Agri&Food

Dit is een bijlage bij dagblad de telegraaf. de inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid

Agri & Food het verhaal achter uw voedsel

september 2013

Logistiek Van teler tot schap

Transparantie Weet wat je eet Meer met minder Hoe voeden we toekomstige generaties?

Aalt Dijkhuizen ‘Wij zijn wereldkampioen in de agri&food sector en in water: dat zijn dé twee exportproducten van Nederland’

Expertpanel

Trend

Een carrière als agrariër

Duurzaam voedsel hipper dan ooit

VERS & EERLIJK & HEERLIJK. DAT IS MIJN COOP OP coop.nl

advertorial

2

e d ito r ia l

De ‘Kip van Morgen’ een Mercedes zonder ster

‘De Nederlandse agri- & foodsector floreert’ Kwalitatief goede producten, innovatief en een hoge productiviteit: Nederland bezet niet voor niets de tweede plaats op de wereldmarkt voor agrien foodproducten. Volgens Cees ’t Hart, boegbeeld van de Topsector Agri&Food, een reden voor trots.

“De sector zorgt voor een fors aandeel in de werkgelegenheid en 10 procent van het bruto nationaal product.”

“De bedrijven die actief zijn in de Nederlandse agri- en foodsector zorgen ervoor dat u als consument elke dag vers en gezond voedsel op uw bord krijgt. Alle bedrijven – boeren, tuinders, voedingsmiddelenbedrijven, supermarkten, speciaalzaken, cateraars en horeca – die actief zijn in deze sector doen dat met veel kennis en kunde. Ze verbouwen, telen of bereiden voeding van hoge kwaliteit op een zo efficiënt mogelijke manier, zonder het milieu onnodig te belasten.

Gezonde en lekkere voeding die rijk is aan waardevolle voedingsstoffen. is belangrijk voor Nederland, want ze draagt in belangrijke mate bij aan de economie en de werkgelegenheid. Nederland bezet de dan ook de tweede plaats op de wereldmarkt voor agri- en foodproducten. Dat is een geweldige prestatie voor een relatief klein land.

Onze producten worden in het buitenland gewaardeerd om de goede kwaliteit. De Nederlandse agri- en foodsector wordt bovendien overal ter wereld geprezen om haar innovatieve karakter en hoge productiviteit.

De Nederlandse agri- & foodsector floreert, maar er zijn ook een aantal grote uitdagingen. Zo verandert de wereld in rap tempo door technologische ontwikkelingen, veranderende consumentenbehoeften en globalisering. Als Nederlanders worden wij steeds afhankelijker van het buitenland. Al meer dan 30 procent van de werkgelegenheid is internationaal gerelateerd.

De agri- en foodsector

is weliswaar een aantal grote bedrijven actief met vestigingen over de hele wereld, maar de sector wordt gedomineerd door het midden- en kleinbedrijf, duizenden mannen en vrouwen, vaak voorlopers in vernieuwingen. Ook In de agri- en foodsector

Cees ’t Hart Boegbeeld van de Topsector Agri&Food en CEO Royal FrieslandCampina

internationaal zijn het de mkb’ers die voorop lopen en met gezond verstand en ondernemerschap posities in het buitenland veroveren.

‘Onze producten worden in het buitenland gewaardeerd om de goede kwaliteit’ Grondstoffen worden schaarser, het klimaat verandert. In 2030 zal de voedselbehoefte wereldwijd met 30 procent zijn toegenomen. Uitdagingen die alleen door nauwe samenwerking tussen bedrijfsleven, overheid en onderwijs- en kennisinstellingen het hoofd kunnen worden geboden. is zo’n samenwerking die tot doel heeft de Topsector Agri&Food

krachten te bundelen en door kennis en innovatie met praktische oplossingen te komen. In 2013 investeert de sector samen met de overheid meer dan 60 miljoen euro in kennis en innovaties op het gebied van efficiëntere productiemethoden, lagere milieubelasting, voedingswaarde, kwaliteit en gezondheid. Zo wordt bijvoorbeeld onderzocht hoe wij dierlijke mest via bioraffinage kunnen omzetten in groene kunstmest en groene energie.

En hoe wij van suikerbietenpulp en fruitafval duurzame PETverpakkingen kunnen maken. Er worden cholesterolverlagende producten ontwikkeld, en vlees- en visvervangers worden verbeterd. Dit zijn slechts een paar voorbeelden. vaak kritisch, maar ook graag trots op hun land. We zijn kritisch als het gaat om belasting van het milieu, dierenwelzijn en gezonde producten. En juist op die gebieden zijn er zoveel redenen om de agri- en foodsector te waarderen. Kijk alleen al naar de introductie van voedingsmiddelen met minder vet, zout of suiker die toch lekker zijn. Boeren die hun koeien in de wei laten grazen.

De talrijke initiatieven in de hele agrien foodsector om de CO2-belasting te verminderen. En daarnaast zorgt de sector voor een fors aandeel in de werkgelegenheid en 10 procent van het bruto nationaal product. Kortom, een sector waar wij trots op kunnen zijn.”

Nederlanders zijn

Lekker. Kip!

06

10

08

14

04 ‘Een moderne boer is

zich bewust van maat schappelijke tendensen’ 05 Weet wat je eet 06 Nederland voedselland 08 Profielinterview:

Aalt Dijkhuizen 10 Meer met minder

Naast de poeliers en markten, gingen vooral supermarkten verse kip verkopen. Tegenwoordig wordt nagenoeg alle kip in de supermarkt verkocht. En met succes. Dit succes werd nog eens versterkt doordat veel supermarkten kipfilet regelmatig als actieartikel gingen inzetten. Hierdoor zijn mensen alsmaar meer kip gaan eten, tegen een aantrekkelijke prijs.

Helder standpunt Met het groeien van de vraag naar kipproducten, nam de omvang van de pluimveesector enorm toe. Met veel positieve kanten als meer werkgelegenheid, hoger scholingsniveau, uitbreiding van het productassortiment en daling van het aantal schadelijke bacteriën, maar ook alsmaar sneller groeiende kippen. Hierbij komt steeds vaker de vraag op tafel of dierenwelzijn niet ondersneeuwt ten koste van het economisch belang.

12 Van teler tot schap 14 Wat is duurzaam

voedsel concreet?

Colofon

Over Smart Media

Project Manager: Erik Spruijt, erik.spruijt@smartmediapublishing.com Productieleider: Hans Wihlborg Hoofdredactie: Jerry Huinder, redactie@smartmediapublishing.com Tekst: Stéphanie Albicher, Kirsten Dorrestijn, Pamela Wilhelmus Grafische vormgeving: Leon Mooijer Drukkerij: Drukkerij NoordHolland

Smart Media ontwikkelt, produceert en financiert themabijlagen die via landelijke, gerenommeerde kranten worden verspreid. Elke themabijlage wordt gemaakt door zorgvuldig samengestelde redactieteams. De grafische productie wordt verzorgd door creatieve vormgevers met gevoel voor de productie van moderne tijdschriften. Onze basisgedachte is een sterke onderwerpgerichtheid. Door zichtbaar te zijn in onze themabijlagen bereiken onze klanten alle lezers van de randstedelijke editie van de krant.

En selecteren ze automatisch de doelgroep die in de markt is voor de producten en diensten van het bedrijf. Smart Media is een jonge en dynamische onderneming met hoge doelstellingen.

Wij ontwikkelen ons snel en onze planning is erop gericht een van de toonaangevende bedrijven van Europa in ons vakgebied te worden. Op dit moment zijn we vertegenwoordigd in Zweden, Noorwegen, Zwitserland, België en Nederland.

Voor meer informatie kunt u een e-mail sturen naar info.nl@smartmediapublishing.com Smart Media Publishing Holland B.V. Prins Hendrikkade 164C, 1011 TB Amsterdam, The Netherlands. Tel +31 20 79 600 80, www.smartmediapublishing.com

Voorheen, midden vorige eeuw, gold kip nog als een luxeproduct. Vaak kwam er zondags kip op tafel, of op feestdagen zoals bijvoorbeeld met de Kerst. De kip werd gekocht bij de poelier, op de markt of rechtstreeks van de boerderij. Die tijden zijn sindsdien sterk veranderd.

Volg ons

Dit is een bijlage bij dagblad de telegraaf. de inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid

Plukon Food Group, met haar hoofdkantoor in Wezep, sinds lang de grootste leverancier van kip-producten in Nederland, heeft voor dit laatste altijd veel aandacht gehad. Peter Poortinga, CEO van Plukon, heeft hier een heldere kijk op: “Zonder de economische kant van de sector uit het oog te verliezen, kunnen we niet voorbij gaan aan onze plicht om aandacht te hebben voor het welzijn van mens, dier en milieu. Een mooi voorbeeld is dat Plukon al sinds 2008 de meest diervriendelijke methode van slachten in haar productielocaties heeft doorgevoerd. Ook is er door Plukon actief gestuurd op vermindering van antibioticagebruik bij haar vleeskuikenhouders. En niet zonder succes. Poortinga vindt dat Plukon verplicht is om op tal van terreinen het voortouw te nemen. Dat hebben we altijd gedaan en dat zullen wij blijven doen.” Poortinga ‘zit’ al 25 jaar in kip.

Als afgestudeerd bedrijfskundige aan de Universiteit van

advertorial

estafette de biologische eetwinkel

Hoe ziet jouw wereld eruit?

Estafette de biologische eetwinkel kiest voor 100% biologisch, diervriendelijk en eerlijke prijzen!

Alkmaar, Amersfoort, Amsterdam (Bos en Lommer, Ceintuurbaan, Zeeburg, Westerpark), Arnhem, Bergen, Breda, Delft, Dordrecht, Driebergen, Ede, Maastricht, Nijmegen, Utrecht en Zutphen

www.estafettewinkel.nl

Maak kennis Met Ogear trading, iMpOrteur van fruit Scherpe prijzen door een slimme aanpak Als supermarkt of groothandelaar bent u altijd op zoek naar fruit van de beste kwaliteit, tegen de laagste prijs. Ogear Trading importeert topkwaliteit mango’s, bananen, ananassen, druiven en avocado’s en verkoopt deze tegen scherpe prijzen.

Door onze bedrijfskundige aanpak blijven onze jaarkosten laag. Ogear Trading werkt intensief samen met partners. Dankzij het outsourcen van verscheping, de transport, het inklaren en de opslag aan efficiënte specialisten, kunnen de kosten ten alle tijden laag blijven. “We spelen op deze manier slim in op de eisen van de huidige markt”, verklaart manager Daniel Ratsch. “Komen er geen producten binnen, dan maken

dat deze manier van werken de toekomst heeft. Juist in deze tijd is flexibiliteit van groot belang.

Als importeur heeft Ogear Trading reeds haar sporen verdiend in Europa. Ook in Nederland hebben wij in korte tijd een grote markt weten te veroveren. Legio klanten neemt naar tevredenheid onze producten af.

Bent u benieuwd hoe wij u van dienst kunnen zijn? Neem gerust contact op voor een vrijblijvend gesprek. wij ook geen kosten. Dat geeft ons de mogelijkheid flexibel te zijn op momenten dat het nodig is. Zo bewegen we mee met de markt.”

Ogear Trading is ervan overtuigd

www.ogear.nl Tel: 0180-546440

Wageningen, begon hij in 1988 als inkoper ‘levend pluimvee’ bij het familiebedrijf Vleesch du Bois in Blokker.

“De explosieve groei in onze markt en daarmee de schaalvergroting heb ik van binnenuit meegemaakt. Sinds jaar en dag heb ik me hard gemaakt voor dierwelzijn in onze sector.

Daarnaast vind ik het gebruik van antibiotica binnen onze sector een heikel punt. Het terugbrengen, het liefst tot 0%, verdient alle aandacht.”

Na zijn overstap in 2000 naar Plukon zijn aan deze aspecten dan ook volop aandacht besteed.

Biologische kip Plukon beschikt in de Belgische Ardennen over een eigen Biologische productieketen waar kippen van een langzaam groeiend ras worden gehouden.

In de vrije natuur met veel grasland hebben deze kippen alle ruimte om te kunnen scharrelen.

Met deze kipproducten levert Plukon zo’n 80% van de Nederlandse supermarktafzet van biologische kip. De ruimte en het dure biologische voer die deze kippen krijgen, komt tot uitdrukking in de prijs.

Deze ligt gemiddeld 4 maal zo hoog dan die van de reguliere kip.

Kip met 1 ster, scharrelkip Met name de laatste 10, 15 jaar, onder invloed van diverse belangenorganisaties als de Dierenbescherming, groeide de vraag naar diervriendelijkere kipproducten.

Al gauw was duidelijk dat het prijsverschil tussen reguliere en biologische kipproducten voor de meeste consumenten veel te groot was.

In 2007 kwam hiervoor een uitstekende oplossing.

Scharrelkip onder andere onder de naam Volwaard. Een kip met een langer leven dan de gangbare kip, meer ruimte en overdekte (vrije) uitloop (naar buiten). Bij de ontwikkeling van een Scharrelkipsegment kreeg Plukon veel steun van onafhankelijke organisaties waaronder de Nederlandse Dierenbescherming en de internationale dierenbeschermingsorganisatie 4 Pfoten. Inmiddels zijn er ruim 60 enthousiaste Nederlandse boeren overgestapt op dit houderijsysteem.

Peter Poortinga, CEO van Plukon.

Plukon en diervriendelijk - Plukon levert 80% van de biologische kip in de Nederlandse supermarkten - Plukon levert 90% van de scharrelkip in de Nederlandse supermarkten - Plukon heeft 55% aandeel in de Nederlandse kipmarkt - Diervriendelijke kipproducten hebben op dit ogenblik 13% van de totale kipmarkt in Nederland - Plukon levert de meeste grote supermarktketens in onder andere Nederland, Duitsland, België en Frankrijk

Kip van Morgen Op dit ogenblik is nog steeds 87% van de kipproducten in de supermarkt reguliere kip en is zo’n 13% is diervriendelijk, variërend van scharrelkip tot biologische kip. Dit is natuurlijk een mooi succes maar om de grote groep consumenten te verleiden de stap naar bijvoorbeeld scharrel te maken is de prijsstelling een belangrijke barrière. Letterlijk een stap te ver. Plukon is dan ook erg blij dat zij een afspraak heeft kunnen maken met de Nederlandse supermarkten dat er uiterlijk in 2020 een sterkere kip als vervanger van de huidige kip in de schappen moet liggen. Wat Plukon betreft kan dit eerder.

Peter Poortinga: “In samenwerking met de Universiteit van Wageningen zijn we dit jaar al begonnen met het zoeken naar een geschikter kippenras. Een sterker ras dat minder snel groeit en hierdoor minder vatbaar is voor ziektes. Dit is het beste antwoord op wat beter is voor mens, dier en milieu.” Eventueel zou de ‘Kip van Morgen’ volgend jaar verkrijgbaar kunnen zijn voor de Nederlandse consument. De Plukon ‘Kip van Morgen’ is nagenoeg antibioticavrij, leeft langer dan reguliere kip en groeit veel gezonder op, met meer ruimte. Niet voor niets wordt deze kip door Poortinga “de Mercedes zonder ster” genoemd.

De interessante mix van factoren zorgt ervoor dat de prijs dichter bij de huidige reguliere kip ligt.

Peter Poortinga: “Met onze ‘Kip van Morgen’ is naar mijn gevoel de cirkel rond. We zijn weer terug bij grootmoeders kip. Ik ben ervan overtuigd dat Kip van Morgen een groot succes wordt!”

Kip met 1 ster, scharrelkip

4

E x p e rtpan e l

ve rtr o uwe n

ag r ar iër s

‘Een moderne boer is zich bewust van maatschappelijke tendensen’

Mensen eten steeds bewuster. Niet alleen letten we op hoe gezond een product is, maar ook hechten we aan een duurzaam productieproces.

Eén probleempje: hoe kunnen we vertrouwen op wat de etiketten zeggen?

Tekst Stéphanie Albicher

Auke de Jong (36)

Niek Konijn (22) Net afgestudeerd in dier- en veehouderij aan de Hogeschool van Hall Larenstein

Waarom wilde je boer worden?

Hoe zie je de toekomst?

Wim Brus (47)

Tekst Kirsten Dorrestijn

Eigenaar melkveehouderij

Mede-eigenaar multifunctioneel landbouwbedrijf

“Ik ben deze zomer afgestudeerd en daarna toegetreden tot de maatschap in het bedrijf van mijn ouders. We hebben een gemengd agrarisch bedrijf waarbij we het telen van tulpenbollen en consumptieaardappelen combineren met een melkveehouderij.

De komende jaren werk ik nog parttime bij het familiebedrijf. De overige dagen hoop ik een baan te vinden als agrarisch adviseur. Mijn interesses op dat gebied liggen vooral bij verduurzaming en milieu.”

“Ik heb de melkveehouderij van mijn ouders omgebouwd tot een wijn- en cultuurhoeve. Binnen dit totaalconcept richten onze agrarische activiteiten zich op het houden van schapen en het produceren van wijn. Het gaat om streekproducten van een hoge kwaliteit. Verder hebben we een natuurcamping, een atelierruimte, een plattelandswinkel en bieden we ruimte voor onder meer vergaderingen, workshops en familiefeesten.”

“Mijn vrouw en ik runnen samen een melkveehouderijbedrijf met een jaarlijkse productie van 700.000 liter.

Sinds tweeënhalf jaar is het melken van de koeien volledig geautomatiseerd. We gebruiken hiervoor een melkrobot. Dat is goed voor het welzijn van de dieren, want melken kan nu 24 uur per dag. En het geeft ons tijd voor andere zaken, naast het runnen van bedrijfsprocessen. Voor de oogst van het voer voor de dieren schakelen we een loonwerker in.”

“Er zijn verschillende redenen. Ik hou van werken met dieren en van bezig zijn met de natuur. Ook het zelfstandig ondernemerschap spreekt me erg aan, want het biedt vrijheden en uitdaging. Ik zie mezelf overigens wel als een echte bedrijfseconomische boer: iemand die tegen een zo laag mogelijke kostprijs wil produceren. De theorie linken aan de praktijk, daar gaat het wat mij betreft om.”

“Dat was eigenlijk niet zo vanzelfsprekend. Het voortzetten van de melkveehouderij van mijn ouders zag ik niet zitten, maar het werken met dieren, het produceren van streekproducten en het vrije ondernemerschap trokken me wel. En dus ben ik gaan nadenken over de manieren waarop ik de boerderij een ander gezicht kon geven. Mijn ouders steunden mij hierin volledig.

We hebben samen het nieuwe bedrijf opgericht. En hoewel ze al boven de zeventig zijn, werken ook zij elke dag mee om de onderneming tot een succes te maken.”

“Ik ben opgegroeid op de boerderij en heb na mijn studie ook tweeënhalf jaar samen met mijn vader gewerkt. Omdat dat niet zo soepel liep, we verschilden in onze manier van aanpak, ben ik gaan werken in de verkoop van landbouwmachines. Dat beviel uitstekend, maar na vijf jaar begon ik me toch af te vragen: is dit het nou? Ik miste het vrije bestaan van boer zijn heel erg. Toen mijn vader met pensioen ging heb ik, alsnog, maar heel bewust, gekozen voor een toekomst als veehouder.”

“Ik wil uitbreiden. Meer koeien, maar met minder arbeid. Overigens denk ik dat de zuivel een goede branche is en blijft. De vraag neemt in elk geval nog steeds harder toe dan het aanbod. In onze aardappelenteelt heb ik ook vertrouwen, omdat we ons richten op streekproducten. De tulpenteelt zie ik minder zitten, voornamelijk vanwege de hoge arbeidsintensiviteit in de zomermaanden. Verder is het belangrijk om je bewust te zijn van maatschappelijke tendensen. De invloed van de consument is groter dan je denkt.”

“Ik hoop ons aantal schapen verder uit te breiden tot ongeveer tweehonderd. Die tak van ons bedrijf biedt absoluut zekerheid voor de toekomst. Met de wijnproductie zijn we weliswaar minder ver, maar ook daar zie ik groeimogelijkheden. Wat ons sterk maakt?

Met onze producten (lokaal, kwaliteit) en duurzame bedrijfsvoering sluiten we perfect aan op de tijdsgeest.

En dankzij het diverse karakter en de rijke cultuurhistorie van onze boerderij kunnen we ons waarschijnlijk nog meer onderscheiden.”

“Ik ben tevreden met de omvang die het bedrijf nu heeft. Schaalvergroting is voor ons namelijk niet direct noodzakelijk en al helemaal niet zaligmakend. Dat ik veel tijd overhoud voor andere activiteiten bevalt me prima. Bovendien is het helemaal niet vanzelfsprekend dat mijn kinderen het bedrijf overnemen. Als ze dat niet willen, heb ik daar alle respect voor. Dus welke zin heeft het om daarop vooruit te lopen?”

de herkomst van ingrediënten op de verpakking, is geen oplossing volgens Boerstra.

“Daarmee doe je niks aan de overtreders in de keten. De fraudeurs moeten eruit worden gezet om het vertrouwen in de industrie te kunnen herstellen. Meer informatie betekent bovendien dat je bij sommige producten een telefoonboek aan informatie moet leveren. In een kant-en-klaar pastasausje zitten soms wel twintig tot dertig ingrediënten.”

Méér informatie over

voedselbranche kan ervoor zorgen dat mensen weer vertrouwen krijgen in onze voedingsmiddelenmarkt. Aan alle kanten ontstaan initiatieven om de consument meer zicht te geven op het productieproces. Zo houden de Nederlandse boeren steeds vaker open dagen. Greenpeace ontwikkelde de app QuestionMark, waarmee de consument in de supermarkt barcodes kan scannen en direct zichtbaar wordt hoe een product scoort op dierenwelzijn en milieuvriendelijkheid.

Transparantie in de

Bijna vier op de tien Nederlanders heeft minder vertrouwen in voedselproducten dan een jaar geleden, blijkt uit de DuurzaamheidKompas 2013 van Schuttelaar & Partners. Ook het vertrouwen in etiketten is laag: van drie op de tien etiketten denkt men dat ze niet kloppen. Er zijn zelfs mensen die geloven dat het woord biologisch gebaseerd is op een marketingverhaal.

Waar komt ons wantrouwen vandaan?

“Na een aantal grote voedselveiligheidsincidenten in de jaren negentig – dioxine in de melk, mond-en-klauwzeer en de gekke koeien ziekte – is vanuit Europees niveau veel aandacht gekomen voor voedselveiligheid en de certificering daarvan”, verklaart Mur Boerstra, adjunct directeur van de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie. “Nu de voedselveiligheid beschouwd wordt als een minimale voorwaarde voor het op de markt brengen van voedsel, is de focus verschoven naar verduurzaming en gezondheidsaspecten.”

Bij voedselvertrouwen wordt sinds het paardenvleesschandaal niet alleen aan veiligheidskwesties gedacht, maar ook aan productintegriteit. Kunnen we de informatie op de verpakking nog wel vertrouwen? Daarvoor is de Taskforce Voedselvertrouwen door staatssecretaris Sharon Dijksma ingesteld. Het actieplan moet ertoe leiden dat het vertrouwen van de consument in voedsel versterkt wordt.

Verder heeft biologische groente- en fruit leverancier EOSTA het mogelijk gemaakt met boeren over de hele wereld te chatten (zie kader).

Een trend die voortkomt uit het verminderde voedselvertrouwen is de populariteit van streekproducten.

‘Mensen zoeken hun voedsel dicht bij huis zodat ze kunnen zien waar het vandaan komt’ Sandra van Kampen

Streekmarkten, stadsboerderijen en buurttuintjes schieten als paddenstoelen uit de grond. “Mensen hebben hun vertrouwen in grote bedrijfsketens verloren”, zegt Sandra van Kampen, adjunct directeur van Urgenda, een actieorganisatie die een sneller verduurzaamheidsproces nastreeft.

Mur Boerstra: “Nu de voedselveiligheid beschouwd wordt als een minimale voorwaarde voor het op de markt brengen van voedsel, is de focus verschoven naar verduurzaming en gezondheidsaspecten.”

“Mensen zoeken hun voedsel dichter bij huis zodat ze met eigen ogen kunnen zien waar het vandaan komt.

Dat is maximale transparantie.” Toch moeten we reëel blijven, benadrukt Van Kampen. “Het meeste wat op ons bord belandt, komt van boeren elders in de wereld.” is dat mensen steeds meer waarde hechten aan gezond voedsel. Eén op de drie shoppers kijkt naar de gezondheidsinformatie op een verpakking, blijkt uit onderzoek van GfK in opdracht van Stichting Ik Kies Bewust. Ook let 65 procent op dat het product past in een gezond voedingspatroon. De verantwoordelijkheid voor een gezonde voedselkeuze ligt in eerste instantie natuurlijk bij de burger zelf. Wel kan de industrie zorgen voor zogeheten herformulering van producten door ze gezonder aan te bieden door zoutreductie, vermindering van suikers, meer vezels of gezonde vetten.

Een andere trend

inzicht te geven in wat een gezond product is, is Het Vinkje in het leven geroepen. Dit keurmerk is goedgekeurd door de EU en duidt de betere keuze binnen een productgroep aan. Het Vinkje met de groene cirkel staat op producten uit de Schijf van Vijf, de blauwe cirkel op producten van buiten de Schijf van Vijf. Een gemiddeld dagmenu met uitsluitend producten met Het Vinkje bevat 62 procent minder suikers, 15 procent minder zout, 54 procent minder verzadigd vet en 38 procent meer vezels dan producten zonder Het Vinkje. Deze producten zijn getest door een onafhankelijke wetenschappelijke commissie. “Meestal moet je veel lezen om erachter te komen wat er precies in een product zit”, zegt voorzitter van Stichting Ik Kies Bewust, Clémence Ross. “Maar door het Vinkje zie je snel of een product aan specifieke eisen voldoet.

Het is gericht op de hedendaagse consument die door de supermarkt racet en snel keuzes maakt.”

Om consumenten snel

Chatten met telers EOSTA geeft consumenten de mogelijkheid te chatten met boeren in verre landen. Met het ‘Nature & more’-systeem kan precies achterhaald worden van wie de groente en fruit afkomstig is. Drie vragen aan Communicatieen Duurzaamheids Manager van EOSTA, Michaël Wilde.

■ Hoe werkt het precies?

“Veel telers van onze biologische groenten en fruit hebben een postzegel met hun gezicht op hun oogst geplakt. Ook hebben zij een uniek code. De code 763 is bijvoorbeeld Louis Carlos, een ananasteler uit Costa Rica.

Via www.natureandmore.com geeft deze code toegang tot de telerspagina. We hebben op onze website zeventig profielen aangemaakt met boeren uit landen als Bukina Faso, Congo, Peru, Zuid-Afrika, China en Nederland waarop je kunt zien hoe zij te werk gaan, en waar je met hen kunt chatten.”

■ Waarom dit initiatief?

“Er bestaat geen duurzaamheid zonder transparantie. Wij hebben dit initiatief genomen puur uit idealisme; we vinden het belangrijk dat de consument weet wat er schuil gaat achter zijn voeding. Het woord duurzaamheid wordt te pas en te onpas door bedrijven gebruikt. Consumenten geloven er niet meer in. Wij hopen op deze manier het vertrouwen terug te brengen.”

■ Waarom zou dit systeem vertrouwen wekken?

“De verhalen en de filmpjes laten zien dat de telers biologisch kweken.”

advertorial

Kwaliteit begint bij de OORSPRONG 127 jaar geleden werd Verstegen opgericht in Rotterdam. Het familiebedrijf heeft nu al de vierde generatie aan het roer. Altijd met liefde voor mooie producten. En de missie om met de beste kwaliteit meer inspiratie, smaak en variatie in de Nederlandse keuken te brengen.

Duurzaamheid speelt daarbij een belangrijke rol. De kracht van Verstegen is met de hele keten werken aan een product waarin kwaliteit en duurzaamheid samen komen. In 2012 heeft dat geleid tot het certificaat MVO prestatieladder niveau 4.

Scan de QR Code Hoe EERLIJKER hoe lekkerder Kruiden en specerijen maken alles lekkerder. En daar geniet je nog meer van als je weet dat ze puur natuur zijn en ook nog een bescheiden bijdrage leveren aan een betere wereld. Bij Verstegen zitten duurzaamheid en fair trade in de genen. Van het ondersteunen van boeren in Azië tot en met het ontwerpen van de verpakkingen.

EEN PLANT drie pepers Peper heeft drie verschillende hoofdsoorten, de zwarte, witte en groene peper. Groene peper wordt eerst gekookt waardoor de kleur bewaard blijft. De zwarte peper wordt gedroogd in de zon. De witte peper wordt een aantal dagen in stromend water geweekt. Daarna wordt de schil weggewassen en komt de witte peper korrel te voorschijn.

NOOTMUSKAAT uit de

bomen van Rajab

Abdul Rajab vertroetelt zijn nootmuskaatbomen.

In het oude dorp Hila in Indonesië vertroetelt Abdul Rajab Asawalda 140 nootmuskaatbomen.

Sinds Verstegen in het dorp een nootmuskaatbedrijf heeft gevestigd, hoeft hij niet meer naar Ambon om zijn noten te verkopen en krijgt hij een betere prijs. Het bedrijf brengt bovendien werkgelegenheid in het dorp. Zo brengt de nootmuskaat niet alleen een verfijnde smaak aan onze gerechten, maar ook nieuwe kansen voor een gemeenschap duizenden kilometers ver weg.

SUPERIOR white diamond De kwaliteit van witte peper wordt onder andere bepaald door de hoeveelheid donkere korrels die nog in het mengsel zitten. De twee keer gewassen variant heet ‘Double Washed’.

Een kwaliteit beter heet ‘Handpicked Select’.

Daarbij worden de donkere besjes met de hand verwijderd. Verstegen gaat dikwijls nog een stapje verder; alleen de goede besjes, die aan alle eisen voldoen, worden uit het mengsel gehaald.

Dit proces noemen wij ‘Positive Picking’.

Zo ontstaat de beste kwaliteit peper; de Superior White Diamond.

Kijk voor meer informatie op verstegen.nl

100% smaak Bij La Place vinden wij het belangrijk om onze gasten dagelijks een vers en huisgemaakt assortiment aan te bieden.

Dit doen we door voor onze gerechten en producten uitsluitend natuurlijke ingrediënten te gebruiken. We letten er daarbij op dat deze ingrediënten zoveel mogelijke duurzaam geproduceerd worden en van dichtbij worden gehaald. Zo zorgen we met de beste producten voor 100% smaak.

Nootmuskaat wordt al sinds de 16e eeuw gebruikt in Europese keukens.

5

actu e e l

Weet wat je eet

Een carrière als agrariër is niet voor iedereen weggelegd. Het is een vrij, maar ook onzeker bestaan dat om veel investeringen vraagt. Hoe zorg je ervoor dat een boerenbedrijf levensvatbaar wordt en blijft? Opschalen of juist inzetten op nevenactiviteiten? Drie boeren delen hun ervaringen over werken in de agrarische sector.

Wat zijn je werkzaamheden binnen de agrarische sector?

6

De kip van 2 Sisters Storteboom is lekker, gezond en verantwoord

p r o d u cti e

Nederland voedselland Nederland is een grote speler als het gaat om voedselproductie. Zowel in akkerbouw, tuinbouw, veehouderij als glastuinbouw hebben we een leidende rol in de wereld. Hoe we dat als klein landje voor elkaar hebben gebokst?

Onze geografische ligging en onze innovatieve geest blijken cruciale factoren.

Tekst Kirsten Dorrestijn

Nederland is de kraamkamer van de aardappelen in de wereld, in de zuivelexport zijn we leading, onze pluimveeproductie behoort tot de top, onze bloembollen hebben wereldfaam en we zijn koplopers als het gaat om kennis en innovatieve techniek. Na de Verenigde Staten is ons land de op één na grootste voedselexporteur ter wereld.

Gemiddeld 60 procent van onze productie wordt aan het buitenland verkocht, met een exportwaarde van meer dan 70 miljard per jaar. agrarische sector zo succesvol zijn, komt in eerste plaats door de gunstige geografische ligging van ons land. “Nederland is een rivierdelta met een lange kuststrook en vruchtbare kleigronden”, vertelt Ewout Frankema, hoogleraar agrarische- en milieugeschiedenis aan de Wageningen Universiteit. “Steek hier iets in de grond en er komt gegarandeerd iets uit. Het is in ons land altijd goed boeren geweest. Ook zonder moderne technologie en groeibevorderende middelen was dat zo. Al in de 17e eeuw behoorden de opbrengsten van tarwe

Dat we in de

en andere granen uit de Nederlandse kleigebieden tot de hoogste ter wereld.”

Daarbij komt dat door ons fijnmazig netwerk aan waterwegen het vervoer altijd goedkoop is geweest. Frankema: “Water is één van de goedkoopste manieren om producten te transporteren. Ook in de 17e eeuw was Nederland al een land van lage transportkosten.” Onze geografische ligging was zo gunstig dat Amsterdam in de Gouden Eeuw de spil kon worden in een Europees handelsnetwerk. Vooral in de graanhandel speelden we een grote rol. “Graan uit de Oostzeegebieden werd in konvooien naar Amsterdam vervoerd, waar het vervolgens verhandeld werd en verscheept naar landen rondom het Middellandse Zeegebied.” Vanaf de

‘Je steekt hier iets in de grond en er komt iets uit’ Ewout Frankema

tweede helft van de 19e eeuw profiteerde Nederland van de voedselvraag van de opkomende industrieën om ons heen: Duitsland en Groot-Brittannië.

Ook in deze tijd doet Nederland nog succesvol zaken met het buitenland.

Onze producten zijn geliefd in de rest van de wereld. Dat komt onder meer door de goede reputatie die we hebben als het gaat om voedselveiligheid. Zo kopen Chinezen liever Nederlands babymelkpoeder dan hun eigen producties, daaraan stierven in 2008 immers zes baby’s omdat er gif in bleek te zitten. De innovatieve geest van de Hollandse boeren is eveneens een belangrijke bron van onze agrarische

koppositie in de wereld. Nederlanders zijn van oudsher vooruitstrevend in hun werk. “Toen de plattelandslonen in de tweede helft van de 19e eeuw begonnen te stijgen, is de sector meer en meer gaan mechaniseren”, vertelt Frankema. “Zo konden we op de prijs blijven concurreren.”

Nederlandse boeren en wetenschappers is tegenwoordig minstens zo’n lucratief exportproduct als het voedsel zelf.

“Wageningen Universiteit heeft een belangrijke internationale reputatie en staat op nummer twee van de internationale ranglijst landbouwuniversiteiten”, benadrukt Frankema.

“De hele wereld komt hier kijken om te zien hoe wij werken. Vooral in opkomende economieën als China, India, Brazilië, en in toenemende mate ook in Afrika, is de vraag naar kennis groot.” Overheden realiseren zich dat zij alle monden van hun groeiende bevolking moeten blijven voeden. Het ontbreekt hen aan kennis en technologie om lokaal voldoende te produceren. Frankema: “Met de huidige stand van landbouwtechnologie gaat dat in Afrika bijvoorbeeld niet lukken.”

De kennis van de

Volgens Albert Jan Maat is Nederland ook wat betreft duurzaam ondernemen op dit moment koploper.

“Daarin doen boeren en tuinders grote investeringen”, zegt de voorzitter van LTO Nederland. “Burgers krijgen steeds meer belangstelling voor de manier waarop geproduceerd wordt.

Daarom ontstaan er vanuit de productiekant initiatieven als Duurzame Zuivel, Kip van Morgen en Beter Leven in de varkenshouderij.”

De Nederlandse boeren proberen daarmee vooruit te lopen op ontwikkelingen als de schaarste aan

energie, water en grondstoffen waar we mee te maken krijgen.

Een voorbeeld van een geavanceerde techniek die duurzaamheid bevordert, is de precisielandbouw. “Door middel van een satelliet gestuurd systeem krijgt de boer informatie in zijn trekker over zijn akkerland”, legt Maat uit. “Hij ziet precies waar gebrek is aan mest of water. Zo kan op de plant nauwkeurig verzorging plaatsvinden. Door deze nieuwe techniek wordt 40 tot 50 procent aan gewasbescherming bespaard.”

‘De hele wereld komt hier om te zien hoe wij werken’ Ewout Frankema

Nederlandse glastuinbouw worden geavanceerde, duurzame technieken gebruikt. Kassen staan bekend als energieslurpers, maar er wordt van alles gedaan om daar verandering in te brengen. Sommige kassen draaien op aardwarmte en worden op die manier duurzaam verwarmd, maar ook bestaan er al kassen met energiesystemen die meer energie opleveren dan verbruiken.

Maat: “Zonnecollectoren en LEDlampen zorgen dan voor duurzaam energieverbruik, en daarnaast wordt de warmte uit de kas omgezet in elektriciteit. Deze elektriciteit kan worden gebruikt in nabijgelegen industrieën. In de nabije toekomst kunnen vanuit de kas hele woonwijken worden verwarmd, en op de langere termijn zullen zo zelfs hele dorpen klimaatneutraal worden.

Een kas blijkt een uitstekend alternatief voor een windmolen.”

Ook in de

Hoe komt het dat jullie logo niet vaak in de supermarkt te zien is?

“Veel supermarkten verkopen onze kip onder hun eigen naam. Hetzelfde geldt voor fastfoodketens en de verwerkende producenten. Wij leveren reguliere kip, kip met 1, 2 of 3 sterren en binnenkort ook de Kip van Morgen. In totaal gaat het om meer dan 1 miljoen consumentenverpakkingen per week.”

Welke misverstanden bestaan er over kip?

“Door de eenzijdige berichtgeving is het idee ontstaan dat reguliere kip niet aan de kwaliteitsnormen onder andere op het gebied van welzijn en voedselveiligheid voldoet. Dat is jammer, want juist in deze sector is de kwaliteitsbescherming enorm scherp. Er kunnen elk moment controleurs voor de deur staan, in elke schakel van de keten. De professionaliteit waarmee Nederlandse boeren werken is extreem hoog. En 2 Sisters Storteboom bedient dan ook nog eens het hoogste segment van de markt. Reken maar dat onze kip die verkocht wordt door McDonalds, bij KFC of in Nederlandse supermarkten aan de hoogste kwaliteitsnormen voldoet!”

Hoe heeft de pluimveesector zich de afgelopen jaren ontwikkeld?

“Er zijn door de pluimveesector in Nederland gigantische stappen gezet op allerlei gebied. Door een intensief programma in de afgelopen jaren ter bestrijding en voorkoming van salmonella is het aantal salmonella besmettingen zodanig gereduceerd dat dit al geen issue meer is. Eén van de onderdelen daarbij was intensieve communicatie met de consument over goede hygiëne bij de bereiding en het voorkomen van kruisbesmetting in de keuken. De waarschuwingstekst op de verpakking van kip is daar een voorbeeld van.

‘De professionaliteit waarmee Nederlandse boeren werken is extreem hoog’

tica gebruikt dan vijf jaar geleden. Uiteraard blijft het zo dat antibiotica alleen mag worden toegepast op voorschrift en onder toezicht van een dierenarts. Zo weten we in de sector zeker dat antibiotica alleen gebruikt wordt als het strikt noodzakelijk is. In een convenant tussen overheid en secoteren hebben we ons als doel gesteld om aan het eind van 2013 50% minder antibiotica te gebruiken dan 5 jaar geleden. Zoals het er nu uitziet gaan we die doelstelling zeker halen.

Als het gaat om dierwelzijn moeten de Nederlandse boeren aan strenge criteria voldoen die gelden voor alle pluimveehouders in Europa.

Voor reguliere kippen zijn de eisen Europees opgesteld. Voor de varianten met het beter leven kenmerk (1,2 of 3 sterren) hebben we de eisen met elkaar in Nederland opgesteld. Deze afspraken gaan met name op het gebied van dierwelzijn verder dan de Europese eisen.”

Aart Voets

Ook op het gebied van antibiotica zijn stappen voorwaarts gemaakt. In de pluimveesector wordt al ruim 40 procent minder antibio-

Hoe onderscheidt 2 Sisters Storteboom zich van andere kipproducenten?

controleert de hele keten; vanaf de eieren bij de broederijen tot aan de logistieke afhandeling bij de distributiecentra van verschillende supermarkten. Daardoor kunnen we snel inspelen op de wensen van onze afnemers. Zo krijgen wij het voor elkaar dat de schappen van de supermarkt vol liggen zodra de barbecue-tijd aanbreekt.

Door de deskundigheid en de flexibele instelling van onze medewerkers kunnen we optimaal inspelen op de wensen van onze klanten. Dit is één van de grootste krachten van ons bedrijf.”

Hoe innoveren jullie?

“Op productniveau weten we steeds weer nieuwe producten in het assortiment te brengen met kerst of voor op de barbecue. Wij kijken altijd naar de vraag van de klant. Dertig jaar geleden lagen er alleen maar hele kippen in de supermarkt. Moet je nu eens zien wat het aanbod is!”

Wat is de toekomst van de kip?

“Dat is de Kip van Morgen, die nu nog in de ontwikkelfase zit. Wij zijn vanaf het begin betrokken geweest bij de realisatie daarvan.

De Kip van morgen zal de reguliere kip gaan vervangen in de Nederlandse supermarkten.

Dit wordt een heel ander ras dat trager groeit en meer ruimte krijgt. 2 Sisters Storteboom werkt graag mee om stappen te maken voor dier, mens en milieu.” ■

“In Nederland zijn maar weinig bedrijven die de hele keten aansturen. 2 Sisters Storteboom

advertorial

Witte motor van de economie

De eerste stap naar een duurzame fruitsector is gezet

De zuivelsector is erg belangrijk voor de Nederlandse economie. De sector zorgt jaarlijks voor vele miljarden aan omzet en biedt werk aan 44.000 mensen. De melkveehouderij en de zuivelindustrie hadden in 2012 een productiewaarde van 10,7 miljard euro. “De zuivelsector is de afgelopen jaren almaar gegroeid”, vertelt de directeur van de Nederlandse Zuivelorganisatie, Tjeerd de Groot. “En naar schatting zal de komende twee jaar nog 700 miljoen geïnvesteerd worden in groei, die uiteraard wordt gerealiseerd binnen de milieurandvoorwaarden. De groei is vooral te danken aan de export. De exportwaarde van zuivelproducten groeit jaarlijks met zeven procent.”

Afgelopen jaar voerde de sector voor 5,9 miljard euro uit aan kaas, boter, consumptiemelk en melkpoeder. Van het totale Nederlandse handelsoverschot is negen procent toe te schrijven aan de zuivelsector.

Binnenkort is het zo ver, dan ligt het eerste fruit met het Milieukeur-label in de winkels. Importeur Jaguar, The Fresh Company (TFC) heeft samen met de Nederlandse overheid een uniek project opgezet om duurzamer fruit te telen. “Wij nemen een voortrekkersrol in de sector in.”

De druiventrossen uit Zuid-Afrika van Jaguar, TFC zijn de duurzaamste in hun soort. Het zijn de eerste druiven die het Milieukeur-label dragen. Producten met het Milieukeur-label voldoen aan zeer strenge voorwaarden. “Milieukeur is een Nederlands keurmerk dat wij over de grens hebben getrokken”, verklaart Kees Rijnhout, directeur van Jaguar, TFC. Het bedrijf is als importeur gespecialiseerd in citrusfruit, druiven, meloenen en ander fruit uit overzeese gebieden.

Sociaal verantwoord Bij fruit met het Milieukeur-label is niet alleen gewasbescherming slechts in beperkte mate toegestaan, ook is het fruit op een sociaal verantwoorde manier geteeld. Hiervoor werkt Jaguar, TFC samen met de Nederlandse ambassade van Zuid-Afrika. De plukkers worden conform de CAO betaald, medewerkers en het gezin krijgen huisvesting- en scholingsprogramma’s, etc, etc.

Ook op het waterverbruik zijn duurzaamheidsmaatregelen toegepast. Jaguar, TFC heeft gezocht naar manieren waarop de bodem het water beter vasthoudt en op de akkers niet meteen naar beneden zakt. Daardoor is minder

water nodig. Rijnhout: “Alles bij elkaar is het fruit dat onder Milieukeur-label geteeld is een heel ander en veel verantwoorder product dan het reguliere fruit. Maar door lijnen kort te houden en slim te importeren liggen de prijzen nauwelijks hoger dan bij andere producten.”

ISO gecertificeerd Jaguar, TFC zet zich op verschillende manieren in om te verduurzamen. Zo wordt ook opgelet dat de druiven- en mangoplukkers in India allemaal evenveel loon krijgen. En er wordt gecheckt op kinderarbeid. Niet alleen in Zuid-Afrika, maar ook in India, Egypte, Argentinië en Brazilië heeft Jaguar, TFC projecten om Milieukeur te integreren. Niet voor niks ontving Jaguar, TFC als eerste in de sector het ISO 14001 milieucertificaat.

Rijnhout: “Duurzaamheid is een containerbegrip geworden. Wij proberen het inhoud te geven.” www.jaguarthefreshcompany.com T +31 (0)180 750 500

COVER D IS J

UAR 365 AG

UAR 365 • AG

Albert Jan Maat

Nederland is wereldwijd de grootste producent van bloembollen. Ons land telt ruim 20.000 hectare bollen.

1200 telers zorgen samen voor meer dan 60 procent van de wereldproductie. De exportwaarde hiervan is 681 miljoen euro per jaar. De bloembollen worden over de hele wereld verhandeld, met de Verenigde Staten als afzetmarkt nummer één.

Daarna volgen Duitsland, Japan, Engeland, China en Rusland. Op de verre markten laten lokale telers de Nederlandse bollen uitgroeien tot bloemen. Met het oog op de reistijd en houdbaarheid worden de snijbloemen van Nederlandse bodem vrijwel alleen in Europa verhandeld. De Nederlandse bloembollensector levert 22.000 vaste arbeidsplaatsen op en daar komt nog seizoenswerk bij. Ook profiteert onze economie van bloembollen als toeristische trekpleister. De Keukenhof krijgt elk jaar in drie maanden tijd 800.000 bezoekers.

COVER D IS J

‘In de toekomst kunnen hele woonwijken door kassen worden verwarmd’

Bloembollen in cijfers

Wie wel eens kip eet, heeft grote kans de topkwaliteit van 2 Sisters Storteboom te hebben geproefd. 2 Sisters Storteboom levert verse en diepvries kip aan supermarkten, fastfoodketens en de verwerkende industrie. Niet alleen in Nederland, maar ook in de rest van Europa en in de wereldmarkt. Als onderdeel van de Britse voedselproducent 2 Sisters Food Group ltd. is 2 Sisters Storteboom met zeven vestigingen in Nederland en Polen een grote speler in Europa. Directeur Aart Voets heldert graag het een en ander op.

•

i n s p i rati e

advertorial

‘We refresh your world every day, everywhere and every time.’

jaguarthefreshcompany.com

8

i nt e r vi ew

‘Met agri&food de crisis uit’ ‘Zo schoon mogelijk is de Nederlandse methode: hoogproductief en intensief’

Bij de opening van het academisch jaar deed hij vorig jaar sommige groeperingen in de maatschappij sidderen. Aalt Dijkhuizen, voorzitter van de RvB van Wageningen University en Research Centre, pleitte vóór intensivering van de landbouw en veeteelt. Volledig tegen de maatschappelijke trend in.

Tekst Pamela Wilhelmus

Damn Foodwaste Sinds 2002 is Aalt Dijkhuizen voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen University en Research Centre, een van de grootste kennisinstellingen van ons land, met zowel een universiteit als een toegepast onderzoekscentrum. En al eet hij zelf nauwelijks vlees, de voormalig topman van Nutreco is een warm pleitbezorger van innovatie op het gebied van de dierlijke productie. En al strijkt dit diverse groeperingen in de maatschappij tegen de haren in, hij verkondigt zijn boodschap nog steeds met verve. “De wereld krijgt meer consumenten. De komende vier decennia komen er twee miljard mensen bij. Maar we gaan pas echt een probleem met voedseltekort krijgen, omdat de welvaart toeneemt. Drie miljard mensen gaan van een laag inkomen naar een middeninkomen. Dat zijn er nu nog één miljard. Die veranderen hun basisdieet van bonen en rijst naar een gevarieerder voedingspatroon. Dus er komt in de toekomst een enorme vraag naar hoogwaardiger voedsel. Denk aan dierlijke eiwitten, zuivel en vlees, maar ook aan hoogwaardiger plantaardige eiwitten, groenten en fruit. En zuivel-, vlees- en groenteproductie, daar is Nederland wereldkampioen in. Dat is dus een gouden toekomst voor ons. De economie kan wat dit betreft net zo hard groeien als Nederland het zelf toestaat.”

Hoezo een gouden toekomst?

“De ruimte wordt beperkt. Er komen meer mensen, en als mensen rijker worden, willen ze ook meer ruimte om te leven. Maar de hoeveelheid grond wordt niet groter.

Daarbij is de meest vruchtbare grond al bezet. Dan moet je dus de ruimte die je hebt beter benutten. Daar is Nederland nou net goed in, want hier is heel weinig ruimte.

Daardoor is de grond heel duur. En we zijn ook niet de goedkoopste in arbeid. Van oudsher was de enige manier om te

overleven voor onze agri&food sector om efficiënt te produceren.”

Speelt de gedachte aan voedseltekort

nodig, en meer CO2 uitstoot. Een kleine kring van NGO’s reageerde als door een wesp gestoken toen ik dit vertelde. Maar de feiten zeggen dat het wel zo is.”

nu al wereldwijd?

“Ik had toevallig vandaag mensen uit Qatar hier. Nederland is echt het walhalla voor hen. Want zelfs Qatar, dat zoveel geld heeft, beseft dat je wel veel geld kunt hebben, maar als een land met kennis en techniek op het gebied van voedselproductie niet exporteert, dan kom je er gewoon niet aan. De hele wereld is momenteel bezig met de voedselagenda, met meer produceren.”

Maar begrijpt u de overwegingen van mensen die graag biologisch willen eten?

“Ik vind het prima, de consument mag zelf kiezen. Maar ik vind dat je beide in de winkel moet leggen. Waarom zou je de consument verplichten biologisch te eten?

Je mag me maximaal proberen te beïnvloeden, maar ik vind het te ver gaan als een deel van de samenleving zegt: ‘Dit mag niet.’”

U bedoelt: als een deel van de

in Nederland heerst, lijkt het.

samenleving zijn idealen oplegt

“Eerlijk gezegd vind ik de term duurzaamheid een vergaarbak, je kunt er van alles onder verstaan, maar in een discussie moet

aan de rest?

‘Er komt in de toekomst een enorme vraag naar hoogwaardiger voedsel’ duidelijk zijn wat je bedoelt. Dierenwelzijn en milieu bijten elkaar bijvoorbeeld. Je kunt zeggen: ‘Alle dieren moeten buiten lopen’, maar dan moet je je wel realiseren dat het ruimtebeslag daarvan enorm is en de CO2 uitstoot vele malen groter wordt. Bovendien: elke hectare die we hier in Nederland voor voedselproductie gebruiken, daarvoor moet elders in de wereld drie tot zes hectare – en voor tomaten zelfs tien hectare – worden verbouwd om dezelfde hoeveelheid voedsel te produceren. Elke koe die wij hier houden, levert evenveel voedsel op als elders in de wereld drie koeien. Bij varkens en kippen is de verhouding één op twee. Dan heb je dus ook meer grond en meer grondstoffen

Hier ligt dus vooral een kans voor Nederland op economisch vlak?

“Als wij zeggen: ‘Je mag geen vlees’, denk je dat de Chinees, de Vietnamees of de Maleisiër daar naar luistert? Natuurlijk niet.

Wij denken: als wij het niet produceren, eten de mensen het niet. Dat is niet zo. Weet je, als wij die kip niet houden, dan houden ze elders in de wereld twee kippen die dezelfde hoeveelheid voedsel leveren.

Milieuonvriendelijker, dieronvriendelijker.

Wij kunnen onze kennis en technologie over de hele wereld kwijt om te helpen.”

“Ja. Maar wat mij verrast; men zegt altijd dat we het van de export moeten hebben als we uit de crisis willen komen. Nou, hier ligt de kans, in deze sector. Maar op de een of andere manier zien we dat over het hoofd, in Den Haag misschien nog wel het meest.”

‘De hele wereld is momenteel bezig met de voedselagenda, met meer produceren’

Dat staat haaks op de biologische, duurzame trend die er momenteel juist

Dan eten we met z’n allen toch wat minder vlees?

“Ja. Wat denk je dat er gebeurt als we worden verplicht om in Nederland op vakantie te gaan, dat we bij de grens worden tegengehouden. Ik denk niet dat we dat pikken. Waarom mag de gangbare kip dan niet in de winkel liggen? Je moet alleen wel goed informeren. Op het moment zetten we hier de handrem op iets wat de wereld juist nodig heeft. Ik vind het prima als wij dat willen, ik overleef het wel. Maar dan noemen we het duurzaam. Dat is een heel merkwaardige ontwikkeling.”

Als we die kennis niet delen, is er ook geen productie...

“Als ze de kennis niet bij ons kunnen halen, dan halen ze het wel ergens anders. Terwijl wij juist in dit land hartstikke schoon produceren en zo de wereld kunnen voeden.

Ik kom veel in Azië. Die mensen willen een rijker dieet. En dat is ook zeker beter voor ze. Nou, laten we het dan zo schoon mogelijk produceren. Zo schoon mogelijk is de Nederlandse methode: hoogproductief en intensief. Qatar is hier nu ook om de productie omhoog te krijgen. Als wij de kennis en technologie niet leveren, dan laat je als Nederland economie en werkgelegenheid liggen. Nederland is wereldkampioen in de agri&food sector en in water. Dat zijn dé twee exportproducten van Nederland.

Naar agri&food is er nog nooit zoveel vraag geweest, en wij zeggen: ‘We doen niet mee?!’.

Prima hoor, ik ben voor een democratische samenleving, maar ik vind wel dat het op de goede gronden moet.”

En dierenwelzijn dan?

“Er is een zekere tendens in Nederland... ik vind het een beetje een luxetendens.

Dierenwelzijn is een veelgebruikt pressiemiddel. Maar als je naar het buitenland kijkt, hoe denk je dat het met het dierenwelzijn is geregeld in China en OostEuropa? De mensen daar willen meer vlees gaan eten. Wij kunnen wel zeggen: ‘Dat moet biologisch zijn’, maar dat betekent dat er niet genoeg vlees kan worden geproduceerd voor de wereldbevolking. Dan leggen we de prijs voor een productietekort bij de armere medemens neer.”

Gebeurt er dan niets? We hebben het hier toch over een van de topsectoren?

“Ja, er gebeurt wel degelijk van alles. We doen heel veel samen met bedrijven. Een programma met Qatar, met China, met Chili. Met name op het gebied van kennis en technologie. Die combinatie is goud waard.

Voor nu zie ik geweldige kansen voor de sector, met de húidige kennis en techniek, maar het grote gevaar is dat we niet doorontwikkelen. Over tien jaar zijn we dan niet meer interessant, en zijn we onze voorlopersrol kwijt. Terwijl het zo’n groeimarkt is en er bovendien nog enorme innovaties mogelijk zijn. In die zin is het feit dat agri&food een topsector is, een geweldige kans. Ik zou zo’n sterke economische sector uitrollen over de wereld. Met agri&food de crisis uit!”

smart Facts Als ik niet in Agri&Food sector terecht was gekomen, was ik...

“Nou, ik vind de Agri&Food sector echt fantastisch om in te werken.

Grote kans dus dat ik daar weer voor zou gaan. Mocht het echt heel wat anders moeten zijn, dan zijn er drie dingen die ik serieus zou overwegen: zanger / gitarist in een rockband, sportjournalist en presentator bij NOS Studio Sport en ruimtevaarder. Lijken me alle drie geweldige alternatieven!”

Om in de toekomst voedseltekorten te voorkomen, zal er meer voedsel moeten worden geproduceerd. In een deel hiervan kan worden voorzien door minder weg te gooien.

Ongeveer een derde van al het geproduceerde voedsel belandt in de prullenbak. Dat komt door verschillende oorzaken. Nederlandse cijfers geven het volgende beeld: de Nederlandse consument gooit zo'n 50 kilo voedsel per jaar weg. Dat is 0,8 miljard kilo met een waarde van 2,4 miljard euro per jaar.

Niet alleen consumenten, ook de industrie is een grote voedselweggooier.

Wereldwijd zou er een derde van de gehele voedselvoorziening kunnen worden bespaard door het volledig uitbannen van de foodwaste.

Dat is genoeg om in 2050 drie van de negen miljard mensen te voeden. Om voedselverspilling tegen te gaan, organiseerden FoodGuerrilla (NCDO), het Voedingscentrum, Wageningen UR, Youth Food Movement (YFM), Natuur & Milieu en Feeding the 5000/ EU Fusion het initiatief Damn Foodwaste, onderdeel van een wereldwijde campagne om voedselverspilling tegen te gaan. In juni werd er in Amsterdam een diner voor 5000 personen bereid, gemaakt uit voedsel ‘met een vlekje’ dat anders was weggegooid. Op 17 en 18 oktober vindt er een vervolgconferentie plaats.

Meer informatie op www.damnfoodwaste.com en www.wageningenur.nl

ADVERTORIAL

Kalfsvlees: altijd met de focus op kwaliteit Op het gebied van kalfsvlees is VanDrie Group wereldmarktleider. Respect voor mens, dier en natuur heeft altijd voorop gestaan. En uiteraard, het smakelijke product. VanDrie Group spant zich voortdurend in om de bijzondere kwaliteiten van het kalfsvlees te bewaken. Dat begint bij de kalverhouderij en eindigt bij aflevering aan de klant.

Hiervoor is binnen de VanDrie Group een uniek controlesysteem ontwikkeld om de uitzonderlijke kwaliteit en de voedselveiligheid te waarborgen: “Safety Guard”. Natuurlijk worden aan andere criteria zoals leefomgeving, voeding, gezondheid en welzijn van de dieren hoge eisen gesteld.

Werken aan 100% verantwoorde soja U koopt vaker soja dan u denkt.

Sojameel is een belangrijke grondstof voor diervoeders en sojaolie wordt veel gebruikt in levensmiddelen.

Dus of u nu melk, vleeswaren, hagelslag of mayonaise koopt, voor al deze producten is soja gebruikt.

Mens en milieu

De Nederlandse diervoedersector en voedingsmiddelenindustrie zetten zich al vele jaren in voor verantwoorde soja. Deze soja is verbouwd met aandacht voor natuurbehoud, biodiversiteit, verantwoord gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, veilige en goede arbeidsomstandig-

www.vandriegroup.nl Agri & Food.indd 1

03-07-2013 10:30:35

Met innovatie op weg naar een duurzame teelt

heden en respect voor lokale landrechten. Hiervoor hebben we de Stichting Ketentransitie Verantwoorde Soja opgericht.

Van boer tot supermarkt In de Stichting werkt de hele sector samen: van voerproducent en boer tot supermarkt; van levensmiddelenindustrie tot zuivel- vleesen eiersector. De overheid en maatschappelijke organisaties zoals Wereld Natuur Fonds, Natuur & Milieu en Solidaridad ondersteunen het initiatief.

In 2012 hebben we ruim 300.000 ton verantwoorde soja aangekocht.

In 2013 moet dit stijgen tot 1 miljoen ton. Hiermee is dit jaar 55% van alle soja en sojaproducten die in Nederland wordt verwerkt, verantwoord geteeld. In 2015 willen we in Nederland alleen nog verantwoorde soja gebruiken voor de productie van vlees, zuivel, eieren en andere levens-

middelen.Verantwoorde soja is gecertificeerd volgens de standaard van RTRS (de internationale Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja) of gelijkwaardige programma’s.

Grote stap

Als ook alle Europese supermarkten voor verantwoorde soja kiezen, zetten we echt een grote stap vooruit. Om u goed te informeren maken we duidelijke afspraken met de supermarkten, zodat u zeker weet dat er verantwoorde soja voor uw boodschappen is gebruikt. ■ www.verantwoordesoja.nl

Wist u dat de meeste tomaten, paprika’s en komkommers niet in de grond maar op steenwol worden geteeld? GRODAN vervaardigt steenwol van een natuurlijk vulkanisch gesteente: basalt.

Bij het telen in de grond vloeien water en voedingsstoffen weg en gaan verloren. Omdat steenwol een schone voedingsbodem is, kan al het water en toegevoegde voeding verzameld worden voor hergebruik. Alles komt dus ten goede van de plant, zonder verspilling. Daarnaast wordt de aardbodem niet uitgeput en verontreinigd; een mooi voorbeeld van hoe innovatie de impact op het ecosysteem minimaliseert.

Ontdek meer over innovatieve, duurzame teeltoplossingen binnen de Nederlandse tuinbouw op www.3xduurzaam.nl

9

10

to e ko m st

Advertorial

p r o d u cti e

Meer met minder De wereldbevolking groeit en de vraag naar voedsel stijgt. Dat vraagt om een innovatieve, duurzame en efficiënte voedselproductie.

Als klein land, maar als belangrijke mondiale speler in de agrarische sector, is Nederland hierin toonaangevend.

Tekst Stéphanie Albicher

Om toekomstige generaties te kunnen blijven voeden moet de agrarische sector verduurzamen. Dat komt neer op meer productie op minder landbouwgrond, maar met zo weinig mogelijk belasting voor milieu, mens en dier. Daarbij zijn nieuwe technieken en innovatie onmisbaar.

wanneer, hoeveel en welk soort bestrijding en bemesting een plant nodig heeft.

Eén van de meest innovatieve takken binnen de Nederlandse agrarische sector is de tuinbouw. Vanwege de hoge kosten speelt het terugdringen van energiegebruik voor tuinders al heel lang een grote rol. Een belangrijke innovatie van de afgelopen jaren is bijvoorbeeld het gebruik van aardwarmte voor duurzame energie: water wordt diep in de aarde gepompt om af te koelen of juist op te warmen. Toch denkt Kuneman dat het nog wel zal even duren voor aardwarmte breed gebruikt wordt. “Het kan en mag niet overal. Daarbij vergt zo’n installatie een grote investering die niet voor iedereen is op te brengen. En je bent zo weer dertig procent van je energiewinst kwijt, omdat het water diep de grond moet worden in- en uitgepompt.”

van innovatie waar de Nederlandse tuinbouw in uitblinkt is zaadveredeling van groente- en bloemengewassen. Hierbij worden niet de omstandigheden, maar juist het product zelf aangepast. De belangrijkste innovatie op dit vlak vindt plaats binnen Seed Valley, een cluster van tientallen zaadveredelingsbedrijven in Noord-Holland dat door kennisdeling en innovatie werkt aan het behoud en versterken van de Nederlandse zaadveredelingssector.

Volgens Erwin Cardol, programmamanager bij stichting Seed Valley, is Nederland wereldwijd nummer één op het gebied van veredeling van groente- en bloemenzaden.

Een specifieke tak

Meer met minder , daar

draait het om bij innovatie in de zaadveredeling.

Daartoe worden telkens nieuwe gewassen ontwikkeld die tuinders een grotere opbrengst bezorgen, maar

“De belangrijkste voorwaarde om te kunnen blijven produceren is een gezonde en veerkrachtige fysieke bodem”, zegt Gijs Kuneman van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM). Meer aandacht voor bodem en biodiversiteit is volgens hem dan ook geen overbodige luxe. En innovatie kan daarbij helpen. Een goed voorbeeld is de toepassing van omgekeerde drainage in veenweidegebieden. “Veengrond die droog wordt daalt, doordat het veen langzaam oxideert. Om dat tegen te gaan worden drains onder de grond nu gebruikt om water vanuit de sloot terug in het perceel te laten lopen. Op die manier blijft de bodem beter behouden.” in de verduurzaming van de agrarische sector is volgens Kuneman het gebruik van ICT bij gewasbescherming. Zo kunnen GPS-gestuurde spuitmachines tegenwoordig heel nauwkeurig langs een sloot rijden zonder ook maar één druppel bestrijdingsmiddel in het water te morsen. Daarbij worden soms al robots ingezet die precies weten

waarvoor tegelijkertijd minder bestrijdingsmiddelen nodig zijn. Denk bijvoorbeeld aan een nieuw tomatenras dat een natuurlijke afweer tegen bepaalde schimmels al in zich draagt.

Verder kunnen rassen ook geschikt worden gemaakt voor verschillende klimatologische omstandigheden. Dat stimuleert lokale teelt en maakt seizoenverlenging mogelijk.

‘De belangrijkste voorwaarde om te kunnen blijven produceren is een gezonde en veerkrachtige fysieke bodem’ Gijs Kuneman

Cardol: “Vroeger kwam broccoli van juli tot eind september uit Nederland. Dankzij veredeling op koude resistentie is dat nu van mei/ juni tot november. Dat scheelt ons een hoop gesjouw met voedsel.” kan leiden tot voedselproductie op heel onverwachte plekken, bewijst het relatief nieuwe fenomeen stadslandbouw. Zo kunnen bepaalde gewassen met behulp van led-verlichting heel goed worden verbouwd in leegstaande kantoorpanden. “Het gaat nog om pilots en een stad als New York krijgen we zo gauw nog niet zelfvoorzienend, maar het begin is er.” Een andere, maar erg interessante nieuwe ontwikkeling is volgens Cardol het creëren van gewassen die bestand zijn tegen zout- en droogtestress. “Deze techniek staat nog in de kinderschoenen, maar is potentieel baanbrekend, omdat hiermee het mondiale landbouwareaal enorm kan worden vergroot.”

Dat duurzame innovatie

Een duidelijke trend

Een duidelijke trend in de verduurzaming van de agrarische sector is volgens Kuneman het gebruik van ICT bij gewasbescherming.

directeur marketing en inkoop La Place ■ Waarom is duurzaamheid zo belangrijk?

“Ik denk dat we als branche de verantwoordelijkheid dragen om onze planeet beter achter te laten dan dat we haar hebben aangetroffen. En natuurlijk bepaalt de kwaliteit van ons voedsel de kwaliteit van ons leven.

Versheid en het weglaten van onnatuurlijke additieven staan daarbij voorop. Dat is niet alleen gezonder, maar ook beter voor de smaak.”

■ Hoe kan de foodbranche duurzaamheid bevorderen?

“Een belangrijk thema van de laatste jaren is het terugdringen van foodmiles. Neem nu buffelmozzarella. Waarom zou je die uit Italië importeren als het ook op eigen bodem kan worden geproduceerd? Voor deze kaas geldt bovendien: hoe jonger hoe beter. En door de waterbuffels naar Nederland te halen wordt hij ook een stuk betaalbaarder.”

Redenen om in te stappen in het Glastuinbouw Zeeuws-Vlaanderen concept:

in Terneuzen’

v Gunstig klimaat. v Gegarandeerde levering van

“Het vergroten van de diervriendelijkheid. Dat de moderne maatschappij de branche hierin onder druk zet, zie ik als positief. Maar vergeet niet dat de branche ook de tijd moet krijgen voor een omschakeling. Denk aan het ombouwen van stallen en het introduceren van nieuwe rassen. Tot slot vraagt het ook om aanpassingen vanuit de consument. Willen we duurzamere producten, dan zullen we bereid moeten zijn om meer te gaan betalen.”

van harte welkom

kwekerij

van Adrichem

v Genoeg arbeidspotentieel.

Info en contact Bel nu voor meer informatie of maak direct een afspraak met onze Commercieel manager op (+31) 06 51 78 70 34 of stuur een email naar info@gtzv.nl.

Wilt u net als Kwekerij Van Adrichem de voordelen van het energie concept benutten? Wees er dan snel bij want het aantal kavels is beperkt!

WIJ STAAN AAN HET BEGIN VAN DE KETEN Met onze stieren leggen veehouders de erfelijke basis voor een duurzame veestapel. Daarin worden koeien gezond oud en zetten ze voer en energie duurzaam om in melk en vlees.

CRV ondersteunt veehouders bovendien met raad en daad om die veestapel onder optimale omstandigheden tot goede resultaten te brengen.

www.warmco.nl www.gtzv.nl

Larve van lieveheersbeestje. Het is belangrijk dat gewasbeschermingsmiddelen nuttigen sparen.

Genoeg voedsel door duurzame gewasbescherming Gezond en voldoende voedsel voor iedereen. Dat is de invulling van de algemene Bayer missie ‘Science For a Better Life’ van Bayer CropScience, onderdeel van het Bayer concern. Het bedrijf zet zwaar in op kennisontwikkeling voor duurzame en schonere landbouwsystemen. Bij verantwoord gebruik dragen gewasbeschermingsmiddelen bij aan een goede en zekere oogst en een optimaal gebruik van schaarse landbouwgrond. Sterker nog, zonder deze middelen zou de wereldwijde oogst door insecten, schimmels en onkruiden zelfs 50% lager uitkomen. En dat met een groeiende wereldbevolking en steeds maar afnemend landbouwareaal.

Wereldbevolking (miljard)

Grond beschikbaar voor landbouw (miljard hectares)

Landbouwgrond per persoon (in hectares)

1950

2.5

1.3

0.5

1975

4.0

1.4

0.4

2000

6.0

1.5

0.3

2040

9.0

1.5

0.17

Zo brengen we aan het begin van de keten de duurzame veestapel tot bloei. Dat is goed voor de boer, zijn koeien en voor de consument.

CRV4ALL.NL

304-13 Adv Agrifood.indd 1

Bayer CropScience Bayer CropScience (Bayer CS) is een wereldwijd opererend bedrijf met ruim 20.000 medewerkers. Hoog in het vaandel staat het ontwikkelen en innoveren op het gebied van gewasbescherming om de landbouw middelen te kunnen aanbieden die het gewas goed beschermen en minimale impact hebben op de omgeving.

Bayer CS heeft sinds een aantal jaren naast de chemische gewasbescherming ook de stap gezet om middelen van natuurlijke oorsprong te ontwikkelen. De komende jaren zullen deze innovaties wereldwijd en ook lokaal in Nederland geïntroduceerd worden.

Innovatieve gewasbescherming Innovatieve gewasbescherming is een systeembenadering van het zaadje tot het geoogste product. Dat begint al met zaadbehandeling. Door het zaad te coaten, kan met hele kleine hoeveelheden actieve stof de ontwikkelende plant beschermd worden tegen ziekten en plagen. Hierdoor hoeft de teler minder vaak met zijn spuit door het gewas. Daarnaast houden we rekening met de nuttige insecten in het veld. Door populaties van plaaginsecten te monitoren, kun je bepalen of het nodig is om chemisch in te grijpen of dat de natuur het zelf oplost. Tegelijkertijd maken we middelen selectiever,

zodat natuurlijke vijanden zoveel mogelijk gespaard blijven als een teler toch moet spuiten. Verder investeert Bayer CS de laatste jaren dus fors in middelen van natuurlijke oorsprong. Zo’n geïntegreerde aanpak is heel complex en kennisintensief. Het is een samenwerking tussen fabrikanten, telers en hun technisch adviseurs.

Duurzaamheidsinitiatieven Bayer CS investeert ook veel in duurzaamheid. Voorbeelden van initiatieven op dit vlak zijn systemen om restvloeistoffen af te breken zodat ze niet in het milieu terechtkomen. Of het ontwikkelen van bestrijdingsstrategieën die zorgen dat residuen in groenten en fruit geminimaliseerd worden.

Veldleeuwerik Omdat Bayer CS duurzaamheid dus hoog in het vaandel heeft staan is het bedrijf ook partner van Veldleeuwerik. Alle kennis die het bedrijf in huis heeft wordt ingezet om boeren en tuinders te helpen innoveren op het terrein van een duurzame landbouw.

ADVERTORIAL ADVERTORIAL

Zuivel smaakt straks nóg lekkerder!

Dat de Nederlandse melkveehouderij gezonde en verantwoorde zuivel produceert is allom bekend, maar dat de zuivelsector ook grote stappen zet op het gebied van duurzaamheid is nog vaak onbekend. Door deze verduurzaming levert de zuivelsector naast zuivel ook andere producten, zoals bijvoorbeeld energie. Ook onderhoudt de zuivelsector het Nederlands cultuurlandschap en is het een belangrijke economische sector. Om de hele keten te stimuleren tot verdere verduurzaming hebben de Nederlandse Zuivelorganisatie en LTO Nederland het initiatief genomen voor de “Duurzame Zuivelketen”.

De afgelopen tijd zijn op het gebied van duurzaamheid al aansprekende resultaten geboekt.

In 20 jaar tijd is de ammoniakuitstoot gehalveerd en zijn de broeikasgassen met bijna 20 procent gereduceerd. Toch vragen de ontwikkelingen in de melkveehouderij en de afschaffing van het melkquotum om nog meer stappen.

Het juiste advies “Een koe die langer meegaat en minder antibiotica nodig heeft is een win win situatie voor de koe, boer en milieu”, zegt Kees Romijn van de Duurzame Zuivelketen. “Ook een verdere besparing op energie zou winst betekenen voor de zuivelindustrie en het behoud van biodiversiteit op het platteland levert maatschappelijk draagvlak op. Dit zijn enkele doelstellingen die

warmte en CO2.

v Gefaseerde groei op grote kavels. v Geweldig duurzaam concept.

Gewasbeschermingsmiddelen dragen bij aan een betere houdbaarheid van aardbeien (links onbehandeld, recht behandeld (7 dagen na de oogst na bewaring bij kamertemperatuur)).

■ Wat is de grootste uitdaging voor de toekomst?

‘We heten Kwekerij

Nergens voordeliger

gewasbescherming

Droes Prinsen,

De gesprekken en deals met de

van Adrichem

Genoeg voedsel door duurzame

3 vragen aan…

07-08-13 14:49

de Duurzame Zuivelketen in 2011 heeft geformuleerd. Wij stimuleren alle schakels in de keten zich in te zetten te verduurzamen naar eigen mogelijkheden.” De Duurzame Zuivelketen streeft naar een reductie van 30 procent van de broeikasgassen in 2020, het antibioticaniveau terug naar het niveau van 1999, en in 2020 een energieneutrale zuivelketen.

Oók boeren werken graag mee deze doelstellingen te halen. Kees Romijn: “Een boer denkt van nature in de lange termijn. Boerenbedrijven worden immers vaak van vader op zoon overgedragen. De boer heeft er veel baat bij dat zijn land lang mee kan. Hij wil niks liever dan een gezonde bodem en sterke koeien. Alleen dan kan zijn bedrijf in volle bloei draaien.” Om de juiste

adviezen te geven over verduurzaming, laat de Duurzame Zuivelketen onderzoeken uitvoeren.

De resultaten van de onderzoeken worden met de melkveehouders gedeeld, om hun verder te helpen verduurzamen op hun bedrijf.

Koe in de wei Sinds de oprichting van de Duurzame Zuivelketen zijn al heel wat stappen gezet. Zo is het gebruik van zonnepanelen, windmolens en mestverwerkingsinstallaties aanzienlijk toegenomen. Daarnaast hebben zestig partijen, waaronder de overheid, banken, maatschappelijke organisaties en de retail, een convenant ondertekend waarin zij beloven zich in te zetten voor de weidegang van de koe. Dat betekent dat boeren zorgen dat hun koeien zoveel mogelijk in

de wei staan en dat supermarkten deze zuivelproducten in hun schappen zetten. Alle partijen hebben hun streven getoond om de weidegang van de koe niet achteruit te laten gaan. Zonder het convenant zou dat zeker gebeuren. Piet Boer, voorzitter commissie duurzame melkproductie: “Wij willen het duurzaamheidsniveau in de hele sector omhoog brengen, waarbij niet alleen de boeren een belangrijke rol hebben, maar hierbij zijn alle schakels in de keten van belang en uiteindelijk natuurlijk ook de consument.”

De Duurzame Zuivelketen is een uniek initiatief in de wereld. Nederland kan op deze manier koploper worden op het gebied van duurzame zuivel. Nog even en onze zuivel smaakt straks nóg lekkerder. ■

12

ve r d i e p i n g

lo g i st i e k

Excellente logistiek?

Kij of bel

Neem een voorproefje op mercuur-logistics.nl

Jos Caubo

Van teler tot schap Elke dag vers voedsel in de supermarkt. Logisch toch? Niet zonder een goed geoliede logistieke machine. “Als de keten nu volledig zou vastlopen, zijn de supermarkten binnen enkele dagen leeg.”

afnemers over een uiterlijke afleverdatum. Wordt die niet gehaald, dan gaat het eten naar de voedselbank. In het ergste geval kan het spul de vuilnisbak in. Maar omdat logistieke processen tegenwoordig heel snel en efficiënt verlopen, komt dat soort voedselverspilling volgens Müller steeds minder voor. “Dat heeft vooral te maken met de invoering van

Tekst Stéphanie Albicher

‘Als er iets mis gaat kan een proces heel snel worden geblokkeerd’

Een zonnige zaterdagochtend in augustus. Krantje, kopje koffie, croissantje. Vanavond met vrienden barbecueën? Nog even naar de supermarkt dan voor wat sappige karbonades, lamsworstjes, salades en vers fruit. Een doodnormale zaak in ons land. Maar waar komt al dat eten eigenlijk vandaan? En welke weg doorloopt het voordat het op ons bord belandt? die een product doorloopt zijn grofweg drie schakels te onderscheiden: producent, tussenpartij en eindafnemer. Na de productie of oogst wordt voedsel eerst gesorteerd, gecontroleerd, verpakt en getransporteerd. Daarbij wordt een deel van de activiteiten steeds vaker uitbesteed aan externe dienstverleners.

Zo is het voor producenten vaak goedkoper om gespecialiseerde verpakkingsbedrijven in te schakelen.

En veel logistieke dienstverleners bieden naast opslag en transport ook Value Added Logistics aan, zoals ompakken, wegen en etiketteren.

In de keten

“Voor vers voedsel geldt in principe: vandaag geproduceerd, morgen in de winkel,” zegt Jan-Peter Müller, bestuurslid bij Transfrigoroute Holland. Volgens Müller wordt de keten daarom zo kort mogelijk gehouden. Het voorraadvolume binnen de keten is dan ook veel kleiner dan vroeger. “Als de keten nu volledig zou vastlopen, zijn de supermarkten binnen enkele dagen leeg.” Om lege schappen te voorkomen is een goed beheersbare en strakke logistieke planning nodig. Tussenhandelaren maken duidelijke afspraken met

Jan-Peter Müller

gestandaardiseerde elektronische systemen voor informatie-uitwisseling.

Daarbij wordt elk product voorzien van een unieke barcode, gescand en ingevoerd in het systeem. Zo kan elke schakel in de keten zien waar een product vandaan komt, waar het zich bevindt en waar het heen moet. Als er iets mis gaat kan een proces dus heel snel worden geblokkeerd.”

Ook het bundelen van de schakels in een keten kan zorgen voor een vlotte en doelgerichte logistiek. Een goed

voorbeeld daarvan vormt Fresh Park Venlo (FPV), waar op 130 hectare grond ruim 130 versbedrijven zijn gevestigd. Afhankelijk van het seizoen, rijden er per dag zo’n 1500 tot 3000 vrachtwagens in en uit. “Wanneer je zoveel schakels in de keten dicht bij elkaar brengt, is dat natuurlijk gunstig voor de prijsontwikkeling van het product van de teler”, zegt Jan Vorstermans, verantwoordelijk voor business development bij FPV. “Maar veel belangrijker nog is de mogelijkheid om snel en perfect in te spelen op de specifieke wensen van een klant.” van ZON Holding BV, een grote afzetorganisatie verantwoordelijk voor de verkoop van groenten en fruit van een telerscoöperatie met ongeveer 340 leden. ZON haalt de producten zelf bij de telers op.

“Dit collectietransport zorgt voor minder kosten, een kortere keten en meer nauwkeurige planning”, zegt Jos Caubo, manager communicatie en pr bij ZON en FPV. “Neem nu asperges.

Het begint bij de teler, die een aanvoerprognose invult zodat wij weten hoeveel we kunnen verkopen. Als hij gaat oogsten krijgen we bericht over het tijdstip waarop we het product kunnen ophalen. Indien nodig worden de asperges bij ZON bewerkt of (om) verpakt alvorens ze over te brengen naar geconditioneerde opslagruimten.

De volgende ochtend kunnen ze dan meteen naar de klant. Vaak is dat een

FPV is onderdeel

distributiecentrum van een supermarkt die de producten zo snel mogelijk weer naar de winkels brengt.” alle producten om zo’n snelle doorlooptijd. Zo kunnen appels prima een aantal weken worden opgeslagen zonder verlies van smaak en vitaminen. Bij een zeer constante temperatuur, dat wel, want wisselingen in omstandigheden zorgen voor een snelle achteruitgang. Verder kan de houdbaarheid van producten ook kunstmatig worden verlengd.

Bijvoorbeeld door de atmosfeer binnen een verpakking aan te passen met behulp van speciale gasmengsels. Een techniek die gebruikt wordt bij zakjes voorgesneden groenten.

Overigens vragen niet

Mede door recente voedselcrises, zoals de EHEC-besmetting, wordt de transparantie in voedselketens steeds belangrijker. De afgelopen jaren is dan ook veel aandacht gekomen voor de traceerbaarheid van voedsel. Sinds 2005 geldt de wettelijke verplichting dat voedselproducten zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts traceerbaar moeten zijn. Volgens Caubo is de scepsis van veel consumenten over de transparantie van de voedselketen dan ook niet helemaal terecht.

“Tegenwoordig zijn producten soms al herleidbaar tot op het niveau van het gangpad in een kas. Dat maakt de keten in hoge mate traceerbaar.”

met voedsel werkt heeft te maken met regels rond voedselveiligheid. Het instellen van een voedselveiligheidsplan op basis van de HACCP-principes (systematisch opsporen en beheersen van gezondheidsrisico’s) is een wettelijke vereiste. Denk hierbij aan het continu bewaken en registreren van koel -en vriescellen in het magazijn en in vrachtwagens. Naast de eisen van de wetgever bestaan er ook certificaten vanuit de branche zelf. Een voorbeeld daarvan is de BRC-norm, ingesteld door Britse supermarktketens. Deze regels gaan verder dan alleen een HACCP-plan. Zo omvat de norm ook strikt omschreven regels voor gebouwen en eisen omtrent organisatie en communicatie.

Elk bedrijf dat

Hoewel de markt voor streekproducten groeit, blijft de logistiek ervan een belangrijk knelpunt. De versnipperde vraag en aanbod van streekproducten maken de kosten voor logistiek relatief hoog. Een ander probleem is dat producenten van streekproducten vaak niet HACCP-gecertificeerd zijn. Een eis die veel grote afnemers stellen. Om te kijken hoe de logistiek en kwaliteitsborging van streekproducten verbeterd kan worden zijn ondernemersvereniging ZLTO, Foodservice groothandel Deli-XL en Wageningen UR een onderzoek gestart. Omdat het om een publiek-private samenwerking gaat kan het theoretisch onderzoek direct in de praktijk worden getoetst. Het onderzoek moet nog dit jaar tot concrete resultaten leiden.

nt bewaren Vanaf 2014 intellige mnivent met OmniCuro van O dappelen, uien,

schuren voor aar ouwers met bewaar ZEEWOLDE – Akkerb r een nieuw bewaarsys kunnen uitkijken naa en ass gew ere , and uro winterpeen of presenteert OmniC rkt komt. Omnivent ma de op t kor nen hno teem dat bin k van bewaar tec nt en optimaal gebrui icië eff ter ach t elhar voudig, int als kloppend samen te vatten: een is met drie woorden regio naar uw logie. Het resultaat in ur ise ag de Omnivent adv Vra t. ich ger gst ren kken. ligent en opb OmniCuro te beschi van de eersten over een als om eid de mogelijkh 21 77. specialist: 036 522 nt.nl, of bel uw bewaar ive mn w.o ww op o Meer inf

OMNICURO IS ONDERDEEL VAN HET PROJECT ‘ONTWIKKELING DUURZAME BEWAARSYSTEMEN’ VAN OMNIVENT. DIT PROJECT IS MEDE GEFINANCIERD MET STEUN VAN HET EUROPEES FOND VOOR REGIONALE ONTWIKKELING VAN DE EUROPESE COMMISSIE.

Dé levensmiddelen en sierteelt specialist Ad129x191.indd 1

13-08-2013 09:40:35

LEKKER EN MILIEUVRIENDELIJK ETEN

Opmars groen gas in de transportsector Rijden op groen gas maakt vrachtvervoer stiller en schoner. Daarbij kan de CO2-reductie oplopen tot 90 procent en wordt de uitstoot van fijnstof zelfs nihil, zo blijkt uit onderzoek van TNO/ CE Delft. Het gas, gewonnen uit biomassa of biologisch afbreekbare afvalresten, heeft na bewerking dezelfde kwaliteit als aardgas.

Op dit moment rijden in Nederland ongeveer driehonderd vrachtauto’s op groen gas dat via het aardgasnet wordt aangeboden bij de pomp. Dit type is vooral geschikt voor beperkte afstanden (vuilnisauto's, stedelijke distributie). Maar groen gas wint ook terrein in het langeafstandsvervoer.

Hiervoor is Liquefied Bio Gas nodig, een vloeibare variant met een veel grotere dichtheid. “Een snelgroeiende markt”, zegt René Laks van vereniging Groengas Mobiel.

“De eerste LBG-truck kwam in 2010 op de Nederlandse markt. Inmiddels zijn het er al vijftig. En dat aantal zal naar verwachting verder oplopen tot ongeveer vijfhonderd in 2015.”

ideaal voor stamppot!

Waar komen PolderGoud aardappels vandaan?!

Sinds de Flevopolder is droog gelegd, is een van de vruchtbaarste gronden van de wereld ontstaan op de bodem van de voormalige Zuiderzee. Op deze mooie kleigrond groeien de aardappels vanaf April tot ze vol van smaak en voedingsstoffen in September geoogst worden. De aardappelteelt voor PolderGoud aardappelproducten wordt het hele seizoen door Schaap Holland begeleid. Door middel van

Nu ook verkrijgbaar bij:

veldbezoeken en plantcontroles wordt gekeken of de aardappels in aanmerking komen voor het predicaat PolderGoud. Als de aardappels eenmaal gerooid zijn dan worden ze opgeslagen in speciale bewaarschuren. Door PolderGoud aardappels vers met het mes te schillen, behouden ze hun natuurlijk smaak en volle karakter.

PolderGoud vers geschilde aardappels smaakvol & snel klaar, dus meer tijd voor plezier!

Volg oNS: SCAN de CommerCiAl

‘Tegenwoordig zijn producten soms al herleidbaar tot op het niveau van het gangpad in een kas’

Onderzoek naar verbetering processen streekproducten

Dagelijks verse groente en fruit eten is gezond en lekker. Met een bewuste keuze helpt u ook het milieu een handje. De Groente- en fruitkalender van Milieu Centraal geeft advies.

Het maakt voor het milieu veel uit welke groente of fruit u kiest in de winkel.

Zo kunt u in september beter Nederlandse sperzieboontjes van de akker kiezen, dan sperzieboontjes die per vliegtuig uit Kenia komen. Sinaasappels en bananen uit Zuid-Amerika zijn milieuvriendelijk, omdat ze reizen per schip. Vervoer per schip of vrachtwagen is namelijk veel milieuvriendelijker dan vervoer per vliegtuig. En de teelt op akkers is veel milieuvriendelijker dan in verwarmde kassen.

In de winkel kunt u niet zien hoe producten geteeld en vervoerd zijn. Daarom heeft Milieu Centraal dat voor u onderzocht. De Groente- en fruitkalender laat zien welke producten deze maand milieuvriendelijk scoren. Zo wordt gezond en milieuvriendelijk eten wel heel makkelijk!

Raadpleeg de Groente-en fruitkalender op internet of download de app: www.milieucentraal.nl/groentefruit

www.milieucentraal.nl Kijk voor meer informatie op www.schaapholland.com

Alles over energie en milieu in het dagelijks leven

advertorial

14

fo c u s

tr e n d

Foodservice, ‘ambassadeurs voor goede vis’

Wat is duurzaam voedsel concreet?

Duurzaam voedsel is in.

Maar wat betekent het eigenlijk concreet? Een plofkip is niet duurzaam, een biologische banaan wel. Maar wat zijn de verschillen?

Tekst Kirsten Dorrestijn

Elk jaar besteden consumenten meer en meer geld aan duurzaam voedsel. In 2012 was dat 25 procent méér dan het jaar ervoor, blijkt uit de Monitor Duurzaam Voedsel 2012 van het Ministerie van Economische Zaken.

Het marktaandeel groeide daarmee van 4,4 naar 5,5 procent. In totaal ging het om een bedrag van 2,22 miljard euro. De cijfers nemen al jaren alleen maar toe. In 2007 was er een omzetgroei van 13,3 procent, in 2008 ging het om een groei van 12,4 procent en ook de jaren daarna werd alleen maar groei geconstateerd.

legbatterij. “In Nederland is de intensieve veehouderij heel groot”, verklaart Marc Jansen, voorzitter van de Alliantie Verduurzaming Voedsel.

“Vandaar dat daarover in ons land veel discussie bestaat.” Mede onder druk van consumenten en organisaties als Wakker Dier, Greenpeace en Stichting Natuur en Milieu zijn de afgelopen jaren flinke stappen gezet op het gebied van diervriendelijkheid. tegenwoordig alle biggetjes verdoofd gecastreerd en in 2014 wordt castreren helemaal verboden. Steeds meer koeien en kippen hebben vrije uitloop naar buiten. In alle schakels van de keten wordt hard getrokken aan een duurzamere manier van werken.

Vooral vlees en zuivelproducten drukken zwaar op de voedselafdruk die mensen nalaten, de belasting op het milieu. Aan de productie van zuivel en vlees komt veel water te pas. Wie geregeld een dagje zonder vlees doet, is al behoorlijk duurzaam bezig. Ook kunnen consumenten bijdragen door seizoensgroenten en streekproducten

Zo worden

voedsel eigenlijk? Duurzaamheid is een breed begrip. In de voedselbranche kan het op verschillende aspecten slaan, zoals op het milieu, door minder gebruik te maken van bestrijdingsmiddelen, antibiotica of energie. Maar het kan ook verwijzen naar dierenwelzijn door bijvoorbeeld de hoeveelheid vierkante meters die dieren tot hun beschikking hebben te vergroten. Nog iets anders waar de term naar kan verwijzen is het inkomen van boeren in ontwikkelingslanden, het fair trade-aspect. ‘Bij duurzaam voedsel is tijdens de productie en verwerking meer rekening gehouden met milieu, dierenwelzijn, en sociale aspecten dan wettelijk verplicht’ luidt de definitie in de Monitor Duurzaam Voedsel dan ook.

Maar wat is duurzaam

te kiezen. De keuze van de consumenten is allesbepalend volgens Jansen. “De keten begint bij de consument.” Wel is het zo dat steeds meer supermarkten hun producten vervangen door een duurzamer alternatief. Zo hebben de Nederlandse supermarkten onlangs af-

‘Het is natuurlijk niet zo dat alleen biologische boeren en tuinders duurzaam te werk gaan’ Jasper Vink

gesproken alleen nog duurzaam kippen- en varkensvlees in te kopen, wat inhoudt dat de beesten iets meer ruimte hebben in de stal. Supermarkt Plus heeft te kennen gegeven alleen nog eieren te verkopen van kippen met vrije uitloop. van duurzaam zijn biologische producten. Sterker nog,

Een voorbeeld

biologisch is een prototypische vorm van duurzaamheid. Om het woord biologisch of bio op de verpakking te mogen zetten, moet de productie aan bepaald eisenpakket voldoen (zie de kaders voor die van biologische kippen en varkens). Volgens Jasper Vink, communicatiemanager van Bionext, de ketenorganisatie voor biologische voeding en landbouw, is biologisch voedsel een mooie vorm van duurzaamheid. “Biologische producten zijn geproduceerd door slim samen te werken met de natuur, met respect voor dieren, zonder chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen, kunstmest en preventieve antibiotica”, legt hij uit. De regels voor biologische productie en bereiding zijn in Europese wetgeving vastgelegd en de producten zijn herkenbaar aan het biologisch keurmerk. “Maar het is natuurlijk niet zo dat alleen biologische boeren en tuinders duurzaam te werk gaan”, benadrukt Vink. “Veel bedrijven zijn ermee bezig. Wel vormt de biologische sector een voorbeeld voor de hele branche. Biologische boeren bewijzen dat het mogelijk is om te produceren zonder milieubelastende middelen.” het klinkt bijna logisch. Toch is het niet allemaal hosanna, want het lastige aan verduurzamen is dat bijna elke stap een keerzijde heeft. Programmamanager Voeding en Gezondheid bij Productschap Tuinbouw, Nicolette Quaedvlieg: “Van biologische producten groeien minder stuks per vierkante meter. Niet-biologische boeren hebben een hogere productie en zijn daardoor in een bepaald opzicht milieuvriendelijker.”

Ook Jansen ziet de dilemma’s. “Veel beslissingen die worden genomen hebben een schaduwzijde. Biologische kippen leven langer, maar stoten daardoor meer ammoniak uit. Kiezen voor dierenwelzijn heeft z’n nadelen.”

Volgens Vink is dit een kromme gedachte. “Draai die redenering eens om. Is het goed voor het milieu om zoveel mogelijk kippen zo kort mogelijk te laten leven in een kleine ruimte?”

Was u deze vakantie aan zee?

Heeft u dan ook extra veel zin in vis? En let u dan op of de vis op uw bord duurzaam gevangen is?

Het voorrecht van een biologische kip…

Biologische legkippen krijgen veel ruimte en mogen buiten lopen in een begroeide uitloop. In hun stal hebben ze recht op daglicht, zitstokken, legnesten en strooisel om in te scharrelen. Het voer is 95% biologisch en volledig gentechvrij. Een biologische kip mag het puntje van haar snavel houden. Biologische vleeskippen leven twee keer zo lang als gangbare vleeskuikens. Daardoor hebben ze geen hartklachten en zakken ze niet door hun poten.

Bron: Bionext.nl

Biologisch eten:

Als het gaat om duurzaamheid is de aandacht in voedselminnend Nederland vooral gericht op het dierenwelzijn. Denk aan de protesten tegen de plofkip, de kiloknallers en de

Het voorrecht van een biologisch varken…

Biologische varkens krijgen stro in hun stallen, hebben drie keer zoveel stalruimte, en hebben het hele jaar een vrije uitloop naar buiten. Ze krijgen daglicht en frisse lucht. Ook hebben ze een schuurpaal en de mogelijkheid om te wroeten. Het voer moet 95% biologisch zijn en 100% gentechvrij. Hun krulstaart mogen ze houden en ook de tanden worden niet geknipt.

Bij het transport mogen geen elektrische dwangmiddelen worden gebruikt.

Bron: Bionext.nl

advertorial

Van Oers Biologische kroketten

Biodynamisch

Zuiver Zuivel Demeter gaat een stap verder dan biologisch!  niet gehomogeniseerd  zuivel van koeien met hoorns  gesloten kringloop in de regio

Wilt u gratis kennismaken met Zuiver Zuivel Demeter, download de waardebon via www.zuiverzuivel.nl/waardebon www.zuiverzuivel.nl

C C M C

puur natuurlijk puur puur natuurlijk natuurlijk

M Y M Y CM Y CM MY CM MY CY MY CY CMY CY CMY K CMY K K

Voor meer informatie over Van Oers en onze Voor meer informatie overwww.vanoersgroep.nl Van Oers en onze Biologische Kroket gaat u naar Voor meer informatie over Van Oers en onze Biologische Kroket gaat u naar www.vanoersgroep.nl Biologische Kroket gaat u naar www.vanoersgroep.nl

Verkrijgbaar in de biologische speciaalzaak

De lekkerste Biologische Kroket van Nederland wordt gemaakt in Boxtel, in de De lekkerste Biologische van Nederland gemaakt in Boxtel,van in de keuken van Van Oers. AlsKroket producent willen wij wordt u graag laten genieten Delekkerste lekkersteBiologische Biologische Kroket van Nederland gemaakt in Boxtel, in de De Kroket van Nederland wordtwordt keuken Van Oers.

Als producent willen u graag laten genieten dat van het de lekkerstevan snacks.

Genieten lukt pas écht als wij je er op kunt vertrouwen gemaakt in Boxtel, de keuken van Van Oers.

Als wij producent keuken van Van in Oers.

Als producent willen u graag laten genieten van de lekkerste snacks.

Genieten lukt pas als je isergeproduceerd. op kunt vertrouwen het product met respect voor mens, dierécht en milieu Dit is dedat reden willen wij usnacks. graag laten genieten vanpas de lekkerste lekkerste Genieten lukt écht als snacks. je er op kunt vertrouwen dat het product met respect voor mens, dier enDe milieu is geproduceerd.

Dit isDierenrijk de reden waarom lukt dierenparken als Burgers Zoo, Beekse Bergen, Apenheul, Genieten écht als je er op kunt vertrouwen product metpas respect voor mens, dier en milieudat is geproduceerd. Dit is de reden waarom dierenparken als Burgers Zoo, Deonze Beekse Bergen, Kroket.

Apenheul, Dierenrijk Nuenen en Gaiazoo gekozen hebben voor het product met respect voor mens, dier en milieu isBiologische waarom dierenparken als Burgers Zoo, De Beekse Bergen, Apenheul, Dierenrijk geproduceerd.

Dit is de reden waarom als Nuenen en Gaiazoo gekozen hebbendierenparken voor onze Biologische Kroket.

NuenenZoo, en Gaiazoo gekozen hebben voor onze Biologische Kroket.

Burgers De Beekse Bergen, Apenheul, Dierenrijk Nuenen Een romige ragout bereid met de lekkerste kruiden, specerijen en écht Brabants en Gaiazoo gekozen hebben voor onze Biologische Kroket.

Een romige ragout bereid met kroket de lekkerste kruiden, specerijen en écht draadjesvlees maken van deze een delicatesse in een krokant jasje.Brabants Een romige ragout bereid met de lekkerste kruiden, specerijen en écht Brabants draadjesvlees maken van deze kroket een delicatesse in een krokant jasje.

Een romige ragout bereid dekroket lekkerste draadjesvlees maken vanmet deze eenkruiden, delicatesse in een krokant jasje.

Onze runderen grazen in een kudde, rondtrekkend specerijen en écht Brabants draadjesvlees maken van door het natuurreservaat Het deze kroket een delicatesse in een krokant jasje.onder door Onze runderen grazen in een kudde, rondtrekkend hetvan natuurreservaat Het Groene Woud van Natuur Monumenten, hoede Dierenarts Kees Onze runderen grazen in een kudde, rondtrekkend door het natuurreservaat Het Groene Woud Monumenten, onder hoede van Dierenarts Kees Scheepens.

Metvan veelNatuur liefde en persoonlijke zorg hoedt hij samen met zijn gezin Onze runderen in een kudde, rondtrekkend doorhoede het van Dierenarts Kees Groene Woudgrazen van Natuur Monumenten, onder Scheepens.

MetHet liefde en persoonlijke zorg hoedt &hijWilg’ samen zijn gezin deze runderen inveel hun Biologische boerderij ‘Walnoot opmet de grens van natuurreservaat Groene Woud van Natuur Monumenten, Scheepens. Met veel liefde en persoonlijke zorg hoedt hij samen met zijn gezin deze runderen hun Biologische boerderij Oirschot en Best. onder hoede vanin Dierenarts Kees Scheepens.

Met‘Walnoot veel liefde& Wilg’ op de grens van deze runderen in hun Biologische boerderij ‘Walnoot & Wilg’ op de grens van Oirschot en Best. en persoonlijke zorg hoedt hij samen met zijn gezin deze Oirschot in enhun Best. runderen Biologische Drie Sterren Beter Leven boerderij ‘Walnoot & Wilg’ op de grens van Oirschot en Best.

Drie Sterren Beter Leven De Van Oers Biologische Kroket is onderscheiden met het drie sterren beter leven Drie Sterren Beter Leven De Van Oers Biologische Kroket is onderscheiden het drie beter leven kenmerk vanBeter de Dierenbescherming, daarnaastmet mogen wij sterren het EU-logo voor Drie Sterren Leven De Van Oers Biologische Kroket is onderscheiden met het drie sterren beter leven kenmerk de Dierenbescherming, daarnaast mogenhet wijEKO-keurmerk. het EU-logo voor biologische landbouw voeren.

Ook draagt deze kroket Van De Van Oersvan Biologische Kroket is onderscheiden met het kenmerk van de Dierenbescherming, daarnaast mogen wij het EU-logo voor drie beter leven de draagt Dierenbescherming, biologische landbouw voeren.van Ook deze26000, kroketIFS, het EKO-keurmerk. Van Oerssterren beschikt over de kenmerk volgende certificaten: ISO SKAL biologische landbouw voeren.voor Ookbiologische draagt deze kroket het EKO-keurmerk. Van daarnaast mogen wijde hetvolgende EU-logo Oers beschikt over certificaten: ISOlandbouw 26000, IFS, SKAL Oers beschikt overdeze de volgende ISOVan 26000, voeren.

Ook draagt kroket hetcertificaten: EKO-keurmerk.

OersIFS, SKAL beschikt over de volgende certificaten: ISO 26000, IFS, SKAL

Uit steekproeven blijkt dat veel horecaondernemers graag duurzaam willen werken en hier ook over communiceren, maar dat hun visassortiment in de praktijk nog vaak niet volledig duurzaam is.

Niet uit kwade wil, maar omdat ‘duurzaamheid’ een ingewikkeld begrip is en nog niet iedereen de weg naar duurzame vis weet te vinden. Toch zouden juist deze ondernemers volgens Stichting De Noordzee en Marine Stewardship Council (MSC) dé ambassadeurs van Goede VIS kunnen zijn.

Margreet van Vilsteren van Stichting De Noordzee (SDN) is projectmanager van ‘Foodservice, transitie naar duurzame vis’, waaraan ook MSC en Sodexo deelnemen. “Onze ambitie is om de hele foodWat is duurzaam gevangen vis? ● De visserij vist niet te veel vis weg en er is genoeg vis in de zee. ● De visserij heeft geen negatief effect op de natuur. ● Er zijn goede regels waar de vissers zich aan houden, zodat de vissoort en de natuur beschermd worden, ook in de toekomst.

Goede VIS op de kaart Cateraars en restauranthouders die deelnemen aan het ‘Goedevis-programma’ herkent u aan het logo ‘Goede VIS op de kaart’. www.goedevis.nl

Sodexo, de grootste internationale food & facilities management organisatie ter wereld, certificeert momenteel 1200 locaties in Nederland volgens de richtlijnen van de Marine Stewardship Council (MSC). MSC is het enige wereldwijd erkende keurmerk en certificeringsprogramma voor duurzaam wildgevangen vis. Het certificaat garandeert dat een visproduct afkomstig is uit een duurzame visserij en dat de traceerbaarheid van het visproduct is vastgelegd. Zonder een MSC certificaat mag een bedrijf niet naar haar klanten communiceren over ‘MSC gecertificeerde vis’.

Margreet van Vilsteren en de chefkoks van Sodexo gaan voor Goede Vis! servicesector in beweging te krijgen om duurzame vis op het menu te zetten. We willen graag dat er meer vraag komt naar Goede VIS, waardoor de inspanningen van vissers die overschakelen naar een duurzame bedrijfsvoering worden beloond.”

Jan-Willem Grievink, Directeur van het FoodService Instituut Nederland (FSIN), ziet dat duurzaamheid een steeds belangrijkere rol speelt in de foodservice.

“Nieuwe generaties vakmensen zien dat je de grondstoffen niet eindeloos kunt uitputten en hebben daardoor een intrinsieke motivatie voor duurzaamheid.”

Samenwerken met trendsetters Door samen te werken met trendsetters hoopt SDN de sector te inspireren en te bewegen richting meer duurzame vis op het bord. Met enkele bekende supermarktketens, waaronder PLUS, wil de milieuorganisatie het consumenten zo makkelijk mogelijk maken te kiezen voor duurzame vis.

consument op basis hiervan uw favoriete restaurant kan kiezen.

Er zijn voldoende mogelijkheden voor grote en kleine ondernemingen om spoedig aan de slag te gaan met duurzame vis. Wilt u weten of uw vis op het bord duurzaam gevangen is? Vraag het aan de chefkok of uw cateraar, want zij kunnen en horen het te weten! ■

Niet alle wildgevangen of gekweekte vissoorten zijn verkrijgbaar met MSC certificaat, maar kunnen wel worden gekwalificeerd als Goede Vis. Om toch de duurzaamheid van het hele assortiment goed in kaart te kunnen brengen, werkt Sodexo daarom ook samen met Stichting De Noordzee. Van Vilsteren: “Wij kijken hoe duurzaam de ongecertificeerde soorten zijn volgens de VISwijzer. Op basis hiervan is een stappenplan gemaakt naar een duurzaam visinkoopbeleid.”

Laagdrempelig aan de slag MSC stelt hoge eisen ten aanzien van traceerbaarheid en dit is niet voor iedere ondernemer direct mogelijk.

Voor hotels, restaurants, cateraars en andere bedrijven in de foodservice die eenvoudiger willen beginnen heeft SDN in samenwerking met Jeroen Verbraeken (LetsCo) het `Goedevis-programma’ ontwikkeld. Met de slogan ‘Wij gaan voor goede vis op de kaart!’ nemen ondernemers deel aan het programma. Op de app van de VISwijzer, www.goedevis.nl en iens.nl worden de deelnemende ondernemers vermeld, zodat u als bewuste

Hoe herkent u duurzame vis?

U kunt duurzame vis allereerst herkennen aan een MSC label (of ASC label voor gekweekte vis). Dit zijn de twee meest betrouwbare keurmerken voor vis. Mocht u geen label zien, raadpleeg dan de VISwijzer van Stichting De Noordzee en het WNF. Hierop kun u aan de hand van de kleuren groen, oranje en rood zien of een vis wel of niet duurzaam gevangen of gekweekt is. De VISwijzer app is gratis te downloaden op www.goedevis.nl

Nederlandse visserij Hoewel nog niet alle Nederlandse vissers duurzaam vissen, heeft een groot deel al de omslag gemaakt zoals Louwe de Boer van de Ekofish Group Noordzeeschol. Deze visserij op schol is duurzaam en is te herkennen aan het MSC keurmerk.

advertorial

n ete k j e g rli Ee in d terin ca ijfs r d be

In de supermarkt kunt u zelf de keuze maken of u kiest voor biologisch, Fairtrade of andere keurmerken die de herkomst van uw voedsel garanderen. Maar hoe zit dat op het werk, wat is het verhaal achter de lunch die u eet in het bedrijfsrestaurant of de koffie die u drinkt tijdens een vergadering?

Een interview met Hans van Veen, Algemeen Directeur Appèl B.V. Wat is de stand van zaken met betrekking tot duurzaamheid binnen de bedrijfscatering?

Niet alleen consumenten maar ook steeds meer bedrijven en organisaties nemen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en gaan zich richten op duurzame bedrijfsvoering. Dit merken wij ook bij onze opdrachtgevers. Appèl verzorgt al meer dan 35 jaar bedrijfscatering en facilitiare diensten bij inmiddels meer dan 120 bedrijven, instellingen en overheidsinstanties. Voor Appèl is biologisch en authentiek eten al jaren een speerpunt. Allereerst omdat de smaak zo goed is, maar ook omdat wij graag willen weten waar de producten vandaan komen die wij iedere dag aan onze gasten serveren.

Maar bijvoorbeeld ook op het gebied van koffie dragen wij graag een steentje bij. Als geen ander weten wij wat het belang is van een uitstekende kop koffie op het werk. Tegelijk houden we vast aan de noodzaak van een verantwoorde productie en verwerking. Daarom hebben wij al een aantal jaar in samenwerking met koffiebranderij Peeze een eigen koffie; ONESTO Koffie. Deze koffie is biologisch én draagt het Fair Trade label. De melange is exclusief, de bonen worden voor ons ingekocht en op speciale wijze gebrand. De verpakking is verantwoord en voldoet aan de elementaire duurzaamheidseisen. En, natuurlijk het allerbelangrijkste, het is echt overheerlijke koffie!

Dat klinkt goed maar hoe werkt dat in de praktijk?

Daar waar mogelijk letten wij in ons assortiment zowel bij basis als luxe producten op de afkomst van het product.

Zo zijn de eieren die wij gebruiken vrije uitloop, is de zuivel zoveel mogelijk biologisch en hebben onze bananen een Fair Trade keurmerk. Ook binnen onze concepten laten we zoveel mogelijk zien dat we bij Appèl duurzaam ondernemen centraal stellen. Zo introduceerden wij kort geleden “Onze Juweeltjes”.

Dit zijn producten op de menukaart waar onze gasten voor terugkomen. Lunchklassiekers met veel smaak en van topkwaliteit door het gebruik van veel regionale en biologische producten. Een voorbeeld is de Club Sandwich “Stapelgek”.

Campagnebrood met knapperige bacon, frisse kropsla, vers

Dat is bij jullie opdrachtgevers, doet Appèl zelf ook wat op het gebied van duurzaamheid?

Wij nemen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Bij ons gaat het niet alleen om duurzaamheid op het gebied van voeding. Duurzaam ondernemen is meer dan een kreet, het is een keuze. Appèl is het traject ingegaan voor milieucertificering; ISO14001, daarnaast kijken wij samen met onze opdrachtgevers hoe wij de milieubelasting binnen de catering kunnen terugdringen. Ons nieuwste project, is het hebben van een klimaatneutrale bedrijfsvoering en in deze lijn bieden wij sinds kort ook onze opdrachtgevers de mogelijkheid om te kiezen voor klimaatneutrale bedrijfscatering. Kijk voor meer informatie op www.appel.nl.

Appèl B.V.

|

U t o p i a l a a n 5 0 , 5232 CE ‘s - H e r t o g e n b o s c h

gebakken scharrelkipfilet, sappige biologische tomaat en authentieke mayonaise. Of ‘Grootmoeders Trots’, een echte ouderwetse overheerlijke gehaktbal van Livar varkensvlees, met jus uit de pan zoals bij grootmoeder thuis.

|

T 073-6125050

|

w w w. a p p e l . n l

|

info@appel.nl

LINPAC Packaging Your ‘Fresh Thinking’ partner

● 21st Century packaging for the fresh food aisle ● Modified Atmosphere Packaging ● Foam and rigid tray and film solutions ● Vacuum Skin Packaging

LINPAC Packaging BV Saturnus 4-11 ● 8448 CC Heerenveen ● P.O.Box 528 8440 AM Heerenveen ● The Netherlands ● Tel : +31 513657124 ● Fax: +31 513657139