;kfjpIkdk I'okto f;zx ns/ ;kfjpIkdk |sfj f;zx B/ ;ojzd d/ Btkp dk vZN e/ ;kjwDk ehsk. T[BQK d/ w[y s/ oZph wk;{whns ns/ jbhwh dk s/I ;h go fJ; B{z T[BQK dh ewI'oh BjhA ;wfMnk ik ;edk ;h. T[BQK d/ em'o PpdK B/ Btkp dh eufjoh B{z fjbk e/ oZy fdZsk ns/ T[; B{z nkT[D tkb/ ftBkP dh fusktBh fdZsh. e/tb nZm ns/ S/ ;kb dh T[wo d/ S'N/ ;kfjpIkd/ nkgD/ ;{opho fgsk ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih d/ ;{ow/ g[Zso ;kps j'J/.
nBzdg[o dk febQk SZvD T[gozs nkgD/ wksk^fgsk ns GoktK sA ftSVB T[gozs th S'N/ ;kfjpIkfdnK B/ I[bwh w[rab je{ws nZr/ f;Zy Xow dh bki oZyh. nkgDh dkdh wksk r[ioh ih d/ wkor doPB ns/ j"A;b/ ;dek pjkdo pZfunK B/ f;Zy Xow dh PkB B{z poeoko oZfynk. S'NhnK fizdK B/
Btkp d[nkok T[BQK B{z bkbu d/D ns/ f;Zy Xow dk fsnkr eoe/ fJ;bkw Xow ep{bD dhnK e'MhnK ukbK B{z w{zj s'V itkp fdZsk.
id'A T[BQK B{z s;hj/ ns/ w"s sZe dk voktk th fdZsk frnk sK th T[j d[PwD ;kjwD/ w[;eoKd/ oj/. T[BQK d/ j";fbnK
B{z e'Jh th uhI s'V Bk ;eh ns/ Bk jh T[BQK B/ nkgD/ f;Zy Xow dk gZbk SZfvnk. tkfjr[o{ d/ f;woB ns/ wBK ftu nNZN nk;Ek d Bkb SN ;kfjpIkfdnK B/ Pjkds B{z u[zfwnk. T[BQK dh dkdh ih dhnK n;h;K ns/ gow fgsk gowkswk dh ngko feogk B/ T[BQK B{z jw/Pk bJh nwo eo fdZsk. T[; wBj{; fdB B{z Gkt/A T[BQK dhnK fwqs d/jK fvZr gJhnK go T[BQK dhnK nwo o{jK dh fiZs j'Jh fi; B/ T[BQK dh Pjhdh dyD tkfbnK iK fJ; pko ;DB tkfbnK d/ fdb'^fdwkr s/ fJe nfwZN Skg SZvh.
wksk wfjskp e"o ns/ fgsk u"Xoh fS~p{ w~b d/ xo okwih, i' pknd ftu Grs g{oB f;zx ejkJ/, ftu pj[s S'Nh T[wo s'A jh dfJnk ns/ d/yGkb d/ r[D ;B. T[j nkgDh wK d/ gft~so ns/ fgnko eoB tkb/ ;[Gkn s'A gqGkfts j'J/, fi; ;dek Grs ih B/ ;ko/ ihtK ƒ fgnko eoBk f;~fynk ns/ fJj :ehBh pDkfJnk fe rohp ns/ fpwko b'eK dh g{oh PoXk Bkb d/yGkb ehsh ikt/. d;thA d/ fJwfsjkB ftu d' tko c/b j'D s'A pknd Grs g{oB f;zx ih B/ gVQkJh S~v fd~sh. fJj Grs ih d/ ihtB ft~u fJ~e eqKshekoh w'V ;h, feT[Afe gqwkswk B/ fJ; e'wb ns/ B/e nkswk ƒ ihtB ft~u e[M t~vk eoB bJh ofjB[wkJh fd~sh ;h. pkbr j'D s/, Grs g{oB f;zx ƒ f;~y Xow dh UN ftu ;zs'y fwfbnk ns/ T[BQK B/ Xow ƒ ngDkT[D dk c?;bk eofdnK nzfwqs Se fbnk.
fJ~e fdB, bkj"o d/ r[od[nkok v/ok ;kfjp d/ pkjo, T[BQK ƒ ihtB dk fJ~e t~vk T[d/P fwfbnk fi; B/ T[BQK ƒ j'o pj[s ;ko/ fpwko ns/ ngkji b'eK dh d/yGkb eoB bJh gq/fos ehsk. fJj fgnkok BK dk bVek ;h, i' ;ohoe ns/ wkBf;e s"o s/ ngkji ;h. fJj eJh ;kbK bzph :ksok dk nozG ;h, i' bkj"o s'A P[o{ j' e/ ns/ nzfwqs;o s~e u~bh, tzv d/ ;zskg ƒ jzYkfJnk ns/ nkyoeko b'VtzdK ns/ p/;jkok b'eK bJh fgzrbtkV/ dh ;EkgBk s/ ysw j'Jh.
Grs g{oB f;zx fJ~e ;zs ns/ o~fyne ti'A ikD/ iKd/ jB. T[BQK d/ nDE~e :sBK ;dek nB/eK b'eK d/ jB/o/ ihtB ft~u o"PBh nkJh. T[BQK d/ fdqVQ fJokd/ Bkb Gkos ns/ pkeh d[Bhnk ft~u fgzrbtkV/ dhnK eJh PkyktK dh ;EkgBk j'Jh. Grs g{oB f;zx dh nDE~e fwjBs B/ n;zGt ƒ ;zGt eo fdykfJnk. gowkswk ft~u T[BQK d/ Go';/ ns/ wB[~y iksh gqsh T[BQK dh PoXk B/ Grs ih ƒ nfi~s pDk fd~sk.
fJ; wjKg[oP d/ nkgD/ PpdK ftu, “w/ok wzBDk j? fe gowkswk ;dk w/o/ Bkb j?, fJ; bJh w?A ed/ th fe;/ th soQK dk ezw eoB s'A fMiedk BjhA jK.”
r[o{ noiB d/t fJ~e nkfrnkekoh g[~so, fJ~e wjkB ;zs ns/ fgnko ns/ fBwosk dh w{os ;B. T[j Pjhdh gqkgs eoB tkb/ gfjb/ f;~y r[o{ th ;B. r[o{ ;kfjp dk gkbD^g'PD gzikp d rfJdtkb ftu jfJnk, TBK dh ;kdrhg{oB gotfoP s/ T[E'A d/ gft~so wkj"b dk v{zxk gqGkt fgnk. PpdK dh ;g~PN ns/ v{zxh ;{M o~yD tkb/, r[o{ ;kfjp B/ eftsk okjhA nkgDhnK GktBktK ns/ ftuko gqrN ehs/. T[BQK dhnK fJbkjh pkDh B/ r[o{ okwdk; ih d/ fdb ƒ S{j fbnk ns/ nmkoK ;kb dh T[wo ft~u T[j f;~yK dh gzithA gksPkjh d/ o{g ftu fpokiwkB j'J/.
T[BQK B/ gft~so ;o'to dk fBowkD^ekoi g{ok eotkfJnk ns f;yK d gow gftso n;EkB, ;qh jfowzdo ;kfjp dk fBowkD eotkfJnk. gfjb/ gktB rqzE, g'Eh ;kfjp dk ;zebB T[BQK dh fBrokBh j/m j'fJnk. fJ; ft~u f;~y r[o{ ;kfjpkB ns/ j'o fjzd{ ns/ w[;fbw ghoK^|ehoK dh pkDh Pkwb ;h. ;zB 1604 ft~u jfowzdo ;kfjp ft~u fJ; gfts~o phV dk gqekP ehsk frnk ;h. fJ; ftu doi ;[ydkJh ns/ T[~sw pkDh d/ ;kjwD/ pkdPkj nepo th Bsw;se j'fJnk ;h. wJh 1606 ftu, r[o{ noiB d/t ih ƒ pkdPkj ijKrho t~b'A w[rb dopko ftu p[bkfJnk frnk. r[o{ ;kfjp T[~s/ ftPtk;xks dk Mmk fJbIkw brkfJnk frnk ns fJ;bkw ep{b eoB bJh fejk frnk. T[BQK B/ fJBeko eo fd~sk. fBoh pdb/ dh n~r ftu, r[o{ noiB d/t ih ƒ T[d'A s~e s;hj/ d/D dh ;Ik ;[DkJh rJh id'A s~e T[BQK d/ gqkD Bk fBeb ikD. T[BQK ƒ T[pbd/ gkDh dh d/r ft~u fpmkfJnk frnk ns/ s~sh sth s/ fpmk e/ T[BQK d/ SkfbnK Go/ ;oho T[~s/ s~sh o/s gkJh rJh. go r[o{ ;kfjp fJ; ƒ eosko dk GkDk ;wM e/ nv'b oj/. fJ; soQK gzi fdBK s~e nB/eK s;hj/ d/ e/ T[BQK dh d/j ƒ okth dfonk ftu ;[~N fd~sk frnk. r[o{ noiB d/t ih dh Pjkds f;~y e"w bJh fJe Bt/A :[r dk nozG ;h, fi; B/ f;~yK ftu w[rb ;bsBs d/ ipo ftW~X prkts dk i'P Go fd~sk. GkJh r[odk; ih d/ PpdK ftu – w?A ;zg{oD r[o{ noiB s/ e[opkB iKdk jK.
