'Zeker weten: dit maakt indruk'

Herstelgericht werken: een andere aanpak van overlast en burenruzies

Overlast, burenruzies, vandalisme … Overal waar mensen samenkomen, ontstaan er wel eens conflicten. Maar hoe ga je daar als stad mee om? Je kan straffen, maar ook in gesprek gaan. Beboeten, maar ook werken aan nieuwe inzichten. Leuven zet in op burenbemiddeling en zinvolle alternatieven voor GAS-boetes.

Geen boete, wel stilstaan bij de impact van alcohol

Jean-Paul Haubourdyn, preventiemedewerker bij de stad: ‘Wanneer je in Leuven overlast veroorzaakt door dronkenschap, krijg je een GAS-boete. Het gaat dan bijvoorbeeld om monumenten beklimmen, braken of afval achterlaten op het openbaar domein. Je moet dan tussen de € 125 en € 350 betalen. Jongeren kunnen in dat geval kiezen voor een alternatieve straf. Ze hoeven geen boete te betalen als ze een traject volgen over de impact van alcohol.’

‘Dat kan met een bezoek van 4,5 uur aan Health House, een hoogtechnologisch belevingscentrum over gezondheid en zorg. Daar leren de jongeren wat alcohol met je lever en je hersenen doet, en wat een black-out of een kater nu eigenlijk is. Met een virtual-realitybril ervaren ze de effecten van alcohol aan den lijve. Met zo’n bril wordt het moeilijk om je te oriënteren of om gevaren in te schatten. Zeer ontnuchterend als je niks gedronken hebt.’

‘Ook de sociale gevolgen van te veel drinken komen aan bod. De jongeren krijgen enkele filmpjes te zien. Daarin zie je bijvoorbeeld glasscherven liggen in het park. Eerst vragen we hoeveel last ze zelf zouden hebben van dat glas. Daarna vragen we hoeveel last andere mensen er volgens hen van hebben. Zo willen we de jongeren laten beseffen dat hun gedrag vervelende gevolgen heeft voor anderen.’

‘Ik voel soms een lichte weerstand als we van start gaan. Maar dat verandert snel. Want belangrijk: we wijzen niemand met de vinger. We sensibiliseren. Vroeger kwamen we samen in een klaslokaal voor een klassieke powerpointpresentatie. Ik kan je verzekeren: dan maakt de beleving in Health House meer indruk.’

Eerste hulp bij burenruzies

Nafisa El Ouali, burenbemiddelaar bij de stad: ‘De meeste buren schieten goed op met elkaar. Maar soms gaat het mis en leiden ergernissen tot ruzies. Via burenbemiddeling zoeken we samen een oplossing. Sommige mensen vragen tips om zelf een probleem op te lossen, anderen vragen ons meteen om te bemiddelen.’

‘Als beide partijen akkoord gaan met een bemiddeling, spreken we eerst met elke buur apart. We laten ze hun kant van het verhaal vertellen, en we luisteren. Daarna plannen we een gezamenlijk gesprek op een neutrale plaats, meestal bij de stad. Die gesprekken voeren we trouwens niet alleen. We werken samen met 16 vrijwilligers die mee bemiddelen, en soms ook vertalen.’

‘Er zijn veel aanleidingen voor burenconflicten: pesten, roddelen, overhangend groen … Maar de meest voorkomende is geluidsoverlast. In 2022 ging het om maar liefst 31% van de klachten. We hebben dat jaar 55 burenbemiddelingen opgestart, en bij 91% van de bemiddelingsgesprekken zijn we tot een akkoord gekomen. Als buren openstaan voor bemiddeling, dan is de kans groot dat het conflict opgelost geraakt. Daarna zijn ze blij dat ze weer met elkaar kunnen praten.’

Op pad met de straatvegers

Danny Dormaels, ploegbaas bij de reinigingsdienst van de stad: ‘Jongeren die iets mispeuterd hebben, kunnen hun GAS-boete inruilen voor enkele uren werken bij de reinigingsdienst. Aan het begin van hun shift vraag ik hen vlakaf: ‘Allee, vertel eens, wat heb jij uitgestoken?’ En: ‘Waarom heb je dat in hemelsnaam gedaan?’ Meestal gaat het om wildplassen of hebben ze vuilniszakken opengestampt. Die dingen gebeuren vaak omdat ze een glas te veel op hebben. Maar ik ben niet te streng hé, ik probeer gewoon een gesprek aan te knopen, dat breekt het ijs.’

‘De jongeren helpen ons op verschillende manieren: ze rijden mee met een veegmachine, ruimen zwerfvuil op of gaan openbare vuilnisbakjes leegmaken. Op het einde van hun shift vraag ik hen: ‘En wat hebben we vandaag geleerd?’ Zoals Piet Huysentruyt (lacht). Vaak zijn ze verbaasd hoeveel zwerfvuil er in Leuven rondslingert, zeker op een vrijdagochtend. Ze tonen respect voor ons werk, dat valt echt op. Persoonlijk denk ik dat deze aanpak werkt. Tenminste: als ze ervoor openstaan.’

Burenbemiddeling

Erger je je aan je buren en is het moeilijk om er met hen over te praten? Dan kan je gratis burenbemiddeling aanvragen bij de stad.

www.leuven.be/burenbemiddeling

LEUVEN RESTORATIVE CITY

De stad maakt deel uit van Leuven Restorative City (LRC): een netwerk van meer dan 50 Leuvense organisaties die werken rond verbinding en herstel. LRC werkt rond uiteenlopende conflicten: van ruzies op school, in de buurt of in het gezin tot ernstige feiten zoals grensoverschrijdend gedrag.

Zit je zelf in een conflict waarbij je hulp kan gebruiken? Neem contact op met LRC.

www.leuvenrestorativecity.be