Fokus Moderne Industrie

D I T D O SS I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D AC T I E VA N K N AC K

MAART ‘18

Urbain Vandeurzen De moderne industrie is slim, digitaal en duurzaam

Macht aan de robots?

Grote tewerkstellingsevolutie

Jiska Verhulst Ode aan de imperfectie

MANFRED VAN VLIERBERGHE “Onze CO2-regelgeving en emissierechten mogen ons niet benadelen tegenover onze buurlanden.”

Lees meer op Fokus-online.be. #fokusmoderneindustrie

World’s first The Blue e+ cooling unit series – the ultimate in efficiency. Worldwide. www.rittal.be

02

EDITORIAL URBAIN VANDEURZEN

FOKUS-ONLINE.BE

De moderne industrie is slim, digitaal en duurzaam De industrie is de motor van innovatie, productiviteit, groei en export. En dus van onze welvaart. De digitale transformatie van de industrie houdt bedreigingen in maar schept ook formidabele kansen door nieuwe manieren van produceren, slimme producten en nieuwe businessmodellen.

E

Door het inbouwen van sensoren, actuatoren en connectiviteit krijgen we immers slimme machines, zelfrijdende voertuigen, zelfsturende drones... Door intelligente machines en productiesystemen met het internet te verbinden, ontstaan geconnecteerde productie-ecosystemen die producten op maat kunnen maken tegen de kostprijs van massaproductie. De moderne digitale industrie is dus slim, duurzaam, geconnecteerd en biedt ongelimiteerd maatwerk.

en welvarend Vlaanderen kan niet zonder een sterke industrie. Vlaanderen heeft een gespecialiseerde industrie met wereldspelers in machinebouw, maritieme engineering, chemie, kunststoffen, farmaceutica, voeding...

De industrie staat voor 16 procent van de toegevoegde waarde, voor meer dan 60 procent van de productiviteit, 75 procent van de export en 80 procent van de innovatie.

In het verleden was het industriële verdienmodel vooral gebaseerd op efficiëntiewinsten door schaalvergroting en kostenbeheersing. Dit heeft geleid tot een de-industrialisering in vele Europese landen, ook in België. Alleen hooggespecialiseerde bedrijven en sectoren, die zwaar inzetten op innovatie en internationalisering, hebben stand gehouden. Door de globalisering, onze hoge loonkosten en toenemende concurrentie is het aandeel van onze industrie dus sinds 2000 met meer dan 20 procent gekrompen.

We moeten daarom de vierde industriële revolutie die volop bezig is, aangrijpen om opnieuw de concurrentiepositie van onze industrie te versterken. Iedere job in de industrie zorgt immers voor gemiddeld 2 à 3 jobs in de dienstensectoren. Zonder succesvolle industrie kunnen we onze welvaart niet behouden.

In 2011 werd in Duitsland de term industrie 4.0 gelanceerd om aan te duiden dat de industrie door een diepe transformatie gaat. Dit is het gevolg van een verregaande digitalisering en het PREMIUM PARTNER.

We moeten de vierde industriële revolutie aangrijpen om de concurrentiepositie van onze industrie te versterken. gelijktijdig doorbreken van een aantal disruptieve technologieën zoals cloud computing, big data analyse, artificiële intelligentie, doorgedreven automatisering, geavanceerde robots en cobots, 3D-printing en nieuwe vormen van interactie tussen operator en machine.

Bij het digitaal design van producten op maat van de klant, is de kennis van productiesystemen en -processen cruciaal. Deze producten op maat zullen in de toekomst geheel of gedeeltelijk gemaakt worden door lokale service providers. In plaats van verticaal te integreren, gaan winnende bedrijven globale productienetwerken of -ecosystemen managen. Dit reduceert ook de nood aan eigen investeringsmiddelen. Gekoppeld aan grotere productiviteit en premieprijzen voor producten op maat, biedt dit formidabele kansen op een lucratief verdienmodel.

Deze digitale transformatie biedt kansen op meer industrie in Vlaanderen, op voorwaarde dat we nu versneld investeren in innovatie, digitalisering, nieuwe competenties en nieuwe businessmodellen.

04

06

08

14

LEES MEER...

04 Robots aan de macht?

06 Samenwerkingen binnen

de logistieke sector voor minder files 08

Profielinterview: Manfred Van Vlierberghe

12 Laten we niet onder

onze kerktoren blijven zitten!

14

Jiska Verhulst: Ode aan de imperfectie

COLOFON. PRODUCTIELEIDER: Ruben Lancksweerdt HOOFDREDACTIE: Astrid Goossens TEKST: Birgit Van de Wijer Bo Bogaert COVERBEELD: Ian Hermans LAYOUT: Baïdy Ly DRUKKERIJ: Roularta

SMART MEDIA AGENCY SMART STUDIO Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40

TEKST URBAIN VANDEURZEN, VOORZITTER SMILE INVEST EN FLANDERS MAKE

redactie@smartmediaagency.be studio@smartmediaagency.be

Bent u werkzaam in industrieel onderhoud of in de sector van pompinstallaties en uitrusting voor industriële processing van vloeistoffen en gassen? Dan weet u als geen ander dat deze sector constant in verandering is. U bent van harte welkom op het duo-event Maintenance / Pumps & Valves 2018.

Registreer u nu online op www.maintenance-expo.be of www.pumps-valves-expo.be voor gratis toegang.

Veel leesplezier Ilse Cottenie Project Manager

ADVERTORIAL

Veltec NV is klaar voor de toekomst

Co-produced by

September 24 –27, 2018 | Antwerp, Belgium Petrol Blauw : pantone 315 100% pantone 315 55% Groen : pantone 376 100% pantone 376 85%

4 Days of Learning, Networking and Discovering

Een grote reeks flensen met 6m diameter gefreesd met een tolerantie in vlakheid van 0,25mm en dit op locatie bij de klant is geen nieuwigheid, want dat deed het bedrijf eerder al met 200 gelijkaardige flenzen voor het windmolenpark Thornton. Daarnaast beschikt de onderneming over een mobiele freesbank van wel 16m, zodat op locatie een vlak van die lengte in één opstelling gefreesd wordt.

Discover the latest technology in Industry 4.0 Learn best practices and solutions Network with peers who-do-what-you-do

“Ons bedrijf steunt op 4 belangrijke pijlers”, stelt Veltec-zaakvoerder Dirk Boeykens. “De belangrijkste daarvan is On-Site-Machining ; het op locatie draaien, frezen, kotteren, slijpen, enz.

Meet over 50 world-class solution providers

De 2e pijler is Torque & Tensioning. Dmv hydraulische tools worden de bouten van een flensverbinding gecontroleerd lekvrij vastgetrokken..

MAINTENANCE 4.0

De afdeling Lekdichting vormt onze 3e pijler. Lekkende flenzen, gebarsten leidingen en afsluiters worden lekvrij gemaakt.

De 4de pijler is Vonkerosie.”

CONFERENCE & EXHIBITION

Conference Topics Include:

Behalve in België is Veltec ook actief in het buitenland en in alle sectoren.

üSmart Tools, Drones and Robotics for Maintenance üManaging Risks Associated with Operating Assets üIIoT & the Internet of Condition Monitoring ü Predictive, Prescriptive and Prognostic Maintenance ü Asset Condition Monitoring and Management ü Reliability Engineering and Reliability Techniques ü Reliability Leadership and Reliability Culture ü Technician Efficiency and Effectiveness ü Asset Performance Management ü Health and Safety Aspects and Impacts ü ISO55000, 55001, 55002, 55003 & 55004 ü Smart EAM Tools and Solutions üWork Execution Management üAsset Portfolio Management üAsset Data Management

Veltec staat bekend om zijn kwaliteit en flexibiliteit. “Veiligheid is voor ons één van onze grote aandachtspunten. Momenteel telt ons bedrijf 45 getrainde medewerkers. Hun kennis en flexibiliteit bepalen mee de waarde van ons bedrijf. Dankzij hen zijn tal van multinationals al van bij de oprichting vaste klant van Veltec.”

www.veltec-services.com

Supported by

REGISTER: EUROMAINTENANCE.ORG

www.on-site-machining.be

ADVERTORIAL

SMO, waar doorgedreven innovatie en automatisatie de regel zijn De core business van SMO uit Eeklo is machinebouw en automatiseringsprojecten in uiteenlopende sectoren. «Waar de meeste machinebouwers een specialiteit hebben, werken wij niet alleen volledig op maat, maar gaan wij verder waar anderen stoppen,” aan het woord is de jonge zaakvoerder Sander Mollet.»

Van A tot Z SMO is gespecialiseerd in het produceren van machines op maat volgens de specifieke eisen van de klant en doet dit volledig in eigen beheer. Elke tussenstap van het proces: concept, 3D ontwerp, sterkteberekening, laswerken, montage, … kan en wordt in eigen huis uitgevoerd.

SMO is veelzijdig, werkt sectorbreed en is heel pragmatisch. Hun motto is “Alles kan”, want op innovatie staat er geen limiet. Vorig jaar kende SMO maar liefst een groei van 40%. Meer dan de helft van hun klanten komen uit het buitenland en dit aantal blijft exponentieel groeien.

Bijna geen concurrentie «Wat we niet doen, is bestaande machines kopiëren of aanbieden. In feite hebben we geen concurrenten op het vlak van machinebouw, want als we weten dat er specialisten zijn van een bepaalde machine, dan sturen we onze klanten door. Wat we wel doen, is een machine aankopen en aanpassen aan de noden van de klant, indien de machinebouwer hiertoe niet in staat is.»

Voor grotere projecten, werken ze soms wel met andere machinebouwers samen, waarbij SMO de rol heeft van eindverantwoordelijke.

Hun aanpak Na de offertefase wordt aan elk project een verantwoordelijke uit het ingenieursteam toegewezen en start een nauwe samenwerking tot aan de installatie van

de machine. Het idee wordt samen met de klant uitgewerkt tot een realistisch concept. Met behulp van een testopstelling en 3D-simulaties krijgt de klant een beter zicht op het eindresultaat. Naast gebruikelijke automatisatietechnieken, kan er in de high-end machines computervisie en robotica worden geïntegreerd.

De SMO software ingenieurs ontwikkelen hiervoor beeldverwerkingsalgoritmes om ook de meest complexe toepassingen te realiseren Na de installatie van het project, kunnen klanten ook bij SMO terecht voor fine-tuning, herstellingen en opleiding.

Automatisering SMO is ook dé specialist in verregaande bedrijfsautomatisatie. Samen met de klant gaan ze op zoek naar verbeteringen tijdens het productieproces door standaard mechanische bewegingen in combinatie met sensoren en een sturing via PLC. Resultaat: een hogere productiviteit en/of lagere kosten.

Baanbrekende eigen producten Een mooi voorbeeld hiervan is een van de eigen producten die SMO ontwikkelde samen met 2 partners: het revolutionaire Automatic Trailer Loading System (ATLoS). Het is een logistieke volautomatische oplossing om goederen goedkoper en veiliger te vervoeren zowel in de fabriek als erbuiten tijdens het transport.

Daardoor kan flink bespaard worden op arbeidsuren en is er een kleiner risico op beschadiging van de goederen. Een investering die zich gegarandeerd terugverdient.

Over SMO Sinds de opstart in 2002 is SMO uitgegroeid tot een KMO met 45 werknemers.

Hun jarenlange investeringen beginnen nu ook vruchten af te werpen dankzij het gunstige economische klimaat. SMO werd reeds verschillende keren genomineerd voor hun baanbrekend en innovatief werk.

04

TOEKOMST TEWERKSTELLING

FOKUS-ONLINE.BE

Robots aan de macht?

Het laatste woord is nog niet gezegd over het al dan niet massaal verdwijnen van jobs door de nieuwe technologieën. Zeker is in elk geval wel dat doemdenken ons niet vooruithelpt. Een proactieve houding en nieuwe skills aanleren, zijn een betere strategie.

S

tudies over de tewerkstellingsevolutie door de toenemende digitalisering balanceren tussen twee uitersten, gaande van een eng doemscenario dat een verlies van de helft van de huidige jobs propageert (Oxford University), tot de erg optimistische voorspelling van de komst van 40.000 nieuwe jobs (McKinsey). Waarschijnlijk zal de realiteit ergens tussenin liggen. Ook Jochanan Eynikel, filosoof en expert toekomstdenken bij de denktank van ETION, situeert zichzelf in het midden en wil noch als doemdenker noch als superoptimist beschouwd worden.

nodige opleidingen volgen om nieuwe skills onder de knie te krijgen. Op die manier zijn ze gewapend om de arbeidsmarkt te betreden en vrijwaren ze de komende decennia hun inzetbaarheid”, aldus nog Denys. Eynikel is dan weer van mening dat het onderwijs jongeren niet zozeer moet voorbereiden op bepaalde jobs, omdat we toch geen idee

hebben welke nieuwe jobs er komen, maar dat onderwijs wel een mensvormende taak moet hebben. “Het is niet de bedoeling dat we robots worden”, zegt Eynikel, “want die zullen er al genoeg zijn. Waar wij als mens het verschil kunnen maken, is in creativiteit en in het voeden van onze morele verbeelding, ons inlevingsvermogen.”

Het is niet de bedoeling dat we robots worden, want die zullen er al genoeg zijn.

— JOCHANAN EYNIKEL

Volgens Eynikel is de samenleving maakbaarder dan we denken en is het onze keuze of die technologie positief dan wel negatief uitdraait. Hij ziet technologie niet als een natuurfenomeen dat ons overkomt, maar vindt wel dat we er wijs mee moeten omgaan door haar in goede banen te leiden met de juiste omkadering en een aangepast beleid.

Duidelijk is dat robots ons niet alleen steeds meer routineuze taken uit handen nemen, maar ook dat machines almaar complexere en cognitieve taken aankunnen. Volgens Jan Denys, Director External Communications and Public Affairs bij Randstad, zijn er nochtans geen tekenen dat het aantal jobs drastisch zal inkrimpen. De meerderheid zal volgens hem in een werknemersstatuut met een contract van onbepaalde duur blijven werken, terwijl er daarnaast wel meer freelancers, mensen met twee jobs en tijdelijke contracten komen. Hij ziet tot nu toe meer gelijkenissen dan verschillen met vroegere periodes van technologische vernieuwing, wat niet betekent dat we rustig achterover kunnen leunen. “Het zullen eerder sommige taken zijn die wegvallen binnen een job, zodat jobs er anders uitzien dan wel dat volledige jobs verdwijnen. Mensen moeten dus de

Het is dus zaak om de bestaande technologieën ten dienste van de mens te stellen en vooruit te denken, zodat mens en robot naast elkaar functioneren en elkaar versterken. Een mooi voorbeeld hiervan volgens Eynikel is de zorgsector. In een ziekenhuis of rusthuis kan een robot mensen naar hun kamer brengen, eten geven en voor verstrooiing zorgen, maar vervangt hij het menselijke contact niet of neemt de eenzaamheid niet weg. “Ook al kost een verpleger meer dan een robot, hij biedt toch een meerwaarde. We moeten absoluut opletten voor een anonieme zorgsector zonder menselijk contact”, voegt Eynikel eraan toe. Ook bij Randstad voert het humane aspect de boventoon.

Denys: “Door het omarmen van de digitale ontwikkelingen in zowel het administratieve als het matchingproces, is er bij ons tijd vrijgekomen om te investeren in reële toegevoegde waarde en leggen wij de nadruk op waarden als empathie, intuïtie en instinct.”

Eynikel besluit dat we ooit allemaal dezelfde software en robots zullen hebben, maar dat het uiteindelijk toch de mens zal zijn die het verschil maakt door een nieuwe manier van samenwerken of door iets nieuws te creëren.

Laten we dus nadenken over wat er moet gebeuren, zodat deze technische revolutie geen doemscenario wordt.

Proactief zijn in combinatie met ethisch denken, kan in elk geval helpen om die waardevolle technologie in goede banen te leiden en na te denken over de te nemen beslissingen.

TEKST BIRGIT VAN DE WIJER

THINK THE SKY IS THE LIMIT?

At Newtec, the sky is where it all begins.

We build and imagine the solutions that revolutionize satellite communication for the present and the future. Our technology knows no earthly boundaries and our equipment has become a reference for the entire world.

Today we can also help you to break the limits of your career.

Down to earth + √Creative nature2 + Curiosity Problem solver x Passion for technology

ARE YOU OUR SOLUTION? www.newtec.eu/jobs 2018_JOBADVERTENTIE_Focus_255x120mm.indd 2

09/02/2018 14:20

UW PARTNER IN ONDERHOUD Chaintec Operational Solutions is sinds 2003 de aangewezen partner om deze doelstellingen te verwezenlijken door het aanbieden van ervaren specialisten die een brede waaier aan technische activiteiten voor kortere of langere termijn kunnen nemen

PROFIELEN  Elektromechanieker  Onderhoudstechnieker  Storingstechnieker  Teamleader  Meewerkend werkvoorbereider

+32 3 773 40 45 INFO@CHAINTEC.BE CHAINTEC.BE

ENGINEERING EN PROJECT CONSULTANCY

 Projectingenieur  Kwaliteitsingenieur

The first certified industrial Gripper for Collaborative Operations.

© 2018 SCHUNK GmbH & Co. KG

PROFIELEN

SCHUNK Co-act Gripper EGP-C

EngiPro, projectsourcing bedrijf actief in de engineering en projecten, vormt de schakel tussen de industrie en externe professionals die technische assistentie verlenen bij de realisatie van multidisciplinaire projecten.

schunk.com/EGP-C

 Lasingenieur  Bouwkundig ingenieur  Werfleider  Werkvoorbereider  Technisch tekenaar

+32 3 773 40 45 INFO@ENGIPRO.BE ENGIPRO.BE

Jens Lehmann, German goalkeeper legend, SCHUNK brand ambassador since 2012 for safe, precise gripping and holding. schunk.com/Lehmann

Anz_Equipped_by_Knickarm_105x297_EN_0817_aangepast_2.indd 1

22/02/2018 9:14:37

ADVERTORIAL

Vlaanderen als industriële spil in een circulaire economie Karl Vrancken

Expert Circulaire Economie karl.vrancken@vito.be • #TECH4CE Het idee van circulaire economie wordt breed gedragen, maar een echte systeemomslag kan er enkel komen als de overheid en de industrie samenwerken. Het Flanders Recycling Hub project toont aan dat er nog veel hindernissen zijn, maar ook dat de wil bestaat om oplossingen te zoeken.

Wil Vlaanderen tegen 2050 een circulaire economie worden, moeten we nadenken hoe we dat doen en welke de rol van de recyclage-industrie en de logistiek hierin kan zijn. Recyclage is niet de enige mogelijkheid, het is vooral ook een kwestie van minder materiaal te gebruiken door de levensduur van producten te verlengen, producten te delen en te hergebruiken. Door de circulaire economie is afval niet langer iets waar we zo snel mogelijk vanaf willen, maar wordt het een -zij het vaak onzuivere- grondstof voor nieuwe producten. Hierbij dringen zich enkele vragen op : welke sterktes willen we uitbouwen in deze nieuwe economie? Welke producten willen we lokaal produceren of vervangen door een dienst? Voor welke producten willen we in recycling een rol spelen?

www.vito.be

Vlaanderen internationale recyclagehub In het net afgeronde project ‘Flanders Recycling Hub’ onderzocht het Vlaams Innovatieplatform voor de Logistieke sector (VIL), samen met o.a. VITO en OVAM, hoe de gunstige positie en de knowhow van Vlaanderen gebruikt kunnen worden om de regio verder uit te bouwen tot een internationale recyclagehub. Niet alleen geeft het project inzicht in de door Vlaanderen ingevoerde, behandelde en uitgevoerde afvalen materiaalstromen, maar bracht ook bedrijven samen om concrete initiatieven uit te werken.

Wat valt er te doen?

Omdat Vlaanderen een Europese en wereldwijde draaischijf is voor heel wat afval- en materiaalstromen van oud papier, ferro- en non-ferrometalen, plastics … is het logisch dat we in de circulaire economie inspelen op de industriële sterktes van Vlaanderen, die zich situeren in de productie van basismaterialen zoals koper, edele metalen, basischemicaliën, polymeren,… Dat kan door meer afvalstromen voor behandeling aan te trekken uit het buitenland of door innovatieve processen die gemengde afvalstromen omzetten in zuivere nieuwe

producten. Een investering in die processen houdt echter een risico in, daarom moet er bekeken worden hoe dit risico onder de initiatiefnemers te verdelen.

Waar staat Vlaanderen nu?

De circulaire economie heeft al een duidelijke dynamiek in Vlaanderen, maar een verdere opschaling dringt zich op. Vlaanderen heeft de voorbije jaren sterk ingezet op bewustwording rond circulaire economie en nu wordt het idee breed gedragen. We weten waar we naartoe willen, maar om tot een echte systeemomslag te komen, moeten de lokale initiatieven opschalen en zeker ook nieuwe processen demonstreren op industriële schaal. Dat kan alleen mits samenwerking van alle spelers, en niet het minst de industrie.

Het Flanders Recycling Hub project toont aan dat grootschalige projecten nog op enkele barrières botsen, maar ook dat bedrijven bereid zijn om samen met de overheid op zoek te gaan naar oplossingen en vernieuwing.

06

UITGELICHT LOGISTIEK

Modal shift: van weg naar spoor en waterwegen De komende jaren investeert de Vlaamse regering en het Havenbedrijf Antwerpen in projecten die het vrachtverkeer verbonden aan de activiteiten van de Antwerpse haven efficiënter zullen laten verlopen. Alle projecten samen zullen bijna 250.000 vrachtwagenritten minder per jaar opleveren. De bouw van hybride binnenschepen die zullen ingezet worden tussen de intermodale terminal De Kempen in Zuid-Nederland en Antwerpen, de creatie van een hub & spoke concept langs het Kanaal BrusselSchelde, een nieuwe spoorverbinding tussen Luik en de haven van Antwerpen, zijn enkele voorbeelden van deze duurzame mobiliteitsoplossingen.

The last-mile delivery E-commerce wint elke dag aan populariteit. Dat betekent een grote toename van het aantal pakjes die moeten geleverd worden. De grootste uitdaging voor e-commerce ligt in de laatste kilometers van het verzendproces. Veel bedrijven zijn op zoek naar duurzame alternatieven voor pakketbezorging. In grote steden duiken overal fietskoeriers op. Daarnaast wordt er volop geëxperimenteerd met bezorgrobots die zich via de voetpaden voortbewegen en drones voor pakketbezorging. Maar dat is nog toekomstmuziek.

FOKUSONLINE.BE

Samenwerkingen binnen de logistieke sector voor minder files Onze economie kraakt onder de ellenlange files. Volgens het federaal Planbureau zal het goederenvervoer in België tegen 2030 met 40 à 45 procent groeien tegenover 2012. Samenwerking binnen de logistieke sector en enkele concrete maatregelen zorgen voor een efficiënter transport en dus minder files.

P

eter Lagey is manager van Multimodaal.Vlaanderen.

Deze afdeling binnen VIL wil bedrijven meer doen samenwerken om hun goederenstromen efficiënter te maken. “Samenwerking in de logistiek maakt het mogelijk om de beladingsgraad van voeren vaartuigen te verhogen en zo het aantal lege kilometers te verminderen. Minder lege vrachtwagens is rendabeler voor bedrijven én betekent minder verkeer op de weg.” Die samenwerking kan uiteenlopende vormen aannemen.

Concurrerende producenten kunnen bijvoorbeeld hun bestellingen voor gemeenschappelijke klanten consolideren. “Momenteel werken we aan een samenwerkingsverband tussen een bier- en een frisdrankproducent. Wanneer zij volle paletten leveren bij de retailer nemen ze altijd leeggoed mee, ongeacht het eigen leeggoed is of dat van de concullega. Zo vermijden ze dat vrachtwagens leeg terugrijden.”

Ook transportbedrijven kunnen onderling samenwerken. Vooral voor internationale transporteurs is dat interessant, wanneer zij een onevenwicht in hun in- en uitvoer hebben.

Een transporteur gespecialiseerd in vervoer naar Frankrijk kan de handen in elkaar slaan met een complementair bedrijf, gespecialiseerd in vervoer

naar België. Voor elke volle vrachtwagen heen, komt er een volle terug.

Vandaag bestaan er al dergelijke samenwerkingsverbanden, maar dat zijn vaak ad-hoc initiatieven. De logistieke sector zoekt naar formules voor structurele samenwerkingsverbanden. “Het lijkt heel simpel, maar de weg er naartoe is bijzonder complex”, zegt Lagey. “Ondanks de grote voordelen voor de verschillende partners, zijn vertrouwen en praktische problemen de belangrijkste

neutraal en garanderen de anonimiteit van de verschillende partijen, maar de zoektocht naar succesvolle use cases en rendabele businessmodellen is volop aan de gang.”

Ook Conundra, een bedrijf gespecialiseerd in route-optimalisatie, zoekt naar oplossingen voor het congestieprobleem op de weg. CEO Steven De Schrijver: “Als link tussen business en IT levert Conundra aan veeleisende klanten zoals Colruyt, Essers, Bpost, DHL, GLS... een

Als klanten de leveringstijd zelf kiezen, leidt dat tot kriskrasroutes.  BART GADEYNE belemmeringen. Zeker als het gaat om structurele samenwerking tussen meer dan twee bedrijven. Momenteel ontstaan er een aantal initiatieven om dit soort samenwerkingsverbanden te faciliteren via digitale dataplatformen. Bedrijven moeten wel bereid zijn om informatie uit te wisselen over hun goederenstromen, klanten en volumes. Een computeralgoritme zoekt de gemene delers en identificeert de opportuniteiten om ladingen te combineren. De aanbieders van die platformen zijn

SAAS-oplossing (cloud-software) die haar nut in de praktijk bewezen heeft. Het doel is om minder in de file te staan, minder lucht te vervoeren en de orders te leveren met minder kilometers.” Hun studies tonen aan dat een goed georganiseerde e-commerce het wegennet veel minder belast.

Bart Gadeyne, expert transportoptimalisatie bij Conundra: “Uit onze analyses zien we dat het aantal kilometers per bestelling stijgt, indien

je als transporteur niet de nodige kritische massa haalt in een regio.

Het samenwerken met de juiste partner die wel over de nodige densiteit beschikt in deze regio, is de slimme keuze.” Diegene die het transport werkelijk uitvoert, kan zijn route optimaliseren door de bestellingen te groeperen per truck.

Een service binnen e-commerce die voor inefficiënt transport zorgt, zijn de krappe willekeurige uitlevertijdsvensters. Gadeyne: “Als klanten kunnen kiezen wanneer hun pakket geleverd wordt, leidt dat tot enorme, dure kriskrasroutes. Slimmer is om de klant opties te geven, die optimaal passen in de routes. ” Andere maatregelen die wagens uit de filepieken kunnen houden, zijn volgens Gadeyne minder strikte promenadetijden en avondwerk. “Een wettelijk kader dat avondwerk voor werknemer en -gever aantrekkelijk maakt, zal ervoor zorgen dat er meer leveringen na de spits gebeuren.”

Daarnaast zijn er nog mogelijkheden om de binnenstad logistiek leefbaar te houden, zoals ‘City Logistics’. Het materiaal wordt dan naar consolidatiecentra buiten de stadskern vervoerd en op een efficiëntere manier naar de eindbestemming gebracht.

TEKST BO BOGAERT

ADVERTORIAL

SEW-EURODRIVE maakt industrie 4.0 toegankelijk Met 86 jaar ervaring, een slagkracht geruggensteund door zo’n 17.000 personeelsleden (waarvan 70 in België) en een omvangrijk productportfolio mag de firma SEW-Eurodrive gerust beschouwd worden als een van de referenties op het gebied van elektrische aandrijftechniek. Recent nog huldigde de firma in Brumath, bij Straatsburg, haar nieuwste productiefaciliteit in, hét uithangbord bij uitstek voor SEWEurodrive om bedrijven de mogelijkheden van motorisering, automatisering en communicatie te illustreren.

www.sew-eurodrive.be

MODULAIRE OPBOUW Een solide pijler binnen SEW-Eurodrive is de modulaire opbouw van de aandrijvingen. “Met een beperkt aantal componenten kunnen miljoenen varianten worden gemaakt”, klinkt het bij Raf Vermeylen, Managing Director bij SEWEurodrive BeLux. “Onze organisatie is specifiek gericht op die grote variatie aan motorreductoren, in principe vanaf één stuk.” De onderdelen worden telkens geproduceerd in een van onze faciliteiten, om dan decentraal geassembleerd te

worden in een van de 72 assemblagefabrieken.

PRODUCEREN VOLGENS INDUSTRIE 4.0 De sleutelprincipes die SEW-Eurodrive sinds enige tijd hanteert spitsen zich toe op de creatie van een faciliteit met de hoogst mogelijke flexibiliteit en automatisering.

SEW bewijst zich niet blind te staren op technologie an sich, maar te willen inzetten op een optimalisering van het productieproces door mens en machine optimaal te laten samenwerken.

CONCLUSIE Met deze fabriek van de toekomst komt SEW niet enkel tegemoet aan de eigen objectieven, maar stelt de technologische ontwikkelingen ook beschikbaar voor uw firma. Dé grote sterkte van SEW-Eurodrive als partner is dat iedere ontwikkeling precies geënt is op uw organisatie. Geen grote one-fits-all volumeproducten, maar maatwerk voor iedere afzonderlijke klant.

ADVERTORIAL

REDUCEER UW VOORRAADKOSTEN DANKZIJ LOGISTIEKE SERVICE Hebt u er al bij stilgestaan dat u misschien kan besparen op het voorraadbeheer van onder andere (laagwaardige) MRO-producten? Een belangrijk deel van de kosten van deze producten is, net zoals bij een ijsberg, niet zichtbaar. Cebeo, marktleider in de distributie van elektrotechnische producten, legt deze kost voor u bloot én reduceert hem gevoelig.

De kosten voor voorraad en voorraadbeheer van MRO-producten is lang niet altijd transparant. Enerzijds is er de ‘zichtbare’ productkost, die de valse indruk kan wekken dat alle kosten onder controle zijn. Het grootste deel van de MRO-kosten blijft echter onzichtbaar, net zoals dit bij een ijsberg het geval is. Het gaat om de administratieve kosten voor bestellen, facturatie, voorraadbeheer… Het is veel moeilijker hierop de vinger te leggen, tenzij je kiest voor een grondige aanpak.

Cebeo heeft zich hierin gespecialiseerd en kan deze onzichtbare kosten voor elektrotechnische MRO-producten laten ‘smelten’.

STAPPENPLAN Op basis van de analyse van de klantenbehoefte, wordt er eerst het assortiment van de MRO-producten bepaald. Over deze goederen worden vervolgens de nodige prijsafspraken gemaakt. Daarna volgt het luik waarin de grootste besparingen kunnen gerealiseerd worden: de integratie van de ERP-systemen van Cebeo en klanten leidt bijna steeds tot een veel efficiënter administratief proces.

Koppel daaraan nog het logistieke maatwerk voor bijvoorbeeld de verpakking en levering van de producten, en het voorraadbeheer.

In de praktijk betekent dit bijna altijd een reductie van de eigen voorraad, omdat Cebeo over een ruime centrale voorraad beschikt en die binnen de 24u kan leveren. Het resultaat? Een forse reductie van de niet-zichtbare kosten.

SOS LEVERING Daarnaast helpt Cebeo om het risico op productiestilstand tot een minimum te herleiden. In ons centraal magazijn beschikken we over

40%

PRODUCTKOST

een heel uitgebreide voorraad van cruciale producten. We kunnen de 24/24 en 7/7 beschikbaarheid ervan garanderen. Dreigt de productie stil te vallen omwille van een panne?

Dankzij een SOS levering uit ons centraal magazijn beschik je binnen de kortst mogelijke termijn over het juiste product.

Wens je meer info over onze Cebeo en onze logistieke service? Contacteer een van onze filialen.

Het overzicht vind je op www.cebeo.be/nl/filialen.

35%

VOORRAADKOSTEN

25%

ADMINISTRATIEKOSTEN

GESPECIALISEERDE AUTOMATISERINGSOPLOSSINGEN VOOR DE INDUSTRIE Vandecappelle Solutions Partner is gespecialiseerd in totaaloplossingen voor industriële automatisering en bordenbouw.

In een volgende fase ontwerpen de ingenieurs de schema’s en maken een componentenlijst met producten van toonaangevende merken.

Bedrijven die op zoek zijn naar oplossingen voor machinebesturing, procesbesturing, schakel- en verdeelborden zijn bij Vandecappelle Solutions Partner* aan het juiste adres.

Het bedrijf heeft vestigingen in Wetteren en Roeselare.

Diezelfde ingenieurs begeleiden ook de assemblage van de besturingskasten, die gebeurt door ervaren technici. Na een grondige testing, kan uiteindelijke de installatie en aansluiting plaatsvinden.

De specialisten bespreken eerst grondig de noden van de klant, eventueel na een bezoek te plaatse.

Meer info op www.vandecappellecontrols.be

ADVERTORIAL

*Vandecappelle Solutions Partner is onder de koepel van Sonepar Belgium een zusterbedrijf van Cebeo.

08

INTERVIEW MANFRED VAN VLIERBERGHE

FOKUSONLINE.BE

T

ijdens ons gesprek met Manfred Van Vlierberghe, onlangs tot CEO van ArcelorMittal Belgium benoemd, kwamen we nog veel meer aan de weet over hun bijdrage tot een duurzamere wereld.

‘Gewapend voor de toekomst’

Kan je je visie toelichten op de positie van België in het industriële landschap?

“ArcelorMittal is benchmark in staalproductie, ook op het vlak van energie- en CO2efficiëntie. Terwijl onze CO2-uitstoot 1,7 ton per ton staal bedraagt, is dat bij andere wereldmarktspelers gemiddeld 2,6 ton. Dit is te danken aan ons geïntegreerd productieproces wat installaties maximaal benut, hetgeen meteen ook een troef is naar energie-efficiëntie en logistiek. Wij noemen dit onze x-factor.

Het stelt ons in staat beter te zijn dan de concurrentie en grotendeels circulair te werken.

Zo worden onder andere onze restgassen gebruikt om andere producten voor te verwarmen of te drogen.”

ArcelorMittal Belgium maakt al jaren innovatieve en duurzame staalproducten voor uiteenlopende toepassingen in ons dagelijks leven. Zonder staal, geen lichtgewicht voertuigen, geen groene energie, geen infrastructuurwerken of futuristische gebouwen.

TEKST BIRGIT VAN DE WIJER

BEELD IAN HERMANS

We mogen niet zelfgenoegzaam worden, want ook de anderen zitten niet stil.

Welke rol kan de staalsector spelen in Industrie 4.0?

“Hoewel de staalsector vaak als een donkere sector wordt gezien, speelt staal een grote rol in de groene revolutie. Alle componenten ervan worden uit staal gemaakt, waardoor onze producten steeds belangrijker worden. Om twee voorbeelden te geven: windturbines zijn uit staal gemaakt en zonnepanelen liggen op een stalen corrosiebestendige constructie. Door daarnaast staal alsmaar lichter te produceren, worden bijvoorbeeld auto’s ook lichter en stoten ze minder CO2 uit, wat dan weer goed is voor het milieu. Wij proberen dus als geïntegreerde staalproducent de beste speler te zijn en te streven naar het kleinste energieverbruik en de laagste CO2-footprint.”

Hoe ver staat ArcelorMittal in de Industrie 4.0?

ADVERTORIAL

Online uw productieproces controleren?

Geen probleem met ERIKS Asset Management!

Met 6 man continu 3.000 smeersystemen controleren om te voorkomen dat uw fabriek stilvalt? Dat kan. Maar het kan ook anders: door digitalisering geven we u controle over uw fabriek. Via sensoren en data-analyse worden uw systemen en installaties slimmer -en goedkoper- onderhouden.

Hier loopt ERIKS ver vooruit. Door online condition monitoring worden alle relevante gegevens, zowel van uw machines en applicaties als omgevingsgegevens, in real time weergegeven. Elke wijziging in de toestand van uw machine, wordt vastgesteld en op basis van al deze gegenereerde data, krijgt u de melding om actie te ondernemen.

Vervolgens gaan we, na verwerking

van alle gegevens, via big data analyse, predictief te werk. Dit houdt in dat we u proactief inlichten over de toestand van uw applicatie en u advies geven over hoe de continuïteit te garanderen.

Hiermee vermijden we onverwachte stilstanden en geven we u meer controle over het productieproces en de onderhoudscyclus.

Bij ERIKS hebben we hiervoor een nieuwe afdeling opgezet: Asset Management. Hierin zitten medewerkers die de sensoren, hardware en systemen beheren, datadeskundigen maar ook een gespecialiseerd service team dat assistentie ter plaatse biedt voor allerlei metingen: vermogensmetingen, persluchtlekdetectie, thermografische metingen, trillingsmetingen, … Via de ERIKS E-connect module worden al deze gegevens verzameld in de Cloud waar

Asset Management

Meer info? Contacteer ons!

u ten allen tijde kan inloggen om al uw metingen onmiddellijk te raadplegen en bij te sturen waar nodig.

ERIKS zal zich hier in de toekomst op blijven focussen om zo uw processen verder te optimaliseren en uw productiviteit en betrouwbaarheid te verbeteren.

ERIKS Power Transmission Nijverheidsstraat 13 Industrieterrein II, 2400 Mol powertransmissions@eriks.be T +32 (0)14 33 62 60 www.eriks.be

#FOKUSMODERNEINDUSTRIE “Door onze passie voor automatisatie ontdekten wij niet alleen de digitalisatie en andere componenten van Industrie 4.0, maar zetten we die ook daadwerkelijk in. Wij gebruiken een drone niet omdat het een ‘fancy’ object is, maar omdat het de stock van ons grondstoffenpark op een betrouwbare manier meet. Aanvullend op ons eigen veertigkoppig team van multifunctionele werknemers, die dagelijks met nieuwe technologieën experimenteren, organiseerden we vorig jaar een hackaton rond IT en design voor studenten en jonge ondernemers. Het was een zeer geslaagd initiatief dat ons in staat stelde voeling te krijgen met de markt en jonge mensen aan te trekken. Dit jaar volgt er trouwens een tweede editie. De essentie van 4.0 is het wegnemen van de grenzen tussen afdelingen, bedrijven en sectoren, want dat creëert oneindig veel mogelijkheden. Staal vormt de hoeksteen voor een duurzame circulaire economie. Niet alleen ons staal, maar ook de bijproducten worden hergebruikt in andere sectoren. Zo zijn hoogovenslakken een veel energievriendelijker materiaal in de cementindustrie dan de klassieke grondstoffen. Tegenwoordig produceren we zelf 90 procent van de energie die we gebruiken door de omzetting van onze procesgassen in elektriciteit en loopt er een baanbrekend pilootproject om C02 om te vormen tot bio-ethanol.”

Waar kan de overheid de industrie een handje helpen?

“De overheid kan inderdaad op een aantal terreinen meewerken om onze positie te versterken. Ik denk daarbij aan vier grote uitdagingen. Ten eerste moet ze zorgen voor een duidelijk en stabiel energiebeleid. Wij kunnen ons aanpassen, maar als we niet weten of er binnen 5 jaar nog kerncentrales zijn, dan is dat problematisch voor onze langetermijnplanning. Daarnaast moet er een level playing field zijn qua milieu, normen en voorwaarden. Onze CO2-regelgeving en emissierechten mogen ons niet benadelen tegenover onze buurlanden. Toen China hier zijn goedkoop staal dumpte, heeft Europa ons wel gesteund. Maar het blijft een aandachtspunt, want nu komt het goedkope staal uit andere landen zoals uit Turkije, Rusland en India. Ten derde moet de overheid zorgen voor een goede transport- en energie-

MANFRED VAN VLIERBERGHE INTERVIEW 3 VRAGEN AAN...

HAN DESIMPELAERE MANAGING DIRECTOR INDIGI

Staal vormt de hoeksteen voor een duurzame circulaire economie. infrastructuur en, last but not least, voor goed onderwijs, want er is een groot tekort aan technische profielen op de arbeidsmarkt.”

Waarom heb je voor deze sector gekozen?

“Van de bedrijven die ik tijdens mijn studies burgerlijk ingenieur in Leuven bezocht, was Sidmar (het vroegere ArcelorMittal Belgium, red.) toch wel het indrukwekkendst, alleen al de dimensies van de installaties zijn gigantisch.

Ik was er zo door gefascineerd dat ik er na mijn studies solliciteerde, maar er waren toen geen vacatures. Na een paar jaar namen ze wel contact op met me en begon ik hier in Gent.

Daarna werkte ik binnen de ArcelorMittal Group, onder meer in Amerika, Bremen en Polen om tenslotte naar België terug te keren als CTO en nu als CEO.” Wat is jouw visie op de toekomst van ArcelorMittal?

“Zoals ik al zei, kan onze sector een grotere rol spelen in de groene revolutie en dus nog aan belang winnen omdat we een basismateriaal leveren, de circulaire economie bevorderen en veel synergieën zien voor onze producten.

Staal is een product dat goed gewapend is voor de toekomst. Jaren geleden was er sprake van dat staal, in een aantal toepassingen, zou vervangen worden door aluminium. Maar zelfs Audi kondigde aan om de Audi A8, zijn

aluminium paradepaardje, opnieuw in staal te maken. De toekomst van ons bedrijf ziet er goed uit, niet alleen dankzij onze focus op en de mogelijkheden van integratie, maar ook omwille van onze mensen. Hun kennis en ingesteldheid van inherente betrouwbare passie en fierheid zijn onze sterkte. Maar we mogen niet zelfgenoegzaam worden, want ook de anderen zitten niet stil. Ik ben dus positief ingesteld voor onze sector, wat niet wegneemt dat er uitdagingen zijn. Ik maak me vooral zorgen over de energiekosten die door taksen en transportkosten 10 à 20 procent hoger liggen dan net over de grens.”

SMART FACT. Als je geen CEO was geworden, dan was je…

“Die vraag stel ik mezelf ook soms. Misschien zou ik arts of economist geworden zijn, want ik heb veel interesses. Maar ik ben van nature uit nieuwsgierig, steeds op zoek naar het hoe en waarom van technische systemen en installaties, dan kom je in een hoogtechnologische werkomgeving als deze echt wel aan je trekken. Nu ben ik blij dat ik koos voor een technische carrière.”

Wat houdt moderne industrie in? ”Moderne industrie, ook wel “Industry 4.0” of “smart manufacturing” genoemd, is in hoofdzaak de digitalisatie van de productievloer en de logistieke omgeving. Hierdoor kan je als bedrijf je productieprocessen drastisch verbeteren.”

Waar zie jij de grootste uitdaging? ”We merken enerzijds dat bedrijven zelden op de hoogte zijn van de enorme opportuniteiten van een digitalisatie van hun productievloer. Anderzijds is het broodnodige linken van de OT (Operational Technology) met de IT-infrastructuur vaak erg complex en uitdagend. Het zijn immers twee verschillende werelden die nu door de digitalisatie plots moeten samenwerken.”

Hoe pakken bedrijven dit best aan? ”Het is aan te raden je van A tot Z te laten begeleiden in je digitale reis. Dit is ook nodig. Velen beseffen wel dat er iets moet gebeuren, maar hebben geen duidelijk zicht op alle nieuwe technologieën en de mogelijkheden die deze met zich meebrengen. Een gegronde analyse is dus de eerste stap. Daarna breng je de opportuniteiten in kaart en stel je best een digitale roadmap op. De volgende stap is dan de effectieve digitalisatie: de optimalisatie van de productieprocessen in een weldoordachte, veilige opzet. Dit alles doe je op maat en tempo van je bedrijf, ROI speelt een cruciale rol.”

ADVERTORIAL

Krijg topkwaliteit smeeradvies en maak optimaal gebruik van uw machinepark.

Vermijd ongeplande stilstand, machinebreuk, productieverlies en andere onaangename verrassingen door samen te werken met een specialist in smeermiddelen en hun toepassingen.

Total Lubricants biedt u het juiste smeeradvies op maat. Een team van ingenieurs komt ter plaatse en helpt u met technische troubleshooting, smeeraudits en geeft advies op maat van de klant. Ook olieanalyses maken hier integraal deel van uit want een olieanalyse is de bloedanalyse van uw machine.

Voor meer informatie kan u contact opnemen met onze technische dienst: techniclubricants.belgium@total.com of bel naar +32 (0)2 288 9813

09

ADVERTORIAL

Klaar voor Industrie 4.0. met de intelligente aandrijfsystemen van NORD NORD ontwikkelt, produceert en verkoopt aandrijftechnologie en is één van de marktleiders van all-in oplossingen. Als aanvulling op de standaard aandrijvingen levert NORD ook applicatie specifieke concepten en oplossingen die aan speciale eisen voldoen, zoals energiebesparende aandrijvingen en explosiebestendige systemen. NORD produceert een zeer uiteenlopende range tandwielkasten met koppels van 10 Nm tot 250.000 Nm, elektromotoren met vermogens van 0.12 kW tot 1.000 kW, en bijbehorende vermogenselektronica in de vorm van frequentieomvormers. De range frequentieomvormers van het bedrijf omvat units voor conventionele installatie in elektrische installatiekasten alsook gedecentraliseerde en volledig geïntegreerde aandrijfunits.

NORD 4.0 READY Om tegemoet te komen aan de noden van ‘Industrie 4.0,’ ontwikkelde NORD DRIVESYSTEMS het label NORD 4.0 READY. Dat zijn aanpasbare elektrische aandrijfsystemen en softwarepakketten die autonoom eenvoudige en complexe toepassingen besturen en gegevens van hoge kwaliteit leveren aan overkoepelende besturingssystemen.

De onderhoudsvriendelijke decentrale drivecontrollers zijn beschikbaar tot 22 kW voor zowel synchrone- als inductiemotoren. Dankzij de krachtige processoren en de ingebouwde PLC kunnen de frequentieregelaars omgaan met complexe sturingsprocessen, autonoom reageren, voorwaarden verwerken en zelfs storingen oplossen. De PLC in de frequentieomvormer verwerkt de gegevens van de verbonden sensoren en actuatoren en levert hoogwaardige drive- en applicatiegerelateerde gegevens naar de meldkamer en de andere actoren in het netwerk.

NORD produceert volledige aandrijvingslijnen en levert zowel de inverters, motoren als reductoren. De aandrijfsystemen zijn reeds gemonteerd en alle parameters zijn ingesteld. Bovendien zijn ze uitgevoerd met gestandaardiseerde plug-in kabelaansluitingen (1 x voeding, 1 x data) wat zorgt voor een tijdbesparende inbedrijfstelling.

Smart drive Frequentieregelaars van NORD DRIVESYSTEMS kunnen flexibel reageren in geval van een verstoorde communicatie met een centraal besturingssysteem. De voorgeprogrammeerde geïntegreerde PLC kan de controle overnemen, een gedefinieerde stopprocedure uitvoeren of de toepassing gewoon laten verder draaien. In procesinstallaties kan dit helpen de kosten terug te dringen, bijvoorbeeld door het voorkomen van verkeerde batches. In productie-installaties, kan de grondstoffenflow gehandhaafd worden.

Omdat intelligente drives van NORD voorzien zijn van diverse interfaces en in staat zijn om sensor- en actuatordata te verwerken is een optimale integratie in de applicatie gewaarborgd. De autonome controle over de werking heeft ook nog andere toepassingen naast deze fallbackscenario’s. In sommige situaties zal de gebruiker de smart drive willen uitschakelen ten voordele van bediening ter plaatse. Voor de instelling, het testen of het onderhoud van de drive kan de frequentieomvormer daarom worden uitgerust met schakelaars voor handmatige aandrijfrichtings- en snelheidsregeling.

De geïntegreerde PLC-functies worden geprogrammeerd met behulp van de programmeertalen ‘StructuredText’ of ‘Instruction List’ volgens IEC 61131-3.

Om een eenvoudige en gebruiksvriendelijke applicatiegerichte ontwikkeling mogelijk te maken, wordt de NORD CON software gratis verstrekt, zonder licentiekosten.

Predictief onderhoud en optimaal inzetten van grondstoffen Vanaf eind 2018 zullen alle frequentieomvormers van NORD met een ingebouwde PLC, virtuele sensoren voor predictief onderhoud hebben. Een nauwkeurige definitie van de aandrijving helpt om bedrijfskosten te verlagen en de beschikbaarheid van de productie te verhogen. Het gaat om een pure software-oplossing waardoor er geen hardwarekosten zijn voor sensoren of regeleenheden.

www.nord.com • 03/484.59.21

ONZE SLEUTEL TOT SUCCES? MAATWERKBEDRIJVEN AVA

TELENET

NOLIKO

MIA VAN WEDDINGEN, CEO

JOHN PORTER, CEO

DOMINIEK STINCKENS, CEO

NIKE TUPPERWARE

KURT VAN DONINK,

JANSSEN BENELUX

LUK LESCRAUWAET, PLANT MANAGER

GENERAL MANAGER EUROPESE LOGISTIEKE CAMPUS

SONJA WILLEMS, MANAGING DIRECTOR

CERCLE BRUGGE

CM MIDDEN-VLAANDEREN

NOVY

FRANS SCHOTTE, VOORZITTER

JEAN-PAUL CORIN, ALGEMEEN DIRECTEUR

CARLOS WANZEELE, CEO

“Dankzij de maatwerkbedrijven en hun kwaliteitsvolle en flexibele oplossingen verhogen wij onze slagkracht.

Maatwerkbedrijven zijn betrouwbare partners die meedenken en bijdragen tot de optimalisatie van onze processen.”

Maatwerkbedrijven dat is food, non-food, assemblage, elektronica, groenonderhoud, cleaning, logistieke support, print, mailing en nog vele andere activiteiten op maat. Heeft u ook een kleine of grote opdracht, eenmalig of structureel werk, binnen of buiten uw bedrijf?

Ontdek zelf alle mogelijkheden van maatwerkbedrijven en hun 17.000 werknemers met een handicap op www.groepmaatwerk.be

MGH HOUDT UW AANDRIJVINGEN IN TOPCONDITIE!

MGH is de partner die de industrie draaiende houdt dankzij haar merkonafhankelijke totaaloplossingen voor zware elektromechanische aandrijfgroepen!

Maintenance Beurs Antwerpen 21-22/03 Bezoek ons op stand D3000 Welcome Area – Code 10093 Herstel een tandwielkast in onze MGH Virtual Repair shop

Servicecenter Machelen & Antwerpen Tel 24/7: +32 (0)2 753 00 40 info@MGH.be - www.MGH.be

idee.indd 1

23-02-18 12:31

understand. create. make a difference.

Hansen Industrial Transmissions | A2004

Hansen Industrial Transmissions – Uitstekende industriële tandwieltechnologie, gecombineerd met onze kwaliteitsnormen, zorgt voor permanente topprestaties. U kan onze industriële tandwielkasten onder andere vinden in de mijnbouw, procestechnologie, fabrieksbouw, natte en droge koeltorens, waterbehandelingen alsook in de staalproductie.

Hansen Industrial Transmissions NV | Leonardo da Vincilaan 1 | 2650 Edegem/Antwerpen | www.sumitomodrive.com

24/7service hotline : +32 3 450 1234

012

EXPERTPANEL MAAKINDUSTRIE

FOKUS-ONLINE.BE

‘Laten we niet onder onze kerktoren blijven zitten!’

De maakindustrie staat voor zeer grote uitdagingen. Innovatie, de war for talent en een goed investeringsklimaat zonder excessieve reglementering zijn voor onze experts uit diverse sectoren cruciaal om onze concurrentiële positie te vrijwaren.

LUC VAN DEN HOVE. CEO van imec

JO PAUWELS. Managing Director ABB Benelux

FRANK VANCAMP. Head of Automotive, Leasing & Mobility KPMG België

Wat kunnen we doen om onze positie als Europees land sterk te houden in een wereld van verandering?

“Ik denk dat we sterk moeten inzetten op innovatie. De wereld verandert ongelooflijk snel. Er is de evolutie van Artificiële Intelligentie en het feit dat alles geconnecteerd wordt.

Daarnaast zien we dat de robotisering toeneemt. Dan heb ik het niet alleen over een louter mechanische automatisatie, maar ook over robots die steeds meer menselijke, cognitieve vaardigheden hebben. We moeten blijven voorlopen op deze tendensen en zorgen dat de kennis van die nieuwe technologieën tot bij de bedrijven komt. Een efficiënte samenwerking tussen de universiteiten, de strategische onderzoekcentra, zoals imec en Flanders Make, en de industrie is daarom cruciaal om onze Europese positie te versterken.”

“Door de beschikbare robotisering- en automatisatietechnologie nu al in te zetten, kunnen we onze maakindustrie competitief houden op wereldvlak en misschien zelfs een argument bieden voor relocatie van productie naar België.

We moeten blijven investeren in technologische ontwikkeling en innovatie. Daarnaast is de opleiding van nieuwe medewerkers en omscholing erg belangrijk om klaar te zijn voor de jobs van de toekomst.”

“Voor mij blijft het intomen van de lasten op arbeid prioritair.

De Volvo - Audi autofabrieken stellen immers zo’n 8.500 mensen – zonder de toeleveranciers – tewerk. Ook lage energiekosten zijn nodig om ons productieproces competitief te houden. Daarnaast is er nood aan gekwalificeerd personeel. We moeten ook blijven innoveren, want het aanbod aan multimedia en connectiviteitsopties bepaalt mee de aankoop van een bepaald automodel. Tenslotte dwingt de evolutie van autoeigendom naar autogebruik autobouwers na te denken over hun businessmodel. We evolueren van de auto als statussymbool naar mobiliteitsoplossingen waarin de auto deel uitmaakt van een pakket met verschillende vervoersmodi.”

Wat is de grootste uitdaging voor de sector in de toekomst?

“Er zijn momenteel een reeks uitdagingen. Bij imec denken we na hoe we drempelverlagend kunnen werken om de technologie zo efficiënt mogelijk bij de bedrijven te krijgen. Een andere uitdaging is zorgen voor voldoende geschoolde werkkrachten.

Daarnaast denk ik dat we sectoroverschrijdend samenwerken moeten stimuleren. De tijd dat sectoren op zichzelf konden evolueren, is voorbij. Er is nood aan platformen die over de sectoren heen uitgerold worden. Terwijl de digitale technologie in het verleden vooral impact had op de ICT-sector, brengt ze nu vernieuwing in zowat alle sectoren. Een multidisciplinaire aanpak in combinatie met een gunstig investeringsklimaat is dan ook absoluut noodzakelijk.”

“Technisch geschoold talent vinden, blijft een uitdaging.

Vanuit ABB bijvoorbeeld willen wij daarom technische scholen ondersteunen en meewerken aan STEM-dagen.

Maar ook op vlak van onderwijs en opleiding kunnen nieuwe technologieën een rol spelen. Zo kan bijvoorbeeld een lager geschoolde medewerker dankzij augmented en virtual reality-applicaties in het veld aan de slag. En dankzij remote assistance kan hij bijgestaan worden door experten op kantoor of zelfs thuis. Onze bestaande businessmodellen zullen parallel met technologische ontwikkelingen en grotere uitdagingen mee moeten evolueren.”

“De grootste uitdaging zit niet alleen in verdere groei, want de markt is nu al grotendeels verzadigd, maar vooral welke aandrijftechnologie in de toekomst bepalend wordt.

Momenteel hebben benzine en diesel, de klassiekers, nog de overhand en is het percentage van de elektrische auto’s eerder beperkt. Dat klassieke verbrandingsmotoren zullen verdwijnen, staat als een paal boven water, maar op welke termijn is nog niet duidelijk. Intussen zijn onze twee autoassemblagesites, Audi in Brussel en Volvo Cars in Gent, al toekomstgericht aan het produceren. Beiden zetten in op elektrificatie. Dat is positief maar het houdt ook een risico in als die auto’s niet het verhoopte succes zouden kennen.”

Welke positieve tendensen kunnen we optekenen in ons land?

“De sterke KMO-cultuur in Vlaanderen is iets positiefs omdat ze goed bij innovatie past. In de sector van Internet of Things (IoT), een gefragmenteerde markt, zijn er opportuniteiten waar kleine bedrijven snel op kunnen inspelen. In combinatie met onze sterke innovatiecultuur en met bedrijven zoals imec kunnen we zo het verschil maken. Ook het feit dat we een klein land zijn en dus internationaal moeten doorbreken omdat de lokale markt niet groot genoeg is, moeten we als een voordeel zien en het als extra troef uitspelen. Het is een kwestie van niet onder onze kerktoren te blijven. Bij imec hebben we van onze zwakte onze sterkte gemaakt en groeiden we wereldwijd uit tot de grootste speler.”

Connecting classic manufacturing with digital wizardry.

“Bedrijven durven te investeren en staan open voor nieuwe businessmodellen. Daarnaast zien we verschillende positieve initiatieven zoals Made Different en Flanders Make die innovatie en digitalisering ondersteunen. Als we meer inzetten op cocreatie en partnership kunnen we de juiste toepassingen ontwikkelen. Over de grens toont bijvoorbeeld het Nederlandse Smart Industry Fieldlabs wat de opties zijn met de bestaande technologie, een project dat ook in België toegevoegde waarde zou kunnen brengen.”

“Het is heel positief dat onze Belgische fabrieken durven in te zetten op de toekomstgerichte aandrijftechnologie. Door auto’s te blijven produceren met het klassieke aandrijfsysteem, ben je op korte termijn redelijk safe, maar riskeer je op middellange termijn problemen. Het risico is groter door resoluut te kiezen voor de productie van elektrische auto’s, maar de opportuniteit ook. Een andere interessante tendens is dat waar je vroeger gewoon een auto kocht, de autosector nu creativiteit aan de dag legt en een volledig dienstenpakket rond de auto aanbiedt. Uiteindelijk zijn het die extra diensten zoals onderhoud, financiering tot connectiviteitsopties... waarop de sector nog marges realiseert.”

www.indigi.be

ADVERTORIAL

Een prototype van duurzame groei Industry 4.0 was de voorbije jaren hot en zal dat ongetwijfeld nog een hele tijd blijven. Die zogenaamde 4e industriële revolutie is niet enkel weggelegd voor grote spelers. Ook onze kmo’s zien er een manier in om hun groei te ondersteunen.

op het voertuig. Die keuze was een belangrijke factor in de verdere groei van Ypcar, dat ondertussen meer dan 30 werknemers telt.

Het metaalconstructiebedrijf is oa gespecialiseerd in het ontwerpen en produceren van stuurcabines voor rijdende voertuigen. De stuurcabines worden wereldwijd in diverse markten ingezet oa voor mobiele kranen, landbouwmachines, mijnbouw, spoorweg, diepvriescabines…

Ypcar ziet qua toelevering een toegevoegde waarde in het principe van alles onder één dak: Dankzij een modern machinepark zijn de gekwalificeerde medewerkers in staat om compleet afgewerkte machines te bouwen dit vanaf het ontwerp tot de volledige montage. Door het overgrote deel van het productieproces bewust intern te houden kan een hoge kwaliteit en een korte levertijd gegarandeerd worden en dit maakt nu net het verschil. U kan bij Ypcar oa terecht voor: fyber lasersnijden , plooien , lassen , slijpen , poedercoaten tot natlakken met een maximale lengte van 18m dit zowel in staal, aluminium als in roestvrijstaal. Er werd ook recentelijk door Ypcar geïnvesteerd in een nieuwe lasrobot met dubbel werkstation!

De west-vlaamse kmo heeft die specifieke kennis ook aangewend om delicate onderdelen te gaan ontwikkelen en produceren. Die nieuwe toeleveringsactiviteit kwam er ook op vraag van de klanten die reeds stuurcabines afnamen, dit om die fijne afwerking door te trekken naar de omkastingen

Serieproductie en prototypes Ypcar vertaalt de voordelen van een eigen engineering-afdeling met de modernste technieken en tekenpakketten maximaal in een toegevoegde waarde voor u als klant. “We betrekken u in elke fase van het proces en volgen alles op met

Een mooi voorbeeld van hoe dat in de praktijk omgezet wordt, vinden we in de Westhoek, waar Ypcar toont dat je via de combinatie van nieuwe technologische trends en de juiste strategie een gezonde basis legt om je onderneming duurzaam verder uit de bouwen.

een performant ERP-systeem. Ook indien de serieproductie niet bij ons gebeurt, begeleiden we u graag als tussenpersoon bij het fysieke model of toetsen we de maakbaarheid van uw prototype af, waardoor u uiteindelijk kosten en tijd bespaart”.

Naast diverse toepassingen in de machinebouw produceert Ypcar ook onderdelen voor tal van andere sectoren denk maar bijvoorbeeld aan de bouw. Gaande van steunen, profielen, kolommen, decoratieve plafondplaten tot zelfs voorgemonteerde gevelpanelen. Dat zijn stalen structuren voorzien van vensters waarvan de zijkanten afgewerkt worden met gepoedercoate decoratieve panelen.

Het feit dat ze voor internationale bouwprojecten in oa Parijs en Londen gebruikt worden, getuigt van een sterk staaltje vakmanschap.

Met een verwijzing naar het goed gevulde orderboek, trekt de bedrijfsleider richting toekomst duidelijk de kaart van de Factory of the Future. “We zien in de combinatie van digitalisering, automatisering, innovatie en robotisering de manier bij uitstek om verder te groeien”.

Ypcar CY | Rozendaalstraat 119, 8900 Ieper | T.: +32 57 21 60 40 | info@ypcar.be | www.ypcar.be

PARTNERS:

DONDERDAG 17 MEI 2018

THE KUBE HONIGCOMPLEX NIJMEGEN

Schrijf je in m et

15% korting !

Via speciale inschrijfcode :

Fokus

Sprekers o.a.

Joost Farwerck

Lid Raad van Bestuur KPN

Bas Rüter

Director of Sustainability Rabobank

Hubert Bruls Burgemeester van Nijmegen

André van den Berg

Hét festival voor iedereen die impact wil maken met circulariteit!

Executive Vice President & CCO Royal Schiphol Group

WWW.CE-FESTIVAL.NL

E.v.a.

Jaap Wassink

VP & Country Director at Coca-Cola Enterprises Nederland BV

014

CHRONICLE JISKA VERHULST

FOKUS-ONLINE.BE

Ode aan de imperfectie Onlangs las ik een artikel over een vrouw die een experiment ondernam. Ze zou drie weken zonder restafval leven.

Geen praatjes, maar actie. Maar ze botste al snel op de weerbarstige realiteit.

W

egwerpplastics zijn bijna onvermijdelijk in het huishouden.

Het allemaal in één keer perfect willen doen, bleek voor deze vrouw erg ontmoedigend. Pas bij het besef dat doen wat mogelijk is ook al een verschil maakt, kwam het enthousiasme terug en bleek de verandering ingezet. Een blijver die langer dan drie weken duurde.

Ook op grotere schaal moeten we afvalvrij leren leven. Onze hele economie moet de omslag maken naar een circulaire economie die minder grondstofintensief is en minder uitstoot en afval produceert.

Economisch gezien spreken de voordelen van zo’n omslag boekdelen.

Het zou de behoefte aan materialen in Europa tegen 2030 met ongeveer 20 procent doen verminderen en het Europese bedrijfsleven jaarlijks 630 miljard euro kunnen besparen.

Vandaag kloppen de meest innovatieve spelers trouwens al aan de deur. Zij vormen een nu nog kleine, maar belangrijke niche die het toepassen van de circulaire principes onderwerpt aan de harde test van de markt. Wil de consument mee?

En krijgen we de financiering wel rond? Zoals bij onze afvalvrije heldin, komen de belangrijkste antwoorden niet uit de theorie, maar door te ploeteren, proberen en improviseren. De perfectie nastre-

De belangrijkste antwoorden komen niet uit de theorie, maar worden in de praktijk geleerd.

ven, maar tegelijk de imperfectie omarmen. Dat lijkt de enige weg om taaie vraagstukken rond een circulaire economie aan te pakken.

Overheidsorganisaties, kennisinstellingen, ondernemingen, universiteiten en ngo’s moeten zich daarbij samen rond die klus zetten. Het goede nieuws is dat het ook écht gebeurt. Binnen de Green Deal Circulair Aankopen bijvoorbeeld, engageerden zich meer dan 150 organisaties en bedrijven om aan de hand van 200 pilootprojecten hun aankooptrajecten meer circulair te maken. Begin dit jaar nog gingen 70 nieuwe circulaire economieprojecten van start, met steun van de Vlaamse overheid, goed voor een totaalbedrag van bijna 11 miljoen euro.

Dat de circulaire economie in Vlaanderen lééft, staat buiten kijf.

Nu nog een portie lef om ook de komende jaren te experimenteren met nieuwe ondernemingsmodellen, innovatieve technologieën en vernieuwende beleidsinstrumenten.

Als we daarvoor gaan, komen we al een heel eind verder. Zo volgt het enthousiasme. Zo wordt er verandering in gang gezet. Een blijver die langer dan drie weken duurt.

TEKST JISKA VERHULST, TRANSITIEMANAGER CIRCULAIRE ECONOMIE BIJ OVAM

ADVERTORIAL

HOUD UW BEDRIJF OPGELADEN MET BATTERY SUPPLIES Van tractiebatterijen voor industriële toepassingen tot het allerkleinste horlogebatterijtje, Battery Supplies heeft ze allemaal.

Met een voorraadmagazijn van 10.000 m², een eigen assemblageatelier voor de tractiebatterijen en 75 gemotiveerde medewerkers, die heel graag tot uw dienst staan.

Het bedrijf heeft batterijen voor elke toepassing CEO, Alexander De Soete: “Tractiebatterijen monteren we zelf op korte tijd in ons atelier, dit volgens uw wensen en noden. Alles wat we nodig hebben, is het type machine, de voltage en de capaciteit en/of de afmetingen. De batterij wordt klaar voor gebruik geleverd. U hoeft ze alleen nog op uw heftruck aan te sluiten.”

Battery Fix In de Battery Fix reparatiewerkplaats kunnen elementen in oude batterijen vernieuwd worden. Zo verkrijgt u een nieuwe batterij in een oude behuizing, goed voor het milieu.

Fokus- moderne industrie - 1-3p.indd 2

Service department De serviceafdeling repareert en onderhoudt (tractie) batterijen en industriële laders, in het eigen atelier, of bij u ter plaatse.

Battery Street Ons winkelconcept, onder de naam Battery Street is gericht op particuleren en KMO’s. We hebben vijf vestigingen in eigen beheer in Antwerpen, Gent, Roeselare, Deerlijk en Brugge. Daarnaast is er ook een franchiseconept. Bij Battery Street kan je terecht voor kleine en grote batterijen en accessoires. Meer info: www.batterystreet.be.

Battery Supplies

Nijverheidslaan +50/56, 8540 Deerlijk Tel: +32 56 617 977 - Fax: +32 56 617 955 www.batterysupplies.be - info@batterysupplies.be 28/02/2018 14:31:07

ADVERTORIAL

Maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Hoe kan mvo een kader bieden om duurzaamheidsuitdagingen aan te gaan? Vind de antwoorden op MVOVLAANDEREN.be Kmo’s moeten steeds meer aan duurzaamheidseisen voldoen. Hoe u duurzaam, oftewel ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ (MVO), precies aanpakt, is dus een groeiende en terechte bekommernis. Eén adres voor alle antwoorden: www.mvovlaanderen.be.

Multinationals leggen onze kmo’s, de ruggengraat van onze economie, steeds meer sociale en milieueisen op. Kritische consumenten delen hun ervaringen dan weer via sociale media en investeerders kijken niet meer alleen naar financiële haalbaarheid. Een gezond bedrijf heeft er dus alle baat bij om zijn impact op mens, milieu en maatschappij te kennen en erover te communiceren.

Toch hebben kmo’s het dikwijls moeilijk om met een duurzaamheidsbeleid te starten. Met MVO beschikken ze over een kader om hun impact op de maatschappij in beeld te brengen, te managen en te integreren in de strategie. De website mvovlaanderen.be ontsluit op een toegankelijke manier kennis omtrent duurzaamheid in elk facet van de bedrijfsvoering, in uw eigen sector. Nieuws, praktijkvoorbeelden en instrumenten helpen organisaties en kmo’s om MVO in de praktijk te brengen. En dit gaat echt wel verder dan ‘vergroenen’.

Hoe start je als bedrijf met MVO? Heel wat bedrijven onderschrijven het belang van duurzaam ondernemen, maar slagen er niet in om zelf een MVO-beleid te integreren in hun dagelijkse werking. Het begint allemaal bij een goed inzicht in de impact van de bedrijfsactiviteiten op mens, milieu en maatschappij en hierover openlijk te communiceren naar de buitenwereld. De volgende stap is om de negatieve effecten op te sporen, te voorkomen en te verminderen. Sommige bedrijven gaan nog verder MVOVLAANDEREN_290x60mm_banner_bis.pdf 1 22/06/17 16:35 en zoeken vanuit hun expertise oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Deze oplossingen kunnen op termijn economische waarde creëren en tegelijkertijd een positieve impact hebben op de maatschappij.

Meerwaarde maximaliseren Waar bedrijven in het verleden voornamelijk gericht waren op hun klanten en aandeelhouders, gaan ondernemingen met een MVO-beleid een stuk verder. Zij willen immers zoveel mogelijk meerwaarde creëren voor al wie betrokken is bij hun bedrijfsactiviteiten: klanten, leveranciers, aandeelhouders, medewerkers en bij uitbreiding de hele maatschappij. Tegelijkertijd trachten ze de negatieve gevolgen van hun werking te beperken door hun ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te maken (bv. CO2-uitstoot beperken, energie-efficiëntie verhogen, samenwerken op sociale werkplaatsen, circulaire modellen opzetten…). Zo nemen steeds meer kmo’s de duurzaamheidshandschoen op.

Wat is de meerwaarde van MVO voor je bedrijf?

MVO biedt marktkansen en concurrentievoordeel. Een positief imago, aandacht voor werkbaarheid en verbetering van de reputatie vergroten immers jouw aantrekkelijkheid als werkgever, niet onbelangrijk met de nakende krapte op de arbeidsmarkt. Een doordacht stakeholderbeleid draagt ook bij tot een betere klantenbinding. Dit wordt steeds belangrijker in een digitale wereld.

Waar staat uw bedrijf met MVO? Doe de scan!

Vraagt u zich weleens af waar u eigenlijk staat op het vlak van duurzaam ondernemen?

Surf dan snel naar mvoscan.be. De MVO-scan wordt volledig afgestemd op uw organisatie. U krijgt een aantal stellingen waaraan uw bedrijf al dan niet beantwoordt. Als resultaat krijgt u een overzicht van uw sterke en zwakke punten waarmee u aan de slag kunt.

e oplossing? Wat h é d ie m o n o ec le ? Is loka ersiteit belangrijk iv d io b is ies voor duurza d m si b ro su aa W er ? jn en Zi ? ag eg sw www.mvovscan.be verl eet ik mijn CO2drijf o m r be e o n o vo H ee ? r n en o m re vo sa se s er ba mijn stakeholder ternatieven zijn waarop ik me kan opIsdeee mheidsverslag ld rz ee u u d Tip: registreer urb voor de en tweewekelijkse nieuwsbrief en blijf hoogte van de aa MVOo n vo e ik dat? Welke al nrechten te maken? Hoe breng ik ijk kt I? ra R p G ? Zijn er aam betekeinndet kwestie. atdeelnemen waarbij unook ? Wkan enactief at is de MVO-scan is duurzactualiteit, der emzelf isaties voor duurz ik n bedrijf met mense W o an ? rg m en ko lg aa er vo w g et in n id an er ? Wat e kan O-ople onder vuur? Besta Bestaan er ook lease-fietsen? Ho elling is realistisch aar kan je een MV st lie o el o m al sd p d t ei h lig m m aa uurz is dat? Waaro Wat is greenwa niet duurder? ? at r el w aa , ab m ie , el m uitstoot? Welke d gi er o n er o am en rz ec n u e u inde duct d baar is ee t? Circulair kwerk? Hoe verm ru e maak ik mijn pro mheidsrapporten? Hoe betrouw d o l wettelijk verplich H aa s? tr er eu ld o tn eh aa ak zijn st n bij klim uurzaa kenen vo ondernemen? Wat stensector? Wie controleert die d 26000 Wat moet ik me voorstelle n mijn bedrijf bete ka at W ? rd o bo s aan is ISO pen? W am zijn in de dien urzaamheid? Wat rs? Hoe houd ik oudere werknemer en’? Hoe kan ik duurzaam aanko u d r o vo rd o o w ‘verduurzam alen voor duurza h en st at n staat er een toffer Hoe motiveer ik mijn medewerke ca ie d ifi ik rt n ce n ka e ee ? Ho ie kan bruik? doe. Kan ik ondernemen? aamheidduurzaam is cradle to cradle dan op papier? W a Vragen urzover at er u W d k mijn energiever am d ? n rz ie u ro m u o d ik n at en co w er pe ingloo aamheidsversl line communic rz klanten vragen n u o u ijn d Is M ? n ? n ee rs ge e buurt? Wat is kr n ke lin aa er el ik st ew gin ope be MVOVLAANDEREN.be elke dsdoel Vind de antwoorden ik mijn med nze duurzaamhei r mijn bedrijf? Ho ren? Innoveren, hoe doe ik dat? W o o n vo aa de? Hoe motiveer en n gg ge ra ze d ijd b ei h rzaam stimule collega’s Wat heeft mijn be je e egie? Wat wil duu rheid om MVO te Hoe kunnen mijn g? at ve in o tr ss e -s d lo O p V et o M o é n d d ee at ie met r kan onom ag? W ons op weg zetten del voor mijn duurzaamheidsversl ngrijk? Is lokale ec voor duurzaam ondernemen? Waa o la be it te si er iv d io o m bsidies mheidsd rom is b Waar vind ik een t? Welke duurzaa overleg? Zijn er su drijfswagen? Waa o r o be o st n vo it ee u en r 2o m O C sa vo s ijn er er en zijn akehold Hoe meet ik m e breng ik mijn st waarop ik me kan baseren? Snel o H ? en ak m en duurzaam inpakken te n enrechte voorbeelden ijk kt ra p er jn Zi ?

O-opleiding volgen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen.

met luchtkussens

Verpakken

Sluiten

Beschermen

Verzenden

99% lucht 100% recycleerbaar Duurzaam verpakken Bekijk de mogelijkheden

topapackaging.be

Bezoek ons op Webshop Vakbeurs (Mechelen) 25 & 26 april 2018

— Enjoy the next level of robot experience, both in Virtual as in Augmented Reality

ABB levert standaard robotoplossingen voor de industrie. Deze zijn eenvoudig, snel, kostenbesparend en flexibel in bestaande of nieuwe productielijnen te integreren. ABB Robots zijn zeer gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, efficiĂŤnt, onderhoudsarm, accuraat en werken 24/24/7 op topsnelheid. Kiest u een ABB Robot dan weet u wat u kiest! abb.com/robotics