Intervisie - eerste trimester 2017

informatieblad van de Socialistische Mutualiteiten voor de arts nr. 1 • eerste trimester 2017

De weegschaal op!

Overgewicht bestrijden met chirurgie In 2014 woog de doorsnee Belg te veel. Wanneer diëten en bewegen niet lonen, biedt chirurgie soms de oplossing. Steeds meer mensen laten zich opereren. Om een zicht te krijgen op de evoluties en trends, analyseerden de Socialistische Mutualiteiten de ziekenhuis­facturen van hun leden in de periode 2010-2015.

Vervolg op pagina

7

Vervolg op pagina

2

Gebruik het nieuwe getuigschrift voor verstrekte hulp Het getuigschrift voor verstrekte hulp ziet er anders uit. Het nieuwe model is intussen al meer dan een jaar in gebruik. Maar sinds 1 januari 2017 is het ook verplicht. Gebruik je toch nog oude getuigschriften, dan riskeer je als arts een administratieve boete van 50 tot 1250 euro.

Anti-epileptica en zwangerschap: welke risico’s?

De laatste 5 jaar slikten zo’n 1214 vrouwen valproaat tijdens hun zwangerschap. Het zijn vrouwen die niet zonder medicatie kunnen om hun epilepsie onder controle te houden. Het is essentieel dat ze met kennis van zaken de afweging kunnen maken of ze kinderen willen. Een verhaal van 'patient empowerment' en goede informatie­ Vervolg verstrekking aan de patiënt.

op pagina

3

Vervolg op pagina

5

Het ABC van de VSB De Vlaamse sociale bescherming (VSB) is een Vlaamse verplichte verzekering voor de kosten die voortvloeien uit langdurige zorg en ondersteuning ten gevolge van ziekte, ouderdom of handicap. Welke tegemoetkomingen vallen hieronder, wie heeft er recht op en hoe vraag je ze aan? Een overzicht.

1

Gebruik het nieuwe getuigschrift voor verstrekte hulp Het getuigschrift voor verstrekte hulp ziet er anders uit. Het nieuwe model is intussen al meer dan een jaar in gebruik. Maar sinds 1 januari 2017 is het ook verplicht.

Gebruik je toch nog oude getuigschriften, dan riskeer je als arts een administratieve boete van 50 tot 1250 euro.

Vanaf wanneer is het nieuwe getuigschrift verplicht?

• Vanaf 1 januari 2017 is het verplicht om het nieuwe getuigschrift te gebruiken in het derdebetalerssysteem. Gebruik je nog een oud getuigschrift, dan mag het ziekenfonds van de patiënt jou de verzekerings­ tegemoetkoming niet uitbetalen.

• Vanaf 1 juli 2017 is het verplicht om het nieuwe getuigschrift te gebruiken in alle situaties.

Geef je aan een patiënt een oud getuigschrift dat ondertekend is na 1 juli, dan krijgt hij geen terugbetaling van het zieken­fonds.

Hoe ziet het nieuwe getuigschrift eruit?

• Op het oude getuigschrift staat helemaal bovenaan ‘Aan te vullen door de gerechtigde’.

Dat staat niet meer op het nieuwe getuigschrift.

• Op het oude getuigschrift staat, onder de naam van de patiënt, ‘Gerechtigde echtgenote - kind - ascendent’. Dat staat niet meer op het nieuwe getuigschrift.

• Op het nieuwe getuigschrift staat ‘Geïnd voor rekening van KBO nr.’ in het vak ‘Ontvangst­ bewijs’. Dat staat er niet op het oude getuigschrift.

• De oude getuigschriften bevatten de benamingen ‘patiënt’, ‘rechthebbende’ en ‘ge-

rechtigde’ door elkaar. Op het nieuwe getuigschrift staat overal ‘patiënt’.

• Voorlopig heeft Bpost nog de mogelijkheid om het nieuwe model getuigschrift op hun oude voorraad gekleurd papier af te drukken.

Op termijn zullen alle getuigschriften wit zijn voor het origineel (het dubbel blijft geel).

Wat moet je doen met je voorraad oude getuigschriften?

Heb je nog oude getuigschriften? Stuur ze niet terug of gooi ze niet weg. Je bent verplicht om je plaatselijke belastingdienst (personen-, vennootschaps- of rechtspersonenbelasting, afhankelijk van je situatie) te contacteren.

Een controleur komt vaststellen dat de oude getuig­schriften niet gebruikt zijn.

Gwen Muylaert

Systematisch onderzoek van de re-integratie van arbeidsongeschikten?

Een voorzichtige start Sinds 1 januari 2015 is er een wettelijk kader voor het re-integratietraject voor arbeidsongeschikten. Sinds december 2016 is dat wettelijke kader geconcretiseerd door de publicatie van 2 KB’s.

Op het vlak van wetgeving staat er alvast niets meer in de weg. De komende maanden wordt het re-integratie­traject dan ook praktisch uitgerold.

Wettelijk kader Een van beide KB’s licht toe wat de taken van de adviserend geneesheer en de ZIV in het re-integratietraject zijn. In het andere KB staan de taken van de arbeidsgeneesheer en de werkgever in het re-integratietraject. In elk geval is het de bedoeling dat, in geval van arbeids­ ongeschiktheid, er sneller en systematisch wordt nagekeken of een arbeidsongeschikte niet ten minste gedeeltelijk zijn werk kan hervatten of aangepast werk kan aanvatten.

Rol van de adviserend geneesheer De start van het re-integratietraject ligt bij de adviserend geneesheer of – natuurlijk – bij de arbeidsongeschikte zelf. In het tweede geval neemt de arbeidsongeschikte zelf contact op met de arbeidsgeneesheer of adviserend geneesheer om de mogelijkheden te bespreken.

2 maanden na ontvangst van het getuigschrift 2

van arbeidsongeschiktheid moet de adviserend geneesheer elke arbeidsongeschikte beoordelen: is een (gedeeltelijke of volledige, aangepaste of onaangepaste) re-integratie op de arbeidsmarkt mogelijk? Die beoordeling maakt de adviserend geneesheer enerzijds op basis van de informatie die op het getuigschrift staat en anderzijds op basis van een specifieke vragenlijst die de arbeids­ ongeschikte moet invullen.

Rol van de arbeidsgeneesheer en behandelende arts De beoordeling door de adviserend geneesheer is de start van een mogelijk re-integratietraject. Acht de adviserend geneesheer het mogelijk dat de arbeidsongeschikte zijn werk gedeeltelijk (al dan niet aangepast) kan hervatten, dan verwijst hij hem door naar de arbeidsgeneesheer. De arbeidsgeneesheer neemt vervolgens contact op met de werk­ nemer, de behandelende arts en de adviserend geneesheer. Op basis daarvan stelt de arbeids­geneesheer een rapport op voor de

werkgever waarin de mogelijkheden worden beschreven. De werkgever doet vervolgens een concreet re-integratievoorstel aan de werknemer of stelt een verantwoording op waarom deze specifieke re-integratie niet mogelijk is in het bedrijf.

Is de arbeidsongeschikte werkzoekend, dan kan de adviserend geneesheer de arbeidsongeschikte verwijzen naar de VDAB en zal de bemiddelingsdienst een mogelijk re-integratie­ traject uitwerken. Ook hier kan overleg met de behandelende arts van belang zijn.

Communicatieplatform De cruciale en vandaag nog ontbrekende schakel in een succesvol re-integratiebeleid is een veilig en vlot communicatieplatform tussen de behandelende arts, de arbeidsgeneesheer en de adviserend geneesheer. Momenteel worden hiervoor nog verschillende pistes onderzocht.

Anthony Van den Langenbergh Philiep Berkein

Anti-epileptica en zwangerschap: welke risico’s?

Een aantal moeders diende onlangs een klacht in bij het Brusselse parket omdat ze vermoeden dat hun kinderen gehandicapt werden doordat ze ongeïnformeerd verder valproaat namen tijdens hun zwangerschap. Tragisch menselijke verhalen. Maar ze raken eveneens een belangrijk thema aan: dat van ‘patient empowerment’, betrokkenheid en goede informatieverstrekking aan de patiënt.

Uit cijfers van de Socialistische Mutualiteiten blijkt dat de laatste 5 jaar zo’n 1214 vrouwen valproaat slikten tijdens hun zwangerschap.

Het zijn vrouwen die niet zonder medicatie kunnen om hun ziekte onder controle te houden. Het is daarom essentieel dat ze met kennis van zaken de afweging kunnen maken of ze kinderen willen, met het risico op complicaties ten gevolge van hun levensnoodzakelijke geneesmiddel. Het zijn keuzes die niemand in zijn leven wil maken.

Wat is valproaat?

Valproaat is een vetzuur dat niet in de natuur voorkomt waarvan in 1962 toevallig werd ontdekt dat het een anti-epileptisch effect heeft. Bij tests op verschillende moleculen in het oplosmiddel valproaat bleek uiteindelijk dat het oplosmiddel het meest werkzaam was tegen epilepsie. Sinds 1967 werd het door de firma Sanofi op de markt gebracht onder de naam Depakine®. Ondertussen zijn er al een aantal generieken van dit middel op de markt gekomen.

Hoe werkt valproaat?

Valproaat werkt op verschillende manieren in het menselijk lichaam, maar vooral op het vlak van signaaltransmissie in de hersenen. Daardoor heeft het een anti-epileptisch effect, maar wordt het ook als stemmingsstabilisator en als middel tegen migraine gebruikt.

optreden tijdens de mentale en lichamelijke ontwikkeling van het kind, zoals een vertraagde ontwikkeling bij het leren lopen en spreken, beperkte taalvaardigheden, geheugenproblemen, lager intelligentiequotiënt, en een verhoogde kans op een autismespectrumstoornis en ADHD. Uit divers onderzoek blijkt dat ook andere anti-epileptische medicatie aanleiding kan geven tot afwijkingen bij de pasgeborene, maar duidelijk in mindere mate dan valproaat.

Onbehandelde epilepsie Levetiracetam Lamotrigine Oxcarbazepine Fenytoïne Carbamazepine Topiramaat Fenobarbital Valproaat

10/595

1,7%

15/880 131/5247 10/366 18/519 172/4438 20/432 27/416 245/2806

1,7% 2,5 % 2,7 % 3,5 % 3,9 % 4,6 % 6,5 % 8,7 %

In de tabel zijn de cijfers terug te vinden op basis van prospectieve observationele studies uit het EURAP-register1. Valproaat levert hier het hoogste risico op afwijkingen, maar ook

onbehandelde epilepsie op zich heeft een verhoogd risico op afwijkingen.

Algemene aanbeveling Het is onze taak als ziekenfonds om onze leden te informeren, te begeleiden, te adviseren en juridisch bij te staan waar nodig. Het is ook onze taak als ziekenfonds om beleidsmaatregelen mee te ondersteunen die de empower­ ment van patiënten aanwakkeren. In het geval van valproaat onderzoeken we zo mee of een pictogram op de verpakking van het geneesmiddel nuttig kan zijn. De bedoeling ervan is om de dialoog tussen patiënt en arts/ apotheker aan te moedigen.

Iedereen heeft een rol te spelen bij een goede gezondheidszorg. Het ziekenfonds, de arts maar ook de patiënt, wanneer die tijdig, volledig en correct geïnformeerd wordt. Vrouwen onder behandeling met anti-epileptica bespreken dus het best met hun arts, vóór ze zwanger worden, hoe de behandeling aangepast kan worden in geval van zwangerschap en hoe de verdere opvolging zal verlopen.

Bart Demyttenaere

Wat zijn de risico's?

Depakine® (valproaat) en zijn generische middelen zijn enerzijds efficiënte geneesmiddelen tegen epilepsie die de leefomstandigheden van veel patiënten hebben verbeterd en dit met heel weinig bijwerkingen. Anderzijds is valproaat een heel gevaarlijk middel voor de baby indien de moeder het inneemt tijdens de zwangerschap. 30 % tot 40 % van de baby's die werden blootgesteld aan valproïnezuur in de baarmoeder hebben ontwikkelingsstoornissen en 11 % heeft kans op een lichamelijke misvorming.

Geboorteafwijkingen zijn onder meer spina bifida (open rug), waarbij de botten van de wervelkolom onvoldoende zijn ontwikkeld, misvormingen van gezicht en schedel, misvormingen van hart, nieren, urinewegen en geslachtsorganen en afwijkingen aan de ledematen. Ook kunnen meerdere stoornissen

1) www.eurapinternational.org/registry/publication.php

3

Voedselaandoeningen zijn financiële slokop Een voedselallergie of -intolerantie is vaak een dure aangelegenheid. Dat blijkt uit de enquête over voedselallergieën en -intoleranties bij 1274 leden van de Socialistische Mutualiteiten. 4 op de 10 respondenten met een voedselallergie rapporteren wekelijks tot 25 euro extra aan voeding uit te geven. Bij voedselintolerantie en glutensensitiviteit loopt dit op tot 6 op de 10 respondenten. Uit de enquête blijkt dat er vooral nood is aan meer en correcte info, meer begrip en meer financiële tussenkomsten.

Lichamelijke klachten Ondanks de vele aandacht om het allergeen te vermijden, blijven er problemen bestaan. In dat geval is er een duidelijk verschil in klachten tussen mensen met een allergie en mensen met een intolerantie. Bij allergie worden vaker huiduitslag, jeuk, eczema en mond-, tong- en ademhalingsproblemen aangehaald. Bij intolerantie zijn dit ernstige maag- en darmklachten. Mensen met gluten­ sensitiviteit geven vaker vermoeidheid en hoofdpijn aan, naast maag- en darmklachten.

Financiële slokop Een allergie of een intolerantie is vaak een dure aangelegenheid. 4 op de 10 respondenten met een voedselallergie rapporteren wekelijks tot 25 euro extra uit te geven aan voeding. Bij voedselintolerantie en glutensensitiviteit is dit 60 % van de respondenten. Een tiende tot zelfs een derde van de respondenten betaalt zelfs meer dan 25 euro extra per week.

Belangrijke vaststelling: mensen met een lager opleidingsniveau geven evenveel uit als mensen met een hoger opleidingsniveau. Zeker voor wie een lager inkomen heeft, is een ernstige voedselaandoening dus een zware financiële dobber.

Dagelijks aandachtspunt Voor de helft van de respondenten is een voedselallergie of -intolerantie lastig in relaties met familie, vrienden en werk. Het is vaak tijdsintensief door het vele zelf koken en de noodzaak om je te informeren.

Mensen met een intolerantie ondervinden meer ongemakken dan mensen met een allergie. Algemeen duidt een meerderheid (71 %) aan dat ze minder keuze heeft in eten.

Dé manieren om dag in dag uit om te gaan met de aandoening zijn: letten op voeding, bepaalde voedingsmiddelen vermijden, etiketten lezen en speciale voeding kopen.

4

Noden en behoeften van mensen met voedselallergie en/of -intolerantie

zetten op volledige en correcte informatie aan de consument voor niet-voorverpakte voedingsmiddelen.

2. Financiële tussenkomsten overheid Een grote groep van mensen met een allergie of intolerantie moet heel wat eigen middelen investeren in extra kosten voor voeding, zeker bij ernstige of zeer ernstige klachten.

De Socialistische Mutualiteiten pleiten er dan ook voor dat de ziekteverzekering een jaarlijkse forfaitaire vergoeding voorziet voor mensen met een ernstige en gediagnosticeerde voedingsallergie of intolerantie. Daarnaast moet bekeken worden of een hoger forfait voor een glutenvrij dieet opportuun is. Dat ligt momenteel op 38 euro per maand.

3. Praten met een arts

We onthouden vooral de behoefte aan informatie en financiële ondersteuning. Respondenten hebben behoefte aan meer informatie op restaurant, bij de traiteur, in de winkel en bij voorkeur zoveel mogelijk op maat. Financiële tussenkomsten en meer variatie in speciale voedingsmiddelen sluiten het verlang­lijstje af.

Aanbevelingen 1. Meer aandacht voor etikettering en informatie Voedselallergie en intolerantiereacties komen vaak voor buiten de huiselijke omgeving.

Mensen gaan ook op restaurant, op stap, bij een traiteur … Vandaar dat er nood is aan goede informatie op deze plaatsen. De Belgische overheid komt hieraan tegemoet (via Europese regelgeving). Sinds juli 2014 is er een Belgisch Koninklijk Besluit dat bepaalt dat de klant op elk moment toegang moet hebben tot volledige en correcte informatie over allergenen. Dit kan mondeling en/of schriftelijk meegedeeld worden aan de consument.

Ondanks deze regelgeving blijven allergenen in niet-voorverpakte voedingsmiddelen nog steeds een aandachtspunt, zoals blijkt uit de studie. Daarom lanceren de Socialistische Mutualiteiten een oproep om nog meer in te

We raden patiënten aan om met hun arts of diëtist te praten over wat in hun specifieke situatie het meest aangewezen is. We benadrukken dat het in elk geval niet zinvol is en zelfs schadelijk kan zijn voor de gezondheid om zonder deskundige hulp en zonder redenen voedingsmiddelen en/of voedingsstoffen van hun menu te schrapen. Dit kan immers leiden tot een eenzijdige voeding met op termijn kans op tekorten.

Het aanbod van de Socialistische Mutualiteiten Het aanbod van de Socialistische Mutualiteiten bestaat uit: uitgebreide informatie­ verlening over voeding voor leden met en zonder allergie/intolerantie via de website, individuele begeleiding bij een diëtist voor een lager tarief, uitbetaling van een maandelijks forfait van 38 euro voor een glutenvrij dieet (ziekteverzekering), belangenbehartiging bij de overheid, ondersteuning en snelle en efficiënte uitbetaling van ziektekosten.

Meer info?

Lees de volledige studie over voedsel­allergie en -intolerantie op www.socmut.be/studies.

Siska Germonpré

Het ABC van de VSB

De VSB? Ofwel de Vlaamse sociale bescherming De Vlaamse sociale bescherming is een Vlaamse verplichte verzekering, bovenop de federale sociale zekerheid, voor de kosten die voortvloeien uit langdurige zorg en ondersteuning ten gevolge van ziekte, ouderdom of handicap.

In de huidige eerste fase bestaat de Vlaamse sociale bescherming uit 3 tegemoetkomingen: de zorgverzekering, de tegemoetkoming hulp aan bejaarden en het basisondersteuningsbudget. In een 2de fase, vanaf 2019, zullen er andere pijlers bij worden ondergebracht, waaronder de financiering van de ouderenzorg, thuiszorg, revalidatie, geestelijke gezondheidszorg en mobiliteitshulpmiddelen.

Om dit mogelijk te maken betaalt elke inwoner van Vlaanderen vanaf het jaar dat hij 26 wordt jaarlijks een bijdrage van 50 euro (25 euro voor mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming op 1 januari van het voorafgaande jaar). Hiervoor moet men zich verplicht aansluiten bij de zorgkas van zijn of haar ziekenfonds of de Vlaamse zorgkas. Wie in Brussel woont, kan zich vrijwillig aansluiten.

De verschillende tegemoetkomingen THAB? Ofwel de tegemoetkoming hulp aan bejaarden Wat? De THAB is een maandelijks budget voor 65-plussers met een verminderde zelfredzaamheid en een beperkt (gezins)inkomen. Het bedrag is afhankelijk van het gezinsinkomen en de ernst van de zorgbehoefte en varieert tussen 83 en 560 euro per maand. De THAB is vrij besteedbaar.

de aanvrager uitgenodigd voor een bijkomend medisch onderzoek.

Dit proces verloopt zoveel mogelijk elektronisch. De FOD neemt rechtstreeks contact op met de behandelende arts, via een digitale en beveiligde weg (eHealth). Via een elektronisch formulier in het softwarepakket van de huisarts selecteert de arts alle relevante informatie uit het medisch dossier en stuurt deze elektronisch door.

De Vlaamse zorgverzekering

• verblijfsattest van een psychiatrisch verzorgingstehuis • attest BEL35 voor gezinszorg • kine-E-attest.

Hoe aanvragen?

- Via de zorgkas.

- In bepaalde gevallen wordt de tegemoetkoming van de zorgverzekering automatisch toegekend.

BOB? Ofwel het basisondersteuningsbudget

Wat? Wat?

Voor wie?

Om recht te hebben op de THAB moet de persoon voldoen aan de volgende voorwaarden: - De persoon is ouder dan 65 jaar op het moment van de aanvraag.

- Uit een medisch onderzoek blijkt dat de zorgbehoevendheid groot genoeg is. Dit onderzoek gebeurt door een controlearts van de FOD Sociale Zekerheid.

- Het jaarlijks gezinsinkomen ligt onder een vooraf bepaalde grens.

Hoe aanvragen?

- Via de Dienst Maatschappelijk Werk van het ziekenfonds, de gemeente, een OCMW, de zorgkas. OF - Via de website www.vlaamsesocialebescherming.be/ethab.

Wat is de rol van de huisarts of specialist?

Na aanvraag van de THAB zal de controlearts van de FOD Sociale Zekerheid bepalen of de zelfredzaamheid van de persoon in kwestie voldoende is aangetast om recht te hebben op de tegemoetkoming. Dit gebeurt meestal in overleg met de huisarts of specialist van de aanvrager. De controlearts kan een beroep doen op medische verslagen. Indien nodig wordt

De Vlaamse zorgverzekering is een vast maandelijks budget van 130 euro voor mensen die voor lange tijd veel zorg nodig hebben en dit zowel voor mensen die thuis wonen als voor mensen die in een residentiële voorziening verblijven. Het bedrag is vrij besteedbaar.

Voor wie?

BOB is een vast maandelijks budget van 300 euro per maand voor personen met een erkende handicap en een vastgestelde ondersteuningsnood. Het bedrag kan vrij worden aangewend.

Indien het budget van de BOB onvoldoende is om de zorg te organiseren, kan de persoon een >> persoonsvolgend budget aanvragen.

Voor personen die langdurig zwaar zorgbehoevend zijn. Dit kan worden aangetoond op de volgende manieren: - via de vaststelling zorgbehoevendheid door de Dienst Maatschappelijk Werk van het ziekenfonds, een OCMW of een dienst voor gezinszorg - via één van de volgende attesten: • forfait B of C van de thuisverpleging • 15 punten of meer op de medisch-sociale schaal voor recht op de integratietegemoetkoming, hulp aan bejaarden, en hulp van derden • verhoogde kinderbijslag op basis van 18 punten of meer, voor attesten afgeleverd na 1 mei 2003 • forfait C op de evaluatieschaal voor aanvraag om tegemoetkoming in een verzorgingsinstelling • verblijfsattest van een rustoord of een rusten verzorgingstehuis 5

>>

Het ABC van de VSB Voor wie?

Hoe aanvragen?

En in Brussel?

- Voor personen met een erkende handicap door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). De aanvraag voor erkenning diende te gebeuren voor de leeftijd van 65 jaar.

In de huidige fase wordt het budget automatisch toegekend door de zorgkas, op basis van informatie van het VAPH. In 2018 zal het budget aangevraagd kunnen worden.

Brusselaars kunnen op vrijwillige basis bij de Vlaamse sociale bescherming aansluiten. Daarnaast wordt vanuit de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie momenteel druk gebouwd aan een eigen ‘Brusselse sociale bescherming’ voor alle Brusselaars. De contouren hiervan en de verhouding tot de VSB zijn momenteel echter nog niet duidelijk.

- Voor personen die behoren tot één van de volgende groepen: • Groep 1: meerderjarige personen met een handicap die een aanvraag voor hulp van het VAPH hebben ingediend voor 31 december 2014, en die op 1 januari 2016 nog altijd een actieve vraag hebben. Dat betekent dat zij nog steeds op de wachtlijst staan. Zij krijgen een BOB sinds september 2016.

• Groep 2: kinderen en jongeren tot 21 jaar die in aanmerking komen voor hulp van het VAPH of een persoonlijk assistentie­ budget en die daarvoor geregistreerd zij bij de Intersectorale Toegangspoort ten laatste op 30 juni 2015. Zij krijgen een BOB vanaf januari 2017.

• Groep 3: kinderen en jongeren tot 25 jaar met een handicap en met een attest voor verhoogde kinderbijslag. Of jongeren tussen 21 en 25 jaar met een attest voor een integratietegemoetkoming. Zij krijgen een BOB vanaf september 2017.

De rol van de zorgkas De zorgkas speelt een centrale rol in de Vlaamse sociale bescherming. De zorgkas treedt niet alleen op als uniek loket voor alle vragen over dossiers en rechten met betrekking tot de VSB, maar int onder meer ook de bijdragen, onderzoekt de aanvragen, beslist over de tegemoetkomingen en staat in voor de uitbetaling van de tegemoetkomingen.

Algemene voorwaarden Om recht te hebben op een tegemoetkoming uit de Vlaamse sociale bescherming, moet de persoon in kwestie aan een aantal algemene voorwaarden voldoen: - aangesloten zijn bij een zorgkas - de jaarlijkse bijdragen betalen aan de zorgkas - op het moment van de aanvraag minstens 5 jaar ononderbroken in Vlaanderen of Brussel wonen of minstens 5 jaar ononderbroken sociaal verzekerd zijn in een lidstaat van de Europese Unie.

- THAB: de aanvraag gebeurt voorlopig nog via de FOD Sociale Zekerheid, via www.handicap.belgium.be > ‘Mijn rechten’ > ‘Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden’.

- Brusselse zorgverzekering: de universitaire studie naar de instelling van een Brusselse autonomieverzekering is afgerond, maar is momenteel nog onder embargo.

- BOB: hiervoor bestaat er geen Brussels equivalent.

Meer informatie over de Vlaamse sociale bescherming en alle tegemoetkomingen vind je op www.socmut.be/zorgkas en www.vlaamsesocialebescherming.be.

Katrien Vervoort

Bednet, synchroon internetonderwijs voor langdurig zieke kinderen Bednet zorgt ervoor dat kinderen of jongeren die langdurig of voor korte opeenvolgende periodes niet naar school kunnen toch mee in de klas zitten, van thuis uit. Via hun computer volgen ze de lessen op school ‘live’ mee. De kinderen blijven zo in contact met hun leeftijdsgenoten en hun leerachterstand wordt beperkt.

Het belang van Bednet

6

Synchroon internetonderwijs ondersteunt het leerproces, beperkt de leerachterstand en bereidt het kind voor op zijn terugkeer naar school. Bovendien kunnen leerlingen op deze manier de band met de school, de leerkrachten en de medeleerlingen behouden. De vzw werkt ook steeds in overleg met de ouders, de school en met andere organisaties zoals Tijdelijk Onderwijs Aan Huis, de vrijwilligers van School & Ziekzijn en de ziekenhuis­scholen.

Dit alles met succes: 9 op de 10 Bednetters gaan over naar het volgende jaar zonder te dubbelen.

moederschapsrust of een ongeval. Zowel vijfjarige kleuters als kinderen uit het lager en secundair onderwijs komen in aanmerking. Ze moeten Bednet minstens een maand lang gebruiken tijdens het schooljaar, aansluitend of verdeeld over losse of halve lesdagen. Tijdens het schooljaar 2015-2016 werden 335 kinderen begeleid door Bednet.

Voor wie?

Hoe aanvragen?

Bednet is er voor kinderen die vaak of voor lange tijd afwezig zijn op school wegens ziekte,

Om het even wie kan Bednet aanvragen: kinderen en jongeren zelf, ouders, directeurs,

leerkrachten, CLB-medewerkers … Ook als arts kan je Bednet aanvragen voor je patiënten. Vul het aanvraagformulier in op www.bednet.be.

Op 17 maart is het Nationale Pyjamadag.

Bednet lanceert een warme oproep aan alle leerkrachten en leerlingen om die dag in pyjama naar school te gaan. Een hartverwarmende actie om zieke kinderen en jongeren, die lange tijd niet naar school kunnen, een hart onder de riem te steken.

Mieke De Smet

De weegschaal op!

Overgewicht bestrijden met chirurgie In 2014 woog de doorsnee Belg te veel. Uit cijfers verzameld door het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid bleek de gemiddelde body mass index (BMI of kg/m2) bij personen tussen 18 en 64 jaar 26,3 te bedragen1. En dat is meer dan de bovengrens van 25, die door het WHO als normaal of gezond wordt beschouwd. Bovendien is het zo dat die gemiddelde BMI over de jaren heen toegenomen is. Volgens de Gezondheidsenquête, die ongeveer elke 5 jaar wordt afgenomen, is de BMI gestegen van 24,7 naar 25,4 tussen 1997 en 2013. Concreet wil dat zeggen dat een volwassen Belg van 1,75 m 75,6 kg in 1997 woog en 77,8 kg in 2013. Is dat nu dramatisch? Dramatisch is misschien wat hard uitgedrukt, en neen, enkele kilootjes te veel is geen drama. Maar mensen die echt te zwaar zijn (BMI > 35) hebben wel een grotere kans op allerhande medische problemen zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, verhoogde bloeddruk, artrose en zelfs bepaalde vormen van kanker2-3.

In die 6 jaar vonden we maar liefst 26 543 terug­betaalde ziekenhuisopnamen terug voor een obesitasbehandeling. Dat zijn ongeveer 12 operaties per dag. Bovendien zagen we een sterke toename in het aantal operaties over de tijd. In 2010 werden 3260 ingrepen verricht, in 2015 waren dat er 4837. Dat is een jaarlijkse stijging van 6,8 %. Een opmerkelijke vaststelling is wel dat die groei voornamelijk plaats had in de jaren 2010-2011 (+24 %). Tussen 2014-2015 nam het aantal ingrepen slechts met 2 % toe. Een mogelijke verklaring is dat een aanzienlijk deel van de mensen die in aanmerkingen kwamen voor de ingreep ondertussen al geopereerd zijn.

Uit de analyses blijkt verder dat de gastric bypass en de maagverkleiningen (Mason, Sleeve) de po-

Aantal bariatrische ingrepen naar type en jaar totaal bileopancreatische derivatie (gastric bypass) maagverkleining (Mason, Sleeve)

1000

Kamer met 1 bed

Gemeensch. kamer

bileopancreatische derivatie (gastic bypass)

2015

2013

verhoogde tegemoetkoming

2014

gewoon verzekerde

2011

verhoogde tegemoetkoming

2015

2013

2014

2011

2012

gewoon verzekerde

2010

2015

0

2013

0

2014

500 2011

1000

500

2015

1000

2013

1500

2014

2000

1500

2011

2000

2012

2500

2010

2500

2012

3000

2010

3000

maagring (new gastric banding)

verhoogde tegemoetkoming

2010

maagverkleining (Mason, Sleeve) gewoon verzekerde

Kamer met 2 bedden

2012

Supplementen naar type chirurgie, kamerkeuze en sociaal statuut

2010

2015

2015

2014

2013

2013

2014

2012

2011

2011

2012

2010

Om de kostprijs van dergelijke ingrepen even te kaderen, geven we ook weer hoeveel de ziekteverzekering tussenkomt in de totale kostprijs. >>

maagring (new gastric banding)

2010

0

2015

2000

2013

3000

Zoals weergegeven in de figuur, kunnen de aangerekende supplementen in een eenpersoonskamer aanzienlijk oplopen. We stelden vast dat supplementen aangerekend in eenpersoonskamers varieerden van 635 euro tot 4800 euro, afhankelijk van het type ingreep en het ziekenhuis. We raden patiënten daarom aan om vooraf voldoende informatie te vragen over de kostprijs, om onaangename financiële verrassingen te vermijden.

2014

4000

De gastric bypass is echter ook de duurste ingreep, met een gemiddelde patiëntkost van 1792 euro in 2015. Het laten plaatsen van een maagring kostte gemiddeld 1334 euro. Mensen die opteerden voor een maagverkleining betaalden door de band 1565 euro. Een groot deel van de variatie in de prijzen is echter te verklaren door de kamerkeuze. In eenpersoonskamers mogen immers ereloonsupplementen aangerekend worden en deze wegen hard door in de eindfactuur.

2011

5000

pulairste ingrepen zijn. De maagring verliest over de onderzochte periode heel wat terrein en wordt nog nauwelijks uitgevoerd.

2012

Als ziekenfonds zetten wij hard in op de strijd tegen overgewicht. Op verschillende manieren trachten we mensen aan te zetten tot een gezondere levensstijl. Zo hebben we beweegcoaches, voedingsdeskundigen en andere deskundigen in dienst die onze leden helpen in het gevecht tegen de overtollige kilo’s. Maar soms lukt het gewoonweg niet. Wanneer diëten en bewegen niet lonen, biedt chirurgie soms de oplossing. En dat zien we ook in de ziekenhuisfacturen, die we onder strikte voorwaarden deels vergoeden. Steeds meer mensen laten zich opereren. Om meer te weten te komen over wie zich nu laat behandelen en hoe en om meer zicht te krijgen op evoluties en trends, namen we de beschikbare gegevens van onze leden in de periode 2010-2015 onder de loep.

7

>>

Overgewicht bestrijden met chirurgie Onze gegevens leren dat bij het plaatsen van een maagring de patiënt gemiddeld 3078 euro terugbetaald kreeg. In het geval dat hij of zij koos voor een maagverkleining, dan kostte dat de ziekteverzekering gemiddeld 4075 euro of, in het geval van een gastric bypass, 4726 euro. Anders gezegd, de ziekteverzekering nam ongeveer 70 % van de kosten voor de ingreep en ziekenhuisopname op zich.

Zijn mensen die een ingreep ondergaan effectief geholpen? Zijn er aanwijzingen dat ze nadien gezonder zijn? Ja, die zijn er wel degelijk.

We gingen immers ook na wat het medicatie­

gebruik was voor en na de ingreep. En wat blijkt: het gebruik van geneesmiddelen tegen diabetes, een te hoge bloeddruk en een te hoge cholesterol dalen sterk in de maanden na de ingreep.

We kunnen wel degelijk stellen dat bariatrische chirurgie naast een direct effect op het lichaamsgewicht ook een effect heeft op het algemene medicatie­gebruik en de bijhorende ziektes.

Lees onze volledige studie over bariatrische chirurgie op www.socmut.be/studies.

Aaron Van den Heede

Aantal leden met een aflevering in de maanden voor en na de ingreep 2500 2000 1500

Antidiabetica

1000

Cholesterolverlagers

500

Antihypertensiva

0 -10 -9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kostprijs naar type chirurgie en jaar maagverkleining (Mason, Sleeve)

maagring (new gastric banding)

bileopancreatische derivatie (gastric bypass)

€ 8000 € 7000 € 6000 € 5000 € 4000

supplement

€ 3000

remgeld

€ 2000 € 1000 €0

ziekteverzekering 2010

2011

2012

2013

2014

2015

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2010

2011

2012

2013

2014

2015

1) Lebacq T. Antropometrie (BMI, buikomtrek en buikomtrek/lengte verhouding). In: Lebacq T, Teppers E.(ed.). Voedselconsumptiepeiling 2014-2015. Rapport 1. WIV-ISP, Brussel, 2015.

2) Mokdad, Ali H., et al. "Prevalence of obesity, diabetes, and obesity-related health risk factors, 2001." Jama 289.1 (2003): 76-79.

3) Kopelman, Peter G. "Obesity as a medical problem." Nature 404.6778 (2000): 635-643.

4) Obesitaschirurgie is in België streng gereglementeerd. Het wordt alleen terugbetaald door de ziekteverzekering als aan volgende voorwaarden is voldaan: 1° Op het moment van de chirurgische indicatiestelling BMI groter dan of gelijk aan 40 hebben, ofwel BMI groter dan of gelijk aan 35 in combinatie met minstens 1 van de volgende criteria: a) met geneesmiddelen behandelde diabetes b) therapieresistente hypertensie gedefinieerd als een bloeddruk >140/90mmHg, ondanks behandeling gedurende minstens 1 jaar met een gelijktijdige inname van 3 antihypertensiva c) slaapapneusyndroom geobjectiveerd door middel van polysomnografisch onderzoek uitgevoerd in een centrum met een overeenkomst zoals bedoeld in artikel 22, 6° en 23, § 3, van de wet voor geneeskundige verzorging en uitkeringen van 14 juli 1994, betreffende de diagnose en behandeling van het obstructief slaapapneusyndroom d) heringreep na complicatie of onvoldoende resultaat van een vorige bariatrische ingreep.

2° Vanaf 18 jaar.

3° Minstens gedurende 1 jaar een gedocumenteerde dieetbehandeling hebben gevolgd zonder blijvend succes.

4° Na het uitvoeren van een multidisciplinair bariatrisch overleg, waaraan naast de geneesheer-specialist in de chirurgie tevens ten minste een geneesheer-specialist in de inwendige geneeskunde en een geneesheer-specialist in de psychiatrie of een klinisch psycholoog hebben deelgenomen. Het verslag van dit overleg met de gezamenlijke indicatiestelling tot chirurgische ingreep wordt ondertekend door de 3 deelnemers van de vermelde disciplines. Het verslag van het overleg bevindt zich samen met de gegevens over de dieettherapie in het medisch dossier.

5° De behandelend geneesheer maakt in een persoonlijke brief een standaardformulier ter notificatie over aan de adviserend geneesheer van de verzekeringsinstelling. De modaliteiten van dit notificatieformulier worden vastgesteld door het Verzekeringscomité. De verzekeringstegemoetkoming voor de verstrekkingen betreffende de behandeling van obesitas is enkel verschuldigd als de adviserend geneesheer van de verzekeringsinstelling in het bezit is van een geldige notificatie.

Colofon InterVisie is een informatieblad van de Socialistische Mutualiteiten voor de arts, uitgegeven door het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten.

Redactieadres: InterVisie • Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel • T 02 515 04 61 • F 02 515 06 52 •

E intervisie@socmut.be Hoofdredactie: Dr. Bart Demyttenaere Aan dit nummer werkten mee: Philiep Berkein, Bart Demyttenaere, Mieke De Smet, Siska Germonpré, Kim Isenborghs, Gwen Muylaert, Aaron Van den Heede, Anthony Van den Langenbergh, Katrien Vervoort

Lay-out: Inge Raemaekers Druk: All-in-Media Verantwoordelijke uitgever: Paul Callewaert, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel Afgiftekantoor: Brussel X, driemaandelijks tijd­schrift, eerste trimester 2017