Fokus Moderne Stad

D I T D O SS I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D AC T I E VA N K N AC K

JAN ‘20

MODERNE STAD

Lydia Peeters Vlotter en vrijer in beweging

De stad in 2050 Wonen - welzijn - werken

Antoine Geerinckx Elektriciteit als deel van de oplossing

PATRICK STUDENER ”Mensen spreken nu van autowegen, trottoirs en fietspaden. Je kunt het ook als trage, middelmatige rijstroken en snelle rijstroken bekijken.”

LEES MEER OP FOKUS-ONLINE.BE. #FOKUSMODERNESTAD

02

EDITORIAL LYDIA PEETERS

FOKUS-ONLINE.BE

Vlotter en vrijer bewegen door de moderne stad Steeds meer mensen wonen, werken en verblijven in steden. Het verkeer wordt alsmaar drukker met meer files, volle parkings en minder levenskwaliteit tot gevolg. Duurzame en slimme alternatieven voor een leefbare, moderne stad dringen zich op.

04

06

08

15

LEES MEER...

04 Wonen: De stad als wit blad 06 Transport: Logistiek onder de loep

M

obiliteit heeft een impact op ons leefmilieu, vroeger als deel van het probleem, morgen meer als deel van de oplossing. Tegen 2050 moeten we ons vervoerssysteem grondig omvormen. Dat draait niet alleen om voeren vaartuigen, maar ook om de gebruikers ervan. Wij kunnen het verschil maken door vaker duurzame vervoersmodi te gebruiken en door zero-emissiewagens aan te kopen of te delen.

Als Vlaamse overheid engageerden we ons tot de Green Deal voor duurzame stedelijke logistiek voor het efficiënt en emissievrij beleveren van steden. Vergroenende en efficiëntieverhogende acties rond logistiek zijn cruciaal voor leefbare steden, bijvoorbeeld pakketbezorging met cargofietsen of micromagazijnen of consolidatiehubs aan de rand van steden. Ook VIL-projecten zoals R!sult en Intello City sluiten hierbij aan.

Slimme mobiliteit bereidt ons voor op de toekomst.

Ik streef naar een modal shift van de wagen naar duurzamere vervoersmodi zoals de deelfiets of -auto, (e-)fiets, (e-) step, het openbaar en collectief vervoer, de waterbus of taxi. De focus ligt op een meer vraaggerichte en duurzame mobiliteit, waarbij we gebruikmaken van diverse vervoersmodi en het aanbod beter afgestemd wordt op de vervoersvraag en reële vervoersstromen. Zo realiseer ik ook de basisbereikbaarheid.

Hiervoor investeren we, in nauwe samenwerking met diverse mobiliteitspartners en met de vervoerregio’s en lokale besturen, fors in de capaciteit en betrouwbaarheid van onze vervoersnetwerken waaronder openbaar

08

Profielinterview: Patrick Studener, Bird

vervoer, vervoer op maat, fietsinfrastructuur en in maatregelen om vlot te schakelen tussen modi zoals mobipunten.

11

Slimme steden: troefkaart op weg naar een duurzamere toekomst

Ook zetten we maximaal in op vergroening van de vloot. Met het grensoverschrijdend BENEFIC-project, voor de ontwikkeling van laad- en tankinfrastructuur voor alternatieve transportbrandstoffen, versnellen we de realisatie van nieuwe laad- en tankpunten voor milieuvriendelijke voer- en vaartuigen. Vóór 2035 rijden alle bussen in Vlaanderen emissievrij.

15

Slimme mobiliteit bereidt ons voor op de toekomst. Vandaag experimenteren we al met zelfrijdende bussen en shuttles, drones, geconnecteerd en autonoom rijden en varen.

We schakelen een versnelling hoger en maken de regelgeving future proof.

We zetten in op ITS-toepassingen (Intelligent Transport Systems) om verkeersstromen efficiënter te maken en zelfs te sturen, bijvoorbeeld het Socrates 2.0-project. Ook ondersteunen we initiatieven op vlak van Mobility as a Service. Met MaaS, de Netflix van de mobiliteit, evolueren we van het bezit van een wagen naar het gebruik van mobiliteitsdiensten wanneer je ze nodig hebt. Zo hopen we multimodaal reisgedrag te stimuleren zodat we ons weer vlotter en vrijer kunnen bewegen binnen een leefbare, moderne stad.

TEKST LYDIA PEETERS, VLAAMS MINISTER MOBILITEIT EN OPENBARE WERKEN

Met bijna 10.000 leasefietsen is Cyclis een van de grootste leasemaatschappijen in België.

We bieden een ontzorgend fietsplan aan voor bedrijven en medewerkers. Complete ondersteuning staat centraal, waarbij Cyclis 24/7 bereikbaar is voor zijn klanten.

We werken samen met 850 fietshandelaren om nationaal fietsleasing aan te bieden. Door deze samenwerking kan Cyclis eender welk model of merk omzetten in een leaseformule inclusief een onderhoudsbudget op maat, een omniumverzekering en VAB pechbijstand.

Iedere medewerker kan dus zijn droomfiets samenstellen bij een lokale fietshandelaar naar keuze en hier zorgeloos van genieten tijdens de leaseperiode.

Bovendien is het leaseconcept kostenneutraal voor het bedrijf en medewerkers hebben een voordeel van ongeveer 40% in vergelijking met een privé-aankoop. Laten we tot slot een belangrijk punt niet over het hoofd zien: de gezondheid van jouw werknemers!

info@cyclis.be

www.facebook.com/teamcyclis

www.cyclis.be

12 Expertpanel: Klimaatneutrale steden met

kansen voor iedereen Antoine Geerinckx: Energietransitie in handen van steden en gemeenten

COLOFON. PRODUCTIELEIDER: Christian Nikuna Pemba HOOFDREDACTIE: Ellen Van Hoegaerden TEKST: Daan Vanslembrouck Rafael Porto Carrero Hannes Dedeurwaerder Bavo Boutsen COVERBEELD: Frederik Hamelynck LAYOUT: Anouk Brusselaers DRUKKERIJ: Roularta

SMART MEDIA AGENCY SMART STUDIO Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40 redactie@smartmediaagency.be studio@smartmediaagency.be

Veel leesplezier Casper Rommens Project Manager

AIXAM, de pionier op het vlak van brommobiels, zet ook in op elektrische wagens

Als bedenker van de brommobiel is AIXAM al meer dan vijfendertig jaar aanwezig op de markt. Het bedrijf zet nu in op innovatieve en originele oplossingen om de mobiliteitsproblemen op het platteland en in de stad aan te pakken met compacte en zuinige designwagens die beschikken over de modernste uitrustingen. AIXAM draagt bij tot de evoluties in de automobielsector. Zo biedt het bedrijf personen zonder rijbewijs de mogelijkheid om te rijden met ecologische, ergonomische, mooie en veilige wagens met een gebruiksgemak dat perfect is afgestemd op de huidige

situatie op het vlak van mobiliteit en de evolutie van het rijgedrag en de wetgevingen. Een compact volume, elegante lijnen, verfijnde afwerkingen, schone en stille motoren... Het gamma voertuigen van AIXAM - dat wordt geproduceerd in Frankrijk met een Japanse motor die bekend is omwille van zijn onverwoestbaarheid creëert een nieuwe levenskwaliteit voor de gebruikers op het platteland en in de stad. Sinds het prille begin ziet AIXAM erop toe dat zijn wagens milieuvriendelijk zijn. Daarom blijft AIXAM tot op heden één van de vaste waarden op het vlak van ecologische wagens met een zeer lage tot geen vervuilende uitstoot. Ook zijn aerodynamica draagt bij tot zijn historisch engagement dat zijn hoogtepunt vindt in de afvalverwerking, aangezien elke wagen van AIXAM 100% recyclebaar is!

In de marge van de huidige trends zet AIXAM ook in op elektrische voertuigen op een markt in volle evolutie. Het cliënteel neemt voornamelijk toe in de stad waar elektrische voertuigen, die vallen onder de wetgeving voor lichte vierwielers, geen hinder ondervinden van de huidige problematiek met

diesel en de uitstoot. Hoewel de prijzen van een AIXAM op papier hoger lijken, moeten we u wijzen op enkele besparingen die u zal ondervinden op lange termijn, met een lange lijst aan voordelen: geen technische keuring, geen verkeersbelasting, goedkope onderhoudsbeurten, met een verbruik van drie liter per honderd kilometer met een volle tank van 16 liter kan u dus tot 500 kilometer afleggen – of verder, de bespottelijk lage kostprijs van een verzekering in vergelijking met traditionele wagens.

AIXAM bereikt momenteel een breed publiek (van 16 tot 96 jaar!) dat steeds vaker uit jonge bestuurders bestaat – een brommobiel is namelijk een veilig alternatief voor scooters, dankzij de carrosserie en de vier wielen en dat stelt ouders gerust... Daarnaast is AIXAM ook het enige merk van brommobiels dat over een ABS-systeem beschikt. Tot slot weet AIXAM zich te onderscheiden dankzij een gamma met uitgebreide keuzemogelijkheden, ook voor professionele klanten, met een twaalftal modellen.

Zelf voorwerpen maken of lokaal prototypes en producten in kleine series vervaardigen om een economische activiteit uit te bouwen: voor de meesten zijn het vage concepten die onmogelijk werkelijkheid kunnen worden.

Door de globalisering, de productiviteitsstijging en de reorganisatie in de sector trok de industrie uit Brussel weg. Is het onvermijdelijk dat productieactiviteiten – die waarde en jobs creëren en het gemakkelijker maken om materiaal te herbenutten – verdwijnen uit de moderne stad?

Het Brusselse fablabnetwerk wil het tegendeel bewijzen.

Fablabs, van fabrication laboratories, zijn ruimten waar mensen knowhow delen en gebruik kunnen maken van (voornamelijk digitale) apparaten.

Ze kunnen er 3D-printen en hout, plastic, steen en andere materialen snijden op basis van digitale tekeningen. Ook textiel zeefdrukken of bevlokken is er een koud kunstje. In een fablab kan (bijna) alles. Niet alleen door de apparaten, maar vooral dankzij de gedeelde expertise.

Ondernemers bouwen er hun prototypes, ambachtslui maken er hun producten in kleine series, uitvinders ontwikkelen er hun ideeën, studenten werken er aan hun afstudeerproject en burgers verwezenlijken er hun dromen.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest stapte mee in de fablabdynamiek om de mix van activiteiten in de stad te vergroten, en creëerde er ook de nodige ruimte voor. Als aanvulling op het bestaande aanbod in Brussel richtte het drie openbare fablabs in die toegankelijk zijn voor iedereen: cityfab 1, cityfab 2 en cityfab 3. Die worden gecoördineerd door citydev.brussels.

Het team van cityfab 1 maakt u vertrouwd met de wereld van de fablabs: u kunt er een waaier aan opleidingen volgen en er staan twee fabmanagers voor u klaar. Het fablab is gevestigd in de incubator greenbizz.brussels in Laken en is open van dinsdag tot zaterdag. Iedereen kan er terecht.

Adres : Dieudonné Lefèvrestraat 37, 1020 Brussel In cityfab 2 kunt u puren uit het ecosysteem van ondernemers. Het team helpt u om van uw idee een prototype te maken en de haalbaarheid van uw project te evalueren. Dit fablab op de Da Vinci-site van citydev.brussels in Evere wil de wisselwerking tussen start-ups en kmo’s bevorderen.

Adres : Jules Bordetlaan 13, 1140 Brussel Ook in cityfab 3 in Anderlecht is iedereen welkom. Het fablab onderscheidt zich door de deskundigheid van de fabmanagers en het aanbod aan apparaten, dat vooral gericht is op wie al enige ervaring heeft. Zo staat er in cityfab 3 een waterstraalsnijmachine waarmee u door steen en marmer kunt snijden.

Adres : Veeartsenstraat 42, 1070 Brussel Voor meer informatie kunt u terecht bij Perrine Collin op het nummer 02 422 50 84.

04

WELZIJN WONEN

FOKUS-ONLINE.BE

De stad als wit blad Als we de film ‘Minority Report’ mogen geloven, leven we in 2054 allemaal in de hoogte en worden we aan ons appartement opgepikt door magnetische minibussen. Zo’n vaart zal het misschien niet lopen, maar dat we de stad in de toekomst zullen moeten herdefiniëren, staat wel vast.

S

teden oefenen al sinds hun ontstaan een onweerstaanbare aantrekkingskracht op mensen uit, omwille van de concentratie van arbeid, amusement en kansen.

In 1950 leefde ongeveer 30 procent van de wereldbevolking in steden, een percentage dat in 2014 al tot ruim de helft was opgelopen. De verwachtingen van de VN is dat tegen 2050 maar liefst 66 procent van onze medebewoners in een stad woont.

De vraag is dus: hoe houden we die steden leef- en werkbaar? Niet alleen in termen van mobiliteit en gezondheid, maar ook qua bewoning? Zal er ruimte genoeg zijn voor iedereen, moeten we niet stilaan kleiner en hoger wonen? Volgens Nicolas Vandoorne van architectenatelier Ruimtemannen mogen we niet vanuit een al te negatieve insteek vertrekken. “De stad werd, en wordt nog steeds, teveel gepercipieerd als een overweldigende mix die tot conflicten leidt.

Terwijl het net de vlucht naar het platteland is geweest die het grootste probleem van vandaag – het verkeersinfarct – heeft gecreëerd. We moeten de stad niet zien als een conflicterende, maar als een uitdagende mix van structuren.”

Een radicaal herdenken van de stadsstructuur, zoals we in veel sciencefictionfilms zien, is volgens Vandoorne dan ook niet aan de orde.

“Het is net die gezonde mix die aantrekt. De combinatie van gekoppelde gezinswoningen met een stadstuintje, woontorens met kleine units en alles daartussen moet het draagplatform van de stad zijn.” Dat de stad van de toekomst er niet compleet anders zal uitzien is ook de overtuiging van architect Joachim Declerck van Architecture Workroom Brussels. “Heel wat zaken zullen herkenbaar blijven, zoals dat met steden al eeuwenlang het geval is: straten, gebouwen, pleinen... Alleen zal de manier waarop we leven en de betrokkenheid van bewoners ingrijpend veranderen: minder plaats voor de

auto, delen van het gemeenschappelijke… Er zal continuïteit zijn, geen kwantumsprong zoals in sciencefiction.”

Maar het is een feit dat we, gezien de groeiende wereldbevolking, dichter bij elkaar zullen moeten wonen. “Toch geloof

ik niet dat we willen en per se moeten evolueren naar minuscule woonunits”, aldus Declerck. “Wat we moeten doen, is een politiek ontwikkelen om onze huidige manier van wonen te heruitvinden. Niet door de bestaande oppervlakte door drie te delen, maar door de bestaande ruimte beter

Het versterken van de openbare belevingsruimte wordt de sleutel tot succes.

— NICOLAS VANDOORNE, RUIMTEMANNEN

te benutten, zodat we een kwaliteitssprong in de woonsituatie realiseren. Dat zal van architecten en besturen vragen om niet langer in termen van losstaande kavels en gebouwen te denken, maar om bestaande verkavelingen en buurten te herdenken zodat er meer ruimte ontstaat voor groen, waterbuffering, energieopslag… Voor ons wordt het dus complexer, maar net daarom ook interessanter in de toekomst.”

Om die noodgedwongen inkrimping van woonruimte te compenseren zullen in de stad van de toekomst openbare ruimtes veel meer belevingsruimtes moeten worden, die dienen als rust- en ontmoetingsplaatsen in het leven van de stad. “Het versterken van de openbare belevingsruimte wordt de sleutel tot succes”, meent Vandoorne. Joachim Declerck geeft het voorbeeld van straten: die zijn nu grotendeels functioneel – auto’s van het ene naar het andere punt brengen en ze parkeren – en worden veel minder gebruikt voor sociale activiteiten. “Daar liggen kansen op lichte verdichting”, stipt hij aan. “Terwijl het stadsleven tegelijkertijd aangenamer zal worden, aangezien de auto uit het stadsbeeld zal verdwijnen.”

Die publieke ruimtes zullen wel hoogstaand moeten worden ingevuld, met speeltuinen, zwemvijvers, volkstuintjes, sportvelden, terrasjes… “Binnen dit landschap kunnen dan woonvormen ontwikkeld worden, waar niet de oppervlakte en het volume de kwaliteit bepalen, maar de essentie van wonen: ruimtegevoel, lichtinval, privacy en rust. Zodat mensen kunnen cocoonen in de plezante chaos van de stad”, besluit Nicolas Vandoorne. Of zoals Declerck het nog kernachtig formuleert: “Levenskwaliteit zal in de stad van de toekomst veel meer centraal staan.”

TEKST HANNES DEDEURWAERDER

WONEN EN WERKEN IN ANTWERPEN # BEN: Bijna Energie Neutraal # Nieuwbouw in de CADIX-wijk, het kloppend hart van het Eilandje # Kwalitatief hoogstaande materialen # Veel licht, ruimte, comfort en luxe # Ondergrondse parking # Fietsenstalling en oplaadpunten voor elektrische fietsen # Vlak bij winkels, restaurants, galerijen, openbaar vervoer # Grote gemeenschappelijke binnentuin

EILANDJE ANTWERPEN

NEW YORK RESIDENCE

LONDON RESIDENCE

VENICE RESIDENCE

STOCKHOLM RESIDENCE

Meer info? www.demeester.eu Makelaarskantoor De Meester Jordaenskaai 21 I 2000 Antwerpen I T 03 227 06 36 I www.demeester.eu

VERKEN BRUSSEL MET EEN WOONTOUR 02.02 van WOLUWEVALLEI tot WARANDEPARK 16.02 van REYERSLAAN tot CONGRESKOLOM 15.03 van NOORDWIJK tot TOUR & TAXIS 31.03 HUREN voor STARTERS 22.04 WONEN rond het WESTSTATION 16.05 COHOUSING in BRUSSEL 06.06 BRUSSEL in het GROEN 21.06 BRUSSEL met KINDEREN Schrijf je in voor een woontour via www.woneninbrussel.be/woontours

06

ECOSYSTEEM LOGISTIEK 3 VRAGEN AAN...

FOKUS-ONLINE.BE

De toekomstige logistiek onder de loep

BIE DE KEULENAER PROJECTMEDEWERKER MVO VLAANDEREN

Wat is het huidige ‘klimaat’ inzake duurzaam ondernemen?

“Kmo’s moeten meer dan ooit rekening houden met duurzaamheid en zorg voor mens en milieu. Heel wat multinationals leggen sociale voorwaarden en milieu-eisen op aan hun partners en leveranciers. Ook consumenten beoordelen steeds vaker het ethisch karakter van een bedrijf alvorens te kopen.”

Welke doelstellingen zijn prioritair?

“Tegen 2030 engageerden alle lidstaten van de VN zich via de 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) tot initiatieven en beslissingen om onze planeet en maatschappij op duurzame koers te brengen.

Nieuwe businessmodellen zijn nodig met aandacht voor mens, milieu en maatschappij, waarbij ook nietfinanciële kosten in rekening worden gebracht.”

Hoe krijg je medewerkers mee in die visie?

“Door een duurzaamheidsbeleid te integreren in de bedrijfsstrategie, kunnen bedrijven activiteiten en beslissingen toetsen aan duurzaamheidswaarden. Het is belangrijk om eerlijk en transparant te communiceren en zo medewerkersbetrokkenheid te creëren. Ook het aanreiken van ideeën en het toewijzen van verantwoordelijkheden moet kunnen.”

2050 klinkt nog ver, maar de tijd tikt genadeloos verder. Nu moet het ijzer gesmeed worden om over dertig jaar in levensvatbare steden te wonen: steden die voorzien zijn van ecologisch comfort en de bevolking stabiliteit op elk vlak kunnen garanderen.

T

egen 2050 zou twee derde van de wereldbevolking in een stad wonen. We spreken dan over meer dan negen miljard mensen die allemaal honger hebben en afval produceren. Willen we niet in een urbane crisis verzanden, moeten we nu actie ondernemen.

Uitdagingen om U tegen te zeggen, zeker als je weet dat we met de klimaatdoelstellingen absoluut moeten bijsturen in ons transport en onze logistiek. Eric Corijn is professor dokter aan de Vrije Universiteit Brussel en verbonden aan Cosmopolis, Centre for Urban Research. Hij stelt dat er drie grote uitdagingen zijn: het creëren van een duurzaam ecosysteem, meer sociale gelijkheid en leren samenleven op basis van verschil, het kosmopolitisme. “Om dat te verwezenlijken moeten we meer inzetten op lokale economie. Ons dagelijks leven is niet zo makkelijk te deterritorialiseren. Een lokaal ecosysteem afbakenen en daarin bekijken wat in korte ketens en in een circulaire economie kan worden geproduceerd, kan een eerste grote stap zijn. Om moderne steden op logistiek vlak goed en duurzaam te voorzien, moet er een akkoord komen tussen stad en ommeland.

Zo lokaal mogelijk het dagelijkse

leven voorzien is essentieel. Dat geldt voor diensten, infrastructuur en productie.”

Corijn verduidelijkt dat er nu wordt ingezet op industriële monocultuur voor een grote wereldmarkt. “Dat systeem is duur, niet toegankelijk voor de armen en geeft geen gevraagde kwaliteit aan de (bewuste) middenklasse. Daarom die verschuiving naar meer lokaal

digitaal geconnecteerd netwerk van hubs en transport. “Goederen van verschillende producenten en logistieke dienstverleners zullen grotendeels geconsolideerd worden in één of meerdere magazijnen aan de stadsrand. Van daaruit worden ze via een netwerk van microhubs en emissievrije, of zelfs CO2absorberende en geluidsarme, voertuigen tot bij de klant of de consument geleverd.”

Efficiënte hervul- en retourlogistiek zorgt voor een drastische reductie van de afvalberg.

— STEFAN BOTTU, VIL

geproduceerd voedsel: bio, kwaliteit, diversiteit en ook minder per persoon of beter: minder, maar beter.”

Lokaal produceren en distribueren is één, maar een flow van buiten de stad naar binnen, en omgekeerd, zal er altijd zijn. Stefan Bottu is als projectleider verbonden aan VIL, innovatieplatform en speerpuntcluster voor de logistieke sector in Vlaanderen, en ziet in zijn glazen bol dat de goederenbelevering in 2050 deel zal uitmaken van het ‘Physical Internet’, een wereldwijd

Door verregaande samenwerking en consolidatie moet de beladingsgraad van voertuigen ook gemaximaliseerd worden. “Verregaande digitalisering zorgt ervoor dat de voorkeuren van de consument gekend zijn en op een efficiënte manier kunnen beleverd worden. Nieuwe technologieën veranderen het stadsbeeld. Zo zorgt 3D-printing voor een shift van het transporteren van eindproducten naar grondstoffen. Efficiënte hervul- en retourlogistiek zorgt voor een drastische reductie van de afvalberg en kadert in een toename

BRAND REPORT SIEMENS

Efficiënt je kilometers afleggen Elk vervoersmiddel heeft zijn voordeel. Wat niet wil zeggen dat je die voordelen niet kunt samenbundelen. Intermodaal reizen heet dat dan.

N

et daarop speelt het concept Mobility-as-a-Service (MaaS) in, dat steden, lokale overheden en transportbedrijven vooruithelpt. “Het is ondertussen een robuust model waar iedere speler zijn gading in gevonden heeft”, zegt Geert Vanbeveren, Head of International Sales for Intermodal Solutions. Die spelers zijn onder meer e-scooters, autodelen en natuurlijk ook het openbaar vervoer, allen geïntegreerd op één platform dat je van de eerste tot de laatste kilometer begeleidt.

Hans De Ruysscher, Business Development Manager bij Siemens Mobility België, levert met Siemens Mobility de technologie voor dit geïntegreerd systeem met de Mobility Marketplace, een marktplatform met modulaire systemen. Individueel, efficiënt en milieubewust onderweg zijn wordt gemakkelijker en er kunnen bovendien verschillende apps gecreëerd worden.

“Via die apps kun je automatisch vaststellen waar mensen op- of afstappen.

De gebruiker krijgt niet alleen info, maar kan ook boeken.

Zo krijg je de beste prijs op het einde van de reis en hoef je zelfs niet te stempelen.

Seamless ticketing.”

En het zijn vooral landelijke regio’s die daarvan kunnen profiteren. “Het is altijd een uitdaging voor de operatoren om te weten hoeveel reizigers er waar en wanneer zijn. Minder bussen betekent nog minder mensen. We kunnen de routes in kaart brengen en beter voorspellen.”

“MaaS helpt bovendien een balans in stand te houden tussen reizigers en de

belangen van een stad, zoals minder CO2 of verkeershinder door wegenwerken”, vult Vanbeveren aan. Intermodaal reizen maakt enorm veel mogelijk. Waar nu door een kleine treinvertraging mensen vaak een busconnectie missen, kan door een eenvoudig signaal aan de wachtende bus vermeden worden. Na de modale shift volgt ook de mentale shift. “Het risico is zeer laag, tickets kopen is zeer gemakkelijk en de reiziger hoeft zich niet af te vragen of ze bus nog gaan halen of de deelfiets nog ter plekke zullen zijn”, sluit De Ruysscher af.

Meer over...

Siemens Mobility is meer dan 160 jaar leider in transportoplossingen en blijft zijn portfolio continu innoveren in zijn kernactiviteiten, namelijk rollend spoormaterieel, spoorautomatisering en -elektrificatie, intelligente wegverkeerssystemen en aanverwante diensten. Met digitalisering stelt Siemens Mobility mobiliteitsoperatoren over de hele wereld in staat hun infrastructuur intelligenter te maken, de passagiersbeleving te verbeteren en beschikbaarheid te optimaliseren. Meer info: www.siemens.be/mobility. Contact: SiemensMobility.be@siemens.com

van meer lokale en circulaire productiecycli.” Autonome en digitaal geconnecteerde voertuigen zullen in de toekomst steeds vaker zorgen voor levering op maat. Bottu: “Waar mogelijk, wordt er gebruik gemaakt van belevering over het water of van bestaande infrastructuur zoals het openbaar vervoer. Drones worden ingezet in beperkte toepassingsgebieden zoals voor dringende levering aan ziekenhuizen.

Door deze vernieuwingen draagt de logistiek aanzienlijk bij aan een groeiende, maar leefbare en emissieneutrale verstedelijking.”

Prof. Corijn besluit: “De industrie is niet langer de grootindustrie van massaproductie en brandmerken.

Er zal meer ‘maakindustrie’ naar de steden terugkeren. We zullen produceren op maat én juist op tijd.

Artificiële intelligentie, 3D-printing, kleinschaliger werken… het zal allemaal bijdragen tot een andere stad. Klassieke laaggeschoolde en repetitieve arbeid zal verdwijnen en geautomatiseerd worden.

De hoofdzaak is dan om de productiviteitswinst met robots niet te privatiseren, maar eerder te herverdelen via loon en vrije tijd.”

TEKST DAAN VANSLEMBROUCK

ADVERTORIAL

Gezellige warmte?

Ga volle gas… voor gas!

Elektriciteit is onmisbaar en ondenkbaar geworden je hebt ongetwijfeld als eens meegemaakt hoe ‘gehandicapt’ je bent wanneer de stroom uitvalt. Maar wanneer het erop aankomt je huis te verwarmen of te koken, kun je voor een alternatieve energiebron kiezen, namelijk gas. Een van de bekende leveranciers die gas leveren op de Belgische markt, is Antargaz.

Expertise Antargaz maakt deel uit van het in 1882 opgerichte UGI Corporation, een beursgenoteerd Amerikaans bedrijf dat wereldwijd gespecialiseerd is in energieoplossingen – sinds kort levert het naast gas ook elektriciteit. Antargaz – het vroegere Shell Gas Benelux – is sinds de jaren 50 actief in onze contreien en heeft in al die jaren heel wat expertise opgebouwd. Het levert meer dan 650.000 ton gas per jaar aan meer dan 3.250.000 klanten in België, Nederland, Luxemburg en Frankrijk.

De hoofdzetel is gevestigd in Diegem maar het bedrijf telt meerdere filialen verspreid over de regio waar het actief is.

‘Kookpunt’ “Elektriciteit is onmisbaar, maar om een hele woning te verwarmen, is het een duurdere oplossing”, legt Wendy Binst, sales manager voor de Benelux, uit. “Dan is gas een ecologischer en economischer alternatief.” Maar wie kiest nu voor welk type gas? En waarom?

Waar aardgas beschikbaar is, is dat de meest voor de handliggende keuze, gaat Binst verder. Kan een woning niet aansluiten op het aardgasnetwerk?

Dan kan er geopteerd worden voor butaan- of propaangas. Beiden zijn evenwaardige gassen met een

gelijkaardige toepassing en zijn verkrijgbaar in flessen of tanks. Ze kunnen ingezet worden om een woning te verwarmen en ze kunnen dienen om te koken. Het verschil tussen beide – zonder al te technisch te worden – zit ‘m in het ‘kookpunt’.

Gas wordt altijd geleverd in vloeibare vorm maar door een fysisch proces begint het te ‘koken’ of te verdampen en zo ontstaat de vorm die door je gasleidingen stroomt en die je nodig hebt om je potje mee te koken.

Butaangas kennen de meeste mensen wel van de flessen die doorgaans binnen gebruikt worden. Propaan wordt meestal opgeslagen in boven- of ondergrondse tanks, waar dan een of meerdere huishoudens op aangesloten worden.

Onder- of bovengronds?

“Een bovengrondse tank is het goedkoopst omdat je de ingraafkosten kunt uitsluiten, maar tegelijk ook de minst esthetische optie. Van een ingegraven tank zie je doorgaans enkel een bescheiden groen deksel. Een tank kan aangekocht of gehuurd worden.

De ondergrondse varianten worden meestal gekocht en bij doorverkoop van de woning ook notarieel mee verrekend.

Bovengrondse tanks worden gehuurd.

De grootte van de tanks helpen wij doorgaans mee bepalen aan de hand van enkele parameters: grootte en

samenstelling van het gezin, grootte en leeftijd van de woning (oudere huizen zijn minder goed geïsoleerd, dus daar ligt het verbruik iets hoger…”

Samen en toch apart Antargaz levert ook netwerk-gastanken.

Dat zijn tanks die geïnstalleerd worden met de bedoeling er meerdere gebruikers op aan te sluiten. Denk maar aan appartementen, campings, vakantiewoningen… “De tanks worden al dan niet ondergronds geinstalleerd en elke gebruiker betaalt voor zijn verbruik. Dat wil zeggen dat hij ook een individuele meter en een aparte factuur krijgt.”

Waarom gas?

Waarom je zou kiezen voor gas?

“Omdat het een makkelijke en multifunctionele oplossing is. Je kunt ermee verwarmen, koken, je zwembad verwarmen, een gasbarbecue aansteken, een gasvlameffecthaard mee doen branden… En omdat het een duurzame energievorm is. Gas stoot veel minder roet, CO2 en NOx uit en je toestellen gaan ook langer mee.

Bovendien is het een pakket-zonderzorgen want Antargaz plaatst, vult en onderhoudt de tank. Als klant heb je er geen omzien naar. Met de optie telemetrie – het meten van op afstand – kunnen we het tankpeil in de gaten houden zodat je nooit zonder gas valt.”

Intussen heeft Antargaz ook een online platform waarmee de consument die graag zelf de touwtjes in handen houdt zelf zijn energielevel in de gaten kan houden of zijn meterstand kan opvolgen.

Correct gebruik En dan hebben we het nog niet over veiligheid gehad. “Hoeft ook niet”, zegt Binst, “want gas is absoluut veilig als het maar op een correcte manier gebruikt wordt.” Het plaatsen van installaties wordt dan ook uitsluitend overgelaten aan professionals die door Antargaz opgeleid en gescreend worden. Een butaangasfles aansluiten is trouwens kinderspel. De meegeleverde adapter of ontspanner hoeft enkel op de gasfles geschroefd te worden. En de flessen zelf, die worden bij elke terugname telkens opnieuw gekeurd voor ze weer gevuld worden.

“Mensen zijn soms onterecht bang van gas”, besluit Binst. “Want als je een sigarettenaansteker in je broekzak hebt zitten – en die is tenslotte ook gevuld met butaangas – dan verwacht je toch ook niet dat je broek binnen de kortste keren gaat ontploffen? Met gas is het precies hetzelfde. Zolang je het gebruikt zoals het hoort en waarvoor het bestemd is, kan er je niks overkomen.”

www.antargaz.be

08

INTERVIEW PATRICK STUDENER

FOKUS-ONLINE.BE

Bird strijkt neer, de stad bloeit op De elektrische trottinettes ofte deelsteps van Bird zijn alomtegenwoordig en hun populariteit groeit elke dag.

Bird is een beetje avant-garde binnen de wereldwijde revolutie van de micromobiliteit; een bundel van transportmethodes met zeer licht gewicht, meestal bedoeld om de laatste kilometer van een traject te overbruggen.

D

e 34-jarige Oostenrijker Patrick Studener leidt vanuit Amsterdam de operaties van Bird in Europa, het Midden-Oosten en Afrika. De start-up bestaat nog maar twee jaar en wordt ondertussen op 2 miljard USD geëvalueerd. Ter vergelijking: Airbnb had drie jaar nodig om op één miljard USD gewaardeerd te worden.

Hoe ben je bij Bird neergestreken?

“Travis Vanderzanden, de oprichter en huidige CEO van Bird, leidde vroeger de internationale uitbouw van Uber. Begin februari vorig jaar vroeg hij om de rangen van zijn start-up te vervoegen. Hij nodigde me uit om naar hun operaties in Santa Monica te komen kijken. Toen hadden we misschien twintig steps, we maakten er eentje per dag op kantoor. We zagen de ongelooflijke toename in vraag en de mensen waren erg enthousiast over het gebruik. Maar we vroegen

Willen volwassenen zo’n elektrische step wel gebruiken?

Het antwoord is duidelijk ja. ons af: willen volwassenen dat eigenlijk gebruiken? Het antwoord is duidelijk ‘ja’. Los Angeles en Santa Monica hebben erg veel gemeenschappelijk met Europese steden. Er zijn veel verkeersopstoppingen. Ik was vorige week nog in Parijs en je beweegt je daar ongeveer aan acht kilometer per uur. Dat is de maximale snelheid in het stadscentrum. Het duurt 40 minuten om drie kilometer verderop te geraken.”

TEKST RAFAEL PORTO CARRERO

Hoe bekijk jij stadsverkeer?

“Transport is een vloeiend concept. Een fiets is een vorm van micromobiliteit. Het leuke is dat je verschillende opties hebt. Natuurlijk zijn er nog transportwoestijnen buiten de steden waar mensen afhankelijk zijn van de auto. Als mensen daar de bus missen, is er soms geen extra bus voor het komende

BEELD FREDERIK HAMELYNCK

BRAND REPORT GET DRIVEN

‘Time is money’ I

n een moderne stad telt elke seconde. De stad ruist, het bedrijfsleven bruist en we komen altijd tijd te kort. “Daarom moeten we onze tijd zo goed mogelijk besteden”, vertelt Gunther Ghysels, zaakvoerder van Get Driven.

“Time is money! Weet je hoeveel tijd er verloren gaat in het verkeer? Enerzijds door files, maar anderzijds doordat je niet kunt werken als je aan het rijden bent? Wel, in een carrière van dertig jaar en een woon-werktraject Antwerpen-Brussel spenderen we gemiddeld 7.000 uur in de auto. Omgerekend is dat bijna een volledig jaar, dag en nacht.”

De oplossing is om die tijd zo nuttig mogelijk in te vullen. “We gaan naar een on-demand economie waarbij we de vraag perfect invullen met een op maat gemaakt aanbod. Iemand moet ergens zijn, dus waarom die persoon niet in zijn eigen wagen brengen? Er is een (gratis) wagen beschikbaar én de persoon in kwestie kan ondertussen werken op de laptop, overleggen met collega’s of door mails gaan terwijl hij of zij door een chauffeur naar een volgende locatie wordt gebracht.

Voor bedrijfsleiders is dat echt gewonnen

Meer over...

Get Driven is een platform die via app en web beschikbaar is, waar gecertificeerde drivers in de wagen van de klant rijden om voor tijdsbesparing en/of veiligheid te zorgen.

Niemand zal 7 dagen op 7 nood hebben aan een privéchauffeur, maar wanneer de vraag er is, moet het aanbod er ook zijn.

tijd.” Die on-demand economie zal zich ook variabel gedragen. “Niemand zal 7 dagen op 7 nood hebben aan een privé chauffeur, maar wanneer de vraag er is, moet het aanbod er ook zijn om die nieuwe denkwijze verder te implementeren.”

GUNTHER GHYSELS FOUNDER EN CEO

PATRICK STUDENER INTERVIEW

#FOKUSMODERNESTAD anderhalf uur. Daarom beschouw ik ook Bird als een vloeiend concept. Een zwerm Birds moet neerstrijken waar er effectief behoefte is.

De vaste oplaadpunten voor e-bikes zijn een gemengd succes. Als een bedrijf met 10.000 werknemers morgen verhuist, dan sta je daar met je vast ankerpunt. Daarom is machine learning voor ons zo belangrijk. Stel dat het morgen regent in Antwerpen, dan gaan we minder steps uitrollen. Maar daar eindigt het niet. We hebben een intern weerteam. Hoeveel gaat het regenen? Wanneer juist? Dat proberen we allemaal te voorspellen.”

Vanwaar de fascinatie voor micromobiliteit?

“Het probleem is dat er nog steeds te veel auto’s zijn, toch? Ritten delen zoals we bij Uber deden, is een eerste stap naar het afschaffen van het ‘moeten’ bezitten van je eigen auto. Het zorgt er bovendien voor dat de auto’s effectief op straat worden gebruikt. Dat zijn voertuigen van één ton die veel ruimte op de baan innemen en waar gemiddeld 1,1 persoon per rit in zit. Bovendien nemen ze veel parkeerruimte in beslag als ze gemiddeld maar één uur per dag gebruikt worden. Er komt binnenkort een hele reeks nieuwe mobiliteitsopties bij. Het is onze bedoeling om steden terug leefbaarder te maken.”

Hoeveel DNA van Uber zit in Bird?

“De mantra van Uber was waarschijnlijk ‘groei ten koste van alles’. De achtergrond van Bird is verschillend. De moeder van Travis was chauffeur van de plaatselijke schoolbus. Hij wil vooral dat de steden minder verkeersopstoppingen hebben en gelooft dat er een gemakkelijkere manier is. Hij heeft twee kleine dochters en wil van de CO2-emissies af.

Vanaf dag één is Bird transparant naar binnen én naar buiten toe. We hebben bijvoorbeeld al in een vroeg stadium gesprekken met een stad vooraleer we lanceren. We willen daadwerkelijk een duurzaam, ecologisch bedrijf opbouwen. Iedereen kan een snelgroeiend of een winstgevend bedrijf bouwen, maar kun je beide?”

Wat verklaart het succes van Bird?

“Mensen vinden het niet leuk om vast te zitten in een stilstaande, glazen doos. En er is dit element van jezelf echt vrij te voelen en te

Vaak is 40 tot 60 procent van de stadsruimte gereserveerd voor rijdende of geparkeerde auto’s. bewegen op een Bird. Mensen proberen het vaak tijdens het weekend uit en beseffen dan heel snel dat het een consistente service in de stad is. Dan wordt het een vaste dienst om te pendelen. Onze volumes tijdens de week zijn hoger dan in de weekends. Ik denk dat 60 of 70 procent van alle ritten begint en eindigt aan metrostations. Het is echt interessant om te zien hoe mensen het gebruiken voor de eerste en laatste mijl.”

Je deelde een studie van McKinsey over de Duitse stad München op je LinkedIn. Micromobiliteit zou naar schatting 80.000 ton uitstoot van kooldioxide van auto’s per jaar kunnen besparen.

“We bestaan nog maar twee jaar. Er zijn geen gegevens zoals 100 jaar auto- of 50 jaar fietsgeschiedenis. Dus ik heb niet veel studies, maar ik ben blij dat er dan zoiets verschijnt.

Eén statistiek die echt opvalt, is dat er in heel wat steden zo’n 40 tot 60 procent gereserveerde stadsruimte voor rijdende of geparkeerde auto’s bestaat. In München komt dat overeen met 180 voetbalvelden. Dat is toch te gek voor woorden. De meeste mensen die je kent, zullen waarschijnlijk vertellen dat ze in een tweerichtingsstraat wonen. Maar eigenlijk wonen ze in een straat met vier richtingen. Er zijn al twee rijstroken voor het parkeren alleen voorzien.”

Hoe kun je CO2 visualiseren?

“Een ton CO2 ziet eruit als een luchtballon van 20-30 meter. München heeft de luchtkwaliteitsnormen zo vaak geschonden dat de Europese Commissie en de Duitse federale regering procedures tegen de stad gestart zijn.

Maar ook Parijs en Londen overschrijden vaak

de smognormen. Dat verschilt niet alleen van stad tot stad, maar ook van een hoofdstraat tot een zijstraat. In Parijs hebben we eens CO2meetapparatuur op de steps geplaatst. Zo kun je uitvissen wat bijvoorbeeld de gezondste weg voor je kind naar school is.”

Wat betekent dat voor de openbare weg?

“Het is grappig dat mensen nu van trottoirs, fietspaden en autowegen spreken. Je kunt het ook als trage, middelmatige rijstroken en snelle rijstroken bekijken. Veel stadsplanners of burgemeesters zeggen niet langer de fietsstrook, maar groene of alternatieve rijstrook. Als je het geen fietsstrook noemt, is het ook immers breder. Nou, ze zijn bijvoorbeeld even breed en gaan ongeveer even snel. En ze werken heel goed samen. Het is een vergelijkbare rijstrook.

En zeker, ik zit liever op een Bird naast een fiets dan tussen twee auto’s.”

SMART FACT. Was je geen VP bij Bird geweest, dan… “… was ik nu piloot. Transport en menselijk vervoer zijn altijd mijn obsessie geweest. Ik herinner me nog toen ik klein was en de eerste keer op een vliegtuig stapte. Dat was magie.”

09

De omgekeerde last mile De laatste kilometer van de huis-aan-huislevering wordt wel eens de laatste flessenhals van de logistiek genoemd. Het Estische Starship heeft daarom een kleine, autonome robot op wieltjes ontwikkeld. Ahti Heinla en Janus Friis hebben vroeger al eens samen Skype opgericht. De robotjes zijn vooral geschikt voor voorsteden en universiteitscampussen en kunnen, net als Bird, met een app gereserveerd worden. Voedingsreus Sodexo is partner voor de eerste uitrol op de campus van George Mason University in de VS. Ze rijden ook rond in Milton Keynes, Londen.

Last mile op het water Verder in Estland hebben onderzoekers van Tallinn University of Technology het project Nymo op poten gezet. Dat is een autonoom scheepje dat net als de Starshiprobot huis-aan-huisleveringen doet, maar dan op zee. Nymo zal ook afval kunnen ophalen.

Dat resulteert in minder risico voor de mens, lagere transportkosten en minder energieverspilling. Het idee is vooral voor korte afstanden tussen kleine eilandengroepen bedoeld. Vanaf 2020 gaat Nymo in Finland van start, aldus projectleider Heigo Mölder.

Wil je nog meer lezen? Surf snel naar

FOKUS-ONLINE.BE #FOKUSMODERNESTAD

STADSINITIATIEVEN KLIMAAT

#FOKUSMODERNESTAD

011

Slimme steden: troefkaart op weg naar een duurzamere toekomst De berichten over de luchtkwaliteit in Sydney of het waterpeil in Venetië maakten de afgelopen weken duidelijk dat steden wereldwijd steeds meer te kampen hebben met de gevolgen van de klimaatopwarming. Tegelijkertijd wijzen zowat alle studies op het feit dat een verdere verstedelijking misschien wel dé belangrijkste evolutie is om de globale klimaattransitie succesvol te laten verlopen.

D

e toekomst zal stedelijk zijn of zal niet zijn, luidt het oordeel. Maar waarom zijn net de steden zo belangrijk en hoe spelen ze vandaag al hun rol in de transitie?

“Steden zijn het meest gevoelig aan de gevolgen van de klimaatverandering”, aldus stedenbouwkundige Michaël Ryckewaert (VUB), die aan het hoofd staat van het Cosmopolis Centre for Urban Research.

“Daardoor zit hier natuurlijk ook de grootste potentie en spelen steden hoe dan ook een cruciale rol in de klimaattransitie”.

Een eerste voor de hand liggend element hierin zijn de stedelijke woonvormen, die veel meer mogelijkheden bieden inzake zuinigere energievoorzieningen en ruimtelijke verdichting. Vlaams bouwmester Leo Van Broeck probeert sinds zijn aantrede die boodschap zoveel mogelijk in de aandacht te krijgen. Een ander bekend voorbeeld is mobiliteit. Talloze steden proberen de jongste decennia de overgang te maken naar een meer duurzaam mobiliteitsbeleid. Kopenhagen, dat zich heeft ontwikkeld tot de meest fietsvriendelijke stad ter wereld, geldt wereldwijd steeds meer als een voorbeeldmodel.

Maar het aantal ingrijpende initiatieven voor een duurzamere stedelijke toekomst beperkt zich al een hele tijd niet meer tot de Deense hoofdstad. Zo besliste het stadsbestuur van Milaan onlangs om tegen 2030 liefst drie miljoen bomen aan te planten als barrière tegen overstromingen en als natuurlijke oplossing voor de luchtvervuiling in de

stad. Datzelfde Milaan was in 2015 ook de plek waar het ‘Urban Food Policy Pact’ werd gesloten tussen heel wat steden. Die overeenkomst wil werken aan ‘de ontwikkeling van duurzame voedselsystemen die inclusief, veerkrachtig, veilig en divers zijn, die gezonde en betaalbare voeding voorzien voor iedereen.’

Ondertussen telt deze overeenkomst al meer dan 150 ondertekenaars. Broodnodig, want duurzame voedselbevoorrading blijft een van de belangrijkste uitdagingen voor de verstedelijkte wereld van morgen.

In België zijn op dit moment Brugge,

Ook in Leuven wordt er volop gewerkt aan een duurzamere voedselstrategie. Mechelen liet zich vorig jaar dan weer opmerken door de lancering van een proefproject met slimme meetsensoren om de luchtkwaliteit in de stad beter in kaart te brengen.

Een rode draad doorheen al die initiatieven is overduidelijk het gebruik van ‘slimme’ technologieën. Ook hierin speelt België een prominente rol. Heel wat jonge Belgische bedrijven die met hun ‘slimme’ technologieën ondersteuning proberen te

Steden zijn dure plekken om te wonen, maar bieden tegelijkertijd ook het grootste aanbod aan sociale voorzieningen, dat mensen kan meetrekken in het verhaal van de transitie.

— MICHAËL RYCKEWAERT (VUB) Brussel, Luik en Gent al lid van het pact.

Die laatste viel zelfs al in de prijzen voor de manier waarop de stad het voedselbeleid duurzamer probeert te maken. Eind 2019 kreeg de stad zelfs de ‘Global Climate Action Award’ op de VN klimaatconferentie in Madrid. Die prestigieuze prijs kwam op naam te staan van het initiatief ‘Gent en garde’, dat voedselverspilling probeert tegen te gaan. Dat Gents succesverhaal is bovendien lang niet het enige in ons land.

bieden aan lokale overheden maken vandaag al internationaal furore. Smart nodes, dat via detectie straatverlichting dynamischer en duurzamer wil laten werken, en Citizenlab, een participatief platform waarop burgers hun stad kunnen ‘cocreëren’, zijn slechts twee van de vele voorbeelden.

Citizenlab speelt daarmee in op de duidelijke aanvoer ‘van onderuit’, die als een tweede duidelijk kenmerk loopt doorheen de brede

beweging naar stedelijke duurzaamheid. Heel wat initiatieven worden met andere woorden aangestuurd door de stadsbewoners zelf. “Zij voelen de effecten van de klimaatverandering nu al duidelijk en willen daarom overgaan tot actie”, verduidelijkt Ryckewaert. “Er is een internationale beweging voelbaar waarin deze acties er in slagen om te wegen op de stedelijke overheden.”

De betrekking van inwoners is hoe dan ook cruciaal, omdat in de stedelijke klimaattransitie ook een heel belangrijk sociaal aspect zit verweven. Omdat al deze nieuwe technologieën natuurlijk een prijskaartje hebben, dreigen deze duurzame smart cities immers bij uitstek de woonplaats van de ‘happy few’ te worden. Toch hoeft dit zeker niet zo te zijn, benadrukt Ryckewaert.

“Steden zijn dure plekken om te wonen, maar bieden tegelijkertijd ook het grootste aanbod aan sociale voorzieningen, dat mensen kan meetrekken in het verhaal van de transitie.”

Daar ligt voor Ryckewaert ook de belangrijkste rol voor de politiek. “We zien vandaag dat de klimaattransitie vaak politiek geframed wordt als een tegenstelling van stad tegen platteland”, verklaart Ryckewaert.

“Die tegenstelling mag zich niet té politiek vertalen. Vanuit een duidelijk besef van gedeelde belangen moeten zij proberen streven naar een gemeenschappelijke consensus”, besluit Ryckewaert hoopvol.

TEKST BAVO BOUTSEN

012

EXPERTPANEL STEDEN IN 2050

FOKUS-ONLINE.BE

Klimaatneutraal met kansen voor iedereen Over dertig jaar zit onze eeuw in de helft. Voor de grote steden een enorme opdracht om de bevolking voor zich te winnen. Ecologie, mobiliteit, duurzaamheid, welzijn en welvaart: hete hangijzers die de burger met argusogen volgt als hij of zij naar de stembus trekt. Een stad moet goed aanvoelen en mee evolueren. Wij polsten alvast bij de burgervaders van Gent, Brussel en Brugge naar hun ambities voor een moderne stad in 2050.

DIRK DE FAUW. Burgemeester Brugge

PHILIPPE CLOSE. Burgemeester Brussel

MATHIAS DE CLERCQ. Burgemeester Gent

Hoe wordt uw stad tegen 2050 nog leefbaarder gemaakt?

“Brugge behoort tot de meest leefbare steden van Vlaanderen, maar telt ook heel wat bezoekers, meer dan acht miljoen per jaar. Het toeristisch bezoekersmodel wordt gestroomlijnd op duurzaamheidsdoelen, waarbij leefbaarheid van de binnenstad én kwaliteitsvolle bezoekersbeleving centraal staan. Daarnaast wordt ingezet op een duurzame wooninfrastructuur met een versnelde renovatie van het woonpatrimonium en duurzame mobiliteitsstromen met een autoluwe binnenstad en een performant systeem van CO2neutraal openbaar vervoer en deelvervoer. Sociaal zal de stad de sterke vergrijzing aangrijpen om zich als zorgregio sterker te profileren: de buurt-, ambulante en residentiële zorg maakt dat langer thuiswonen de regel wordt.”

“We zijn de hoofdstad van Europa en met 184 nationaliteiten ook de meest kosmopolitische stad, na Dubai. Zoveel verschillende mensen en achtergronden samenbrengen is een uitdaging van formaat. Maar als het goed wordt aangepakt binnen een duidelijk kader, ben ik ervan overtuigd dat die multiculturaliteit een troef is. Een verrijking! Daar willen we naartoe met Brussel. Een stad waar iedereen een plaats heeft, waar iedereen zich goed kan voelen. We willen tegen 2050 van Brussel de meest internationale stad ter wereld maken, door in te zetten op goed onderwijs, maar ook via cultuur, stadsvernieuwing en woonbeleid. Brussel moet een stad zijn waar elke burger zijn eigen toekomstperspectieven kan hebben.”

“Het Gent van 2050 wordt gemaakt samen met de Gentenaars.

Hun ervaringen en inzichten worden maximaal aangewend om de straten, buurten en wijken van de stad nog aangenamer te maken om in te wonen, werken en leven. De E17, die lang geleden door Gent sneed, is ondertunneld. Door kwalitatief hoger te bouwen, met een verwevenheid van functies, houden we ruimte vrij voor groenzones en pleinen als plekken voor ontmoeting. De autosnelwegafrit aan het Zuid heeft een tijd terug plaatsgemaakt voor een groot Gents Central Park. Onze stad is klimaatneutraal. We houden de vinger aan de pols en denken mee met onze stad in functie van de toekomst.”

Waarom zal werken in een stad tegen die tijd nog aantrekkelijk zijn?

“In 2050 bepalen algoritmes én AI nog veel meer dan nu ons leven en werk. De netwerksociety zet zich onverminderd door, maar het stedelijk milieu met zijn face-to-face ontmoetingen en creatieve impulsen blijft de motor van verandering. Brugge zal zich als economische en duurzame groeipool blijven profileren. In de maaksector zal vooral de investering in Energiehaven Zeebrugge bijkomende groei genereren. Als strategisch gelegen kleine centrumstad zal de stad een grote woon- en leefkwaliteit koppelen aan de creatie van werkplekken voor afstandwerkers. De goede ontsluiting voor fietsverkeer en openbaar vervoer houdt Brugge gezond toegankelijk voor de ruimere periferie, zodat het een aantrekkelijke werk- en bestemmingsstad blijft.”

“Steden zijn de toekomst. Tegen 2050 zal 70 procent van de wereldbevolking in steden wonen. Dat is mooi, maar beleidsmakers moeten de steden dan ook in dat opzicht herdenken. Niet enkel moeten steden tegen 2050 aantrekkelijk zijn om in te werken, maar ook om in te wonen, om te bezoeken en school te lopen. Steden hebben het voordeel alles op wandelafstand te hebben. Verplaatsingen zijn korter en alle diensten zoals scholen, kinderopvang, bakkers, ziekenhuizen, kantoren en woonwijken bevinden zich op wandelafstand van elkaar. Vanaf de start van mijn mandaat als burgemeester heb ik met mijn college er werk van gemaakt om Brussel te laten ontwikkelen naar een stad waar ‘alles op tien minuten’ te bereiken is: une ville de proximité.”

“Gent is een vlot bereikbare stad, met een autoluw stadscentrum en rond de stad een gordel van parkand-rides (P+R) waar zelfrijdende elektrische busjes bezoekers tot in het hart van onze stad brengen. Door de grote verwevenheid van functies is het aangenaam werken in de stad. Wonen, winkelen en ontspannen kan nabij de werkplek in een bruisende omgeving met een grote diversiteit aan cultuur en horeca. Een aantrekkelijk ondernemersklimaat zorgt voor voldoende jobs. Aangepast werken maakt dat langer werken doenbaar blijft.”

Wat mogen we verwachten inzake welzijn?

“De grote ambitie is om het vertrouwen te maximaliseren en Bruggelingen uit te nodigen om initiatief te nemen bij het vormgeven van de stad. Nieuwe structuren en vormen van actief burgerschap via buurtgerichte activiteiten, het versterken van burger- en buurtbudget en het ondersteunen van burgercoöperatieven moeten helpen de doorstart te maken naar de stad van de toekomst. Naast materieel welzijn en een goede dienst- en zorgverlening zal vooral ook ingezet worden op een goede verbinding tussen bewoners onderling.

De toenemende diversiteit van de stad en de toenemende vergrijzing zal een integrerende werking hebben, waarbij jonge nieuwe Bruggelingen succesvolle combinaties zullen vormen met de bestaande oudere generatie.”

“Als burgemeester ben je een beetje een ouder voor je burgers. En uiteraard neem je als ‘vader’ beslissingen om het welbevinden en geluksgevoel van je burgers te vergroten. Ik ben ervan overtuigd dat een sterke sociale zekerheid daar een van de kernelementen van is. Dat zal ervoor zorgen dat iedereen zich gesteund voelt en kansen krijgt om te groeien en zich te ontwikkelen. We vieren dit jaar de 75 jaar van de sociale zekerheid. Het zou mooi zijn als we voor haar 100ste verjaardag kunnen zeggen dat we erin geslaagd zijn een sociale en solidaire maatschappij gecreëerd te hebben waar het geluksgevoel van de burgers vergroot is.”

“Gent is een open en solidaire stad, waar we allemaal anders zijn, maar wel allemaal Gentenaars. Het Gent van 2050 is een echte kansenstad waar iedereen, ongeacht afkomst of achtergrond, de mogelijkheid krijgt om een eigen toekomst uit te bouwen. Goed onderwijs, perspectief op werk, kwalitatieve zorginstellingen en aandacht voor levensbestendig wonen maakt van Gent een aantrekkelijke stad, waar iedereen zich goed voelt ongeacht zijn of haar leeftijd.”

TEKST DAAN VANSLEMBROUCK

Orange Belgium maakt IoT-proeftuin van Antwerpse haven U dacht dat er nog geen enkel 5G-netwerk in de lucht was in België?

Dat klopt niet. Over zowat 150 vierkante kilometer Antwerps havengebied heeft telecomoperator Orange Belgium 5G geïnstalleerd. Niet voor commercieel gebruik, maar om de technologie te testen en use cases te onderzoeken die steden en industriële sites comfortabeler, veiliger en milieuvriendelijker kunnen maken.

Dat 5G in België nog niet voor morgen is, is geen groot geheim.

We hebben geen federale regering die een spectrumveiling kan organiseren en bovendien is er onenigheid tussen de gewesten over de verdeling van de opbrengst van zo’n veiling. Dat weerhoudt Orange Belgium er niet van om toch al met de technologie aan de slag te gaan, met speciale toestemming van de telecominstantie BIPT. 5G wordt immers een cruciale pilaar voor de doorbraak van het Internet of Things (IoT) en de smart city.

“Wij zijn in België al twintig jaar bezig met M2M of machine-tomachine-communicatie”, zegt Werner De Laet, Chief Enterprise Innovation & Wholesale Officer bij de telecomoperator. “Op 4G hebben we technologieën als ‘Narrowband IoT’ en ‘LTE-M’ die speciaal voor dit soort toepassingen werden ontwikkeld. Op 5G gaat we dit nog verder doortrekken. Niet alleen via hogere datasnelheden en meer capaciteit, maar ook met bijvoorbeeld lagere latency.”

Die latency kan je omschrijven als de ‘reactiesnelheid’ van het netwerk, legt De Laet uit. “Wanneer je bijvoorbeeld autonome voertuigen met elkaar wil laten communiceren, is het logisch dat die reactiesnelheid zo laag mogelijk moet zijn. In verkeerssituaties spreken we over hooguit milliseconden. De latency die we nu in Antwerpen meten, ligt op ongeveer 7 milliseconden, twintig keer lager dan bij 4G. En dat is nog maar gewoon door de apparatuur aan te schakelen, zonder enige optimalisaties. Wat downloadsnelheden betreft, zitten we nu op zo’n 1,3 gigabit per seconde, twintig keer méér dan 4G en alweer: zonder enige optimalisaties.”

Fantasie en inventiviteit De Laet heeft dan ook hoge verwachtingen van 5G voor het gebruik van smart city- en smart industry-toepassingen. “Momenteel wordt ongeveer 70 procent van alle mobiele data gebruikt door consumenten en 30 procent door business-gebruikers.

Tegen 2025 zal de totale hoeveelheid data nog stevig stijgen, maar die percentages zullen dan heel anders liggen: 40 procent voor de consument en 60 procent zakelijk.

IoT en smart cities gaan daar voor een goed stuk mee voor zorgen.”

Het aantal mogelijk use cases voor dit soort technologie is alleen beperkt door de fantasie en inventiviteit van de ontwerpers en ingenieurs, meent De Laet. “Neem alleen al transport en verkeer. Onderzoek leert een groot deel van de files in de stad te wijten zijn aan chauffeurs die een parkeerplek zoeken. Als technologie hen beter naar een vrije plek zou kunnen leiden, zou de filemiserie al een stuk kleiner zijn. Of de slimme verkeersborden die nu smogalarmen of snelheidsbeperkingen kunnen aangeven.

We zouden die nog veel dynamischer én accurater kunnen maken als ze maar genoeg informatie uit de stad zouden krijgen. Het gaat er niet alleen om meer meetpunten op te zetten, maar die vooral nog beter met elkaar te verbinden. En dat is bij uitstek een kolfje naar onze hand. In Antwerpen doen we trouwens aan open innovatie waarbij ook partners en andere bedrijven ideeën kunnen spuien. En reken maar dat die er zijn.”

Industry 4.0 De haven is bij uitstek een proeftuin voor industriële toepassingen, denk aan alle mogelijkheden die Industry 4.0 biedt, zoals bijvoorbeeld preventief onderhoud. “IoT en 5G zijn al jarenlang een hype, maar de echte impact en ideeën komen er nu pas”, zegt De Laet. “Je hoort soms wel eens dat België de boot heeft gemist en dat er geen sense of urgency is, maar dat geloof ik niet. Als we nu in gang schieten en werk maken van een spectrumveiling zijn we nog mee en is er nog niets verloren. Maar dan mogen we wel niet te lang meer achteroverleunen.”

De Orange-topman wijst er trouwens op dat de 5G-netwerken die nu al in verschillende landen in de lucht zijn, nog nog grotendeels op 4G zijn gebaseerd. In Antwerpen bestaat het volledige radionetwerk en het achterliggende core-netwerk uit échte 5G. “Als je op 4G voortbouwt, heb je het voordeel dat je snel kunt uitrollen, maar de bedrijfskritische applicaties kan je alleen maar uitvoeren op een netwerk dat volledig 5G is. Het wordt dan ook veel eenvoudiger en effectiever om je netwerk te beschermen tegen cybercriminelen en hackers. Grote bedrijven zijn er, terecht, als de dood voor dat hun data via het netwerk gestolen kan worden. Die moet dus volledig kunnen afgeschermd worden. 5G biedt die mogelijkheid. Nog een interessante nieuwigheid is bijvoorbeeld network slicing. Dat is een techniek waarmee je verschillende lagen in je netwerk kunt bouwen voor verschillende gebruikers, die volledig gescheiden zijn.

Op die manier krijgen bijvoorbeeld hulpdiensten altijd de beschikking over een gegarandeerd stukje netwerkruimte. En die network slicing is exact wat wij aanbieden met ons stand-alone 5G netwerk in de haven van Antwerpen.”

014

BRAND REPORT TOWARDS SUSTAINABILITY

FOKUS-ONLINE.BE

Dé duurzame investeringsstempel voor de toekomst

D

uurzaamheid is het toverwoord bij uitstek. Samen proberen we onze planeet duurzamer te maken door bijvoorbeeld de CO2-uitstoot te reduceren, een circulaire economie te bewerkstelligen en sociaal welzijn te bevorderen. Maar alles begint natuurlijk met de financiering van en de investering in nieuwe projecten. Handig als je op voorhand zou weten dat je eigen beleggingen bedrijven ondersteunen die maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Precies daarom bestaat het label ‘Towards Sustainability’. “Een kwaliteitsnorm en een label zijn in het leven geroepen om het niveau van de maatschappelijk verantwoorde en duurzame financiële producten op te trekken en te zorgen dat die beginselen ook gangbaar worden in de traditionele financiële producten”, vertelt Olivier Marquet, voorzitter van de vzw Towards Sustainability en in een vorig leven ook wel bekend als dé groene bankier van Vlaanderen.

“Het label moet potentiële beleggers het vertrouwen geven en geruststellen dat de financiële producten worden beheerd met duurzaamheid voor ogen en niet worden blootgesteld aan onduurzame praktijken, zonder dat de beleggers daarvoor zelf een gedetailleerde analyse moeten uitvoeren.”

Die kwaliteitsnorm voor duurzame en maatschappelijk verantwoorde financiële producten werd gepubliceerd op 7 februari 2019. De norm werd ontwikkeld op initiatief van Febelfin en in overleg met een diverse groep belanghebbenden uit de financiële sector en de burgersamenleving.

Marquet: “Het doel van de kwaliteitsnorm is om op safe te spelen. Je krijgt als het ware een garantie dat de financiële producten waarin je belegt, worden beheerd volgens duurzame principes. Vergelijk het met het FSC-certificaat op papier of drukwerk dat garantie geeft voor een milieuvriendelijke behandeling en/of recyclage. Wel, hier

betreft het label beleggingen. Het is ook duidelijk dat de integratie van duurzaamheidsoverwegingen (ESG), om een impact te hebben op de overgang naar een duurzame economie en maatschappij, ook buiten die niche moet gebeuren en de traditionele financiële producten en diensten moet bereiken.”

De maatstaf voor deze kwaliteitsnorm bestaat uit de behoeften van de maatschappij en de verwachtingen van de snelgroeiende groep burgers met een bijzondere belangstelling in de verantwoorde en duurzame aard van hun spaargeld en beleggingen. “Klanten moeten er op kunnen vertrouwen dat het geld dat ze in een ‘maatschappelijk verantwoord’ financieel product stoppen niet zal worden gebruikt om activiteiten en praktijken te financieren die niet verzoenbaar zijn met omslag naar een duurzamere economie en maatschappij.” Een label dat garant staat

Meer over...

Het Centraal Labelling Agentschap (CLA) van het Belgische SRI label is een vzw opgericht met als doel de impact en de omvang van duurzaam sparen en beleggen substantieel te vergroten, en tegelijk de kwalitatieve invulling van duurzaam sparen en beleggen op significante wijze te versterken. Dit gebeurt in de eerste plaats door de ontwikkeling van een evolutieve kwaliteitsnorm en het uitreiken van het ‘Towards Sustainability’-label aan financiële producten. Zie www.towardssustainability.be.

voor duurzame beleggingen moet ook mee-evolueren. Logisch dat er geregeld een herziening komt. “De eerste herziening is gepland voor eind 2020”, besluit Marquet.

“We zullen daarbij onder meer rekening houden met de evolutie van de behoeften van de maatschappij, de implementatie van het Europese actieplan voor duurzame financiering, nieuw academisch onderzoek en de marktomstandigheden met betrekking tot het segment van de maatschappelijk verantwoorde en duurzame financiële producten. Op die manier hopen we geregeld een aanpassing te doen van het label waardoor de duurzame investeringsstempel actueel en efficiënt blijft.”

OLIVIER MARQUET VOORZITTER TOWARDS SUSTAINABILITY

ANTOINE GEERINCKX CHRONICLE

#FOKUSMODERNESTAD

015

Energietransitie in handen van steden en gemeenten In de huidige nationale en regionale politieke impasses op vlak van klimaat en energiebeleid zullen de steden en gemeenten een cruciale rol spelen om op een gedecentraliseerde, maar geconnecteerde manier een antwoord te geven aan klimaat, energie en mobiliteitsuitdagingen.

T

egen 2050 moeten we CO2-neutraal functioneren, willen we onze planeet leefbaar houden in de komende decennia.

We moeten dus op vlak van mobiliteit zowel benzine, diesel, CNG, LPG… als stookolie, aardgas en dergelijke voor verwarming, progressief vervangen door een CO2neutraal alternatief. En op energievlak is 30 jaar eigenlijk al morgen.

De meeste fossiele brandstoffen kunnen vervangen worden door elektriciteit. Elektriciteit kan worden geproduceerd door hernieuwbare energie en gestockeerd worden

via batterijen, waterstof...

Zo genereren we veel minder CO2-uitstoot of vervuiling en verbetert onze momenteel ondermaatse luchtkwaliteit. Hernieuwbare elektriciteit voedt ook de juiste mobiliteitsmix. Maar dan moet elektriciteit zo groen mogelijk opgewekt worden. De hernieuwbare soort en kernenergie kunnen hier momenteel nog voor zorgen. Er moet dringend een capaciteitsbouwplan komen om onze afhankelijkheid van (Franse/buitenlandse) kerncentrales af te bouwen.

Gezien onze overheid hier niet voor zorgt, kunnen steden en gemeentes deze rol overnemen door gedecentraliseerde

energie op te wekken, vele ‘kleine’ projecten te realiseren, vaste levering/energieprijzen en CO2-neutraliteit in handen

Op energievlak is 30 jaar eigenlijk al morgen. nemen. Ook al is de meeste uitstoot momenteel afkomstig uit de zware industrieën zoals staal, chemie, cement en energie, is er een belangrijke slag te spelen op stedelijk en

gemeentelijk vlak.

Bedrijven staan onder druk maar hebben vaak niet de ruimte om hun verbruik te dekken door eigen hernieuwbare elektriciteitsproductie en rekenen nog steeds op kernenergie om hun nood te dekken aan de hand van een ‘vrij stabiele’ levering en prijs. De toegang tot kapitaal is momenteel voordelig en de economie doet het goed, dus een ideaal moment om als steden en gemeenten, met participatie van inwoners en industrie, te investeren in hernieuwbare energie, de energietransitie in te zetten en onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en kernenergie

progressief af te bouwen.

Voor woningen moet er ook een onderscheid gemaakt worden tussen bestaande en nieuwe woningen. Voor nieuwe wijken moet de combinatie van energie-efficiëntie, solar, warmtepompen en/of geothermie de energienood dekken. Er zou eigenlijk geen nieuwe wijk of gebouw geplaatst mogen worden dat niet CO2- of energieneutraal is. Bij bestaande woningen is het moeilijker om deze technologieën achteraf te integreren, maar elektriciteit zou een groot deel van de oplossing brengen.

TEKST ANTOINE GEERINCKX, OPRICHTER EN CEO CO2LOGIC

Part of the ROCKWOOL Group

Rockflow vangt extreme regenval op

Rockflow is een innovatief watermanagement systeem dat de neerslag van zware regenbuien snel en effectief buffert om het daarna gedoseerd te infiltreren in de bodem of af te voeren naar het rioolsysteem.

De basis van het Rockflow-systeem zijn duurzame steenwol elementen met een zeer groot vermogen om water te absorberen en te bufferen. Rockflow-steenwol elementen

hebben een vrij volume van 95%. Dat betekent dat vrijwel het gehele volume van de elementen beschikbaar is voor de opvang van water.

Rockflow wordt toegepast onder wegen, straten, pleinen, parken, parkeer- en industrieterreinen, wadi’s of andere plekken waar wateroverlast kan optreden.

lapinus.com/rockflow

Adv Rockflow_hele pagina_def.indd 1

16-01-20 12:26