22
Κοινωνική ασφάλιση |
Εισφορές, συντάξεις, όρια ηλικίας:
Της ΜΑΊΡΗΣ ΛΑΜΠΑΔΊΤΗ
Α
υξήσεις στις συντάξεις, αλλαγές στις εισφορές και επιβάρυνση στα όρια ηλικίας φέρνει το 2023 για ασφαλισμένους και συνταξιούχους. Κομβική αλλαγή αποτελεί η αύξηση των συντάξεων μετά από 12 χρόνια, που θα καταβληθεί στο τέλος Ιανουαρίου. Υπό εξέταση βρίσκονται οι αυξήσεις στις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών λόγω πληθωρισμού. Νέα αυξημένα όρια ηλικία θα ισχύσουν για τους δημοσίους υπαλλήλους που θέλουν να αποχωρήσουν με μειωμένη σύνταξη, ενώ οι ένστολοι αποκτούν το δικαίωμα εξαγοράς της «μάχιμης» πενταετίας. Με βάση την επεξεργασία του δικηγόρου, ειδικού σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης Διονύση Ρίζου, οι δέκα σημαντικότερες αλλαγές στο ασφαλιστικό το 2023 είναι οι εξής:
1. Αυξήσεις των ορίων ηλικίας Κατά ένα εξάμηνο επιβαρύνονται στις περισσότερες περιπτώσεις οι λίγες χιλιάδες πλέον ασφαλισμένοι που μπορούν ακόμα να συνταξιοδοτηθούν πριν από τα 62 με τα μεταβατικά όρια ηλικίας. Αναλυτικότερα: -35ετία στο Δημόσιο: Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με 35ετία θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2021 τόσο τα 35 έτη ασφάλισης, ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών, αλλά και τα 58. Έτσι θα μπορούν να αποχωρήσουν με όριο ηλικίας που ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 και 6 μήνες. Για παράδειγμα: Δημόσιος υπάλληλος συμπληρώνει εντός του 2021 τα απαραίτητα 35 χρόνια ασφάλισης και έχει γεννηθεί το Φεβρουάριο του 1962. Κατοχύρωσε επομένως συνταξιοδοτικό δικαίωμα για τα 61 και 6 μήνες που συμπληρώνει τον Αύγουστο του 2023. Μπορεί να συνταξιοδοτηθεί από τον Αύγουστο του 2023 κι έπειτα. • 37ετία στο Δημόσιο: Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου, εφόσον είχε συμπληρωθεί 25ετία έως την 31/12/2010, είχαν τη δυνατότητα συνταξιοδότησης με 37ετία χωρίς όριο ηλικίας, πλην όμως θα πρέπει η 37ετία να έχει συμπληρωθεί, ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών, έως την 31/12/2021. Έτσι ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει το αντίστοιχο όριο ηλικίας που έχει τεθεί με το ν. 4336/2015, δηλαδή το 61ο και 2 μήνες. Παράλληλα, στο Δημόσιο από την 1/1/2023 το όριο ηλικίας για τις πρόωρες / μειωμένες συντάξεις εναρμονίζεται με το γενικό όριο ηλικίας και είναι πλέον το 62ο έτος. Θα πρέπει να τονιστεί πως όσοι κατοχύρωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα έως την 31/12/2022 μπορούν να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα οποτεδήποτε στο μέλλον χωρίς να εγκλωβίζονται ή να επηρεάζονται από τον ερχομό του νέου έτους. • IKA: Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ που είχαν κατοχυρώσει δικαίωμα ώς το 2012 με συμπληρωμένες ακόμη και με εξαγορά πλασματι-
Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με 35ετία θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2021 τόσο τα 35 έτη ασφάλισης ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών αλλά και τα 58 χρόνια κών ετών τις 10.500 ημέρες ασφάλισης και που επιδίωκαν να αποχωρήσουν με 35ετία στο αντίστοιχο όριο ηλικίας, η δυνατότητα εξόδου δίνεται, αν έχει συμπληρωθεί κι εδώ το αντίστοιχο όριο, που ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 και 6 μήνες. Για παράδειγμα: • Μισθωτός του ΙΚΑ συμπλήρωσε τις 10.500 ημέρες το 2011 και έχει γεννηθεί το Φεβρουάριο του 1962. Έκλεισε επομένως το Φεβρουάριο του 2020 τα 58 και το όριο ηλικίας διαμορφώθηκε στα 61. Θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί το 2023, ενώ το δικαίωμα αυτό διατηρεί και στο μέλλον. Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ στα βαρέα, που κατοχυρώνουν δικαίωμα με 7.500 ημέρες ασφάλισης στο καθεστώς των βαρέων και με συμπληρωμένες ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών τις 10.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά, η δυνατότητα εξόδου δίνεται για το 60ό τους έτος για μειωμένη σύνταξη και το 62ο για πλήρη. Η μείωση στην επιλογή της μειωμένης στα 60 είναι 46 € σε σύγκριση με την αντίστοιχη πλήρη. OAEE: Για τους ασφαλισμένους επαγγελματίες με ασφάλιση στον ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ) που είχαν κατοχυρώσει δικαίωμα ώς το 2012 με συμπληρωμένα, ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών, τα 35 έτη ασφάλισης και που επιδίωκαν να αποχωρήσουν στο αντίστοιχο όριο ηλικίας, η δυνατότητα εξόδου δίνεται αν έχει συμπληρωθεί κι εδώ το αντίστοιχο όριο, που ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 και 9 μήνες. Για παράδειγμα: • Έμπορος κλείνει την επιχείρησή του το Νοέμβριο του 2017 και με εξαγορά πλασματικών
ετών συμπλήρωσε 35ετία το 2012, ενώ έχει γεννηθεί τον Ιανουάριο του 1962. Το όριο ηλικίας για την περίπτωσή του είναι το 61ο και 9 μήνες που συμπληρώνει τον Οκτώβριο του 2023. Μπορεί από τότε και εφεξής να συνταξιοδοτηθεί. ΕΤΑΑ Για τους ασφαλισμένους αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες με ασφάλιση στο ΕΤΑΑ (Ταμείο Νομικών, ΤΣΑΥ, ΤΣΜΕΔΕ) που είχαν κατοχυρώσει δικαίωμα ώς το 2012 με συμπληρωμένα, ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών, τα 35 έτη ασφάλισης και που επιδίωκαν να αποχωρήσουν στο αντίστοιχο όριο ηλικίας, η δυνατότητα εξόδου μέχρι τέλος του 2021 δίνεται αν έχει συμπληρωθεί κι εδώ το αντίστοιχο όριο, που ανάλογα με την περίπτωση φτάνει μέχρι τα 61 και 9 μήνες. Για παράδειγμα: • Μηχανικός διεγράφη από το ΤΕΕ το 2015 και με εξαγορά πλασματικών ετών συμπλήρωσε 35ετία το 2012 ενώ έχει γεννηθεί τον Ιανουάριο του 1962. Το όριο ηλικίας για την περίπτωσή
του είναι το 61ο και 9 μήνες που συμπληρώνει τον Οκτώβριο του 2023. Μπορεί από τότε και εφεξής να συνταξιοδοτηθεί. • Μητέρες ανηλίκων: Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2010 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν έτσι το 50ό έτος τους για μειωμένη σύνταξη και τα 55 για πλήρη. • Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2011 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν έτσι το 52ο έτος τους για μειωμένη σύνταξη και τα 57 για πλήρη. • Μητέρες που είχαν συμπληρώσει το 2012 συνολικά 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο και κατοχύρωσαν έτσι το 55ο έτος τους για μειωμένη σύνταξη και τα 60 για πλήρη. Το όριο ηλικίας για τις εν λόγω κατηγορίες ασφαλισμένων ρυθμίζεται με βάση τις σχετικές διατάξεις του ν. 4336/2015. Για παράδειγμα, ασφαλισμένη στο ΙΚΑ μητέρα είχε συμπληρώσει μέχρι το 2010 τα απαιτούμενα 5.500 ένσημα να αποχωρήσει με πλήρη σύνταξη στα 55. Έγινε 55 το 2017 κι επομένως NEXTDEAL #509 28 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2022