Health by NextDeal, τεύχος 03 - Αφιέρωμα στο διαβήτη

ΠΟΛΥΣΕΛΙΔΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ του HEALTH, στο οποίο μιλούν

αποκλειστικά κορυφαίοι επιστήμονες για όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για τα συμπτώματα, την πρόληψη, τις νέες τεχνολογίες που ανακουφίζουν τους ασθενείς. Ο διαβήτης εξαπλώνεται ραγδαία στη χώρα μας και η αντιμετώπισή του καθίσταται επιτακτική ανάγκη γιατί το κοινωνικό και οικονομικό κόστος αρχίζει να γίνεται δυσβάσταχτο. Το Health By Nextdeal, με το πλούσιο αφιέρωμα, επιδιώκει να ευαισθητοποιήσει όλους τους εμπλεκομένους προκειμένου να ενταθούν οι προσπάθειες για τον περιορισμό της ασθένειας. ΚΕΊΜΕΝΑ-ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ ΑΦΙΕΡΏΜΑΤΟΣ

Άρης Μπερζοβίτης - Ανθή Αγγελοπούλου 30 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Πόσοι πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη στην Ελλάδα! ΕΝΗΜΈΡΩΣΗ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΌ πασχόντων από σακχαρώδη διαβήτη στην Ελλάδα για το έτος 2020 έλαβε μετά από το νέο αίτημά της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων - Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ), από την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ). Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ, το πλήθος των μοναδικών πασχόντων που έχουν ενταχθεί σε τουλάχιστον ένα θεραπευτικό πρωτόκολλο σακχαρώδους διαβήτη ανέρχεται στους 1.050.635, αγγίζοντας το 10% του πληθυσμού της χώρας, βάσει της επίσημης καταγραφής της ΕΛ.ΣΤΑΤ. το 2011. Σε σχέση με το έτος 2019, καταγράφεται αύξηση στον συνολικό αριθμό των πασχόντων από σακχαρώδη διαβήτη της τάξης του 8%. Θεαματικά μεγαλύτερη είναι η αύξηση των περιστατικών εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη κύησης σε σχέση με την περσινή χρονιά, με την αύξηση να αγγίζει το 25%, γεγονός που μπορεί να αποτελεί και ένα δείκτη περαιτέρω αύξησης στο άμεσο μέλλον των περιστατικών εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2! Σημαντική είναι επίσης και η αύξηση που καταγράφεται στους ανθρώπους που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε σχέση με το 2019, η οποία κυμαίνεται περίπου στο 5%, ενώ σε ό,τι αφορά τους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 η αύξηση αγγίζει το 1% σε σχέση με το 2019. Όπως επισημαίνει η ΗΔΙΚΑ στο έγγραφό της: «Για το πλήθος των πασχόντων ανά πρωτόκολλο προσμετρούνται τα άτομα που έχουν ενταχθεί σε κάθε ένα πρωτόκολλο. Σε περίπτωση που ένα άτομο έχει ενταχθεί σε περισσότερα του ενός πρωτόκολλα, τότε θα προσμετρηθεί σε κάθε ένα από τα πρωτόκολλα αυτά.

ΑΡΙΘΜΌΣ ΠΑΣΧΌΝΤΩΝ ΑΝΆ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΌ ΠΡΩΤΌΚΟΛΛΟ ΣΑΚΧΑΡΏΔΟΥΣ ΔΙΑΒΉΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΈΤΟΣ 2020 1 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 1 (ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟΣ) 47.782 2 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 2

981.747

3 ΑΛΛΟΙ ΤΥΠΟΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ

19.273

4 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ

11.308

5 ΝΕΟΓΝΙΚΟΣ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

28

6 ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΠΕΝΙΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ 638

Για το λόγο αυτόν, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αθροιστεί το πλήθος των πασχόντων ανά πρωτόκολλο για να παραχθεί ο συνολικός αριθμός των πασχόντων από σακχαρώδη διαβήτη στην Ελλάδα». Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι από 14-5-2018 όλα τα φάρμακα του σακχαρώδους διαβήτη έχουν κλειδωθεί και συνταγογραφούνται μόνο μέσω των θεραπευτικών πρωτοκόλλων του σακχαρώδους διαβήτη στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης. Τα ανωτέρω αριθμητικά δεδομένα αποτυπώνουν για μία ακόμη φορά τη ραγδαία εξάπλωση του σακχαρώδους διαβήτη στη χώρα μας και καθιστούν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων από την Πολιτεία, που θα στοχεύουν τόσο στην πρόληψη του σακχαρώδους διαβήτη όσο και στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του γενικότερου πληθυσμού για την ανακοπή της κλιμακούμενης συχνότητας της εμφάνισής του.

Λίγα λόγια για την ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων - Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ) ιδρύθηκε στις 31 Μαΐου 1997 και είναι μέλος της Εθνικής Συνομοσπονδίας των Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (International Diabetes Federation - IDF). Εκπροσωπεί τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων με σακχαρώδη διαβήτη στη χώρα μας και αριθμεί 26 πρωτοβάθμια σωματεία/ συλλόγους σε όλη την Ελλάδα. Κύριοι στόχοι της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ είναι αφενός η ενημέρωση, πρόληψη και εκπαίδευση των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη, των οικογενειών τους, αλλά και του γενικότερου πληθυσμού και αφετέρου η προστασία και διεκδίκηση των αυτονόητων και νόμιμων δικαιωμάτων των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη.

| 31

Η μείωση της εμφάνισης του σακχαρώδους διαβήτη ξεκινά από το σπίτι!

7.500 ευρώ το χρόνο στοιχίζει ο αρρύθμιστος ασθενής με επιπλοκές και συννοσηρότητες

Δρ ΣΤΑΎΡΟΣ ΠΑΠΠΆΣ, τ. αντιπρόεδρος της ΕΔΕ, παθολόγος-διαβητολόγος, ΜΑΓΔΑΛΗΝΉ ΜΠΡΙΣΤΙΆΝΟΥ, ταμίας της ΕΔΕ, παθολόγος- διαβητολόγος, δ/ντρια ΕΣΥ, Γ.Ν. Λαμίας, ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΆΔΗΣ, τ. πρόεδρος της ΕΔΕ, καθηγητής Παθολογίας ΕΚΠΑ, ΑΝΔΡΈΑΣ ΜΕΛΙΔΏΝΗΣ, μέλος Δ.Σ. ΕΔΕ, παθολόγος, συντονιστής-διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan Hospital.

ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ ΑΠΌ 1.000.000 ΆΤΟΜΑ στη χώρα μας πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ), μια νόσο που κοστίζει πάρα πολύ τόσο στους ίδιους τους πάσχοντες όσο και στο δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα και τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Η πρόληψη, η σωστή συμπεριφορά και η υιοθέτηση νέου τρόπου ζωής του διαβητικού ατόμου, η συμμόρφωση με τις οδηγίες που δίνουν οι γιατροί μειώνουν τους θανάτους, τις επιπλοκές, τις συννοσηρότητες, τις συνεχείς νοσηλείες και κατ’ επέκταση το κόστος της νόσου.

32 |

Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια, η μείωση της εμφάνισής του ξεκινά από το σπίτι. Σύμφωνα με τον καθηγητή Παθολογίας ΕΚΠΑ Γεώργιο Δημητριάδη, τ. πρόεδρο της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, «ο διαβήτης αφορά όλες τις οικογένειες και επομένως η καλή γνώση των συμπτωμάτων και των παραγόντων κινδύνου όλων των τύπων ΣΔ είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη διάγνωση και την πρόληψή του. Το 80% των περιπτώσεων ΣΔ τύπου 2 (ΣΔτ2) μπορεί να προληφθεί με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, ενώ το 70% των πρώιμων θανάτων των ενη-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF):

1 στους 11 ανθρώπους στον κόσμο ζει με ΣΔ.

λίκων προκαλείται από συνήθειες που υιοθετούνται κατά την περίοδο της εφηβείας. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται κατακόρυφη αύξηση της εμφάνισης παχυσαρκίας και ΣΔτ2 στα παιδιά και η ευθύνη βαρύνει αποκλειστικά τις οικογενειακές συνήθειες. Όταν η οικογένεια τρώει υγιεινά γεύματα και ασκείται, όλα τα μέλη της υιοθετούν και ενισχύουν συμπεριφορές, οι οποίες επιτρέπουν την πρόληψη του ΣΔτ2 ή την ευκολότερη διαχείριση του ΣΔ τύπου 1, όταν αυτός εμφανισθεί. Η μείωση της εμφάνισης του ΣΔ ξεκινά επομένως από το σπίτι και η οικογενειακή υποστήριξη είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόληψη, πρώιμη εντόπιση, εκπαίδευση, ψυχική-συναισθηματική στήριξη, φροντίδα και διαχείριση του ΣΔ». Αναφερόμενος στα νεότερα δεδομένα αντιμετώπισης της νόσου, ο κ. Δημητριάδης επισημαίνει ότι «οι εξελίξεις στη θεραπεία του ΣΔ είναι ραγδαίες και εντυπωσιακές. Από την κλασική προσέγγιση, με στόχο μόνο τη μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, έχουμε φθάσει στην ολιστική εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση σε όλα τα επίπεδα (φάρμακα, διατροφή, θεραπευτική άσκηση, διαχείριση του stress) με κύριο στόχο την προφύλαξη καρδιάς-αγγείων-νεφρών, αλλά και την απώλεια βάρους-αποφυγή υπογλυκαιμιών. Στη χώρα μας κυκλοφορούν και είναι διαθέσιμα όλα τα καινούργια φάρμακα. Οι γιατροί έχουν την ελευθερία επιλογής όποιου συνδυασμού κρίνουν κατάλληλο για τον ασθενή τους, τον οποίο το κράτος αποζημιώνει. Προτεραιότητά μας αποτελεί η εκπαίδευση των γιατρών στη λογική της σωστής επιλογής θεραπείας, ώστε να πετυχαίνουν ολιστική ρύθμιση του ΣΔ βασισμένη στην εξατομίκευση». Όπως υποστηρίζει ο τ. αντιπρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας Δρ Σταύρος Παππάς, παθολόγος-διαβητολόγος, «στην Ελλάδα, ο ΣΔ παρουσιάζει ανοδική τάση τις τελευ­ταίες δεκαετίες. Σύμφωνα τη μελέτη ΕΜΕ­ΝΟ (Εθνική Μελέτη Νοσηρότητας και Παραγόντων Κινδύνου) που έγινε με τη συνεργασία των ιατρικών σχολών της χώ­ρας και ολο­κληρώθηκε

425

εκατομμύρια

1 στους 2 ανθρώπους με ΣΔ παραμένει αδιάγνωστος (212 εκατ.).

ενήλικες ζουν με ΣΔ (2017) - 693 εκατομμύρια ενήλικες εκτιμάται ότι θα αυξηθεί ο αριθμός το 2045. Κάθε 8 λεπτά ένας άνθρωπος πεθαίνει από ΣΔ.

327

εκατομμύρια

4.000.000 Τα 2/3 των ανθρώπων με ΣΔ βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία

>1

εκατομμύριo παιδιά και έφηβοι πάσχουν από ΣΔτ1.

θανάτους παγκοσμίως προκάλεσε ο ΣΔ (2017).

727

δισεκατομμύρια $ ξεπέρασαν οι δαπάνες για νοσηλεία/ θεραπείες παγκοσμίως.

το 2016, η συχνότητα του ΣΔτ2 έχει τετραπλασιασθεί τα τελευταία 30 χρόνια και υπολογίσθηκε στο 11-12% του πληθυσμού. Επιπρόσθετα, τις τε­λευταίες δεκαετίες παρατηρείται αύξηση της συχνότητας και του ΣΔτ1 (~3% κάθε χρόνο), ο οποίος, αν και αφορούσε κυρίως μικρές ηλικίες, τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται και σε

| 33

μεγαλύτερες (μετά τα 40) σε ποσοστό άνω του 40%. Η Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF, 2017) υπολόγισε το ποσοστό του ΣΔ στην Ελλάδα στο 8%. Τα ποσοστά αυτά (κατά μέσον όρο ~10%) συμφωνούν με τα διεθνή». Για τη σημασία της οικογενειακής υποστήριξης στην ορθή διαχείριση του ατόμου με ΣΔ και κυρίως αυτού με χρόνιες επιπλοκές, ο Ανδρέας Μελιδώνης,

παθολόγος, συντονιστής-διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου Μetropolitan Hospital και μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, μας λέει: «Οι χρόνιες επιπλοκές του ΣΔ αποτελούν πραγματικά τη μεγάλη μάστιγα της νόσου, καθώς ο ΣΔ διπλασιάζει έως τετραπλασιάζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων, είναι η 1η αιτία αιμοκάθαρσης, η 1η αιτία αμφιβληστροειδοπάθειας που οδηγεί σε τύφλωση, η 1η αιτία μη τραυματικού ακρωτηριασμού των κάτω άκρων. Όλα αυτά οδηγούν σε μείωση του προσδό-

34 |

κιμου επιβίωσης κατά 8 έτη (όταν ηλικία διάγνωσης είναι τα 40 έτη) και κατά 5 έτη (όταν ηλικία διάγνωσης είναι τα 60 έτη). Η οικογενειακή υποστήριξη, ιδίως στα άτομα με ΣΔ με χρόνιες επιπλοκές είναι σημαντική και περιλαμβάνει: (α) Δημιουργία υγιεινών συνθηκών ζωής και διαβίωσης, (β) Υποστήριξη στην καθημερινή αγωγή και παρακολούθηση: υπενθύμιση, έλεγχος και συμμόρφωση στις οδηγίες, (γ) Εκπαίδευση και γνώση όλων των μελών της οικογένειας στις πτυχές του ΣΔ και των επιπλοκών του, (δ) Πρόσβαση σε προγράμματα και φορείς εκπαίδευσης, (ε) Δομημένη συναισθηματική υποστήριξη της οικογένειας στο άτομο με ΣΔ». Αναφερόμενος ο κ. Μελιδώνης στο κόστος επιβάρυνσης του διαβήτη από δαπάνες νοσηλείας/θεραπείας, τόνισε: «Στοιχεία από τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF) αναφέρουν ότι, για τις ηλικίες 20-79 χρόνια, οι συνολικές δαπάνες αυξήθηκαν από 232 δισ. δολάρια το 2007 στα 727 δισ. δολάρια το 2017. Στην Ελλάδα υπολογίσθηκε ότι ο καλά ρυθμισμένος ασθενής με ΣΔ χωρίς επιπλοκές και συννοσηρότητες στοιχίζει ~1.000 ευρώ/έτος, ο αρρύθμιστος τουλάχιστον 50% επιπλέον, ενώ ο αρρύθμιστος ασθενής με ΣΔ, επιπλοκές και συννοσηρότητες στοιχίζει πάνω από 7.500 ευρώ/έτος, σύμφωνα με τη μελέτη Hercules. Το κόστος εκτιμάται ότι είναι υψηλότερο, καθώς δεν έχουν συνυπολογισθεί οι δαπάνες που αφορούν τον ΣΔτ2 στα παιδιά και τους εφήβους, γιατί αφορούν τα τελευταία χρόνια, αλλά είναι πλέον γεγονός». Για τους τρόπους αντιμετώπισης του ΣΔ μέσα στην οικογένεια, η ταμίας του Δ.Σ. της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας Μαγδαληνή Μπριστιάνου, παθολόγος-διαβητολόγος, δ/ντρια ΕΣΥ Γ.Ν. Λαμίας, μας λέει: «Προέχει η αντιμετώπιση του αυξημένου σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας. Για αυτό, χρειάζεται διαφοροποίηση και τροποποίηση του τρόπου ζωής, με εξατομικευμένες παρεμβάσεις στη διατροφή και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Επίσης προτείνεται μια πιο επιθετική παρέμβαση, που να απευθύνεται σε παχύσαρκα παιδιά και εφήβους, παράλληλα με συμβουλευτική παρέμβαση και θεραπεία συμπεριφοράς των παιδιών και της οικογένειας». Ειδικά όσον αφορά τα παιδιά, ακόμη δύο παράγοντες έχουν ιδιαίτερη σημασία, τόνισε η κ. Μπριστιάνου, «η μείωση της κατανάλωσης κακής ποιότητας φθηνών επεξεργασμένων τροφίμων, τα οποία είναι πυκνά σε θερμίδες και φτωχά σε θρεπτικά συστατικά (με δράσεις στα κυλικεία των σχολείων), καθώς και ελάττωση του χρόνου που τα παιδιά δαπανούν σε καθιστικές δραστηριότητες, ώστε να αυξηθεί η σωματική τους κινητοποίηση με ενεργή συμμετοχή σε κάθε είδους άθληση». ■

Προδιαβήτης: Η «αθόρυβη» μεταβολική διαταραχή που επηρεάζει 1 στους 10 Έλληνες Ο προδιαβήτης, όπως υποδηλώνει και το όνομά του, είναι η πρόδρομος κατάσταση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Είναι μια μεταβολική διαταραχή κατά την οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι πάνω από τα φυσιολογικά όρια, αλλά κάτω από τα καθορισμένα όρια του σακχαρώδη διαβήτη. Τα άτομα με προδιαβήτη, θεωρείται ότι έχουν αυξημένες πιθανότητες ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 στα επόμενα 3 με 5 έτη. Ωστόσο, υπάρχουν επιπρόσθετοι παράγοντες κινδύνου όπως είναι η παχυσαρκία και το οικογενειακό ιστορικό. Ο επιπολασμός στην Ελλάδα Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2020 ο επιπολασμός του προδιαβήτη στην Ελλάδα κυμαίνεται σε ποσοστό 11.9%. Αυτό συνεπάγεται ότι περισσότεροι από 1.000.000 Έλληνες είναι προδιαβητικοί. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 19% στην περίπτωση που υπάρχει παχυσαρκία.

Diabepro ® GLUCOSE CARE Για τη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στον οργανισμό

Πρόληψη & Αντιμετώπιση

Ένα νέο καινοτόμο σκεύασμα για τη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα κυκλοφόρησε πρόσφατα η ELPEN. Πρόκειται για το Diabepro ® GLUCOSE CARE, ένα συμπλήρωμα διατροφής με ειδικά μελετημένη σύνθεση που περιέχει εκχυλίσματα ελληνικών φαρμακευτικών φυτών, βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων.

Ο προδιαβήτης είναι μια κατάσταση η οποία με την κατάλληλη διαχείριση μπορεί να περιοριστεί αυξάνοντας το χρόνο εξέλιξής του σε σακχαρώδη διαβήτη. Η διαχείριση αυτή επικεντρώνεται κυρίως στη σωστή διατροφή, στην σωματική άσκηση και τη διακοπή του καπνίσματος, με σκοπό τη διατήρηση των φυσιολογικών επίπεδων γλυκόζης στο αίμα.

Πατενταρισμένο εκχύλισμα γλιστρίδας (Portulaca oleracea) : Με τριπλό μηχανισμό δράσης που συμβάλλει α. στην αύξηση της απορρόφησης της γλυκόζης αίματος από τους ιστούς, β. στην αύξηση της ευαισθησίας των κυττάρων στην ινσουλίνη και γ. στην καθυστέρηση της απορρόφησης της γλυκόζης από το έντερο. Εκχύλισμα Cistus creticus : Με υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαι-

νόλες, και αντιοξειδωτική δράση. Χρώμιο: Συμβάλλει στην διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Ψευδάργυρος: Βοηθά στο φυσιολογικό μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπαρών οξέων, στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες και στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού. Βιταμίνη Β6: Συμμετέχει στο φυσιολογικό μεταβολισμό των πρωτεϊνών και του γλυκογόνου, με αποτέλεσμα τη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης ενδιάμεσα των γευμάτων. Βιταμίνη Β3: Συμβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας καθώς και στη μείωση της κόπωσης.

Πώς να προλάβετε τον σακχαρώδη διαβήτη! Συμβουλές από τη ΣΤΑΥΡΟΎΛΑ ΜΑΓΓΑΝΆ, ειδική παθολόγο του Affidea Αθηνών και Περιστερίου. Ο ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ είναι ένα σύνδρομο με πολυπαραγοντικό υπόστρωμα και χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών. Αυτή η διαταραχή οφείλεται σε έλλειψη ινσουλίνης, η οποία μπορεί να είναι πλήρης, μερική ή σχετική (όταν υπάρχουν αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα, αλλά παρεμποδίζεται η δράση της στους ιστούς, λόγω αυξημένης αντίστασης στην ινσουλίνη). Η έκφραση αυτής της διαταραχής είναι η αυξημένη γλυκόζη στο αίμα. Σύμφωνα με την ειδική παθολόγο του Affidea Αθηνών και Περιστερίου, Σταυρούλα Μαγγανά, υπάρχουν δύο κύριοι τύποι διαβήτη: 1. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 (ΣΔτ1) οφείλεται στην καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα τη σοβαρή έλλειψη ινσουλίνης. Αφορά το 5-10% των περιπτώσεων του διαβήτη. Ο ΣΔτ1 εκδηλώνεται συνήθως με έντονα συμπτώματα, όπως πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία, απώλεια βάρους και σε μερικές περιπτώσεις με διαβητική κετοξέωση (επείγουσα κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε κώμα και θάνατο).

2. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔτ2) χαρακτηρίζεται από προοδευτική μείωση της έκκρισης της ινσουλίνης για την αντιμετώπιση των μεταβολικών αναγκών, αλλά και της δραστικότητάς της και αφορά περίπου το 90% των περιπτώσεων του διαβήτη. Στον ΣΔτ2 μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα όπως πολυουρία, πολυδιψία, μυκητιασικές λοιμώξεις και άλλες δερματοπάθειες. Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα (μια δεκαετία περίπου), αλλά στο διάστημα αυτό το οποίο ονομάζεται προδιαβήτης (σάκχαρα νηστείας 100-125mg/dl2 ή 2 ώρες μετά από φόρτιση με γλυκόζη 140-199mg/dl2), έχουν ήδη ξεκινήσει οι επιπλοκές της νόσου και διαγιγνώσκεται ο ΣΔτ2 συγχρόνως με μια από τις επιπλοκές του (καρδιαγγειακό επεισόδιο, αμφιβληστροειδοπάθεια κ.λπ.). Η διάγνωση του διαβήτη γίνεται με τη μέτρηση (της γλυκόζης) σακχάρου στο αίμα. Όταν η τιμή του σακχάρου νηστείας ξεπερνά τα 126mg/dl ή σε μια τυχαία μέτρηση ξεπερνά τα 200mg/dl και συνυπάρχουν συμπτώματα, τότε λέμε ότι κάποιος πάσχει από σακ-

36 |

Η κ. ΣΤΑΥΡΟΎΛΑ ΜΑΓΓΑΝΆ.

χαρώδη διαβήτη. Τα τελευταία χρόνια η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία προτείνει ως μέθοδο διάγνωσης τη μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c). Τιμή HbA1c >6,5 υποδηλώνει τη διάγνωση του διαβήτη. Τιμές HbA1c <6,5, όμως, ΔΕΝ αποκλείουν τη διάγνωση. Τέλος, η διάγνωση του διαβήτη ή η επιβεβαίωσή της μπορεί να γίνει με μια δοκιμασία που ονομάζεται δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη (ή φόρτιση με γλυκόζη). Σε αυτήν την περίπτωση, διαβήτη έχουμε όταν το σάκχαρο δύο ώρες μετά τη φόρτιση είναι μεγαλύτερο από 200mg/dl. ΠΟΙΟΙ ΕΊΝΑΙ, ΌΜΩΣ, ΟΙ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΊ ΠΑΡΆΓΟΝΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΆΝΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΉΤΗ; Στην εμφάνιση του ΣΔτ2 σημαντικό ρόλο διαδραμα-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ τίζουν γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την παχυσαρκία, την καθιστική ζωή και την κατανάλωση τροφίμων με μεγάλη περιεκτικότητα σε λίπος και θερμίδες, είναι, δε, εκείνοι που μπορούν να τροποποιηθούν. Είναι σημαντικό να εντοπίζονται άτομα υψηλού κινδύνου κατά τη διάρκεια της ετήσιας προληπτικής εξέτασης και να γίνονται οι απαραίτητες παρεμβάσεις. Σύμφωνα με τη γιατρό, τα άτομα που ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες κινδυνεύουν περισσότερο να εκδηλώσουν διαβήτη και χρήζουν ελέγχου με προληπτικές εξετάσεις: • Ηλικία >45 ετών.

• Περιφέρεια μέσης >102 cm (άνδρες) και >88 cm (γυναίκες).

• Δείκτης μάζας σώματος >30 Kg/m2.

• Οικογενειακό ιστορικό ΣΔ σε γονείς, αδέλφια και παιδιά.

• Ιστορικό υπέρτασης ή καρδιαγγειακής νόσου.

• Ιστορικό δυσλιπιδαιμίας.

• Ιστορικό ΣΔ κύησης.

• Γέννηση παιδιών με σωματικό βάρος >4 Kg. • Γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

• Λήψη φαρμάκων από εκείνα που προδιαθέτουν σε αύξηση της γλυκόζης αίματος. ΠΏΣ ΜΠΟΡΟΎΜΕ ΝΑ ΠΡΟΛΆΒΟΥΜΕ ΤΟΝ ΣΔΤ2 Η κ. Μαγγανά εξηγεί ότι η τροποποίηση των περιβαλλοντικών παραγόντων (υγιεινοδιαιτητική αγωγή) είναι εκείνη η προσέγγιση που στοχεύει σε δύο κατευθύνσεις: την πληθυσμιακή (εφαρμογή πρόληψης σε όλο τον πληθυσμό) και τη στοχευμένη, με βάση τον κίνδυνο εμφάνισης ΣΔτ2. Στην πρώτη περίπτωση γίνεται στόχευση στην αλλαγή του τρόπου ζωής όλου του πληθυσμού, ενώ στη δεύτερη στοχεύει στα άτομα με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης ΣΔτ2 (άτομα με προδιαβήτη, παχυσαρκία, θετικό οικογενειακό ιστορικό). Η εφαρμογή πρόληψης σε ολόκληρο τον πληθυσμό, όπως λέει, απαιτεί κρατική παρέμβαση (δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τον ιατρικό τομέα) και δεν είναι τεκμηριωμένη η αποτελεσματικότητά της. Αντίθετα, η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης στα άτομα υψηλού κινδύνου είναι καλά τεκμηριωμένη.

•Η μείωση του κορεσμένου λίπους <10% της ενεργειακής πρόσληψης.

• Η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών (τουλάχιστον 25-30 g την ημερησίως). Γενικότερα, μείωση των θερμίδων, όπως λέει η γιατρός, με μικρότερες ποσότητες φαγητού, αποφυγή ζάχαρης, λευκού ψωμιού, μεγάλων ποσοτήτων κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Προτείνεται η μεσογειακή διατροφή που είναι πλούσια σε λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, ψάρι και φυσικά ελαιόλαδο και ξηρούς καρπούς. Ενώ η άσκηση είναι η δεύτερη συνιστώσα για την πρόληψη του ΣΔτ2. Συνιστάται, λοιπόν, αερόβια άσκηση μέτριας ή έντονης έντασης διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτά ημερησίως, το λιγότερο 5 φορές την εβδομάδα. Το περπάτημα, το κολύμπι, το ποδήλατο, ο χορός και άλλες αθλητικές δραστηριότητες μας βοηθούν να ζήσουμε περισσότερο και καλύτερα. Όπως λέει, έχει αποδειχθεί με επιστημονικές μελέτες ότι η απώλεια βάρους (σε υπέρβαρους και παχύσαρκους) 5-10% μπορεί να ελαττώσει την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη ή και να τον αναστρέψει. Παράλληλη ένταξη της άσκησης (30 λεπτά την ημέρα) στην καθημερινότητα μπορεί να συμβάλει στη μείωση κατά 58% του κινδύνου εμφάνισης του διαβήτη. ■

ΤΡΌΠΟΙ ΠΑΡΈΜΒΑΣΗΣ ΣΤΟΝ ΣΔΤ2 Η διατροφή, σύμφωνα με τη γιατρό Σταυρούλα Μαγγανά, παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος στην πρόληψη του ΣΔτ2. Είναι, λοιπόν, απαραίτητα: • Η μείωση του σωματικού βάρους κατά τουλάχιστον 5%, εφόσον είναι αυξημένο.

• Η μείωση του ολικού λίπους σε <30% της ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης.

| 37

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ: ΜΙΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΒΟΜΒΑ!

Οι αριθμοί που σοκάρουν και ο ρόλος της Athens Diabetic Foot Team Η ΠΑΝΔΗΜΊΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΉΤΗ: ΑΡΙΘΜΟΊ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΎΝ ΊΛΙΓΓΟ Ο διαβήτης αποτελεί μια σύγχρονη πανδημία με δραματική αύξηση του αριθμού των νέων ασθενών ετησίως και ανησυχητική πτώση του ορίου ηλικίας της εκδήλωσής του. Αν και κάποτε ο διαβήτης τύπου 2 ονομαζόταν ενήλικος διαβήτης, σύγχρονες μελέτες αναλύουν πια τη συχνότητα εμφάνισής του και τη βαρύτητα των επιπλοκών του σε παιδιατρικούς ασθενείς και εφήβους (βλ. SEARCH, TODAY trials). Οι σύγχρονες στατιστικές και προβλέψεις σοκάρουν: • Το 2017 υπολογίστηκε ότι υπήρχαν 425 εκατομμύρια διαβητικοί παγκοσμίως, αριθμός που αντιστοιχεί σε 1 στους 11 ενήλικες (Πηγή: International Diabetes Federation, 8η έκδοση). Αναλογικά, εάν οι διαβητικοί ζούσαν όλοι σε μια χώρα, αυτή θα ήταν η τρίτη μεγαλύτερη στον κόσμο.

• Το 2050 η αναλογία αυτή αναμένεται να πέσει σε 1 στους 9 ενήλικες, με 50% αυτών να παραμένουν αδιάγνωστοι.

• Κάθε 7 δευτερόλεπτα κάποιος διαβητικός πεθαίνει από κάποια επιπλοκή της ασθένειας με αποτέλεσμα ο διαβήτης να σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους από ό,τι ο καρκίνος του μαστού και το AIDS μαζί (Πηγή: Armstrong et al, Diabetes Care 2013).

• Το κόστος του διαβήτη παγκοσμίως ανέρχεται στα 825 δισεκατομμύρια δολάρια (μεγαλύτερο από το ΑΕΠ χωρών όπως η Ολλανδία, η Σαουδική Αραβία ή η Ελβετία, εικόνα 1), ενώ το 2030 το κόστος αναμένεται να ανέλθει στα 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια. ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΌ ΠΌΔΙ: Η ΒΑΡΎΤΕΡΗ ΚΑΙ ΑΚΡΙΒΌΤΕΡΗ ΕΠΙΠΛΟΚΉ Το διαβητικό πόδι είναι η άθροιση των επιπλοκών του διαβήτη στο πόδι του ασθενούς. Οι επιπλοκές αυτές εκδηλώνονται με απόφραξη των αγγείων (ισχαιμία),

38 |

Γράφει ο Δρ ΘΕΟΔΌΣΙΟΣ ΜΠΊΣΔΑΣ, διευθυντής Γ’ Αγγειοχειρουργικής Κλινικής και Athens Diabetic Foot Team, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ

ΤΟΥΡΚΙΑ

857

∆ΙΑΒΗΤΗΣ

825

ΕΛΒΕΤΙΑ ΣΑΟΥ∆ΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ

646

30

60

0

770 660

0

ΟΛΛΑΝ∆ΙΑ

00

932

15

ΙΝ∆ΟΝΗΣΙΑ

00

1045

12

ΜΕΞΙΚΟ

0

1205

90

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

0

καταστροφή των νευρικών απολήξεων (νευροπάθεια), φλεγμονή των οστών (οστεομυελίτιδα), αλλοίωση των αρθρώσεων (αρθροπάθεια Charcot) και δημιουργία ελκών. Στην περίπτωση μη έγκαιρης και εξιδεικευμένης αντιμετώπισης, το αποτέλεσμα είναι ο ακρωτηριασμός του ποδιού. Οι σύγχρονες στατιστικές για την εμφάνιση και την οικονομική επιβάρυνση του διαβητικού ποδιού στα σύγχρονα συστήματα υγείας μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω: • Το 30% των ασθενών με διαβήτη θα αναπτύξει διαβητικό πόδι και τα μισά από αυτά τα πόδια θα μολυνθούν (Armstrong et al, NEJM 2017). Το 20% των

ΕΙΚΌΝΑ 1. Το κόστος του διαβήτη σε σύγκριση με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) επτά χωρών

ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ

5,44

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ

11,85

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

14,4

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

16,5

∆ΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟ∆Ι

17

0

5

10

15

20

ΕΙΚΌΝΑ 2. Ετήσια άμεσα κόστη του διαβητικού ποδιού σε σύγκριση με τους 5 συχνότερους και πιο κοστοβόρους καρκίνους

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΛΕΜΦΩΜΑ HODGKIN ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

8% 18% 23%

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

39%

ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟ ∆ΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟ∆ΙΟΥ

68%

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ 0

86% 20

40

60

80

100

ΕΙΚΌΝΑ 3. Θνητότητα στα 5 έτη μετά από ακρωτηριασμό διαβητικού ποδιού σε σύγκριση με τους συχνότερους τύπους καρκίνου

διαβητικών ποδιών που έχουν μολυνθεί σίγουρα θα ακρωτηριαστεί (Lipsky et al, Clin Infect Dis 2012).

• Το ετήσιο κόστος των διαβητικών ελκών και των ακρωτηριασμών διαβητικών ποδιών στις ΗΠΑ αυξήθηκε από 11 δισ. δολάρια το 2001 σε 17 δισ. δολάρια το 2013 (Barshes et al, Diabet Foot Ankle 2013), με αποτέλεσμα η εμφάνιση του διαβητικού ποδιού να αυξάνει άμεσα στο διπλάσιο το κόστος θεραπείας ενός διαβητικού ασθενούς.

• Από το σύνολο του ετήσιου άμεσου κόστους του διαβήτη, το 1/3 αυτού οφείλεται σε επιπλοκές του στα κάτω άκρα.

• Κάθε 30 δευτερόλεπτα ξοδεύονται 1 εκατομμύριο δολάρια σε επιπλοκές του διαβητικού ποδιού μόνο στις ΗΠΑ.

• Σε σύγκριση με άλλες παθήσεις, το κόστος του διαβητικού ποδιού είναι υψηλότερο από τους 5 πιο κοστοβόρους τύπους καρκίνου (Brashes et al, Diab Foot Ankle 2013). Πέραν της οικονομικής επιβάρυνσης του διαβητικού ποδιού στα εθνικά συστήματα υγείας, η παρουσία του και μόνο στον ασθενή αυξάνει τόσο την πιθανότητα ακρωτηριασμού όσο και θανάτου του, εάν δεν ακολουθηθεί η κατάλληλη θεραπεία. Οι σύγχρονες στατιστικές επιβεβαιώνουν τη διαπίστωση αυτή: • Ο διαβήτης συμβάλλει στο 80% των ακρωτηριασμών που δεν οφείλονται σε τραύμα στις ΗΠΑ.

• Κάθε 20 δευτερόλεπτα ακρωτηριάζεται ένα διαβητικό πόδι (Armstrong et al, Diabetes Care 2013).

• Ένα τρίτο των ασθενών με διαβητικό πόδι που παρουσιάζει κακή αιμάτωση (ισχαιμία) θα χάσει τη ζωή του από καρδιαγγειακά προβλήματα χωρίς να έχει κλείσει το έλκος του (Elgzyri et al, Eur J Vasc Endovasc Surg 2013).

• Το διαβητικό πόδι αυξάνει τη θνητότητα, το ρίσκο για έμφραγμα του μυοκαρδίου, καθώς και για εγκεφαλικό κατά 40% (Brownrigg et al, Diabetologia 2012).

• Η πιθανότητα ενός διαβητικού να πεθάνει μέσα σε 5 χρόνια από τον ακρωτηριασμό του ποδιού του ανέρχεται στο 68%. Σε σχέση με τους καρκίνους που προαναφέρθηκαν, το ποσοστό αυτό βρίσκεται στη 2η θέση μετά τον καρκίνο του πνεύμονα (Armstrong et al.

Int Wound J 2007). Η ΣΗΜΑΣΊΑ ΤΩΝ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΈΝΩΝ ΚΈΝΤΡΩΝ Μεγάλος αριθμός μελετών απέδειξε ότι η αντιμετώπιση του διαβητικού ποδιού σε εξειδικευμένα κέντρα οδηγεί σε δραματική μείωση των ακρωτηριασμών, άρα και της θνητότητας των ασθενών με διαβητικό πόδι. Στα κέντρα αυτά ο ασθενής αντιμετωπίζεται από μια διεπιστημονική ομάδα ιατρών και ειδικών νοση-

| 39

λευτών που προσφέρουν την καλύτερη δυνατή θεραπεία σε όλα τα όργανα που προσβάλλονται από τον διαβήτη. Κατά κανόνα, η ομάδα αυτή αποτελείται από αγγειοχειρουργούς, διαβητολόγους, καρδιολόγους, ορθοπαιδικούς, νεφρολόγους, λοιμωξιολόγους, ποδολόγους κ.ά. Η ΕΠΌΜΕΝΗ ΗΜΈΡΑ: ΑΛΛΑΓΉ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ, ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΏΝ ΈΛΚΟΥΣ ΚΑΙ ΊΔΡΥΣΗ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΈΝΩΝ ΚΈΝΤΡΩΝ Είναι επιτακτική ανάγκη όλοι οι αρμόδιοι δημόσιοι φορείς όσο και οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες να προβούν σε κοινές ενέργειες διασφάλισης της ποιότητας των ιατρικών υπηρεσιών αλλά και μείωσης του κόστους. Το πρώτο μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω της υποστήριξης μελετών για την καταγραφή των ακρωτηριασμών σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας, αλλά και την έγκριση ειδικών κέντρων αποκλειστικά για την αντιμετώπιση του διαβητικού ποδιού. Ο δεύτερος στόχος μπορεί να επιτευχθεί με την οικονομική υποστήριξη και αποζημίωση προγραμμάτων προληπτικού ελέγχου και διαλογής ασθενών με διαβήτη και υψηλό ρίσκο ανάπτυξης διαβητικού ποδιού, όπως επίσης και την αποζημίωση ακρωτηριασμών μόνο σε εκείνα τα περιστατικά όπου έχει πραγματοποιηθεί διαγνωστική αγγειογραφία του κάτω άκρου. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να δοθεί στο ρόλο των εξειδικευμένων κέντρων ως κέντρων δεύτερης γνώμης πριν από τον ακρωτηριασμό. Τέλος, η σωστή εκπαίδευση ποδολόγων και νοσηλευτών στη διαχείριση των ελκών και του διαβητικού ποδιού είναι υψίστης σημασίας για την αποσυμφόρηση των νοσοκομείων, τη μείωση του συνολικού κόστους και τη μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους της θεραπείας στο οικείο περιβάλλον του σπιτιού του ασθενούς. Ο ΡΌΛΟΣ ΤΗΣ ATHENS DIABETIC FOOT TEAM Με βάση τα αμερικανικά πρότυπα τέτοιων ειδικών κέντρων, ιδρύθηκε εδώ και 2 χρόνια η Athens Diabetic Foot Team (www.diavitiko-podi.com) στη Γ’ Αγγειοχειρουργική Κλινική του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών με κύριους σκοπούς: τη μείωση των ακρωτηριασμών, την αύξηση της επιβίωσης των ασθενών και τη μείωση του κόστους. Οι στατιστικές της ομάδας που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο έγκριτο περιοδικό «International Journal of Lower Extremity Wounds» δικαιώνουν τα αποτελέσματα των μελετών με ποσοστό διατήρησης του σκέλους άνω του 98% και με ελαχιστοποίηση του κόστους. Η μεγάλη αυτή επιτυχία της Athens Diabetic Foot Team στην πρόληψη των ακρωτηριασμών είναι βασισμένη στα παρακάτω: 1. Η ομάδα μας εφαρμόζει τις νεότερες ελάχιστα

40 |

ΕΙΚΌΝΑ 4. Το υβριδικό χειρουργείο Προμηθέας στο οποίο πραγματοποιούνται οι εξειδικευμένες επεμβάσεις θεραπείας του διαβητικού ποδιού της Athens Diabetic Foot Team

επεμβατικές ενδαγγειακές τεχνικές στη διάνοιξη των αγγείων που μειώνουν τη νοσηλεία σε μία μόνο μέρα.

2. Μια ειδική ομάδα εξειδικευμένων συνεργατών ποδολόγων και νοσηλευτών σε όλη την Ελλάδα συνεχίζει και παρακολουθεί τη θεραπεία του ποδιού κατ’ οίκον κάτω από την καθοδήγηση του θεράποντος ιατρού. Η ομάδα αυτή εκπαιδεύεται σε τακτική βάση από τους ιατρούς της A-team, αλλά και σε μεγάλα κέντρα του εξωτερικού.

3. Η διεπιστημονική ομάδα ασκεί διακριτικό συμβουλευτικό ρόλο σε ιατρούς συναφών ειδικοτήτων (διαβητολόγους, καρδιολόγους, νεφρολόγους) που αποτελούν ήδη θεράποντες ιατρούς του ασθενούς.

4. Η ορθή και εξειδικευμένη χρήση των καλύτερων υλικών μειώνει δραματικά το κόστος της θεραπείας.

5. Ο επανέλεγχος του ασθενούς είναι ιδιαίτερα συχνός με δωρεάν επισκέψεις από τους αγγειοχειρουργούς της ομάδας. ■

ΘΕΟΔΌΣΙΟΣ ΜΠΊΣΔΑΣ Ο Δρ Θεοδόσιος Μπίσδας είναι διευθυντής της Γ’ Αγγειοχειρουργικής Κλινικής και της Athens Diabetic Foot Team στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και αναπληρωτής καθηγητής Αγγειοχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Βεστφαλίας της Γερμανίας. Έχει πιστοποιηθεί ως Endovascular Specialist από τη Γερμανική Ακαδημία Αγγειοχειρουργικής για τη χρήση ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών και θεωρείται ένας από τους πλέον ειδικούς στην αντιμετώπιση διαβητικού ποδιού παγκοσμίως. Ο Δρ Θεοδόσιος Μπίσδας ήταν ο κύριος ερευνητής του CRITISCH registry, της μεγαλύτερης γερμανικής έρευνας για τη θεραπεία του διαβητικού ποδιού με 1.200 ασθενείς, που οργανώθηκε από τη Γερμανική Εταιρεία Αγγειοχειρουργικής, και βραβεύτηκε με πολλά βραβεία.

Πώς επηρεάζει ο σακχαρώδης διαβήτης τα παιδιά! Συμβουλές από την ΕΒΕΛΊΝΑ ΠΆΝΟΥ, παιδίατρο-παιδοενδοκρινολόγο, επιστημονική συνεργάτιδα του Ενδοκρινολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΠΤΏΣΕΙΣ ο παιδικός και εφηβικός διαβήτης χαρακτηρίζεται ως διαβήτης τύπου 1. Οφείλεται σε έλλειψη ινσουλίνης, καθώς τα κύτταρα που συνθέτουν την ορμόνη αυτή καταστρέφονται από το ανοσοποιητικό σύστημα. Η αντιμετώπισή του γίνεται με χορήγηση ενέσεων ινσουλίνης καθημερινά εφ’ όρου ζωής. Μόλις περίπου το 5% των παιδιών με σακχαρώδη διαβήτη εμφανίζει διαβήτη τύπου 2, ο οποίος συνήθως εμφανίζεται σε ενήλικες. Άλλες μορφές διαβήτη (π.χ. τύπου MODY) είναι πολύ σπανιότερες. Όπως εξηγεί η παιδίατρος-παιδοενδοκρινολόγος και επιστημονική συνεργάτις του Ενδοκρινολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων, τ. επιμελήτρια Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Βόννης, Εβελίνα Πάνου, ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση ασθένεια και η δεύτερη συχνότερη χρόνια παιδική νόσος. Κάθε χρόνο περισσότερα από 96.000 παιδιά στον κόσμο κάτω των 15 ετών εμφανίζουν σακχαρώδη διαβήτη. Στην Ελλάδα αναφέρονται 7-10 νέες περιπτώσεις διαβήτη τύπου 1 ανά 10.000 παιδιά κάτω των 15 ετών ετησίως. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, οι αριθμοί αυτοί θα αυξηθούν τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με τη γιατρό, αντισώματα επιτίθενται σε κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη καταστρέφοντάς τα και ο οργανισμός δεν μπορεί να παράγει πλέον αρκετή ινσουλίνη. Λόγω της ανεπάρκειας ινσουλίνης, ο ασθενής εμφανίζει πολύ υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα του. Γιατί το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί ενάντια στα κύτταρα του ίδιου του οργανισμού είναι, όπως και στα περισσότερα αυτοάνοσα νοσήματα, ασαφές. Γενετικοί παράγοντες φαίνεται ότι παίζουν ρόλο, όπως επίσης η εμφάνιση ιογενών λοιμώξεων και η ταυτόχρονη παρουσία άλλων αυτοάνοσων ασθενειών, όπως η κοιλιοκάκη. Σε περίπτωση υποψίας παιδικού διαβήτη θα πρέπει οι γονείς να απευθυνθούν στον παιδίατρο τους ή σε εξειδικευμένο παιδοενδοκρινολόγο. Ο γιατρός θα θέσει τα ακόλουθα ερωτήματα: • Το παιδί σας είναι πολύ κουρασμένο πρόσφατα; • Χρειάζεται συχνά νερό ή διαμαρτύρεται συχνά

42 |

H κ. ΕΒΕΛΊΝΑ ΠΆΝΟΥ.

για δίψα; • Βρέχεται το βράδυ, ενώ ήταν ως τώρα στεγνό; • Έχει χάσει βάρος παρόλο που η όρεξή του είναι καλή ή και αυξημένη τον τελευταίο καιρό; • Διαμαρτύρεται για κοιλιακά άλγη; • Πάσχει άλλο μέλος της οικογένειας από σακχαρώδη διαβήτη; Στη συνέχεια, ο γιατρός θα εξετάσει το παιδί και θα συστήσει ειδικές εξετάσεις για να διερευνηθούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και τα ούρα του. Ενδεχομένως να ζητηθεί στη συνέχεια δοκιμασία ανοχής γλυκόζης (oGTT), καθώς και ανίχνευση ειδικών για τον διαβήτη αντισωμάτων. Σε κάποιες περιπτώσεις, η διάγνωση τίθεται με την εισαγωγή του παιδιού στο νοσοκομείο, σε μια κατάσταση που ονομάζεται διαβητική κετοξέωση και χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, παρουσία κετονών στο αίμα και τα ούρα, ταχύπνοια, ναυτία, εμέτους, αφυδάτωση,

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ όξινη μυρωδιά της αναπνοής, έντονη κόπωση και αδυναμία. Είναι μια κατάσταση δυνητικά απειλητική για τη ζωή και αντιμετωπίζεται με χορήγηση υγρών και ινσουλίνης, αφού γίνει εισαγωγή σε παιδιατρική κλινική. Αμέσως μετά τη διάγνωση του διαβήτη, τα παιδιά και οι γονείς τους θα πρέπει να κάνουν ειδική εκπαίδευση για τον σακχαρώδη διαβήτη. Μεταξύ άλλων, η εκπαίδευση περιλαμβάνει την τακτική μέτρηση των τιμών σακχάρου του αίματος, πληροφορίες για τους υδατάνθρακες των τροφίμων που καταναλώνει το παιδί και τον υπολογισμό τους, τον υπολογισμό της ποσότητας ινσουλίνης που το παιδί χρειάζεται ανάλογα με το φαγητό του και τις τιμές γλυκόζης του, καθώς και τη σωστή αντιμετώπιση πιθανών επειγουσών καταστάσεων που σχετίζονται με τον διαβήτη, όπως η αντιμετώπιση των υπογλυκαιμιών. Ο διαβήτης τύπου 1 απαιτεί διά βίου ενέσεις ινσουλίνης (με στιλό ινσουλίνης ή με αντλία συνεχούς χορήγησης), επειδή το ίδιο το πάγκρεας δεν μπορεί πλέον να παράγει την απαραίτητη ποσότητα ινσουλίνης. Η χορήγηση γίνεται κατά κύριο λόγο με τα γεύματα του παιδιού, αλλά όχι μόνο, και η επιλογή της σωστής ποσότητας αποτελεί βασικό αντικείμενο της εκπαίδευσης σε συνεργασία με τον παιδοενδοκρινολόγο του παιδιού. Ο κύριος στόχος της ινσουλινοθεραπείας είναι η επίτευξη ιδανικά φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα για όσο το δυνατόν μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, ώστε να αποφευχθούν δευτερογενείς επιπλοκές που σχετίζονται με τον σακχαρώδη διαβήτη, όπως η διαβητική νεφροπάθεια και αμφιβληστροειδοπάθεια, που όμως εξαιρετικά σπάνια συναντούμε στα παιδιά και τους εφήβους. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητη η τακτική ιατρική παρακολούθηση των ασθενών, καθώς και η επανεκπαίδευσή τους όταν

αυτό κρίνεται σκόπιμο. Παράλληλα, οι εξελίξεις της τεχνολογίας στην υπηρεσία των ασθενών με διαβήτη είναι ταχύτατες και έχουν διευκολύνει πολύ την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής τους. Σήμερα είναι διαθέσιμα συστήματα παρακολούθησης και συνεχούς καταγραφής των τιμών της γλυκόζης μειώνοντας τον αριθμό των απαιτούμενων τρυπημάτων για τη μέτρησή της στο δάχτυλο. Όσον αφορά στη θεραπεία, νέα είδη ινσουλινών με διαφορετικό χρόνο δράσης επιτρέπουν μεγαλύτερη ευελιξία στη θεραπευτική αντιμετώπιση και βέβαια η χορήγηση ινσουλίνης μέσω αντλίας προσφέρει πολλαπλά οφέλη στους μικρούς ασθενείς. Ο συνδυασμός των μέσων αυτών με εξελιγμένα λογισμικά επιτρέπουν μικρότερη συμμετοχή και λιγότερους υπολογισμούς του ασθενούς, γονεϊκή παρακολούθηση ακόμα κι από απόσταση, αλλά και αποφυγή επικίνδυνων υπογλυκαιμιών για το παιδί. Όπως επισημαίνει η κ. Πάνου, ο ρόλος των γονιών στη διαχείριση του διαβήτη κάθε μέρα μαζί με το παιδί, ήδη από τη στιγμή της διάγνωσης, είναι καθοριστικής σημασίας. Για το λόγο αυτόν, θα χρειαστεί να αποκτήσουν καινούργιες συνήθειες στην καθημερινότητά τους, να συμβουλεύουν και να εμψυχώνουν το παιδί, αλλά και να του εμφυσήσουν την υπευθυνότητα στην αντιμετώπιση του διαβήτη, ελέγχοντας παράλληλα τη σωστή αντιμετώπισή του. ■

ΕΒΕΛΙΝΑ ΠΑΝΟΥ Η Εβελίνα Πάνου είναι παιδίατρος με πιστοποιημένη εξειδίκευση στην Παιδοενδοκρινολογία και Παιδοδια�ΝR). Εισήλθε μετά από πανελλήνιες εξετάσεις στην Ιατρική βητολογία από τον Γερμανικό Ιατρικό Σύλλογο (A Σχολή Αθηνών και αποφοίτησε μετά από εξαετή φοίτηση. Εκπαιδεύτηκε στην Παιδιατρική στις πανεπιστημιακές κλινικές του Marburg και της Βόννης στη Γερμανία και στη συνέχεια εξειδικεύτηκε για τρία χρόνια στην Παιδοενδοκρινολογία και Παιδοδιαβητολογία υπό την καθοδήγηση του προέδρου της Γερμανικής Παιδοενδοκρινολογικής Εταιρείας. Εργάστηκε ως συντονίστρια του τμήματος παχυσαρκίας («Durch Dick und Dünn») της Πανεπιστημιακής Παιδιατρικής Κλινικής της Βόννης και συμμετείχε στην εκπαίδευση παιδιών με σακχαρώδη διαβήτη και των γονέων και δασκάλων τους. Διετέλεσε για δύο χρόνια επιμελήτρια της Πανεπιστημιακής Παιδιατρικής Κλινικής της Βόννης, συμμετέχοντας παράλληλα στη διδασκαλία των φοιτητών της Ιατρικής και της Νοσηλευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου. Στο επιστημονικό της έργο περιλαμβάνεται η συμμετοχή της με ανακοινώσεις και διαλέξεις σε γερμανικά, ελληνικά και ευρωπαϊκά συνέδρια και ημερίδες.

| 43

Πώς να προλάβετε και να αντιμετωπίσετε τον σακχαρώδη διαβήτη κύησης! Γράφει η ΕΥΑΝΘΊΑ ΔΙΑΜΆΝΤΗ-ΚΑΝΔΑΡΆΚΗ, ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος, καθηγήτρια Παθολογίας και Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ, διευθύντρια Τμήματος Ενδοκρινολογίας & Διαβήτη ΥΓΕΙΑ

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ Ο ΔΙΑΒΉΤΗΣ της κύησης απαντάται με αυξημένη συχνότητα, ενώ μία στις επτά εγκυμονούσες νοσεί απ’ αυτόν. Οι αιτίες της εμφάνισής του δεν είναι ακόμα απολύτως σαφείς, όμως είναι απολύτως απαραίτητη η αποτελεσματική και έγκαιρη αντιμετώπισή του. Πώς, λοιπόν, πρέπει να παρέμβει ο ενδοκρινολόγος σε μια τέτοια περίπτωση και γιατί; Ο διαβήτης κύησης είναι ένας διακριτός τύπος διαβήτη, ο οποίος εμφανίζεται μόνον κατά τη διάρκεια της κύησης. Οφείλεται στην αυξανόμενη έκκριση ορμονών από τον πλακούντα, που εμποδίζουν την ινσουλίνη να μεταφέρει τη γλυκόζη μέσα στα κύτταρα, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται όλο και περισσότερη γλυκόζη στο αίμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα επίπεδα του σακχάρου του αίματος μπορούν να ρυθμιστούν με προσεκτική διατροφή και άσκηση. Ωστόσο, κάποιες γυναίκες θα χρειαστούν

και πιο εντατική θεραπεία με ινσουλίνη. Συνήθως, ο διαβήτης κύησης υποχωρεί με το τέλος της κύησης, χωρίς αυτό, όμως, να σημαίνει ότι οι γυναίκες αυτές αποχαιρέτησαν για πάντα τον διαβήτη.

— Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη κύησης; Παρότι ακόμα δεν έχουν σκιαγραφηθεί πλήρως τα ακριβή αίτια του διαβήτη κύησης, οι παράγοντες κινδύνου που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισής του είναι ευρέως γνωστοί: 1. Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη.

2. Παχυσαρκία.

3. Η ηλικία της μητέρας.

4. Καθιστικός τρόπος ζωής.

5. Ατομικό ιστορικό διαβήτη ή μακροσωμίας νεογνού σε προηγούμενη κύηση.

6. Ατομικό ιστορικό συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών ή αντίστασης στην ινσουλίνη. Ειδικότερα, οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών αποτελούν μια «ευαίσθητη» ομάδα γυναικών, που απαιτεί εξειδικευμένη ιατρική μέριμνα. Οι γυναίκες αυτές συχνά εμφανίζουν διαταραχές του μεταβολισμού, αντίσταση στην ινσουλίνη ή και έκδηλο σακχαρώδη διαβήτη, με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών κατά την κύηση. Η ορθή ενδοκρινολογική αντιμετώπιση σφαιρικά των αναπαραγωγικών και μεταβολικών προβλημάτων, τόσο πριν συλλάβουν όσο και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι το κλειδί για την επιτυχημένη έκβαση της γέννησης ενός παιδιού.

— Πώς τίθεται η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη κύησης; Η εκτίμηση του κινδύνου για την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη ξεκινά από την πρώτη εξέταση, αμέσως μετά την επιβεβαίωση της εγκυμοσύνης. Με βάση την τιμή σακχάρου νηστείας, που μετράται κατά την πρώτη

44 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ επίσκεψη της εγκύου, αλλά και συναξιολογώντας το ατομικό της ιστορικό και τους παράγοντες κινδύνου που τυχόν εμφανίζει, ο ενδοκρινολόγος θα αποφασίσει τη βέλτιστη παρακολούθηση και αντιμετώπιση της κάθε εγκύου. Η διάγνωση του διαβήτη κύησης τίθεται μέσω της καμπύλης σακχάρου, η οποία πραγματοποιείται συνήθως κατά την 24η-28η εβδομάδα της κύησης. Σε περίπτωση παρουσίας κάποιου από τους ανωτέρω παράγοντες κινδύνου, η εξέταση αυτή θα πρέπει να πραγματοποιηθεί νωρίτερα, ώστε μέσω της πιο έγκαιρης παρέμβασης να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπλοκές του διαβήτη.

— Ποιες είναι οι επιπλοκές στην εγκυμονούσα; Όταν μια έγκυος γυναίκα διαγνωστεί με διαβήτη κύησης, τόσο η ίδια όσο και το έμβρυο είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση διαφόρων επιπλοκών. Αρχικά, αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης άλλων επιπλοκών της κύησης, όπως η προεκλαμψία, αλλά και η πιθανότητα πρόωρου τοκετού. Γυναίκες με διαβήτη κύησης γεννούν μωρά με μεγάλο σωματικό βάρος (μακροσωμία), κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία προώθησης του εμβρύου από τη γεννητική οδό και, κατ’ επέκταση, τον τραυματισμό του (κάκωση βραχιονίου πλέγματος). Επιπρόσθετα, εκτός των άμεσων κινδύνων, το έμβρυο εμφανίζει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας, ΣΔ2 και καρδιαγγειακών νοσημάτων στη μετέπειτα ζωή του.

— Ποιες είναι οι βασικές αρχές της θεραπείας και της πρόληψης του σακχαρώδους διαβήτη κύησης; Ακρογωνιαίος λίθος της πρόληψης, αλλά και της θε-

ραπείας του διαβήτη κύησης είναι η σωστή και ολοκληρωμένη διατροφή. Μια δίαιτα, με ισοκατανεμημένα γεύματα, που περιλαμβάνουν όλες τις ομάδες των θρεπτικών συστατικών, χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά οξέα και πλούσια σε φυτικές ίνες είναι το σημαντικότερο όπλο κάθε εγκύου έναντι του διαβήτη. Τέλος, εξίσου σημαντικό είναι μια γυναίκα να μην προσλάβει υπερβολικό βάρος κατά την εγκυμοσύνη, καθότι θα επιβαρυνθεί ο μεταβολισμός της και θα αυξηθεί η πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη. Ο αυτοέλεγχος σακχάρου κατ’ οίκον αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο παρακολούθησης του σακχαρώδους διαβήτη κύησης, με έλεγχο τόσο του σακχάρου νηστείας όσο και των μεταγευματικών τιμών. Όταν δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι με τις διατροφικές παρεμβάσεις, χορηγείται στην έγκυο εντατικοποιημένη θεραπεία με ινσουλίνη.

— Ποιος είναι ο ρόλος του ενδοκρινολόγου στην αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη κύησης; Ο ενδοκρινολόγος, έχοντας βαθιά γνώση τόσο του μεταβολισμού όσο και του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος, είναι σε θέση να αντιμετωπίσει ολιστικά και εξατομικευμένα μια έγκυο με σακχαρώδη διαβήτη κύησης. Ξεκινώντας από την έγκαιρη αναγνώριση του διαβήτη έως τον τοκετό, ο ενδοκρινολόγος μπορεί οδηγήσει την έγκυο με σακχαρώδη διαβήτη σε μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη με τη γέννηση ενός υγιούς βρέφους, μέσω της εντατικής παρακολούθησης, της ορθής διατροφικής παρέμβασης και της τεκμηριωμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης, αποτελώντας τον «πιστό συνοδοιπόρο της» στον απαιτητικό, αλλά ιερό δρόμο της τεκνοποίησης. ■

ΕΥΑΝΘΊΑ ΔΙΑΜΆΝΤΗ-ΚΑΝΔΑΡΆΚΗ Η Ευανθία Διαμάντη-Κανδαράκη είναι ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος, καθηγήτρια Παθολογίας και Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ-διευθύντρια Τμήματος Ενδοκρινολογίας & Διαβήτη ΥΓΕΙΑ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΊΑ • Επιμελήτρια Παθολογίας, Λονδίνο (1979-1980). • Λέκτορας Πανεπιστημίου Λουιζιάνα, Νέα Ορλεάνη (19841986). • Επιμελήτρια Ενδοκρινολογίας, Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών (1987-1992). • Επίκουρη/Αναπληρώτρια/Καθηγήτρια Παθολογίας και Ενδοκρινολογίας σε Α’ Πανεπιστημιακή, Προπαιδευτική Κλινική, Λαϊκό Νοσοκομείο (1992-03/2009). • Συντονίστρια διευθύντρια/Καθηγήτρια Γ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο Σωτηρία (03/2009-07/2014). • Διευθύντρια Μονάδας Ενδοκρινολογίας, Σακχαρώδους Διαβήτη και Μεταβολισμού, Ευρωκλινική Αθηνών (12/2014-06/2017). ΔΙΑΚΡΊΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΡΑΒΕΊΑ • 1ο βραβείο καλύτερου δασκάλου Ενδοκρινολογίας, μετά από μυστική ψηφοφορία μεταξύ νέων ενδοκρινολόγων (2016, 2017). • Βραβείο «HORMONE MEDAL of European Endocrinological Societies» από την Ευρωπαϊκή Ενδοκρινολογική Εταιρεία για καθοριστική συνεισφορά στον τομέα της Ενδοκρινολογίας και του Μεταβολισμού, μεταξύ 49 υποψηφίων από όλες τις ευρωπαϊκές ενδοκρινολογικές εταιρείες. • Κατάταξη στους 27 καλύτερους παγκοσμίου φήμης καλύτερους Έλληνες επιστήμονες και η μόνη γυναίκα ενδοκρινολόγος μεταξύ αυτών.

| 45

Πώς να αντιμετωπίσετε τα υπογλυκαιμικά επεισόδια που προκαλούνται από τον σακχαρώδη διαβήτη! Γράφει η ΓΙΟΎΛΗ ΑΡΓΥΡΑΚΟΠΟΎΛΟΥ, MD, PhD, παθολόγος, διευθύντρια Διαβητολογικής Μονάδας, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Ο ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ είναι μία χρόνια πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών. Διακρίνεται στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι, στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, στον διαβήτη κυήσεως και σε άλλους ειδικούς, σπάνιους τύπους. Η κύρια και κοινή διαταραχή σε όλες τις μορφές διαβήτη είναι η υπεργλυκαιμία, δηλαδή οι αυξημένες τιμές σακχάρου στο αίμα. Η θεραπευτική αντιμετώπιση αυτού περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη ρύθμιση των τιμών σακχάρων αίματος (ευγλυκαιμία), η οποία επιτυγχάνεται με το συνδυασμό της σωστής διατροφής, της άσκησης και της λήψης της ενδεδειγμένης φαρμακευτικής αγωγής. Η υπογλυκαιμία είναι μία συχνή και σοβαρή επιπλοκή της θεραπείας του σακχαρώδους διαβήτη, που επηρεάζει πρωτίστως τους ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με ινσουλίνη. Χαρακτηρίζεται από παθολογικά χαμηλές τιμές σακχάρου (<70mg/dL) και εκδηλώνεται με συμπτώματα άγχους, τρομωδών κινήσεων, πείνας, ευερεθιστότητας, σύγχυσης, ελάττωσης της συγκέντρωσης, δυσαρθρίας, αδυναμίας, εφίδρωσης, ταχυκαρδίας, θόλωσης της όρασης και κεφαλαλγίας, ενώ η μη άμεση αντιμετώπισή της μπορεί να επιφέρει και σοβαρότερες επιπλοκές, όπως διαταραχή του επιπέδου συνείδησης, σπασμούς, κώμα ή, σπανίως, ακόμα και το θάνατο. Ως σοβαρή υπογλυκαιμία ορίζεται αυτή στην οποία ο ασθενής χρειάζεται εξωτερική βοήθεια από άλλο άτομο για την αντιμετώπισή της. Επιπλέον, η υπογλυκαιμία μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση αρρυθμιών και, για το λόγο αυτόν, πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή σε ασθενείς που πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα. Τα συνηθέστερα αίτια της εμφάνισης υπογλυκαιμίας είναι η παράλειψη γευμάτων, η λήψη χαμηλής ποσότητας υδατανθράκων, η πόση αλκοόλης επί νηστείας, η μη προγραμματισμένη άσκηση, η νεφρική νόσος, αλλά

46 |

H κ. ΓΙΟΎΛΗ ΑΡΓΥΡΑΚΟΠΟΎΛΟΥ.

πρωτίστως αφορά τη λήψη υψηλότερης από την ενδεδειγμένη δοσολογίας αντιδιαβητικών φαρμάκων. Αυτό αφορά κυρίως τη λήψη ινσουλίνης και δευτερευόντως ορισμένων ινσουλινοεκκριταγωγών αντιδιαβητικών δισκίων, όπως οι σουλφονυλουρίες και οι μεγλιτινίδες. Τα υπόλοιπα αντιδιαβητικά φάρμακα δεν προκαλούν υπογλυκαιμία, αλλά ο κίνδυνος αυτής αυξάνεται όταν συγχορηγούνται με ινσουλίνη ή ινσουλινοεκκριταγωγά δισκία. Η καλή ρύθμιση των σακχάρων αίματος μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της εμφάνισης των επιπλοκών του σακχαρώδους διαβήτη. Οι στόχοι των τιμών σακχάρων αίματος πρέπει να εξατομικεύονται

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Η υπογλυκαιμία είναι μία συχνή και σοβαρή επιπλοκή της θεραπείας του σακχαρώδους διαβήτη, που επηρεάζει πρωτίστως τους ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με ινσουλίνη.

ανάλογα με τον ασθενή και ανάλογα με παράγοντες όπως η διάρκεια του σακχαρώδους διαβήτη, η ηλικία κ.ά., προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση υπογλυκαιμιών. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται τις υπογλυκαιμίες. Η ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία (όταν ο ίδιος ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται τις χαμηλές τιμές σακχάρου) αποτελεί σημαντικό περιοριστικό παράγοντα για τη ρύθμιση των σακχάρων και στους ασθενείς αυτούς οι θεραπευτικοί μας στόχοι είναι συνήθως λιγότερο αυστηροί. Με τη χρήση των ειδικών συστημάτων συνεχούς καταγραφής της γλυκόζης (continuous glucose monitoring) μπορεί να επιτευχθεί η διάγνωση των ανεπίγνωστων (πολλές φορές και νυκτερινών υπογλυκαιμιών). Η εμφάνιση υπογλυκαιμιών είναι γενικά συχνότερη στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι. Η υπογλυκαιμία αποτελεί αιτία απορρύθμισης, καθώς, μεταξύ άλλων, συνοδεύεται συχνά από επακόλουθη εμφάνιση υπεργλυκαιμίας. Επίσης, οι συχνές υπογλυκαιμίες

μπορεί να αποτελούν αίτιο αύξησης του σωματικού βάρους, αφού η αντιμετώπισή τους περιλαμβάνει τη λήψη επιπλέον υδατανθράκων. Η υπογλυκαιμία αντιμετωπίζεται με τη λήψη υδατανθράκων, κατά προτίμηση απλών σακχάρων, προκειμένου να επιτευχθεί γρήγορη απορρόφηση (π.χ. τζελ ή καραμέλες γλυκόζης, ζάχαρης, χυμών κ.ά.) ή άλλης τροφής περιέχουσας υδατάνθρακα. Τα μικτά τρόφιμα, περιέχοντα λίπη, καθυστερούν την απορρόφηση της γλυκόζης και πρέπει να αποφεύγονται. Σε παρατεινόμενες υπογλυκαιμίες (π.χ. μετά λήψης σουλφονυλουριών), οι ασθενείς μπορεί να χρειασθούν νοσηλεία, προκειμένου να λάβουν ενδοφλέβια διαλύματα γλυκόζης. Τέλος, η αποφυγή της υπογλυκαιμίας σε μη προγραμματισμένη άσκηση μπορεί να επιτευχθεί με τη λήψη επιπλέον υδατανθράκων. Σε προγραμματισμένη άσκηση, κρίνεται σκόπιμη η μείωση της ινσουλίνης προ της άσκησης ή/και αύξηση των υδατανθράκων κατά τη διάρκεια/μετά αυτής. ■

Δρ ΓΙΟΎΛΗ Α. ΑΡΓΥΡΑΚΟΠΟΎΛΟΥ Η Δρ Γιούλη Α. Αργυρακοπούλου είναι ειδική παθολόγος, διευθύντρια Διαβητολογικής Μονάδας, Μονάδας Παχυσαρκίας & Ιατρείου Διαβητικών Εγκύων, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Το 2003 αποφοίτησε από την Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών με γενικό βαθμό «Λίαν Καλώς». Από τον Δεκέμβριο 2004 υπήρξε επιστημονική συνεργάτις στο Διαβητολογικό Εργαστήριο της Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Λαϊκό), όπου και εκπόνησε τη Διδακτορική της Διατριβή, υπό την επίβλεψη του καθηγητού Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νικολάου Κατσιλάμπρου, με θέμα τον σακχαρώδη διαβήτη και με γενικό βαθμό «Άριστα». Στο πλαίσιο της θητείας της στην Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, εργάστηκε στο Διαβητολογικό Ιατρείο και στο Ιατρείο Παχυσαρκίας της Κλινικής, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε σημαντικό αριθμό ερευνητικών μελετών του Διαβητολογικού Κέντρου αλλά και σε διεθνείς πολυκεντρικές μελέτες. Στην ανωτέρω κλινική έλαβε και την ειδικότητα της Παθολογίας. Το έτος 2007 με υποτροφία από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ) εκπαιδεύτηκε στο Centre for Diabetes and Metabolic Medicine του Barts and the London, Queen Mary’s School of Medicine and Dentistry στο Λονδίνο. Από τον Ιανουάριο του 2013 έως και σήμερα εργάζεται ως ειδική παθολόγος στη Β’ Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει εργασίες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά και έχει συμμετάσχει με πολλαπλές ανακοινώσεις και διαλέξεις σε συνέδρια Παθολογίας και Διαβήτη.

| 47

Τι είναι η διαβητική ωχροπάθεια και πώς αντιμετωπίζεται! Συμβουλές από τον ΒΑΣΊΛΕΙΟ ΣΚΟΥΤΈΡΗ, MD, FEBO, χειρουργό οφθαλμίατρο, διευθυντή του Οφθαλμολoγικού Τμήματος Ευρωκλινικής Αθηνών Ο ΌΡΟΣ ΩΧΡΆ ΚΗΛΊΔΑ είναι κάτι που πολλοί άνθρωποι έχουν ακούσει τη σημερινή εποχή. Και αυτό λόγω των αλλοιώσεων που εμφανίζονται στη συγκεκριμένη περιοχή. Τι είναι όμως η ωχρά κηλίδα; Στο ερώτημά μας απαντά ο χειρουργός οφθαλμίατρος & διευθυντής του Οφθαλμολoγικού Τμήματος στην Ευρωκλινική Αθηνών, Βασίλειος Σκουτέρης, MD, FEBO. Όπως λέει, πρόκειται για ένα ανατομικό κομμάτι του ματιού μας από το οποίο παίρνουμε την πιο ευκρινή μας όραση. Βρίσκεται στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς και παίρνει την ονομασία του από την ωχρή όψη που παρουσιάζει κατά την επισκόπησή της στο πλαίσιο της βυθοσκόπησης, ενώ αμφιβληστροειδής ονομάζεται ο ιστός του ματιού, ο οποίος προσλαμβάνει το φως και το μετατρέπει σε εικόνα. Αντιλαμβάνεται συνεπώς κανείς ότι η σωστή λειτουργία του αμφιβληστροειδούς και κυρίως του κεντρικού του τμήματος, δηλαδή της ωχράς κηλίδας, είναι απαραίτητη για να έχει κανείς καλή όραση. Και δυστυχώς υπάρχουν αρκετές παθήσεις οι οποίες επηρεάζουν την ωχρά κηλίδα. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι η ηλικιακή εκφύλιση ωχράς, η διαβητική ωχροπάθεια και η μυωπική ωχροπάθεια. Διαβητική ωχροπάθεια ονομάζεται η αλλοίωση της ωχράς κηλίδας, η οποία οφείλεται στη μικροαγγειοπάθεια του διαβήτη. Ο σακχαρώδης διαβήτης, όπως γνωρίζουμε, είναι μία μικροαγγειοπάθεια, η οποία επηρεάζει κυρίως τμήματα του σώματος, τα οποία έχουν μεγάλο αριθμό μικρών αγγείων, τα οποία ονομάζονται τριχοειδή. Τα μάτια μας λοιπόν είναι ένα από τα σημεία αυτά του σώματος μαζί με τα νεφρά και τα νεύρα που αποτελούνται από μεγάλο αριθμό τριχοειδών αγγείων και η σωστή λειτουργία τους εξαρτάται από αυτά. Τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου προκαλούν μικροτραυματισμούς στα τριχοειδή αγγεία με αποτέλεσμα να εμφανίζονται αλλοιώσεις, όπως μικροαιμορραγίες, αλλά και μικροδιαρροές. Οι διαρροές αυτές οδηγούν σε συσσώρευση υγρού στην ωχρά κηλίδα, κάτι που ονομάζουμε διαβητικό οίδημα ωχράς κηλίδας.

48 |

O κ. ΒΑΣΊΛΕΙΟΣ ΣΚΟΥΤΈΡΗΣ.

Ποιες είναι όμως οι επιπτώσεις αυτού του οιδήματος; Αρχικά ως προς την όραση του ανθρώπου παρουσιάζεται μία προοδευτική θόλωση κυρίως του κεντρικού οπτικού πεδίου. Όσο μεγαλώνει το οίδημα τόσο μεγαλώνει και η διαταραχή της όρασης. Επιπλέον, συχνά εμφανίζεται μια κατάσταση που ονομάζεται μεταμορφοψία. Στη μεταμορφοψία η εικόνα των πραγμάτων εμφανίζεται παραμορφωμένη. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές σε αντικείμενα με ευθείες γραμμές, όπως για παράδειγμα οι πόρτες και τα παράθυρα, οι οποίες φαίνονται κυματοειδείς. Συνήθως η εξέλιξη των συμπτωμάτων είναι αργή, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις με ταχεία επιδείνωση. Η διάγνωση τα τελευταία χρόνια έχει απλοποιηθεί σημαντικά με τη χρήση ενός μηχανήματος που λέγεται οπτική τομογραφία συνοχής (OCT). Με την οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) έχουμε σε ελάχιστο χρόνο, χωρίς ακτινοβολία ή πόνο, τομές στο επίπεδο της ωχράς κηλίδας, οι οποίες μαζί με τη βυθοσκόπηση μας

παρέχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να βγάλουμε ασφαλή διάγνωση και να προχωρήσουμε σε μία αποτελεσματική θεραπεία. «Καταλήγοντας είναι χρήσιμο να τονίσουμε πόσο έχουν βελτιωθεί και τα αποτελέσματα της θεραπείας μας φυσικά, εφόσον υπάρχει η απαραίτητη εξειδίκευση από τον θεράποντα ιατρό, αλλά και η καλή συνεργασία του ασθενούς. Έχοντας να επιλέξουμε ανάμεσα σε θεραπεία με ενδοϋαλοειδικές ενέσεις, αλλά και δύο διαφορετικών τύπων laser, είμαστε στην ευχάριστη θέση να πετύχουμε

πολύ καλά αποτελέσματα», επισημαίνει ο γιατρός. Οι ενδοϋαλοειδικές ενέσεις (ενέσεις στο μάτι) δεν είναι ούτε επίπονες, αλλά ούτε βλέπει κανείς κάτι κατά τη διάρκεια της έγχυσης. Το μόνο που αισθάνεται είναι μία μικρή πίεση στην περιφέρεια του ματιού και γι’ αυτό η μεγαλύτερη πλειονότητα των ασθενών είναι συνεπείς με τη θεραπεία και έχουν καλά αποτελέσματα. Σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις επιλέγουμε τη θεραπεία με laser, η οποία είναι δοκιμασμένη πολλά χρόνια και προσφέρει σημαντικές λύσεις. ■

Δρ ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΚΟΥΤΕΡΗΣ O Δρ Βασίλης Σκουτέρης είναι διευθυντής και επιστημονικά υπεύθυνος του Οφθαλμολογικού Τμήματος της Ευρωκλινικής Αθηνών και Παίδων, επιστημονικός συνεργάτης στο οφθαλμολογικό ινστιτούτο Laservision και διευθυντής και επιστημονικά υπεύθυνος του οφθαλμολογικού τμήματος του πολυϊατρείου AlfaLife.

Aποφοίτησε από την ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών και στη συνέχεια άρχισε την ενασχόλησή του με την Οφθαλμολογία στο οφθαλμολογικό ινστιτούτο Laservision. Εκεί εξειδικεύτηκε στις διαθλαστικές επεμβάσεις (μυωπίας, υπερμετρωπίας, αστιγματισμού), αλλά και στη χειρουργική αντιμετώπιση του κερατόκωνου. Συνέχισε στο Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης, όπου και ειδικεύτηκε στην Παιδοφθαλμολογία, και ολοκλήρωσε την ειδικότητα στο Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της ειδικότητας έλαβε, από το υπουργείο Υγείας, υποτροφία για να μεταβεί στο Ηνωμένο Βασίλειο (στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Οξφόρδης) για τρεις μήνες, όπου συμμετείχε στην ομάδα του Mr CK Patel. Μετά την ολοκλήρωση της ειδικότητας ο Δρ Σκουτέρης απέκτησε τον τίτλο του ειδικού οφθαλμιάτρου επιτυγχάνοντας στις καθιερωμένες εξετάσεις και μάλιστα με την υψηλότερη βαθμολογία. Την επόμενη χρονιά συμμετείχε στις πανευρωπαϊκές εξετάσεις Οφθαλμολογίας στο Παρίσι με επιτυχία και απέκτησε τον τίτλο Fellow of the European Board of Ophthalmology (FEBO). Ο Δρ Σκουτέρης μετά τη λήψη ιατρικής ειδικότητας μετέβη στο Ηνωμένο Βασίλειο και συγκεκριμένα στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο John Radcliffe της Οξφόρδης, κατέχοντας έμμισθη θέση επιμελητή (clinical Fellow), όπου για παραπάνω από δύο χρόνια εξειδικεύτηκε στις παθήσεις της ωχράς κηλίδας και του αμφιβληστροειδούς με ιδιαίτερη έμφαση στην ηλικιακή εκφύλιση ωχράς και στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Είχε την ευκαιρία να συμμετέχει στις κλινικές της καθηγήτριας του Πανεπιστήμιου της Οξφόρδης Prof. Susan Downes και του Prof. Victor Chong. Χειρουργικά συνέχισε την εξειδίκευση και συμμετείχε στην ομάδα του παγκοσμίου φήμης χειρουργού Mr Paul Rosen, αλλά και της Prof. Downes. Επίσης, κατά την εξειδίκευσή του στην Οξφόρδη ασχολήθηκε και με τις γενετικές παθήσεις του οφθαλμού (κληρονομικές), αλλά και με τις ενδοφθάλμιες φλεγμονές (ραγοειδίτιδες). Έχει πραγματοποιήσει χιλιάδες επεμβάσεις (καταρράκτη, μυωπίας/υπερμετρωπίας, αστιγματισμού, ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις κ.ά.), ενώ το επιστημονικό του έργο περιλαμβάνει δεκάδες παρουσιάσεις σε διεθνή και εγχώρια συνέδρια, καθώς και δημοσιεύσεις σε διεθνώς αναγνωρισμένα επιστημονικά περιοδικά.

| 49

ΕΡΕΥΝΑ

1 στους 4 διαβητικούς δεν επισκέπτεται έγκαιρα οφθαλμίατρο

ΈΡΕΥΝΑ ΜΕ ΤΊΤΛΟ «Βαρόμετρο για τη Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια» (Diabetic retinopathy Barometer) σε 41 χώρες και σε 7.000 ασθενείς έφερε στην επιφάνεια τη μεγάλη ανάγκη για ξεκάθαρες θεραπευτικές κατευθύνσεις και ανάλογη ανταπόκριση από την πλευρά των συστημάτων υγείας, υπογραμμίζοντας την ίδια στιγμή τη σημασία της πρόληψης, έτσι ώστε να προλαμβάνονται στον μέγιστο βαθμό οι περιπτώσεις απώλειας όρασης εξαιτίας του διαβήτη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, 93 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εμφανίζουν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Το ανησυχητικό ωστόσο εύρημα της έρευνας ήταν ότι, παρά το γεγονός ότι οι ασθενείς με διαβήτη φοβούνται το ενδεχόμενο απώλειας της όρασής τους σε διπλάσιο βαθμό από ό,τι άλλες επιπλοκές της ασθένειας, όπως για παράδειγμα την καρδιαγγειακή νόσο ή το εγκεφαλικό επεισόδιο, 1 στους 4 ασθενείς δεν πηγαίνει σε έναν εξειδικευμένο γιατρό για να προλάβει τις επιπλοκές στην όρασή του. Ενώ, όπως έδειξε η έρευνα, ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών επισκέπτεται εξειδικευμένο γιατρό, όταν πλέον τα συμπτώματα έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους. Όπως ανέφεραν οι ερευνητές, τόσο η ενημέρωση όσο και η ευαισθητοποίηση των ασθενών και της επιστημονικής κοινότητας για τις διαταραχές της όρασης που συνδέονται με τον διαβήτη μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση του ποσοστού των έγκαιρων διαγνώσεων, γεγονός που συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες επιτυχούς διαχείρισης της νόσου και μείωση του κινδύνου απώλειας όρασης. Την ίδια στιγμή απαιτούνται ξεκάθαρες θεραπευτικές κατευθύνσεις και αποτελεσματικά συστήματα υγείας που εξασφαλίζουν εύκολα προσβάσιμη θεραπεία για τους ασθενείς. Αξίζει να σημειωθεί ότι το «Βαρόμετρο για τη Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια» είναι μια παγκόσμια πρωτοβουλία της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τον Διαβήτη (International Diabetes Federation, IDF), του Διεθνούς Οργανισμού για την Πρόληψη της Τύφλωσης (International Agency for the Prevention of Blindness,

50 |

IAPB), της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τον Γηράσκοντα Πληθυσμό (International Federationon Ageing, IFA) και της Ιατρικής Ακαδημίας της Νέας Υόρκης, με σκοπό την αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης σχετικά με τη συχνότητα εμφάνισης και τη διαχείριση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, ενώ το έργο πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Bayer AG. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, τα προβλήματα στην όραση των ασθενών με διαβήτη δυσχεραίνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την καθημερινότητά τους. Το 79% των ασθενών με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια δήλωσε ότι λόγω αυτού του προβλήματος κάνει με εξαιρετική δυσκολία ή σε κάποιες περιπτώσεις δεν μπορεί και καθόλου να κάνει καθημερινές δραστηριότητες, όπως είναι οι δουλειές του σπιτιού ή το να οδηγήσει το αυτοκίνητό του. Επίσης, το 20% των ασθενών με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και διαβητικό οίδημα ωχράς κηλίδας θεωρεί ότι τα προβλήματα στην όρασή του δυσκολεύουν τη συνολική διαχείριση της ασθένειάς του. Μάλιστα, περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια χαρακτήρισαν την κατάσταση της υγείας τους από κακή έως μέτρια. Οι οφθαλμίατροι από την πλευρά τους «κρούουν το κώδωνα του κινδύνου», τονίζοντας ότι περίπου τα 2/3 των ασθενών κάνουν οφθαλμολογικό έλεγχο μόνον όταν έχουν ήδη ξεκινήσει οι διαταραχές στην όραση με αποτέλεσμα να χάνουν την ευκαιρία της πρόληψης. Σύμφωνα, επίσης, με ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των γιατρών που συμμετείχαν στο βαρόμετρο, όσο καθυστερεί η διάγνωση μειώνονται και οι πιθανότητες αποτελεσματικής θεραπείας. Την ίδια στιγμή, παρουσιάζονται ιδιαίτερα ανησυχητικά προβλήματα στα συστήματα υγείας ανά τον κόσμο, τα οποία αποθαρρύνουν τους ασθενείς να προβούν στις κατάλληλες ενέργειες για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση των επιπλοκών στην όρασή τους. Τόσο οι οφθαλμίατροι όσο και οι ασθενείς που συμμετείχαν στο βαρόμετρο ανέφεραν τη «μεγάλη περίοδο αναμονής για ένα ιατρικό ραντεβού» και το κόστος ως σημαντικά εμπόδια, ενώ 1 στους 2 συμμετέχοντες παρόχους υγείας ανέφερε ότι δεν διαθέτει ξεκάθαρα πρωτόκολλα για τη διάγνωση και αντιμετώπιση των προβλημάτων όρασης που σχετίζονται με τον διαβήτη. ■

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΌ;

Η ταχύτητα σώζει ζωές Στο εγκεφαλικό κάθε λεπτό που περνάει είναι πολύτιμο. Η πιστοποιημένη Μονάδα Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών της Ευρωκλινικής παρέχει άμεση πρόσβαση σε εξειδικευμένη θεραπεία με εξαιρετικά αποτελέσματα. Η Μονάδα εφημερεύει 24/7, 365 ημέρες τον χρόνο, στο κέντρο της Αθήνας.

Εγκεφαλικό; Δράσε γρήγορα! Κάλεσε 1 0 1

1

Αθανασιάδου 7-9, πάροδος Δ. Σούτσου, 115 21 Αθήνα (μετρό Αμπελόκηποι), Τηλ.: 210 6416600 email: info@euroclinic.gr, www.euroclinic.gr

ΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ Ενδεδειγμένη θεραπευτική επιλογή η χειρουργική θεραπεία Η ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΉ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ συγκαταλέγεται πλέον ανάμεσα στις ενδεδειγμένες επιλογές θεραπείας του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 για παχύσαρκους ασθενείς. Αυτό έχει γίνει αποδεκτό από την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία και άλλους 34 κρατικούς και διεθνείς ιατρικούς οργανισμούς, έτσι όπως έχει εκφραστεί στη Συνάντηση Κορυφής για τη Χειρουργική Αντιμετώπιση του Διαβήτη που πραγματοποιήθηκε το 2015 και στην οποία συμμετείχαν 48 εξειδικευμένοι επιστήμονες απ’ όλον τον κόσμο. Όπως εξηγεί ο γενικός χειρουργός & χειρουργός Παχυσαρκίας και Μεταβολισμού, Δρ Στέφανος Λαζαρίδης, «όλες οι αποδεκτές επεμβάσεις παχυσαρκίας επιφέρουν βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, με τις επεμβάσεις γαστρικής παράκαμψης (bypass) να έχουν καλύτερα αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στους χρόνους επίτευξης των φυσιολογικών τιμών». «Είναι σημαντικό», επισημαίνει ο κ. Λαζαρίδης, «ότι περίπου το 60% των ασθενών επιτυγχάνει επαναφορά της γλυκόζης του στα φυσιολογικά επίπεδα, για διάστημα μεγαλύτερο των 5 χρόνων, ενώ το 100% των ασθενών επωφελείται άμεσα μετεγχειρητικά από

52 |

την ευκολότερη ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος, με λιγότερα ή και καθόλου φάρμακα». Αναφορικά με το ερώτημα πώς η επέμβαση κατά της παχυσαρκίας αντιμετωπίζει δραστικά τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ο ιατρός διευκρινίζει ότι οι μηχανισμοί δράσης είναι πολλαπλοί και πολύπλοκοι και αφορούν σε μεταβολές στη δράση ορμονών του γαστρεντερικού, της εντερικής χλωρίδας κ.λπ. Οι μεταβολές αυτές, μετά την επέμβαση, προκαλούν αίσθημα κορεσμού, μείωση σωματικού βάρους, βελτίωση της ευαισθησίας των οργάνων στην ινσουλίνη, εξαιρετικό έλεγχο της υπεργλυκαιμίας, ενώ μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί πως από το 2015, η Μεταβολική Χειρουργική πρέπει να αποτελεί συνιστώμενη επιλογή για τη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη 2 σε κατάλληλους υποψηφίους με Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ≥40, ανεξάρτητα από την επιτυχία ή αποτυχία της φαρμακευτικής αγωγής, και υποψηφίους με ΔΜΣ 35-39,9 με ανεπαρκώς ελεγχόμενη υπεργλυκαιμία, παρά τη βέλτιστη ιατρική θεραπεία. ■

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Σημαντικός ο ρόλος της Βαριατρικής Χειρουργικής ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΛΈΤΗΣ STAMPEDE (Surgical Treatment And Medications Potentially Eradicate Diabetes Efficiently), η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «New England Journal of Medicine» (NEJM), δείχνουν ότι η Βαριατρική και η Μεταβολική Χειρουργική, σε συνδυασμό με εντατική φαρμακευτική αγωγή, έχει τα καλύτερα μακροχρόνια θεραπευτικά αποτελέσματα, συγκριτικά με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής ως μονοθεραπεία, σε ασθενείς με ΔΜΣ ≥27 και μη ελεγχόμενο διαβήτη τύπου 2. Να σημειωθεί ότι αυτή η μελέτη έγινε στην κλινική Cleveland, με επικεφαλής τον Δρα Philip Schaur, διευθυντή του Ινστιτούτου Βαριατρικής & Μεταβολικής Χειρουργικής της Κλινικής Cleveland. Σύμφωνα με τα τυχαιοποιημένα στοιχεία της 5ετούς παρακολούθησης, οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε βαριατρική χειρουργική επέμβαση εμφάνισαν σταθερή βελτίωση του γλυκαιμικού τους ελέγχου, ταυτόχρονα με μειωμένη χρήση αντιδιαβητικών φαρμάκων. Η Βαριατρική/Μεταβολική Χειρουργική, όπως ανέφεραν οι επιστήμονες, δίνει τη δυνατότητα μείωσης του αριθμού των φαρμακευτικών αγωγών σε ορισμένους ασθενείς, βελτιώνοντας την υγεία και την ποιότητα ζωής τους με μία και μόνο χειρουργική επέμβαση. Πρέπει να αναφερθεί ότι το έργο που έχει αποκομίσει μέχρι σήμερα η μελέτη STAMPEDE θα συνεχιστεί στη μελέτη ARMMS (Alliance of Randomized trials of Medicineversus Metabolic Surgery in type 2

diabetes), η οποία συνδυάζει τη STAMPEDE με άλλες 3 μελέτες, με σκοπό την αξιολόγηση των επιπτώσεων της χειρουργικής επέμβασης σε διάστημα έως και 10 ετών. Αυτή η εν εξελίξει έρευνα ενισχύει την ενημέρωση της κοινότητας και άλλων ενδιαφερόμενων μερών, ενώ συμβάλλει στην προσβασιμότητα σε επεμβάσεις Βαριατρικής και Μεταβολικής Χειρουργικής, αποσκοπώντας στη βελτίωση των κλινικών αποτελεσμάτων και της ποιότητας ζωής των ασθενών. ■

Οι χειρουργικές επεμβάσεις θεραπείας του διαβήτη ΟΙ ΑΝΤΙΔΙΑΒΗΤΙΚΈΣ ΕΠΕΜΒΆΣΕΙΣ αλλάζουν την ποιότητα ζωής των διαβητικών, σύμφωνα με τους: Ιωάννη Μελισσά, καθηγητή Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και τ. διευθυντή της Κλινικής Χειρουργικής Ογκολογίας και της Μονάδας Χειρουργικής Μεταβολικών Νόσων - Παχυσαρκίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου, και Οδυσσέα Βουδούρη, χειρουργό, διευθυντή της Endolaser Ιατρικής. Η χειρουργική θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 επιτρέπει πιο γρήγορη έλευση των τροφών από το στομάχι στον ειλεό, βελτιώνει τη λειτουργία του παγκρέατος και μειώνει την κυτταρική αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους:

ΓΑΣΤΡΙΚΉ ΠΑΡΆΚΑΜΨΗ Πρόκειται για τη συνηθέστερα προτεινόμενη επέμβαση, με την οποία η τροφή κατευθύνεται ταχύτερα στον ειλεό, παρακάμπτοντας το τελικό τμήμα του στομάχου και το αρχικό του λεπτού εντέρου. Η κλασική γαστρική παράκαμψη περιλαμβάνει 2 αναστομώσεις. Πρόσφατα έχει διαδοθεί μια παρεμφερής τεχνική, καταχρηστικά ονομαζόμενη «mini-bypass», η οποία απαιτεί μόνο μια αναστόμωση και έχει τα ίδια θεραπευτικά αποτελέσματα. ΕΠΙΜΉΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΚΤΟΜΉ Συνίσταται στην αφαίρεση του γαστρικού θόλου, προσ-

| 53

δίδοντας στο στομάχι τη μορφή κυλίνδρου. Ακολούθως, το στομάχι κενώνεται ταχύτερα και οι τροφές κατευθύνονται γρηγορότερα στο λεπτό έντερο. Επίσης, η αφαίρεση του γαστρικού θόλου μειώνει την γκρελίνη («ορμόνη της βουλιμίας»), η οποία παράγεται απ’ αυτόν. ΧΟΛΟΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΉ ΕΚΤΡΟΠΉ Με την επέμβαση αυτή οι τροφές κατευθύνονται απευθείας από το στομάχι στον ειλεό, αποδίδοντας πολύ καλά αποτελέσματα στη ρύθμιση του διαβήτη, αλλά με ένα σημαντικό ποσοστό παρενεργειών (όπως διάρροιες σε περίπτωση κατανάλωσης λιπαρών τροφών). Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε επιλεγμένες περιπτώσεις βαριάς μορφής διαβήτη. ΕΠΙΜΉΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΚΤΟΜΉ ΜΕ ΔΙΜΕΡΉ ΈΞΟΔΟ ΤΡΟΦΉΣ Η επέμβαση αυτή συνίσταται στο διαχωρισμό του λεπτού εντέρου με τη δημιουργία διπλής παράλληλης οδού, που μειώνει το χρόνο διέλευσης των τροφών μεταξύ του στομάχου και του ειλεού. ΕΙΛΕΪΚΉ ΜΕΤΆΘΕΣΗ (ILEAL INTERPOSITION) Η επέμβαση αυτή συνίσταται στη μετάθεση ενός τμήματος του ειλεού στην αφετηρία του λεπτού εντέρου, κοντά στο στομάχι. Με την επέμβαση αυτή, οι τροφές έρχονται άμεσα σε επαφή με το μετατεθειμένο τμήμα

του ειλεού, πριν διανύσουν τη διαδρομή μέχρι τον τελικό ειλεό. ΝΗΣΤΙΔΟ-ΕΙΛΕΪΚΉ ΠΑΡΆΚΑΜΨΗ Η επέμβαση αυτή συνίσταται στην παράκαμψη ενός μεγάλου τμήματος του λεπτού εντέρου με την πραγματοποίηση μιας αναστόμωσης μεταξύ της νήστιδας (αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου) και του ειλεού (τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου). Σύμφωνα με τον τύπο της αναστόμωσης, καθορίζονται δύο διαφορετικές επεμβάσεις. Η αναστόμωση αυτή μπορεί να είναι τελικό-πλάγια, αφήνοντας όμως ένα «τυφλό» τμήμα του εντέρου, ή πλάγιο-πλάγια, η οποία σήμερα αποτελεί τη συνήθη επιλογή. Οι επεμβάσεις αυτές επιφέρουν μόνιμη βελτίωση ή πλήρη αποκατάσταση της φυσιολογικής ρύθμισης του επιπέδου του σακχάρου, χωρίς την ανάγκη φαρμακευτικής αγωγής. Σε κάθε περίπτωση όμως επιβάλλεται η συνέχιση της ιατρικής παρακολούθησης σε βάθος χρόνου. ■

Μεταμοσχεύσεις παγκρέατος: Λύση στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1 Η ΑΛΛΟΜΕΤΑΜΌΣΧΕΥΣΗ ή ξενομεταμόσχευση νησιδίων του παγκρέατος αποτελεί σύμφωνα με τον παθολόγο-διαβητολόγο, αναπληρωτή καθηγητή ΑΤΕΙΘ, Κυριάκο Καζάκο, την πλέον, ασφαλή θεραπεία για τον διαβήτη τύπου 1. Όπως είπε, η αλλομεταμόσχευση ή ξενομεταμόσχευση νησιδίων του παγκρέατος (χρησιμοποίηση ως μοσχεύματος οργάνου που ελήφθη από

54 |

ζώο), καθώς και η μεταμόσχευση βλαστικών πολυδύναμων κυττάρων, είτε εμβρυϊκών είτε ενηλίκων, είναι η πλέον ασφαλής οδός προς την οριστική θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1. Ταυτόχρονα, όπως συμπληρώνει ο καθηγητής, με σύγχρονες κάψουλες φτιαγμένες από νανοϋλικά, μέσα στις οποίες θα τοποθετούνται και θα προστατεύονται

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ τα προς μεταμόσχευση νησίδια, θα εξασφαλίζεται η μακροχρόνια βιωσιμότητα των μοσχευμάτων χωρίς το πρόβλημα της απόρριψης από τους ασθενείς. Επιπλέον, η σύνθεση νέων ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων και η εφαρμογή ειδικών μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι συγκεκριμένων υποδοχέων των Τ-λεμφοκυττάρων θα αυξήσουν τη βιωσιμότητα και τη λειτουργικότητα των μοσχευμάτων. Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Καζάκο, τα όργανα

του χοίρου θα μπορούσαν δυνητικά να αποτελέσουν μία επιλογή για ξενομεταμόσχευση στον άνθρωπο. Αν και η μεταφορά στον άνθρωπο χοίρειων ενδογενών ρετροϊών (PERV) αποτελεί ένα δυσάρεστο ενδεχόμενο, εντούτοις η ιστοσυμβατότητα και η απόρριψη των χοίρειων μεταμοσχευθέντων νησιδίων αποτελεί το μείζον πρόβλημα. Στη διαδικασία της απόρριψης φαίνεται ότι συμμετέχει τόσο η κυτταρική όσο και η χημική ανοσία. Σύμφωνα με τον κ. Καζάκο, η πρώτη σοβαρή προσπάθεια προς τη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη έγινε με τις μεταμοσχεύσεις του παγκρέατος, πριν από περίπου 50 χρόνια, οι οποίες γίνονται μαζί με μεταμοσχεύσεις νεφρού, στις περιπτώσεις βέβαια που αυτό

απαιτείται. Τα αποτελέσματα των μεταμοσχεύσεων είναι ικανοποιητικά και μεγάλο ποσοστό μεταμοσχευθέντων, που υπερβαίνει το 80%, διατηρούν το μόσχευμα βιώσιμο και λειτουργικό και παραμένουν ασυμπτωματικοί και απεξαρτητοποιημένοι από την ινσουλίνη μετά τον πρώτο χρόνο. Όπως τόνισε, οι ταυτόχρονες μεταμοσχεύσεις παγκρέατος και νεφρού παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας. Σύμφωνα με τον καθηγητή, οι μεταμοσχεύσεις παγκρέατος αποτελούν μείζονες επεμβάσεις με θνητότητα 1%-3% και συνοδεύονται απαραιτήτως από τη χορήγηση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων για τη διατήρηση του μοσχεύματος. Ωστόσο, όπως αναφέρει, τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα αρκετές φορές έχουν σοβαρές παρενέργειες και οι περιορισμοί αυτοί οδήγησαν τους ερευνητές στην ιδέα της μεταμόσχευσης μόνον των νησιδίων του παγκρέατος, δηλαδή της ενδοκρινούς μοίρας του παγκρέατος. Η μεταμόσχευση νησιδίων του παγκρέατος είναι ελάχιστα αιματηρή επέμβαση, κατά την οποία απομονώνονται τα νησίδια από έναν, δύο ή και περισσότερους συμβατούς πτωματικούς δότες και στη συνέχεια εμφυτεύονται στο ήπαρ μέσω της πυλαίας φλέβας. Και στην περίπτωση των νησιδίων βέβαια η συνεχής χορήγηση ανοσοκαταστολής είναι απαραίτητη. Τα τελευταία 30 χρόνια έχουν γίνει αρκετές μεταμοσχεύσεις νησιδίων τόσο στην Αμερική όσο και σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως στην Ελβετία και στη Γαλλία. Στις αρχές του 2000 ο καθηγητής James Sapiro από το Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα του Έντμοντον του Καναδά καθιέρωσε το πρωτόκολλο του Έντμοντον. Δυστυχώς τα αρχικά ενθαρρυντικά αποτελέσματα με την πάροδο των ετών αμβλύνθηκαν. Ενώ το 82% των μεταμοσχευθέντων παρέμειναν ελεύθεροι ινσουλίνης τον πρώτο χρόνο, το ποσοστό αυτό έπεσε στην πενταετία στο 10%. Η περιορισμένη διαθεσιμότητα νησιδίων και οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες που δεν καλύπτονται έχουν στρέψει το επιστημονικό ενδιαφέρον και σε άλλες πηγές νησιδίων, όπως είναι τα νησίδια άλλων οργανισμών εκτός από τον άνθρωπο. Αναφερόμενος στα βλαστικά κύτταρα, επισημαίνει ότι η ανακάλυψη μεθόδων απομόνωσης, ανάπτυξης και αναπαραγωγής εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων από το 1998 έδωσε σοβαρές ελπίδες για την οριστική θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη. Θεωρητικά, όπως λέει, τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα θα μπορούσαν να διαφοροποιηθούν σε αρκετούς τύπους κυττάρων, ακόμη και σε ινσουλινοπαραγωγά κύτταρα, ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο για απόρριψη κατά τη μεταμόσχευσή τους. Παρ’ όλα αυτά, οι λόγοι της άδικης ανοσιακής επίθεσης έναντι των β-κυττάρων εξακολουθούν να υφίστανται και το θέμα αυτό επιζητεί λύση. ■

| 55

Τι να κάνουν για να απολαύσουν το σεξ οι άνδρες και οι γυναίκες που πάσχουν από διαβήτη! Συμβουλές από τον ΙΩΆΝΝΗ ΒΑΣΙΛΌΠΟΥΛΟ, μαιευτήραχειρουργό γυναικολόγο, ειδικό στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life, ΙΑΣΩ.

Ο ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε όλα τα όργανα και τους ιστούς του σώματος, γι’ αυτό και οι γιατροί παροτρύνουν τους ασθενείς να λαμβάνουν τα απαιτούμενα μέτρα, ώστε να ρυθμίζουν καλά τη γλυκόζη (σάκχαρο) στο αίμα τους. Δυστυχώς όμως περισσότεροι από ένας στους τρεις δεν επιτυγχάνουν καλό γλυκαιμικό έλεγχο, ενώ πολλοί δεν γνωρίζουν καν ότι έχουν διαβήτη. Ακόμα περισσότεροι εξάλλου πάσχουν από διαβήτη για πολλά χρόνια. Σε όλες τις περιπτώσεις, η συνέπεια είναι η εκδήλωση πολλών επιπλοκών, ανάμεσα στις οποίες συμπεριλαμβάνονται τα σεξουαλικά προβλήματα.

56 |

Πολλές μελέτες, π.χ., έχουν δείξει ότι ο σακχαρώδης διαβήτης τριπλασιάζει τον κίνδυνο στυτικής δυσλειτουργίας στους διαβητικούς άνδρες, ενώ στις διαβητικές γυναίκες διπλασιάζει τον κίνδυνο σεξουαλικής δυσλειτουργίας. «Τα στοιχεία είναι αδιάσειστα, αν και δεν γνωρίζουμε ακόμα με ακρίβεια τους παθογενετικούς μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από τη σεξουαλική δυσλειτουργία στον διαβήτη», λέει ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc, ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life, ΙΑΣΩ.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ «Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η υπεργλυκαιμία (δηλαδή τα παθολογικά υψηλά επίπεδα σακχάρου) προκαλεί βλάβες στα αγγεία και τα νεύρα όλου του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των γεννητικών οργάνων. Επιπλέον, οι πάσχοντες από διαβήτη μπορεί να έχουν πολλαπλά συνυπάρχοντα προβλήματα υγείας (π.χ. υπέρταση, παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο, δυσλιπιδαιμία), τα οποία ούτως ή άλλως αποτελούν παράγοντες κινδύνου για σεξουαλική δυσλειτουργία. Ακόμα και οι ορμονικές αλλαγές που προκαλεί ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο σεξουαλικής δυσλειτουργίας». ΟΙ ΒΛΆΒΕΣ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΊΚΕΣ Οι βλάβες, π.χ., του διαβήτη σε αγγεία και νεύρα μπορεί να επηρεάσουν στις γυναίκες την παραγωγή φυσικών υγραντικών ουσιών του κόλπου και την ικανότητα ερωτικής διέγερσης, αντιστοίχως. Όμως ο συνδυασμός αυτών των δύο προβλημάτων μπορεί να οδηγήσει σε πόνο κατά την ερωτική επαφή και σε δυσκολία στην επίτευξη οργασμού. Στην πραγματικότητα, η κολπική ξηρότητα αποτελεί το συχνότερο σεξουαλικό πρόβλημα στις γυναίκες με τύπου 2 διαβήτη, με μερικές μελέτες να δείχνουν ότι εκδηλώνεται σε τουλάχιστον τέσσερις στις δέκα ασθενείς. Οι βλάβες στα νεύρα της ουροδόχου κύστης, εξάλλου, μπορεί να προκαλέσουν μικρή ακράτεια ούρων στη διάρκεια του σεξ. Επιπλέον, οι γυναίκες με διαβήτη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν λοιμώξεις και φλεγμονή στον κόλπο (κολπίτιδες), καθώς και ουρολοιμώξεις, που επίσης αυξάνουν την πιθανότητα πόνου κατά τη σεξουαλική επαφή. Ειδικά μετά την εμμηνόπαυση, οι γυναίκες είναι επίσης πιθανότερο να παρουσιάσουν υπογλυκαιμία στη διάρκεια του σεξ και μερικές χρειάζεται ακόμα και να μετρούν το σάκχαρό τους πριν από την ερωτική επαφή. Για πολλές ασθενείς, όλα αυτά τα προβλήματα καθιστούν το σεξ περισσότερο ενοχλητικό, παρά απολαυστικό και έτσι το αποφεύγουν. ΟΙ ΒΛΆΒΕΣ ΣΤΟΥΣ ΆΝΔΡΕΣ Αντίστοιχα στους άνδρες, ο σακχαρώδης διαβήτης συχνά οδηγεί σε μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης, με συνέπεια μείωση της ερωτικής επιθυμίας. Το κυριότερο σεξουαλικό πρόβλημα των διαβητικών ανδρών, όμως, είναι η στυτική δυσλειτουργία. Σύμφωνα με μεγάλη, πρόσφατη συνδυασμένη ανάλυση δεκάδων ερευνών, η στυτική δυσλειτουργία εκδηλώνεται σε περισσότερους από τους μισούς διαβητικούς άνδρες ηλικίας άνω των 45 ετών. Εκείνοι που

κινδυνεύουν περισσότερο να την εκδηλώσουν είναι οι ασθενείς με τύπου 2 διαβήτη, ο οποίος συνήθως σχετίζεται με την παχυσαρκία και τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής. Η στυτική δυσλειτουργία είναι η αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης της στύσης. Σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί το λόγο για τον οποίο οι άνδρες απευθύνονται στον γιατρό και, στο πλαίσιο της διερεύνησής της, μαθαίνουν ότι έχουν διαβήτη. Ο σακχαρώδης διαβήτης οδηγεί στη στυτική δυσλειτουργία προκαλώντας βλάβες στα νεύρα του πέους και μειώνοντας τη ροή του αίματος προς αυτό. Η παλίνδρομη εκσπερμάτιση είναι μία ακόμα πιθανή σεξουαλική επιπλοκή του διαβήτη. Εκδηλώνεται όταν το σπέρμα αντί να αποβάλλεται μέσω της ουρήθρας, βρίσκει διέξοδο προς την ουροδόχο κύστη. Η παλίνδρομη εκσπερμάτιση προκαλείται από δυσλειτουργία των εσωτερικών σφιγκτήρων μυών της κύστης, εξαιτίας των βλαβών που προκαλεί το αυξημένο σάκχαρο στα νεύρα τους. Τέλος, οι βλάβες στα νεύρα του πέους εξαιτίας του διαβήτη μπορεί να οδηγήσουν και στην καθυστερημένη εκσπερμάτιση, δηλαδή στη δυσκολία ή αδυναμία του άνδρα να φτάσει στον οργασμό και την εκσπερμάτιση. «Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί επίσης να επηρεάσει τη σεξουαλική ζωή ανδρών και γυναικών μέσω άλλων προβλημάτων που προκαλεί, όπως η έντονη κόπωση και οι ψυχολογικές επιπτώσεις του», τονίζει ο Δρ Βασιλόπουλος. «Για παράδειγμα, το άγχος, η κατάθλιψη και η ανησυχία για το σωματικό βάρος μπορεί εύκολα να υπονομεύσουν την ερωτική ζωή των ασθενών». ΤΙ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΚΆΝΟΥΝ ΟΙ ΠΆΣΧΟΝΤΕΣ Δυστυχώς, όμως, λίγοι διαβητικοί ασθενείς συζητούν με τον γιατρό τους τα προβλήματα σεξουαλικής δυσλειτουργίας που αντιμετωπίζουν. Σύμφωνα με μελέτη σε σχεδόν 2.000 εθελοντές ηλικίας άνω των 57 ετών, που δημοσιεύθηκε το 2010 στο επιστημονικό περιοδικό «Diabetes Care», μόνο το 19% των γυναικών και το 47% των ανδρών με διαγνωσμένο διαβήτη συζητούν τα σεξουαλικά προβλήματά τους με τον γιατρό τους. Ωστόσο, αυτό είναι μεγάλο λάθος, διότι με τις κατάλληλες παρεμβάσεις οι διαβητικοί ασθενείς συνήθως μπορούν να βελτιώσουν την ερωτική ζωή τους, τονίζει ο Δρ Βασιλόπουλος. Εκτός από τη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου, στις πιθανές θεραπείες συμπεριλαμβάνονται ειδικά φάρμακα (π.χ. για τη στυτική δυσλειτουργία), επεμβατικές θεραπείες για διόρθωση της αιμάτωσης του πέους (π.χ. αντλίες, εγχύσεις), εμφυτεύματα πέους,

| 57

θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης, ασκήσεις του πυελικού εδάφους, βελτίωση του τρόπου ζωής (π.χ. υγιεινή διατροφή, άσκηση, αδυνάτισμα), τεχνικές καταπολέμησης του στρες κ.λπ. «Το θεραπευτικό πλάνο εξατομικεύεται ανάλογα με το πρόβλημα σε κάθε ασθενή ξεχωριστά», τονίζει ο ειδικός. «Αυτό που πρέπει να θυμούνται οι ασθενείς

είναι ότι τα σεξουαλικά προβλήματα δεν είναι αναπόφευκτα και πως στο χέρι τους είναι να εμποδίσουν τον σακχαρώδη διαβήτη να καταστρέψει τη σεξουαλική ζωή τους. Αυτό όμως προϋποθέτει να μιλήσουν ανοικτά για τη σεξουαλική λειτουργία τους τόσο με τον/τη σύντροφό τους όσο και με τον γιατρό τους, ώστε από κοινού να αναζητήσουν μια λύση». ■

ΙΩΆΝΝΗΣ Π. ΒΑΣΙΛΌΠΟΥΛΟΣ Ο Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος είναι μαιευτήρας-χειρουργός-γυναικολόγος, με εξειδίκευση στη Γυναικολογική Ενδοκρινολογία και την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στη Λαπαροενδοσκοπική Χειρουργική του Πανεπιστημίου Rene Descartes στο Παρίσι. Από τον Ιούλιο του 2018 αποτελεί ένα από τα νεότερα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του μαιευτηρίου ΙΑΣΩ. Αποφοίτησε από την Ελληνογαλλική Λεόντειο Σχολή και απέκτησε το πτυχίο Ιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το 1998. Έπειτα από την υποχρεωτική υπηρεσία υπαίθρου, εργάστηκε κατά τη διάρκεια ενός έτους, ως ειδικευόμενος ιατρός, στην Α’ Πανεπιστημιακή Χειρουργική Κλινική του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών. Αμέσως μετά τη συμπλήρωση της στρατιωτικής του θητείας στο Πολεμικό Ναυτικό ως κελευστής ιατρός, μετέβη στην Ελβετία, όπου και εκπαιδεύθηκε κατά το διάστημα 2003-2008 στην ειδικότητα της Μαιευτικής και Γυναικολογίας, στο πλαίσιο του προγράμματος εκπαίδευσης που ορίζεται από την Ένωση Μαιευτήρων και Γυναικολόγων της Ελβετίας. Εργάστηκε στις μαιευτικές-γυναικολογικές κλινικές των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων της Λωζάννης (CHUV, καθ. Pierre De Grandi), της Γενεύης (HUG, καθ. J.B. Dubuisson) και των Etablissements Hospitaliers Nord Vaudois. (EHNV, Dr. med J-F. Bauen). Κατά τη διάρκεια της πολυετούς του παραμονής στην Ελβετία απέκτησε τον τίτλο του Chef de Clinique και συμμετείχε ενεργά στην κλινική εκπαίδευση φοιτητών και ειδικευόμενων ιατρών. Τον Σεπτέμβριο του 2015, ξεκίνησε να λειτουργεί στο ισόγειο του ΙΑΣΩ το Κέντρο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life (IOLIFE), του οποίου ο Δρ Βασιλόπουλος υπήρξε συν-εμπνευστής και συν-ιδρυτής. Ήδη από τους πρώτους μήνες λειτουργίας του, το IOLIFE έχει καθιερωθεί ως το μεγαλύτερο και πιο προηγμένο κέντρο Εξωσωματικής Γονιμοποίησης στην Ελλάδα, καθώς και ένα από τα πιο σύγχρονα και πρωτοποριακής τεχνολογίας Κέντρα Υποβοηθούμενης Παραγωγής στην Ευρώπη.

58 |

διαβάστε τα πάντα για την ιδιωτική και δημόσια

ασφάλιση!

Γιατί οι διαβητικοί κινδυνεύουν περισσότερο από κατάγματα ισχίου! Συμβουλές από τον ΑΘΑΝΆΣΙΟ ΤΣΟΥΤΣΆΝΗ, ορθοπαιδικό χειρουργό, διευθυντή της ΣT’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου Υγεία.

ΑΥΞΗΜΈΝΟ ΚΊΝΔΥΝΟ ΚΑΤΆΓΜΑΤΟΣ του ισχίου διατρέχουν όσοι πάσχουν τόσο από διαβήτη τύπου Ι όσο και από τύπου ΙΙ. Εκτός από την πρόκληση ανισορροπιών του σακχάρου στο αίμα, ο διαβήτης τύπου I μπορεί να προκαλέσει νευρική βλάβη και αισθητηριακές ανωμαλίες - μια κατάσταση που ονομάζεται νευροπάθεια και συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο καταγμάτων των οστών. Πέραν αυτής της αιτίας, έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, όπως η ηλικία και η διάρκεια του διαβήτη, που επηρεάζουν την πιθανότητα κατάγματος. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Σέφιλντ σε δύο ξεχωριστές μελέτες, που δημοσιεύθηκαν στα περιοδικά «Journal of Bone» and «Mineral Research και Bone» αντιστοίχως. «Τα κατάγματα έχουν συχνά δυσάρεστες επιπτώσεις στην υγεία, ιδιαίτερα των ηλικιωμένων ανθρώπων. Όταν μάλιστα προκύπτουν στην άρθρωση του ισχίου, η ανάκτηση του προηγούμενου επιπέδου λειτουργικότητας σε αρκετούς είναι δύσκολη. Οι διαβητικοί χρήζουν μεγαλύτερης προσοχής από κάθε άλλον ασθενή, γιατί αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών, συγκριτικά με τους ανθρώπους που δεν πάσχουν από διαβήτη. Η έρευνα δείχνει ότι είναι πιο ευάλωτοι στα κατάγματα και αυτό θα πρέπει να επιστήσει την προσοχή τόσο στους ίδιους όσο και στους γιατρούς, για να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα που θα μπορούσαν να τους προστατεύσουν», επισημαίνει ο ορθοπαιδικός-χειρουργός Δρ Αθανάσιος Τσουτσάνης, εξειδικευμένος στις αρθροπλαστικές ισχίου & γόνατος, διευθυντής της ΣΤ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής του Νοσοκομείου Υγεία. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση του αριθμού των ατόμων που πάσχουν από διαβήτη, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην παχυσαρκία και στην έλλειψη άσκησης. Ο παγκόσμιος επιπολασμός αυξήθηκε πρόσφατα από 4,7% σε 8,5%. Οι επιπτώσεις του στο καρδιαγγειακό σύστημα, στα μάτια, στους νεφρούς, στα πόδια και τα νεύρα είναι γνωστές.

60 |

Πολλοί χάνουν τη ζωή τους από επιπλοκές του. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 1,5 εκατομμύριο θάνατοι προκλήθηκαν άμεσα από διαβήτη το 2019, ενώ στον αριθμό αυτόν θα πρέπει να προστεθούν και όσοι προκαλούνται έμμεσα από αυτόν. Με αυτά τα δεδομένα, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ ερεύνησαν, σε δύο διαφορετικές μελέτες, ποιες είναι οι επιπτώσεις του διαβήτη τύπου Ι στο μυοσκελετικό σύστημα και εάν οι διαβητικοί και των δύο τύπων διατρέχουν περισσότερο κίνδυνο για κατάγματα. Στην πρώτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο διαβήτης τύπου Ι και η διαβητική νευροπάθεια έχουν διάφορες επιπτώσεις στη δομή των οστών, και ότι υπάρχει αύξηση του κινδύνου καταγμάτων η οποία είναι πολυπαραγοντική. Η δεύτερη ήταν μια μεγάλη ανασκόπηση 42 μελετών στις οποίες συμμετείχαν 17.571.738 άτομα με 319.652 κατάγματα ισχίου και 17 μελετών άλλων, μη σπονδυλικών, καταγμάτων, από τις οποίες οι ερευνητές άντλησαν στοιχεία από 2.978.487 συμμετέχοντες με 181.228 κατάγματα. Διαπίστωσαν ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος κατάγματος των διαβητικών τόσο στο ισχίο όσο και σε άλλα σημεία του σώματος, εκτός της σπονδυλικής στήλης. Όσον αφορά στα κατάγματα ισχίου, μετά την ανάλυση ανά φύλο, ηλικία, τύπο διαβήτη, χρήση ινσουλίνης, διάρκεια διαβήτη και Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), βρέθηκε ότι ο κίνδυνος ήταν υψηλότερος στα άτο-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ μα με διαβήτη τύπου Ι απ’ ό,τι σε εκείνους που είχαν διαβήτη τύπου ΙΙ και στον νεότερο πληθυσμό σε σύγκριση με τους ηλικιωμένους, τόσο στον διαβήτη τύπου Ι όσο και στον τύπο ΙΙ. Σε όσους έπασχαν από διαβήτη τύπου ΙΙ, ο κίνδυνος κατάγματος ισχίου ήταν υψηλότερος στις γυναίκες, σε εκείνους που έκαναν χρήση ινσουλίνης και σε εκείνους που ζούσαν με τη νόσο περισσότερο χρονικό διάστημα (διάρκεια της νόσου πάνω από 10 έτη). Τέλος, από την ανάλυση βάσει του ΔΜΣ, δεν βρέθηκε να υπάρχει διαφορά μεταξύ των ομάδων. «Η κατάσταση υγείας των διαβητικών ασθενών εξαρτάται στενά από τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής και το περπάτημα. Μια κακή αποκατάσταση ενός κατάγματος ισχίου θα μπορούσε να επηρεάσει τα επίπεδα δραστηριότητας και συνεπώς του επιπέδου του σακχάρου στο αίμα. Επίσης, οι άνθρωποι με διαβήτη αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη πιθανότητα επιπλοκών μετά από οποιοδήποτε χειρουργείο, συγκριτικά με τους ασθενείς χωρίς διαβήτη. Επομένως είναι εξαιρετικής σημασίας η πρόληψη των συγκεκριμένων

καταγμάτων σε αυτούς. Η σωστή αντιμετώπιση των καταγμάτων ισχίου αυξάνει τις πιθανότητες καλής μετεγχειρητικής λειτουργικότητας, ελαχιστοποίησης των κινδύνων που ενδεχομένως να προκύψουν εξαιτίας του διαβήτη και μείωσης του χρόνου παραμονής στο νοσοκομείο. Τα τέσσερα στοιχεία που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη μετεγχειρητική πορεία είναι η ρύθμιση του διαβήτη προεγχειρητικά, η εμπειρία του χειρουργού, τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν και η μέθοδος που θα επιλεγεί για την πραγματοποίηση της ολικής ή ημιολικής αρθροπλαστικής ισχίου, που είναι οι δύο πιο συχνά διενεργούμενες επεμβάσεις για την αποκατάσταση του κατάγματος. Οι διαβητικοί ασθενείς καλό είναι να επιλέγουν εκείνη την τεχνική που προκαλεί τον μικρότερο τραυματισμό των μυών, ιστών και νεύρων και επιταχύνει την ανάρρωση όσο καμία άλλη, η οποία δεν είναι άλλη από την αρθροπλαστική ισχίου με πρόσθια ελάχιστης επεμβατικότητας τεχνική AMIS», καταλήγει ο Δρ Αθανάσιος Τσουτσάνης. ■

ΑΘΑΝΆΣΙΟΣ Π. ΤΣΟΥΤΣΆΝΗΣ Ο Αθανάσιος Π. Τσουτσάνης είναι γεννημένος το 1961 στην Αθήνα, είναι παντρεμένος με 2 παιδιά και σήμερα εργάζεται ως διευθυντής της ΣΤ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής του Νοσοκομείου Υγεία. Εργάστηκε ως τον Μάρτιο του 2011 ως αναπληρωτής διευθυντής της Β’ Ορθ/κής Κλινικής του Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν». Τελείωσε την ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου της Ρώμης το 1988 με άριστα. Ειδικεύθηκε στην Ορθοπαιδική Χειρουργική στη Β’ Ορθοπαιδική Κλινική του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» με διευθυντή τον Ευάγγελο Έξαρχου. Μετά το τέλος της ειδικότητας και για 3 χρόνια συνέχισε να εργάζεται στο ίδιο νοσοκομείο ως ειδικευμένος ορθοπαιδικός με διευθυντή τον Ε. Έξαρχου και κατόπιν τον Α. Ασημακόπουλο. Στο πλαίσιο αυτό, εργάσθηκε και ως εκπαιδευτής των ειδικευόμενων γιατρών της γενικής ιατρικής με αντικείμενο επείγοντα ορθοπαιδικά προβλήματα και των φοιτητών της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου της Πάτρας. Έγινε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1999. Διετέλεσε επισκέπτης λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης στην έδρα της ανατομίας το ακαδημαϊκό έτος 2000-2001. Εξειδικεύθηκε στη φημισμένη πανεπιστημιακή κλινική του Νοσοκομείου Rizzoli στην Αρθροσκοπική Χειρουργική και στις αθλητικές κακώσεις με διευθυντή τον καθηγητή P.G Marchetti και διευθυντή τμήματος τον καθηγητή κύριο Marcacci. Το εν λόγω νοσοκομείο συνεχίζει να επισκέπτεται μία φορά το χρόνο. Είναι τακτικό μέλος της SIGASCOT (Societa Italiana Di Chirurgia Del Ginocchio Artroscopia Sport Cartilagine E tecnologie Ortopediche) και τακτικό μέλος της ICRS (International Cartilage Repair Society). Το 2005 εξειδικεύθηκε στο Παρίσι στην τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας AMIS για την αρθροπλαστική του ισχίου από τον ορθοπαιδικό χειρουργό F. Laude και τον καθηγητή E. Leasur. Το 2009 εξειδικεύθηκε στη Δανία και την Ολλανδία στην τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητος MIK για την αρθροπλαστική του γόνατος. Το 2013 οργάνωσε στην Ελλάδα την πρώτη επιστημονική ημερίδα για την αρθροπλαστική ισχίου με τεχνική ΑΜΙS, κατά τη διάρκεια της οποίας δόθηκε η ευκαιρία σε μεγάλο αριθμό Ελλήνων ορθοπαιδικών να γνωρίσουν την τεχνική ΑΜΙS και να παρακολουθήσουν μέσω διαδικτυακής κάμερας ζωντανό χειρουργείο που πραγματοποιήθηκε από τον Αθανάσιο Τσουτσάνη. Το 2018 εκπαιδεύτηκε στη Ρομποτική Χειρουργική, για την αρθροπλαστική του ισχίου και την αρθροπλαστική του γόνατος στο Λουξεμβούργο και στη Μεγάλη Βρετανία, και έλαβε την επίσημη πιστοποίηση.

| 61

Ποιες δερματικές παθήσεις προειδοποιούν για διαβήτη! Συμβουλές από τον ΧΡΉΣΤΟ ΣΤΆΜΟΥ, δερματολόγοαφροδισιολόγο.

ΣΥΧΝΈΣ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΔΕΡΜΑΤΙΚΈΣ ΠΑΘΉΣΕΙΣ που προκαλούνται εξαιτίας του διαβήτη τύπου I και II. Το ποσοστό των ασθενών που παρουσιάζουν είτε αλλεργικές αντιδράσεις είτε προβλήματα στο δέρμα, κάποια στιγμή στη ζωή τους, αγγίζει το 80% και οι εκδηλώσεις κυμαίνονται από έναν απλό κνησμό έως πολύ σοβαρές λοιμώξεις. Μάλιστα, ορισμένες από αυτές αποτελούν την πρώτη ένδειξη ότι τα επίπεδα της ινσουλίνης δεν

είναι φυσιολογικά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η έγκαιρη διάγνωσή τους είναι το κλειδί αφενός μεν για τη γρήγορη αντιμετώπισή τους και αφετέρου για τον εντοπισμό ή τον έλεγχο του διαβήτη και την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών. «Η ξηρότητα του δέρματος είναι μια συχνή πηγή προβλημάτων στους διαβητικούς ανθρώπους. Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και η προσπάθεια του

ΧΡΉΣΤΟΣ ΣΤΆΜΟΥ Ο Χρήστος Στάμου είναι στρατιωτικός ιατρός, δερματολόγος-αφροδισιολόγος. Γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στον Κορυδαλλό, όπου και τέλειωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στη συνέχεια αρίστευσε στις πανελλαδικές εξετάσεις και εισήχθη στη Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ) το 1996 στο τμήμα Ιατρικής. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη ΣΣΑΣ και το τμήμα της Ιατρικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2002 με βαθμό «Λίαν Καλώς», καθώς και στρατιωτικό έπαινο αριστείας. Το 2002 κατατάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό ως αξιωματικός Υγειονομικού-ιατρός, με το βαθμό του Σημαιοφόρου. Μετά από 16 μήνες εκπαίδευσης στις κλινικές και τα τμήματα του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών (ΝΝΑ) ολοκλήρωσε το σχολείο Ναυτικής Ιατρικής και το σχολείο Καταδυτικής και Υπερβαρικής Ιατρικής. Κατά την ίδια χρονιά πιστοποιήθηκε στην προνοσοκομειακή παροχή Α’ Βοηθειών ATLS από το Αμερικάνικο Κολλέγιο Χειρουργών και στο ALS (Advanced Life Support) από την ελληνική εταιρεία προνοσοκομειακής φροντίδας. Στη συνέχεια, το 2003 τοποθετήθηκε τμηματάρχης του Θεραπευτηρίου στη Ναυαρχίδα του Στόλου, τη φρεγάτα κλάσης ΜΕΚΟ 2000 ΗΝ «ΥΔΡΑ». Κατά την υπηρεσία του στη φρεγάτα «ΥΔΡΑ» συμμετείχε σε ποικίλες αποστολές και εκπαιδεύσεις ως ιατρός εντός και εκτός Ελλάδος, όπως επιχειρήσεις διάσωσης μεταναστών, ναυαγών, πρόγραμμα προληπτικής ιατρικής άγονων νήσων Ανατολικού Αιγαίου κ.τ.λ. Το 2006 μετεκπαιδεύτηκε στις ΗΠΑ, αρχικά στο Ford Leonard Wood του Missouri και στη συνέχεια στη ναυτική βάση Norfolk στη Virginia στον ραδιοβιοχημικό πόλεμο και στη σχεδίαση και αντιμετώπιση απωλειών υγείας - λαμβάνοντας με διάκριση το πτυχίο DPOS (Disaster Preparedness Operations Specialist). Το 2006 συμμετείχε ως ιατρός της Φ/Γ «ΥΔΡΑ» στην αξιολόγηση FOST (Foreign Operational Sea Training) στη Μεγάλη Βρετανία. Στη συνέχεια, το έτος 2006, στο πλαίσιο της εκπαίδευσής του στην Εσωτερική Παθολογία ως ειδικευόμενος Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας, τοποθετήθηκε στην Α’ Παθολογική Κλινική του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών με διευθυντή τον πλοίαρχο (ΥΙ) Αιμίλιο Χρηστιά. Από το 2007 ακολούθησε για 3 έτη εκπαίδευση στην Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική του Νοσοκομείου Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων «Ανδρέας Συγγρός», υπό τη διεύθυνση του καθηγητή δερματολόγου κ. Κατσάμπα Ανδρέα, όπου μετά από επιτυχή εξέταση του απονεμήθηκε ο τίτλος της ειδικότητας του δερματολόγου-αφροδισιολόγου. Το 2008 ο δερματολόγος μετεκπαιδεύτηκε στην τεχνική της δερματοσκό-

62 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ οργανισμού να τα μειώσει, μέσω της διούρησης από υγρά που αφαιρεί από τα κύτταρα, είναι μία από τις αιτίες της. Ο δεύτερος είναι η διαβητική νευροπάθεια. Ο διαβήτης προκαλεί σε ορισμένους βλάβη στα νεύρα, του ποδιού κυρίως, με αποτέλεσμα να μη μεταδίδεται το μήνυμα για εφίδρωση. Έτσι το δέρμα στεγνώνει, δημιουργώντας μικρορωγμές, οι οποίες γίνονται πύλες εισόδου μολυσματικών παραγόντων. Αυτοί αναπτύσσονται ταχέως λόγω του σακχάρου, οπότε εκδηλώνεται η πάθηση», μας εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος Δρ Χρήστος Στάμου. Εκτός από την ξηρότητα του δέρματος, που φυσικά μπορεί να προκύψει και σε ανθρώπους χωρίς διαβήτη, υπάρχουν και άλλες προειδοποιητικές ενδείξεις, που θα πρέπει να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για αναζήτηση ιατρικής συμβουλής. Μερικές από αυτές είναι: Κνησμός. Όταν ο κνησμός προκαλείται από κακή ροή αίματος, τα κάτω άκρα (ειδικά το τμήμα κάτω από τον αστράγαλο) επηρεάζονται συχνότερα.

1

2

Φαγούρα, κόκκινα εξανθήματα, συχνά με μικροσκοπικές φουσκάλες ή φολίδες, σε ζεστές, υγρές πτυχές του δέρματος. Μπορεί να οφείλεται σε μυκητίαση. Τα άτομα με διαβήτη προσβάλλονται συχνά από τον μύκητα Candida albicans. Πρήξιμο, ερυθρότητα, αίσθημα καύσου και πόνος. Πρόκειται για ενδείξεις βακτηριακής λοίμωξης, η οποία μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα σημεία του σώματος, από τα βλέφαρα και τα τριχοθυλάκια έως ιστούς που βρίσκονται πολύ βαθύτερα από την επιδερμίδα. Λέπτυνση του δέρματος, πάχυνση και αποχρωματισμός των νυχιών και κρύο δέρμα. Ενδεχομένως να οφείλονται σε στένωση των αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν το δέρμα, δηλαδή σε αθηροσκλήρωση, μια συχνή επίπτωση του διαβήτη. Κηλίδες και μελαγχρωματικές βλατίδες. Προκαλούνται επίσης από αλλαγές στα μικρά αιμοφόρα αγγεία του σώματος. Η πάθηση ονομάζεται διαβητική δερματοπάθεια. Το χρώμα των κηλίδων είναι ανοιχτό

3

4 5

πησης και στην ογκολογία δέρματος στο Πανεπιστήμιο του Graz – Αυστρία, όπου και έλαβε αντίστοιχο δίπλωμα-πιστοποίηση. Από το 2008 είναι επίσης μέλος του Euroderm Excellence Society, στο οποίο συμμετέχουν αριστούχοι δερματολόγοι από κάθε χώρα της Ευρώπης. Το έτος 2010 μετατέθηκε στο Ναυτικό Νοσοκομείο Σαλαμίνας ως τμηματάρχης του Δερματολογικού Ιατρείου και υπεύθυνος για την εκπαίδευση του προσωπικού του νοσοκομείου για 2 έτη. Το 2012 ακολούθησε μετεκπαίδευση στη Β’ Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική του Νοσοκομείου «ΑΤΤΙΚΟΝ» στο Χαϊδάρι υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Ρηγόπουλου Δημήτριου, κατά την οποία ήταν υπεύθυνος για την κλινική των νοσηλευομένων ασθενών, και συμμετείχε ενεργά στο κλινικό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο της κλινικής. Ιδιαίτερα γνωστικά αντικείμενα της μετεκπαίδευσής του ήταν η ψωρίαση, η παιδοδερματολογία και η φωτοδυναμική θεραπεία. Κατά την παρουσία του ως επιμελητή στα εξωτερικά ιατρεία, συμμετείχε στην οργάνωση και λειτουργία του εξωτερικού Παιδοδερματολογικού Ιατρείου και του Ιατρείου Αφροδισίων Νοσημάτων. Το 2013, ως δερματολόγος, επέστρεψε στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών (ΝΝΑ), ως επιμελητής της Δερματολογικής Κλινικής, ενώ παρέμεινε επιστημονικός συνεργάτης της Β’ Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ». Είναι μέλος της ΕΔΑΕ ( Ένωση Δερματολόγων Αφροδισιολόγων Ελλάδος), της Αμερικανικής Ένωσης Δερματολόγων (AAD), της Διεθνούς Εταιρείας Αισθητικής και Επανορθωτικής Ιατρικής και πολλών άλλων ιατρικών εταιρειών. Συμμετέχει διαρκώς σε εγχώρια και διεθνή μετεκπαιδευτικά σεμινάρια με ιδιαίτερο γνωστικό αντικείμενο τις φλεγμονώδεις παθήσεις και την ογκολογία δέρματος, καθώς και την αισθητική - κοσμετολογική Δερματολογία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ενσωμάτωση στην καθημερινή ιατρική πρακτική των πλέον σύγχρονων και αποτελεσματικών διαγνωστικών και θεραπευτικών λύσεων. Έχοντας πλούσια κλινική εμπειρία από την καθημερινή επαφή με σύνθετα δερματολογικά προβλήματα, μέσω της παρουσίας του σε δύο μεγάλα γενικά νοσοκομεία, το Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών και το «Αττικόν» ΓΠΝ, δίνει λύσεις σε δερματολογικά νοσήματα με σύγχρονες και επιστημονικά τεκμηριωμένες τεχνικές, χρησιμοποιώντας ιατρική τεχνολογία αιχμής. Το εκπαιδευτικό και συγγραφικό έργο του δερματολόγου Χ. Στάμου εμπλουτίζεται διαρκώς και είναι συχνά προσκεκλημένος ομιλητής σε δερματολογικά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με ομιλίες και παρουσιάσεις εργασιών. Είναι παντρεμένος και πατέρας 5 παιδιών.

| 63

καφέ ή κόκκινο και εμφανίζονται συχνά στο μπροστινό μέρος των ποδιών. Αποχρωματισμός του δέρματος. Είναι πιθανό να οφείλεται σε λεύκη, μια πάθηση που παρατηρείται σε άτομα με διαβήτη τύπου 1. Υπερχρωματισμός του δέρματος. Η μελανίζουσα ακάνθωση (acanthosis nigricans), όπως ονομάζεται, εκδηλώνεται με την εμφάνιση σκούρου δέρματος στο πίσω μέρος του λαιμού και σπανιότερα στη μασχάλη και στη βουβωνική χώρα. Σκληρό, παχύ και κηρώδες δέρμα. Όταν αναπτύσσεται στα δάχτυλα των χεριών ή/και των ποδιών οφείλεται σε σκληροδακτυλία (digital sclerosis). Ορισμένες φορές η πάθηση εξαπλώνεται, ενώ μπορεί να επηρεάσει και τις αρθρώσεις. Καθοριστικό ρόλο παίζει η διάρκεια του διαβήτη, αν και μπορεί να προκύψει και λίγο μετά την έναρξή του. Μεγάλες φουσκάλες. Στη φυσαλιδώδη δερματοπάθεια (bullosis diabetesricorum) τα διαβητικά άτομα εμφανίζουν ξαφνικά στο δέρμα τους ανώδυνες φουσκάλες (μία ή περισσότερες), σαν εκείνες που εμφανίζονται μετά από έγκαυμα, κυρίως στα άκρα. Κίτρινες, κοκκινωπές ή καφέ πλάκες. Μπορεί να προκαλούνται από μια πάθηση που ονομάζεται λιποειδική νεκροβίωση, η οποία αφορά ένα μικρό ποσοστό διαβητικών. Ξεκινά ως μικρά, επηρμένα, στερεά εξογκώματα, που μοιάζουν με σπυράκια, τα οποία στη συνέχεια μετατρέπονται σε μικρές ή μεγαλύτερες περιγεγραμμένες περιοχές με πρησμένο και σκληρό δέρμα. Ανοιχτές πληγές. Ο ανεξέλεγκτος ή ανεπαρκώς ελεγχόμενος διαβήτης για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να οδηγήσει σε κακή κυκλοφορία του αίματος και βλάβη των νεύρων, που γίνονται αιτία για

6 7

8 9

10 11 64 |

τα γνωστά σε όλους διαβητικά έλκη, τα οποία εμφανίζονται κυρίως στον άκρα πόδα. Μικρά, κοκκινωπά ή κίτρινα εξογκώματα. Κατά την εμφάνισή τους οι εκδηλώσεις αυτές του δέρματος είναι κόκκινες και μοιάζουν με σπυράκια, αλλά σύντομα γίνονται κίτρινα και προκαλούν κνησμό. Το εξανθηματικό ξάνθωμα (eruptive-xanthomatosis), όπως ονομάζεται ιατρικά, εντοπίζεται συχνότερα στους γλουτούς, στους μηρούς, στους αγκώνες και πίσω από τα γόνατα. Επίσης, ο διαβήτης μπορεί να προκαλέσει διατιτραίνουσες δερματοπάθειες, ομαλό λειχήνα, διαβητικό σκληροίδημα, δακτυλιοειδές κοκκίωμα και πολλές άλλες παθήσεις. Ο κατάλογος είναι μεγάλος και γι’ αυτό με την εμφάνιση αυτών των ύποπτων ενδείξεων θα πρέπει να κινητοποιείται ο ασθενής. Για όσους γνωρίζουν ότι πάσχουν από διαβήτη, το κύριο μέλημά τους θα πρέπει να είναι ο έλεγχός του, αλλά και η σωστή φροντίδα του δέρματος. «Η διατήρηση του δέρματος καθαρού και στεγνού, η αποφυγή ζεστού μπάνιου, η ενυδάτωση του δέρματος και των χειλιών, η επιμελής περιποίηση των μικροτραυματισμών, η διατήρηση σωστού επιπέδου υγρασίας στο περιβάλλον, η προστασία από τον έντονο ήλιο και η επιλογή υδρόφιλων υφασμάτων είναι μερικές από τις προφυλάξεις που μπορούν να ληφθούν, προκειμένου να αποφευχθούν οι επιπλοκές του διαβήτη στο δέρμα», καταλήγει ο Δρ Χρήστος Στάμου. ■

12

Προστασία στη ζωή,Φροντίδα στην Υγεία, Ασφάλεια για ένα καλύτερο αύριο

ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ

CNP ΖΩΗΣ Μ.Α.Α.Ε. Λεωφόρος Συγγρού 162-166, ΤΚ: 17671 Καλλιθέα τηλ.: 210 3279420 fax: 210 3279414

www.cnpzois.com

email: cnpzois@cnpgreece.com

10 διατροφικές συμβουλές για τον έλεγχο του σακχάρου! Γράφουν οι: ΙΩΆΝΝΑ ΣΤΕΡΓΊΟΥ, MSc, διαιτολόγος-διατροφολόγος, Όμιλος ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ ΙΩΆΝΝΑ ΑΔΑΜΊΔΟΥ, MS, RD, διαιτολόγος-διατροφολόγος & βιολόγος, Όμιλος ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ

Ο ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ (ΣΔ) είναι μια χρόνια μεταβολική πάθηση που σχετίζεται με την προβληματική παραγωγή ινσουλίνης και την αδυναμία τροφοδότησης της γλυκόζης στα κύτταρα του οργανισμού για ενέργεια, με αποτέλεσμα τη συσσώρευσή της στο αίμα. Το 95% του συνόλου των διαβητικών έχει ΣΔ τύπου 2, δηλαδή ανεπαρκή παραγωγή ινσουλίνης (ινσουλινοαντίσταση) ως απόρροια παχυσαρκίας και ανθυγιεινών διατροφικών συνηθειών. Μπορεί να προληφθεί με απώλεια σωματικού βάρους, τακτικά γεύματα με ελεγχόμενους υδατάνθρακες και καθημερινή σωματική άσκηση.

66 |

Οι τροφές που αυξάνουν τη γλυκόζη (σάκχαρο) του αίματος είναι κατά βάση εκείνες που έχουν μεγάλη περιεκτικότητα υδατανθράκων. Συνεπώς, συστήνονται η κατανάλωση υδατανθράκων με μέτρο ανά γεύμα ή σνακ και ο περιορισμός αυτών που έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (Glycemic Index - GI), καθώς ανεβάζουν το σάκχαρο πολύ περισσότερο. Τέτοιοι υδατάνθρακες είναι το λευκό ψωμί και τα προϊόντα ζύμης, τα ζυμαρικά, οι πατάτες, η ζάχαρη και το μέλι, τα δημητριακά πρωινού που περιέχουν ζάχαρη, τα μπισκότα, τα γλυκά, οι σοκολάτες, οι μαρμελάδες, οι χυμοί, τα ποτά και τα αναψυκτικά με ζάχαρη.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΑΠΟΦΎΓΕΤΕ

ΠΡΟΤΙΜΉΣΤΕ

Συσκευασμένους χυμούς φρούτων, κονσέρβες φρούτων με σιρόπι, επιδόρπια φρούτων και φυσικούς χυμούς

Φρέσκα φρούτα (όχι πολύ ώριμα)

Ραφιναρισμένους υδατάνθρακες από λευκό αλεύρι, όπως λευκό ψωμί και ζυμαρικά, άσπρο ρύζι, κριτσίνια, κράκερ, προϊόντα ζύμης/φούρνου

Προϊόντα ολικής αλέσεως με μέτρο, π.χ. νιφάδες βρόμης, ζυμαρικά ολικής αλέσεως, καστανό ρύζι

Δημητριακά με ζάχαρη, μπουκίτσες βρόμης, granola και μπάρες δημητριακών

Νιφάδες βρόμης (π.χ. με κομμάτια φρούτου και κανέλα), ξηρούς καρπούς και σπόρους

Αναψυκτικά και ποτά (λικέρ, κοκτέιλ, γλυκό κρασί), αθλητικά ποτά

Νερό, ανθρακούχο νερό με μια φέτα λεμόνι, αναψυκτικό με γλυκαντικό/υποκατάστατο ζάχαρης

Μαρμελάδες και γλυκά με ζάχαρη και μέλι (μπισκότα, κέικ, ντόνατ, σοκολάτες, καραμέλες)

Φρέσκα φρούτα (όχι πολύ ώριμα), γιαούρτι με κομμάτια φρούτου

Προϊόντα που περιέχουν: ζάχαρη, σουκρόζη, γλυκόζη, σιρόπι, δεξτρόζη, μέλι, φρουκτόζη, μελάσα, σιρόπι καλαμποκιού, συμπυκνωμένους χυμούς

Φρέσκα φρούτα (όχι πολύ ώριμα)

Τρόφιμα με αυξημένα κορεσμένα ή trans λιπαρά: τηγανητές πατάτες, τυρόπιτες, κουρού και προϊόντα φούρνου, κρέμα γάλακτος, τυποποιημένα σνακ (πατατάκια, γαριδάκια κ.ά.)

Ωμές και μαγειρεμένες τροφές με πρωτεΐνες, καλά λιπαρά και ελεγχόμενους υδατάνθρακες, ξηρούς καρπούς και σπόρους

10 TIPS ΓΙΑ ΝΑ ΒΕΛΤΙΏΣΕΤΕ ΤΑ ΕΠΊΠΕΔΑ ΣΑΚΧΆΡΟΥ Ελέγξτε τον γλυκαιμικό δείκτη των τροφών και προτιμήστε την κατανάλωση αυτών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. O γλυκαιμικός δείκτης είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τον έλεγχο των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα. Τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (>70) προκαλούν μεγάλη αύξηση στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και επομένως θα πρέπει να αποφεύγονται. Προτιμήστε φρέσκα φρούτα και γλυκές γεύσεις χωρίς ζάχαρη, αλλά με κάποιο υπακατάστατο αυτής, αφού προκαλούν ελάχιστη ή και μηδαμινή αύξηση της γλυκόζης στο αίμα. Καλό είναι να γνωρίζετε το είδος της γλυκαντικής ύλης που χρησιμοποιείται σε κάθε τρόφιμο και φροντίστε να καταναλώνετε με μέτρο. Εντάξτε 25-35 γραμμάρια φυτικών ινών στη διατροφή σας καθημερινά. Συστήνεται ημερήσια πρόσληψη 5-10 γρ. διαλυτών φυτικών ινών που προέρχονται από βρόμη, κριθάρι, όσπρια, φρούτα και λαχανικά, οι οποίες μειώνουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και έχουν συσχετιστεί με καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο. Καταναλώστε λιπαρά ψάρια (π.χ. σαρδέλα, σολομό, σκουμπρί, μπακαλιάρο, πέστροφα) 1-2 φορές την εβδομάδα, αλλά και φυτικές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων (π.χ. καρύδια, λιναρόσπορο) καθημερινά. Καταναλώστε 2 γρ. στερολών και στανολών την ημέρα. Συμβάλλουν στη μείωση της ολικής και LDL-χοληστερόλης και ως ένα βαθμό και στην έκκριση της ινσουλίνης, άρα πιθανόν και σε έναν καλύτερο έλεγχο του σακχάρου. Διατροφικές πηγές στερολών

1

είναι το πίτουρο ρυζιού, το φύτρο σιταριού, ορισμένοι τύποι αραβοσιτελαίων, σόγιας και ένα ευρύ φάσμα

2 3

4 5

εμπλουτισμένων τροφίμων, όπως η μαργαρίνη. Αποφύγετε την κατανάλωση trans λιπαρών οξέων που βρίσκονται σε τηγανητά τρόφιμα, πατατάκια, σοκολάτες, μπισκότα κ.ά. Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ. Υπολογίστε 1 μερίδα για τις γυναίκες και έως 2 μερίδες για τους άντρες. Το αλκοόλ καλό είναι να συνοδεύεται πάντα με φαγητό για να αποφευχθεί η νυχτερινή υπογλυκαιμία και με νερό για καλύτερη πέψη. Αποφύγετε το γλυκό κρασί, καθώς έχει αυξημένα σάκχαρα, οποιαδήποτε μορφή μαύρης μπίρας, κοκτέιλ, λικέρ, ποτά με αναψυκτικά. Σε άτομα με αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων

6 7

| 67

συστήνεται ολική αποχή από το αλκοόλ. Εντάξτε στη διατροφή σας τρόφιμα με αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως βιταμίνες C και E, σελήνιο, χρώμιο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο, καθώς φαίνεται πως έχουν θετική επίδραση στον γλυκαιμικό έλεγχο. Συμβουλευθείτε διαιτολόγο-διατροφολόγο για άμεση εξατομικευμένη διατροφική παρέμβαση, ιδίως σε περίπτωση που υπάρχει αρρύθμιστο σάκχαρο, υπο-

8 9

και υπερ-γλυκαιμικά επεισόδια, διάγνωση σακχάρου ή και διαβήτη/προ-διαβήτη, παχυσαρκία. Ασκηθείτε καθημερινά. Η φυσική δραστηριότητα βοηθάει στη μείωση του σακχάρου, ο δε συνδυασμός σωματικής άσκησης και διατροφής είναι απαραίτητος και σημαντικός τόσο για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους όσο και για τον καλό γλυκαιμικό έλεγχο. ■

10

IΩΑΝΝΑ ΣΤΕΡΓΙΟΥ MSc, κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος επιστημονική συνεργάτις Bioiatriki+ Nutrition, Όμιλος ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ. Η Ιωάννα Στεργίου σπούδασε στη Σχολή Επιστημών Υγείας & Αγωγής, στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και συνέχισε αποκτώντας μεταπτυχιακή εξειδίκευση στην Εφαρμοσμένη Διαιτολογία και Διατροφή, με κατεύθυνση την Αθλητική Διατροφή. Το ενδιαφέρον και η αγάπη της για τον αθλητισμό την ώθησε να ασχοληθεί με τη διατροφή των αθλητών, αφού και η ίδια έχει υπάρξει παγκόσμια πρωταθλήτρια στο άθλημα της καλλιτεχνικής κολύμβησης. Δουλεύει με άτομα όλου του ηλικιακού φάσματος και με κλινικά περιστατικά, με ιδιαίτερη έμφαση σε διαβήτη, παχυσαρκία και αυτοάνοσα νοσήματα. Ταυτόχρονα, παρέχει διατροφική υποστήριξη και συμβουλευτική σε νηπιακούς σταθμούς και αθλητικά κέντρα, μέσω ομιλιών. Βαδίζει με την κοινή πεποίθηση ότι η σωστή διατροφή σε συνδυασμό με την άσκηση είναι βασικοί παράγοντες υγείας και πιστεύει ότι το ανθρώπινο σώμα μπορεί να αλλάξει μέσω της σωστής καθοδήγησης και συμβουλευτικής. Συμμετέχει και παρακολουθεί διάφορα συνέδρια με σκοπό τη συνεχή ενημέρωση και εκπαίδευση για τα νέα επιστημονικά δεδομένα.

ΙΩΑΝΝΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ MS, RD, διαιτολόγος-διατροφολόγος & βιολόγος, υπεύθυνη Bioiatriki+ Nutrition, Θεσσαλονίκη, επιστημονική συνεργάτις ΒιοΚλινικής Θεσσαλονίκης. Η Ιωάννα Αδαμίδου σπούδασε Εφαρμοσμένη Βιολογία - BSc (Honors) Applied Biology στο Kingston University του Λονδίνου, με μεταπτυχιακό στην Ανοσολογία - MSc Immunology από το King’s College, London. Έπειτα από εργασιακή εμπειρία με παχύσαρκους ασθενείς στο κέντρο Διαταραχών του Ύπνου του St Thomas’ Hospital του Λονδίνου, απέκτησε δεύτερο πτυχίο στη Διατροφή & Διαιτολογία - BS Nutrition & Dietetics από το Ohio State University των ΗΠΑ με υποτροφία και άριστη βαθμολογία, παράλληλα με πρακτική άσκηση και εργασία στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Ohio State University Medical Center. Έχει αξιόλογη κλινική εμπειρία ως διαιτολόγος-διατροφολόγος και βιολόγος έπειτα από επαφή με πολύ μεγάλο αριθμό ασθενών, έχει εκπαιδευθεί στο food management, στην καρδιοπνευμονική ανάνηψη, στις διατροφικές ανάγκες των υπερηλίκων, στην αθλητική διατροφή και το χειρισμό διατροφικών διαταραχών, και ασκεί διατροφική συμβουλευτική για έλεγχο βάρους και προβλήματα υγείας. Επί αρκετά έτη δίδαξε θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα Διατροφής και Βιολογίας στο New York College για τα πτυχία BSc (Honors) Human Nutrition και BSc (Honors) Biomedical Sciences του University of Greenwich, ενώ πλέον εργάζεται στον Όμιλο ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ. Είναι μέλος του Academy of Nutrition & Dietetics (πρώην Αμερικανικός Σύλλογος Διαιτολόγων) και υπήρξε επικεφαλής Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης (CPE Chair) του American Overseas Dietetic Association (AODA). Διετέλεσε μία από τις εκπροσώπους της Πολιτείας του Ohio στο Public Policy Workshop του Academy στο Capitol Hill της Washington DC το 2006, όπου δραστηριοποιήθηκε σε θέματα διατροφικής πολιτικής. Είναι επίσης μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων και της Ένωσης Διαιτολόγων-Διατροφολόγων Ελλάδος, με συμμετοχή σε ομάδες ειδικών και σε οργανωτικές επιτροπές συνεδρίων. Έχει παρακολουθήσει πληθώρα συνεδρίων και σεμιναρίων εντός και εκτός Ελλάδος, συχνά ως προσκεκλημένη ομιλήτρια, ενώ παράλληλα αρθρογραφεί και ενημερώνει το κοινό για ποικίλα θέματα διατροφής μέσα από ομιλίες, online, αλλά και την τηλεόραση και το ραδιόφωνο.

68 |

Πώς να περάσετε με ασφάλεια τις διακοπές σας αν πάσχετε από διαβήτη! Συμβουλές από τον ΑΝΔΡΈΑ ΜΕΛΙΔΏΝΗ, συντονιστή διευθυντή Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan Hospital. ΔΕΝ ΥΠΆΡΧΕΙ ΑΜΦΙΒΟΛΊΑ ΌΤΙ ΈΝΑΝ ΧΡΌΝΟ ΤΏΡΑ ο κορωνοϊός και η COVID-19 είναι οι απόλυτοι πρωταγωνιστές στη ζωή μας. Όσο για τις καλοκαιρινές διακοπές, φαντάζουν ένα όνειρο που όλοι έχουμε ανάγκη να ζήσουμε. Να απολαύσουμε ξανά τη ζωή, τη φύση και την εποχή, να αφεθούμε στη γλύκα της ξεγνοιασιάς και της χαλάρωσης, να ανανεωθούμε και να ανανεώσουμε ενδιαφέροντα και προοπτικές. Ιδιαίτερα τα άτομα με διαβήτη, τα κατά κόρον αναφερθέντα ως ευπαθής ομάδα τον καιρό της καραντίνας, έχουν ανάγκη τις καλοκαιρινές διακοπές περισσότερο από κάθε άλλη φορά και μπορούν να τις απολαύσουν με ασφάλεια, ακολουθώντας κάποιες απλές οδηγίες τις οποίες μας δίνει ο Ανδρέας Μελιδώνης, συντονιστής διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan Hospital. ΟΔΗΓΊΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΉ • Αποφεύγετε τα βαριά και μεγάλα σε ποσότητα φαγητά το καλοκαίρι. Προτιμάτε τα μικρά και συχνά γεύματα. Επιμένετε σε πράσινες σαλάτες, εύπεπτα ψάρια του αφρού, ψητά και ξηρά φαγητά. Καταναλώνετε τα επιτρεπόμενα από το διαιτολόγιό σας φρούτα, αλλά ξαναμελετήστε τις αντιστοιχίες φρούτων για να τις έχετε πρόσφατες, προτού φύγετε για τις διακοπές σας.

• Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στο πρωινό των διακοπών, το οποίο καλό είναι να αποτελείται από άπαχο γάλα ή γιαούρτι με μαύρο ψωμί ή δημητριακά και φρούτα. Αντισταθείτε στον πειρασμό να δοκιμάσετε τα πάντα από τον πρωινό μπουφέ του ξενοδοχείου, αν φυσικά η επιστροφή στην κανονικότητα του καλοκαιριού περιλαμβάνει και επιστροφή στα πλούσια ξενοδοχειακά πρωινά.

• Τα αναψυκτικά και κυρίως τα παγωμένα αποτελούν μια δροσερή νότα ευχαρίστησης τους μήνες του καλοκαιριού. Μπορείτε να πίνετε οποιοδήποτε light αναψυκτικό θέλετε, χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς. Όσον αφορά τους φυσικούς χυμούς, ελέγχετε πάντα

70 |

O κ. Ανδρέας Μελιδώνης.

την περιεκτικότητά τους σε υδατάνθρακες. Μην ξεχνάτε ότι 10 με 15 γραμμάρια υδατάνθρακες αντιστοιχούν με ένα ισοδύναμο φρούτου.

• Η διασκέδαση των διακοπών πολλές φορές συνδυάζεται με κατανάλωση αλκοόλ. Μικρή κατανάλωση είναι επιτρεπτή. Η μεγάλη κατανάλωση είναι αφετηρία βραχυπρόθεσμων (κίνδυνος υπογλυκαιμίας) και μακροπρόθεσμων προβλημάτων (αύξηση βάρους). Μπορείτε να πίνετε ποτά που αντιστοιχούν σε 20-25 γραμμάρια οινοπνεύματος ημερησίως, μοιρασμένα σε 2 δόσεις. Προσοχή, λοιπόν, στα οινοπνευματώδη, ειδικά όσοι λαμβάνετε ινσουλίνη και ειδικά όταν αυτή η λήψη συνοδεύεται από έντονη άσκηση, όπως είναι ο χορός. Μην ξεχνάτε να τρώτε ενδιάμεσα ένα μικρό γεύμα υδατανθράκων (τοστ, χυμό, φρούτο ή κράκερ) για να αποφύγετε τις υπογλυκαιμίες. Και, βέβαια, μην οδηγείτε όταν έχετε πιει.

• Μην ξεχνάτε το δεκατιανό σας προτού κολυμπήστε. Ένα φρούτο ή ένα μικρό σάντουιτς σας προστατεύει από ανεπιθύμητες υπογλυκαιμίες ενώ κολυμπάτε.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ

ΓΕΝΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ • Να αποφεύγετε τη μεγάλης διάρκειας έκθεση στον ήλιο. Ιδίως αν λαμβάνετε ινσουλίνη, γιατί με τον ήλιο επιτυγχάνεται γρηγορότερη απορρόφηση της ινσουλίνης και έτσι μπορεί να συμβούν ξαφνικές, ανεξήγητες υπογλυκαιμίες. Για τον ίδιο λόγο καλό είναι το να φοράτε καπέλο. Θα ήταν, δε, καλό να προγραμματίζετε το κολύμπι σας μέχρι τις 11 π.μ. και μετά τις 4 μ.μ. το απόγευμα.

• Αποφεύγετε να βάλετε τα πόδια σας μέσα στην καυτή άμμο. Μην περπατάτε χωρίς σανδάλια στην ακρογιαλιά και πάρτε μαζί σας τουλάχιστον δύο ζευγάρια άνετα παπούτσια περιπάτου και αρκετά ζευγάρια κάλτσες για να αλλάζετε. Μην κυκλοφορείτε με γυμνά πόδια σε αμμουδιές και άγνωστες ακρογιαλιές.

• Περπατάτε όσο το δυνατόν περισσότερο.

• Αν ταξιδεύετε με λεωφορείο ή με το αυτοκίνητό σας, κάντε μικρούς περιπάτους κατά τη διάρκεια των στάσεων. Έχετε μαζί σας κάτι πρόχειρο για φαγητό, στην περίπτωση που τα γεύματα καθυστερήσουν. Αν ταξιδεύετε με αεροπλάνο, ειδοποιήστε εγκαίρως -κατά το κλείσιμο του εισιτηρίου- την αεροπορική εταιρεία, εάν επιθυμείτε να σας σερβίρουν κάποιο ειδικό γεύμα για διαβητικούς. Εάν δεν θέλετε να αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, προνοήστε να έχετε πάρει κάτι μαζί σας. Ο ξηρός αέρας κατά τη διάρκεια της πτήσης είναι ένα μικρό πρόβλημα. Για το λόγο αυτόν πίνετε αρκετή ποσότητα υγρών όσο βρίσκεστε μέσα στο αεροπλάνο: τουλάχιστον ένα ποτήρι νερό για κάθε ώρα πτήσης.

• Αν ταξιδεύετε σε κράτος του εξωτερικού που έχει διαφορά ώρας σε σχέση με την Ελλάδα μεγαλύτερη των 2 ωρών, θα χρειαστεί να κάνετε κάποια αναπροσαρμογή στη δόση της ινσουλίνης σας. Κουβεντιάστε το με τον γιατρό σας προτού αναχωρήσετε. Μάθετε στη γλώσσα της χώρας που θα είστε τις απαραίτητες φράσεις, όπως π.χ. είμαι διαβητικός, χρειάζομαι βοήθεια κ.λπ., που θα τις χρειαστείτε σε περίπτωση ανάγκης.

• Να μην ξεχάσετε, όταν φθάσετε στον τόπο του προορισμού σας, να φυλάξετε τις σύριγγες και την ιν-

σουλίνη που δεν θα χρησιμοποιήσετε άμεσα, καθώς και την ένεση γλυκαγόνης στο ψυγείο. Η ινσουλίνη διατηρείται σε θερμοκρασία δωματίου για χρονική περίοδο 6 εβδομάδων χωρίς να υποστεί αλλοιώσεις. Οι ταινίες σακχάρου διατηρούνται σε θερμοκρασία 18ο έως 30οC. • Ενημερωθείτε για την ύπαρξη νοσοκομείου ή Κέντρου Υγείας κοντά στον τόπο διαμονής σας. Χρήσιμο είναι να έχετε μαζί σας το τηλέφωνο του γιατρού σας. Μην ξεχάσετε το ημερολόγιο αυτοελέγχου, για να μπορείτε να διατηρείτε και στις διακοπές σας τον έλεγχο του διαβήτη σας.

• Φροντίστε και οργανώστε την προσωπική σας λίστα ταξιδιού πριν αναχωρήσετε. Προμηθευθείτε τις απαραίτητες ταινίες για τη μέτρηση σακχάρου από αίμα ή στα ούρα για όσο καιρό υπολογίζετε να απουσιάσετε. Αν μετράτε το σάκχαρο στο αίμα, μην ξεχάσετε τη συσκευή μέτρησης σακχάρου αίματος. Θα είναι ένας καλός σύντροφος και μια συσκευή προστασίας και ασφάλειας στις διακοπές σας.

• Εφοδιαστείτε με τις απαραίτητες σύριγγες, βελόνες ινσουλίνης ή πένες. Την ένεση γλυκαγόνης. Τα αντιδιαβητικά σας δισκία, εάν κάνετε αγωγή με δισκία. Επίσης, τα φάρμακα που αφορούν τυχόν επιπλοκές του διαβήτη. Και εννοείται βέβαια ότι, όπως και όλοι μας, δεν ξεχνάτε την τήρηση των βασικών προληπτικών μέτρων για να εξαλειφθεί ο οποιοσδήποτε κίνδυνος μόλυνσης από τον κορωνοϊό. Μέτρα ατομικής υγιεινής, υγιεινής χεριών, αποφυγής συνωστισμού και επαφής με αγνώστους στους χώρους διασκέδασης. Εφαρμόζοντας αυτά τα μέτρα, θα απολαύσετε τις διακοπές σας, προλαβαίνοντας ή αποφεύγοντας τις καταστάσεις εκείνες που θα μπορούσαν να σας τις χαλάσουν. ■

| 71

Τι να προσέχουν οι διαβητικοί όταν κάνουν σπορ στις καλοκαιρινές διακοπές! Συμβουλές από τον AΝΤΏΝΗ ΛΈΠΟΥΡΑ, ειδικό παθολόγοδιαβητολόγο, διευθυντή Παθολογικής-Διαβητολογικής Κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου του Metropolitan General.

ΔΙΑΚΟΠΈΣ ΜΕ ΆΣΚΗΣΗ, ΣΠΟΡ ή αθλοπαιδιές δίνουν χαρά και είναι ιδανικός τρόπος για να ξεκουραστούμε φροντίζοντας το σώμα μας. Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη μπορούν να συμμετέχουν σε όλα τα επίπεδα άσκησης ή σπορ, ακόμα και σε επίπεδα υψηλού ανταγωνισμού ή και πρωταθλητισμού. Καλύτερα να αποφεύγετε ωστόσο τα ακραία και ριψοκίνδυνα σπορ. Η συστηματική, μέτριας έντασης άσκηση ασκεί άμεση, αλλά και μακροχρόνια ευνοϊκή επίδραση στη γλυκόζη του αίματος, καθώς και στο μεταβολισμό των λιπιδίων και των πρωτεϊνών. Η συστηματική αερόβια άσκηση μειώνει το σπλαχνικό λίπος και τα κιλά, βελτιώνει την ευαισθησία των ιστών στην ινσουλίνη και συμβάλλει στον έλεγχο σακχάρου, πιέσεως και υπερλιπιδαιμίας. Τα σπορ είναι, με μέτρο, ένας πολύ ευχάριστος και αποδοτικός τρόπος άσκησης και διατήρησης καλής φυσικής κατάστασης. Η καλή φυσική κατάσταση φαίνεται ότι είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για τη δραστική μείωση σε όλα σχεδόν τα προβλήματα που δημιουργεί ο διαβήτης. Τα οφέλη της είναι πιο σημαντικά ακόμα και από την απώλεια βάρους για τους υπέρβαρους με διαβήτη. Ο Aντώνης Λέπουρας, ειδικός παθολόγος-διαβητολόγος, διευθυντής Παθολογικής-Διαβητολογικής Κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου του Metropolitan General, δίνει παρακάτω πρακτικές οδηγίες για ασφαλή και ευχάριστη συμβίωση στις διακοπές, χωρίς συμβιβασμούς, αλλά με κανόνες: ― Καλοκαίρι και σπορ - Τι χρειάζεται να γνωρίζουν τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2; Χρειάζεται πολύ καλή εκπαίδευση για τον τύπο 1 (ινσουλινοεξαρτώμενος). Ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας είναι υπαρκτός και σοβαρός. Ιδανικές τιμές σακχάρου πριν και κατά τη διάρκεια της άσκησης από 100 ως 180mg/dl. Καλό είναι

72 |

να αποφεύγονται παρατεταμένης διάρκειας σπορ και ασκήσεις αντοχής ακόμη και μέτριας έντασης, περισσότερο της 1 ώρας, ή τουλάχιστον να συνδυάζονται με τακτικές μετρήσεις του σακχάρου (ανά 30’ ως 60’ ανάλογα με τις τιμές στις μετρήσεις). Προσοχή, αποφυγή σπορ ή άσκησης σε τιμές σακχάρου μικρότερες του 100mg/dl ή μεγαλύτερες του 250-300mg/dl. Για τον τύπο 2, οποιαδήποτε μορφής άσκηση αποτελεί απαραίτητο συστατικό της θεραπείας. Προτιμάτε τακτικές αερόβιες ασκήσεις χαμηλής προς μέτριας έντασης (τζόκινγκ, τένις, κολύμπι, ρακέτες ποδήλατο κλπ.), τις οποίες καλό θα είναι να συνεχίζετε συστηματικά σε όλες τις ηλικίες και για όλη σας τη ζωή. ― Τι πρέπει να προσέχετε αν έχετε διαβήτη και θέλετε να κάνετε άσκηση ή σπορ; ▪ Προσοχή μεγάλη στις ακραίες θερμοκρασίες (πολλή ζέστη ή κρύο), καλό είναι να αποφεύγετε την άσκηση.

▪ Καπέλο και γυαλιά ηλίου και φυσικά αντιηλιακό απαραίτητα στη θάλασσα και γενικά σε όλους τους εξωτερικούς χώρους.

▪ Ποτέ με γυμνά πόδια. Προσοχή, όχι ανοικτού τύπου υποδήματα (πχ. σαγιονάρες, σανδάλια, παντόφλες πλαστικές κ.λπ.), ιδίως αν συνυπάρχει περιφερική νευροπάθεια ή αγγειοπάθεια (διαβητικό πόδι), κίνδυνος τραυματισμών από ξένα σώματα.

▪ Προσοχή στην αφυδάτωση. Ένα καλό γενικό πρόγραμμα ενυδάτωσης περιλαμβάνει 2 ποτήρια νερό 2 ώρες πριν από την άσκηση, 1 ως 2 ποτήρια νερό 30’ πριν και ½ ποτήρι νερό κάθε 15’ περίπου κατά την άσκηση.

▪ Καλό είναι να τρώτε ελαφρά 2-3 ώρες πριν και μετά την άσκηση. Οι χυμοί φρούτων ακόμα και οι φυσικοί είναι χρήσιμοι, αλλά προσοχή, διότι μπορεί να ανεβάσουν πολύ τις τιμές του σακχάρου, ιδίως στους ινσουλινοθεραπευόμενους.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ ― Επηρεάζεται ο μετρητής ή οι μετρήσεις του σακχάρου στο αίμα από την πολλή ζέστη ή το πολύ κρύο; Η απάντηση είναι ναι, μπορεί να επηρεάζεται. Ακραίες θερμοκρασίες (κάτω από 8°C και πάνω από 34°C) μπορούν να επηρεάσουν το μετρητή ή τις ταινίες σακχάρου. Φροντίστε μετρητής και ταινίες να μην είναι κάτω από τον ήλιο, αλλά ούτε και εκτεθειμένα στο κρύο. Γνωρίζετε ότι ιδανική θερμοκρασία για μετρητές και ταινίες σακχάρου είναι από 18° ως 28°C. ― Τι χρειάζεται να έχετε επιπλέον στην παραλία μαζί σας; Αντισηπτικό και γάζες σε περίπτωση τραυματισμού, κορτιζονούχο αλοιφή για τσιμπήματα. ― Ηλίαση: Ποια τα συμπτώματα; Τι πρέπει να κάνετε; Καλύτερο είναι να προσέξετε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο (όχι περισσότερο από 30’ ως 60’), ιδίως τις θερμές ώρες, ώστε να μη συμβεί. Τα συμπτώματα είναι έντονη ζάλη, συχνά κεφαλαλγία, αίσθημα αδυναμίας μαζί με αίσθημα έντονης θερμότητας, ταχύπνοια,

ταχυκαρδία, δύσπνοια και αδυναμία, ξηρότητα και ερυθρότητα δέρματος, δυσφορία και μεγάλη καταβολή δυνάμεων. Συχνά η πίεση είναι χαμηλή, συνυπάρχει ταχυσφυγμία και σε πιο σοβαρές καταστάσεις μείωση ή απώλεια του επιπέδου συνείδησης. Για τα άτομα με διαβήτη είναι πολύ επικίνδυνη κατάσταση, ιδίως για όσους θεραπεύονται με ινσουλίνη. Χρειάζεται επικοινωνία με γιατρό, ενυδάτωση με πολλά υγρά (όχι μόνο νερό, αλλά και χυμούς ή αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη), άμεση ψύξη (π.χ. κρύο ντους/μπάνιο ή βρεγμένη πετσέτα) και μεταφορά σε μέρος σκιερό και δροσερό. Οι διακοπές, η χαρά των σπορ και η άσκηση που προσφέρουν στο σώμα σας είναι ουσιαστική φροντίδα για την υγεία σας (ψυχική και σωματική). Ο διαβήτης δεν θέτει απαγορεύσεις, αρκεί να υπάρχει κατάλληλη εκπαίδευση και γνώση. Ακρογωνιαίος λίθος, για να μην αντιμετωπίσετε κανένα πρόβλημα, είναι η σωστή χρήση της αυτο-μέτρησης και οι τακτικές μετρήσεις σακχάρων αίματος, ιδίως όσων χρησιμοποιούν ινσουλίνη. Σεβασμός στο σώμα σας και τα όριά του σημαίνει αποφυγή υπερβολικής καταπόνησης του σώματός σας, αποφυγή «extreme» σπορ, ανάπαυση όταν νιώθετε αδιαθεσία ή έχετε πυρετό, τακτική επικοινωνία με τον ιατρό σας. ■

ΑΝΤΏΝΙΟΣ Π. ΛΈΠΟΥΡΑΣ Ο ιατρός παθολόγος-διαβητολόγος Αντώνιος Π. Λέπουρας διετέλεσε αντιπρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας. Είναι διευθυντής Παθολογικής-Διαβητολογικής Κλινικής, υπεύθυνος διαβητολογικού κέντρου και εξωτερικών ιατρείων σακχαρώδους διαβήτη του Metropolitan General. ΣΠΟΥΔΕΣ-ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑ Το 1979 πήρε απολυτήριο από την ΠΡΟΤΥΠΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ. Το 1986 αποφοίτησε από την ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ. Στις 09/02/1987 έλαβε την Άδεια Ασκήσεως Επαγγέλματος. Από 24/09/1987 έως 15/06/1987 εργάσθηκε ως εξωτερικός βοηθός και εφημερεύων στη ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ και στην ΚΛΙΝΙΚΗ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ». Από 11/08/1987 έως 11/08/1989 εξέτισε τη στρατιωτική του θητεία ως έφεδρος αξιωματικός (1 χρόνο ως ιατρός Μονάδος και 9 μήνες ως εσωτερικός βοηθός στη Β’ Παθολογική του ΝΙΜΤΣ). Από 08/12/1989 έως 03/09/1991 εξέτισε τη θητεία υπαίθρου στο Περιφερειακό Ιατρείο Βραχατίου και στο Κέντρο Υγείας Κιάτου Κορινθίας. Από 12/09/1991 έως 10/12/1995 υπηρέτησε ασκούμενος στη Β’ Παθολογική Κλινική του ΠΓΝΑ «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ» (παράλληλη εκπαίδευση είχε με την Ηπατολογία και την Αιματολογία, την Υπέρταση και τη Λοιμωξιολογία). Στις 04/04/1996 έλαβε την ειδικότητα της Παθολογίας από τη Νομαρχία Ανατολικής Αττικής. Από 03/09/1996 μέχρι τον 9ο/2006 που παραιτήθηκε, εργάσθηκε ως παθολόγος, με σύμβαση έργου ειδικού τύπου, στα Εξωτερικά Ιατρεία του ΙΚΑ. Από το 1996 διατηρεί ιατρείο στην περιοχή του Χολαργού. Από 01/01/1999 έως 01/01/2000 συμμετείχε στο Διαβητολογικό Ιατρείο του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου, λαμβάνοντας από το ΕΣΥ επίσημα βεβαίωση εξειδίκευσης στον ΣΔ. Τη χρονιά 2002-2003 ανέλαβε την οργάνωση και διεύθυνση του Εξωτερικού Διαβητολογικού Ιατρείου στο ΙΚΑ της Λεωφ. Αλεξάνδρας. Από το 2003-2014 είναι διευθυντής της Β’ Παθολογικής Κλινικής και επιστημονικός υπεύθυνος του Διαβητολογικού Τμήματος στο ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ-ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΙΚΟΥ. Από το 2014 είναι διευθυντής Παθολογικής-Διαβητολογικής Κλινικής, υπεύθυνος διαβητολογικού κέντρου και εξωτερικών ιατρείων σακχαρώδους διαβήτη του ΙΑΣΩ GENERAL. Από το 2001 είναι μέλος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ), το 2009 έγινε μέλος του Δ.Σ. της ΕΔΕ και το 2012 εκλέχθηκε αντιπρόεδρος της ΕΔΕ.

| 73

Πώς να φροντίσουν οι διαβητικοί τα πόδια τους το καλοκαίρι! Συμβουλές από την ΑΙΚΑΤΕΡΊΝΗ ΤΡΙΚΚΑΛΙΝΟΎ, παθολόγοδιαβητολόγο, επιμελήτρια Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan Hospital.

«ΕΊΝΑΙ ΑΛΉΘΕΙΑ ΠΩΣ ΤΑ ΠΌΔΙΑ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΏΝ με διαβήτη χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα. Το δέρμα των ατόμων με διαβήτη συνήθως αφυδατώνεται περισσότερο από του υπόλοιπου πληθυσμού και αυτό το καθιστά λιγότερο ανθεκτικό τόσο σε καταπόνηση, τριβή, ρωγμές όσο και σε προσβολή από λοιμογόνους παράγοντες (μικρόβια και μύκητες). Επίσης, συχνά συνυπάρχουν με τον διαβήτη και παχυσαρκία και φλεβική ανεπάρκεια, άρα οίδημα των κάτω άκρων, περισσότερο έκδηλο τους καλοκαιρινούς μήνες», εξηγεί η Αικατερίνη Τρικκαλινού, παθολόγος-διαβητολόγος, επιμελήτρια Διαβητολογικού Κέντρου στο Metropolitan Hospital, και συμπληρώνει: «Ακόμα, εξαιτίας του αυξημένου βάρους που έχει η πλειονότητα των συγκεκριμένων ασθενών, του καπνίσματος, αλλά και άλλων παραγόντων, όπως η ανατομική κατασκευή του ποδιού (πλατυποδία, κοιλοποδία, πτώσεις μεταταρσίων, ιδιαίτερα δυσλειτουργικός τρόπος βαδίσματος) και φυσικά των ακατάλληλων ή και βλαβερών υποδημάτων, δημιουργούνται σκληρίες ή και κάλοι, ή ακόμα και ανατομικές ανωμαλίες, όπως ο βλαισός μέγα δάκτυλος και οι εφιππεύσεις («καβάλημα») δακτύλων (από μακροχρόνια και πολύωρη χρήση πολύ στενών και μυτερών υποδημάτων). Είναι αναγκαία, επομένως, η καθημερινή υγιεινή και η ενυδάτωση των άκρων ποδών των ασθενών με διαβήτη, καθώς και η κατάλληλη και προσεκτική επιλογή υποδημάτων, που όχι μόνο δεν θα βλάπτουν την υγεία των πελμάτων, αλλά θα τα προστατεύουν από τριβή, δημιουργία φυσαλίδων, ελκών, κάλων, αλλά και πιθανούς τραυματισμούς. Αυτή η φροντίδα και η σπουδή για τα πόδια οφείλει να αυξάνεται κατά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες». ΠΌΔΙΑ ΚΑΙ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ Το καλοκαίρι, λοιπόν, είναι και η εποχή που ερχόμαστε

74 |

σε στενότερη επαφή με τη φύση και το υγρό στοιχείο, επαφή που προκαλεί συχνότερα από άλλες εποχές αναπάντεχα γεγονότα και τραυματισμούς που αφορούν κυριότερα τα κάτω άκρα. Οι βλάβες σε πόδια και πέλματα είναι στην πλειονότητά τους εύκολα θεραπεύσιμες. Στην περίπτωση, όμως, των ανθρώπων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη η επούλωση δεν είναι πάντα εύκολη και το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα θετικό. Δεν είναι δυστυχώς λίγα τα περιστατικά ασθενών οι οποίοι ταλαιπωρούνται με μακροχρόνια και δύσκολα θεραπεύσιμα έλκη εξαιτίας μιας ίσως και στιγμιαίας απερισκεψίας. Το καλοκαίρι τα πόδια είναι περισσότερο εκτεθειμένα και απροστάτευτα από ό,τι τον χειμώνα. Και αυτό γιατί αυτή την εποχή επιζητούμε όλοι δροσιά και ελευθερία, φοράμε ελαφριά ρούχα και υποδήματα. Χρησιμοποιούμε συχνά πέδιλα ανοιχτά, πέδιλα που φέρουν μεταλλικά διακοσμητικά εξαρτήματα, δερμάτινους ιμάντες και διακοσμητικούς κόμπους, σκληρές, μικρές και άβολες επιφάνειες στήριξης των πελμάτων, καθώς και πέδιλα με πολύ χαμηλό ύψος (σανδάλια) ή με μεγάλο ύψος (πλατφόρμες και ψηλοτάκουνα υποδήματα), τα οποία εύκολα μπορούν να τραυματίσουν και να δημιουργήσουν φυσαλίδες και έλκη στα πόδια, καθώς και κόπωση και τραυματισμούς ακόμη και στα γόνατα, στα ισχία και στη σπονδυλική στήλη. Χρησιμοποιούμε, ακόμα, σαγιονάρες με διαχωριστικό δίχαλο ανάμεσα στα δάκτυλα που μπορεί να σχίσει το δέρμα και να δημιουργήσει μεσοδακτύλια ρωγμή και έλκος. Ακόμα δεν είναι λίγα τα άτομα που αρέσκονται να περπατούν στο σπίτι ή και έξω από αυτό (στην παραλία και τη θάλασσα) χωρίς καθόλου υποδήματα. Όμως το κάθε δάπεδο, όσο και αν νομίζουμε ότι είναι ασφαλές και λείο, εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για τα άτομα με διαβήτη, ιδιαίτερα αν υπάρχουν και συννοσηρότητες, όπως αυτές που προαναφέρθηκαν (διαβητική

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ

νευροπάθεια, αγγειοπάθεια, κάπνισμα, παχυσαρκία, μακροχρόνιος σακχαρώδης διαβήτης, ιδιαιτέρως αρρύθμιστος). ΔΙΑΒΉΤΗΣ ΚΑΙ ΠΌΔΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ Το καλοκαίρι, όπως άλλωστε και τον υπόλοιπο χρόνο, τα άτομα με διαβήτη είναι αναγκαίο να φροντίζουν καθημερινά την υγιεινή των ποδιών τους με ποδόλουτρο (σε σκεύος που θα χρησιμοποιείται μόνο για τη συγκεκριμένη χρήση) με χλιαρό νερό (νερό με θερμοκρασία τέτοια που να γίνεται ανεκτή από τον αγκώνα του ασθενούς) και ουδέτερο σαπούνι, για είκοσι λεπτά περίπου. Κατόπιν, καλό είναι να γίνεται αφαίρεση του σκληρού δέρματος ήπια χωρίς μεταλλικές ράσπες και λεπίδες ή νυστεράκια. Ποτέ δεν πρέπει οι ασθενείς να χρησιμοποιούν τα προαναφερθέντα μεταλλικά αντικείμενα ή χημικές ουσίες για την απομάκρυνση των σκληριών, γιατί μπορεί να προκληθεί βλάβη (ρωγμή, έλκος ή έγκαυμα) στο δέρμα του πέλματος. Στη συνέχεια, αφαιρείται το σαπούνι με άφθονο χλιαρό νερό και σκουπίζεται το πέλμα σχολαστικά με καθαρή πετσέτα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην περιοχή ανάμεσα στα δάκτυλα για να μην παραμείνει υγρασία, η οποία ευνοεί την ανάπτυξη μυκητίασης και αυτή με τη σειρά της ευνοεί τη δημιουργία λοιμώξεων. Τέλος, είναι πολύ χρήσιμο για την υγεία του δέρ-

ματος του κάτω άκρου να χρησιμοποιείται μια ενυδατική κρέμα σε όλη την έκταση του ποδιού εκτός από την περιοχή των δακτύλων. Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ κρέμα ανάμεσα στα δάκτυλα για να μην αναπτυχθεί υγρασία και επομένως μυκητιάσεις. Επίσης, χρειάζεται προσοχή στην επιλογή της ενυδατικής κρέμας. Καλό είναι να μη χρησιμοποιούνται ελαιώδη σκευάσματα προκειμένου να αποφευχθεί ολισθηρότητα στη βάδιση και πιθανή πτώση και τραυματισμός. Επιπλέον, μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται στα υποδήματα, τα οποία οφείλουν να έχουν το κατάλληλο μέγεθος, ούτε μικρότερο ούτε μεγαλύτερο, να έχουν μαλακή βάση στήριξης, αν είναι δυνατόν αντικραδασμική κατασκευή, χωρίς πρόσθετα αιχμηρά διακοσμητικά που μπορεί να τραυματίσουν ή δερμάτινους ιμάντες και κόμπους που αφήνουν αποτύπωμα στο δέρμα. Το ύψος του υποδήματος είναι ουσιώδες για την υγεία όχι μόνο του πέλματος, αλλά ολόκληρου του σκελετού. Το ιδανικό ύψος των υποδημάτων είναι περίπου τρεις με τέσσερις πόντους, που σημαίνει ούτε τελείως επίπεδα ούτε όμως και πολύ ψηλά υποδήματα που «στρεσάρουν» οστά, αρθρώσεις και μαλακά μόρια του πέλματος. Χρήσιμο επίσης είναι να αποφεύγονται διαχωριστικά δακτύλων (όπως στις σαγιονάρες), ενώ απαραίτητο είναι να έχουν επαρκές ύψος σόλας (όχι λεπτό όπως τα κλασικά δερμάτινα σανδάλια), ώστε να προστατεύουν από τραυματισμούς κατά τη βάδιση: από γυαλί, μέταλλο, αναμμένο τσιγάρο στο δρόμο ή πρόσκρουση των δακτύλων στο πλάι του πεζοδρομίου. Οι ασθενείς με διαβητική νευροπάθεια ή και διαβητική αγγειοπάθεια καλό είναι να αποφεύγουν τα απλά ανοικτά πέδιλα και να προτιμούν είτε τα κλειστά

| 75

υποδήματα επαρκούς φάρδους και βάθους χωρίς ραφές είτε ειδικά υποδήματα για διαβήτη, κατασκευασμένα σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες του πέλματος του κάθε ατόμου. Εξίσου σημαντική είναι η χρήση βαμβακερών καλτσών, κατά προτίμηση χωρίς ραφές. Εννοείται πως για τα άτομα με διαβήτη είναι απαγορευμένη η βάδιση χωρίς υποδήματα παντού, εντός του σπιτιού ή, ακόμα χειρότερα, στην παραλία και τη θάλασσα. Στο δάπεδο του σπιτιού μπορεί κάποιες φορές να βρεθούν αιχμηρά αντικείμενα (βελόνες, καρφίτσες, σπασμένα γυαλιά) ή μολυσματικά αντικείμενα (όπως τρίχες κατοικίδιων). Η παραλία αποτελεί το καλοκαίρι μια καυτή επιφάνεια, στην οποία αν τολμήσει να βαδίσει το άτομο με διαβήτη κινδυνεύει με σοβαρότατο έγκαυμα, που θα χρειαστεί μήνες αποχής από την εργασία και σημαντική ταλαιπωρία και κόστος για να επουλωθεί. Επιπλέον, η παραλία, δυστυχώς, έχει και μεταλλικά δοχεία σχισμένα σαν λεπίδες, σκουριασμένα μέταλλα, γυαλιά, πλαστικά, αιχμηρές πέτρες, βράχους και βότσαλα, «λόγχες» από κλαδιά και ξύλα, καθώς και πεταμένα υπολείμματα τσιγάρων, τα οποία δυνητικά μπορεί να τραυματίσουν ένα εκτεθειμένο πόδι. Μέσα δε στη θάλασσα, εκτός από τα προαναφερθέντα, υπάρχουν τοξικά φυτά, σπασμένα όστρακα, καθώς και αγκάθια ψαριών.

Είναι επιβεβλημένο, συνεπώς, να χρησιμοποιούνται υποδήματα πάντα: και στην παραλία και μέσα στη θάλασσα κατά τη διάρκεια της κολύμβησης και μάλιστα όχι σαγιονάρες, αλλά κανονικά υποδήματα με κούμπωμα, που κρατούν σταθερό και προστατευμένο το πέλμα. Ένα ακόμα σημείο προσοχής για τα κάτω άκρα είναι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, που πρέπει να αποφεύγεται για να μην προκληθεί κάποιο έγκαυμα ή επιδείνωση πιθανώς συνυπάρχουσας φλεβικής ανεπάρκειας. Εννοείται ότι η προστασία από τον ήλιο αφορά και όλο το σώμα, καθώς τα εγκαύματα δεν είναι επιθυμητά, ενώ η χρήση προστατευτικών γυαλιών και καπέλου επιβάλλονται όλες τις ώρες και για όλες τις ηλικίες. Τέλος, μετά το θαλάσσιο μπάνιο καλό είναι να ακολουθεί καθαρισμός με νερό βρύσης, καθώς το αλάτι όταν παραμένει επί μακρόν στο δέρμα το αφυδατώνει και το ερεθίζει. Τα κάτω άκρα φέρουν το βάρος όλου του σώματος των διαβητικών ασθενών. Ταλαιπωρούνται και τραυματίζονται. Συνεπώς, χρειάζονται καθημερινή, ιδιαίτερη περιποίηση, περισσότερο το καλοκαίρι, για να συνεχίσει αυτό να είναι η εποχή της χαράς και της ελευθερίας ψυχής και σώματος, καταλήγει η κ. Τρικκαλινού. ■

ΑΙΚΑΤΕΡΊΝΗ ΤΡΙΚΚΑΛΙΝΟΎ παθολόγος-διαβητολόγος, επιμελήτρια Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan Hospital. ΣΠΟΥΔΈΣ 05/1996 - 05/1998: Υπηρεσία Υπαίθρου Κ.Υ. Νεάπολης Βοϊών Λακωνίας, δ/ντής Α. Τάντουλος. 1998 - 2003: Ειδίκευση στην Παθολογία στο 1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ «Η ΠΕΝΤΕΛΗ», Β’ Παθολογική κλινική. Δ/ντής Γ. Κουζέλης. 08/2000 - 02/2001: Εξάμηνη άσκηση στη Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων του 1ου Νοσοκομείου ΙΚΑ, Β’ Παθολογική Κλινική. Επιστημονικός δ/ντής Γ. Πάνος. Επίσης, στο πλαίσιο της ειδικότητας, πραγματοποιήθηκε τρίμηνη άσκηση στην Καρδιολογία, ΜΕΘ και διαβήτη ως κάτωθι: 20/03/02 - 12/07/02: Εκπαίδευση στο Διαβητολογικό Κέντρο και στο Εξωτερικό Ιατρείο Παχυσαρκίας του Λαϊκού Νοσοκομείου. Δ/ντής καθηγητής Ν. Κατσιλάμπρος. 05/05/03 - 08/08/03: Εκπαίδευση στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας στο Νοσοκομείο Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Δ/ντής Κ. Μανδραγός. 08/09/03 - 08/12/03: Εκπαίδευση στην Καρδιολογία. 1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ «ΠΕΝΤΕΛΗ», Καρδιολογική Κλινική. Δ/ντής Κ. Παπανικολάου. 15/02/2011 - 28/06/2011: Εκπαίδευση στην υπερηχοτομογραφία των μεγάλων αγγείων, φοιτήτρια του Παντείου Παν/μίου, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ Ιδιώτης παθολόγος ιατρός από 2005. Eπιστημονική συνεργάτις της γενικής κλινικής Μetropolitan General. Α’ Παθ. Κλινική, δ/ντής Π. Φιλαλήθης (από τον Φεβρουάριο του 2005 έως τον Ιούνιο 2007). Ιατρός εργασίας από τον Μάρτιο του 2005 έως τον Ιούνιο 2007 και από 2ο/2008 ως 2ο/2011, από 5ο/2014 έως 8/12/2018. Ελεγκτής ιατρός του ΤΑΠ-ΟΤΕ (7 Σεπτεμβρίου 2005 - 6 Σεπτεμβρίου 2006). Μόνιμος ιατρός του ΤΑΠ-ΟΤΕ απο1ο/2010 και αυτοδικαίως (λόγω ένταξης του ΤΑΠ-ΟΤΕ στον ΕΟΠΥΥ) από 7ο/2012 παθολόγος ΕΟΠΥΥ. Από 6ο/2013 παθολόγος της ΤΜΥ ΕΟΠΥΥ Χαλανδρίου έως 19/03/2014. Από 26/05/2014 έως σήμερα επιστημονική συνεργάτις στο Διαβητολογικό Κέντρο του ΓΝΠ «ΤΖΑΝΕΙΟ». Υποψήφια διδάκτορας Παν/μίου Αθηνών.

76 |

Προχωράμε μαζί στη Ζωή

ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ Μελέτες αναδεικνύουν την ανάγκη για καλύτερη γνώση στη διαχείριση του διαβήτη! Η ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΜΕΛΈΤΗ για την καρδιαγγειακή νόσο στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 που έγινε πρόσφατα ανέδειξε την ανάγκη για βελτίωση στη γνώση και τη διαχείριση της νόσου. Συγκεκριμένα, στα τέλη του 2020 η Novo Nordisk ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της μελέτης CAPTURE, μίας παγκόσμιας μη παρεμβατικής μελέτης για την ανάδειξη του επιπολασμού της καρδιαγγειακής νόσου, του κινδύνου και της διαχείρισής της σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η μελέτη ήταν η πρώτη του είδους της με τη συμμετοχή περίπου 10.000 συμμετεχόντων από 13 χώρες σε πέντε ηπείρους και έδειξε ότι 1 στα 3 άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 έχει παρουσιάσει καρδιαγγειακή νόσο και 9 στα 10 από αυτά είχαν αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο. Η αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσος προκαλείται από τη συσσώρευση λιπιδίων, χοληστερόλης και άλλων ουσιών μέσα και πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών, η οποία μπορεί να στενεύσει τα αγγεία και να οδηγήσει σε μειωμένη ροή αίματος, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει σε συμβάματα όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Στη μελέτη CAPTURE επισημάνθηκε επίσης ότι μόνο 2 στα 10 άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο λαμβάνουν αντιδιαβητική θεραπεία με αποδε-

78 |

δειγμένα καρδιαγγειακά οφέλη. Σύμφωνα με τον ερευνητή της μελέτης Dr Ofri Mosenzon, ο οποίος συνεργάζεται με τη Novo Nordisk και τη μονάδα διαβήτη στο Ιατρικό Κέντρο Hadassah στο Ισραήλ, «τα ευρήματα είναι σημαντικά για όσους εμπλέκονται με τη θεραπεία ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Τα στοιχεία επισημαίνουν ότι, ενώ ο επιπολασμός της αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου στον πληθυσμό του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 είναι υψηλός, η συντριπτική πλειονότητα δεν αντιμετωπίζεται με θεραπείες που έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης δυνητικά επικίνδυνων για τη ζωή καρδιαγγειακών επεισοδίων». Όπως είπε, «είναι κρίσιμο να δώσουμε προτεραιότητα στην καρδιαγγειακή νόσο ως βασικό παράγοντα για τη διαχείριση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 πρέπει να γνωρίζουν καλύτερα τους παράγοντες κινδύνου τους και οι γιατροί πρέπει να τους ελέγχουν για τυχόν παρουσία τους. Σήμερα, μπορούμε να διαχειριστούμε αυτόν τον κίνδυνο μέσω θεραπειών με αποδεδειγμένα καρδιαγγειακά οφέλη, όπως συστήνεται από διάφορες κατευθυντήριες θεραπευτικές οδηγίες». Για πρώτη φορά, συγκεντρώθηκαν πληροφορίες για την καρδιαγγειακή νόσο στον σακχαρώδη διαβή-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ τη τύπου 2, τόσο από τις πρωτοβάθμιες υγειονομικές μονάδες όσο και από τις δευτεροβάθμιες υγειονομικές μονάδες, γεγονός που αντικατοπτρίζει ότι ένα σημαντικό ποσοστό ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 παρακολουθείται από ιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σε συνδυασμό με διαβητολόγους. «Η καρδιαγγειακή νόσος είναι η κύρια αιτία αναπηρίας και θανάτου για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Μέχρι πρόσφατα, η σημασία της σύνδεσης του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και της καρδιαγ-

γειακής νόσου δεν είχε αναγνωριστεί πλήρως σε παγκόσμια κλίμακα», δήλωσε ο Stephen Gough, Chief Medical Officer στην εταιρεία Novo Nordisk. «Μέσω της συνεχιζόμενης επένδυσής μας, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης CAPTURE, η Novo Nordisk ελπίζει ότι με την αυξημένη κατανόηση της νόσου και της διαχείρισής της, οι επαγγελματίες υγείας θα έχουν μεγαλύτερη γνώση για την επιλογή του καταλληλότερου τρόπου διαχείρισης αυτής και θα επιτύχουν βελτίωση των αποτελεσμάτων των ασθενών». ■

Έχει σημασία το είδος της διατροφής ή είναι μόνο θέμα κιλών; Η ΕΠΊΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΏΔΟΥΣ ΔΙΑΒΉΤΗ αυξάνεται γραμμικά με την αύξηση του βάρους. Αυτό είναι πλέον αποδεδειγμένο από πολλές μελέτες. Η παχυσαρκία και το πολύ αυξημένο βάρος κυρίως και όχι το είδος της διατροφής (το «υγιεινό» φαγητό, όπως ισχυρίζονται μερικοί) θεωρείται από τις περισσότερες μελέτες ως ο πιο σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας για την εμφάνισή του. Μία πρόσφατη, ωστόσο, μελέτη του 2018 από τον Καναδά στόχευσε στην εκτίμηση της επίδρασης διαφόρων ομάδων τροφίμων και μακροθρεπτικών συστατικών στην ευαισθησία και την έκκριση ινσουλίνης κατά τρόπο προοπτικό σε διάρκεια 2 ετών. Αυξημένη ευαισθησία του σώματός μας στην ινσουλίνη συνεπάγεται μειωμένο κίνδυνο για διαβήτη. Η μελέτη αυτή είναι η πρώτη προοπτική μελέτη με μακρά διάρκεια (2 έτη) που ερεύνησε την επίπτωση της ποιότητας της διατροφής στην πρόληψη αλλά και στην καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη στους νέους. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης επιβεβαίωσαν ότι η αυξημένη πρόσληψη φρούτων, λαχανικών και φυτικών ινών συσχετίζεται με βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, άρα των τιμών του σακχάρου στο αίμα σε παιδιά με οικογενειακό ιστορικό παχυσαρκίας. Η μελέτη αυτή έδειξε επίσης ότι, αντίθετα, οι αυξημένες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών οξέων (ζωικά λίπη) συσχετίζονται με αύξηση στην αντίσταση στην ινσουλίνη (μείωση της ευαισθησίας). ■

Επιπλοκές του διαβήτη κατά τη διάρκεια της πανδημίας ΤΑ ΆΤΟΜΑ ΜΕ ΔΙΑΒΉΤΗ που έχουν προβλήματα με τα άκρα τους (διαβητικό πόδι) φαίνεται ότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές. Σύμφωνα με αναδρομική μελέτη επισκόπησης στατιστικών ανακοινώσεων -που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο «Journal of the American Podiatric Medical Association», η οποία εξέτασε ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε χειρουργική εξέταση ποδιών και αστραγάλου κατά τους πρώτους 8 μήνες της πανδημίας- διαπιστώθηκε ότι οποιοδήποτε επίπεδο ακρωτηριασμού ήταν 10,8 φορές υψηλότερο κατά τη διάρκεια των 8 μηνών της πανδημίας από ό,τι πριν από την πανδημία και ο κίνδυνος μείζονος ακρωτηριασμού αυξήθηκε με αναλογία πιθανότητας 12,5. Έδειξε επίσης ότι υπήρξε αύξηση της σοβαρότητας των λοιμώξεων. Αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς που έχουν προβλήματα στα κάτω άκρα δεν ελέγχονται αρκετά συχνά και

δεν παραπέμπονται σε περίθαλψη αρκετά σύντομα. Οι διαβητικοί ασθενείς φοβήθηκαν επίσης να επισκεφτούν οφθαλμίατρο, διότι θεωρούν επικίνδυνη την εξέταση, επειδή πρέπει να πλησιάσουν πολύ κοντά στο άτομο που κοιτάζει τα μάτια τους. Επίσης, μια μελέτη που έγινε από επιστήμονες στο Ισραήλ διαπίστωσε μείωση κατά 50% στα άτομα που εισέρχονταν για τις απαιτούμενες ενέσεις κατά του VEGF. Πρόκειται για άτομα με πολύ σοβαρή οφθαλμική νόσο που δεν παρακολουθούνται συστηματικά, αντιμετωπίζοντας κίνδυνο ακόμα και τυφλώσεως. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, να διασφαλισθεί ότι τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη θα παρακολουθούν την υγειονομική περίθαλψη των ματιών τους και των ποδιών τους, γιατί διαφορετικά μπορούν να οδηγηθούν σε σοβαρές συνέπειες. ■

| 79

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ Αλγόριθμος Αυτόματης Διόρθωσης για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 1 Η MEDTRONIC PLC, ΠΑΓΚΌΣΜΙΟΣ ΗΓΈΤΗΣ υπηρεσιών και λύσεων ιατρικής τεχνολογίας, ανακοίνωσε την απόκτηση σήμανσης CE (Conformité Européenne) για το σύστημα MiniMed™ 780G, το Υβριδικό Σύστημα Αντλίας Ινσουλίνης Κλειστού Βρόγχου Επόμενης Γενιάς, για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1 σε άτομα ηλικίας από 7 έως 80 ετών. Χρησιμοποιώντας το SmartGuard™, τον πλέον προηγμένο αλγόριθμο της εταιρείας, το σύστημα αυτοματοποιεί τη χορήγηση τόσο της βασικής ινσουλίνης όσο και των διορθωτικών δόσεων (boluses) κάθε 5 λεπτά, βοηθώντας τα άτομα με διαβήτη να αποφύγουν τα υψηλά και χαμηλά επίπεδα γλυκόζης, με μεγαλύτερη ευκολία. Το σύστημα MiniMed 780G επιτρέπει την εξατομίκευση των στόχων γλυκόζης με έναν ρυθμιζόμενο χαμηλό στόχο έως και 100 mg/dL -χαμηλότερα από οποιοδήποτε άλλο προηγμένο υβριδικό σύστημα κλειστού βρόγχου- και είναι σχεδιασμένο να βοηθά στη σταθεροποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και να βελτιώνει περαιτέρω τη γλυκαιμική ρύθμιση.

80 |

Άτομα με διαβήτη, τα οποία συμμετείχαν στην κλινική μελέτη, ανέφεραν ότι το σύστημα MiniMed 780G «έκανε πολύ πιο εύκολη τη ζωή με τον διαβήτη και τη ρύθμισή του» και ότι «έκανε τη ζωή σημαντικά ευκολότερη». Επιπρόσθετα του αυτοματοποιημένου αλγορίθμου, ο οποίος ενσωματώνει τεχνολογία από την DreaMed Diabetes, το σύστημα MiniMed 780G έχει σχεδιαστεί ώστε να είναι εύχρηστο, απαιτώντας μικρότερη συμμετοχή από τον χρήστη. Με την προσθήκη της Bluetooth® συνδεσιμότητας, το σύστημα MiniMed 780G επιτρέπει στους χρήστες και στους φροντιστές της υγείας τους να δουν σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες για τις τιμές και τις τάσεις των επίπεδων γλυκόζης, μέσω εφαρμογών σε συμβατά με iOS και Android κινητά τηλέφωνα και συσκευές. Επιπλέον, οι φροντιστές υγείας θα ανακαλύψουν ότι η διαχείριση των δεδομένων των ασθενών στο σύστημα είναι απλή, καθώς απαιτούνται μόνο ελάχιστες ρυθμίσεις για τη βέλτιστη χρήση της τεχνολογίας. Να σημειώσουμε ότι η εμπορική διανομή του συστήματος MiniMed™ 780G αφορά και την Ελλάδα. ■

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Ηλεκτρονική εφαρμογή στην υπηρεσία των ασθενών ΈΝΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΌ APPLICATION, το οποίο σύμφωνα με τους επιστήμονες θα ανελιχτεί στο μέλλον σε σοβαρό σύμμαχο κατά του διαβήτη, είναι η εφαρμογή «Κατappολεμώ το Διαβήτη!» που δημιουργήθηκε από την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ) με την υποστήριξη της ELPEN, και η οποία είναι διαθέσιμη για τα άτομα με διαβήτη για να την κατεβάσουν στο κινητό ή το tablet τους. Η εφαρμογή φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως ο καθημερινός σύμβουλος των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 σε σημαντικά θέματα που αφορούν στη διαχείριση της νόσου. Οι κατηγορίες θεμάτων που μπορούν να εξερευνήσουν οι χρήστες στην ψηφιακή εφαρμογή είναι οκτώ και σχετίζονται με τις πολύπλευρες και πιο σημαντικές συνιστώσες του σακχαρώδους διαβήτη. Κάθε κατηγορία είναι εμπνευσμένη από το κάθε γράμμα της λέξης «Διαβήτης» περιλαμβάνοντας: Διατροφή, Ιατρική παρέμβαση, Αποφυγή επιπλοκών, Βοήθεια/Υποστήριξη πάσχοντος, Ημερήσιο αυτοέλεγχο & φροντίδα, Τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου, Ημερήσια άσκηση και Στόχους ρύθμισης. Η εφαρμογή «Κατappολεμώ το Διαβήτη» εγκαθίσταται εύκολα, γρήγορα και δωρεάν σε περιβάλλον Αndroid και iOS. ■

Νεότερα δεδομένα για τη χρήση του συστήματος FreeStyle® Libre ΕΥΡΉΜΑΤΑ ΑΠΌ ΤΗ ΜΕΛΈΤΗ RELIEF στη Γαλλία έδειξαν για πρώτη φορά, στη μεγαλύτερη αναδρομική ανάλυση του είδους της σε σχεδόν 75.000 άτομα που ζουν με διαβήτη, πως η χρήση του συστήματος FreeStyle Libre μειώνει δραματικά τα περιστατικά νοσηλείας που σχετίζονται με τη διαβητική κετοξέωση. Επιπλέον δεδομένα από χρήση σε πραγματικές συνθήκες δείχνουν ότι τα άτομα με διαβήτη που χρησιμοποιούν την τεχνολογία ελέγχου γλυκόζης με χρήση αισθητήρα της Abbott είχαν λιγότερα οξέα περιστατικά διαβήτη, λιγότερα περιστατικά νοσηλείας για οποιαδήποτε αιτία καθώς και σημαντική μείωση στα επίπεδα HbA1C (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη). Σε αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές αξιολόγησαν δεδομένα αιτημάτων αποζημίωσης σε εθνικό επίπεδο στη Γαλλία για 74.158 άτομα με διαβήτη, από τα οποία τα 33.203 είχαν διαβήτη τύπου 1 και τα 40.955 διαβήτη τύπου 2. Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα ετήσια ποσοστά διαβητικής κετοξέωσης (DKA) μειώθηκαν συντριπτικά, σε ποσοστό 52% για άτομα με διαβήτη τύπου 1 και με ποσοστό 47% σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 με τη χρήση του συστήματος FreeStyle Libre. Οι σημαντικότερες μειώσεις σε περιπτώσεις νοσηλείας σχετιζόμενες με τη διαβητική κετοξέωση (DKA) παρουσιάστηκαν στα άτομα με διαβήτη που δεν χρησιμοποιούσαν καθόλου την παραδοσιακή μέθοδο

ελέγχου της γλυκόζης με τρύπημα στο δάκτυλο, όπως και στα άτομα που ήλεγχαν τη γλυκόζη τους με τρύπημα στο δάκτυλο περισσότερες από πέντε φορές ημερησίως, ανεξάρτητα από τη χρήση ταινιών γλυκόζης που έκαναν προηγουμένως. Σε εκείνους που δεν έκαναν έλεγχο της γλυκόζης με τρύπημα στο δάκτυλο, τα αποτελέσματα έδειξαν μείωση σε ποσοστό 60% για άτομα με διαβήτη τύπου 1 και μείωση σε ποσοστό 51% σε άτομα με διαβήτη τύπου 2. Για τα άτομα που έκαναν έλεγχο της γλυκόζης με τρύπημα στα δάκτυλα με συχνότητα μεγαλύτερη από πέντε φορές ημερησίως, τα αποτελέσματα έδειξαν μείωση κατά 59% σε άτομα με διαβήτη τύπου 1 και κατά 52% σε άτομα με διαβήτη τύπου 2. Ο Ronan Roussel, M.D., Ph.D., επικεφαλής των τμημάτων Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Διατροφής στο Hôpital Bichat, Fédération de Diabétologie, AP-HP του Παρισιού και επικεφαλής συγγραφέας της Μελέτης RELIEF, επεσήμανε ότι η χρήση της τεχνολογίας FreeStyle Libre επιτρέπει στα άτομα με διαβήτη να εντοπίζουν και να περιορίζουν την υπεργλυκαιμία, αλλά και να περιορίζουν τα περιστατικά διαβητικής κετοξέωσης (DKA). Ενώ τόνισε: «Τα δεδομένα υποδεικνύουν σημαντικά, μακροπρόθεσμα οφέλη για την υγεία, αλλά και μειωμένα κόστη από τη χρήση του συστήματος παρακολούθησης γλυκόζης με τεχνολογία αισθητήρα της Abbott». ■

| 81

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΩΝ Ένταξη προδιαγραφών χορήγησης θεραπευτικών υποδημάτων διαβήτη στον ΕΟΠΥΥ ΓΙΑ ΔΙΚΑΊΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΎΧΡΟΝΟΥ ΑΓΏΝΑ της κάνει λόγο η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων - Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ), ενημερώνοντας όλους τους πάσχοντες από διαβήτη πως ο ΕΟΠΥΥ δημοσίευσε εγκύκλιο, σύμφωνα με την οποία τίθενται, επιτέλους, οι επιστημονικές προδιαγραφές για τη χορήγηση των θεραπευτικών υποδημάτων στους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, που εμφανίζουν την πλέον επίπονη και κοστοβόρα επιπλοκή, το διαβητικό πόδι. Το διαβητικό πόδι, η δεύτερη συχνότερη επιπλοκή του σακχαρώδους διαβήτη μετά τις καρδιαγγειακές, καθιστά απαραίτητη τη δημιουργία ενός μηχανισμού πρόληψης και αποκατάστασης, με στόχο την αποφυγή της έσχατης λύσης του ακρωτηριασμού των άκρων. Δυστυχώς στην Ελλάδα οι ακρωτηριασμοί κινούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα, καθώς μέχρι σήμερα δεν έχουν εφαρμοστεί πολιτικές πρόληψης. Η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ έθεσε πρώτη, το 2004, με πρόεδρο την αείμνηστη Κατερίνα Κουλουρίδου, το σοβαρό θέμα του διαβητικού ποδιού

82 |

σε όλους τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και έκτοτε έως και σήμερα ζητούσε από την Πολιτεία με συνεχείς παρεμβάσεις της να εστιάσει στην πρόληψη και να παρέχει σε όσους πάσχοντες είναι απαραίτητο όλα τα ενδεδειγμένα και απαραίτητα μέσα για την αντιμετώπιση της δύσκολης αυτής επιπλοκής. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες, εφαρμόζοντας ανάλογες πολιτικές πρόληψης, μείωσαν σε υψηλό ποσοστό τους ακρωτηριασμούς, με λαμπρό παράδειγμα τη Γερμανία, όπου το ποσοστό ανήλθε στο 85%. Μετά από προσπάθειες δύο, σχεδόν, δεκαετιών της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, η Πολιτεία θέσπισε επιτέλους τις επιστημονικές προδιαγραφές για τη χορήγηση των θεραπευτικών υποδημάτων στους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, που εμφανίζουν επιπλοκή στα κάτω άκρα. Οι προδιαγραφές αυτές ισχύουν σε παγκόσμιο επίπεδο και η χορήγηση των θεραπευτικών υποδημάτων αποτελεί την πλέον σοβαρή ενέργεια από πλευράς κάθε Πολιτείας στους πάσχοντες για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης επιπλοκής που έχει ανυπολόγιστο οικονομικό και

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ κοινωνικό κόστος! Αξίζει να σημειωθεί ότι συνοδοιπόροι σε αυτόν τον αγώνα της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ ήταν η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία και η Εταιρεία Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία, σίγουρα μπορούν και πρέπει να εφαρμοστούν επιπλέον μέτρα για την πρόληψη και τη μείωση των ακρωτηριασμών στη

χώρα μας. Έγινε όμως το πρώτο σημαντικό βήμα και η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ εκφράζει την απόλυτη ικανοποίησή της γι’ αυτήν την απόφαση της Πολιτείας και ταυτόχρονα διαβεβαιώνει πως θα συνεχίσει τις προσπάθειές της, επιδιώκοντας τις καλύτερες δυνατές λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλοι οι άνθρωποι με σακχαρώδη διαβήτη και χρήζουν άμεσων λύσεων για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. ■

Τέθηκαν οι βάσεις για την υλοποίηση δράσεων ψυχοκοινωνικής ενδυνάμωσης των πασχόντων ΣΥΝΆΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΦΥΠΟΥΡΓΌ ΥΓΕΊΑΣ αρμόδια για την Ψυχική Υγεία Ζωή Ράπτη πραγματοποίησε η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ στις 3 Ιουνίου 2021 με στόχο την ενημέρωση της υφυπουργού για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη και την ανάγκη υλοποίησης δράσεων ψυχοκοινωνικής ενδυνάμωσής τους. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων ο πρόεδρος της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, Χρήστος Δαραμήλας, ενημέρωσε διεξοδικά την υφυπουργό για τις επιπτώσεις της σοβαρής χρόνιας νόσου του σακχαρώδους διαβήτη και της πανδημίας στην ψυχική υγεία των πασχόντων. Ειδικά την περίοδο της πανδημίας παρατηρήθηκε, βάσει νεότερης μελέτης του 2020 στη Μεγάλη Βρετανία, με τη συμμετοχή και Ελλήνων επιστημόνων, ότι αυξήθηκαν σημαντικά τόσο τα σωματικά όσο και τα ψυχολογικά προβλήματα στους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, που σε συνδυασμό με τη διακοπή ή περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας είχαν ως αποτέλεσμα την ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση της συνολικής υγείας των πασχόντων. Όλα αυτά μαρτυρούν την επιτακτική ανάγκη που υπάρχει για την υποστήριξη των ανθρώπων με διαβήτη, ειδικά των παιδιών και των νέων που πάσχουν, με την υφυπουργό να δηλώνει κατά τη διάρκεια της συνάντησης ότι τόσο η ίδια όσο και η ηγεσία του υπουργείου Υγείας θέτουν ψηλά στην ατζέντα τους το συγκεκριμένο ζήτημα και ήδη έχουν ξεκινήσει και υλοποιούνται αντίστοιχα προγράμματα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης πασχόντων, με το πιο πρόσφατο αυτό που απευθύνεται σε πάσχοντες από COVID-19. ■

«Βάζουμε Τρίποντο στον Διαβήτη Τύπου 1» ΣΥΝΕΧΊΖΕΤΑΙ Η ΚΑΜΠΆΝΙΑ ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων - Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ), με το νέο, εξειδικευμένο, online παιχνίδι γνώσεων για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση του παιχνιδιού για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, η ψηφιακή ακαδημία Diabetes Quiz Academy εμπλουτίζεται τώρα με μια ακόμη εξειδικευμένη εκπαιδευτική επιλογή. Πρόκειται και πάλι για οnline παιχνίδι γνώσεων, όπου οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν παίζοντας, διασκεδάζοντας και αλληλοεπιδρώντας με άλλους παίκτες. Το «Βάζουμε Τρίποντο στον Διαβήτη Τύπου 1» διεξάγεται σε δύο φάσεις: Κατά τη διάρκεια της πρώτης, οι συμμετέχοντες λαμβάνουν στο κινητό ή το tablet τους εκπαιδευτικό υλικό σχετικά με τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και στη συνέχεια καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών. Στη δεύτερη φάση, οι

παίκτες παίζουν οnline ο ένας εναντίον του άλλου και πάλι μέσω quiz γνώσεων σε ερωτήσεις συναφείς με τον διαβήτη τύπου 1. Οι παίκτες που θα βρεθούν στην κορυφή της κατάταξης σε πόντους μετά την ολοκλήρωση του παιχνιδιού κερδίζουν σημαντικά δώρα. Το «Βάζουμε Τρίποντο στην Υγεία» υλοποιείται με την υποστήριξη των εξής χορηγών: Χρυσός χορηγός της δράσης είναι η Roche Diabetes και αργυρός η Abbott Laboratories. Στους υποστηρικτές της ενέργειας περιλαμβάνονται οι εταιρείες: Medtronic, Sanofi, ΒΙΑΝΕΞ, Menarini Diagnostics, ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ ΛΙΛΛΥ και Hemoglobe. ■

| 83

Εκπαιδευμένοι νοσηλευτές για τον διαβήτη «ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΈΝΟΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΈΣ στον διαβήτη προσφέρουν γνώση, χρόνο και καρδιά στους ασθενείς και κάνουν τη διαφορά», είναι το μήνυμα της ενημερωτικής εκστρατείας για τον σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ). Στόχος της εκστρατείας είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού για την πρόληψη του ΣΔ, η ενημέρωσή του αναφορικά με τις επιπτώσεις της νόσου, καθώς και η ανάδειξη του ρόλου του εκπαιδευμένου νοσηλευτή στη διαχείρισή της από τον ασθενή. Στην ίδια φιλοσοφία και το μήνυμα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (IDF) «Οι νοσηλευτές κάνουν τη διαφορά στον διαβήτη», επισημαίνοντας την ανάγκη εκπαίδευσης περισσότερων νοσηλευτών, ώστε να βοηθούν τους ανθρώπους που ζουν με διαβήτη να κατανοήσουν και να διαχειριστούν αποτελεσματικά την κατάστασή τους. Καθώς ο επιπολασμός του διαβήτη συνεχίζει να αυξάνεται σε όλο τον κόσμο, απαιτούνται περισσότεροι εκπαιδευμένοι νοσηλευτές, για να βοηθήσουν τους ανθρώπους που επηρεάζονται από διαβήτη να αποφύγουν πιθανές σοβαρές επιπλοκές που αλλάζουν τη ζωή τους -όπως καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια, απώλεια όρασης, νεφροπάθεια και ακρωτηριασμός των άκρων- και να τους συμβουλεύσουν στην υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει προειδοποιήσει για την έλλειψη 5,9 εκατομμυρίων νοσηλευτών σε παγκόσμιο επίπεδο, επισημαίνοντας ότι οι απόφοιτοι νοσηλευτές θα πρέπει να αυξηθούν κατά

84 |

8% ετησίως για να ξεπεραστεί το έλλειμμα έως το 2030. Στην Ελλάδα τα αντίστοιχα στοιχεία είναι 6,6 γιατροί/1.000 κατοίκους και 1,6 νοσηλευτές/1.000 κατοίκους, αποτυπώνοντας μια δραματική υποστελέχωση των δημόσιων νοσοκομείων με νοσηλευτές. Δραματικό είναι επίσης το πρόβλημα της υποστελέχωσης των 21 Διαβητολογικών Κέντρων και 84 Διαβητολογικών Ιατρείων στις Παθολογικές Κλινικές των δημόσιων νοσοκομείων, όχι μόνο από εκπαιδευμένους νοσηλευτές, αλλά και από ειδικούς παθολόγους-διαβητολόγους. Παρά το γεγονός ότι η διετής εξειδίκευση παθολόγων/παιδιάτρων στον ΣΔ και τα αντικείμενα εκπαίδευσης θεσμοθετήθηκαν το 2018 (ΦΕΚ 3958, τεύχος Β, 12/09/18) και 2019 (ΦΕΚ 1357, τεύχος Β, 19/09/2019) αντίστοιχα, δεν έχουν βγει ακόμα οι εφαρμοστικές διατάξεις, ώστε να αρχίσει η εξειδίκευση νέων, οι οποίοι θα στελεχώσουν τα ιατρεία αυτά μετά τη συνταξιοδότηση των υπαρχόντων ειδικών. Όπως επισημαίνει ο Γεώργιος Δημητριάδης, καθηγητής Παθολογίας & Μεταβολικών Παθήσεων ΕΚΠΑ, «αν δεν γίνουν άμεσες ενέργειες για την έναρξη της εξειδίκευσης παθολόγων/παιδιάτρων στον σακχαρώδη διαβήτη, τα Διαβητολογικά Κέντρα/Διαβητολογικά Ιατρεία θα οδηγηθούν ταχύτατα σε αδυναμία περίθαλψης των ατόμων με διαβήτη, με ολέθριες συνέπειες για την υγεία τους. Δεδομένου επίσης του σημαντικού ρόλου των νοσηλευτών στη φροντίδα του ΣΔ, πρέπει να υπάρξει θεσμοθετημένη εκπαίδευση νοσηλευτριών/νοσηλευτών στον ΣΔ, για την επαρκή στελέχωση των δομών με εξειδικευμένο προσωπικό». ■

&

ΕΔΡΑ: 15o ΧΛΜ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΠΕΡΑΙΑΣ, ΤΘ. 22402, Τ.Κ. 551 02 Τ. 2310 492.100, F. 2310 465.219 24ωρη τηλεφωνική γραµµή χωρίς χρέωση, από όλα τα κινητά τηλέφωνα για ΠΑΡΟΧΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ

www.intersalonica.gr e-mail: company@intersalonica.gr

ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ Νέα επιστημονικά δεδομένα για την εξενατίδη ΚΛΙΝΙΚΉ ΜΕΛΈΤΗ ΔΙΑΠΊΣΤΩΣΕ το ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας της εβδομαδιαίας χορήγησης εξενατίδης με λιγότερα καρδιαγγειακά επεισόδια σε ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και έχουν ένα ευρύ φάσμα παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου. Τα αποτελέσματα της κλινικής μελέτης EXSCEL (EXenatide Study of Cardiovascular Event Lowering), τα οποία ανακοινώθηκαν από την AstraZeneca και δημοσιεύθηκαν στο «New England Journal of Medicine», αποδεικνύουν την καρδιαγγειακή ασφάλεια του Bydureon σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και ένα ευρύ φάσμα παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου. Ειδικότερα, η εβδομαδιαίως χορηγούμενη εξενατίδη δεν αύξησε την πιθανότητα εκδήλωσης ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών επεισοδίων, με βάση το σύνθετο καταληκτικό σημείο του καρδιαγγειακού θανάτου, του μη θανατηφόρου εμφράγματος του μυοκαρδίου και του μη θανατηφόρου αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Επιπλέον, πα-

86 |

ρατηρήθηκαν λιγότερα καρδιαγγειακά επεισόδια στην ομάδα θεραπείας της εξενατίδης και επιπλέον σε μια προκαθορισμένη δευτερογενή ανάλυση, οι ασθενείς που ελάμβαναν εξενατίδη είχαν 14% μικρότερη πιθανότητα θανάτου από οποιαδήποτε αιτία. Να σημειωθεί ότι η μελέτη EXSCEL συμπεριέλαβε το μεγαλύτερο και πλέον αντιπροσωπευτικό πληθυσμό ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 από οποιαδήποτε άλλη κλινική

μελέτη καρδιαγγειακών εκβάσεων στην κατηγορία των GLP-1 αγωνιστών που έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα συμπεριέλαβε περισσότερους από 14.500 ασθενείς σε 687 ερευνητικά κέντρα σε 35 χώρες, ενσωματώνοντας την καθημερινή κλινική πρακτική και ένα μεγάλο εύρος κριτηρίων ένταξης. ■

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Το πρώτο αντιδιαβητικό που μειώνει τον καρδιαγγειακό θάνατο ΣΕ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΚΛΊΜΑΚΑ, 1 στα 2 άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 πεθαίνει εξαιτίας καρδιαγγειακών νοσημάτων, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ως εκ τούτου, η νέα διεύρυνση της έγκρισης ένδειξης της δραστικής ουσίας εμπαγλιφλοζίνη με αφορμή τη μελέτη EMPA-REGOUTCOME®, από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων ΕΜΑ, καθώς διαπιστώθηκε ότι η συγκεκριμένη ουσία μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου, ανοίγει τους δρόμους για καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών. Η εμπαγλιφλοζίνη είναι αυτή τη στιγμή το μοναδικό αντιδιαβητικό φάρμακο παγκοσμίως, του οποίου η χρήση είναι πέραν της μείωσης του σακχάρου στο αίμα. Πρακτικά για τους ιατρούς αυτό σημαίνει ότι η εμπαγλιφλοζίνη τούς επιτρέπει να προσφέρουν στους ασθενείς τους με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και επιβεβαιωμένη καρδιαγγειακή νόσο ένα φάρμακο για τον διαβήτη το οποίο μπορεί να προσφέρει σωτήριο για τη ζωή καρδιαγγειακό όφελος, όπως ανέφερε ο καθηγητής Hans-Juergen Woerle, Global Vice President

Medicine, Θεραπευτικός Τομέας Μεταβολισμού της Boehringer Ingelheim. Η νέα διευρυμένη ένδειξη περιλαμβάνει πλέον τα αποτελέσματα της μελέτης EMPA-REG OUTCOME®, η οποία έδειξε ότι η εμπαγλιφλοζίνη μείωσε τον κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου κατά 38%, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και επιβεβαιωμένη καρδιαγγειακή νόσο, προστιθέμενο στην καθιερωμένη αγωγή. Στη μελέτη αυτή, φάνηκε επίσης ότι η εμπαγλιφλοζίνη μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο του σύνθετου πρωτεύοντος καταληκτικού σημείου (θάνατος από καρδιαγγειακή νόσο, μη θανατηφόρο έμφραγμα του μυοκαρδίου ή μη θανατηφόρο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) κατά 14% σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, προστιθέμενο στην καθιερωμένη αγωγή σε ενήλικες ασθενείς με ΣΔτ2 και επιβεβαιωμένη ΚΑ νόσο. Δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές όσον αφορά στον κίνδυνο μη θανατηφόρου εμφράγματος του μυοκαρδίου και στον κίνδυνο για μη θανατηφόρο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. ■

Το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης βελτιώνει τον γλυκαιμικό έλεγχο ΝΈΑ ΑΝΆΛΥΣΗ ΔΕΊΧΝΕΙ ΌΤΙ ΤΟ ΣΎΜΠΛΟΚΟ σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης της Novartis βελτιώνει τον γλυκαιμικό έλεγχο στους διαβητικούς ασθενείς που πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η λήψη δισκίων συμπλόκου σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης βελτίωσε τον γλυκαιμικό έλεγχο, όπως εκτιμήθηκε μέσω της εξέτασης της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, σε σύγκριση με τον αναστολέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης εναλαπρίλη. Η καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης είναι επίσης γνωστή ως συστολική καρδιακή ανεπάρκεια (HF). Το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης ενδείκνυται σε ενήλικες ασθενείς για τη θεραπεία της συμπτωματικής χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας με μειωμένο κλάσμα εξώθησης. Δεν ενδείκνυται για τη θεραπεία του διαβήτη. Το σύμπλοκο σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης μείωσε τα επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης -μια μέτρηση των μέσων επιπέδων γλυκόζης του αίματος για τους τελευταίους δύο έως τρεις μήνες- έπειτα από ένα έτος θεραπείας για την καρδιακή ανεπάρκεια, και αυτή η επίδραση διατηρήθηκε για το τριετές διάστημα της παρακολούθησης της μελέτης. Στην ανάλυση, η έναρξη της ινσουλίνης ή από του στόματος χορηγούμενων παραγόντων για τον διαβήτη μειώθηκε επίσης στην ομάδα του συμπλόκου σακουμπιτρίλης/βαλσαρτάνης. Τα ευρήματα βασίζονται στα δεδομένα από την PARADIGM-HF, τη μεγαλύτερη κλινική δοκιμή που διεξήχθη ποτέ για την καρδιακή ανεπάρκεια, και παρουσιάστηκαν στην 66η Ετήσια Επιστημονική Σύνοδο του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας (ACC) στην Ουάσιγκτον των ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό έντυπο «The Lancet Diabetes & Endocrinology». ■

| 87

Τελευταία δεδομένα για τους αναστολείς του SGLT-2 ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ASTRAZENECA, η μελέτη CVDREAL που έγινε σε περισσότερους από 300.000 ασθενείς από 6 χώρες, των οποίων το 87% δεν είχε ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, έδειξε ότι σε αυτόν τον ευρύ πληθυσμό ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 η θεραπεία με αναστολείς του SGLT-2 -δαπαγλιφλοζίνη, καναγλιφλοζίνη, εμπαγλιφλοζίνη- μείωσε το ποσοστό νοσηλειών για καρδιακή ανεπάρκεια κατά 39% και της θνησιμότητας από οποιαδήποτε αιτία κατά 51%, συγκριτικά με άλλα φάρμακα για τον ΣΔΤ2. Για το σύνθετο τελικό σημείο νοσηλείας για καρδιακή ανεπάρκεια και θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, η μείωση ήταν 46%. Η ανάλυση των νοσηλειών για καρδιακή ανεπάρκεια διενεργήθηκε με τη χρήση ανωνυμοποιημένων δεδομένων ασθενών από Δανία, Γερμανία, Νορβηγία,

Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ. Από τα δεδομένα που ανασκοπήθηκαν, το 41,8% των ασθενών ήταν υπό θεραπεία με δαπαγλιφλοζίνη, το 52,7% υπό θεραπεία με καναγλιφλοζίνη και το 5,5% υπό θεραπεία με εμπαγλιφλοζίνη. Η ανάλυση των θανάτων από οποιαδήποτε αιτία διενεργήθηκε με τη χρήση ανωνυμοποιημένων δεδομένων ασθενών από Δανία, Γερμανία, Νορβηγία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες. Από τα δεδομένα που ανασκοπήθηκαν, το 51,0% των ασθενών ήταν υπό θεραπεία με δαπαγλιφλοζίνη, το 42,3% υπό θεραπεία με καναγλιφλοζίνη και το 6,7% υπό θεραπεία με εμπαγλιφλοζίνη. Όλα τα δεδομένα για τη μελέτη ελήφθησαν από ανωνυμοποιημένες πηγές της καθημερινής κλινικής πρακτικής όπως ιατρικά αρχεία, βάσεις δεδομένων ασφαλιστικών αξιώσεων και εθνικά μητρώα. ■

Μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών με την ινσουλίνη degludec ΑΝΑΦΟΡΙΚΆ ΜΕ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ της μελέτης DEVOTE -της πρώτης τυχαιοποιημένης, διπλά-τυφλής, treatto-target, event-driven μελέτης-, η οποία συγκρίνει δύο βασικές ινσουλίνες, την ενέσιμη ινσουλίνη degludec 100 U/mL και την ινσουλίνη glargine U100, σε ενήλικες με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακής (ΚΑ) νόσου, διαφάνηκε μείωση του κινδύνου για καρδιαγγειακά συμβάματα. Τα αποτελέσματα από τη μελέτη που ανακοίνωσε η Novo Nordisk, η οποία συμπεριέλαβε και παρακολούθησε για περίπου 2 χρόνια 7.637 άτομα με ΣΔ τύπου 2, δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «New England Journal of Medicine» και διαπιστώθηκε μείωση των σοβαρών υπογλυκαιμιών κατά 40% και των νυχτερινών κατά 53%. Ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα και για υπογλυκαιμία αποτελούν σημαντικές ανησυχίες για τα άτομα με ΣΔ τύπου 2 και τα αποτελέσματα της μελέτης DEVOTE θα αποτελέσουν προσθήκη στα διαθέσιμα δεδομένα, τα οποία θα παίξουν σημαντικό ρόλο στη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων. ■

Νέο φάρμακο κατά της παχυσαρκίας ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΊΑ ΕΝΌΣ ΦΑΡΜΆΚΟΥ για τη θεραπεία της παχυσαρκίας Saxenda®(λιραγλουτίδη 3.0 mg) ανακοίνωσε η Novo Nordisk. Η λιραγλουτίδη 3.0 mg ενδείκνυται στην Ε.Ε. ως συμπληρωματική αγωγή σε μια δίαιτα χαμηλών θερμίδων και σε αυξημένη σωματική δραστηριότητα για τον έλεγχο του βάρους σε ενήλικες ασθενείς με αρχικό Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ≥30 kg/m2 (παχύσαρκοι) ή σε ασθενείς με ΔΜΣ ≥27 kg/m² έως <30 kg/m² (υπέρβαρος) παρουσία τουλάχιστον μίας συννοσηρής πάθησης σχετιζόμενης με το βάρος, όπως π.χ. δυσγλυκαιμία (προδια-

88 |

βήτης ή σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2), υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή αποφρακτική άπνοια ύπνου. Το φάρμακο ήρθε να καλύψει μια ιατρική ανάγκη λόγω περιορισμένων θεραπευτικών επιλογών. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα στα άτομα που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με την παχυσαρκία να έχουν μια θεραπευτική επιλογή με τεκμηριωμένο προφίλ ασφάλειας και αποτελεσματικότητας, που μπορεί να τους βοηθήσει να ελαττώσουν σημαντικά το σωματικό τους βάρος και να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους για τη διαχείριση του συνήθως χρόνιου και δυσεπίλυτου προβλήματος αυτής της νόσου. ■

εί

είεί εί εί εί εί

το περιοδικό του ασφαλιστή το περιοδικό των ασφαλιστών και των managers ασφαλιστών Επειδή δεν υπάρχουν managers ασφαλιστών χωρίς ασφαλιστές. το περιοδικό των γενικών διευθυντών που έχουν managers. Επειδή δεν υπάρχουν γενικοί διευθυντές χωρίς managers. το περιοδικό των ασφαλιστικών εταιρειών. Επειδή δεν υπάρχουν ασφαλιστικές εταιρείες χωρίς γενικούς διευθυντές. το περιοδικό για όλους εμάς στην Ελλάδα και την Κύπρο που θέλουμε οδηγό για το Μέλλον. Γραφτείτε και εσείς συνδρομητές! το περιοδικό για όλους εμάς που θέλουμε να μας βλέπουν ως ανθρώπους που μας απασχολούν θέματα της δουλειάς μας, της οικογένειάς μας, του εαυτού μας, θέματα ψυχολογίας, υγείας, φροντίδας υγείας εντός - εκτός νοσοκομείου, επικοινωνίας, περιβάλλοντος, ζωής.

30 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΕΣΒΕΥΤΗΣ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

Όθωνος & Φιλελλήνων 3 • 105 57 Αθήνα Τηλ.: 210-3221.525, 210-3229.394 • e-mail: info@nextdeal.gr • www.asfalistikonai.gr • www.nextdeal.gr

εί

καιρός να προβληθείτε τώρα!

LET’S TALK ABOUT Η Novo Nordisk Hellas εγκαινίασε το www.diabetestalks.gr 30/6/2021

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ

Σχετικά με το Σακχαρώδη Διαβήτη

Ο ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ είναι μία χρόνια νόσος, η οποία επηρεάζει την ικανότητα του οργανισμού να μετατρέπει τη γλυκόζη σε ενέργεια. Τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα εμφανίζονται όταν ο οργανισμός αδυνατεί να παράγει ινσουλίνη ή δεν μπορεί να τη χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται παγκόσμια αύξηση των ατόμων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, καθώς και της σοβαρότητας των περιστατικών αυτών. Ο κίνδυνος από την πανδημία του σακχαρώδους διαβήτη σε όλο τον κόσμο ανέδειξε την ανάγκη της περαιτέρω ενημέρωσης του κοινού, καθώς, σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Διαβήτη (International Diabetes Federation IDF), το 2019 ένας στους δύο, ή 231,9 εκατομμύρια από τα 463 εκατομμύρια ενήλικες που ζουν με σακχαρώδη διαβήτη (η πλειοψηφία αυτών αφορά σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ηλικίας 20-79 ετών), δεν γνώριζε ότι πάσχει από τη νόσο.

Έχετε διαγνωστεί με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2; Ανησυχείτε ότι μπορεί να έχετε αυτή την πάθηση και δεν ξέρετε τι πρέπει να κάνετε; Μήπως ήδη διαχειρίζεστε το σακχαρώδη διαβήτη και χρειάζεστε συμβουλές για το πώς να τα πάτε καλύτερα; Αυτή η ενότητα αποτελεί μια επισκόπηση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2 και του τρόπου με τον οποίο επηρεάζει τη σωματική υγεία και τη συναισθηματική σας ευεξία.

ΟΛΑ

ΒΑΣΙΚΑ

ΣΑΚΧΑΡΟ ΑΙΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ

Η Novo Nordisk Hellas, στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας, δημιούργησε έναν ενημερωτικό ιστότοπο για τη νόσο του σακχαρώδους διαβήτη, το www.diabetestalks.gr, ώστε να παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη νόσο, τα αίτιαΤι είναι εμφάνισης, ο σακχαρώδης τις διαβήτης τύπου 2; συννοσηρότητες και τις επιπτώσεις της νόσου, καθώς Ο σακχαρώδης διαβήτης και τις διαθέσιμες θεραπευτικές αλλά και τα 2 είναι μία χρόνια Σακχαρώδης Διαβήτηςεπιλογές, τύπου 1 –τύπου Τι συμβαίνει στο νόσος - μάθετε τα σώμα σας; συστήματα χορήγησης αυτών. Έχει, επίσης, σκοπό να συμπτώματα, τις αιτίες Κατανοήστε πώς τα επίπεδα ινσουλίνης σακχάρου στο και τονκαι τρόπο αναδείξει τις φωνές αίμα καιεπηρεάζουν τις απόψεις των ανθρώπων την ικανότητα του οργανισμού διάγνωσής του.σας να λειτουργεί σωστά όταν πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη που ζουν με τη νόσοτύπου του1. σακχαρώδους διαβήτη, σε Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1; όλο τον κόσμο, αλλά και την Ελλάδα. ■ ΒΑΣΙΚΑ | 3 λεπτά ανάγνωσης

ΣΑΚΧΑΡΟ ΑΙΜΑΤΟΣ | 3 λεπτά ανάγνωσης

ΒΑΣΙΚΑ | 2 λεπτά ανάγνωσης

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που αποτρέπει την

παραγωγή ινσουλίνης – μάθετε τα συμπτώματα και τον τρόπο διάγνωσής του.

90 |

Ρυθμίσεις Cookies https://www.diabeteswhatsnext.com/gr/el/about-diabetes.html

1/4

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Act4YourHeart: Μαθαίνουμε για τη σύνδεση διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών παθήσεων Η BOEHRINGER INGELHEIM έχει δημιουργήσει την ιστοσελίδα Act4YourHeart.com, η οποία θέλει να αποτελέσει μια ολοκληρωμένη πηγή ενημέρωσης για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2, τον ευρύτερο οικογενειακό και φιλικό τους κύκλο και το κοινό γενικότερα. Η ιστοσελίδα παρέχει πρακτική πληροφόρηση, η οποία περιλαμβάνει χρήσιμα βίντεο με συμβουλές, καταλόγους και ενημερωτικά φυλλάδια που προάγουν την ευκαιρία συζήτησης μεταξύ των ασθενών και των ιατρών τους. Όλα όσα θέλουμε να γνωρίζουμε για τη σύνδεση διαβήτη τύπου 2 και τα καρδιαγγειακά, δύο πολύ σοβαρές παθήσεις που αφορούν χιλιάδες συνάνθρωπους μας. Παρά τις εξελίξεις στον τομέα της ιατρικής φροντίδας, οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κυριότερη αιτία θανάτου στον διαβήτη τύπου 2, με τους μισούς από τους διαβητικούς ασθενείς να χάνουν τη ζωή τους πρόωρα λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων. Σύμφωνα με επιδημιολογικά δεδομένα, οι ενήλικοι με διαβήτη τύπου 2 έχουν έως τέσσερις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρδιαγγειακή πάθηση σε σύγκριση με άτομα που δεν έχουν διαβήτη. Με το Act4YourHeart το κοινό μπορεί να ενημερωθεί σχετικά με τον αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής πάθησης στον διαβήτη τύπου 2 και οι ασθενείς να μιλήσουν με τον ιατρό τους για την υγεία της καρδιάς τους μετά τη διάγνωση του διαβήτη τύπου 2, σε μια κίνηση που μπορεί να τους σώσει τη ζωή. ■ Σχετικά με το Σακχαρώδη Διαβήτη τύπο 30/6/2021

Act4YourHeart | Understanding Cardiovascular disease in Type 2 Diabetes

Ερωτήσεις για να συζητήσετε με το γιατρό σας

Σχετικά με το Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 και Καρδιαγγειακή νόσος

Πώς μπορείτε να αναλάβετε δράση για την καρδιά σας;

Μείνε

Έως το 2045, αναμένεται ότι ένα στα 10 άτομα θα πάσχει από διαβήτη Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 είναι η πιο συχνή μορφή διαβήτη κα αντιπροσωπεύει το 90 τοις εκατό όλων των περιπτώσεων.1

Διαβάστε περισσότερα

Έξυπνα εργαλεία στην πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβήτη και της καρδιαγγειακής νόσου ΜΕ ΑΦΟΡΜΉ ΤΗΝ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΈΡΑ Διαβήτη πέρσι εγκαινιάστηκε μια σημαντική πρωτοβουλία της ΕΕΜΕΠΥ και της Docandu (www.docandu.com), η οποία πήρε σάρκα και οστά με την ευγενική υποστήριξη της Boehringer Ingelheim, η οποία πιστεύει σθεναρά ότι οι σύγχρονες τεχνολογίες μπορούν να γίνουν σύμμαχοι των ανθρώπων που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις και να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους. Έτσι, λοιπόν, με την επωνυμία Diabeat -«στην καρδιά του διαβήτη» παρουσιάστηκε ένα πρωτοποριακό portal, το diabeat.gr. Μέσω της ιστοσελίδας, όσοι πάσχουν από ΣΔ -και όχι μόνο- θα μπορούν να ενημερωθούν για τη https://www.act4yourheart.com/gr

1/3

νόσο, ενώ δίνεται στον ενδιαφερόμενο η δυνατότητα να πάρει την υγεία στα χέρια του, ελέγχοντας ύποπτα συμπτώματα και να προλάβει τον ΣΔ κάνοντας εξατομικευμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής του μέσα από καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις ευαισθητοποίησης για την ασθένεια και «έξυπνα» εργαλεία. Στο portal, λόγω της παρούσας υγειονομικής συγκυρίας της πανδημίας του κορωνοϊού, έχει ξεχωριστή θέση η ενημέρωση γύρω από τον κορωνοϊό και τον διαβήτη, ενώ οι χρήστες μπορούν να ελέγξουν τα συμπτώματά τους και να λάβουν συμβουλές διά μέσου του εργαλείου covid checker. ■

Mychoicemylife: Μαθαίνουμε για τη διαχείριση της παχυσαρκίας ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΌΜΕΝΗ ΤΟ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΌ μέγεθος της παχυσαρκίας στη χώρα μας και έχοντας στο επίκεντρο της δραστηριοποίησής της τον άνθρωπο, η BAUSCH Health Ελλάδας δημιούργησε τον ιστότοπο www. mychoicemylife.gr με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίησή τους σε θέματα γύρω από την παχυσαρκία και τη γνώση των νέων θεραπευτικών επιλογών για την αντιμετώπισή της. ■

| 91

ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Περίπου ένας στους τρεις ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 έχει καρδιαγγειακή νόσο! ΜΕ ΑΦΟΡΜΉ ΤΗΝ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΈΡΑ του Διαβήτη, η Boehringer Ingelheim, σε συνεργασία με τον Οργανισμό για την πρόληψη των σχετιζόμενων με τον διαβήτη επιπλοκών CARE 4 YOUR HEART, διοργάνωσε ενημέρωση προκειμένου να αλλάξει την αντίληψη ότι η αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2 αφορά μόνο στην παρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους αυξημένους καρδιαγγειακούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που ζουν με διαβήτη τύπου 2. Κύριος ομιλητής της εκδήλωσης ήταν ο Jean-Luc Eiselé, CEO της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Καρδιάς, ο οποίος επεσήμανε τη μειωμένη ευαισθητοποίηση των ασθενών σχετικά με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο στον διαβήτη: «Πολλοί άνθρωποι που ζουν με διαβήτη ενδέχεται να μη γνωρίζουν ότι έχουν καρδιαγγειακή νόσο, καθώς η βλάβη στην καρδιά μπορεί να μην προκαλέσει άμεσα συμπτώματα. Η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί την κυριότερη αιτία θανάτου παγκοσμίως, ωστόσο τουλάχιστον το 80% των πρόωρων θανάτων από καρδιακή νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο θα μπορούσε να αποφευχθεί. Για το λόγο αυτόν είναι τόσο

92 |

σημαντικό για τους ανθρώπους με διαβήτη να μιλήσουν με τον γιατρό τους σχετικά με το πώς μπορούν να προστατευθούν». Παράλληλα, ο διακεκριμένος καρδιολόγος από την Πορτογαλία, καθηγητής Ricardo Fontes-Carvalho, από τη δική του πλευρά τόνισε: «Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα προδιαθέτουν τους ασθενείς για περισσότερες αποφράξεις των αρτηριών σε όλο το σώμα, ιδιαίτερα στην καρδιά και στον εγκέφαλο. Οι άνθρωποι με διαβήτη τείνουν επίσης να έχουν υψηλά επίπεδα κακής χοληστερόλης και προδιάθεση για υπέρταση, παχυσαρκία ή μειωμένη φυσική (σωματική) δραστηριότητα, γεγονός που αυξάνει τον καρδιαγγειακό τους κίνδυνο. Ακόμα και αν τα επίπεδα γλυκόζης είναι υπό έλεγχο, ο διαβήτης τύπου 2 αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου, αναδεικνύοντας τη σημασία της ολοκληρωμένης διαχείρισης όλων των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος». Περίπου ένας στους τρεις ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 έχει καρδιαγγειακή νόσο και καθώς αυτό μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή του, υπάρχουν τρόποι μείωσης των επιπτώσεων αυτών. Με σωστή διαχείριση της νόσου, οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών, όπως η καρδιαγγειακή νόσος. Η Δρ Sarah Jarvis, γενική ιατρός και υπότροφος του Royal College of General Practitioners στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξήγησε για ποιο λόγο ένας ανοικτός διάλογος μεταξύ των ασθενών και των ιατρών είναι τόσο σημαντικός, ιδιαίτερα όσον αφορά σε χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης: «Το κλειδί της μακροχρόνιας επιτυχίας στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 είναι η καλή επικοινωνία των ασθενών με τον ιατρό τους και η συνεργασία μεταξύ τους για την επιτυχή διαχείριση της πάθησής τους. Γνωρίζουμε ότι οι ασθενείς είναι περισσότερο πιθανό να ακολουθήσουν τη θεραπεία τους, εάν συμφωνούν με αυτή και πιστεύουν ότι θα βελτιώσει την κατάστασή τους». ■

MY HEALTH ACCOUNT

My Health Account Η Υγεία στα χέρια σας Στην Affidea καινοτομούμε. Δημιουργήσαμε για εσάς μια ψηφιακή πλατφόρμα ώστε να έχετε πρόσβαση ανά πάσα στιγμή στα ιατρικά σας δεδομένα. Δείτε με ένα κλικ το ιατρικό σας ιστορικό και περιηγηθείτε στις εξετάσεις σας από όπου κι αν βρίσκεστε. Αποθηκεύστε ή εκτυπώστε τα αποτελέσματα όπου κι αν είστε. Ανακαλύψτε όλες τις δυνατότητες που σας προσφέρει η σύγχρονη πλατφόρμα της Affidea, γιατί πάνω από όλα είναι η υγεία!

Άμεση και διαρκής πρόσβαση σε εξετάσεις, εικόνες, γνωματεύσεις Μόνιμη και ασφαλής αποθήκευση ιατρικού ιστορικού Αποστολή αποτελεσμάτων στον ιατρό σας Για περισσότερες πληροφορίες 213 090 0925 & support.gr@affidea.com (Δευτέρα-Παρασκευή, 16:00–20:00). Για ενεργοποίηση του ψηφιακού φακέλου απευθυνθείτε στη γραμματεία του διαγνωστικού κέντρου που σας εξυπηρετεί.