Eit lite stykke kosmos / SoFT 2011

Eit lite stykke kosmos / soft 2011

Eit lite stykke kosmos / soft 2011

Eit lite stykke kosmos / soft 2011 tekst marita liabø

foto oddleiv apneseth

Boka er utgitt i samarbeid med Sogn og Fjordane Teater

Utgitt med støtte frå Norsk kulturfond Fritt Ord Sparebankstiftinga Sogn og Fjordane © Alle foto: Oddleiv Apneseth © Tekst: Marita Liabø Font: Greta Text Papir: Scandia 2000 Grafisk design: Blæst design | Aud Gloppen repro: Elanders Fälth & Hässler Trykk: Elanders Fälth & Hässler © SKALD AS 2012 www.skald.no ISBN 978-82-7959-175-7

/ 4

/ 5

Boka er utgitt i samarbeid med Sogn og Fjordane Teater

Utgitt med støtte frå Norsk kulturfond Fritt Ord Sparebankstiftinga Sogn og Fjordane © Alle foto: Oddleiv Apneseth © Tekst: Marita Liabø Font: Greta Text Papir: Scandia 2000 Grafisk design: Blæst design | Aud Gloppen repro: Elanders Fälth & Hässler Trykk: Elanders Fälth & Hässler © SKALD AS 2012 www.skald.no ISBN 978-82-7959-175-7

/ 4

/ 5

Eit nytt år er født: 2011. Verda hiv opp ny kalender. Folk har ferske forsett. «Et meir (fersk) fisk», for eksempel. «Drikk meir vin.» «Drikk mindre vin.» «Tenk mindre,» seier somme til seg sjølv. «Lev meir.»

«Gå på teater.» «Engasjer deg.» Ja, over heile kloden kan vi lese «Make a difference.»Årsplanar blir til. Leiarar må gå. Eigedom skiftar eigar.

Kanskje det monnar.

Makttoppar presenterer trekk i svære spel.

Der ser vi han: fylkessentrumsbygdebyen. Liksom i dvale mellom fjella. Med elv og fjord, bruer og tunellar, lyskryss og rundkøyringar, ølmonopol og vinmonopol, fire bensinstasjonar, oppsiktsvekkjande mange parkeringsplassar – gratis – og oppsiktsvekkjande mange frisørsalongar og butikkar. Og skywalk: Ei kosmopolitisk glashengebru fører førdianarane frå det eine handelshuset til neste, over bil etter bil som ventar på grønt i sluddet. Hafstadfjellet kastar skodde og skugge, men ser vi godt etter, Håp blir sådde. Sår blør. Vi ser såra på avstand: Somalia, Kongo ser vi at nokon grev ein sti i fjellsida, slik at ein snart kan gå rett og Haiti ligg nede. Tunisia og Egypt kokar. Afghanistan, Irak og opp på fjellet. Viss ein ikkje berre vil sitje på ein benk som treng Palestina verkjer – som før. Mexico vrir seg. Australia og Sri Lanka merksemd. druknar. New York står på kne i snø. Hellas og Irland beljar fordi – Kan du kome hit og snakke litt med meg, roper ein som står dei har møtt veggen. Og eit stykke unna, ved toppen av kloden, og kjedar seg i ein frosen dam på eit jorde bortanfor handelshusa hulkar Island – blakke. Vi høyrer det gjennom sild og olje. Vi koser og Øyrane vidaregåande skule ... Nei, orda kjem frå ein høgtalar i oss. Noreg. Norge. Norway. Fred, velferd, velstand. Eit lite kosmos ein skuleverkstad der dei speler Admiral P: – Du ser at eg vil ha kontakt. i kaoset. Og vi ser ikkje berre på oss sjølve, med navle og lo og alt rundt, nei, vi skodar ut over verda, opplyste om slitet, krisene og Det dunkar karibisk, og kanskje vi tenkjer på sola. Det hender vårt eige overforbruk. Snart er det VM, og det i Oslo. MGP er i gang, jo at ho strekkjer ut ein arm. Ei varm hand mot kjaken til flyktja, jaggu ser vi ikkje Per Sundnes og Mimi Blix i den vesle vestle- ningane – 43,7 millionar menneske er på flukt dette året – som gaste byen i landet: Florø. Den eldste byen i det vakraste fylket: hutrar forbi skulen, mot asylmottaket, berande på føde, mens dei Sogn og Fjordane. Med havgap, fjordar og fjell. Noregs vestlegaste innfødde held seg inne. I bil, heime, i bil, på jobb, i bil, i butikk, i punkt. Noregs lengste fjord, djupaste innsjø, største isbre, vakraste bil, på trening, ja, sjå der, på austsida av sentrum, eit godt steinkast togreise … Noregs mest fruktbare fylke, og då pratar vi ikkje om frå kyrkja: ein betongkoloss der folk trenar volleyball, handball, bær og eple, men om kjønnsorgan. For her føder kvinnene flest fotball, turn, judo, vektløfting, symjing … Førdehuset. Med kinosal, barn i landet. Sjølv om fylket er nest minst: 107 080 innbyggjarar bibliotek og ein sjarmlaus kafé der vi kan ta ei svele. Lenger bak i 26 kommunar med til saman tre byar. i klossen ligg eit kunstsenter … Men uff, ein mann driv og skrik «By og by,» kan ein flire. bak ei dør: – Kan vi ikkje få vere i fred?

Sogningar og fjordingar slår ikkje i bordet med sushi, høghus, Ei kvinne roper òg: kaffibarar, jazzkafear og rullebrettramper. Dei stikk seg helst ikkje – Korfor kjem du her og plagar oss? Kven er du? Kom deg ut! fram. Heller ikkje der dei er flest: i Førde.

/ 12

/ 13

Eit nytt år er født: 2011. Verda hiv opp ny kalender. Folk har ferske forsett. «Et meir (fersk) fisk», for eksempel. «Drikk meir vin.» «Drikk mindre vin.» «Tenk mindre,» seier somme til seg sjølv. «Lev meir.»

«Gå på teater.» «Engasjer deg.» Ja, over heile kloden kan vi lese «Make a difference.»Årsplanar blir til. Leiarar må gå. Eigedom skiftar eigar.

Kanskje det monnar.

Makttoppar presenterer trekk i svære spel.

Der ser vi han: fylkessentrumsbygdebyen. Liksom i dvale mellom fjella. Med elv og fjord, bruer og tunellar, lyskryss og rundkøyringar, ølmonopol og vinmonopol, fire bensinstasjonar, oppsiktsvekkjande mange parkeringsplassar – gratis – og oppsiktsvekkjande mange frisørsalongar og butikkar. Og skywalk: Ei kosmopolitisk glashengebru fører førdianarane frå det eine handelshuset til neste, over bil etter bil som ventar på grønt i sluddet. Hafstadfjellet kastar skodde og skugge, men ser vi godt etter, Håp blir sådde. Sår blør. Vi ser såra på avstand: Somalia, Kongo ser vi at nokon grev ein sti i fjellsida, slik at ein snart kan gå rett og Haiti ligg nede. Tunisia og Egypt kokar. Afghanistan, Irak og opp på fjellet. Viss ein ikkje berre vil sitje på ein benk som treng Palestina verkjer – som før. Mexico vrir seg. Australia og Sri Lanka merksemd. druknar. New York står på kne i snø. Hellas og Irland beljar fordi – Kan du kome hit og snakke litt med meg, roper ein som står dei har møtt veggen. Og eit stykke unna, ved toppen av kloden, og kjedar seg i ein frosen dam på eit jorde bortanfor handelshusa hulkar Island – blakke. Vi høyrer det gjennom sild og olje. Vi koser og Øyrane vidaregåande skule ... Nei, orda kjem frå ein høgtalar i oss. Noreg. Norge. Norway. Fred, velferd, velstand. Eit lite kosmos ein skuleverkstad der dei speler Admiral P: – Du ser at eg vil ha kontakt. i kaoset. Og vi ser ikkje berre på oss sjølve, med navle og lo og alt rundt, nei, vi skodar ut over verda, opplyste om slitet, krisene og Det dunkar karibisk, og kanskje vi tenkjer på sola. Det hender vårt eige overforbruk. Snart er det VM, og det i Oslo. MGP er i gang, jo at ho strekkjer ut ein arm. Ei varm hand mot kjaken til flyktja, jaggu ser vi ikkje Per Sundnes og Mimi Blix i den vesle vestle- ningane – 43,7 millionar menneske er på flukt dette året – som gaste byen i landet: Florø. Den eldste byen i det vakraste fylket: hutrar forbi skulen, mot asylmottaket, berande på føde, mens dei Sogn og Fjordane. Med havgap, fjordar og fjell. Noregs vestlegaste innfødde held seg inne. I bil, heime, i bil, på jobb, i bil, i butikk, i punkt. Noregs lengste fjord, djupaste innsjø, største isbre, vakraste bil, på trening, ja, sjå der, på austsida av sentrum, eit godt steinkast togreise … Noregs mest fruktbare fylke, og då pratar vi ikkje om frå kyrkja: ein betongkoloss der folk trenar volleyball, handball, bær og eple, men om kjønnsorgan. For her føder kvinnene flest fotball, turn, judo, vektløfting, symjing … Førdehuset. Med kinosal, barn i landet. Sjølv om fylket er nest minst: 107 080 innbyggjarar bibliotek og ein sjarmlaus kafé der vi kan ta ei svele. Lenger bak i 26 kommunar med til saman tre byar. i klossen ligg eit kunstsenter … Men uff, ein mann driv og skrik «By og by,» kan ein flire. bak ei dør: – Kan vi ikkje få vere i fred?

Sogningar og fjordingar slår ikkje i bordet med sushi, høghus, Ei kvinne roper òg: kaffibarar, jazzkafear og rullebrettramper. Dei stikk seg helst ikkje – Korfor kjem du her og plagar oss? Kven er du? Kom deg ut! fram. Heller ikkje der dei er flest: i Førde.

/ 12

/ 13

Brenningmysteriet-ensemblet er på plass på Værlandet.

/ 44

Brenningmysteriet-ensemblet er på plass på Værlandet.

/ 44

78

79

Skodespelarane, NRK Sogn og Fjordane og Hilmar Russenes – i lag med dotter Hanna – er klare for Brenningmysterietpremiere i Førdehuset. / 78

Irene Waage pustar med magen.

/ 79

78

79

Skodespelarane, NRK Sogn og Fjordane og Hilmar Russenes – i lag med dotter Hanna – er klare for Brenningmysterietpremiere i Førdehuset. / 78

Irene Waage pustar med magen.

/ 79

168

Alma, som blir spelt av Hanne Skille Reitan, vil tilfredsstille seg sjølv med ein hammar.

Den eldste dottera til Sebjørn – Tiril Engelstad – lengtar etter Halvor Folgerø.

Den radikale dottera til Sebjørn – Lykke Kristine Moen – er relativt mjuk.

Den nest eldste dottera til Sebjørn – Linn Pettersen – er bestevenninne med Alma.

Mor til Alma – spelt av Anne Kokkinn – er tilsett ved Skoddeheimen Nepeforedling AS, men tek gjerne ein tur innom Ramstad Eskefabrikk AS. Sebjørn – Kyrre Eikås Ottersen – dagdrøymer.

Lars Melsæter Rydjord er liksom direktør i Skoddeheimen Nepeforedling AS.

/ 168

/ 169

168

Alma, som blir spelt av Hanne Skille Reitan, vil tilfredsstille seg sjølv med ein hammar.

Den eldste dottera til Sebjørn – Tiril Engelstad – lengtar etter Halvor Folgerø.

Den radikale dottera til Sebjørn – Lykke Kristine Moen – er relativt mjuk.

Den nest eldste dottera til Sebjørn – Linn Pettersen – er bestevenninne med Alma.

Mor til Alma – spelt av Anne Kokkinn – er tilsett ved Skoddeheimen Nepeforedling AS, men tek gjerne ein tur innom Ramstad Eskefabrikk AS. Sebjørn – Kyrre Eikås Ottersen – dagdrøymer.

Lars Melsæter Rydjord er liksom direktør i Skoddeheimen Nepeforedling AS.

/ 168

/ 169

190

191

Sogn og Fjordane Teater møter kanskje ei sjel nür dei kryssar ei bru i havgapet lengst vest: Bulandet.

/ 190

/ 191

190

191

Sogn og Fjordane Teater møter kanskje ei sjel nür dei kryssar ei bru i havgapet lengst vest: Bulandet.

/ 190

/ 191

Eit lite stykke kosmos / soft 2011

Eit lite stykke kosmos / soft 2011

Eit lite stykke kosmos / soft 2011 tekst marita liabø

foto oddleiv apneseth