10 minute read
De keerzijde van AI
De keerzijde van artificiële intelligentie
Gedeelde expertise AI-industrie Agoria organiseert regelmatig cursussen en trainingen voor Belgische ondernemingen rond AI in business: de basisprincipes, het wetgevend aspect, de impact op de werknemers en op het businessmodel. Ook het Kenniscentrum Data & Maatschappij, een hub voor juridische, maatschappelijke en ethische aspecten van AI- technologieën, deelt kennis en expertise met de industrie, het beleid en het brede publiek, via publicaties, informatiesessies en conferenties.
Advertisement
Pijnpunten in kaart gebracht ‘AI Blindspot’, een kaartenset ontwikkeld in 2019 door Amerikaanse datawetenschappers, helpt bedrijven te reflecteren over mogelijke vooroordelen en structurele ongelijkheden in hun organisatie met de bedoeling juiste beslissingen en acties te (onder)nemen bij het ontwikkelen van een betrouwbaar AI-systeem. Het Kenniscentrum Data & Maatschappij heeft de originele versie aangepast aan de Vlaamse context; Agoria aan het Belgische ecosysteem. AI is, net zoals het internet of sociale media, een technologie met ontelbare mogelijkheden en een enorme impact op mens en samenleving. Maar zijn we bereid alles blindelings te accepteren wat technologisch mogelijk is? Waar trekken we de lijn?
De ontwikkeling van artificiële intelligentie staat aan het begin van een grote stroomversnelling en beheerst vaak onbewust ons dagelijks leven. Door enkele toetsen van je telefoon in te tikken kun je weten of er toevallig iemand van je vrienden in de buurt is of waar je een vegetarisch restaurant vindt in een straal van enkele honderden meters. Maar wat gebeurt er als een totalitaire overheid de gegevens van je geolocatie gebruikt om te controleren waar je naartoe gaat en met wie je omgaat? Op basis van je koopgedrag op een e-commercewebsite krijg je regelmatig allerhande producten voorgesteld ‘die jou ook zouden kunnen interesseren’; best handig en tijdbesparend. Maar wat gebeurt er als een medische site op basis van je ziekteverleden een verkeerde diagnose stelt?
Kunstmatige intelligentie kan onze wereld duurzamer maken. Ook bedrijven worden er beter van: zo kunnen repetitieve, tijdrovende of gevaarlijke taken overgenomen worden door machines. In het domein van de communicatie hebben chatbots en vertaalsoftware hun nut al bewezen. In de gezondheidszorg voeren robots onvermoeibaar en feilloos gecompliceerde en microscopische operaties uit. Samen met de ontwikkeling van AI groeit ook het bewustzijn van de nood aan een juridisch en ethisch kader om de risico’s van de technologie binnen de grenzen te houden. “AI is een soort vergrootglas waardoor ons vooringenomen denken aan de oppervlakte komt”, zegt Ferdinand Casier, Business Group Leader Digital bij Agoria. “Zijn de data die we voor de algoritmische systemen gebruiken coherent, representatief en correct?” Het is van het allergrootste belang dat data betrouwbaar is om resultaten te vermijden die discriminatie in de hand kunnen werken. Gegevens moeten altijd transparant, verklaarbaar, veilig en beschermd zijn.” Gabriels, docent techniek-ethiek aan de Universiteit van Maastricht en auteur van ‘Regels voor Robots’, zoals bijvoorbeeld ‘de witte man’ als standaardinstelling. “Designers denken vaak dat technologie objectief en neutraal is, maar data is contextgebonden en dynamisch. Ook normen en waarden verschuiven: zo bestonden vele morele bezwaren bij de eerste IVF-baby in 1978 terwijl het nu bijna moreel onverantwoord zou zijn een kinderloos koppel het
— FERDINAND CASIER, AGORIA
recht op deze techniek te ontzeggen.” Het is van noodzakelijk belang dat we als samenleving kritisch nadenken over de grenzen van de technologie en ons hoeden voor eventuele misbruiken. Maar maatschappelijke consequenties zijn niet altijd in te schatten op lange termijn. Daarom heeft de ontwerper een gedeelde verantwoordelijkheid met de eindgebruikers, de wetenschappers en de overheid. “Artificiële intelligentie is interdisciplinair”, zegt Gabriels, “juist omdat het niet noodzakelijk een doel op zich is, maar toepasbaar op alle domeinen van de wetenschap.”
Gabriels houdt een pleidooi voor een ‘Eed van Hippocrates’ voor alle technologie-ontwikkelaars. “Je kunt machines allerlei instructies meegeven, waardoor ze op basis van data en impulsen uit de omgeving leren om zelfstandig beslissingen te nemen, maar nooit een sluitende morele gedragscode”, vervolgt ze. “Moraliteit is en blijft menselijk.” Dit is ook de leidraad van de ethische richtlijnen van de ‘HighLevel expert Group on AI’ bij de EU: artificiële intelligentie moet mensgericht zijn en sociaal voordeel opleveren. Daarom zullen mensen nooit vervangen worden door robots of complexe algoritmesystemen, ook niet op de arbeidsmarkt.
We gaan dus naar een wereld waarin een gezonde symbiose tussen menselijke en kunstmatige intelligentie centraal staat - een nooit aflatende evenwichtsoefening tussen autonomie, privacy en kritisch denken om een verbeterde versie van onszelf te worden.
MAAK EEN AFSPRAAK MET MIJ OF ÉÉN VAN MIJN COLLEGA-ADVISEURS OP VLAIO.BE/AFSPRAAK
Als ambitieuze ondernemer wil je maar één ding: dat je zaak vooruit gaat. Daarom investeer je én daarom innoveer je. Maar ook al heb je bakken ervaring, toch blijf je met heel wat vragen zitten.
VLAIO is jouw gids bij de realisatie van je plannen. Wij zijn een kritisch klankbord en brengen sterktes en zwaktes in kaart. Daarbij geven we ook concreet advies over subsidies en fi nanciering. En we brengen je in contact met de juiste experten.
Katie Van den Bulck Bedrijfsadviseur VLAIO
Al 4 jaar op rij de meest innovatieve universiteit van Europa
(REUTERS)
ZERO-WASTE-TECHNOLOGIEËN VOOR EEN AFVALVRIJE MAATSCHAPPIJ SAGALASSOS: EEN ANTIEKE STAD TERUG AAN DE OPPERVLAKTE GEBRACHT
GAME OVER VOOR HET ZIKAVIRUS
Ontdek jezelf. Begin bij de wereld.
To battle diseases with science. To pursue medical breakthroughs together. To develop innovative medicines to improve people’s lives.
Help us make a difference. Whether you have a commercial, scientific or support profile, we are looking for the pioneers who go far beyond the beaten track. Because we know that the path to great discoveries is unpaved. At Galapagos, we all have the desire to seek out the unfamiliar, because that’s where the real innovation happens.
Do you feel the same? Find your calling and help us fuel the biotech revolution at
www.workatgalapagos.com.
COVID-19: katalysator voor digitalisering in de zorgsector?
‘Never waste a good crisis’, zei Winston Churchill bij de heropbouw na de Tweede Wereldoorlog. Crisistijden zijn altijd pijnlijk, maar zorgen tegelijkertijd voor nieuwe uitdagingen, snelle reacties en innovatieve oplossingen. Zo ook in de zorgsector.
Kwetsbare ouderen, te weinig zorgpersoneel en een tekort aan beschermingsmateriaal: een harde realiteit waarmee we allemaal geconfronteerd werden. Het coronavirus heeft een enorme druk op ons zorgstelsel gelegd. “Op zo’n moment hebben we alle hulp nodig die de technologie kan bieden,” zegt Philip Hendrickx, oprichter van Oxypoint. Bedrijven sprongen in de bres om digitale oplossingen te vinden voor contact tracing, social distancing en andere COVIDgerelateerde issues. “Wij voelden de zenuwachtigheid en hebben onze digitale ontwikkelingen rond ademhaling in een stroomversnelling gebracht. De ademhaling verdient extra aandacht in de zorg. Ze is immers een kritische parameter die veel vertelt over de gezondheidstoestand van de mens, maar is vandaag nog te sterk onderbelicht als voorspeller van ons algemeen welbevinden.”
De ademhalingsfrequentie bij een patiënt fluctueert en verandert gedurende een dag, een week, een maand. Continue metingen van de ademhaling zijn daarom efficiënter omdat ze meer accurate data vrijgeven dan de enkele puntmetingen die vandaag in de ziekenhuizen gangbaar zijn op de low-careafdelingen. In die data kunnen trends gespot worden die veel prijsgeven over de gezondheidstoestand van de mens, nog voor de ziektesymptomen verschijnen. “Zo weten we dat een corona-infectie effect heeft op de ademhalingsfrequentie en de zuurstofsaturatie in het bloed, lang voor de patiënt zichtbaar
begint te verslechteren”, aldus Hendrickx. Andere studies tonen aan dat enkel door de analyse van het ademhalingspatroon een hartfalen tot 72 uur op voorhand gedetecteerd kan worden. “Waarom de technologie niet beschikbaar maken op elke plaats in de verzorgingsketen: het ziekenhuis, het revalidatiecentrum, de homes voor bejaarden en ook gewoon thuis?”, vraagt Philip Hendrickx zich af. “Stel, je hebt een digitaal toestel dat niet alleen zuurstof toedient, maar ook de ademhalingsfrequentie meet, de temperatuur, de zuurstofsaturatie, de bloeddruk en de hartslag opvolgt en vervolgens ook alle gegevens automatisch doorgeeft naar een informatieplatform. Dan krijg je aan de hand van een gigantische hoeveelheid data al vroeg indicaties van verbetering of verslechtering van de patiënt en kan er beter op gereageerd worden. Voeg daar nog data uit wearables aan toe, dan breng je gezondheidszorg buiten de muren van de dokterspraktijk of het ziekenhuis en verbind je de patiënt digitaal met diens zorgverlener.”
Die systematische data leert ons ook verbanden leggen: in welk stadium heeft de medicatie effect, slaat de therapie aan? Beter nog: kan de therapie al dan niet automatisch aangepast worden in functie van de evoluerende parameters? Zo wordt gezondheidszorg steeds intelligenter waardoor we beter gewapend zijn tegen een volgende gezondheidscrisis.
Meer over...
Oprichters Dirk Borgonjon en Philip Hendrickx zoeken innovatieve oplossingen om zuurstoftherapie in ziekenhuizen te verbeteren, met betrekking tot de ademhaling. Met de O2COMFORT™ Flowmeter veroverde Oxypoint een marktaandeel van 20% in de Belgische ziekenhuizen en worden nu testen doorgevoerd op de Europese markt. Dankzij een financiële injectie in 2018 van 3,8 miljoen euro kan het bedrijf zich verder toeleggen op internationalisering en de ontwikkeling van een nieuw digitaal product, de O2MATE™ Smart patient companion. Meer info: www.oxypoint.eu.
QARAD: BAKEN IN DE REGELGEVING VOOR IN VITRO DIAGNOSTICA
Het Geelse bedrijf Qarad assisteert al twintig jaar fabrikanten van medische apparatuur met al hun regulatoire noden. Sinds enkele jaren stelt het bedrijf daarnaast ook een elektronisch platform ter beschikking waar die fabrikanten hun handleidingen digitaal ter beschikking kunnen stellen van de gebruikers. Oprichter en CEO Dirk Stynen legt uit.
“Qarad helpt al sinds 2000 om fabrikanten van specifi ek in vitro diagnostica (IVD) te helpen voldoen aan de Europese regels”, steekt Dirk van wal. “Het gaat om alle mogelijke testen op menselijk weefsel, van zwangerschapstesten over cholesteroltesten tot COVID 19-testen en alles wat daartussen zit. De strenge regels geven labo’s natuurlijk zekerheid over de juistheid van de tests. Daarnaast kunnen we voor de fabrikanten trouwens ook optreden als “clinical research organisation”. Stel dat bijvoorbeeld een Chinese fabrikant van HIV-tests zijn test in Europa wil goedgekeurd krijgen, kunnen wij heel die procedure op poten zetten.”
Qarad werkt zowel voor kleine startups en spin-offs (die meestal de kennis noch de mankracht hebben om de regelgeving op te volgen) als voor de grootste fabrikanten van in vitro diagnostica. “Zeven van de tien grootsten ter wereld zijn klant bij ons. Zelfs voor hen kunnen wij veel korter op de bal spelen als het om regelgeving gaat. Voor ons is dat onze corebusiness, voor hen niet.” Binnenkort worden er trouwens nieuwe, strengere regels van kracht die de noodzaak aan een goede opvolging nog pertinenter maken. “Het huidig regelgevend kader bestaat al sinds 1998 en is eigenlijk verouderd door de enorme evolutie in medische technologie en wetenschap. De procedures worden nog strenger en de lat zal nog een stukje hoger te komen liggen.”
De IVD moeten niet alleen aan regels voldoen, ze moeten ook voorzien worden van een handleiding. Sinds een jaar of tien mag die ook elektronisch ter beschikking gesteld worden. “Godzijdank, want met een Europa van twintigtal talen, moest telkens een half telefoonboek bijgevoegd worden”, aldus Dirk. “Of men moest per land een aparte handleiding drukken, wat heel de operatie enorm complex maakte.”
Dat kan eenvoudiger en dus ontwikkelde Qarad een nieuwe dienst. Ze stelt voor medische bedrijven een digitaal platform ter beschikking waar al die handleidingen op geplaatst kunnen worden. Dirk: “Dat klinkt gemakkelijker dan het is. Omdat we in de medische branche zitten, gelden ook hier weer een heleboel randvoorwaarden om dit reglementair voor mekaar te krijgen, bijvoorbeeld rond veiligheid en validatie. Door onze expertise in wetgeving zijn we absolute wereldleiders op deze markt.”
