’s Afraid of the Big Bad Wolf?” από την ταινία κινουμένων σχεδίων του Walt Disney Τα τρία γουρουνάκια (Three Little Pigs, 1933). Ο Άλμπι αντικαθιστά τον «λύκο» (wolf) με το όνομα της Αγγλίδας αυτόχειρα συγγραφέως Virginia Woolf.

— Οι τρεις πράξεις του έργου φέρουν τους περιπαικτικούς τίτλους: Παίζω και Μαθαίνω, Η Νύχτα των Μαγισσών και Ο Εξορκισμός.

— Ο Τζωρτζ και η Μάρθα δανείζονται τα ονόματά τους από το «ιδρυτικό» ζευγάρι των ΗΠΑ, τον Τζωρτζ και τη Μάρθα Ουάσιγκτον. Έτσι απλά, ο Άλμπι επεκτείνει σιωπηρά την απεικόνιση αυτού του ελαττωματικού γάμου στον εκφυλισμό ολόκληρης της Αμερικής.

— Τα μέλη της επιτροπής του βραβείου Πούλιτζερ του 1963 παραιτήθηκαν, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, μετά την ακύρωση της απόφασής τους να απονείμουν το βραβείο στο Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γούλφ; Η διοίκηση του βραβείου, από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια, απέρριψε την επιλογή λόγω των σεξουαλικών αναφορών και της «χυδαίας» γλώσσας του έργου.

— Όταν το Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ; πρωτοπαίχτηκε στη Νέα Υόρκη, το 1962, ο Richard Schechner, μετέπειτα πρωτοπόρος σκηνοθέτης και θεωρητικός του θεάτρου, έγραψε μια βιτριολική κριτική για το έργο: «Έχω βαρεθεί τα θεατρικά έργα-μεταφορές. Έχω βαρεθεί τη νοσηρότητα και τη σεξουαλική διαστροφή που υπάρχουν μόνο για διασκεδάσουν ένα ανίκανο και ομοφυλόφιλο θέατρο και κοινό. Έχω βαρεθεί τον Άλμπι.»

— Elizabeth Taylor και Richard Burton: Ένα ζευγάρι θρυλικό, τόσο για την υποκριτική του δεινότητα όσο και για τον θυελλώδη συζυγικό του βίο, ερμήνευσε τους ρόλους της Μάρθα και του Τζωρτζ, αντίστοιχα, στην κινηματογραφική μεταφορά του έργου, το 1966, από τον Mike Nichols. Η Τέιλορ δήλωσε «έχω κουραστεί να παίζω τη Μάρθα στην πραγματική ζωή». Η ταινία ήταν η πρώτη στην ιστορία των Όσκαρ που απέσπασε υποψηφιότητες για το 100% του τετραμελούς καστ.

Διαβάζοντας στις πρόβες Αποσπάσματα από τα κείμενα έμπνευσης που διάβαζε ο θίασος στη διάρκεια προετοιμασίας της παράστασης

ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΚΑΛΎΨΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΑΛΌΝΙΑ: Μου χάρισες τη μεγαλύτερη δυνατή ευτυχία. Υπήρξες από κάθε άποψη ο καλύτερος άντρας. […]Δεν νομίζω ότι δύο άνθρωποι θα μπορούσαν να είναι πιο ευτυχισμένοι απ’ όσο υπήρξαμε εμείς. Από το σημείωμα που άφησε στον σύζυγό της, προτού αυτοκτονήσει, η Βιρτζίνια Γουλφ Πηγή: Alexandra Lemasson, Βιρτζίνια Γουλφ, μτφρ. Ειρήνη Λέκκου – Δάντου, εκδόσεις Κασταλία 2006

ΛΥΠΑΜΑΙ ΠΟΥ Η ΖΩΗ ΣΟΥ ΗΤΑΝ ΕΤΣΙ. Σ’ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΟΙΕΙΣΑΙ ΜΑΖΙ ΜΟΥ. Τζόναθαν Σάφραν Φόερ, Όλα έρχονται στο φως, μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδόσεις Μελάνι 2011

Το «οικείο» σημαίνει αυτό που ανήκει στον οίκο, το μη ξένο, το εξημερωμένο, αυτό που δημιουργεί το αίσθημα της θαλπωρής. Σύμφωνα όμως με τον Φρόυντ, η λέξη αυτή αναπτύσσεται προς την κατεύθυνση της αμφισημίας έως ότου τελικά συμπίπτει με το αντίθετό της – «ανοίκειο». Γιατί το οικείο κρύβει μέσα του την έννοια του κρυφού, του μυστικού. Παραπέμπει στο μύχιο (από το μυχό, που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει και το εσώτερο μέρος του σπιτιού). Το ανοίκειο είναι το συνηθισμένο που ξαφνικά στοιχειώνει – κάτι που έπρεπε να παραμείνει κρυφό, αλλά βγήκε στο φως.

ΓΙΑ ΤO ΑΛΚΟΌΛ: Ο πότης γυρεύει τον τόπο που θα πιει, όπως περίπου το ζώο ψάχνει τον τόπο που θα γεννήσει. Σαν το χοντροκέφαλο μοσχάρι ο μεθυσμένος δεν θέλει να διδαχθεί τίποτα. Μόνο η πτώση τον έλκει. Το μεθύσι, ό,τι κι αν λέει η παράδοση αιώνων, δεν είναι πράγμα της χαράς. Μοιάζει με τη θάλασσα: άλλοι την ταξιδεύουν και την κολυμπούν, κι άλλοι πάνε στα νερά της να πνιγούν. Αποσπάσματα από το Περί μέθης του Κωστή Παπαγιώργη, εκδόσεις Καστανιώτη 1990

ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΘΡΏΠΙΝΟ ΕΊΔΟΣ: Τώρα που ζούμε στο φως τώρα που ζούμε μες στην άμεση γειτνίαση του φωτός κι αυτό το φως λούζει τα κορμιά μας μες σε μιαν άλω χαράς· Τώρα που έχουμε εγκατασταθεί στις όχθες του ποταμού και τ’ απογεύματα είναι ατελείωτα· Τώρα που αγγίζουμε το φως γύρω από τα κορμιά μας τώρα που φτάσαμε στον προορισμό μας κι αφήσαμε πίσω μας το σύμπαν του διχασμού το πνευματικό σύμπαν του διχασμού για να κολυμπήσουμε μες στην ακίνητη και γόνιμη χαρά ενός καινούργιου νόμου· Σήμερα για πρώτη φορά μπορούμε να εξιστορήσουμε το τέλος του αρχαίου βασιλείου. Μισέλ Ουελμπέκ, Τα στοιχειώδη σωματίδια, μτφρ. Αλέξης Εμμανουήλ, εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας 2000

12-30.12.2018 ΜΙΚΡΗ ΣΚΗΝΗ | 21:00 Διάρκεια: 2 ώρες και 10 λεπτά Με αγγλικούς υπέρτιτλους: τα Σαββατοκύριακα 15-16 και 22-23 Δεκεμβρίου 2018 Πρωτότυπος τίτλος “Who's Afraid of Virginia Woolf?” του Edward Albee

Μετάφραση: Τζένη Μαστοράκη Σκηνοθεσία: Μαρία Πανουργιά Σύμβουλος Δραματουργίας: Τάσος Κουκουτάς Σκηνογραφία: Πουλχερία Τζόβα Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη Σχεδιασμός Φωτισμών: Ελίζα Αλεξανδροπούλου Επιμέλεια Κίνησης: Ζωή Χατζηαντωνίου Μουσική και Ήχος: Blaine L. Reininger Βοηθός Σκηνοθέτη: Ράνια Καπετανάκη

Βοηθός Ενδυματολόγου: Κέλλυ Παπαδοπούλου Κομμώσεις: Χρόνης Τζήμος Κατασκευή Kοστουμιών: Παναγιώτα Τσομπανάκη Ψηφιακή Μακέτα: Νικόλ Χωρινοπούλου Ζωγραφική: Ιάσονας Καμπάνης, Κατερίνα Ψαραδέλη Κατασκευή Σκηνικού: Στέλιος Λαμπαδάριος Μετάφραση Υπερτίτλων: Μέμη Κατσώνη Ταυτόχρονος Υπερτιτλισμός: Γιάννης Παπαδάκης

Παίζουν: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης (George), Λένα Κιτσοπούλου (Martha), Γιάννης Παπαδόπουλος (Nick), Στέλλα Βογιατζάκη (Honey) Εκτέλεση παραγωγής: Ελένη Κοσσυφίδου / Blackbird production Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση Ευχαριστούμε τα Υφάσματα Μπέσης για την ευγενική παραχώρηση των υφασμάτων Αδειοδότηση για την Ελλάδα μέσω ΣΟΠΕ Ο.Ε.

Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά το 1962 στη Νέα Υόρκη προκαλώντας μεγάλη αίσθηση και αποσπώντας τα βραβεία Tony και Drama Critic’s Circle.

"Who’s afraid of Virginia Woolf?"

By Edward Albee Directed by Maria Panourgia

12-30.12.2018 UPPER STAGE | 21:00

Two couples and their relationships hit rock bottom. A long, wild, brutal night. Marriage is no longer sacred.

A legendary play, forever associated with Elizabeth Taylor and Richard Burton thanks to the film of the same name, is to be staged at the Onassis Stegi as a “living museum” of behaviors from decades past.

Two couples stay up late drinking copious quantities of alcohol.

The party begins. Emotions bide their time, ready to set the sanctity of marriage, the very heart of Western civilization, ablaze. Knowledge is used to neutralize—and neuter— the other. In the living room-jungle, they set traps for each other and wait to snare their prey.

Maria Panourgia directs this classic American work free of illusions.

She gives us a ‘stuffed’ bourgeois sitting room full of relics of the past, and leaves the radio on.

She’s interested in the morbidity of relationships, but also in the era in which “Who’s afraid of Virginia Woolf?” plays out—an era it encapsulates like a time capsule.

And as the murder of a child slowly comes to the surface, Maria Panourgia invites us to view the work with which Albee rocked Sixties’ audiences as a “living museum” of behaviours past.

Duration: 2 hours and 10 minutes At weekends 15-16 and 22-23 December 2018 with English surtitles Original title “Who's Afraid of Virginia Woolf?” του Edward Albee

Director: Maria Panourgia Dramaturg: Tassos Koukoutas Set Designer: Poulcheria Tzova Costume Designer: Ioanna Tsami Lighting Design: Eliza Alexandropoulou Movement: Zoe Hadjiantoniou Music and Sound: Blaine L. Reininger Assistant Director: Rania Kapetanaki Hair Design: Chronis Tzimos

Costume Manufacture: Panagiota Tsompanaki Digital Model: Nicol Chorinopoulou Painting: Iasonas Kampanis, Katerina Psaradeli Set Construction: Stelios Lampadarios Surtitles Translation: Memi Katsoni Simultaneous Surtitling: Yannis Papadakis

Cast: Konstantinos Avarikiotis (George), Lena Kitsopoulou (Martha), Yannis Papadopoulos (Nick), Stella Vogiatzaki (Honey) Line Production: Eleni Kotisifidou/ Blackbird production Produced by: Onassis Stegi Many thanks to Bessis Textile Imports

BY EDWARD theatre ALBEE - DIRECTED BY MARIA theatre PANOURGIA - UPPER theatreSTAGE - 21:0 0

Καλώς ήρθατε στη ζούγκλα των σχέσεων.