”Alleen door te oefenen ben je echt voorbereid”

Op vrijdag 10 maart vond er een dodelijke treinramp plaats in onze stad. De hulpdiensten waren snel en massaal ter plaatse. Althans, dat was het scenario van een indrukwekkende terreinoefening. Daaraan deden meer dan 300 figuranten, 200 hulpverleners en een team van 200 betrokkenen mee. Een huzarenstukje, dat een jaar aan voorbereidingswerk kostte. Intussen kunnen de coördinatoren van de dienst Noodplanning, Kelly Feytens en Gijs Hendriks, weer opgelucht ademhalen. Samen met burgemeester Steven Vandeput geven ze een woordje uitleg bij het hoe en waarom van zo’n oefening. ”Zelfs ik wist niet wat er me die dag te wachten stond.”

Noodplanningscoördinator

Kelly Feytens

Misschien even voorstellen: wat doet de Dienst Noodplanning?

Kelly Feytens: “Onze dienst staat in voor het volledige proces noodplanning en crisisbeheer, en adviseert de burgemeester op dat vlak. Concreet brengen we risico’s op het Hasselts grondgebied in kaart. Denk maar aan grootschalige evenementen als carnaval, Pukkelpop, De Warmste Week. Of kwetsbare locaties als scholen, het ziekenhuis, spoorwegen en autosnelwegen. Of het voorvallen van extreme weersomstandigheden… Op basis van die analyses stellen we noodplannen op en schrijven we procedures uit. Vindt er een crisis plaats? Dan zorgen we samen met de hulpdiensten voor de coördinatie en adviseren we de burgemeester.”

Gijs Hendriks: “Het zijn die procedures die we testen tijdens noodplanningsoefeningen als die van vrijdag 10 maart.”

Burgemeester Steven Vandeput: “Als stad vinden we het immers erg belangrijk dat onze hulpverleners goed voorbereid, getraind en op elkaar ingespeeld zijn in het geval van een echte crisissituatie. Dat kan alleen maar door te oefenen en eruit te leren. Een oefening van deze omvang, met zo’n 700 mensen, is eerder uniek.”

Gijs: “Klopt. Maar uiteraard oefenen we wel jaarlijks, vooral op kleinere schaal. Dat doen we op verschillende niveaus.

Dat kunnen gewone bereikbaarheidsoefeningen zijn, om na te gaan of diensten in nood bereikbaar zijn. Of tafeloefeningen, waarbij we mogelijke rampscenario’s bespreken. En dan is er nog de terreinoefening, die we dus op 10 maart organiseerden en de meeste voorbereiding vergt.”

Kelly: “We stemden het scenario voor die oefening af op de verschillende oefendoelstellingen van iedere partij. Zo wilde de brandweer een grootschalige bevrijding met nieuw gereedschap testen, terwijl de focus van de medische discipline lag bij een nieuw registratieprogramma voor slachtoffers. De uiteindelijke doelstelling is natuurlijk om met z’n allen samen te werken, en in zo’n oefening alles te ontplooien wat bij een gemeentelijke fase komt kijken. Dan hebben we het niet alleen over de hulpdiensten ter plekke, maar ook op strategisch vlak.”

De terreinoefening vond plaats aan de spoorwegen. Waarom precies?

Burgemeester Vandeput: “Hasselt telt heel wat kilometers spoorwegen, spoorwegovergangen en heeft in het centrum ook een regiostation, waar hoofdlijnen samenkomen. Er passeert dus heel wat treinverkeer. Naast personentreinen zijn er ook heel wat goederentreinen (soms met gevaarlijke stoffen) en tellen we geëlektrificeerde en niet-geëlektri -

• 200 personen voor organisatie

• Meer dan 300 figuranten, waarvan:

» 2 overledenen (poppen)

» 3 levensbedreigend gewonden

» 7 zwaargewonden

» 15 lichtgewonden

» 270 niet-gewonde getroffenen

• 200 deelnemende hulpverleners, waarvan:

» 20 brandweermensen

» 30 politiemensen

– 6 droneteams

» 60 medische hulpverleners;

– 4 MUG-ploegen

7 ziekenwagens van 112

6 ziekenwagens van Rode en Vlaams Kruis

– 17 hulpverleners Psychosociale Hulp voor 70 getroffenen met psychosociaal trauma

• 14.700 Be-Alert berichtjes

• 1 treinstel

• 1 gesloopte bus ficeerde lijnen. We hebben al heel wat geleerd uit treinrampen uit het verleden zoals die in Buizingen, Wetteren en Leuven, maar blijven onze procedures verder op punt zetten. Zo’n oefening is de perfecte manier om dat te doen.”

Gijs: “Concreet ensceneerden we dat een bus werd aangereden door een trein. De chauffeur was verblind door de laagstaande zon en had het rode licht aan de overweg daardoor niet gezien. Gezien de omvang van de ramp werd de gemeentelijke fase van het nood- en interventieplan afgekondigd. Dit betekent dat de burgemeester de leiding heeft tijdens de noodcoördinatie. De plaats van het ’ongeval’ bevond zich in de omgeving van de Spoorwegstraat op een aantal vrij - gemaakte sporen. In ’t Scheep organiseerden we een gemeentelijke crisisruimte en een persconferentie, sporthal Alverberg werd een onthaalcentrum voor de opvang van niet-gewonde getroffenen en (zwaar)gewonde slachtoffers werden afgevoerd naar het Jessa.”

Gijs: “Omdat er zoveel betrokken partijen zijn, is dat een heuse uitdaging. We zijn zo’n jaar bezig geweest met die voorbereiding. We dachten een scenario uit met mensen uit verschillende disciplines. Belangrijk was ook om de inhoud van de oefening geheim te houden voor alle deelnemers buiten die groep, en dit om ze zo leerrijk mogelijk te maken voor alle betrokkenen.”

Kelly: “Door het nauwe overleg het voorbije jaar, was de oefening voor ons eigenlijk al erg geslaagd nog voor ze effectief had plaatsgevonden. Je steekt al ontzettend veel op door intens samen te werken met de andere disciplines.”

Gijs: “Alle figuranten werden om 8 uur ’s ochtends gebrieft in de sporthal van Runkst. Nadien namen ze, afhankelijk van de rol die ze kregen, plaats in de trein of bus. De fictieve aanrijding zelf vond plaats om 10 uur. Een telefoontje van een van de figuranten naar de noodcentrale zette de oefening vervolgens in gang.”

Kelly: “De medische hulpdiensten hadden zich van tevoren verzameld op Campus H, de andere hulpdiensten vertrokken vanuit de brandweerkazerne.

Ze waren uiteraard wel op de hoogte van de noodoefening, maar niet van de inhoud ervan. Hetzelfde geldt voor onze eigen diensten.”

Burgemeester Vandeput: “Ook ik wist niet wat er te gebeuren stond. Het is dus altijd spannend afwachten wat zo’n oefening zal brengen. Eén ding werd me wel erg snel duidelijk: in Hasselt kunnen we rekenen op zéér veel goed georganiseerde veiligheidsprofessionals die ervoor zorgen dat we in onze stad op een veilige manier kunnen wonen, werken en leven.”

Voor het organiseren van deze noodoefening bundelden we de krachten met heel wat andere partijen. Denk maar aan de NMBS, Infrabel, De Lijn, Jessa Ziekenhuis, Politiezone Limburg Regio Hoofdstad, Brandweerzone Zuid-West Limburg, Federale politie Limburg, Spoorwegpolitie, Civiele Bescherming, Rode Kruis, Vlaamse Kruis, Racoli, de dienst Noodplanning en Crisisbeheer Limburg en het Nationaal Crisiscentrum.

BE-Alert is een toepassing die ons in staat stelt om je een sms’je te sturen bij een noodsituatie in jouw buurt. Behoor jij nog niet tot de bijna 15.000 geregistreerde Hasselaren? Doe dat dan zeker. Zo kunnen we je verwittigen als het op een dag bij jou in de buurt nodig zou zijn. Al hopen we van niet! Registreer je nu op onderstaande website.

hasselt.be/be-alert