Milieutechniek

DIT D OSSI ER WOR DT GE PUBLICE E R D DOOR Sma rt m edi a E N VA LT N I E T O N D E R D E VE RA N T WO O R D E L I JKH EID VAN DE REDACTIE VAN KN AC K

Milieutechniek DE TOEKOMST BEGINT VANDAAG

juli 2013

Afval

Sorteren verplicht

Energie De wind van achteren Botsende atomen De discussie over kernenergie duurt voort

Kristof Calvo

‘Ik had vroeger ook een bovengemiddeld groot bakkes’

Duurzame energie

Overzicht

Droom of nachtmerrie?

Duurzaam ondernemen (be)loont

www.wiels-partners.be Milieubeheer en milieuzorg

preventie en veiligheid op het werk

ruimtelijke planning en stedenbouw

Plannen doen slagen technisch juridisch management advies

milieu, veiligheid en ruimtelijke planning

2

e d ito r ia l

‘De tijd voor een energierevolutie is nù’ Er zijn volgens Serge de Gheldere veel dwingende redenen om volledig af te stappen van fossiele brandstoffen en in te zetten op een energierevolutie. “We zijn het aan onszelf en aan degenen na ons verplicht om de energierevolutie te ontketenen.”

“Dit jaar betalen wij in Europa ongeveer 668 miljard euro voor de import van fossiele brandstoffen – ongeveer 2 miljard per dag. Voor wie het vergeten is: vanaf de jaren tachtig tot het begin van dit millennium lag de prijs van een vat olie lager dan 20 dollar. Nu schommelt die rond 100 dollar. Deze hoge olieprijs kan gezien worden als de grootste oorzaak van de eurocrisis. De OESO zegt dat de olieprijs tegen 2020 zou kunnen stijgen tot 150 à 270 dollar per vat, als de vraag in groeimarkten als China en India het verwachte aanbod blijft overstijgen. we tussen vandaag en 2050 nog maar 565 gigaton CO2 aan de atmosfeer toevoegen, om onder twee graden klimaatopwarming te blijven. Dit is ons koolstofbudget. Nu onze jaarlijkse globale uitstoot 33 Gt bedraagt en nog toeneemt, is dit koolstofbudget tegen 2030 uitgeput.

Maar wat echt zorgwekkend is, is dat de bewezen reserves fossiele brandstoffen het equivalent bevatten van 2.795 Gt CO2, vijf keer meer dan het toegestane koolstofbudget. Dus moet 80 procent van de reserves onder de grond blijven.

En dat terwijl die voorraden financieel al geactiveerd zijn op de balansen van de Shells en Totals van deze wereld.

DaarnaasT MoGen

Serge de Gheldere, CEO Futureproofed & klimaatambassadeur voor Al Gore

vat het goed samen: ‘Either governments are not serious about climate change, or fossil fuel firms are overvalued’. John Fullerton, een voormalige olie- en gasbankier bij de zakenbank JP Morgan, schat deze niet-bruikbare reserves in op 20.000 miljard dollar. Met andere woorden: als we onder 2 graden opwarming willen blijven, zouden

THe econoMisT

‘De gevolgen van de subprimecrisis in 2008 lijken dan triviaal’ we een afschrijving van 20.000 miljard dollar moeten doorvoeren.

De gevolgen van de subprimecrisis in 2008 – de afschrijving van 2.000 miljard dollar – lijken dan triviaal. begrepen: er zijn veel dwingende redenen om volledig af te stappen van fossiele brandstoffen en in te zetten op een energierevolutie. Om een dergelijke energietransitie door te voeren, zijn de belangrijkste principes gekend: radicale energie besparingen doorvoeren, investeren in

u HebT HeT inMiDDels

hernieuwbare energie, inzetten op een circulaire, duurzame maakeconomie, overstappen van het verkopen van producten naar het verkopen van oplossingen, de groene infrastructuur weer opbouwen en daarmee de ecosysteemdiensten herstellen.

Deze PrinciPes kunnen toegepast worden op een heel spectrum opportuniteiten: grootschalige energierenovaties van bestaande woningen, het groeiend verkeersinfact helpen afbouwen, winst halen uit energieefficiëntie van industriële processen.

De groene infrastructuur herstellen, is vaak goedkoper en duurzamer dan conventionele civieltechnische alternatieven. Zo kunnen parken met een rijke biodiversiteit, groene ruimten en schoneluchtgebieden de negatieve gevolgen van hittegolven in de zomer beperken. Groene infrastructuur zorgt voor werkgelegenheid, maakt steden aantrekkelijker om er te wonen en te werken. We zijn het aan onszelf en aan degenen na ons verplicht om de energierevolutie te ontketenen. Ze is nodig om onze welvaart en ons welzijn te behouden.

Dit is ons moment, waarbij we de toekomst kunnen beïnvloeden en sturen. ‘Choose your future wisely.’”

04

06

10

11

04 Op maat van het certificaat 05 De wind van achteren 06 Profielinterview: Kristof Calvo 08 ‘Ook bedrijven moeten voortaan PMD sorteren’ 10 Duurzaam ondernemen (be)loont 11

Botsende atomen

12 Duurzame energie: droom of nachtmerrie?

Colofon

Over Smart Media

Project Manager: Ellen D'hondt, ellen.dhondt@smartmediapublishing.com Productieleider: Oskar Wästlund Hoofdredactie: Jerry Huinder, redactie@smartmediapublishing.com Tekst: Frederic Petitjean, Hilde Van Raemdonck Grafische vormgeving: Leon Mooijer Drukkerij: Roularta Printing

Smart Media ontwikkelt, produceert en financiert themabijlagen die via landelijke, gerenommeerde kranten worden verspreid. Elke themabijlage wordt gemaakt door zorgvuldig samengestelde redactieteams. De grafische productie wordt verzorgd door creatieve vormgevers met gevoel voor de productie van moderne tijdschriften. Onze basisgedachte is een sterke onderwerpgerichtheid. Door zichtbaar te zijn in onze themabijlagen bereiken onze klanten het gehele verspreidingsterrein van de dragende krant. En selecteren ze automatisch de doelgroep die in de markt is voor de producten en diensten van het bedrijf. Smart Media is een jonge en dynamische onderneming met hoge doelstellingen.

Wij ontwikkelen ons snel en onze planning is erop gericht een van de toonaangevende bedrijven van Europa in ons vakgebied te worden. Op dit moment zijn we vertegenwoordigd in Zweden, Noorwegen, Zwitserland, België en Nederland.

Voor meer informatie kunt u een e-mail sturen naar info.be@smartmediapublishing.com Smart Media Publishing Belgium BVBA, Leystraat 27, 2018 Antwerpen, Belgium. Tel +32 3 289 19 40, www.smartmediapublishing.com

D I T DOSSI ER WOR DT GE PUBLICE E R D DOO R S m a RT m E D I a E N VaLT N I E T O N D E R D E VE RaN T WO O R D ELIJ KH EID VaN DE REDaCTIE VaN KN aC K

http://be.anteagroup.com/nl/nieuws/milieutechniek-de-toekomst-begint-vandaag

Volg ons

Op 1 juli verandert de afvalwetgeving!

Dirk is al in orde...

U vindt alle informatie op

www.ovam.be/sorteermeer Vanaf 1 juli 2013 moeten ook bedrijven pmd-afval apart inzamelen en een contract met een afvalinzamelaar hebben voor hun gemengde bedrijfsafval. Dirk is al in orde.

U toch ook?

2_Select-inz-OVAM.adv.255-190h.indd 1

27.05.2013 11:24:43

VAL-I-PAC MAAKT UW RECYCLAGEVERPLICHTING OVERZICHTELIJKER. EN DIE VAN GROEP COLRUYT. Mieke Vercaeren, Duurzaamheidscoördinator Groep Colruyt

“Groep Colruyt wil duurzaam meerwaarde creëren. Zowel met onze duurzame processen als ons energiebeleid maken we een verschil voor het milieu. Afval willen we in de eerste plaats vermijden door een doorgedreven afvalpreventie, daarna volgt hergebruik en recyclage.

De wettelijke verplichtingen voor de recyclage van bedrijfsmatige verpakkingen zijn iets minder vanzelfsprekend. Daarom doen we een beroep op VAL-I-PAC. Zij nemen de administratie en logistieke opvolging van ons over. Ze verzamelen voor ons alle nodige data en rapporteren hierover aan de overheid. Bovendien stimuleren ze ook de recyclage via financiële incentives. Zo zijn wij in orde met de wet en besparen we heel wat tijd en energie.

VAL-I-PAC maakt de recyclage verplichtingen, voor ons en voor meer dan 7.000 andere bedrijven, een pak overzichtelijker. En daar staan we met Groep Colruyt volledig achter. U neemt toch ook uw verantwoordelijkheid als bedrijf op het vlak van milieu?”

Meer weten?

Bel 02/456.83.10 of kijk op valipac.be

4

fo c u s

ISO

‘Je bewijst je stakeholders, de overheid, leveranciers en zakenpartners dat je het milieu ter harte neemt’ Catherine Bioul

Op maat van het certificaat Steeds meer bedrijven willen hun milieu-inspanningen officieel certificeren, bijvoorbeeld met ISO-certificaten.

Hoe zit de procedure in mekaar? En wat heb je eraan als onderneming?

Tekst Frederic Petitjean

De International Organisation for Standardisation ontwikkelt standaarden voor alle mogelijke bedrijfsprocessen en industrieën. ISO14001 bijvoorbeeld gaat over milieumanagement en milieuprestaties.

ISO50001 richt zich specifiek op energiemanagement, hoe bedrijven energie beheren en besparingen kunnen realiseren. De certificaten worden uitgereikt door auditbureau’s die door de ISO geaccrediteerd worden. uit Antwerpen is er een van. “Bij het toetsen

Bureau Veritas Certification

van de kandidaat-certificaathouders wordt, in het geval van ISO14001, steeds rekening gehouden met hun milieurisicofactor”, zegt Catherine Bioul van Veritas. “Voor een chemicaliënverwerker zal dat anders liggen dan voor een opleidingsinstituut voor secretaresses. De audit controleert de procedures om de risico’s te beheersen en zo laag mogelijk te houden.” Nog een belangrijk aandachtspunt is de conformiteit met wettelijke verplichtingen en de procedures bij ongevallen, incidenten en noodsituaties. “Het is onze taak om alle processen te controleren op de ISOnormen en op de eisen van het bedrijf.”

Voor zo’n audit komt Veritas ter plaatse.

Zelf meten ze niets, ze controleren alleen de procedures en de implementatie van het managementsysteem in de volledige organisatie. Het is geen technische controle, maar een pure systeemaudit. Is alles conform de ISO-normen en de opgestelde eisen van het bedrijf, dan wordt het certificaat uitgereikt. “Dat blijft drie jaar geldig, maar er zijn minstens jaarlijks

WATERZUIVERING SLIM GESTUURD Aquafin NV verzamelt en zuivert het huishoudelijk afvalwater van 80 % van de Vlaamse bevolking. Jaar na jaar kunnen we mooie zuiveringsresultaten voorleggen, ondanks de strenge normen die Vlaanderen zichzelf oplegt en die een stuk verder gaan dan de Europese normen. Aquafin speelt dan ook al geruime tijd een voortrekkersrol op het gebied van online sturing van zuiveringsprocessen. Sensoren voor zuurstof-, nitraat-, ammonium-, fosfaat- en turbiditeitsmetingen helpen om het zuiveringsproces zo precies mogelijk te sturen. De slimme sturing van het zuiveringsproces levert niet alleen betere zuiveringsresultaten op, maar helpt ons ook energie te besparen.

De methodiek die Aquafin toepast op zijn rioolwaterzuiveringsinstallaties in Vlaanderen, is ook in het buitenland niet onopgemerkt gebleven. Dochterbedrijf Aquaplus mocht in Nederland, toch wel koploper op het gebied van waterbeheer en -zuivering, al enkele grote zuiveringsinstallaties doorlichten. Met de voorgestelde scenario’s en de berekende terugverdientijden kon het Waterschapsbedrijf Limburg doordachte keuzes maken om haar installaties te optimaliseren met het oog op betere prestaties en een lager energieverbruik.

Voor meer informatie: www.aquaplus.be Aquafin NV, Dijkstraat 8, B-2630 Aartselaar e-mail: info@aquafin.be

‘De bedoeling is om continu te meten en te verbeteren’ Jan Kegels

opvolgingscontroles”, aldus Bioul. “Hoe lang de audit duurt, hangt af van het aantal locaties en medewerkers, de activiteit…

Het is moeilijk om een tijdsduur of prijs op een audit te plakken. Alles hangt af van hoeveel mandagen we er aan werken, welke verplaatsingen we moeten doen enzovoort.

Het verschilt per klant en is maatwerk.” over een ISO14001certificaat beschikt, is metaalverwerker Umicore. “Wanneer we onze processen en hun milieu-impact analyseren, doen we dat voor verschillende aspecten”, zegt milieucoördinator Jan Kegels. “Bodem, water, grondstoffen, geur, geluid, noem maar op.

Alles wordt nauwkeurig ontleed en we noteren wat we al deden om het risico te verlagen. Daarna gaan we na wat we nog kunnen doen.” Dat is een bottom up-aanpak. Bij Umicore gebeurt het ook top down, als beleidsregel. “Het management legt dan bijvoorbeeld op: ‘Dit jaar stoten we 10 procent minder uit’. De bedoeling is om continu te meten en te verbeteren.”

Een bedrijf dat

Het is mogelijk om de metingen uit te besteden aan een derde partij. Umicore doet alle opmetingen op de sites zelf, met eigen meetploegen en laboratoria. “Al die metingen worden genoteerd in registers voor de milieu-inspectie”, zegt Kegels.

“En die controleren ze ook regelmatig.”

Maar wat is nu het nut van zo’n certificaat voor een bedrijf? “Je toont aan dat je een managementsysteem hebt dat werkt, dat geïmplementeerd is én dat je, via continu verbeteren, aandacht schenkt aan je omgeving”, zegt Bioul. “Je bewijst je stakeholders, de overheid, leveranciers en zakenpartners dat je het milieu ter harte neemt. Steeds vaker eisen bedrijven dit ook voor ze met een ander bedrijf zaken doen.

Het aantal aanvragen voor certificaten stijgt dan ook jaar na jaar.” Jan Kegels: “Je kunt dit als bedrijf niet meer aanpakken zonder gestructureerd systeem en het ISO-systeem is er en het is heel volledig. Als je zo’n controlemechanisme zelf op poten zet, zie je gegarandeerd dingen over het hoofd.”

5

energie

3 vragen aan...

De wind van achteren Ze duiken steeds vaker op in het landschap: windmolens en complete windmolenparken. Waar staat België nu op het gebied van windenergie?

En wat kost zo’n windmolenpark?

Tekst Frederic Petitjean

De zwiepende wieken van de windturbine zijn zeker geen recente uitvinding. Rond 1887 begon de Schotse ingenieur James Blyth te experimenteren met het omzetten van windkracht in elektriciteit. Blyth’s molentje was nauwelijks tien meter hoog en zeer inefficiënt. Tegenwoordig bestaan er mastodonten van meer dan honderd meter, met wieken met een grotere spanwijdte dan een Boeing 747.

“Momenteel staan er in Vlaanderen 228 windmolens op het land, die zo’n 420 megawatt elektriciteit produceren”, zegt Kristof Moens, CFO van windmolenparkontwikkelaar Storm.

“Dat is genoeg om ongeveer 240.000 gezinnen van groene stroom te voorzien. De windmolens op zee zijn goed voor 380 megawatt, de Waalse molens doen daar nog eens 580 megawatt bij.” En hoe doet ons land het daarmee? “Binnen de EU is België een middenmoter”, zegt Emma Desmedt van de Vlaamse WindEnergieAssociatie. “We staan ver achter landen zoals Denemarken, Duitsland of Spanje. Frankrijk, Ierland en het VK zijn dan weer sterke groeiers. Met windenergie wordt nu zowat 10 procent van het verbruik van de Belgische gezinnen ingevuld.”

Windenergieproductie op land blijft in Vlaanderen gestaag toenemen, met zowat veertig turbines per jaar, aldus Desmedt. Op zee gaat de groei minder lineair en meer met plotse sprongen.

Het bekendste windmolenpark in Belgische wateren is dat op de Thornton-zeebank, dertig kilometer voor Zeebrugge. Daar staan 54 molens, in september wordt de laatste operationeel. “Toch heb ik de indruk dat de snelle groei er uit is”, zegt Marleen Vanhecke van stroomproducent Electrawinds. “Het is in Vlaanderen erg moeilijk om een vergunning voor een windmolen te krijgen. Door de vliegvelden vallen er enorme zones weg. Onze buurlanden zijn daar soepeler in. Het is voor omwonenden ook gemakkelijk om een rechtsprocedure te beginnen tegen een molen. Van tien projecten die wij indienen, wordt er minder dan één goedgekeurd. Zo’n procedure kan soms zeven jaar aanslepen.”

energie waarschijnlijk de meest groene energiebron die we hebben. “De productie van installaties voor hernieuwbare energie kost energie en er komt ook CO2 bij vrij”, zegt Desmedt. “Maar bij een windturbine wordt dat surplus in zes maanden terugverdiend. De volgende twintig jaar is dus een pure bonus voor het

‘Momenteel staan er in Vlaanderen 228 windmolens’ Kristof Moens

milieu. Windenergie is momenteel een van de zuiverste energieproductievormen, dat zegt ook een onafhankelijk rapport van de New York State Energy Research and Development Authority.” zelf doen een duit in het zakje om de milieubelasting in te perken. De wieken worden

Ook de producenten Ondanks de tegenstand van veel mensen tegen de molens, is wind-

IN 2012 ZAMELDE FEBELAUTO 160.615 AFGEDANKTE VOERTUIGEN IN. DAARMEE KAN JE EEN RIJ VORMEN VAN 800 KM LANG, OFWEL VAN ...

actu e e l

langer en de torens hoger, waardoor de efficiëntie van de turbines stijgt. De masten maken ook steeds minder geluid. Het kostenplaatje dat daar tegenover staat, is echter niet van de poes. “Volgens het Vlaams Energieagentschap kost een typisch Vlaams windmolenproject zowat 1,5 miljoen euro per megawatt”, zegt Moens. “Ongeveer driekwart daarvan is voor de turbine zelf, de rest voor onder meer de civiele werken en de netaansluiting. Een park met drie turbines van twee megawatt vergt dus al snel een investering van tien miljoen euro.”

Veel uitbaters, waaronder ook Storm, hanteren een coöperatief model (CVBA) voor hun windmolenparken. De omwonenden kunnen dan aandelen kopen en krijgen in ruil dividenden en groene stroom aan verminderde tarieven. “Zo proberen we de buurtbewoners zoveel mogelijk te betrekken bij een project en geven we hen de kans om mee te investeren”, zegt Moens. “Ze krijgen ook de mogelijkheid om de lokaal geproduceerde stroom af te nemen aan een voordelige prijs.”

Windenergie kan dus uitgroeien tot een belangrijke manier om onze samenleving te voorzien van groene, milieuvriendelijke stroom. Toch klaagt de sector over te weinig overheidssteun.

“De overheid heeft een afwachtende houding naar windenergie”, zegt Emma Desmedt. “De steun vermindert jaarlijks, terwijl de belastingen op milieuvervuilende energiebronnen, de CO2-rechten bijvoorbeeld, eveneens sterk dalen. De overheid zou veel meer kunnen doen om een juiste heffing in te voeren op vervuilende energie en een adequate verzekering te eisen voor nucleaire centrales.”

BRUSSEL

Tom Decorte Het lijkt wel of er in ons land meer actiecomités tegen windmolens zijn, dan windmolens zelf. Toch zijn er ook omwonenden die geen probleem hebben met zo’n toren in hun achtertuin.

Tom Decorte uit het WestVlaamse Nieuwkapellen is bijvoorbeeld zo’n believer.

■

Hoe lang woont u al in de buurt van een windmolen?

“Sinds 2005, ik woon op 600 meter van de molen.”

■

En hebt u er geen last van?

“Nee, hoor. Veel mensen denken bijvoorbeeld dat hij veel lawaai maakt, maar dat valt heel goed mee. Je hoort hem wel een beetje, maar het stoort niet. Hier in de buurt is ook een grote zwemvijver. De zwemmers maken vaak meer lawaai dan de molen. En de slagschaduw: daar raak je heel snel aan gewend.”

■ U werkt zelfs voor de coöperatieve die de windmolen uitbaat.

“Ja, maar dat is pas sinds 2009, toen de molen er al stond. Ik zorg mee voor sensibilisering rond windmolens. Dat is belangrijk, want veel mensen zijn wel tegen molens, maar wat het echt is, weet je pas als je er zelf naast woont.”

SAMEN OP DE WEEGSCHAAL ZIJN DEZE VOERTUIGEN GOED VOOR ZO’N

158.780 ton materialen TOT GENÈVE

België behoort tot de Europese top in autorecyclage.

En daar kunt u aan bijdragen.

Help ons nog zuiniger om te springen met grondstoffen.

Breng uw afgedankt voertuig naar een verkooppunt of een erkend centrum.

Vind een verkooppunt of een erkend centrum in uw buurt op www.febelauto.be.

DAARVAN WERD IN 2012 MAAR LIEFST

93% gerecycleerd!

6

i nte rvi ew

‘Het energiebeleid in België is knip- en plakwerk’ Kristof Calvo (26) is voorzitter en gemeenteraadslid Groen in Mechelen. Al heel jong wist hij dat hij in de politiek zou gaan. Hij was amper 23 toen hij parlementslid werd, en daarmee de jongste politicus in het Belgische parlement ooit.

Tekst Hilde Van Raemdonck

Kristof Calvo is een gedreven politicus. Een spraakwaterval die zijn ideeën helder uiteenzet. Doelgericht, soms wat ongeduldig en vooral temperamentvol. Dat laatste heeft wellicht te maken met zijn Spaanse roots. Zijn vader was Spaans, zijn moeder een Vlaamse. Calvo studeerde af als master in de politieke communicatie, aan de Universiteit Antwerpen.

Wanneer werd het duidelijk dat je in de politiek zou gaan?

“Het moet op het einde van de lagere school geweest zijn. Ik documenteerde me altijd enorm. Ik schreef brieven, vroeg informatie en bewaarde die ook keurig. Ik ben nooit bij een jeugdbeweging aangesloten geweest, maar ik voetbalde. En terwijl mijn voetbalvrienden profvoetballer wilden worden, wist ik dat ik liever minister of parlementariër wilde worden. Ik was trouwens veel te lui op het veld om pro te worden. Ik had in die tijd ook een bovengemiddeld groot bakkes, dus de omgeving zal wel geweten hebben welke richting ik zou uitgaan.”

Hoe is de echte politieke ‘klik’ er dan gekomen?

“Ik stond al gauw op de sympathisantenlijst van Agalev. Ik koos voor progressief. Dat bewustzijn kwam er gaandeweg. Van verwondering evolueerde ik naar verontwaardiging. Ik heb gevoelsmatig gekozen voor groen, omdat ik het groene gedachtegoed

belangrijk vond en besefte: als je echt wilt dat er iets verandert, moet je uit je pijp komen. Ook de partijcultuur van openheid en toegankelijkheid bij Groen trok me aan. Ik wilde verantwoordelijkheid en kreeg die ook bij Groen.”

Ben je in een politieke omgeving opgegroeid of zat het ergens in de genen?

“Helemaal niet. Het boeide me gewoon en uiteindelijk heb ik van mijn hobby mijn beroep gemaakt.

Maar ik ben wel in een bewogen familie opgegroeid. En dat laat zo zijn sporen. Alles laat sporen. Waar je heen

‘Het klinkt ongelooflijk melig, maar wat ik wil, is goed doen voor de mensen’ reist, wat je eet, wie je ontmoet... Ook door die cultuurmix van thuis, door het zuiders temperament van mijn vader dat ik ook heb, vind ik diversiteit bijvoorbeeld erg belangrijk. Wat ik ook van thuis meegekregen heb: je volop smijten, iets maken van je leven.

Aan de universiteit verdeelde ik mijn energie ook tussen studies en politiek, tussen theorie en praktijk. Ik was geen modelstudent, maar ben er vlot

geraakt. Maar ik was ongeduldig om aan de slag te gaan. Het kon niet snel genoeg gaan voor mij om me in de politieke arena te gooien.”

Wat is er nu zo fijn aan politiek?

“De uitdagingen, de mensen die je ontmoet en het gevoel dat je écht je steentje kunt bijdragen. Ik word wel eens kwaad en ben soms ongeduldig – dat temperament hé – maar als je dan ziet dat er iets beweegt...

Bovendien is het energiedossier, waar ik mee bezig ben, onvoorstelbaar belangrijk. Zonder overdrijven, hét dossier van de komende jaren.”

Hoe vertaal jij het groene idee?

“Voor mij is het heel simpel. De tak waar je op zit, die zaag je toch niet af?

Het klinkt ongelooflijk melig, maar wat ik wil, is goed doen voor de mensen. Het leven van mensen verbeteren. En positief nadenken. Ik wil me niet laten meeslepen door het negativisme en het defaitisme. We mogen het groene idee niet opgeven.

We zitten te midden van een sociale, economische en ecologische crisis. Die moeten we samen aanpakken, er voor vechten. Wij, bij Groen, zijn misschien wel een verbeterde versie van de optelsom van socialisten plus liberalen. De socialisten streven naar rechtvaardigheid, de liberalen naar vrijheid. Wij voegen daar duurzaamheid aan toe. We wonen met z’n allen op deze planeet, maar na ons komen

Krijg tot 70 % steun voor ecologische projecten!

De ecologiepremie

De Vlaamse overheid stimuleert kmo’s en grote onder- de markt waarmee dan ook de hoogst mogelijke impact op het Er zijn technologieën die gezien hun uitzonderlijke en unieke kanemingen om te investeren in groene spitstechnologie milieu en energiebesparing kan bereikt worden. Technologieën rakter moeilijk gestandaardiseerd kunnen worden, en niet in aand.m.v. de ecologiepremie. Een milieubewuste en energie-effi- waarbij u al kan genieten van groenestroom- en warmtekrachtcer- merking komen om opgenomen te worden op de limitatieve techciënte industrie zorgt immers voor een verankering van de indus- tificaten komen niet in aanmerking. nologielijst. Dat kunnen ecologieprojecten van uiteenlopende aard trie in Vlaanderen, en geeft uitvoering aan het Nieuw Industrieel De hoogte van de ecologiepremie wordt bepaald in functie van de zijn: bv. een warmtenet, opwaarderen of valoriseren van CO2, diepe Beleid. grootte van de onderneming (kmo’s worden meer gesteund dan geothermie, ... Deze projecten kunnen strategische ecologiesteun krijgen die maximaal 1 miljoen euro bedraagt.

Enkel investeringen die vermeld worden op de zogenaamde limita- grotere bedrijven) en de performantie van de technologie. tieve technologielijst (LTL) komen in aanmerking voor de klassieke Alle informatie over de ecologiepremie vindt u op de website www.ecologiepremie.be ecologiepremie. Dit zijn de meest performante technologieën op

7

3 vragen aan...

‘We hebben in België de laatste 10 jaar geen echt energiebeleid meer gehad’ er nog generaties. Het nucleaire dossier maakt dat heel duidelijk: langlevend nucleair afval en nucleaire onveiligheid durf ik gerust problematisch te noemen.

In het Duits hebben ze daar een mooie term voor: zukunft vergessenheit.”

Zijn we in België goed bezig?

“Het thema energie is een acuut onderwerp. We hebben in België de laatste 10 jaar geen echt energiebeleid meer gehad. Er is niets veranderd. Een echte doelstelling op lange termijn ontbreekt. Het energiebeleid in België is knip- en plakwerk. Die barstjes in de kerncentrales van Doel en Tihange...

Moeten we die nu oplappen of niet?

Ingenieurs zouden met heel andere dingen bezig moeten zijn... De

‘Je wordt wie je bent, door wat je meekrijgt’ technologie van de toekomst. De ecologische gedachtegang is nochtans nooit groter geweest. De jongste generaties worden van kleins af groen opgevoed. Kleuters tikken hun ouders op de vingers als ze afval fout sorteren.

Op de schoolbanken is klimaatsverandering voor het eerst een thema. Maar het conservatisme in de politieke wereld is een logge last, die maar traag in beweging komt. En de overheid geeft niet altijd het beste voorbeeld of neemt ook niet altijd de beste

beslissingen. Ik maak me bijvoorbeeld zorgen over hoe onze belastingen er in de toekomst zullen uitzien. We hebben echt een lastenverschuiving nodig: minder lasten op arbeid, meer op vervuiling en vermogenswinsten. Ik betreur het ook dat sommige eco-ondersteunende maatregelen of subsidies afgeschaft zijn. Ik zie andere pijnpunten. Ons mobiliteitsprobleem bijvoorbeeld. Ik pleit voor een vast mobiliteitsbudget. Elke werknemer krijgt een vast mobiliteitsbudget. Of hij nu vlakbij het bedrijf woont of ver weg. Hij kiest dan zelf welk vervoermiddel hij gebruikt en houdt op die manier veel, een beetje of niets over van zijn mobiliteitsbudget. Het zou eerlijker zijn en heel wat eenvoudiger dan al die verschillende oplossingen die bedrijven nu zoeken om je te motiveren de fiets te nemen, het openbaar vervoer, te carpoolen, de massieve fiscale steun voor bedrijfswagens... Het zou mensen aanzetten om terug naar de stad te trekken en het zou de stad weer levendiger maken.”

smart FACTS Wat zou Kristof Calvo doen als hij geen politicus geworden was?

“Dan had ik geprobeerd profvoetballer te worden wellicht (lacht), als ik niet zo lui geweest zou zijn op het veld.”

Marina De Bie Schepen van Leefmilieu van de stad Mechelen ■ Hoe groen is Mechelen?

“Er waait een groene wind door onze stad. Een van onze prioriteiten was het bestaande groen opwaarderen en nieuw groen voorzien. In 2010 begonnen we met de heraanleg van de Dodoenstuin, (Rembert Dodoens, een 16de eeuwse arts en botanicus en auteur van het bekende ‘Cruydenboek’ uit 1554, nvdr.).

Daarmee starte de herinrichting van de Kruidtuin in het stadscentrum.

■

Waarom is dit project zo bijzonder?

“De tuin kreeg het uitzicht van een hopplant, wat verwijst naar het brouwerijverleden (Lamot nvdr.) van de stad. In hopbelvormige plantenbakken werden kruiden aangeplant. Ook bijzonder aan het project is dat het mee tot stand kwam dankzij participatie. Ook vandaag zijn het de ‘Vrienden van Dodoens’ die de tuin onderhouden.”

■ Wat betekent deze tuin voor de Mechelaar?

“De Kruidtuin is een ontmoetingsplaats en bovendien geïntegreerd in de fiets- en wandelroutes van de stad.

Een geslaagde combinatie van vernieuwing en cultuurhistorische waarde. Zo kreeg ook het historische Molenhuis een nieuwe bestemming. Het geïntergreerde wereldcafé geeft de site nog meer dynamiek.”

Multifit 032 - 035 Flexibiliteit in perfecte vorm Op zoek naar hoogwaardige isolatie voor uw hellend dak?

Multifit is dé oplossing!

Deze glaswolplaat garandeert uitzonderlijk hoge thermische en akoestische resultaten.

Zo zit u onder dak hoog en droog, maar ook warm en comfortabel.

Alle voordelen op een rij  Onbeklede, opgerolde en halfharde platen van duurzame kwaliteit  Laterale wrijving en verhoogde elasticiteit voor een vlotte plaatsing  Handige snijmarkering om de 10 cm voor isolatie op maat  Geen koudestroming dankzij optimale aansluiting met dakspant  Uiterst geschikt voor volledige vulling van isolatieruimte  Milieuvriendelijk product met gepatenteerde ECOSE® Technology Luchtdicht afwerken met onze accessoires verlaagt het E-peil van de woning.

8

to e ko m st

afval

‘Afval is een grondstof, en dat is in onze contreien een pluspunt’ Jan Verheyen

‘Ook bedrijven moeten voortaan PMD sorteren’ Wat wij thuis allemaal al jaren doen, zullen bedrijven binnenkort ook moeten doen: PMD-afval sorteren.

“Hoe zuiverder de fracties, hoe makkelijker het recycleren achteraf is.”

Tekst Hilde Van Raemdonck

Eind 2012 startte de communicatiecampagne ‘Sorteer meer’, een campagne van Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvlieghe en de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM), in verband met de sorteerverplichtingen voor bedrijfsafvalstoffen. “De campagne was erop gericht bedrijven aan te sporen om afval zo veel mogelijk te voorkomen, duurzaam te produceren en afval nog beter te sorteren zodat het ook efficiënter te recycleren is”, legt Jan Verheyen uit, woordvoerder bij OVAM. “Hoe zuiverder de fracties, hoe makkelijker het recycleren achteraf is.” In deze context treedt er op 1 juli 2013 een nieuwe wetgeving in werking die nog een stapje verder gaat dan de huidige sorteerverplichting. bestond er al een sorteerverplichting voor 17 soorten bedrijfsafval. Glas, papier en karton, olie en vetten, groenafval, batterijen, banden, elektrische apparaten... De lijst heeft als insteek meer recycleerbare stromen te genereren, maar er is ook de veiligheid en gezondheidsinsteek, zoals voor gevaarlijk afval en asbestcementhoudende producten. De

sorteerverplichting wordt nu uitgebreid tot 18 afvalstromen. Verheyen: “Vanaf 1 juli moeten bedrijven ook hun PMD-afval (lege Plastic flessen en flacons, Metalen verpakkingen en Drankkartons) sorteren en selectief laten ophalen. Sommige bedrijven kunnen gebruik maken van de gemeentelijke inzameling, als de hoeveelheid niet te groot is en vergelijkbaar met die van een huishouden, (gemiddeld 4 zakken van 60 liter per tweewekelijkse ophaalronde). Is de hoeveelheid groter of organiseert de gemeente geen ophaalrondes, dan moet je een privé afvalinzamelaar inschakelen.”

Elke onderneming – zowel productiebedrijven als kantoren, multinationals en zelfstandigen... – zal bovendien een contract moeten afsluiten met een

‘Hoe zuiverder de fracties, hoe makkelijker het recycleren’ Jan Verheyen

Tot op vandaag

afvalinzamelaar voor de inzameling van het restafval. Met de nieuwe wetgeving verandert ook de terminologie. Zo zal er in het VLAREMA (VLAams REglement voor het duurzaam beheer van Materiaalkringlopen en Afvalstoffen) geen sprake meer zijn van een ‘overbrenger’ maar van een ‘afvalstoffenInzamelaar’, ‘afval-

stoffenHandelaar’ en afvalstoffenMakelaar’ (IHM).

“We zullen Vlaamse bedrijven vooral moeten motiveren om afval vooraf beter te sorteren”, zegt ook Werner Annaert, algemeen directeur bij FEBEM, de federatie van milieubedrijven. “Bedrijven produceren het afval. Zij moeten dus overtuigd worden om meer aan de bron te sorteren. En dat is niet evident. Heel wat van onze leden investeren daar momenteel zwaar in en vragen hun klanten zich te engageren om verder te scheiden aan de bron, maar dat wordt niet overal even goed onthaald.”

Toch scoren we alleszins niet slecht wat ons afvalbeleid betreft. Maar het kan altijd beter. Feit is dat de afvalberg niet blijft groeien. Sinds 2004 is het primair bedrijfsafval met 15 procent gedaald. Twee derde (68 procent) van het bedrijfsafval krijgt een tweede leven, door hergebruik, recyclage of compostering. Een mooie score als je weet dat het Europees gemiddelde 50 procent bedraagt (huishoudelijk afval doet nog net iets beter met 72 procent).

Verheyen: “Onderzoek toonde aan dat er nog 20 procent recycleerbaar materiaal in het gemengd bedrijfsafval zit (waarvan een kwart PMD-afval).

Dat laatste werd tot voor kort verbrand, met energierecuperatie weliswaar, maar het ging dus wel verloren voor recyclage. Hier viel dus nog milieuwinst te rapen. Vandaar de nieuwe, strengere sorteerplicht.”

Het verbranden van afval hoef je nochtans niet negatief te zien.

Annaert: “Wij hebben in Vlaanderen installaties die afval in energie omzetten en qua technologie de top van de wereld zijn. Ze recupereren vandaag al heel wat energie. Maar uiteraard, als we efficiënt materialen uit het afval kunnen halen en terug omzetten in nieuwe materialen, dan moeten we daar volledig op inzetten.”

Het lag ook voor de hand om bedrijven te stimuleren om nog beter te scoren. Het zijn andere tijden en

‘Het verbranden van afval hoef je niet negatief te zien’ Werner Annaert

onze mentaliteit ten aanzien van het milieu is veranderd. Sorteren en recycleren vinden we vandaag heel gewoon. We doen het met z’n allen al jaren thuis, waarom dan niet op het werk? Grondstoffen worden alsmaar duurder en raken op. Zuinig en doordacht omspringen met energie en grondstoffen, duurzaam produceren en zo weinig mogelijk afval creëren, is dus ook een manier om kosten te drukken.

Bedrijven hebben er zelf dus ook alle belang bij om aan afvalpreventie te doen. Dat het bovendien positief is voor het bedrijfsimago, is mooi meegenomen. “We moeten afval niet langer zien als een ‘probleem’, maar als een opportuniteit”, besluit Jan Verheyen. “Afval is een grondstof. En dat is in onze contreien een pluspunt.

Wij hebben hier weinig of geen grondstoffen, we moeten alles invoeren.

Logisch dus om afval als een grondstof te beschouwen en te gebruiken. Zeker in deze economisch moeilijke tijden.”

Met deze filosofie kom je tot een win-winsituatie en kun je op onkosten besparen. Sommige bedrijven hebben er intussen hun unique selling proposition van gemaakt.

We zullen in de toekomst ook meer moeten samenwerken. Ons niet blindstaren op technologische hinderpalen, maar nadenken over de manier waarop we georganiseerd zijn. We moeten samen kostenbeheerprojecten uitwerken. Een aantal industriezones passen dit principe al toe. Stel: meubelbedrijf X heeft veel houtafval.

Het vlakbij gelegen bedrijf Y gebruikt houtsnippers en laat die vanuit het buitenland aanvoeren. Wat voor bedrijf X afval is, is de grondstof die bedrijf Y nodig heeft. Kortom, breng beiden partijen samen en er kan een samenwerking gevonden worden waar beide bedrijven beter van worden. En het milieu ook. Een ander voorbeeld: Waarom zou je je kantoorinrichting niet leasen bijvoorbeeld? Je kunt je kosten reduceren, want je betaalt enkel een leasingprijs. Wil je na verloop een nieuw interieur? Dan neemt de inrichter het oude materiaal weer mee.

Hij weet perfect welke nieuwe bestemming hij er nog aan kan geven of hoe hij het best sorteert en recycleert. Zo wordt afval van bij het uitgangspunt voorkomen. Verheyen: “We zullen in de toekomst allemaal dit soort denkoefeningen moeten maken.”

PREVENTIE EN BEHEER VAN VERPAKKINGSAFVAL Wie verpakte producten of serviceverpakkingen op de Belgische markt brengt, moet instaan voor de recyclage van zijn verpakkingen.

Bent u al in orde met de terugnameplicht?

UW VERPAKKINGEN UW VERANTWOORDELIJKHEID

Kunstlaan 10-11 - 1210 Brussel • Tel.: +32 (0)2 209 03 60 • Fax: +32 (0)2 209 03 98 • info@ivcie.be • www.ivcie.be

9

i m ag o

Energie “Spaarzaam omgaan met energie is de boodschap. Alles begint bij het registreren en opvolgen van het energieverbruik (energieboekhouding). Meten is weten. In een kantooromgeving moeten mensen zich bewust zijn van het belang van zuinig energiegebruik en de juiste reflexen aanleren (doven van lichten, correct gebruik van thermostaatkranen, sluiten van ramen en deuren, uitzetten van elektronische toestellen op het einde van de werkdag…).

Kleine technische maatregelen kunnen ook resulteren in aanzienlijke besparingen (bewegingssensoren, spaarlampen, isoleren van leidingen…).”

ove r z i c ht

Zonnepanelen en zonneboilers

Warmtepompen

“Het installeren van zonnepanelen is nog steeds interessant voor bedrijven, ondanks de sterk verminderde overheidssteun. Door het zelf opwekken van energie wordt het bedrijf minder afhankelijk van fossiele brandstoffen, die steeds schaarser en duurder worden. De gemiddelde terugverdientijd van zonnepanelen voor bedrijven bedraagt 7 tot 8 jaar. Het ‘overschot’ aan elektriciteit kun je verkopen aan de energieleveranciers. Met een zonneboiler kun je dan weer een groot deel van het warm water aanmaken met behulp van zonnewarmte.”

“Warmtepompen halen 75 procent van hun energiebehoefte voor verwarming en warmwaterproductie uit de omgeving. Ze maken gebruik van de natuurlijke warmte die in de grond, het water of de lucht is opgeslagen, wat een aanzienlijke besparing betekent voor het milieu én voor je portemonnee. Warmtepompen produceren warmte van lage temperatuur (35°C - 45°C) en zijn vooral zinvol in goed geïsoleerde gebouwen. Ze worden bijna altijd gekoppeld aan vloerverwarming, muurverwarming of plafondverwarming (verwarmingssysteem met een grote oppervlakte).”

Duurzaam ondernemen (be)loont Ondernemers moeten voldoen aan strenge milieuvereisten. Ze moeten ‘duurzaam ondernemen’. Goed voor het milieu én voor het bedrijfsimago. “Maatschappelijk verantwoord ondernemen is op termijn ook kostenbesparend”. Een gesprek met Johan Van Damme van Igemo, Intercommunale voor streekontwikkeling.

Tekst Hilde Van Raemdonck

Isolatie “Bij elk gebouw gaat er warmte verloren via het dak, de muren, ramen en deuren en de vloer. Energiezuinig bouwen is essentieel. Bestaande gebouwen kun je perfect naisoleren. Je zult je energiefactuur bovendien prompt zien dalen. De overheid voorziet vandaag diverse financiële ondersteuningsmaatregelen (premies, verhoogde investeringsaftrek…). Isoleren is een eenmalige investering, maar wel een blijvende besparing op energie. Een groendak plaatsen, buffert niet alleen het hemelwater, maar zorgt bovendien voor een verhoogde isolatie”

Wagenpark

Watermanagement

Personeel

“Wil je op termijn een duurzame vloot? Zorg voor een goed onderhoud van het wagenpark (minder verbruik, langer meegaan). Inventariseer het wagenpark en vervang eerst de meest vervuilende voertuigen. Geef daarbij de voorkeur aan alternatieve aandrijfsystemen (hybride, volledig elektrisch...) en brandstoffen (bio fuel, gas...). Een cursus eco driving voor je chauffeurs kan helpen om het brandstofverbruik aanzienlijk te doen dalen. Vergeet ook geen maatregelen te nemen inzake milieuvriendelijk woon-werkverkeer (stimuleren fietsverplaatsingen en gebruik openbaar vervoer, carpooling).”

“Water is levensnoodzakelijk en kostbaar. Bedrijven zijn verplicht om een rationeel waterbeleid te voeren. Water als grondstof eco-efficiënt inzetten en beheren is dus een noodzaak. Je kunt het leidingwaterverbruik terugschroeven en nagaan welke alternatieve waterbronnen beschikbaar zijn voor processen die water van een mindere kwaliteit (hemelwater) kunnen gebruiken. Hemelwater staat gratis ter beschikking van iedereen. De kwaliteit is heel geschikt voor gebruik in sanitaire toepassingen, reiniging, bewatering van plantsoenen of als koelwater of voor stoomproductie.”

“Gemotiveerde medewerkers zijn betere medewerkers.

Bedrijven die op een duurzame manier met hun mensen omgaan, zien niet alleen het personeelsverloop en absenteïsme dalen, maar ook het imago en het bedrijfsresultaat positief evolueren. Door mensen opleidingskansen en doorgroeimogelijkheden te bieden, nemen hun motivatie, tevredenheid en verantwoordelijkheidszin toe. Zo stijgen ook hun financiële kansen. People management en communicatie – niet alleen meedelen, ook luisteren – zijn daarbij erg belangrijk, net als het evenwicht tussen iemands werk en z’n privéleven.”

ADVERTORIAL

Waste Oil Services ‘Elke druppel olie telt’ landsgrenzen, de waterwegen, het spoorwegennet en de snelwegen.

Waste Oil Services is gespecialiseerd in het inzamelen, recycleren en verwerken van vloeibare en vaste koolwaterstofhoudende afvalstoffen. Uit diverse oliehoudende afvalstoffen worden opnieuw petroleumproducten gemaakt zoals gasolie en zware stookolie. WOS is het enige bedrijf in België dat kan uitpakken met ‘thermo cracking’, een unieke verwerkingstechniek voor de productie van gasolie vanuit afgewerkte olie. Deze gasolie is een gerecycleerde en schoongemaakte fossiele brandstof, die gebruikt wordt als industriële brandstof, conform de geldende milieunormeringen.

Installatie voor thermische ʻcrackingʼ van afvalolie te Hautrage.

Andere activiteiten zijn het inzamelen van gevaarlijke afvalstoffen in garagewerkplaatsen en het ophalen van afvalolie, olie/water-mengsels en -emulsies, antivries, brandstofmengsels en fuelresten van automotive, industrie en scheepvaart.

WOS hee voor al deze oliehoudende vloeistoffen

alsook oliefilters aangepaste voorbehandelingsen verwerkingstechnieken om alle aanwezige olie maximaal te recupereren en te zuiveren. Zowel de vestiging van Hautrage als die van Genk en Houthalen zijn ideaal gesitueerd, vlakbij de

Wat begon als familiebedrijf is vandaag een succesvolle onderneming met een team van 85 professionals en een verwerkingscapaciteit van 140.000 ton. WOS hee een vloot van 13 vrachtwagens voor de inzameling van oliehoudende afvalstoffen.

WOS voert een actief veiligheids-, gezondheids- en milieubeleid, wat ook bevestigd wordt door een ISO 9001- en ISO 14001-certificaat en een OHSASveiligheidscertificaat. Het bedrijf focust sterk op de betrokkenheid van alle medewerkers, op alle verantwoordelijkheidsniveaus. Het is precies door deze prioriteiten en bedrijfscultuur dat WOS een belangrijk steentje bijdraagt tot de algemene verbetering van het milieu. Omdat elke gerecycleerde druppel olie telt. ■

10

ve r d i e p i n g

kernenergie

‘Volgens mij is kernfusie de next big thing, al zal de commerciële doorbraak daarvan nog enkele tientallen jaren duren’ Matthias Meersschaert

Botsende atomen Er zijn weinig energiebronnen waarover de meningen zo gepolariseerd zijn als kernenergie. Een hevige voor- en een al even hevige tegenstander zetten hun argumenten op een rijtje.

Tekst Frederic Petitjean

Is kernenergie nu echt de schoonste brandstof die we hebben? Of spelen we met vuur door voor onze elektriciteitsvoorziening zo sterk te steunen op nucleaire processen? Van begin jaren veertig, toen de eerste experimenten succesvol werden afgerond, tot eind jaren zestig was er heel wat optimisme over kernenergie.

Het fenomeen leek een antwoord te kunnen bieden op de steeds groeiende honger naar stroom in de wereld. Het gaf de mensheid uitzicht op een schone, haast onuitputtelijke energiebron. Enkele zware ongevallen (Three Mile Island, Tsjernobyl, Fukushima) en de groeiende ongerustheid over het nucleaire afval dat bij kernsplijting vrijkomt, hebben dat beeld echter een zware knauw gegeven.

En toch, zegt Matthias

Meersschaert van het Belgisch Nucleair Forum, heeft kernenergie nog altijd zijn plaats in de energiemix.

“Zonne-energie en windkracht zijn prachtige energiebronnen, maar in België schijnt er gewoon niet genoeg zon en waait het niet hard genoeg om alleen daarmee aan onze behoeften te voldoen. We zijn dus verplicht om die alternatieve bronnen aan te vullen.

Aardgas en steenkool hebben we niet in onze bodem zitten en moeten dus geïmporteerd worden, wat afhankelijkheid van andere landen met zich meebrengt. En dan is kernenergie een heel valabel alternatief.”

In ons land is meer dan de helft (55 procent) van alle elektriciteit afkomstig uit nucleaire centrales, zegt Meersschaert. Daar zijn volgens hem enkele goede redenen voor: uranium, de ‘brandstof ’ van kerncentrales is goedkoop en in grote hoeveelheden aanwezig. “Dat zorgt voor een continue, verzekerde aanvoer van stroom, wat voor onze industrie heel belangrijk is. Bovendien komt er bij de productie van één kilowattuur elektriciteit in een kerncentrale zo’n 16 gram CO2 vrij. Bij een gascentrale is dat 500 gram, bij een steenkoolcentrale zelfs 1.000 gram. Kernenergie is een heel schone vorm van energie.”

Zo ziet echter niet iedereen het. Eloi Glorieux van Greenpeace bijvoorbeeld. Volgens hem is kernenergie gewoon gevaarlijk. “Er zijn al genoeg ongevallen gebeurd die aantonen dat

wanneer het mis gaat met kernenergie, het echt wel héél erg mis kan gaan. Bij een ramp met een kerncentrale kan een enorme oppervlakte al heel snel rampgebied worden. Zeker in zo’n dichtbevolkt land als België: in een straal van 30 kilometer rond Doel wonen anderhalf miljoen mensen.”

Ook de milieuvriendelijkheid

van

kernenergie moet genuanceerd worden, meent Glorieux. “Er is nog altijd geen oplossing voor kernafval en

‘Kernenergie is een heel schone vorm van energie’ Matthias Meersschaert

er is geen enkele garantie dat we dat spul veilig kunnen opbergen.

Plutonium is een extreem giftige stof waarvan het 244.000 jaar duurt voor ze geen straling meer afgeeft. Dat is langer dan er mensen op de aarde rondlopen.” Bovendien komt er zowel bij de ontginning van het uranium, als bij de aanmaak en opwerking van kernbrandstof radioactief afval vrij, zegt Glorieux. “Dat wordt nu in de natuur geloosd. En dat er bij kernenergie weinig CO2 vrijkomt, klopt, maar het is nog altijd meer dan bij echt groene energiebronnen.”

Het is inderdaad zo dat verschillende landen af willen van kernenergie. De meeste Duitse kernreactoren moeten in 2021 al dicht. De drie laatste reactoren worden beschouwd als een soort veiligheidsbuffer en blijven iets langer werken voor het geval er zich problemen zouden voordoen met de energievoorziening.

Maar ook zij gaan ten laatste in 2022 dicht. Na het ongeval in Fukushima zijn de meeste centrales in Japan al op non-actief gezet. Het is een kwestie van keuzes maken, zegt Meersschaert.

“Japan moet nu zo goed als al zijn elektriciteit importeren, Duitsland investeert massaal in groene energie en zet weer steenkool- en bruinkoolcentrales in. Het kan ook anders, hoor.

In Frankrijk komt 75 procent van alle elektriciteit uit kerncentrales.”

Dat er bij kernenergie afval vrijkomt, is ook niet zo uniek, dat is bij elke industriële activiteit zo, argumenteert Meersschaert. “Maar ongeveer 1 procent van al het kernafval is hoogradioactief en al het kernafval samen maakt minder dan 1 procent uit van het totale industriële afval. In de nieuwe generaties van kerncentrales is dat probleem zelfs voor een groot deel opgelost, want daar kan de niet-gebruikte brandstof, wat kernafval eigenlijk is, opnieuw gebruikt worden.”

kernenergiesector inderdaad heel wat research gedaan

Er wordt door de

naar manieren om het opwekken van elektriciteit veiliger en schoner te laten verlopen. Een interessante piste daarbij is het gebruik van thorium in plaats van uranium als brandstof.

Daarbij ontstaat geen plutonium en is

‘Er is nog enorm veel ruimte om efficiënter met energie om te gaan’ Eloi Glorieux

ook een meltdown van de reactor uitgesloten. Meersschaert noemt het een interessante piste, maar er zijn nog andere opmerkelijke innovaties.

“Volgens mij is kernfusie de next big thing, al zal de commerciële doorbraak daarvan nog enkele tientallen jaren duren. Het is een onuitputtelijke energiebron. Met één liter zeewater verkrijg je zo dezelfde hoeveelheid energie als met 300 liter benzine.”

Voor het zo ver is, zal er in Europa toch een mentaliteitsverandering moeten komen, zegt Glorieux. “Er is nog enorm veel ruimte om efficiënter met energie om te gaan en om energie te besparen. Daarin investeren, lijkt me een heel stuk zinvoller en veiliger dan geld in kernenergie te stoppen.”

11

c h r o n i c le

‘De toekomst van energie moet én duurzaam én comfortabel én flexibel zijn’ Prof. Dr. ir. Jan Desmet

Duurzame energie: droom of nachtmerrie?

Leven in een wereld van duurzame energie wordt niet alleen een maatschappelijke én technologische uitdaging, maar eveneens een andere manier van leven. Een uitdaging om even stil bij te staan.

Tekst Prof. Dr. ir. Jan Desmet, UGent - Onderzoeksgroep Lemcko

Energie produceren en verdelen zonder ecologische schade. Dat is duurzame energie. Wind- en zonneenergie zijn bekende voorbeelden. Hoe integreren we duurzame energie in een bestaande installatie? De praktische uitwerking is afhankelijk van het verbruiksprofiel en de energiebehoefte. U wilt natuurlijk op elk moment energie kunnen gebruiken en niet enkel als het zonnig is. De toekomst van energie moet én duurzaam én comfortabel én flexibel zijn. Dit zorgt voor heel wat technologische uitdagingen.

Huishoudens kunnen rekenen op zonnepanelen voor elektrische energie.

Een zonneboiler zorgt voor warm water. Industriële sites gebruiken zonneparken, idealiter aangevuld met windturbines of WKK-systemen.

Warmtekrachtkoppeling (kortweg WKK) wekt warmte en elektriciteit gecombineerd op en dit op basis van een brandstof. Voor sites met een grote warmtevraag is dit een aanrader.

Levert een industrieel proces een ‘afvalproduct’ zoals rookgassen of warmte van >60°C? Dan kan dit binnen een Organische RankineCyclus (ORC) of bio- of stortgasinstallatie opnieuw converteren tot hoogwaardige elektrische energie.

Energie bestaat in vele vormen.

Elektriciteit is de meest kwalitatieve energievorm. Alleen is het moeilijk om elektriciteit in grote hoeveelheden op te slaan. Bijgevolg is het essentieel om op elk ogenblik consumptie (vraag) en productie (aanbod) op elkaar af te stemmen. Is het aanbod te groot? Dan zorgt de economische

marktwerking zelfs voor lagere elektriciteitsprijzen en vice versa. Als de vraag te groot is, bestaat de kans dat het elektriciteitsnet afschakelt. Uit voorzorg kan men dan de grote verbruikers – in onderling overleg – uitschakelen. Zo kan vraag en aanbod opnieuw in evenwicht gebracht worden. Bij overproductie kan energie verkocht worden aan het buitenland. elektriciteitscentrales (nucleair, steenkool, gas of stookolie) zijn in beperkte mate regelbaar. Het aanbod kan deels afgestemd worden op de ogenblikkelijke vraag. Zo blijft het net stabiel. Bij hernieuwbare bronnen wordt energie opgewekt door aanwezigheid van wind of zon, ook als die energie niet nodig is. Willen we het evenwicht bewaren, dan slaan we die energie op of gaan we die ‘nodeloos’ verbruiken. U begrijpt het. Opslag van energie vormt bij hernieuwbare bronnen de uitdaging.

De klassieke

energie opslaan.

Op het moment dat energie nodig is,

Batterijen kunnen

levert de batterij eerst energie, daarna het net. Zo kan ze straks weer opladen. Een prima buffer, ware het niet dat batterijen een beperkte levensduur en een hoge kostprijs hebben. Een van de belangrijkste technologische uitdagingen van de toekomst is het ontwikkelen van batterijen met een grote opslagcapaciteit, een lange levensduur en een betaalbare prijs. Daar ligt de toekomst van de elektrische voertuigen (EV). Naast de ecologische voordelen, biedt de batterij mogelijkheden om de netstabiliteit mee te ondersteunen. Bij een groot aanbod van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen, laadt u de batterij. Tegelijk geniet u van de goedkopere elektriciteitstarieven. Bij een grote vraag naar elektriciteit – bijvoorbeeld ’s winters om 18 uur – voorziet u uw woning deels van elektriciteit via de batterij van uw elektrische wagen. U kunt daarna uw auto weer bijladen aan een gunstig tarief. Zo blijft u mobiel. Bovendien stoot deze wagen in grootteorde slechts de helft CO2 uit in vergelijking met een

klassieke benzine- of dieselwagen. Is uw batterij opgeladen door zon- of windenergie, dan is er een uitstoot van 0 gram CO2 per km. Omwille van de historische ontwikkeling van ons elektriciteitsnet is ons net nog niet klaar om volledig over te schakelen op hernieuwbare bronnen. Een zekere vorm van intelligentie zal nog moeten geïntegreerd worden in het net van de toekomst. ‘Smart Grids’ stemmen op proactieve manier de elektrische vraag en het beschikbare aanbod op elkaar af. Niet alleen elektrische netten moeten geüpgraded worden.

Onderzoek toont aan dat hoogefficiënte warmtebronnen kunnen instaan voor de verdeling van warmte in de vorm van warmtenetten.

Naast een grondige hervorming van energieopwekking, -verdeling en -gebruik zal een wijziging in ons verbruiksgedrag nodig zijn als we de vooropgestelde doelstelling willen halen, namelijk het vrijwaren van onze planeet voor onze (klein)kinderen…

Beleg in uw dak, zonnepanelen blijven de beste investering Minimum 10% rendement Zonnepanelen hebben een rendement van minimaal 10% gedurende 25 jaar. Deze groene investering brengt minstens vijf keer meer op dan uw spaarboekje. Twijfel niet en produceer uw eigen energie.

Voor meer informatie, contacteer ons nu !

Solar Power & Wind Energy

Herlegemstraat 14, 9771 Nokere

+32 (0)56 62 62 40

info@buildingenergy.be

www.buildingenergy.be

Daikin warmtepompen, voor een duurzame toekomst!

Op zoek naar een verwarmings- en/of koelingssysteem dat perfect aan uw behoeften voldoet, en dit zowel in de zomer als in de winter. Daikin warmtepompen passen perfect bij elk nieuwbouw- of renovatieproject, ongeacht hun omvang. Daikin beschikt over het meest volledige gamma warmtepompen.

Daikin warmtepompen, innovatief en energiebesparend. www.daikin.be

ď Š 0800 840 22