Aanpak PFAS is goede zaak; nu mét overheid op zoek naar werkbaar alternatief

Het is belangrijk om zo snel mogelijk de nadelige effecten van PFAS op de gezondheid terug te dringen. MKB-Nederland en VNO-NCW steunen daarom de wens van Nederland en enkele andere Europese landen om de schadelijke effecten van PFAS uit te bannen, mede door aanscherping van Europese regels.

De problematiek is echter complex. Zo kan het via bedrijven van buiten Europa alsnog de markt opkomen als we de handhaving op import niet versterken. Daarnaast moeten versneld alternatieven gevonden worden voor PFAS-toepassingen voor bijvoorbeeld de energietransitie, zodat deze echt uitgefaseerd kunnen worden. Dit vraagt om het intensiveren van de bestaande samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en wetenschap via een gezamenlijk innovatieprogramma.

Allerlei toepassingen

Onlangs maakte het Europese Agentschap ECHA bekend wat er in het restrictievoorstel staat om uiterlijk 2028 PFAS, een verzamelnaam voor per- en polyfluoralkylstoffen, in Europa te verbieden. Deze chemische producten zijn nuttig in allerhande toepassingen. Bekende, zoals de Teflon anti-aanbaklaag of in vetvrij papier. Maar ook in meer onverwachte producten zoals tapijt, als bescherming tegen water, olie, vuil en stof of cosmetica. De brandweer gebruikt blusschuim met PFAS voor de bestrijding van complexe branden. Zelfs voor de energietransitie zijn PFAS-toepassingen in zonnepanelen, windmolens of de productie van groene waterstof nu nog nodig vanwege allerlei eigenschappen.

Zoeken naar werkbare alternatieven Dat verschillende soorten PFAS schadelijk zijn voor de gezondheid, is sinds een aantal jaren bekend. De stofjes komen niet van nature voor in het milieu en breken niet af. Het bedrijfsleven steunt daarom volledig de doelstelling om de schadelijke effecten van PFAS uit te bannen. De praktijk is echter wel weerbarstig. Voor veel toepassingen (bijvoorbeeld voor de energietransitie) zijn namelijk nog geen alternatieven voorhanden. Een verbod op PFAS zonder alternatieven kan er daardoor toe leiden dat allerlei cruciale producten niet meer gemaakt kunnen worden en zelfs onze duurzaamheidsambities dus in de knel kunnen komen. “Daarom moet het tempo om werkbare alternatieven uit te vinden omhoog en volledig in lijn worden gebracht met het tempo van uitfaseren. Dit vraagt om intensieve samenwerking van overheid, wetenschap en bedrijfsleven. Verder helpt het niet als we tegelijkertijd PFAShoudende producten blijven importeren uit bijvoorbeeld China. Dus moet de handhaving op import van buiten Europa flink omhoog. Anders is het dweilen met de kraan open”, aldus de ondernemersorganisaties.

Op grond van een Europese richtlijn moeten verschillende (digitale) diensten en producten die ondernemers leveren of gebruiken, op 28 juni 2025 toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. “Het is belangrijk dat iedereen in onze samenleving ook digitaal volop kan meedoen. Tegelijk vraagt deze richtlijn het nodige van bedrijven. Van belang is dat zij tijdig met hun voorbereidingen beginnen en ondersteuning krijgen van hun leveranciers”, zei Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, bij de ronde tafel die de ondernemersorganisatie samen met VNO-NCW over digitale toegankelijkheid had georganiseerd.

European Accessibility Act Nederland telt 2,5 miljoen mensen met een beperking. Voor mensen met een visuele beperking (circa 300.000) maar ook bijvoorbeeld laaggeletterden, is het bezoeken en gebruiken van websites, apps, maar bijvoorbeeld ook mobiele pinapparaten en automaten voor kaartver-