April 2021 - S-Plus tijdschrift

2

S-PLUS LEDENMAGAZINE VOOR PLUSSERS MET PIT

Laat je

vaccineren

PB- PP B-12241 BELGIE(N) - BELGIQUE

INHOUD

4 12 Gezond en Wel

S-Plus app

Begrijp jij altijd

Digitaal betalen met

je dokter?

Leren en beleven

g e w r e d n o q i n o c y a P Circus

In dit nummer

Colofon

Edito........................................................................................................................................................ 3 Begrijp jij altijd je dokter?.................................................................................................................... 4 S-Plus in gesprek met Frank Vandenbroucke en Marc Van Ranst................................................. 6 Verhoging van de minimumpensioenen, maar toch een lager nettopensioen?........................ 10 S-Plus App: digitaal betalen met Payconiq..................................................................................... 12 Circus onderweg.................................................................................................................................. 13 Interview met Ann Peuteman........................................................................................................... 14 Voorafgaande zorgplanning.............................................................................................................. 16 S-Plus Kort............................................................................................................................................ 18 Blijf bewegen, ook thuis.....................................................................................................................20 Coponcho.............................................................................................................................................. 22 Ledenvoordelen................................................................................................................................... 26 Train je brein......................................................................................................................................... 27

S-Plus Mag Driemaandelijks ledenmagazine van S-Plus vzw

Certificate Number 10506-2009-1003 www.climatepartner.com

2

13

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

April 2021 Redactie Gertie Brouwers, Eliane Cougé, Nathalie Daems, Aline De Meyer, Leona Detiège, Conny Guldentops, Herman Hombroek, Corry Maes, Liliana Nikolova, Steven Vanden Broucke, Sarah Van Humbeeck Vormgeving: artoos group Druk: Bredero Graphics Eindredactie Sarah Van Humbeeck Verantwoordelijke uitgever Corry Maes I vzw S-Plus Sint-Jansstraat 32-38 I 1000 Brussel Secretariaat Sint-Jansstraat 32 I 1000 Brussel T 02 515 02 23 E info@s-plusvzw.be W www.s-plusvzw.be Ondernemingsnummer 0409 572 206 RPR Brussel

EDITO

Beste vrienden

Enkele nummer van S-Plus Mag geleden schreef ik dat we de kaap van 10.000 covid-19 doden overschreden hadden. Begin februari 2021 waren dit er al 21.500. Ons dagelijks leven wordt nog steeds overheerst door dit rotvirus.

In april zal ik voor de 2de maal de verjaardagfeestjes voor mijn kleinzonen moeten uitstellen. En in mei voor mijn kleindochter? Een groot vraagteken. Iedereen wordt er moedeloos van. En toch moeten we vooruit kijken.

“Kappen op virologen, complottheorieën verkopen, rellen uitlokken, dat heeft nog geen enkele coronabesmetting tegengehouden,” zei ­Conner Rousseau in zijn nieuwjaarsboodschap.

Met solidariteit kunnen we door dit 2de moeilijke jaar heen geraken.

De enorme opofferingen die we leveren om te voorkomen dat ons zorgsysteem crasht, zullen uiteindelijk kunnen stoppen.

© Frank Van Hollebeke

Tenminste, als genoeg mensen zich laten vaccineren. Daarom doe ik een oproep naar jullie toe!

Laat je inenten zodra je er de gelegenheid toe krijgt. Wees geen egoïst door dit niet te doen.

Ikzelf doe het zo vlug ik kan om terug mijn kleinkinderen te k­ unnen knuffelen, om terug vrienden te zien en om terug een bruisende ­seniorenwerking in onze S-Plus groepen te zien.

De verantwoordelijken voor het ouderenbeleid en de ouderenzorg in ons land kunnen uit de mankementen van vorig jaar lessen trekken.

De waardering voor het zorgpersoneel en voor al degenen die het land draaiende houden, mag niet verdwijnen eens dat de schrik voor het virus verdwijnt. S-Plus zal daar mee over waken!

Laat je inenten zodra je er de gelegenheid toe krijgt.

Leona Detiège Voorzitter S-Plus S-PLUS

- april-mei-juni 2021

3

GEZOND EN WEL

Begrijp jij altijd

je dokter?

Misschien niet, en dat is niets om je over te schamen. Dokters gebruiken soms moeilijke taal, of soms ben je te erg van slag door je diagnose dat verder luisteren moeilijk wordt. Dit, en nog meer, valt onder de term ‘gezondheidsgeletterdheid’.

Een moeilijk woord? Dr. Bart Demyttenaere, gynaecoloog, adviserend geneesheer en hoofd van de studiedienst van de Socialistische Mutualiteiten, legt ons uit wat het precies inhoudt.

Wat verstaan we precies onder ‘gezondheidsgeletterdheid’?

Dr. Demyttenaere: “Gezondheidsgeletterdheid is de mate waarin iemand informatie over gezondheid begrijpt, zodat hij zijn gezondheid en levenskwaliteit kan behouden of verbeteren.

Een aantal vaardigheden spelen hierbij een grote rol: vlot kunnen lezen en schrijven, digitaal vaardig zijn. Ook de context is heel breed, het begint al bij opvoeding, onderwijs … Als je bijvoorbeeld niet weet wat gezonde voeding is, kan je ook niet gezonder gaan eten. Het is eigenlijk een verhaal van 0 tot 77 jaar.

Maar geen verhaal waar enkel de patiënt een rol speelt. Ook zorgverleners en zorginstellingen moeten meer aandacht besteden aan gezondheidsgeletterdheid. Ik zie nog al te vaak dokters die met 4

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

een patiënt praten en allemaal geleerde woorden gebruiken.

Dat klinkt stoer. Maar de patiënt heeft hier niets aan.

Onder meer dat is onze taak als mutualiteit: het probleem op de agenda plaatsen. Gezondheidswerkers en zorgverleners sensibiliseren en motiveren om er aandacht voor te hebben.”

Gezondheidsgeletterd zijn ­betekent dus dat je je e­ igen gezondheid in handen kan nemen. Waarom is dat ­belangrijk?

Dr. Demyttenaere: “Het is aangetoond dat mensen met een lage gezondheidsgeletterdheid ook een minder goede gezondheid hebben. Ze hebben minder gezonde levensjaren en een kortere levensverwachting.

In België heeft 1 op 3 mensen moeite om zijn ­eigen ­gezondheid in handen te nemen.

We zien bijvoorbeeld dat veel mensen een doktersbezoek uitstellen. Dat is ook een teken van een gebrekkige gezondheidsgeletterdheid. Iedereen weet dat je met tandpijn naar de tandarts moet. Maar er zijn andere dingen waarmee mensen soms veel te laat naar de dokter stappen. Als we de gezondheidskloof willen dichten, als we de gezondheidsongelijkheid willen aanpakken, dan is gezondheidsgeletterdheid een heel belangrijk iets.”

Is gezondheidsgeletterdheid een groot probleem in België?

Dr. Demyttenaere: “In België heeft 1 op 3 mensen problemen met gezondheidsgeletterdheid.

Dat is heel veel! En dat aantal gaat nog groeien. De digitale kloof is hier één van de grote oorzaken van. Ook als mutualiteit onderschatten we vandaag het

aantal mensen die digitaal niet mee zijn. We hebben websites, elektronische nieuwsbrieven, facebookpagina’s … maar 20 tot 30 % van onze leden kunnen we zo niet bereiken. En dat is een fundamenteel probleem! Volgens mij zijn het vooral de 45-60-jarigen zonder bureaujob die niet mee zijn. Mensen die op de baan zijn, in een fabriek werken, voor onderhoud zorgen … werken zelden met een computer. De senioren doen het volgens mij zo slecht niet. We moeten goed beseffen dat je vandaag zonder digitale vaardigheden niet gezondheidsgeletterd kan zijn.”

Wat doet de overheid om het probleem van gezondheidsgelet­ terdheid aan te pakken?

Dr. Demyttenaere: “Het probleem is dat gezondheidsgeletterdheid in België een gesplitste

bevoegdheid is. Alles wat te maken heeft met preventie is een regionale bevoegdheid, terwijl het curatieve een federale bevoegdheid is. Daarom zijn er tot nu toe enkel kleinschalige, versnipperde initiatieven genomen. Terwijl we eigenlijk nood hebben aan een globaal plan. In Nederland staan ze al verder dan bij ons. Dat is historisch gegroeid. Terwijl wij Belgen vooral aandacht hadden voor het technische en meetbare, was men in Nederland al veel sneller bezig met de meer softere aspecten van gezondheidszorg. Nederland heeft al een geïntegreerd nationaal plan.

Zover zijn wij nog niet.”

U had vroeger zelf een praktijk als gynaecoloog. Wat deed u ­zodat uw patiënten u goed ­zouden begrijpen?

Dr. Demyttenaere: “Ik heb veel getekend en gekrabbeld. Als je voelt dat mensen niet helemaal begrijpen wat het probleem is, kan dat helpen. Ook herhalen is belangrijk. Mensen moeten ook zelf durven zeggen: “Dokter, begrijp ik u goed, hebt u gezegd dat …”. Maar niet iedereen is zo mondig. Ik heb vroeger heel wat patiënten met borstkanker behandeld. Als je een patiënt moet vertellen dat hij / zij borstkanker heeft, kan dat heel hard aankomen. Van wat je daarna vertelt, horen sommige patiënten niet meer veel.

Daarom begon ik na een tijdje mensen een 2de afspraak te geven. Tijdens de eerste afspraak vertelde ik de diagnose en legde ik kort uit wat de behandeling was. Een week later zag ik deze mensen dan opnieuw, om er een uitgebreid gesprek mee te hebben. Dan hadden ze het

Op een laag­ drempelige manier uitleggen wat het probleem van de patiënt is, is een essentieel onder­ deel van je taak als dokter.

nieuws even kunnen laten bezinken en erover kunnen nadenken.

Je raadplegingen worden dan wel drukker, maar voor veel mensen was dit de ideale aanpak. Ze hoorden alle informatie nog een 2de keer. Het zijn zo een dingen waar we aandacht voor moeten hebben. Dat is soft, moeilijk meetbaar en brengt niets op, maar wel heel belangrijk. En als dokter maakt dat voor mij een wezenlijk deel uit van de zorg die je je patiënt geeft.”

Sarah Van Humbeeck

Begrijp je dokter S-Plus en Viva-SVV lanceren samen de campagne ‘Begrijp je dokter’. De campagne omvat onder meer een folder met tips om je voor te bereiden op je bezoek aan de dokter. Hierop kan je aanduiden op een tekening welke je klachten zijn. Bij de folder hoort ook een kaartje met 3 belangrijke vragen die je bij de dokter niet mag vergeten te stellen: 1. Wat is mijn probleem?

2. Wat moet ik hieraan doen?

3. Waarom is het belangrijk dat ik dat doe?

Dit kaartje kan je makkelijk in je portefeuille bewaren.

De aftrap voor de campagne wordt gegeven in mei 2021. Vanaf dan kan je alle info erover terugvinden op www.begrijpjedokter.be. De folder kan je vanaf de start van de campagne aanvragen via info@s-plusvzw.be of 02 515 02 06.

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

5

ACTUEEL

n e d e h j i r de v

“We moeten volhouden om die we wel hebben te beschermen” Deze coronacrisis kent een enorme impact op ons leven, en op het verenigingsleven in het bijzonder. Hoewel we zo goed mogelijk alle maatregelen opvolgen om zo snel mogelijk de draad weer te kunnen oppikken, zitten we nog met tal van vragen. Die stellen we aan minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke en aan viroloog Marc Van Ranst.

Wanneer zullen onze groepen weer mogen samenkomen en ­activiteiten organiseren?

Hoe zal dat gebeuren?

Frank Vandenbroucke: “Ons ‘Belgische model’ biedt houvast.

Hier is er geen harde lockdown, maar lukt het om de besmettingen onder controle te houden door de gezamenlijke inspanningen die we leveren. Toch wordt het nog even volhouden, precies om de vrijheid de we wél hebben, te blijven beschermen. Nu gaat het om vaccineren. Minstens 70 % van de bevolking moet gevaccineerd worden voor we opnieuw helemaal vrij kunnen leven. Het spreekt voor zich dat een keer de kwetsbare groepen beschermd zijn, we het leven stap voor stap kunnen heropenen.

Maar ook dan zullen we nog een tijd rekening moeten houden met de veiligheidsmaatregelen.

Het is samen uit, samen thuis.

Een soort vaccinatiepaspoort als voorwaarde om aan sommige 6

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

De ­kwaliteit van het leven moet altijd ­centraal staan in onze ­ouderenzorg

In gesprek met Frank Vandenbroucke activiteiten te mogen deelnemen, terwijl anderen hun vaccin nog moeten krijgen, is de samenleving opdelen. Dat staat haaks op de solidariteit die nodig is om dit virus klein te krijgen.”

Hoe zit het met de volgorde van vaccineren? Welke groep komt er na de wijkgezondheidscentra en de ziekenhuizen?

Frank Vandenbroucke: “De vaccinatiestrategie is uitgestippeld. Met de 65-plussers én de chronisch zieken beginnen we in de loop van de maand maart, nadat onze eerstelijnszorg en onze ziekenhuizen beschermd zijn.

Dat lijkt me logisch, want zij zijn het meest vatbaar om ernstige gevolgen te ondervinden van het virus. In de fase daarna is iedereen tussen de 18 en de 65 jaar aan de beurt. Het leven stap voor stap weer openen zal voor iedereen op dezelfde manier gebeuren.

Jong én oud. Het laatste wat we willen, is dat er 2 samenlevingen ontstaan waarin we naar elkaar beginnen te wijzen.”

Hoe geraken minder mobiele senioren makkelijk tot bij de ­vaccinatiecentra? Niet elk centrum is bereikbaar met het openbaar vervoer.

Frank Vandenbroucke: “Het spreekt voor zich dat zij die niet goed te been zijn, of waar vacci-

natiecentra moeilijk bereikbaar zijn, daarbij alle steun krijgen.

Het is aan een overheid om wie dat niet (zelf) kan, te helpen om op een veilige en snelle manier in onze vaccinatiecentra te geraken.

Het openbaar vervoer moet logischerwijze een eerste partner zijn in die oefening.”

Kan je een vaccin van een ­specifieke firma weigeren en zelf een keuze maken?

Frank Vandenbroucke: “We gaan iedereen overtuigen van het belang van vaccinatie, maar het blijft een vrije keuze. Niemand kan je verplichten. Ook je werkgever mag dat trouwens niet.

Als je de eerste keer weigert, dan moet je wachten tot je opnieuw aan de beurt komt. Maar je zal nooit tussen 2 vaccins mogen kiezen.”

Denkt u eraan om een media­ campagne op te starten na de vaccinatie om de senioren terug aan te moedigen om deel te nemen aan activiteiten?

Frank Vandenbroucke: “Elk ­initiatief dat onze ouderen overtuigt om weer zonder zorgen aan het openbare leven deel te nemen, juichen we toe. Dat kan in een mediacampagne, maar vooral door onze gemeenten en steden - samen met verenigingen of zorginstellingen - alle tools

te geven om ouderen de juiste informatie te bezorgen. Dat is veel efficiënter, want zij weten als geen ander hoe ze hen kunnen bereiken en op welke manier dat het beste gebeurt.”

Moeten de federale en Vlaamse overheid niet opnieuw meer zelf het initiatief nemen om de zorg van de bevolking, en in het bijzonder van de meest kwets­ baren, in handen te nemen?

Frank Vandenbroucke: “De boodschap is dat de kwaliteit van leven altijd centraal moet staan in onze ouderenzorg. Een zorg die zoveel mogelijk op maat gebeurt. Dat is ambitieus en dat lukt niet altijd, maar de lat lager leggen is uit den boze ... betaalbare en toegankelijke zorg voor iedereen, dat is en blijft de ambitie.”

Zullen de investeringen en kosten door de coronacrisis het algemeen beleid en in het ­bijzonder het gezondheids­ beleid niet voor lange tijd hypothekeren?

Frank Vandenbroucke: “Uiteraard komt corona met een grote kost. Maar onze

economie stutten en mensen een vangnet geven, is de beste garantie om de draad na deze crisis snel weer op te pikken.

Dat is een investering, geen kost, om ervoor te zorgen dat we iedereen door deze crisis loodsen. Met deze regering werken we aan een sterk plan om versneld naar een meer duurzame economie te gaan.

Ook Europa springt daarvoor in de bres.

Investeren in een toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg blijft een must. Verder investeren we ook in betere werkomstandigheden voor iedereen die in de zorg werkt, én in betere lonen en extra middelen zodat het zorgpersoneel zijn job deftig kan doen. Daarnaast maken we heel wat geld vrij voor onze geestelijke gezondheidszorg.

Voor COVID was daar al nood aan, en nu nog meer.

Het leven stap voor stap weer openen, zal voor iedereen op ­dezelfde manier gebeuren.

Ons mentaal welzijn, daar wil ik op inzetten.”

Meer specifiek. Hoe zal u de herschikking van de zorgfactuur realiseren?

Frank Vandenbroucke: “Gezondheidszorg is een basisrecht voor iedereen. Het plan is om alles met elkaar te verbinden: een eenvoudigere ziekenhuisfinanciering, het beheersen van ereloonsupplementen, erelonen van artsen transparanter maken, de factuur voor de patiënt doen dalen. Het zal niet eenvoudig zijn, maar ik ben vastberaden. Het goede nieuws is dat het draagvlak op het terrein groeit, en deze gezondheidscrisis heeft dat nog versneld. Vergeet niet dat nu al heel veel artsen geen supplementen vragen, en op een zeer ethische en kwaliteitsvolle manier zorg verstrekken aan betaalbare tarieven. Dat moeten we aanmoedigen en versterken.”

Tot slot, hebt u een hoopvolle boodschap voor onze duizenden senioren die in ‘normale tijden’ actief zijn in het verenigings­ leven en zich inzetten als vrijwil­ lig(st)er in diverse organisaties?

Frank Vandenbroucke: “Het verenigingsleven en het vrijwilligerswerk zijn ontzettend belangrijk om fit te blijven, zowel fysiek als mentaal. Daardoor voel je je deel van de samenleving, blijf je actief en gezond. Dat dit nu al maanden wegvalt, is een enorm gemis. Het goede nieuws is dat dit terugkomt. Hoe meer mensen gevaccineerd worden nu, hoe sneller we het 'gewone' leven weer stap voor stap kunnen openen. We gaan nog even op onze tanden moeten bijten, maar zoals Martine ­Tanghe zei: "Dit komt echt goed.””

Steven Vanden Broucke

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

7

ACTUEEL

t e p e d t e m -

Jan

“Het belang van zal voor mij altijd bovenaan staan.”

In gesprek met Marc Van Ranst

Marc Van Ranst leerden we allemaal kennen als een uiterlijk rustige man, die ons bijna vaderlijk door deze crisis leidt. We hadden hem vroeger wel al eens op ons scherm gezien, als een griepepidemie iets te hoge toppen scheerde. Maar tijdens deze coronacrisis was hij als viroloog niet van het scherm te bannen.

Veel mensen zijn bang voor de vaccins omdat ze vrezen dat deze verkeerd zouden kunnen reageren op hun specifieke ziekteproblemen. Is die vrees terecht?

Marc Van Ranst: “Ik kan die vrees wel plaatsen en begrijpen.

Maar dat is voor niks nodig. De samenstelling van alle vaccins is van begin tot einde gekend, en kan men op internet gemakkelijk terugvinden. Deze vaccins zijn in de klinische studies ook getest bij mensen met chronische aandoeningen, en men kan dit veilig gebruiken, ook bij mensen met specifieke ziekteproblemen.

Meer nog, deze vaccins zijn vooral bedoeld voor hen. De enige contra-indicaties zijn momenteel zwangerschap en een geschiedenis van anafylactische shock.”

Stel dat 70 % van alle volwassen Belgen zijn ingeënt en er dus groepsimmuniteit zou heersen, kunnen/mogen we elkaar dan terug zonder risico knuffelen en een hand geven zoals voorheen?

Marc Van Ranst: “Vanaf het moment dat groepsimmuniteit 8

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

bereikt is, gaan alle maatregelen afgebouwd worden. Het is dan de bedoeling om terug te keren naar de pre-covid gewoonten en gebruiken. Dit wil niet zeggen dat het virus 100 % weg is, maar wel dat de circulatie van het virus beperkt gaat zijn en er voldoende ziekenhuiscapaciteit zal zijn om iedereen op een kwaliteitsvolle manier te verzorgen (zoals we dat al altijd voor griep hebben gedaan).”

Brussel is een internationaal knooppunt waar mensen uit de hele wereld om diverse redenen (toerisme, kunst, werk ...) s­ amenkomen. Zelfs als 70 % van alle inwoners in dat gebied zijn ingeënt, hoe veilig is het dan voor iedereen als de mensen die naar België komen nog niet gevaccineerd zijn?

Marc Van Ranst: “Heel de wereld gaat zoveel mogelijk vaccineren. Sommige landen gaan eisen dat je gevaccineerd bent vooraleer je het grondgebied mag betreden. Daar zijn precedenten voor: zo vragen vele landen in Afrika en Zuid-­

Als groeps­ immuniteit ­bereikt is, worden alle maatregelen stap voor stap afgebouwd

Amerika al decennialang dat iedereen gevaccineerd is tegen gele koorts vooraleer het land binnen te komen. Indien men geen vaccinatiebewijs vraagt, zal men aan de grens een test afnemen en vragen dat mensen 10 dagen in quarantaine gaan vooraleer het land binnen te mogen. Virologen vragen dat al vele maanden. Want anders dweil je met de kraan open.”

Hoe lang ben je immuun? Moet je ieder jaar opnieuw ­gevaccineerd worden? Krijgen de ­mensen een soort vaccinatiepas?

Marc Van Ranst: “We weten nog niet hoelang je immuun bent na vaccinatie. Tegen de vaccinatie­ stam ga je waarschijnlijk een paar jaar immuun zijn. Echter, er zullen mutaties optreden en tegen nieuwe varianten ga je veel minder lang immuun zijn. Daarom is het mogelijk dat een jaarlijkse vaccinatie in het begin wel nodig gaat zijn. Wanneer je gevaccineerd bent, krijg je een kaartje mee, en je vaccinaties worden ook elektronisch bijgehouden op Vaccinnet.”

Als je gevaccineerd bent en je komt terug uit een rode zone, moet je je dan nog laten testen of niet?

Marc Van Ranst: “Dat is een politieke beslissing. Indien je bijvoorbeeld naar een rode zone gaat waar er varianten zijn waartegen de vaccins minder goed werken, dan zou het logisch zijn dat je je terug moet laten testen als je vanuit zo een zone terugkomt.”

Kan er nog eens heel duidelijk gesteld worden welke regels dienen opgevolgd te worden wanneer je in quarantaine moet gaan? Klopt het dat je nog altijd het huis mag verlaten om be­ paalde boodschappen te doen?

Marc Van Ranst: “In principe mag je het huis niet verlaten, en vaak zullen familie of vrienden boodschappen doen. In sommige gemeenten zijn er vrijwilligers die boodschappen doen. En heel af en toe, wanneer er geen andere mogelijkheden zijn, kan één persoon het huis verlaten, enkel en alleen om met een mondmasker snel proviand in te slaan.”

een heeft recht op zijn mening.

Echter, niet elke mening is even waar.”

Zou het niet beter zijn de vele kritische stemmen binnen het coronabeleid in een tegen­ sprekelijk openbaar debat aan het woord te laten komen en er wetenschappelijk op te reage­ ren?

Marc Van Ranst: “Er is regelmatig overleg tussen wetenschappers. Echter, een wetenschappelijk debat met mensen die denken dat er 5G-nanochips in vaccins zitten is niet verstandig.

Sommige mensen gaan dan ten onrechte denken dat de waarheid in het midden ligt. Soms moet je zottigheid ook als dusdanig kunnen benoemen zonder er al te veel begrip voor te tonen. Ieder-

Is het niet beter als weten­ schapper te werken i.p.v. een eventuele overstap te maken naar de politiek?

Komen je vrijheid van denken, je a­ dviserende stem, en je expertise om Jan-met-de-pet te blijven verdedigen dan niet in het gedrang?

Marc Van Ranst: “Ik ben heel graag professor aan de KU Leuven, en ik denk niet dat een politiek mandaat mij gelukkiger zou maken. En langs de andere kant vind ik politiek te belangrijk om enkel aan beroepspolitici over te laten. Maar altijd zal het belang van Jan-met-de-pet bovenaan staan.

Wetenschapper zijn is geen job, het is een manier van leven. Net als politiek

En er zijn politici die in een vroeger leven academicus waren, en die ook in hun politieke loopbaan als academicus blijven denken en werken.

Wetenschapper zijn is geen job; het is een manier van leven en een manier om de wereld te bekijken. Politiek is net hetzelfde.”

Steven Vanden Broucke

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

9

PENSIOENEN

Verhoging van de minimumpensioenen maar toch een lager nettopensioen?

Verschillende leden contacteerden ons met de vraag waarom hun pensioen in januari 2021 plots lager lag dan voordien. Wij zochten voor jullie uit wat er precies aan de hand is en hoe dit komt.

Wat is er gebeurd?

Vorig jaar werd er beslist door de regering om de minimum­ pensioenen voor werk­nemers en zelfstandigen en de IGO (Inkomens­garantie voor ­Ouderen) te verhogen.

10

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

De berekening van de bedrijfs­ voorheffing werd aangepast.

Het minimumpensioen voor een volledige loopbaan wordt vanaf 1 januari 2021 stelselmatig opgetrokken naar een nettobedrag van 1500 euro per maand (of een bedrag dat overeenkomt met de bewezen jaren tussen 30 en 45 jaren) in 2024.

Vele gepensioneerden hebben nu gemerkt dat hun maandelijks pensioen op 1 januari 2021 gedaald is met 1 tot 5 euro en stellen zich hier vragen bij. Wat met de beloofde verhoging?

Wat heeft er zich voorgedaan?

Heel veel gepensioneerden vonden dat er maandelijks te weinig bedrijfsvoorheffing (belasting) werd ingehouden op hun pensioen, waardoor ze op het einde van de rit, in hun afrekening van de personenbelasting, teveel in één keer moesten bijbetalen.

De FOD (Federale Overheidsdienst) Financiën heeft daarom de beslissing genomen om de berekening van de bedrijfsvoorheffing (belasting) aan te passen, echter zonder de administratie van de dienst pensioenen op de hoogte te brengen. Omdat de administratie niet op de hoogte was, werd ook geen enkele gepensioneerde verwittigd van deze ingreep. Het gevolg is dat heel wat gepensioneerden in de war zijn: er worden hogere pensioenen beloofd, en toch ligt de pensioenuitkering lager?

DE FOD Financiën ziet dit als volgt De verhoging van de bedrijfsvoorheffing (belasting) is een voorschot op de personenbelasting die de pensioendienst op haar beurt doorstort aan de dienst Financiën.

De beloofde stijging van de minimum­ pensioenen is wel degelijk gebeurd.

Wanneer er minder bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden op je pensioen (wat in 2020 het geval was): • krijg je iets meer netto­ pensioen; maar • moet je meer bijbetalen voor je personenbelasting.

De totale som belastingen die je op je pensioen betaalt per jaar, verandert dus niet!

Moet je zelf iets doen?

Neen, de pensioendienst is verplicht om automatisch de juiste inhouding van de bedrijfsvoorheffing toe te passen.

Voor verdere info hierover kan je steeds terecht op de dienst ­pensioenen van S-Plus of op het gratis nummer 1765 van de ­Federale Pensioendienst.

Herman Hombroek

Dankzij deze ingreep zal de bedrijfsvoorheffing in 2021 stijgen zodat je in 2022 minder of niet moet bijbetalen bij de eindafrekening van je personenbelasting.

Met andere woorden, je zal in 2021 iets minder pensioen per maand ontvangen maar de belastingen op je pensioen op jaarbasis blijven hetzelfde. Deze ingreep is dus louter een technische correctie.

De beloofde stijging van de minimumpensioenen is dus wel degelijk gebeurd zoals gepland.

De beslissing om de laagste pensioenen te verhogen staat hier zeker niet ter discussie.

Wanneer er meer bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden op je pensioen (zoals vanaf januari 2021 het geval is): • Krijg je iets minder netto­ pensioen; maar • moet je minder of niet bijbetalen voor je personenbelasting.

Indien er een teruggave is in het voordeel van de gepensioneerde, ligt die hoger.

Voor advies over je pensioen kan je terecht bij je ziekenfonds Antwerpen: 03 285 44 42 Vlaams-Brabant en Brussel: 02 506 99 17 Limburg: 0492 23 18 75 of pensioen@devoorzorg.be Oost-Vlaanderen: 09 333 57 90 West-Vlaanderen: 056 230 230 (optie 2) S-PLUS

- april-mei-juni 2021

11

S-PLUS APP

Meer en meer kan je in winkels met je smartphone betalen. Je kan je vrienden ook dikwijls mobiel terugbetalen. Eén van de diensten die dat mogelijk maakt is Payconiq. Makkelijk, toch? Of is het nog niet helemaal duidelijk hoe dit in zijn werk gaat?

Digitaal betalen met QR-code Payconiq werkt met een QR-code (Quik Responsive Code), dat kleine vierkantje vol met andere blokjes. Je kan dit vierkant zien als een barcode. De code bevat digitale informatie en is een directe link naar online pagina's of documenten. Je scant de code met je smartphone.

Een recente smartphone kan sowieso QR-codes lezen. Je moet enkel de camera openen en de lens naar de QR-code richten.

Bij iets oudere smartphones download je best een applicatie ‘QR-scanner’ via de Playstore of Applestore.

Payconiq De applicatie Payconiq is een elektronisch betaalsysteem. Je koppelt je Bancontactkaart of je zichtrekening en je kan betalen met je smartphone. In winkels staat er vaak een bordje naast de betaalautomaat met een QR-sticker op. Die code scan je met je smartphone en je betaalt direct digitaal en contactloos in plaats van met je kaart. In België heet de app ‘Payconiq by Bancontact’. De app is er voor Apple en Android. Als je hem hebt geïnstalleerd, maak je een gebruikersprofiel aan. Je kan elke Belgische ­Bancontactkaart of zicht­rekening koppelen.

Belfius- of KBC-klanten hoeven

Payconiq Met Payconiq kan je digitaal en contactloos betalen

de applicatie niet te downloaden.

De apps van die banken kunnen al zelf de QR-codes scannen.

Als je vrienden wil terugbetalen, kunnen ze je een betaalverzoek sturen. Je kunt zelf ook makkelijk een verzoek sturen door op ‘Ontvangen’ en ‘Stuur een betaalverzoek’ te tikken. Je kan vrienden op e-mailadres of op telefoonnummer zoeken.

Betalen in een winkel kan door de zaak in de lijst met beschikbare handelaars te zoeken, daarvoor heb je de gps-locatiebepaling van je telefoon nodig, of je scant de QR-code in de winkel. In beide gevallen hoef je alleen het bedrag en je pincode in te geven.

Is de applicatie veilig?

Het bedrijf van Payconiq zegt dat het zich aan de hoogste veiligheidsstandaarden houdt.

Het versleutelt je data en de app is beveiligd door een pincode.

Tijdens betalingen stuurt de app alleen nodige informatie door zoals je IBAN-nummer, het bedrag van de transactie en de identiteit van de ontvanger. Onthou wel dat je beter geen QR-codes scant in landen buiten de Europese Unie, omwille van de internationale roamingtarieven. Het kan zonder dat je het beseft een groot deel van je mobiele data opgebruiken.

Nathalie Daems

12

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

Circus

g e w r e d n o

LEREN EN BELEVEN

Op het marktplein staat een grote kleurrijke tent.

Vrolijke muziek schalt door de boxen.

Her en der hangen affiches met de uren van de voorstellingen. Kinderen kijken blij en vol verwachting. Het circus is in het dorp!

Even speciaal als de hele sfeer die rond een circus hangt, is ook het leven van de circusartiest. Zij reizen het hele land rond, soms ook over de landsgrenzen heen.

Rondreizen bepaalt het ritme van hun dagelijkse leven. De tentoonstelling ‘Circus Onderweg’ in het Huis van Alijn in Gent vertelt het verhaal van rondreizende Belgische circusartiesten en laat ook de hedendaagse circusartiest aan het woord.

Een avontuur Het leven van de circusartiest spreekt tot de verbeelding. In hun kleurrijke outfit vullen ze telkens opnieuw de tribunes van de circustent. Avond na avond tonen ze hun kunsten aan het publiek. Maar na de show zijn zij gewone mensen. Hun kinderen gaan naar school, ze hebben een huishouden en een familie. Hoe doen zij dat allemaal, hoe organiseren ze hun reizend bestaan?

Het leven van een circusartiest kan ook hard zijn, het brengt soms risico’s en gevaren met zich mee. Sommige acts zien er niet alleen gevaarlijk uit, ze zijn het ook! Maar ook lokale en wereldwijde gebeurtenissen, zoals een natuurramp of oorlog, hebben een impact op het leven van de reizende circusartiest.

Reisverhalen De expo toont een unieke collectie aan foto’s, films en kleurrijke affiches van Belgische

rondreizende circussen. Er zijn enkele bijzondere attributen van circusartiesten te zien, zoals oude reiskoffers met inhoud, kostuums en attributen, affiches en briefwisseling. De bezoeker ontdekt hoe het hedendaagse circuslandschap eruit ziet en hoe artiesten zich vandaag organiseren. Want uiteraard had ook de coronacrisis een invloed op hun werk en leven. Rondreizen en mensen samenbrengen, de kern van het circus, is iets wat al even niet meer kan.

Nog niet genoeg?

Heb je na je bezoek aan de tentoonstelling nog wat tijd over? Dan is een bezoekje aan het Museum van het Dagelijks Leven in het Huis van Alijn een optie. Elke museumkamer is verbonden met een speciale gebeurtenis, zoals Nieuwjaar, een huwelijk of geboorte. Maar ook objecten, foto’s en film uit de 20ste en 21ste eeuw komen aan bod. Hoor de koffiemolen bonen malen, ruik een wasmiddel van vroeger of lees een oude nieuwjaarsbrief voor. Dit museum toont dat alledaags daarom niet gewoon is!

Ga je liever naar buiten? Dan is de ‘Circuswandeling’ misschien iets voor jou. Tijdens deze wandeling ontdek je waarom Gent dé circusstad van ­Vlaanderen genoemd wordt.

Je kan de wandeling starten aan

Het leven van de circusartiest spreekt tot de verbeelding

Win

het Huis van Alijn, een wandelkaart krijg je gratis aan de balie van het m ­ useum. De wandeling is 3,12 km en duurt een uurtje.

Je kan de route bekijken op www.huisvanalijn.be.

Sarah Van Humbeeck

Los het kruiswoordraadsel achteraan dit nummer op en win je tickets!

Praktische info De expo ‘Circus Onderweg’ loopt nog tot 31 augustus 2021 in het Huis van Alijn in Gent. Het basistarief is 8 euro, maar er zijn kortingstarieven voor o.m.­ inwoners van Gent en houders van de UITpas Gent.

Opgelet! Omwille van het coronavirus is het ­aantal bezoekers beperkt. Het is daarom aangeraden je bezoek vooraf te reserveren.

Meer informatie over de tentoonstelling en je bezoek reserveren kan je op www.huisvanalijn.be of door te bellen naar 09 210 10 75.

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

13

INTERVIEW

“Zolang iemand leeft, moet hij dat kunnen doen” Ann Peuteman, journaliste bij Knack en auteur van o.a. 'Verplant. Waarom het heerlijk wonen kan zijn in het woonzorgcentrum', verdiept zich al jaren in het leven van de 80-plussers. We vragen haar waarom haast niemand vandaag in een woonzorgcentrum wil wonen en hoe we dat kunnen veranderen.

Wat is de belangrijkste reden waarom de meeste mensen het zo’n vreselijk idee vinden om naar een woonzorgcentrum te verhuizen?

Ann Peuteman: “Veel ouderen zijn bang dat ze er de touwtjes over hun eigen leven helemaal uit handen zullen moeten geven. Vaak is dat terecht. Om te beginnen kunnen bewoners in de meeste woonzorgcentra niet meer op hun eigen ritme leven.

Ontbijten, wassen, lunchen, een wandeling maken: alles gebeurt volgens een strikt schema. Zelfs over iets simpels als de keuze tussen een bad of een douche kun je op nogal wat plaatsen niet meer zelf beslissen. Het is vooral door dat beeld – dat in een aantal woonzorgcentra ondertussen gelukkig achterhaald is – dat veruit de meeste mensen niet naar een woonzorgcentrum willen verhuizen.”

Spelen financiële redenen ook een rol?

Ann Peuteman: “De prijs voor een rusthuisverblijf stijgt meer dan dubbel zo snel als de alge14

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

mene levensduurte. In Vlaamse woonzorgcentra bedraagt de dagprijs, die minstens de huur van de kamer, de maaltijden en de verpleging dekt, nu gemiddeld 60 euro. Maandelijks komt dat neer op een factuur van 1790 euro, terwijl het gemiddelde pensioen van een Belgische

Veel ouderen kwijnen thuis weg van eenzaamheid, terwijl ze beter af zouden zijn in een woonzorgcentrum.

ov luit

werknemer ongeveer 1300 euro bedraagt. Naast die dagprijs kunnen woonzorgcentra nog supplementen aanrekenen voor onder meer internet en telefonie, de was, een pedicurebehandeling, een kapbeurt of geneesmiddelen.

Door de hoge facturen is het armoederisico van ouderen in een woonzorgcentra groter dan bij de groep die thuis woont.

Hoog tijd dus om het systeem bij te schaven.”

“Jaren geleden al werd beslist om voor ouderen die zorg nodig hebben een soort persoonsvolgende financiering op te zetten, zoals vandaag in de gehandicaptenzorg bestaat. Op termijn zouden mensen een ticket

moeten krijgen waarmee ze zelf zorg kunnen aankopen. Al zal dat nog wel even duren, want de Vlaamse overheid start pas vanaf 2023 proefprojecten op. Om écht het verschil te maken, zou de overheid eigenlijk een maximumfactuur voor woonzorgcentra moeten invoeren, naar analogie met die voor gezondheidszorg.

Al is de enige zaligmakende oplossing natuurlijk een fatsoen­ lijk pensioen voor iedereen.

In het regeerakkoord van de federale regering De Croo staat dat het minimumpensioen ‘in de richting van 1500 euro’ zal worden opgetrokken. Als die belofte wordt ingelost, zou een rusthuisverblijf voor een grote groep mensen toch al een beetje betaalbaarder worden.”

‘Wie in een rusthuis woont, gaat snel dood’, wordt vaak gezegd.

Klopt dit?

Ann Peuteman: “Dat is ook zo.

Volgens verschillende onderzoeken woon je gemiddeld maar 2 jaar in een woonzorgcentrum.

Zelf vinden de meeste bewoners dat de normaalste zaak van de wereld. Een woonzorgcentrum is nu eenmaal je laatste woonplaats.

Daar moeten we eerlijk over zijn.

Maar dat wil niet zeggen dat de bewoners in die laatste jaren of maanden niet meer willen léven.

Nu denkt men nog te vaak dat ze alleen nog goed verzorgd moeten worden zodat ze hun dagen comfortabel kunnen doorbrengen. Fout natuurlijk. Daarom vragen sommige woonzorgcentra systematisch aan alle bewoners wat ze nog uit het leven ­willen halen. Roger Lybaert (89), bijvoorbeeld, antwoordde op die vraag dat hij weer zou willen schilderen. Daarop richtte het

Door de hoge facturen is het armoederisico van ouderen in woonzorg­centra groter dan bij de groep die thuis woont.

verplant.pdf

1

27/05/20

10:05

VERPLANT

WAAROM HET HEERLIJK WONEN KAN ZIJN IN HET WOONZORGCENTRUM

ANN PEUTEMAN

personeel in de gang een hoekje met een schildersezel voor hem in. Ondertussen organiseert hij er ook rondleidingen voor nieuwe bewoners.”

Waarom zou je wonen in een woonzorgcentrum aanraden?

Ann Peuteman: “Dat doe ik niet.

Ik vind alleen dat het een valabel alternatief zou moeten zijn en dat is het vandaag in veel gevallen niet. Vandaag zijn er heel wat ouderen die thuis wegkwijnen van eenzaamheid en wellicht beter af zouden zijn in een woonzorgcentrum, waar er voor hen wordt gezorgd en ze gezelschap hebben van generatiegenoten. Ik vind het onaanvaardbaar dat zij een woonzorgcentrum nu zelfs niet overwegen door de hoge kostprijs, het slechte imago van de sector of de angst dat ze hun hele leven dan uit handen zullen moeten geven.”

Zal de ervaring tijdens de corona­crisis zorgen voor een ommekeer in onze ouderenzorg?

Ann Peuteman: “Ik hoop het.

Of de overheid er écht lessen uit heeft getrokken, valt nog af te wachten. Het vrijmaken van extra budget is al een goed signaal, maar er is meer nodig om een vergaande verandering teweeg te brengen. Daarvoor moet het hele financieringssysteem en zeker ook de personeelsnorm worden herbekeken. Genoeg geschikt zorgpersoneel is een absolute voorwaarde om woonzorg­ centra toe te laten zich aan hun

­ ewoners aan te passen in plaats b van andersom, zoals nu nog vaak het geval is.

Daarnaast moeten de woonzorgcentra zelf natuurlijk ook hun rol spelen. Op dat vlak ben ik best optimistisch. In volle crisis heb ik gezien hoe sommige woonzorgcentra hun bewoners, binnen de wettelijke regels, zelf over het toelaten van bezoek lieten beslissen of met kleine leefgroepen gingen werken om besmette en gezonde bewoners uit elkaar te houden.

Natuurlijk hebben ze daaruit geleerd en ik merk dat er een grote openheid is om minstens na te denken over verbeteringen en veranderingen.”

Welke rol kan S-Plus spelen?

Ann Peuteman: “Hoewel S-Plus en andere organisaties vaak erg actief zijn in woonzorgcentra, vertellen veel bewoners me dat ze niet weten waar ze met hun vragen of verzuchtingen terecht kunnen. Een neutraal luisterend oor, dát is wat ze nodig hebben.

Zelf heb ik trouwens ook plannen voor een initiatief dat aan die behoefte tegemoet komt”.

Hopelijk maakt de overheid snel werk van het aanstellen van een ouderenrechtencommissaris die opkomt voor de belangen van 80-plussers. Maar ook die zal pas iets ten goede kunnen veranderen als zij of hij in de eerste plaats luistert naar degenen over wie het écht gaat.

Conny Guldentops

‘Verplant. Waarom het heerlijk wonen kan zijn in het woonzorgcentrum’ van Ann Peuteman werd uitgegeven door Uitgeverij Vrijdag. Het boek is te koop in de boekhandel of online aan de richtprijs van € 20.

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

15

SOCIAAL

! g e w n e is e

Voorafgaande ­zorgplanning?

Waar een wil is, Sta jij er wel eens bij stil? Je plant je leven van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. Je weet waar en wanneer je ontbijt met welke soort koffie, kaas of brood. Je denkt na of je al dan niet gaat samenwonen of trouwen, of je wel of geen kinderen wil, waar en wanneer je gaat winkelen, wanneer je met de kleinkinderen op stap gaat of aan welke S-Plusactiviteit je wil deelnemen.

Kortom, je probeert je leven in eigen handen te nemen en je vindt dat belangrijk.

Ook de zorg die je wel of niet wil in je laatste levensfase, kan je plannen.

Bij 1 op 2 mensen wordt de zorg in de stervensfase beïnvloed door medische handelingen of beslissingen. Daarom is het belangrijk om vooraf stil te staan bij wat je zelf wil als toekomstige patiënt. Informeer je goed, wanneer je nog in goede gezondheid verkeert. Praat ook vooraf met je dierbaren over je wensen, inzichten en plannen hieromtrent.

Dat vermijdt onduidelijkheden en verwarring wanneer je laatste fase eraan komt.

Hoe begin ik aan voorafgaande zorgplanning?

Als je nadenkt over je levenseinde en op welke manier je dat wil doorbrengen, komen er vaak veel vragen op je af. Wat zijn mijn rechten als patiënt? Kan ik zinloze medische handelingen weigeren? Wat is palliatieve zorg?

16

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

Hoe zit de levensbeëindiging op verzoek in elkaar? Wat als ik wilsonbekwaam ben? Welke voorafgaande wilsverklaringen zijn nuttig?

De organisatie LEIF (Levens­ Einde InformatieForum) kan je hierbij helpen. Deze organisatie informeert en sensibiliseert de burgers op open en correcte wijze omtrent waardige levenseindezorg. Voorafgaande zorgplanning valt hier ook onder. Er bestaan in België namelijk 5 wilsverklaringen die men op voorhand kan opstellen. Op deze manier kunnen artsen en zorgverleners later met de wil van de patiënt rekening houden, wanneer die zich niet langer zelf kan uitdrukken.

Er worden op het internet, via zorginstellingen … talloze vari-

anten van wilsverklaringen aangeboden maar die blijken vaak niet rechtsgeldig te zijn. LEIF heeft daarom, in samenwerking met FOD Volksgezondheid en de Koning Boudewijnstichting, een brochure samengesteld met de correcte wilsverklaringen.

Door deze wilsverklaringen op te stellen, start de voorafgaande zorgplanning. Je stelt ze best op samen met een arts of zorgverlener.

Het Leifplan helpt je bij het invullen van je wilsverklaring.

Wilsverklaringen Wilsverklaringen zijn documenten waarin je duidelijke richtlijnen geeft voor het moment dat je jezelf niet langer kan uitdrukken. Ze zijn dus bedoeld voor later, wanneer je niet langer wilsbekwaam bent. Hierin heb je opgeschreven welke behandelingen, onderzoeken of zorg je dan niet meer wil.

Je kan een handige leidraad raadplegen: het LEIFplan Bij de apotheek om de hoek, kan je het LEIFplan gratis ophalen.

Hierin vind je al de wettelijke documenten voor voorafgaande zorgplanning en de nodige uitleg bij de 5 wilsverklaringen en het waardig levenseinde. Je kan dit plan ook vinden op www.LEIF.be of je kan informeren waar er een LEIFpunt in je buurt is via onderstaande provinciale contacten. Zij helpen je graag verder!

• Hoofdzetel LEIF Johannes Van der Vekenstraat 158, 1780 Wemmel, T 078 15 11 55 info@leif.be, www.leif.be Artsen en andere zorgverleners moeten hiermee rekening houden. Belangrijk is dat iemand anders ze niet voor jou kan invullen wanneer je zelf wilsonbekwaam geworden bent.

Er bestaan 5 wilsverklaringen die je voorafgaand aan je wilsonbekwaamheid kan opstellen.

Op die manier kan je vooraf bepalen welke behandelingen en onderzoeken je niet meer wil ondergaan op het moment dat je er niet meer zelf kan over beslissen. Denk bijvoorbeeld aan een hersentumor, hersenbloeding, dementie, een coma …

Je bent niet verplicht om ze alle 5 in te vullen en je kan daarnaast nog bijkomende zaken zelf op papier zetten.

1. Voorafgaande negatieve wilsverklaring 2. Voorafgaande wilsverklaring euthanasie 3. Wilsverklaring donatie lichaamsmateriaal 4. Wilsverklaring inzake wijze van ter aardebestelling 5. Lichaam schenken aan de wetenschap.

‘t is niet de dood die ik vrees maar het akelig soort sterven’ De Romeinse dichter Ovidius

• LEIFpunt Antwerpen Huisartsenwachtpost A’pen Oost, Florent Pauwelslei 31, Deurne, T 0468 24 85 42 info@leifantwerpen.be, www.leifantwerpen.be • LEIFpunt Limburg Hasselt, Albrecht Rodenbachstraat 18, T 011 21 06 54 info@leiflimburg.be, www.leiflimburg.be • LEIFpunt Oost-Vlaanderen Oudenaarde, Meerspoort 30, T 055 20 74 00 info@netwerklevenseinde.be • LEIFpunt West-Vlaanderen Koningin Elizabethlaan 92, 8000 Brugge, T 050 34 07 36 info@leifwestvlaanderen.be, www.leifwestvlaanderen.be Medische dienstverlening: T 0471 83 90 10 (elke voormiddag van 10 – 12 u.) mdbrugge@leifwestvlaanderen.be

LEVENSEINDE INFORMATIEFORUM Tijdig nadenken en plannen rond waardige levenseindezorg is een goed idee!

Nathalie Daems

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

17

S-PLUS kort

KOOP JE FAVORIETE CD

! g n i t r o k t e m

S-Plus biedt je samen met The Music Store korting op een selectie aan cd’s!

Prijs voor S-Plusleden Code € 23,75 (i.p.v. € 31,99) SPLUS1 Kaarsje in m’n hart + Souvenirs Souvenirs (2 CD-box) Liedjes van Vroeger (4 CD-Box) € 51,49 (i.p.v. € 67,99) SPLUS2 Helmut Lotti The Golden Box € 128,75 (i.p.v. € 199,99) SPLUS3 (35 CD- en dvd-box) Ultieme Schlager top 100 / € 51,49 (i.p.v. € 60,99) SPLUS4 Vlaamse top 100 / Smartlappen top 100 (15 CD’s)

Wil je graag weten welke liedjes op de CD’s staan?

Dat kan je ­bekijken op www.s-plusvzw.be/ledenvoordelen/andere.

Je favoriete CD bestellen kan via www.themusicstore.be/product-categorie/­bedrijven/s-plus.

Gebruik de code hierboven en de korting wordt bij het afronden van je bestelling verrekend.

WIJS, GRIJS EN PUBER

Win

Los de puzzel a­ chteraan op en win een exemplaar!

18

S-PLUS

In dit boek, bedoeld voor iedereen die ouderdom als discriminerend ervaart, roept Jean Paul Van Bendegem op tot verzet. Verzet tegen het gevoel dat senioren overbodig zijn, er niet meer toe doen. Omdat een verzet goed onderbouwd moet zijn, gaat het boek op zoek naar waar dit beeld van de senior vandaan komt.

Via de filosofie van de oude Grieken, de wetenschap en het eeuwige leven, komt Van Bendegem bij de senior die een 2de puberteit beleeft.

‘Wijs, grijs en puber. P ­ leidooi voor de burgerlijk ­ongehoorzame senior’ van Jean Paul Van ­Bendegem is te koop in de boekhandel of via www.aspeditions.be.

Richtprijs: € 18,5.

- april-mei-juni 2021

Gezocht:

DIGITALE VRIJWILLIGERS

S-Plus is op zoek naar vrijwilligers die onze senioren op weg willen helpen met het gebruik van verschillende apps of programma’s die nog moeilijk weg te denken zijn uit het dagelijkse leven (bv. verschillende apps als die van het ziekenfonds, de bank, Facebook, nmbs, whatsapp … ). Zo kunnen onze senioren op termijn deze applicaties zelfstandig gebruiken en hun vaardigheid op dat vlak vergroten.

Wat verwachten wij van onze digitale vrijwilligers?

• Je geeft senioren digitale ondersteuning en advies binnen jouw provincie • Je kan goed overweg met digitale toepassingen en je kan tips en tricks en het gebruik ervan vlot overbrengen op maat van onze doelgroep • Je bent in de mogelijkheid om je vlot te verplaatsen binnen de regio • Je fungeert binnen de Facebookgroep van onze digitale vormingen Wat bieden wij jou?

• Je komt in contact met nieuwe mensen • Je wordt goed opgeleid en omkaderd • Een verzekering • Een forfaitaire en kilometervergoeding voor de verplaatsingen • Een laptop en/of tablet in bruikleen Voor meer info of interesse?

• Antwerpen: T 03 285 43 06 • Oost-Vlaanderen: T 09 333 58 11 • Limburg: T 011 27 83 02 • West-Vlaanderen: T 056 23 03 91 • Vlaams Brabant: T 0473 76 87 62

S-PLUS kort

Reizen 2021 Wij hebben opnieuw enkele mooie en ontspannende reizen voor jullie gepland: • Griekenland, Peleponnesos: najaar 2021 Inschrijven: CTT, 056 50 59 86, info@ctt.be • Bulgarije, Varna: 21 tot 28 september 2021 Inschrijven: Tui Shop Gent: Vogelmarkt 14, 9000 Gent, Tel. 09 223 60 21, mail: gent@tui.be, PO 100752777

• Frankrijk, Sainte Maxime (Côte d’Azur): 8 tot 17 oktober 2021 Inschrijven bij S-Plus: 02 515 02 06, john.deridder@s-plusvzw.be • Tenerife: 2 tot 14 oktober 2021 met mogelijkheid tot verlenging tot 16 oktober, 23 oktober of 30 ­oktober.

Inschrijven bij S-Plus: 02 515 02 06, john.deridder@s-plusvzw.be

DEEL JE LEVENSWIJSHEDEN MET S-PLUS! Het welzijn van onze leden ligt S-Plus nauw aan het hart. We willen graag weten hoe het met je gaat en hoe je deze crisisperiode beleeft. Waar lig je soms wakker van? Wat is de invloed van de coronacrisis op jou en op jouw kijk op het leven? Welke tips heb je voor leeftijdsgenoten wanneer het iets minder goed gaat?

Woon je in de provincie Antwerpen? Dan kan je inschrijven door te bellen naar 03 285 43 36 of via ­antwerpen@s-plusvzw.be.

Voor meer informatie over het hotel of programma van de reis, kan je terecht op www.s-plusvzw.be.

Daarom stelden we samen met Christel Geerts, Charlotte Brys en de VUB een vragenlijst op.

De ­resultaten van de bevraging worden verwerkt in een ­boekje.

Maar er is nog meer: enkele thema’s worden uitgewerkt tot ­interactieve sessies die in het ­najaar zullen plaatsvinden.

De thema’s van deze sessies ­bepalen ­jullie tijdens het invullen van de ­vragenlijst!

Vul in en help ons!

welzijnsbevraging.questionpro.com

DOMEIN WESTHOEK

3 Westhoekspecial 4 =

• 4 nachten met ontbijtbuffet • halfpension • aankomstdag naar keuze • welkomstdrankje bij aankomst • 4 overnachtingen = 3 nachten betalen • geen supplement single op een standaardkamer

Standaard

(max. 2 pers.)

Comfort

(max. 2 pers.)

Luxe +

(max. 3 pers.)

Prestige

(max. 4 pers.)

€ 296 p.p.

€ 301 p.p.

€ 306 p.p.

€ 311 p.p.

Suppl. single €0

Suppl. single € 42

Suppl. single € 42

Suppl. single € 42

Domein Westhoek vzw

(Centrum voor Sociaal Toerisme), Noordzeedreef 6-8, 8670 Oostduinkerke

Kind

< 12 jaar

€ 40 p.p.

T 058 22 41 00 F 058 22 41 99 E info@domein-westhoek.be W www.domein-westhoek.be

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

19

SPORT EN BEWEGEN

Blijf bewegen, ook

s i u h t

Na een jaar in de ban van corona, zitten we met zijn allen meer in ons kot dan ons lief is. Natuurlijk zijn we meer gaan wandelen, en gelukkig wordt ook stilaan het weer beter om de fiets uit de garage te halen. Toch wordt er reikhalzend uitgekeken naar de heropstart van de sportclubs, zodat we ook alles weer in groep kunnen doen. Van wandelen en fietsen tot dansen en bowling. Want de spieren beginnen wat stram te worden …

20

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

Niet stilvallen Uiteraard is het ook in deze periode van belang om te blijven bewegen. Stilvallen hoort er niet bij. Elke dag een half uurtje gaan wandelen blijft belangrijk. Door zonlicht maken we onder andere het hormoon melatonine aan, waar je gemoed van opfleurt.

Het zorgt tevens voor een portie ­vitamine D, waar je botten steviger van worden.

We raden je aan om, naast spier­­versterkende activiteiten of oefeningen, minstens 2 (bij voorkeur 3) keer per week specifieke coördinatie-oefeningen te doen.

Zo loop je minder risico om te vallen en kun je lang(er) zelfstandig wonen. Blijven bewegen is dus de boodschap, ook al voel je je wat onzeker.

Evenwichtsoefeningen Het goede nieuws is, dat je echt aan je evenwicht kunt werken.

Daag jezelf uit met deze verschillende evenwichtsoefeningen: • Ga op 1 been staan (wissel af).

• Loop op een denkbeeldige lijn – zet de hiel van je ene voet tegen de tenen van de andere.

• Loop achteruit op een lijn – zet de tenen van je ene voet tegen de hiel van de andere.

• Loop op de tippen van je tenen.

• Loop op je hielen.

• Loop in een kleine acht.

• Stap zijwaarts.

Is dit makkelijk voor jou? Leg de lat dan wat hoger: • Beweeg ondertussen je armen en/of benen.

• Beweeg je hoofd en kijk altijd naar iets anders.

• Sluit je ogen even.

• Doe de oefening op een zachte ondergrond, zoals een matras.

Pak evenwichtsoefeningen veilig aan Ga je deze evenwichtsuitdaging aan? Verzeker jezelf er dan van dat je die veilig aanpakt. Zet een stoel in de buurt – als houvast voor wanneer je je evenwicht verliest. Vraag voor je eerste coördinatie-oefeningen ook een helpende hand als die voorhanden is. Gaat alles goed? Laat deze steun dan los. Zorg voor genoeg ruimte om je heen.

Laat je begeleiden Raadpleeg altijd je huisarts: • na een val • bij duizeligheid die blijft duren • bij loop- en evenwichtsproblemen Stretchoefeningen Stretchoefeningen doe je gemakkelijk thuis. Het is belangrijk dat je spanning voelt in je spieren.

Maar voel je pijn? Dat betekent dat je te ver rekt. Doe de oefeningen langzaam en blijf steeds rustig doorademen.

Bron: Vlaams Instituut Gezond Leven

Heel wat sporten kan je ook thuis beoefenen.

Gelukkig zijn er heel wat sporten of beweegactiviteiten die je ook thuis kan beoefenen. Ook op de website van S-Plus zijn er heel wat laagdrempelige oefeningen te vinden om vanuit je eigen kot te beoefenen.

Kijk op www.s-plusvzw.be/bewegen-met-s-plus en klik door naar stoelgymnastiek met Maggy, eenvoudige beweeg en stretch- en evenwichtsoefeningen met Roland, of stoelyoga met Marleen.

Mag het iets intenser zijn dan stoeloefeningen? Deze sporten zijn zeer geschikt om de spieren te stretchen en verstevigen en kunnen ook thuis in de woonkamer: Yoga Yoga oefeningen helpen je lichaam sterk en flexibel te maken of te houden. Daarnaast geven ze energie en vitaliteit en brengen ze je lichaam in een staat van ontspanning en balans. Veel yogaposes bevatten stretches die een aantal ademhalingen worden volgehouden waardoor je je flexibiliteit traint. Je spieren worden langer en soepel. Andere poses hebben meer een focus op evenwicht.

Wist je dat ‘Yoga’ een woord is afkomstig uit het Sanskriet (oud-Indiaas)? In het Nederlands betekent het zoiets als ‘herboren’, ‘verenigen’ of ‘beheersen’. Oorspronkelijk had Yoga een Hindoeïstisch religieus doel, namelijk om door middel van beheersing van lichaam en geest dichter tot God te komen. Hierdoor komt het vaak ‘zweverig’ over, maar niet elke yogastijl of lesgever legt hier de nadruk op tegenwoordig.

Tai-Chi Bij Tai-Chi combineer je zowel kracht als evenwicht. De perfecte combinatie dus.

De trage, bewuste bewegingen bevorderen je gezondheid. Ideaal voor mensen met gewrichtsklachten.

Wist je dat Tai-Chi letterlijk vertaald ‘ultieme (tai) levensstroom (chi)’ betekent?

Tai-Chi Chuan is reeds ontwikkeld in de 14de eeuw in China en kwam tot ontwikkeling binnen taoïstische kringen. Het is een combinatie van eeuwenoude ontspannings- en gezondheidstechnieken zoals soepelheids- en ademhalingsoefeningen en ook meditatieve trainingen, en aanvals- en verdedigingstechnieken. Hieruit groeide deze nieuwe en zeer efficiënte vecht- en gezondheidskunst.

Pilates Pilates is een methode om je diepere spieren te versterken, die instaan voor je houding.

De diepere spieren zijn de centrale spieren tussen de ribben en het bekken en rond de wervelkolom (buik-, bekkenbodem- en rugspieren).

Wist je dat de techniek tijdens de Eerste Wereldoorlog werd ontwikkeld door de Duitse uitvinder Joseph Pilates, met de bedoeling gewonde soldaten snel weer op de been te brengen? Door zijn overtuiging dat geestelijke en lichamelijke gezondheid met elkaar verweven zijn, beval hij een aantal oefeningen aan met de nadruk op gecontroleerde precieze bewegingen. Die moesten de gewonde soldaten helpen hun gezondheid terug te vinden en hun belangrijkste spieren te verstevigen.

Gertie Brouwers

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

21

. . . r e v o k e r In gesp In de documentaire ‘Liefde in tijden van jongdementie’ brengt Leo De Bock de verhalen van mensen met dementie en hun mantelzorgers in beeld.

De film toont beelden van ‘De Loteling’, een theatervoorstelling over en met mensen met jongdementie.

Die beelden worden afgewisseld met interviews met de acteurs en hun mantelzorgers.

Het resultaat is een aangrijpende en eerlijke documentaire over het leven van mensen met jongdementie en hun dierbaren. Leo De Bock vertelt ons meer over de documentaire.

© LEO DE BOCK Meer van zijn portretten van mensen met jong­ dementie kan je bekijken op https://­www.leodebock­ photography.com/­earlyonset-dementia

22

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

T 02 515 02 63 E info@coponcho.be W www.coponcho.be

‘Liefde in tijden van jongdementie’ Hoe is de documentaire tot stand is gekomen?

Leo: “Mijn engagement voor het thema dementie begon een aantal jaren geleden, toen ik werkte voor het kabinet van Jo Vandeurzen, toenmalig minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Eén van mijn opdrachten was toen om de beeldvorming over dementie te nuanceren. Ik gaf de aanzet tot de website ‘Vergeet dementie,

We moeten onthouden dat we met mensen te maken hebben

onthou mens’ waarvoor ik ook interviews afnam en foto’s maakte van mensen met dementie, hun partners, of andere mantel­ zorgers.

Die foto’s ben ik blijven maken. Zo ben ik bij Het Ventiel terechtgekomen, een vrijwilligersorganisatie die mensen met jongdementie een buddy bezorgt met wie ze allerlei fijne dingen ondernemen. Met hen maakte

ik een portretreeks van mensen met jongdementie. Het Ventiel repeteerde toen voor de theatervoorstelling ‘De Loteling’ en zo is de documentaire er gekomen.”

Wat is volgens jou de ­belangrijkste boodschap van de documentaire?

Leo: “Zoals de titel van de website ook zegt, ‘onthou mens’. We moeten onthouden dat we met mensen te maken hebben. Hoe ver ze ook zijn afgegleden in hun ziekte, er blijft steeds een mens achter de ziekte aanwezig.

Mensen hebben helaas nog altijd een beperkt beeld van (jong) dementie. Wanneer men aan mensen met dementie denkt, dan denkt men aan vergeten, niemand meer (her)kennen, een tunnel zonder licht aan het einde, een verschrikking. Helemaal onjuist is dat niet, maar het is onvolledig. Wanneer je een heel leven samen met iemand doorbrengt en de diagnose ‘jongdementie’ wordt gesteld, dan is dat natuurlijk iets tragisch. Ook mijn eigen beeld van de ziekte voor ik bij het kabinet begon, was onvolledig en eenzijdig dramatisch.

Maar door de vele interviews en fotoreportages die ik maakte, heb ik mogen waarnemen hoeveel liefde en genegenheid er nog is in die gezinnen. Die liefde is ook hetgeen wat mij zelf het meeste heeft aangegrepen bij het maken van de documentaire.

Ik leerde veel bij over jongdementie zelf door de documentaire te maken. De problematiek is heel anders dan wanneer het om ouderdomsdementie gaat. In het geval van jongdementie spreken we doorgaans over mensen die nog in het volle leven staan, een job hebben, studerende kinderen ...

De focus moet liggen op wat mensen wel nog kunnen in plaats van op wat ze niet meer kunnen

Een belangrijk aandachtspunt is ook dat de diagnose vaak erg laat wordt gesteld. Tot dat moment kan er in een gezin nog veel fout lopen.

Als we zo onwetend en ongenuanceerd blijven denken over dementie en jongdementie, wetende dat inmiddels 1 op de 4 mensen er mee geconfronteerd wordt, dan stevenen we af op een erg zwaar débacle en zijn we gewoon mensonwaardig bezig.

De film ‘Liefde in tijden van jongdementie’ vraagt dan ook aandacht voor die boodschap en probeert mensen een genuanceerder beeld te geven. Een correcte beeldvorming is echt van groot belang! Het is namelijk een ziekte die iedereen aanbelangt en het heeft geen zin om weg te kijken. De focus moet liggen op wat mensen wel nog kunnen in plaats van op wat ze niet meer kunnen. Ze kunnen trouwens best wel veel. Hoe meer je dat stimuleert, hoe trager de ziekte voortschrijdt.”

Aline De Meyer

De WELL2DAY centra vertonen de film gratis op verschillende data en locaties!

Neem een kijkje op www.coponcho.be en schrijf je snel in!

Vanuit mantelzorgvereniging Coponcho organiseren wij ook tal van activiteiten voor mantelzorgers van mensen met dementie, onder meer praatgroepen, mantelzorgtrajecten, en infosessies die specifiek gericht zijn op dementie. Je kan alle activiteiten terugvinden in onze activiteitenkalender op de website!

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

23

n e k n e d Positief kan je oefenen!

Wist je dat we per dag ongeveer 60.000 gedachten hebben? Die gedachten bepalen voor een groot deel hoe we ons voelen en wat we doen! Veel negatieve gedachten brengen negatieve emoties met zich mee, terwijl veel positieve gedachten positieve emoties met zich meebrengen. Zo laat het onderzoek van Eagles et al. (2016) zien dat positief denken een krachtig instrument is bij het verminderen van stress en piekeren.

Het goede nieuws is dat je positief denken gewoon kan oefenen! Op die manier kan je zelf invloed uitoefenen op hoe je je voelt. Denk elke dag bewust aan iets positiefs.

Geef jezelf een compliment, of denk aan iets waar je dankbaar voor bent. Zo zorg je niet alleen voor een ander, maar ook voor jezelf!

Coponcho wil je daarbij helpen!

Gebruik onze post-it om jouw positieve gedachten te noteren en plak de post-it ergens waar je oog regelmatig op valt, zoals je spiegel. Vind je het moeilijk om positieve gedachten op te roepen? Laat je dan op weg helpen door de vragen in de oefening te beantwoorden!

23 juni, de dag van de Mantelzorg!

Met het oog op deze bijzondere dag willen we alle mantelzorgers op het hart drukken hoe geweldig ze zijn!

Speciaal voor jou ontwierpen we een post-it, zodat jij als mantelzorger nooit meer vergeet hoe geweldig je bent!

Wij vinden alvast dat jij als mantelzorger ontelbare complimenten verdient! Want wat zou de wereld doen zonder mantelzorgers zoals jij?

�

Bestel gratis een pakje door te mailen naar info@coponcho.be of te bellen naar het nummer 02 515 02 63 of knip deze uit!

24

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

ACTIVITEITENKALENDER COPONCHO BRABANT

Wegens het coronavirus is het niet zeker of er ­fysieke activiteiten kunnen plaatsvinden. ­Raadpleeg de meest ­actuele ­activiteitenkalender op onze ­website www.coponcho.be en klik door naar ­‘activiteitenaanbod’.

Ben je op zoek naar ­andere ondersteuning voor ­mantelzorgers in tijden van corona? Klik dan bij het activiteitenaanbod door op ‘meer coronaproof ondersteuning’.

Trek er even op uit Via onze mantelzorgvakanties

Digitale praatgroepen ­Coponcho

Draag jij zorg voor iemand anders?

Wil je er samen met je zorgvrager even tussenuit om heerlijk te ontspannen? ­Coponcho organiseert in samenwerking met S-Plus mantelzorgvakanties. Ontdek het aanbod en geniet van een deugddoende vakantie!

HOE KAN JE ALS ­MANTELZORGER BETER VOOR JEZELF ZORGEN?

Wil je je inschrijven of wil je meer weten?

Stuur een mailtje naar Gitta.Mathijs@socmut.be of bel naar 02 515 16 81 (van maandag tot donderdag tussen 9 en 17 u.)

Bekijk het volledige aanbod op www.coponcho.be en surf naar ­mantelzorgvakanties!

Zorgen voor een ander vraagt veel energie. Daarom willen we stilstaan bij je veerkracht als mantel­ zorger. Hoe zorg je voor je naaste, al dan niet samen met beroepskrachten? Hoe geef je op een goede manier zorg en ondersteuning zonder er zelf ­onderdoor te gaan? Maak je al gebruik van thuiszorg of opvang? Tijdens deze praatgroep laten we jullie vooral ervaringen uitwisselen en delen we waar nodig ook eigen kennis en expertise.

Wanneer: 6 april 2021, 17-18.30 uur Waar: online Meer informatie en inschrijven: mail naar info@coponcho.be of bel 02 515 02 63

Infosessies Coponcho WEGWIJS IN MANTELZORG Mantelzorg voor beginners: wat is mantelzorg?

Welke financiële ondersteuning bestaat er? Heb jij of je zorgvrager recht op een premie of zorg­budget?

Hoe en bij wie vraag je die aan? We sluiten af met tips en we wisselen ervaring uit over hoe je als mantel­zorger je grenzen bewaart.

Wanneer: 23 april 2021, 14 – 16 uur Waar: LDC Randstad, Hovenierstraat 45, Sint-Jans Molenbeek T 02 414 08 52

Activiteiten Socialistische Mutualiteit ­Brabant INFOSESSIE WILSVERKLARINGEN Wanneer: 27 april 2021 en 29 april 2021, 19.30 – 21 uur Waar: Online T 02 546 15 45 E thuiszorgcentrum@fsmb.be

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

25

LEDENVOORDELEN

Lees nog meer ­tijdschriften aan een goedkoper tarief dankzij

s u l P S

Dankzij de samenwerking met ­Roularta kunnen we je al enkele ­jaren een goedkoper tarief aanbieden bij een abonnement voor 1 of 2 jaar op tijdschriften als Libelle, Feeling of La Maison Victor.

Nieuwe ledenvoordelen voor boekenwurmen S-Plusleden genieten van een korting van 20 % op de onderstaande boeken

Lentetuin • Tomoka Shibasaki Een roman over verlies, vriendschap en architectuur in een buurt van Tokio die langzamerhand gentrificeert. € 15,50 (i.p.v. € 19,50) • Uitg.: EPO • Referentie: 9789462672109

Is er voor jou geen gezelliger ­moment dan op de bank kruipen met je favoriete tijdschrift?

Dan hebben we goed nieuws! Want er zijn nu nog meer tijdschriften die je met korting kan lezen!

• Plus Magazine schenkt je elke maand meer dan 150 pagina’s boordevol boeiende informatie en bruikbare ideeën m.b.t. recht en geld, gezondheid en welzijn, vrije tijd, lifestyle, samenleving. En dat alles op maat van de ­senior!

Bacchus in Gallië • Jacques Pauwels Een rijkelijk geïllustreerde geschiedenis van de wijn, van de '­uitvinding' van de wijnbouw tot vandaag, een geschiedenis in golf­ bewegingen. € 23,90 (i.p.v. € 29,90) • Uitg.: EPO • Referentie: 9789462672062

• Knack biedt je een heel pakket: het weekblad Knack geeftje een brede kijk op de actualiteit, Knack Weekend biedt je inspiratie rond reizen, koken, tuinieren, mode … en Knack Focus geeft je een overzicht van de alle radio- en tv-programma’s mét kijktips.

Daarenboven ontvang je tijdens het jaar heel wat extra’s, zoals 10 keer per jaar Knack Extra, 4 keer per jaar MO*, toegang tot het digitale magazine en alle digitale inhoud op de website.

De luiaards in de vruchtbare vallei • Albert Cossery Door critici meestal genoemd als het beste werk van Cossery. Zijn personages beheersen in hoge mate de kunst van het nietsdoen en slaan het schouwtoneel van het dagelijks leven geamuseerd en afstandelijk gade. € 16 (i.p.v. 19,99) • Uitg.: Jurgen Maas • Referentie: 9789491921735 Breendonk. Kroniek van een vergeten kamp • Jos Vander Velpen Een fascinerend en aangrijpend portret van de lotgevallen van gevangenen in Breendonk – Joden, communisten, verzetslui – op ­basis van de archieven en de processen na WOII. € 19,90 (i.p.v. € 24,90) • Uitg.: EPO • Referentie: 9789462672406

• Trends geeft je informatie en tips over je persoonlijke financiën en beleggen, analyseert de economie en werpt een blik op de boeiende wereld van cultuur, vrije tijd en lifestyle. Ook bieden zij een aantal specials rond o.m. vastgoed en beleggen.

Permacultuurprincipes in de natuurlijk moestuin • Frank Anrijs & ­Lucrèce Roegiers Een eenvoudig en praktisch boek voor elke geïnteresseerde tuinier die in de theorie over permacultuur zijn weg niet vindt en snakt naar een duidelijke, praktische vertaling naar de (moes)tuin. € 19,95 (i.p.v. € 24,95) • Uitg.: Yggdrasil • ­Referentie: 9789082989816

• Sport/ Voetbalmagazine houdt je op de hoogte van alle voetbal- en sportnieuws.

Je leest er alles over nationale en internationale voetbalcompetities, verrassende interviews, tactische besprekingen en eigenzinnige commentaren. Ook andere sporten komen aan bod zoals tennis, wielrennen, basket, Formule 1 …

Gratis verzending vanaf 20 euro.

Alle informatie over deze actie vind je terug op www.s-plusvzw.be/ledenvoordelen/­media.

Beschik je niet over een computer? Bel naar je provinciaal S-Plussecretariaat en zij helpen je graag verder.

Naam ...........................................................................................................................................................................................................................

Adres ...........................................................................................................................................................................................................................

Postcode + gemeente ..............................................................................................................................................................................

Bestelt .........................................................................................................................................................................................................................

Analyse

CHARLES DE KETELAERE ZIJN BESTE POSIT IE

Reportage

ANTW WANDELINERPEN DE VOET G DOOR BALSTAD

ERZE

KERI

NG

HreEin! IStC b uit je ON R rach k t H u C NP PIJ

OUL HN R HA RNE WA EN RS LA N UU BR

RI

OB

UA

JAC

HO

RS

‘Vanaf juni kunnen we dag en nacht vaccineren’

ATIEV later ITALIS n om stappe len Nu in r te beta minde

HOSP

MARC VAN RANST, viroloog

2021

06/01/

10:28

SN05-001

_COV_.in

dd 1

TR

06-

001

_CO

V_.

ind

d

1

01/02/202

1 15:12

dd

1

-001.in

OT378

26

S-PLUS

- april-mei-juni 2021

-EC

ON

OM

ISC

H W EE

ER HIM D AS JEE DIA

ht? ze ec

UC

US UREA

ABD

WANNEER MOGEN WE WEER FEESTEN?

SPIL ILIE ALS M 50+ DE FA eratie rgen VAN

kosten Wat

EL

NO VOO OIT TE B E U R DE JONG

AY

ere bred

GB DATIN S & SITE

CIE

Z vo o bo or uw uw t u (k ka lein pit )k aal ind op ere n

BY

C nieuw ak Een aanp

we De po

AN

U

FIN

L

MA

O STER HOLE e en

BO

Actie geldig zolang de voorraad strekt. Stuur deze bon ingevuld terug naar EPO uitgeverij, Lange Pastoorstraat 25-27, 2600 Berchem of bestel via mail: orders@epo.be met als referentie S-Plus. Bestellen kan ook via de webshop van www.epo.be, met de actiecode SPLUS0421.

Geef deze code in bij het afrekenen, de korting van 20 % wordt automatisch verrekend.

ent

HET IDEALE VACCIN WALTER PAULI OVER De 4 VALKUILEN Dirk Draulans sprak met de THEO FRANCKEN: 'De Kristof VAN DE BEURS (en hoe Vlaming die het wil maken Calvo van de N-VA' ze te vermijden)

ED

Datum ............................................................ Handtekening ..........................................................................................................

Docum

SEKSUEEL EX-VO MISBRUIK DAAN ETBALLER GETUIGT

HAM

(titels en prijs)

FASHION SAKALA REVELATIE BIJ KV OOS TENDE

MO

...................................................................................................................................................................................................

Interview

TIES

RELA ijft ks bl Ja, se annend! sp

..............................................................................................................................................................................................................................................

KN06-001_COV_.indd 1

08/02/2021 19:44

09/

02/

202

1

14:

30

KB

LA

D

O S PAN S

dre A het ig R G EL te bu t naa D vloe iten r ien la nd

T va zin l

PUZZEL

brein­

Los de sudoku op. Stuur de oplossing vóór 12 mei 2021 naar: S-Plus, t.a.v.

Sarah Van Humbeeck, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel of mail naar info@s-plusvzw.be en maak kans op 5 duotickets voor ‘Circus Onderweg’ in het Huis van Alijn in Gent of het boek ‘Wijs, grijs en puber’ van Jean Paul Van Bendegem.

De oplossing van de sudoku uit het vorige nummer van S-Plus Mag (januari 2021) was: ‘399’. Een onschuldige hand heeft volgende gelukkige winnaars getrokken: Willy De Rop uit Sint-Niklaas, Johny Bogaerts uit Wijer, Alphonse Van Den Heuvel uit Oostende, Noël Cuypers uit Huldenberg, Marie Lambrechtsen uit Gent, Antoine Penneman uit Beveren, André Vansteenbrugge uit Oudenaarde, Guido Munters uit Heusden-Zolder, A. Deroy uit Menen en Nora Devettere uit Oostende winnen het boek ‘Meisjes van 50 en meer’ van Christel Geerts, Amanda Dehaes uit Borsbeek wint het boek ‘Waarom zestigers gelukkiger zijn dan veertigers’ van Manu Adriaens en Walter Wegge uit Borsbeek wint het boek ‘De dwaalwereld van Saralinde’ van Linda Van Mieghem. Proficiat!

Samen sterk Laat je vaccineren!

CO

7 8 5

1 7 6 9 A 4 2

2 5 3 6 6 C 4 1 5 3 1

2 1 B

6 7 8

9

6 8

© Denksport puzzelbladen

Train je

Vul het diagram zo in, dat in elke rij, elke kolom en elk vierkant van 3 x 3 vakjes de cijfers 1 tot en met 9 precies één keer voorkomen. De cijfers in de gearceerde vakjes A, B en C vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

Je laten vaccineren is veilig en verstandig Veilig. Het vaccin is uitgebreid getest en onderzocht. Alle experten zijn het eens: het coronavaccin is veilig en betrouwbaar.

Verstandig. Door je te laten vaccineren bescherm je jezelf, en ook je familie en vrienden.

Dankzij het coronavaccin is de kans klein dat je ernstig ziek wordt en zou overlijden door het coronavirus.

www.laatjevaccineren.be

R

NR.

6·

€6,

60

· 11

FEB

RUA

RI 202

1

Tw O N ac ijfels A ci loosns zi over jn

1601_Vaccinatie campagne_S-PLUSMAG_v2.indd 1

S-PLUS

10/02/2021 11:02:51

- april-mei-juni 2021

27

In tijden als deze zien we hoe fijn en veilig het is als je autonoom thuis kunt blijven wonen.

Ik wil ook zo’n toverzetel, Opa!

24/7 BEREIKBAAR

Stannah is dé wereldmarktleider in trapliften Voor iedere trap een betaalbare oplossing, ook buitenshuis Verkrijgbaar met levenslange omniumgarantie

BEL GRATIS UW RAADGEVER

0800 54 108

Groot aanbod aan jonge tweedehands liften met natrekbare historie

Naast bellen kunt u ook documentatie aanvragen via www.stannah.be, per e-mail via info@stannah.be of per post:

Stuur de ingevulde bon naar Stannah - Poverstraat 208 - 1731 Relegem

Dhr./Mevr.:

Postcode:

Tel.:

E-mail:

S-PLUS MAGAZINE

Ja, stuur me graag alle info.