Human Rights Fact-Finding Burmese version

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ordkif;azsmufzdESdyfcH uluD;vlrsdK;rsm;tay: vlYtcGihfta&;csdK;azmufrIrsm; ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီအစိုးရလက္ထက္မွ ယေန႔အခ်ိန္ထိ ကူကီးျပည္သူမ်ား၏ အေျခအေနႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈအစီရင္ခံစာ

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

စဥ္

မာတိကာ အေၾကာင္းအရာ

စာမ်က္ႏွာ

ေက်းဇူးတင္လႊာ အမွာစာ နိဒါန္း ရည္ရြယ္ခ်က္

အႏွစ္ခ်ဳပ္ တမူးခရိုင္ေျမပုံ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ား၏ ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း

5-6

ကေဘာ္ေဒသေနာက္ခံသမိုင္းႏွင့္ ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ားစတင္ဝင္ေရာက္လာျခင္း ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီအစိုးရလက္ထက္မွ ယေန႔အခ်ိန္ထိ ကူကီးျပည္သူမ်ား၏ အေျခအေနႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား။ •

တမူးခရိုင္ ကေဘာ္ေဒသ ကူကီးေက်းရြာမ်ားအားခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း

•

ဗမာရြာႏွင့္ တိုင္းရင္းသား ကူကီးရြာ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း

•

နယ္စပ္ေဒသလုံၿခံဳေရးကို အေၾကာင္းျပကာ တူေျမာင္းတူျခင္း

•

ေဒသအာဏာပိုင္မ်ားမွ တားျမစ္ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား

•

ကူကီးအမ်ိဳးသမီးစင္တာဆိုင္းဘုတ္အား ျဖဳတ္ခ်ရန္ ၿခိန္းေျခာက္ျခင္း

•

စစ္တပ္မွ လုံၿခံဳေရးကို အေၾကာင္းျပကာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား

•

ျမန္မာစစ္သားမ်ားမွ အနီးနားေက်းရြာရွိ လူငယ္မ်ားအား ရိုက္နက္ျခင္း

•

အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား အဓၼျပဳက်င့္မႈႏွင့္ သက္ငယ္ မုဒိန္း

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

စဥ္

အေၾကာင္းအရာ

စာမ်က္ႏွာ

သစ္ေတာ၊ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ားဝင္ေရာက္ျခင္း • •

ကနန္ေက်းရြာ၊ ခမ္းပတ္ၿမိဳ႕နယ္ စုိက္ပ်ိဳးေျမသိမ္းဆည္းမႈ ၿမိဳ႕သစ္ၿမိဳ႕နယ္ အမွတ္(၁)ေရႊေလးဘုိမွ ေတာင္သူမ်ား၏ လယ္ယာေျမသိမ္းဆည္းမႈ

•

ပင္လယ္၊ ေန၊ ၾကယ္ကုပၼဏီမွ ေျမဧက(၃၀၀၀)ေက်ာ္သိမ္းယူမႈ

•

ေျမဧက(၅၂၀၀)တြင္ နုိင္ငံျခားသား(တရုတ္)မွ စုိက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ကိုင္ေနမႈ

•

သစ္ေတာႀကိဳးဝိုင္းျဖစ္သည္ဟု အစိုးရမွ ခ်ိန္းေျခာက္ေနမႈ

•

အာရွလမ္းမတိုးခ်ဲ႕မႈေၾကာင့္ ေဒသခံေနအိမ္မ်ား ၿခိန္းေျခာက္ခံေနရျခင္း

အိႏိၵယႏိုင္ငံ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ေကာ္ပိုေရးရွင္း (ONGC) ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ားမွ က်ဴးလြန္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား •

Pu Jamngam ႏွင့္ ေတြ႔ဆုံျခင္း။

အိႏိၵယ ကြန္မန္ဒိုတပ္ဖြဲ႔မွ ျမန္မာနယ္နိမိတ္အတြင္းရွိ ကသည္းလက္နက္ကိုင္

စခန္းအား

ဝင္ေရာက္စီးနင္းျခင္း တရားမဝင္ သစ္ထုတ္လုပ္မႈမ်ား •

နန္းေအာင္ေမာ္ေက်းရြာ(Mongjang) အျဖစ္ပ်က္

•

Phaijang-Jangnom ေက်းရြာအျဖစ္အပ်က္

•

Munnomjang(သာယာကုန္း) ေက်းရြာ တရားမဝင္ သစ္ခိုးထုတ္မႈ

•

တုန္းေက်ာ္ေက်းရြာမွ တရားမဝင္ သစ္ခိုးထုတ္မႈ

နိဂုံး၊ သုံးသပ္ခ်က္ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ေက်းဇူးတင္လႊာ ဤစာအုပ္ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ရွာေဖြစုေဆာင္းရာတြင္ တက္ၾကြစြာလုပ္ေဆာင္ ခဲ့ၾကေသာ

တာဝန္ရွိပုဂၢဳိလ္မ်ား၊

ဒီမိုကရက္တစ္တပ္ဦးမွ အျဖစ္အပ်က္မ်ား အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို

ဝိုင္းဝန္းကူညီေပးၾကေသာ

အဖြဲ႔ဝင္မ်ားကို

ကူကီးလူငယ္ကြန္ရက္/

ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းႏွင့္

သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို

ကူကီးေက်ာင္းသားမ်ား

ကြ်န္ေတာ္တို႔

လက္လွမ္းမမီႏိုင္ေသာ

စိတ္ရွည္သည္းခံစြာေျဖၾကားေပးေသာ

ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က်ေတြ႔ႀကံဳလာခဲ့ၾကသည့္

အမည္မေဖာ္လိုသူ

ပုဂၢဳိလ္မ်ားႏွင့္

ေဒသခံျပည္သူမ်ားအား

အထူးေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။ ဤစာအုပ္ငယ္ေလးျဖစ္ေျမာက္ရန္အတြက္ အသင္းမ်ား၊

အဖက္ဖက္မွ

ေျမပုံႏွင့္အခ်က္အလက္မ်ားကို

ကူညီပံ့ပိုးေပးခဲ့ၾကေသာ

လမ္းညြန္ေပးေသာ

SYCB

မွ

မိတ္ေဆြအေပါင္း

ကိုရဲမင္းႏိုင္ႏွင့္

ရဲေဘာ္မ်ား

အားအထူးေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ဤအစီအစဥ္၊ ဤစာအုပ္ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ေငြေၾကးျဖင့္ ကူညီပံ့ပိုးေပးသည့္အျပင္

စာအုပ္တစ္ခုလုံးအား

စိစစ္တည္းျဖတ္ေပးခဲ့ေသာ

(ဆရာမ

ပီပါ

BRC)အား

အထူးေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပေရးသားလိုက္ရပါသည္။

ေဆးဂင္ ဥကၠဌ ကူကီးလူငယ္ကြန္ရက္

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

1

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

အမွာစာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစုံေနထုိင္လ်က္ရွိရာ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားသည္လည္း ေရွးပေဝသဏီ ေခတ္ကာလမွစ၍ အေျခခ်ေနထုိင္ခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးစုတစ္ခုျဖစ္​္ပါသည္။ မြန္ဂိုလြိဳက္အႏြယ္စုႀကီးမွ တိဗက္ျမန္မာ အႏြယ္ဝင္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ပထမဆုံး ေရာက္ရွိလာၾကေသာ အေနာက္ပိုင္း တိဗက္ျမန္မာအစုဝင္ ကူကီးဌာေနတိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။ ကူကီးေက်ာင္းသားမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့ေသာ မ်ားဆုံးရႈံးခဲ့သည့္

ဒီမိုကရက္တစ္တပ္ဦးသည္ စစ္အာဏာရွင္၏လက္ေအာက္တြင္

အဖိႏွိပ္ခံကူကီးလူမ်ိဳးတို႔၏

ျမန္မာျပည္တြင္

ေခတ္အဆက္ဆက္

လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား၊

ဘဝျဖစ္စဥ္မ်ားကို

လူမ်ိဳးအခြင့္အေရး

၂၀၀၁-ခုႏွစ္တြင္

စာအုပ္

ထုတ္ေဝခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ယခုဒုတိယအႀကိမ္ “သမုိင္းေဖ်ာက္ဖိႏွိပ္ခံ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ လူ႔အခြင့္ အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမွတ္တမ္း”ကို ထုတ္ေဝႏိုင္ျခင္းသည္ ကူကီးေက်ာင္းသား လူငယ္မ်ား၏ႀကိဳးပမ္းမႈျဖင့္ တမူးခရုိင္ ကေဘာ္ေဒသရွိ မိမိတို႔ေက်းရြာမ်ားသို႔ ကြင္းဆင္းေလ့လာ ခဲ့ၾကၿပီး ကာယကံရွင္ ရြာသားမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းေဆြးေႏြးရာမွ ရရွိလာသည့္ ရလဒ္မ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာနုိင္ငံတြင္ အေတြးအျမင္အသစ္၊

စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မွ စိတ္ဓါတ္အသစ္သို႔

ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ ေျပာင္းလဲလာႏိုင္ၾကရန္ႏွင့္

ေျပာင္းလဲလာသည္ႏွင့္အညီ ျပည္သူကေရြးခ်ယ္

ေသာ

ျပည္သူ႔အစိုးရအေနျဖင့္ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၊ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားကို သမိုင္းမွတ္တမ္းအျဖစ္ လူ႔အခြင့္အေရးအျပည့္အဝ

အသိအမွတ္ျပဳလာကာဆက္လက္၍ ရရွိလာေစေသာ

မွတ္တမ္းျဖစ္လာပါေစ

ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ေၾကာင္း

မွတ္တမ္းတင္

အသိအမွတ္ျပဳအပ္ပါသည္။

နာယကခ်ဳပ္

ကူကီးေရးရာေကာင္စီ

2

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

နိဒါန္း ကူကီးေက်ာင္းသားမ်ား ဒီမုိကရက္တစ္တပ္ဦး (KSDF)သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကူကီးလူမ်ိဳးအား ေခတ္အဆက္ဆက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သူမ်ားမွ

လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၊

ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားႏွင့္

ပတ္သက္၍

“ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္

လူ႔အခြင့္အေရးဟူသမွ် ဆုံးရႈံးခဲ့ရေသာ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ား” ဟူသည့္ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ကို ၂၀၀၁ခုႏွစ္ ဧၿပီလ တြင္ထတ ု ္ေဝခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ၎အစီရင္ခံစာတြင္ နအဖစစ္အစိုးရလက္ထက္ ကူကီးျပည္သူ မ်ား ရင္ဆင ို ္ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရေသာ အခက္အခဲမ်ား၊ လူမ်ိဳးေရးအရဖိႏွိပ္ရက္စက္မႈမ်ား၊ ကူကီးျပည္သူမ်ားအေပၚ စစ္ဆင္ေရးစီမံကိန္းမ်ား၊ လူမ်ိဳးတုံးေစရန္ လူတံတိုင္းစီမံကိန္းမ်ားခ်မွတ္ခ့ဲျခင္း၊ ထိုသို႔ေသာအေျခ အေနမ်ား ေၾကာင့္ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ား၏ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး အစစအရာရာ နိမ့္က်ခ့ဲမႈမ်ားကို မွတ္တမ္းတင္ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ယခုဤအစီရင္ခံစာသည္

၂၀၁၀ခုႏွစ္မွစ၍

ျမန္မာႏို္င္ငံ

ဒီမိုကေရစီအစိုးရလက္ထက္တြင္

စံုစမ္းေတြ႔ရွိခဲ့ေသာ

ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို ကူကီးေက်ာင္းသား လူငယ္မ်ား ဦးေဆာင္ကာ တမူးခရိုင္ ကေဘာ္ေဒသအတြင္းရွိ ကူကီးေက်းရြာမ်ားႏွင့္ အျခား အမည္မေဖာ္လိုသူ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားမွ ေပးပို႔လာေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို

(၂၀၁၆-၂၀၁၇)တႏွစ္တာအတြင္း

အခ်ိန္ယူ

ေလ့လာစုစည္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဤအစီရင္ခစ ံ ာ၏ ေတြရ ႔ ခ ွိ ်က္မ်ားမွာ ျပည္စ ့ သ ုံ ည္ဟမ ု ယူဆပါ။ အခ်ိဳ႕ေတြရ ႔ ခ ွိ ်က္မ်ားသည္ ကာယကံရင ွ မ ္ ွ တိက်ခိင ု လ ္ ုံေအာင္ ထုတ္ေဖာ္မေျပာလိုသည့္အတြက္ ထည့္သြင္းျခင္းမျပဳသည့္ အခ်က္အလက္ မ်ားစြာ

ရွိေနပါေသးသည္။

အသုံးျပဳသည့္ Tools အေနျဖင့္ ေက်းရြာေနျပည္သူလူထုႏွင့္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးျခင္း၊ ကာယကံရွင္အား ကိုယ္ေတြ႔ေမးျမန္း ျခင္းႏွင့္ မီဒီယာ ဝက္ဆိုဒ္ေပၚကတဆင့္ ထည့္သြင္းျခင္းမ်ားကို အသုံးျပဳထားပါသည္။

ရည္ရြယ္ခ်က္ ကြ်န္ေတာ္တို႔

ကူကီးေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားသည္

မဟာမိတ္ေက်ာင္းသားလူငယ္

မိမိတို႔

အမ်ိဳးသားထုတြင္လည္းေကာင္း၊

အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း

လူငယ္ေရးရာ

ျမန္မာႏိုင္ငံ က႑မ်ားကို

လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အဖက္ဖက္မွ လူမ်ိဳးေရးအရအခြင့္အေရး တန္းတူညီမွ်မႈမရွိျခင္းမ်ား၊ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို ေနရာအသီးသီးတြင္ ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ႀကံဳေတြ႔ေန ရသည္ကို ေတြ႔ျမင္လာရပါသည္။ တဖန္ ထိုအျဖစ္အပ်က္မ်ားကို အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ ခံေနရသည့္ ျပည္သူမ်ားကိုယ္တိုင္ ၎အေျခအေနမ်ားကို ၎တို႔ကိုယ္တိုင္

ခံစားေနရေၾကာင္းကို

နားမလည္ၾကသည္ကိုလည္း

ေတြ႔ရွိရပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္

၎ကဲ့သို႔

ျဖစ္ပ်က္သည့္ အေျခအေနမ်ားကို ကာယကံရွင္ ျပည္သူမ်ား အၾကားတြင္လည္းေကာင္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရအဆင့္ဆင့္ အၾကားတြင္

လည္းေကာင္း

ပိုမိုသိရွိလာေစရန္ႏွင့္

တႏိုင္ငံလုံးရွိ

တိုင္းရင္းသားညီအစ္ကို

ေမာင္ႏွမမ်ားမွလည္း

သိရွိခံစားနားလည္လာေစရန္ ရည္ရြယ္ပါသည္။ ထိုသို႔ သိရွိခံစားနားလည္လာျခင္းျဖင့္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္းအျပန္အလွန္ နားလည္မႈမ်ား ပိုမိုရရွိလာၿပီး ကူညီ ရိုင္းပင္မႈမ်ားရွိလာမည္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွလည္း မိမိတို႔ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ား၏ ခံစားခ်က္ႏွင့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ပိုမိုသိရွိလာကာ ျဖည့္ဆည္းေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္လိမ့္မည္ဟုလည္း ယုံၾကည္ေမ်ာ္လင့္ မိပါသည္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

3

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

အႏွစ္ခ်ဳပ္ ဤအစီရင္ခံစာသည္ ၂၀၁၀ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး ဒီမိုကေရစီအစိုးရလက္ထက္ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး တမူးခရိုင္ ကေဘာ္ေဒသတြင္ေနထုိင္ေသာ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားကိုေဖာ္ထုတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ ကူကီးလူမ်ိဳး တစ္သန္းေက်ာ္ေနထုိင္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၂၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ေနထိုင္လွ်က္ ရွိသည္။ သို႔ေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တရားဝင္အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ တိုင္းရင္းသားအုပ္စု (၁၃၅) တြင္ပါဝင္ ျခင္းမရွိပါ။ ၁၉၆၇/၆၈ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အစိုးရမွ အဆိုပါကူကီးလူမ်ိဳး ၂၀၀၀၀ေက်ာ္အား အိႏိၵယႏိုင္ငံသို႔ ေမာင္းထုတ္ျခင္းကိုခံခဲ့ၾကရသည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားေနထိုင္ေသာ ကေဘာ္ေဒသတြင္ ရဲဘက္အက်ဥ္းစခန္းမ်ားထားရွိျခင္း၊ အျခားေနရာေဒသမွ ဗမာလူမ်ိဳးမ်ားကို ေခၚလာကာ ေက်းရြာမ်ား တည္ေထာင္ေပးျခင္းႏွင့္ ၎ေက်းရြာသစ္မ်ားတြက္ လယ္ယာေျမမ်ားကို သိမ္းဆည္းျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ကာ လူတံတိုင္းစီမံကိန္းကိုအျမန္ဆုံးတည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားသည္

ဤမဟာဗ်ဴဟာေျမာက္

နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးအား

သစ္ေတာမ်ား၊

လယ္ယာေျမစိုက္ပ်ိဳးေရး၊

ေရြးေကာက္ပြဲ

လြန္အထိရွိေနေသးသည္ကိုေတြ႔ျမင္ေနရပါသည္။

အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏လႈပ္ရွားမႈမ်ားအေပၚ

သယံဇာတမ်ားကို ၿခိန္းေျခာက္မႈႏွင့္

တင္းၾကပ္မႈႏွင့္

ထိမ္းခ်ဴပ္မႈႏွင့္

ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေတြဟာ

ကူကီးအမည္နာမျဖင့္

ေႏွာင့္ယွက္မႈမ်ား၊

ေပါၾကြယ္ဝေသာ ၂၀၁၀

ဖြဲ႔စည္းေသာ

အရပ္ဖက္

ကူကီးလူငယ္မ်ားကို

စစ္တပ္မွ

ဖမ္းဆည္းရိုက္ႏွက္မႈမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ားကို နယ္စပ္လုံၿခံဳေရးရဲက အဓမၼျပဳက်င့္မႈမ်ားရွိေနသည္။ ေက်းရြာအမ်ားပိုင္သစ္ေတာႏွင့္

ေဒသခံျပည္သူမ်ားလုပ္ကိုင္စားေသာက္ရာသစ္ေတာမ်ားကို

စီးပြားျဖစ္

ကြ်န္းသစ္စိုက္ခင္းအျဖစ္ ပုဂၢလိကကုမၸဏီမ်ား၊ တရုတ္ကုမၸဏီမွ ေျမဧက ၅၂၀၀ အပါအဝင္ အပိုင္စီးခံရျခင္းမ်ား၊ အက်ဥ္းဦးစီးဌာနမွ လယ္ယာေျမသိမ္းဆည္းမႈမ်ားရွိခဲ့ပါသည္။ အိႏိၵယႏိုင္ငံ

(ONGC)မွ

အႀကီးစားသယံဇာတထုတ္ယူမႈႏွင့္

အေျခခံအေဆာက္အုံစီမံကိန္းမ်ားလည္း

ေဒသခံ

ျပည္သူေတြရဲ႕သေဘာဆႏၵမပါပဲ လက္ရွိတြင္ တရုတ္ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ေရွ႕ဆက္လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား၊ အိႏိၵယ၊ ျမန္မာ၊ ထိုင္းႏိုင္ငံမ်ားဆက္သြယ္ထားတဲ့ အာရွပတ္လမ္းစီမံကိန္းတြင္ ၎တို႔၏ေျမယာမ်ားသိမ္းဆည္းရန္ ႀကိဳးစားမႈကို တြန္းလွန္ ေနသည့္ကိစၥမ်ားလည္းရွိသည္။ ၂၀၁၇ခုႏွစ္တြင္

အာဏာပိုင္မ်ားမွ

ေနသသည့္ေနရာတြင္ ဤအေတာအတြင္း ေနသည့္

လုံၿခံဳေရးကိုအေၾကာင္းျပကာ

ေျမာင္းႀကီးတူးေဖာ္ကာ ျပန္႔ႏွံ႔ေနတဲ့

စစ္တပ္မွ

ျဖတ္ေက်ာ္ခ

တရားမဝင္သစ္ခုတ္မႈႏွင့္

ကူကီးေက်းရြာသားမ်ားကိုပင္

ေန႔စဥ္လုပ္သားဆင္းရဲသားမ်ားသြားလာ တစ္ဦးလွ်င္

၅၀၀က်ပ္ေကာက္ခံသည္။

ေမွာင္ခိုသယ္ယူေနမႈမ်ားကို

ညွဥ္းပန္းႏိွပ္စက္မႈႏွင့္

ေထာင္ခ်ၾကသည့္

ပိတ္ဆို႔ရန္ႀကိဳးစား လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ား၏

လွ်ိ႕ဝွက္ပူးေပါင္းႀကံစည္မႈေတြဟာ နယ္စပ္တေလွ်ာက္တြင္ရွိေနသည္။

4

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ျမန္မာစစ္တပ္အျပင္ အျခားကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ လုံၿခံဳေရးကို ၿခိန္းေျခာက္မႈရွိေနတာကေတာ့ အိႏိၵယအစိုးရကို ေတာ္လွန္တိုက္ခိုက္ေနတဲ့ (ေမးေသး)ေခၚ ကသည္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားျဖစ္သည္။ အေနာက္ေျမာက္တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမႈဳးဦးထြန္ၾကည္လက္ထက္ ၂၀၀၀ခုႏွစ္မွ စတင္ဝင္ေရာက္လာ ျခင္းျဖစ္သည္။ သူတို႔သည္ တမူးဧရိယာ ၿမိဳ႕ေပၚ၊ ေက်းရြာမ်ားႏွင့္ ေတာစခန္းမ်ားတြင္လည္းေနၾကကာ ၂၀၁၀ခုနွစ္မွ ၂၀၀ ႏွစ္ဆခန္႔ရွိေနသည္။ ျပည္တြင္းခုခံၿခိန္းေျခာက္ မႈမ်ားကို တန္ျပန္ရန္အတြက္ ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဴပ္ ေရးစနစ္ဆိုတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ နယ္စပ္ေဒသတြင္

ကသည္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ႏွင့္

ကသည္းအဖြဲ႔မ်ားအခ်င္းခ်င္းအၾကား

အိႏိၵယစစ္သားမ်ား

ဖမ္းဆီးျခင္းပစ္ခတ္မႈမ်ားသည္

မၾကာခဏပစ္ခတ္ေနျခင္းႏွင့္

နယ္စပ္ေနကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္

စိုးရိမ္

ေၾကာက္ရြံ႕စရာအဓိကျဖစ္လာသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ၈-ႏွစ္တာကာလအတြင္း တမူးၿမိဳ႕ေပၚတြင္ (၁၃)ဦး ပစ္သတ္ခံရကာ (၃၁)ႀကိမ္ဗုံးေပါက္ကြဲမႈေၾကာင့္ အျပစ္မဲ့ျပည္သူေသဆုံးမႈႏွင့္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိမႈမ်ားရွိခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အစိုးရမွ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို အျမန္ဆုံးရပ္တန္႔ ေပးၿပီး မိမိတို႔ အမ်ိဳးသားေရးလကၡဏာကိုအသိအမွတ္ျပဳေပးရန္ႏွင့္

ဖက္ဒရယ္ကိုအေျခခံေသာ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ

အသစ္ေရးဆြဲရန္ က်ေနာ္တို႔ KYN အေနျဖင့္တိုက္တြန္းပါသည္။ တိုင္းရင္းသားေဒသ ယံဇာတထုတ္ယူမႈတြင္လည္း ဖက္ဒရယ္ဆိုင္ရာ အာဏာခြဲေဝေပးမႈမရွိေသးသည့္ကာလပတ္လုံး ရပ္တန္႔ထားဖို႔ႏွင့္ ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ားကို အျမန္ဆုံးေမာင္းထုတ္ေပးဖို႔ တိုက္တြန္းျခင္းျဖစ္သည္။

အိႏိၵယျမန္မာနယ္စပ္ ကေဘာ္ေဒသကို ေဝဟင္မွရႈျမင္ရပုံ

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

5

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

6

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ကူကီးသမိုင္းအက်ဥ္း ယေန႔ပညာရွင္မ်ားေရးသားထုတ္ေဝေသာမွတ္တမ္းမ်ားအရ

ကူကီးဟူေသာ

အမည္နာမ

စကားလုံးကို

-

1777

ခုႏွစ္ ဘဂၤလားျပည္ႏိူင္ငံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး(WARRENHASTINGS)ႏွင့္ colonial British writer Adam Scott Reid ၏အစီရင္ခံစာတြင္ပထမဆံုးေတြ႔ ရွိရေၾကာင္းေဖာ္ျပပါသည္။1 အေနာက္ပိုင္းတိဗက္ျမန္မာအုပ္စုဝင္မ်ား အနက္ “ခ်င္း” ႏွင့္ “ကူကီး”တို႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ပထမဆုံးေရာက္ရွိလာသူမ်ားျဖစ္သည္။ 2 ကူကီး(Kuki)ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားသည္

တရုတ္ျပည္ရွိ

ခါကီ/ကာခီ

ေဒသအုတ္တံတုိင္းမွ

ထြက္ခြာလာခဲ့ၾကၿပီး

အထက္ျပည္ဟု ေခၚေသာ ေနရာေဒသသို႔ေရာက္ရွိလာကာ တျဖည္းျဖည္း ေရႊ႕လ်ားခဲ့ၾကရာမွ ယခုအခ်ိန္တြင္ အိႏၵိယျမန္မာနယ္စပ္ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ အေျခခ်ေနထုိင္လ်က္ ရွိၾကပါသည္။ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားသည္ မိမိတို႔နယ္ေျမေဒသကို သိမ္းပိုက္ရန္ႀကိဳးစားလာေသာ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တုိ႔အား သကၠရာဇ္ (၁၉၁၇မွ၁၉၁၉)ထိ (၃)ႏွစ္တုိင္တုိင္ မည္သူႏွင့္မွ် ပူးေပါင္းျခင္းမရွိဘဲ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစၿပီး ကူကီးသမုိင္းသည္ ထင္ထင္ရွားရွား ေပၚေပါက္ လာခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္တို႔၏

အုပ္ခ်ဳပ္မႈအား

ကူကီးတို႔မွ

ေတာ္လွန္ခဲ့ေသာ

ေဒသမ်ားမွာ

ယခုျမန္မာျပည္နယ္နိမိတ္အတြင္းရွိ

ထမံသီ၊ ေမာင္းခမ္း၊ ဟုမၼလင္း၊ တမူး၊ မိုးေရး၊ ဝိတုတ္၊ တြန္းဇံေဒသမ်ားႏွင့္ အိႏၵိယနိုင္ငံ မဏိပူျပည္နယ္အတြင္းထိ ျဖစ္ျပီး

သံုးႏွစ္တုိင္တုိင္ေတာ္လွန္ခဲ့

ၾကသည္။

ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္လႈပ္ရွားခဲ့ေသာ

ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကုိ

ေထာက္ခံအတည္ျပဳရန္ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေမၿမိဳ႕စုံစမ္းေရးတြင္ ေလရွီးၿမိဳ႕နယ္မွ ကူကီးလူမ်ဳိး ကုိယ္စားလွယ္ႏွစ္ဦးတက္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ ၄င္းတို႔မွာ (၁) ဦးငမ္ခိုရန္း (ေခၚ) Pu Ngam Kho Jang (၂) ဦးဆြန္းခိုေထာင္း(ေခၚ) Pu Som Kho Thong တုိ႔ျဖစ္ျပီး ၄င္းတို႔အေနျဖင့္ ကူကီး/ေခါင္ဆိုင္အမည္ျဖင့္ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။

1

ကူကီးသမိုင္းစာအုပ္။

2

တိုင္းရင္းသားယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထုံးတမ္းမ်ား(ခ်င္း) ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ စည္းရုံးေရးဗဟို ေကာ္မတီဌာနခ်ဳပ္။ ၁၉၆၈ စာ-၈၄။ - ေဒါက္တာနဲခိုလာ မဟာသုေတသန အေနာက္ပိုင္းတိုင္း၊ ရန္ကုန္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

7

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ခ်င္းျပည္နယ္တြန္းဇံၿမိဳ႕နယ္မွ (၁) ဦးအြန္ခိုမန္(ေခၚ) Pu On Kho Mang ႏွင့္ (၂) ဦးလက္ဆို(ေခၚ) Pu Let So တုိ႔သည္ ထာဒုိအမည္ျဖင့္ တက္ေရာက္ေထာက္ခံခဲ့ၿပီး ေမၿမိဳ႕စုံစမ္းေရးတြင္ ကူကီးကို္ယ္စားလွယ္စုစုေပါင္း(၄)ဦးမွ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို ေထာက္ခံခဲ့ၾကသည္။ ခ်င္းႏွင့္ကူကီးကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံလြတ္လပ္ေရးကိစၥ အေရးဆုိရာတြင္ အေျခခံလူမ်ဳိးအုပ္စုကုိ မြန္၊ ဗမာ၊ ရခုိင္ဗမာ စသည္ျဖင့္ နီးစပ္ရာ စာရင္းသြင္းခဲ့ၾကသကဲ့သို႔ ခ်င္းအုပ္စုတြင္လည္း ကူကီးခ်င္း၊ ေခါင္ဆုိ္င္ခ်င္း၊ ထာဒုိခ်င္း၊ နာဂခ်င္း၊ ကသဲခ်င္းဟု သိမ္းသြင္းခဲ့သည္ကုိ ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ၎ကဲ့သို႔ သိမ္းသြင္းခဲ့ျခင္းသည္ ကာယကံရွင္မ်ား၏ ဆႏၵအရမဟုတ္ဘဲ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစုိးရ၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈသာျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ကူကီးလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရးမရမီ ေခတ္အဆက္ဆက္မွစ၍ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရွိ ဌာေနတုိင္းရင္းသား

လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးျဖစ္ခဲ့ပါသည္။

သမုိင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရလည္းေကာင္း၊

ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ား

အရလည္းေကာင္း ခုိင္လုံေသာ အေထာက္အထားမ်ားစြာ ရွိေသာလူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။

8

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ကေဘာ္ေဒသေနာက္ခံသမိုင္းႏွင့္ ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ားစတင္ဝင္ေရာက္လာျခင္း ကေဘာ္ေဒသသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံစစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး ခ်င္းတြင္းျမစ္အေနာက္ဘက္ တမူးခရိုင္ အိႏိၵယျမန္မာနယ္စပ္ တြင္တည္ရွိသည္။ မဏိပူကသည္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ေျမာက္တိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမႈဳး ဦးထြန္းၾကည္၏သေဘာတူညီမႈျဖင့္ စတင္ဝင္ေရာက္ လာၾကကာ ေခတ္အဆက္ဆက္ တိုင္းမႈဳးမ်ားႏွင့္ အေပးအယူလုပ္လာၾကသည္ဟုသိရွိရပါသည္။ မဏိပူျပည္နယ္ကို ပထမတခ်ိန္က Kangleipak ဟုေခၚေဝၚခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က ကေဘာ္ေဒသသည္လည္း အိႏိၵယႏိုင္ငံ မဏိပူျပည္နယ္ (Kangleipak)အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္ဟုယူဆၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၁၉၅၂ခုႏွစ္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ပထမဆုံးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ Jawaharlal Nehru ဂ်ဝါဟာလာေနရုးမွ အိႏိၵယ-ျမန္မာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလကၡဏာသက္ေသအျဖစ္ ကေဘာ္ေဒသကို နဂိမ ု လ ူ ပိင ု ရ ္ င ွ ္ ျမန္မာအစိုးရအား ျပန္လည္ေပးအပ္ခဲ့ သည္။ မဏိပ(ူ ကသည္း) ႏိင ု င ္ ံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ ကေဘာ္ေဒသအားျပန္လည္ရယူပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္ ၎တို႔လူမ်ိဳး ခ်င္းအၾကားႀကီးမားသည့္မူတစ္ခုခ်ထားခဲ့ၾကသည္။ အမွန္တကယ္ေတာ့ တမူးၿမိဳ႕နယ္ ကေဘာ္ေဒသတြင္ ေက်းရြာအမ်ားစုသည္ ကူကီးေက်းရြာမ်ားသာရွိၿပီး မည္သည့္ (ေမးေသး)ကသည္း ေက်းရြာမွ် မေတြ႔ရပါ။ (ေနာက္ဆက္တြဲတြင္ၾကည့္ရႈႏိုင္ပါသည္။) အဆိုပါ ကေဘာ္ေဒသသည္ အိႏိၵယအစိုးရကို လက္နက္ကိုင္ကာ ေတာ္လွန္တိုက္ခိုက္ေနသည့္ ေမေသး အမ်ိဳးသား ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားအတြက္

အလြန္အေရးပါေသာေနရာတစ္ခုျဖစ္လာခဲ့သည္။

မဏိပူျပည္နယ္

Chan-

del ႏွင့္ Ukhrul ခရိုင္နယ္စပ္တေလွ်ာက္တြင္ လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္ကစၿပီး အိႏိၵယ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ရဲဌာနမ်ားကို ပစ္မွတ္ထားတိုက္ခိုက္ခဲ့ရာ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၎တို႔၏လႈပ္ရွားမႈမ်ား လုံၿခံမႈႏွင့္ အျခားလက္နက္ခဲယမ္း အဆက္အသြယ္ လြယ္ကူေစရန္ဝင္ေရာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟုယူဆရသည္။

အျခားတစ္ဖက္တြင္လည္း

သမိုင္းေၾကာင္းအရ

ကေဘာ္ေဒသအား ျပန္လည္ရယူႏိုင္ရန္ စစ္ဆင္ေရး ျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္ႏိုင္သည္။ လက္ရွိဝင္ေရာက္လႈပ္ရွားေနေသာ

(ေမေသး)ကသည္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွာ

ေအာက္ပါအတိုင္း

ျမင္ေတြ႔ရသည္။ 1.

People’s Revolutionary Party of Kangleipak (PREPAK)

2.

People’s Liberation Army (PLA)

3.

United National Liberation Front (UNLF)

4.

United People’s Party of Kangleipak (UPPK)

5.

Kanglei Yawol Kanna Lup (KYKL)

6.

Kangleipak Communists Party (KCP)

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

9

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီအစိုးရလက္ထက္မွ ယေန႔အခ်ိန္ထိ ကူကီးျပည္သူမ်ား၏ အေျခအေနႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား တမူးခရုိင္ ကေဘာ္ေဒသ ကူကီးေက်းရြာမ်ားအား ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ား ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားသည္

ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ

ျမန္မာႏိုင္ငံ

လက္ရွိနယ္ေျမေဒသ၊

စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး

တမူးခရိုင္

လႊတ္လပ္ေရးမရမီအခ်ိန္မွစ၍ ကေဘာ္ေဒသႏွင့္

ခႏီၱးခရိုင္၊

ယေန႔အခ်ိန္ထိ ဟုမၼလင္းၿမိဳ႕နယ္၊

ေလရွီးၿမိဳ႕နယ္(ယခု နာဂကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ) မ်ားတြင္ တျခားတိုင္းရင္းသားညီေနာင္မ်ားႏွင့္ ေအးအတူပူအမွ် ယွဥ္တြဲေနထိုင္ လာခဲ့ၾကသည္။ စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားသည္ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားကို ခံခဲ့ၾကရသည္။ ကူကီးတို႔သည္ မိမိတို႔လူမ်ိဳးအမည္ကိုပင္ မေျပာရဲေလာက္ေအာင္ စစ္အစုိးရ၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားကုိ ခံစားခဲ့ရၿပီး နယ္စပ္ေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး စီမံကိန္းကိုအေၾကာင္းျပကာ ေခတ္အဆက္ဆက္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၏ ေသြးစုပ္အႏိုင္က်င့္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ(မဆလ)ေခတ္

၁၉၆၇ခုႏွစ္

ေတာင္ယာစပါးမ်ားရိတ္သိမ္းၿပီးခါစ

ရာသီတြင္

အေၾကာင္းရင္းမသိ ခါေတာ္မီွစစ္ဆင္ေရးအမည္ျဖင့္ ကေဘာ္ေဒရွိကူကီးလူမ်ိဳး ၂၀၀၀၀ ေက်ာ္ကို အတင္းအဓၼမ ေမာင္းထုတ္ခဲ့သည္။ ၎စစ္ဆင္ေရးအား အေနာက္ေျမာက္တိုင္းမႈဳးမွ တဆင့္ ဗိုလ္မႈဳးႀကီးဗန္ကူးလ္းဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ေမာင္းထုတ္ခ့ဲသည္။ ထိုခ်ိန္မွစၿပီး ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားသည္ မိမိတို႔လူမ်ိဳးအမည္ကိုပင္မေျပာဆိုရဲေတာ့ဘဲရွိခဲ့သည္။ ထိုအေျခအေနတြင္

အုပ္ခ်ဳပ္သူ

အစိုးရမွ

မိမိတို႔ေက်းရြာအမည္အေခၚအေဝၚမ်ားကို

(တိုင္းရင္းသားစကား

ဗမာလိုေရးရတာခက္တယ္)ဆိုသည့္အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ဗမာလိုေခၚသြင္ေစခဲ့သည္။

(၂၀၀၁ခုႏွစ္ စီရင္ခံစာ စာမ်က္ႏွာ (၃၅)တြင္ ဖတ္ရွဳ႕နုိင္ပါသည္။) ၎ဗမာလို အမည္နာမျဖင့္ ေက်းရြာမ်ားအား ျပည္ထဲေရးတြင္ စာရင္းဝင္ရန္ အာဏာပုိင္မ်ားမွ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ျမန္မာျပည္ ကူကီးလူနည္းစုသမိုင္းကို (ဥပမာအားျဖင့္-

ေျဖွာက္ဖ်က္ခ်င္ေသာ

ကူကီးစကားျဖင့္

(တိန္းဇံ)

လုပ္ရပ္မ်ားကို Teijang

ယေန႔တိုင္

ႀကံဳေတြ႔ခံစားေနရဆဲ

ျဖစ္ပါသည္။

ေက်းရြာနာမည္ကို(ကြ်န္းပင္သာေက်းရြာ)၊ Jangngou-

phai (ဇန္းငုံဖုိင္)ေက်းရြာကို (ေရေအးေက်းရြာ) Haipijang (ဟုိင္းပီးဇံ)ေက်းရြာကို(ေရနန္းေက်းရြာ) Zalenphai ေက်းရြာကို(ေနာင္ကက္ေက်းရြာ) စသည္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲေခၚဆိုခဲ့ေၾကာင္း ကူကီးလူမ်ိဳး ဦးဟဲင္းခိုေဆးမွ ေျပာျပခ့ဲသည္။

10

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

နယ္စပ္ေဒသလုံၿခံဳေရးအေၾကာင္းျပကာ တူးေျမာင္းတူးေစခဲ့မႈ မိမိတို႔

ျမန္မာျပည္ရွိ

ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားသည္

တဖက္ႏိုင္ငံ(အိႏၵိယ)

မိုးေရးၿမိဳ႕ႏွင့္

နယ္နိမိတ္ဆက္စပ္ေနၿပီး

သာေရးနာေရးကိစၥရပ္မ်ား၊ ညီအစ္ကိုေဆြမ်ိဳးအသုိင္းအဝိုင္းႏွင့္ လူမႈေရးကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေန႔စဥ္ သြားလာကာ ကူးလူးဆက္ဆံေနၾကရပါသည္။ အခ်ိဳ႕သည္လည္း ညီအစ္ကိုရင္းျခာမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ဟိုဖက္ကမ္း ဒီဖက္ကမ္း ကူးလူးဆ က္ဆံေနထိုင္လ်က္ရိွၾကပါသည္။ ၂၀၁၆ခုႏွစ္တြင္ တမူးခရိုင္အေထြေထြအုပ္ခ်ဴပ္ေရးမႈဳးမွ လုံၿခံဳေရးကိုအေၾကာင္းျပကာ ျမန္မာႏွင့္ အိႏၵိယ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား အရွည္(၃)ဖာလုံခန္႔ရွိသည့္ အက်ယ္-(၂၀)ေပခန္႔ႏွင့္ အနက္-(၈)ေပခန႔္ ရွိေသာ တူးေျမာင္းႀကီးကို တူးေဖာ္ေစခဲ့သည္။ ထိုသို႔ တူးေျမာင္းႀကီး ေဖာက္လုပ္ျခင္းမွာ တဖက္ႏိုင္ငံမွ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား ျမန္မာျပည္တမူးၿမိဳ႕တြင္းႏွင့္ ေဒသမ်ားတြင္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ ဗုံးေဖာက္ခြဲမႈမ်ား လာေရာက္လုပ္ကုိင္မႈ မရွိေစရန္ဟူသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္မည္ဟု

ယူဆရပါသည္။

သို႔ေသာ္လည္း

ထိုသို႔ေသာသတ္ျဖတ္မႈႏွင့္

ဗုံးေဖာက္ခြဲမႈမ်ားသည္

ပုံမွန္ျဖစ္ေနက်အတိုင္း ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနကာ တရားခံမ်ားအား ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ျခင္းလည္းမရွိခဲ့ပါ။ ဤတူးေျမာင္းႀကီး ေဖာက္လုပ္ျခင္းအားျဖင့္

ေန႔စဥ္

နံနက္မိုးလင္းမွ

ညေနမိုးခ်ဳပ္သည္အထိ

စားဝတ္ေနေရးအတြက္

တနုိင္တပုိင္

လုံးပန္းေနရေသာ နယ္စပ္ေန ဆင္းရဲသား ကူကီးျပည္သူမ်ားသာ အတိဒုကၡေရာက္ေနၾကရပါသည္။ ထိုသို႔အခက္ခဲႏွင့္ရင္ ဆိုင္ေနရသည္ကို ေဒသခံအမ်ိဳးသမီးတဦး မွခုလိုေျပာျပခဲ့ပါသည္။

နယ္စပ္တူးေျမာင္းေဖာက္လုပ္သည္ကို ဝိုင္းၾကည့္ေနၾကစဥ္)

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

11

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

“

ကြ်န္မတို႔ဟိုအရင္ကတည္းက

ဒီလိုပဲသြားလာေနၾကတာ

ခုဒီေျမာင္းႀကီးေဖာ္လိုက္ေတာ့

က်မတို႔လို ေန႔စဥ္စားဝတ္ေနေရး ရုန္းကန္ေနၾကတဲ့ ဆင္းရဲသားေတြအတြက္ နဂိုဆင္းရဲတဲ့ၾကားထဲ ငတ္ျပတ္ရေတာ့မယ့္ နဲ႔

တမူးျမိဳ႕က

အေျခအေနျဖစ္ေနတယ္။

ဆင္းရဲသား

ထင္းေခ်ာင္းေလးေတြကို သြားေရာက္ေရာင္းခ်ျပီး အိမ္ေရာက္ရင္

က်မတို႔

အိမ္ေထာင္ရွင္မေတြ ထမ္းၿပီးမိုးေရးၿမိဳ႕မွာ

အျပန္မွာ

ေခ်ာက္နက္ႀကီး(Valpabung)

မနက္မိုးလင္းတာနဲ႔

ေတာထဲကေကာက္လာတဲ့

ရွိတဲ့သူေဌးအိမ္ေတြ၊

စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာ

မိသားစုအတြက္

ထမင္းဟင္းခ်က္ရတယ္။

နန္းဖာလုံ၊

မီးဖိုေဆာင္ဆီ၊ဆန္မ်ားကိုဝယ္လာၿပီးမွသာ

ေန႔ခင္းကိုေတာထဲသြားၿပီး

ထင္းေတြလိုက္ေကာက္တယ္၊

တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ မီးေသြးေတြလုပ္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ရလာတဲ့ ထင္းေခ်ာင္းေလးေတြကို ေရာင္းဘို႔ မိုးေလးကို ညေနတေခါက္ထပ္သြားရျပန္ပါတယ္။

အရင္တုန္းကလည္းရွိခဲ့တာပဲ

အေရးႀကီးတဲ့ေန႔ေတြဆို

တာဝန္ရွိရဲေတြဆီ မွတ္ပုံတင္ျပကာ ဝင္ထြက္လုပ္ၾက တယ္။ ဒါသက္သက္က်မတို႔လူမ်ိဳး အျပန္အလွန္ဆ က္ဆံမႈေတြကိုျဖတ္ေတာက္ခ်င္တာ၊ ဒါက်မတို႔အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္တာလည္းျဖစ္ပါတယ္။”

တဖက္ႏိုင္ငံ မိုးေရးၿမိဳ႕တြင္ မီးဖိုေခ်ာင္အတြက္ ေန႔စဥ္ ထင္းေရာင္း၊ မီးေသြးေရာင္းရန္ သြားလာ လႈပ္ရွားေနၾကေသာ အိမ္ရွင္အမ်ိဳးသမီးမ်ား

12

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

အခ်ိဳ႕လက္လုပ္လက္စားမ်ားသည္

တဖက္ႏိူင္ငံတြင္

မီးဖိုေဆာင္သုံးထင္းေခ်ာင္းမ်ားကိုေရာင္းခ်ျခင္း

ဝက္စာသယ္ျခင္းမ်ား ဟင္းသီးဟင္းရြက္ တပိုင္တႏိုင္ေရာင္းခ်ျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ေနၾကရပါသည္။ အိႏိၵယအစုိးရသည္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နယ္နမိတ္ျခံခတ္ရန္အတြက္၂၀၁၀ခုႏွစ္တြင္ တစ္ႀကိမ္ အစီအစဥ္ ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ္လည္း တဖက္ႏိုင္ငံ (အိႏိၵယ) တြင္ေနထိုင္ေသာ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားမွ ကန္႔ကြက္ေသာေၾကာင့္ တဖက္ႏိုင္ငံ မိုးေရးၿမိဳ႕ႏွင့္ တမူး၊ နန္းဖာလုံထိစပ္ေနေသာ ေဒသခံျပည္သူမ်ား ျမန္မာျပည္

အဓိကသြားလာေနသည့္

ေနရာကို

ေခ်ာက္နက္ႀကီးေက်းရြာထိစပ္ေနရာမွ

ခဲ့ပါသည္။

ယခုတူးေဖာ္သည့္ေနရာမွာ

၎အိႏိၵယ

ခ်န္ထားကာ

စတင္ကာ အစိုးရမွ

ေျမာက္ဘက္

ႏွစ္ႏိုင္ငံၿခံစည္းရိုးအား

ၾကာဗန္းဖိုင္ေက်းရြာႏွင့္

အိႏိၵယအစိုးရမွေဆာင္ရြက္

ေဒသခံျပည္သူေတြတြက္သြားလာရအဆင္ေျပေစရန္

ခ်န္ထားခဲ့သည့္ ေနရာျဖစ္သည္။ အိႏၵိယအစိုးရ အေနျဖင့္ ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ား ျမန္မာျပည္တြင္ အေျခစိုက္ၿပီး ဝင္ထြက္ေနသည့္လမ္းေၾကာင္းကို ပိတ္ဆို႔လိုေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိဟန္တူသည္။ (အမွန္တကယ္တြင္ ျမန္မာအစိုးရက ၎ကသည္းသူပုန္ေတြကို တရားမဝင္(ေငြေၾကးယူၿပီး) လက္ခံထားျခင္းျဖစ္သည္။ တဖက္တြင္လည္း ဤေဒသတြင္ ေနထုိင္သည့္

အိႏိၵယ-ျမန္မာႏွစ္နုိင္ငံ

ကူကီးလူမ်ိဳးတုိ႔

ကူးလူးဆက္ဆံမႈမ်ား

လူမ်ိဳးခ်င္းတူ

ေဝးကြာသြားမည့္

အေျခအေနရွိသည့္ အတြက္ အစီအစဥ္ကုိ ျပန္လည္ရုတ္သိမ္းသြားခ့ဲသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္

အခ်က္အခ်ာက်သည့္

ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ျဖစ္ပါသည္။

နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းမ်ားအနက္

တမူး-မိုးေရးလမ္းေၾကာင္းသည္လည္း

ထို႔အတြက္ေၾကာင့္

နန္းဖာလုံေက်းရြာေဒသခံမ်ား၏

ႏိုင္ငံ့ဝင္ေငြရရွိသည့္

အိႏိၵယ-ျမန္မာနယ္စပ္

လယ္ယာေျမအခ်ိဳ႕ႏွင့္

အိႏိၵယ-ျမန္မာနယ္စပ္

အဓိကက်ေသာ

ကုန္သြယ္ေရးကိုျမင့္တင္ႏိုင္ရန္

ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမမ်ားကို

ေနရာတခု

၁၉၉၆ခုႏွစ္တြင္

ေလ်ာ္ေၾကးမေပးဘဲ

သိမ္းယူကာ

အမွတ္(၄)နယ္စပ္ေစ်း (ယခုအေခၚ၊ နန္းဖာလုံေစ်း)ကို ဖြင့္လွစ္ခ့ဲပါသည္။ ၎ေစ်းဖြင့္လွစ္ရသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ နယ္စပ္ေဒသေနျပည္သူမ်ား အလုပ္အကိုင္အခြင့္လမ္းႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးႏွင့္ အိႏိၵယ-ျမန္မာႏွစ္ႏိုင္ငံ ခ်စ္ၾကည္ေရး ပိုမိုျမင့္မားေစရန္ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ယေန႔ခ်ိန္ထိ ၎ေစ်းတြင္ ဆိုင္ခန္းေပါင္း(၂၀၀)ေက်ာ္ ရွိသည့္အနက္

အမွန္တကယ္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ ဆိုင္ခန္းပုိင္ဆိုင္သူ (၅)ဦးပင္မရွိပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎နန္းဖာလုံေစ်းသည္ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ေငြေၾကးခ်မ္းသာသူမ်ားကိုသာ အက်ိဳးျပဳခဲ့သည္။

နန္းဖာလုံေစ်းအဝင္၊ အိႏိၵယျမန္မာ နယ္စပ္ဂိတ္ ႏွင့္ ရႈပီးေငြ

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

13

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ေဒသခံအာဏာပိုင္မွ တားျမစ္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား ႏို င္ ငံေ တာ္ အ တို င္ ပ င္ ခံ ပု ဂ ၢ ဳိ လ္ ေဒၚေအင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ က်င္းပခဲ့သည့္

၂၁ရာစုပင္လုံ

ညီလာခံကို ႀကိဳဆိုေထာက္ခံပြဲႏွင့္ အဖက္ဖက္မွ နိမ့္က်ေနသည့္ ကူကီး ျ ပ ည္ သူ လူ ထု အား အ သိ ပ ညာ ဗဟုသုတမ်ား

တိုးပြားလာေစရန္

ျပဳလုပ္မည့္

စာေပေဟာေျပာပြဲကို

၂၀၁၆ခုႏွစ္

ၾသဂုတ္လ(၁၉-၂၀)

အတြင္း

တမူးၿမိဳ႕တြင္က်င္းပမည့္

အစီအစဥ္အား

ခရိုင္အေထြေထြ

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈဳး

ဦးခိုင္ေဇာ္ဦးမွ

တား ျ မ စ္ ပိ တ္ ပ င္ ခဲ့ သ ည္ ။ ထို႔အျပင္

၎စာေပေဟာေျပာပြဲအတြက္

ဖိတ္ေခၚထားသည့္

စာေရးဆရာ

သရဝဏ္(ျပည္)ႏွင့္

ဦးကိုေလး

(အယ္ဒီတာခ်ဳပ္၊သူရိယအလင္း) တို႔ကိုလည္း ေဟာေျပာျခင္းမျပဳရန္ ၿခိမ္းေျခာက္ဟန္႔တားမႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ၎တားျမစ္မႈမွာ

တရားဝင္စာထြက္ၿပီး

ပိတ္ပင္ျခင္း

မဟုတ္သည့္အတြက္

ျဖစ္ေျမာက္ေရးေကာ္မတီမွ

ဖိုရမ္ကို

ဆက္လက္က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ၂၁၊၈၊၂၀၁၆

ရက္ေန႔တြင္

ဖိုရမ္ျဖစ္ေျမာက္ေရး မရွိဘူး”

ဒါေၾကာင့္

တမူးခရိုင္

အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈဳး

ေခါင္းေဆာင္ဦးထန္ခိုေဆးအား တရားစြဲဆိုမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊

ဦးခိုင္ေဇာ္ဦးႏွင့္

ခရိုင္ရုံးခန္းသို႔ဆင့္ေခၚကာ

ဥပေဒအရ

ခရိုင္စီမံခန္႔ခြဲမႈေကာ္မတီမွ “ကူကီးတိုင္းရင္းသားဆိုတာ

ေျဖရွင္းၾကရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း

အသိေပးခဲ့ပါသည္။

ထိုသို႔အသိေပးရာတြင္ သက္ဆုိင္ရာေဒသခံ အာဏာပုိင္မ်ားျဖစ္သည့္ ရဲ၊ စစ္တပ္၊ လဝက၊ တရားရံုးစသည္တို႔မွ အရာရွိမ်ားပါဝင္သည္။ ၎ေနာက္ တမူးၿမိဳ႕နယ္ေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈဳး ဦးကုိကုိေထြးမွ (၃၀၊ ၈၊ ၂၀၁၆)ရက္ေန႔တြင္ ထပ္မံေခၚယူကာ ၿမိဳ႕နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႔မႈဳး၊ ၿမိဳ႕နယ္ဥပေဒအရာရွိႏွင့္ လဝကအရာရွိတို႔ေရွ႕ေမွာက္တြင္ ၿမိဳ႕နယ္ေထြအုပ္ရုံးခန္း၌ ေနာက္ေနာင္ ထိုသို႔ေသာျပဳအမူမ်ား မျပဳလုပ္ေတာ့ရန္ ကတိဝန္ခံခ်က္ လက္မွတ္ေရးထိုးေစခဲ့သည္။ ရဲဝန္ထမ္းမ်ားသည္လည္း ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ တရားခံမ်ား ဖမ္းဆီးတင္ေဆာင္သည့္ အခ်ဳပ္ ကားမ်ားႏွင့္ အဆင္သင့္ အေနထားျဖင့္

ဝိုင္းရံထားကာ

အျပစ္ရွိေၾကာင္း

ဝန္ခံကတိ

လက္မွတ္ထိုးရန္၊

ႏုတ္အားျဖင့္

လည္းေကာင္း၊

စာအားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ စိတ္ဓါတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာအားျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အျပဳအမူ အားျဖင့္လည္းေကာင္း ခ်ိန္းေျခာက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ မိမိတို႔မွာအျပစ္မရွိေၾကာင္း သိရွိေသာ္လည္း အေျခအေန အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေျမာက္ေရးေကာ္မတီအဖြဲ႔ဝင္ ႏွစ္ဦးထဲမွ တဦးျဖစ္ေသာ ဦးထန္ခိုေဆးက ဝမ္းနည္းစြာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။

14

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

(ထိုစဥ္က ေဒၚငုိင္ငိုင္းမွာ ရန္ကုန္သို႔ ခရီးလြန္ေနပါ သည္။ သို႔ေသာ္ ခရီးမွ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာေသာအခါ ခရုိင္ေထြအုပ္၏ ညြန္႔ၾကားခ်က္အရ

ၿမိဳ႕နယ္အေထြေထြ

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈး

ဦးကုိကိုေထြးမွ

ျပန္လည္ေခၚယူကာ

လက္မွတ္ထိုးရန္

ဖိအားေပးခဲ့ျပန္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ေဒၚငုိင္ငိုင္းမွ တရားဝင္စာ ထုတ္ေပးမွသာလ်င္ လက္မွတ္ထိုးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ေတာင္းဆိုသည့္အတုိင္း တရားဝင္စာ ထုတ္ေပးမႈ မရွိသျဖင့္ လက္မွတ္မထိုးခဲ့ပါ။) ထိုသို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ခ်ိန္းေျခာက္မႈ

ျပဳလုပ္ရျခင္း၏

အေၾကာင္းျပခ်က္မွာ

ကူကီးသည္

ျမန္မာျပည္တုိင္းရင္းသား

(၁၃၅)မ်ိဳးတြင္

မပါဝင္ေသာေၾကာင့္ ပြဲမိန္႔မေပးျခင္းျဖစ္ၿပီး ပြဲမိန္႔မရဘဲ ပင္လုံညီလာခံကို ႀကိဳဆိုေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္ တိုင္းရင္းသား (၁၃၅)မ်ိဳးတြင္ မပါဝင္ေသာ ရွမ္းနီ၊ ဇိုမီးတိုင္းရင္းသားမ်ားသည္လည္း မိမိတို႔ အမ်ိဳးသားေန႔ပြဲေတာ္မ်ားႏွင့္ အဘယ္ေၾကာင့္

(၂၁)ရာစုပင္လုံႀကိဳဆိုေထာက္ခံပြဲမ်ားကို

ကူကီးတို႔သည္

လုပ္ခြင့္မရၾကသနည္း။

အသီးသီးျပဳလုပ္ခြင့္

၎အေျခအေနမ်ားကို

ရရွိေနၾကပါသည္။ ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္

ေဒသခံအာဏာပုိင္မ်ားသည္ ကူကီးတိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ အျခားတုိင္းရင္းသားမ်ားနည္းတူ တန္းတူ မဆက္ဆံဘဲ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အခြင့္အေရး မေပးလို၍ တားဆီး ပိတ္ပင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိသာထင္ရွားလွပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤလုပ္ရပ္သည္ အစိုးရေဒသအာဏာပိုင္ တစ္ဦးအေနျဖင့္ မတူညီသည့္လူမ်ိဳးမ်ားအၾကား အခြင့္အေရးကို တန္းတူအညီအမွ်မေပးပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေနျခင္းသည္ တိုင္းရင္းသား အခ်င္းခ်င္းအၾကား ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးမႈ၊ နားလည္မႈႏွင့္ ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ရာတြင္ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစရန္ လမ္းစေဖာ္ေပးရာ ေရာက္ပါသည္။ ဒီလိုမ်ိဳးလုပ္ရပ္ေတြသည္ မိမိတို႔

လူမ်ိဳးေတြရဲ႕သမိုင္းတြင္

ေမ့ေပ်ာက္ႏိုင္မည့္

အရာမဟုတ္သလို

ဤမတရားမႈ၊

ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားအား

လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္အညီ ဆက္လက္ေတာင္းဆို တုိက္ပြဲဝင္ ေဖာ္ထုတ္ သြားမည္ျဖစ္သည္။

ကူကီးအမ်ိဳးသမီးစင္တာ ဆိုင္းဘုတ္အား ျဖဳတ္ခ်ရန္ ခ်ိန္းေျခာက္မႈ ၂၀၁၄ခုႏွစ္ ေမလတြင္ စစ္ကုိင္းတုိင္းေဒသႀကီး၊ တမူးခရုိင္၊ တမူးၿမိဳ႕တြင္ ကူကီးအမ်ိဳးသမီးစင္တာကို ေစ်းတန္း ရပ္ကြက္(၇)၊ ေရႊျပည္တန္လမ္းတြင္ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ စင္တာအေနျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈပေပ်ာက္ေရးလုပ္ ငန္းစဥ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား စြမ္းရည္ျမင့္တင္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ စသည္တို႔ကုိ တစုိက္မတ္မတ္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ သကၠရာဇ္၂၀၁၆ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ( ၁၉-၂၀ )ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာတနိုင္ငံလုံးမွ ကူကီးတုိင္းရင္းသားမ်ား စုရံုးေရာက္ရွိလာကာ

(၂၁)ရာစုပင္လုံႀကိဳဆိုျခင္းႏွင့္ ကူကီးတိုင္းရင္းသားဖိုရမ္ကုိ က်င္းပရန္

စီစဥ္ေနစဥ္ ကူကီးအမ်ိဳးသမီးစင္တာ ဥကၠဌျဖစ္သူ ေဒၚငိုင္ငို္င္းမွာ ယင္းဖိုရမ္က်င္းပနုိင္ေရးအတြက္ ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ျဖစ္ေျမာက္ေရးေကာ္မတီ ဥကၠဌအျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ထိုသုိ႔ေသာအေျခအေနတြင္ တမူးခရုိင္ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈး ဦးခိုင္ေဇာ္ဦးမွ

ကူကီးသည္

ျမန္မာျပည္တုိင္းရင္းသား

(၁၃၅)မ်ိဳးတြင္

မပါဝင္ဟူေသာ

အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္

ဖိုရမ္ျဖစ္ေျမာက္ေရးကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ ဤသတင္းကို ၂၀၁၆ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ(၂၁)ရက္ေန႔တြင္ DVBသတင္းႏွင့္ Mizzima သတင္းတို႔အျပင္ အျခားမီဒီယာမ်ားတြင္လည္း ေဖာ္ျပေရးသားခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္တဖန္ တမူးၿမိဳ႕နယ္ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈဳး ဦးကုိကိုေထြးမွ

၂၀၁၆ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ(၁)ရက္ေန႔တြင္ ကူကီးအမ်ိဳးသမီးစင္တာ၏

တာဝန္ရွိသူမ်ားကို ေခၚယူကာ ၎တို႔စင္တာရုံး၏ ဆိုင္းဘုတ္ကုိ (၁၀)ရက္အတြင္း အျမန္ဆုံးျဖဳတ္ခ်ရန္ နုတ္ျဖင့္ ဖိအားေပးခဲ့ျပန္ပါသည္။

အေၾကာင္းျပခ်က္မွာ

ကူကီးအမ်ိဳးသမီးစင္တာသည္

တရားဝင္မွတ္ပုံတင္ထားေသာ

အဖြဲ႔အစည္းမဟုတ္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

15

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

မွတ္ခ်က္။ ။

ခ ရို င္ အေ ထ ြေ ထ ြ အု ပ္ ခ ် ဳ ပ္ ေရးမႈဳး ဦးခိုင္ေဇာ္ဦးမွာ တမူးၿမိဳ႕တြင္

တာဝန္ထမ္း

ေဆာင္စဥ္ လာဒ္စားမႈ ေပၚ ေပါက္သျဖင့္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ဖမ္းဝရမ္းထုတ္ျခင္း ခံရကာ ထြက္ေျပး လ ႊ တ္ေ ျ မာ က္ေ နေ ၾ ကာ င္း သတင္းမ်ားအရ သိရပါသည္။ ကူကီးအမ်ိဳးသမီးစင္တာမွ

ေျဖရွင္းသည္မွာ

ျမန္မာျပည္တြင္

လူမႈအသင္း

အဖြဲ႔ေျမာက္ျမားစြာရွိေသာ္လည္း

မွတ္ပုံတင္လိုပါက တင္နုိင္ေၾကာင္း မတင္လိုပါကလည္း ျပသာနာမရွိေၾကာင္း၊ မိမိတို႔ ကူကီးအမ်ိဳးသမီးစင္တာသည္ အက်ိဳးျမတ္မယူေသာ အစိုးရမဟုတ္သည့္ အမ်ိဳးသမီးလူမႈအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ၿပီး အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ စြမ္း ရည္ျမင့္တင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကိုသာ

တစုိက္မတ္မတ္

လုပ္ေဆာင္ေနေသာ

အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ေၾကာင္း၊

အကယ္၍

မျဖစ္မေန ျဖဳတ္ရမည္ဆိုပါကလည္း တရားဝင္စာ ထုတ္ေပးပါဟု ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနမွ ဆိင ု ္းဘုတျ္ ဖဳတ္ခ်ရန္ တရားဝင္စာ ထုတ္ေပးမႈမရွသ ိ ျဖင့္ ၎အမ်ိဳးသမီးအဖြမ ႔ဲ လ ွ ည္း ဆိင ု ္းဘုတက ္ ုိ ယေန႔အထိ မျဖဳတ္ခ်ခဲပ ့ ါ။ ဤကဲ့သို႔ေသာ အျပဳအမူမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာေဒသခံအာဏာပုိင္အဖြဲ႔ အထူးသျဖင့္ခရိုင္အေထြေထြ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈဳး ဦးသိန္းေဇာ္ဦးႏွင့္

ၿမိဳ႕နယ္အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးဦးကုိကိုေထြးတို႔မွ

ကူကီးဌာေနတိုင္းရင္းသား

ျပည္သူတရပ္လုံးကို

မိမိတို႔

မ်က္ကြယ္ျပဳကာ

ကူကီးအမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိသာမက

ခဲြျခားဆက္ဆံျခင္းမ်ား

ျပဳလုပ္ေနသည္

ကို ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႔ရွိရသည္။ “ ကြ်န္မကို အမ်ိဳးသမီးျဖစ္တဲ့အတြက္ အာဏာသုံးၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္မႈႏွင့္

လူမ်ိဳးေရးအရခြဲျခားဆက္ဆံမႈကုိ ဒါေၾကာင့္

ကြ်န္မတို႔အေနနဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္ေထြအုပ္

ေဖာ္ထုတ္ၿပီးအေရးယူေပးရန္ ဖိတ္စာ စသည္ျဖင့္

16

ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ဆက္လက္ၿပီး

ဦးကိုကုိေထြးတို႔ရဲ႕လုပ္ရပ္ကို

တႏိုင္ငံလုံးသိဘို႔

ေတာင္းဆိုခ်င္ပါတယ္”

ဇန္နဝါရီ(၂)ရက္ေန႔တြင္ သြားေပးရာတြင္

တိုင္းရင္းသား

မဟုတ္ပါဘူး။

အခုလိုလာေရာက္ေမးျမန္းတဲ့အတြက္

ခရုိင္ေထြအုပ္ဦးခိုင္ေဇာ္ဦးနဲ႔ ၂၀၁၈ခုႏွစ္

ဒီအတိုင္းၾကည့္ေနမွာ

မသိဘူးလား၊ လူငယ္အား

ေဒၚငုိင္ငုိင္းမွ

အခမ္းအနားတစ္ခုအတြက္

တမူးၿမိဳ႕အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈဳး

မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ဖိတ္စာေဝသည့္

လူငယ္မ်ား

ဟု

ဦးကိုကိုေထြးမွလည္း

ဘာဖိတ္စာေတြ ရိုင္းစိုင္းစြာ

ေျပာျပခဲ့သည္။ အိမ္တိုင္ရာေရာက္ ကူကီးဆိုတာ

ဘာေတြလုပ္ေနၾကတာလဲ ေျပာဆိုႀကိမ္းေမာင္းခဲ့ပါသည္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

လူငယ္မွာ

ေၾကာက္လည္းေၾကာက္

ရွက္လည္းရွက္ျဖင့္

မ်က္ရည္မ်က္ခြက္ႏွင့္

ျပန္လာခဲ့ရပါသည္။

ေဒသတစ္ခု

အထူးသျဖင့္ နယ္စပ္ေဒသ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေပါင္းစုံေနထိုင္သည့္ေနရာတြင္ မိမိႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ား အားလုံးအေပၚ ေက်ာသားရင္သား

မခြဲျခားပဲ

တိုင္းရင္းသားဆိုတာ

အုပ္ခ်ဴပ္ရမည့္

ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ား၏

သူတို႔ဘယ္လိုစံခ်ိန္စံႏႈန္းျဖင့္

လုပ္ရပ္သည္

တရားမွ်တမႈရွိရဲ႕လား၊

ခြဲျခားတိုင္းတာသတ္မွတ္ၾကတာလဲ။

မသိနားမလည္တဲ့

အာဏာပုိင္သူတို႔က မိမိတို႔ကုိ တိုင္းရင္းသားမဟုတ္ဘူးဆိုတိုင္း မိမိတို႔ႏိုင္ငံသား၊ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာေတြ၊ မိမိတို႔ ေမြးရာပါအခြင့္အေရးေတြ ဆုံးရႈံးရေတာ့မွာလား။ စဥ္းစားစရာ ေမြးခြန္းထုတ္စရာ မ်ားစြာ ရွိေနပါသည္။

စစ္တပ္မွလုံၿခံဳေရးကိုအေၾကာင္းျပကာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား နယ္စပ္ေဒသတြင္ အေျခစိုက္ေသာ ျမန္မာစစ္တပ္သည္ လုံၿခဳံေရးကို အေၾကာင္းျပကာ နယ္စပ္တူးေျမာင္းမ်ားေဖာက္ လုပ္ျခင္း၊ မိမိတို႔ေဒသတြင္ တဖက္နုိင္ငံမွ ကသည္းလက္နက္ကုိင္မ်ားအား တရားမဝင္ ေနထိုင္ေစျခင္း ႏွင့္ လြတ္ လပ္စြာလႈပ္ရွားပိုင္ခြင့္ေပးထားျခင္း။

ထိုသို႔

ျဖစ္ပ်က္လာသည့္

ဗုံးေပါက္ကြဲမႈမ်ား၊

ကူကီးသူပုန္မ်ားမွ

က်ဴးလြန္သည့္ပုံမ်ိဳး

ေနထိုင္လႈပ္ရွားေစသည့္အားေလ်ာ္စြာ

လူသတ္မႈမ်ားကို

မသိက်ိဳးကြ်န္ျပဳကာ

ရုိးစြတ္ေလ့ရွိျခင္း၊

ထိုမွတဆင့္

ကသည္းသူပုန္မ်ားေၾကာင့္

မ်ားေသာအားျဖင့္

ေဒသတြင္း

တဖက္နုိင္ငံမွ

အေျခစုိက္လႈပ္ရွားေနေသာ

ကူကီးအရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား တဖက္သတ္ဖိအားေပးဆက္ဆံ ေနျခင္း စသည္ျဖင့္ ျပဳမူလ်က္ရွိသည္။ ၂၀၁၆-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၂၅)ရက္ညတြင္ အိႏိၵယျမန္မာနယ္စပ္လုံၿခံဳေရးတြက္ေရာက္ရွိလာသည့္ (၂၂၈-တပ္ရင္း) ေရွ႕ တန္းလုံၿခံဳေရးတပ္ခြဲအဖြဲ႔သည္ ကြန္းေတာင္းရြာသစ္ ကူကီးေက်းရြာ ခရစၥမတ္ည ဝတ္ျပဳခ်ိန္တြင္ ေရာက္ရွိလာကာဤသို႔ ၿခိန္းေျခာက္ေျပာဆိုသည္။

က်ေနာ္တို႔

ရြာထဲက

အိမ္တစ္အိမ္မွာေနမယ္

ခြင့္မျပဳဘဲ

ရြာျပင္လုံၿခံဳေရးေနရာမွာ

ေနခိုင္းမယ္ဆိုရင္ တစ္ခုခုျဖစ္ရင္ ရြာသားေကာရန္သူေကာ အကုန္ပစ္ပလိုက္မယ္လို႔ ၿခိန္းေျခာက္ေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။ ေခ်ာင္းတဖက္

ကြန္းေတာင္းဗမာရြာမွာ

အႏိုင္က်င့္ေျပာဆိုၿခိန္းေျခာက္

ရဲစခန္းေတာင္ရွိတာပဲ

တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါကြ်န္ေတာ္တို႔

ဘာျဖစ္လို႔သူတို႔မေနႏိုင္တာလဲ။ ကြန္းေတာင္းရြာသစ္က

သက္သက္မဲ့ ျပည္သူေတြဟာ

သူတို႔လုံၿခံဳေရးယူေပးဖို႔ရန္ တာဝန္မရွိဘူးလို႔အဓိပၸယ္ရပါတယ္။

ျမန္မာစစ္သားမ်ားမွ အနီးနားေက်းရြာမ်ားရွိ လူငယ္မ်ားအား ရုိက္နက္ျခင္း ၂၀၁၆ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၆ ေန႔ညေန တြင္ ခရစၥမတ္ပြဲအၿပီး သူငယ္ခ်င္းအိမ္သြားလည္ အျပန္တြင္ သီခ်င္းေလး ဆိုၿပီးျပန္လာတာကို ဒါကို

စစ္တပ္ရဲေဘာ္

လူငယ္တစ္ဦးမွ

တပ္သားတစ္ဦးမွ

ကူကီးသူပုန္မရွိဘူး၊

ဒီနားကြ်န္းပင္သာ(Teijang)ရြာက

ဘာလဲမင္းတို႔က

ကူကီးသူပုန္ေတြ

ကူကီးတပ္မေတာ္ဆိုတာပဲၾကားဖူး

လငယ္ေတြျဖစ္တယ္လို႔ျပန္ေျပာတာကို

လားလို႔ေျပာတယ္။

တယ္။

သူတို႔စိတ္ဆိုးၿပီး

ကြ်န္ေတာ္တို႔က ဝိုင္းရိုက္ကာ

ဖမ္းဆီးထားတယ္။ ညတြင္းခ်င္းဘဲ ရပ္မိရပ္ဖေတြသြားေတာင္းပန္ၿပီး ျပန္ေခၚလာရပါတယ္။ ၂၄၊၁၂၊၂၀၁၇ေန႔

ညတြင္

တမူးၿမိဳ႕

မင္းသာေက်းရြာမွ

ဗမာလူမ်ိဳး(၁၀)ဦးသည္

မင္းသာေက်းရြာအနီး

Teijang

ေခၚ ကြ်န္းပင္သာရြာသား(ကူကီး) (၂)ဦးကို ဝိုင္းရိုက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဝုိင္းရိုက္ေသာ သူမ်ားထဲတြင္ ျမန္မာစစ္သား အမ်ားစုပါဝင္သည္ဟု မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားက ေျပာသည္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

17

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ျဖစ္ပုံမွာ ကြ်န္းပင္သာ လူငယ္ႏွစ္ဦးသည္ ခရစၥမတ္အတြက္ လိုအပ္သည့္ပစၥည္းမ်ားကို တမူးၿမိဳ႕တြင္သြားဝယ္ၿပီး အျပန္ေနာက္က်ကာ မိုးေမွာင္ေနၿပီျဖစ္သည္ ခရစၥမတ္ညပြဲလည္း စတင္ေတာ့မွာျဖစ္လို႔ ေနာက္က်ေနၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ ဆိုင္ကယ္ကို အျမန္စီးလာၾကသည္။ ဒါကို စစ္တပ္ဂိတ္ေစာင့္သည့္ တပ္သားတစ္ဦးမွ တားၿပီးစစ္ေဆးကာ မင္းတို႔ တပ္ေရွ႕မွာ မေလးမစားနဲ႔ ဆိုင္ကယ္ကို ေလဘာတင္ေမာင္းတယ္ဆိုၿပီးရစ္တယ္။ ဒါကို အေရးေပၚအျမန္လိုလို႔သြားတာ ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီးရွင္းျပတာကို

မယုံဘူး

နင္တို႔

ရြာကလူေတြ

အရင္တစ္ေခါက္လဲ

မေၾကနပ္ဘူးဆိုၿပီး

အျပန္လွန္

စကားမ်ားကာ ဝိုင္းရိုက္ၾကတာျဖစ္သည္။

အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား အဓၶမျပဳက်င့္မႈ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းရွိေသာ

ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္

အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ

နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ခြဲျခား

ဆက္ဆံမႈ၊ အထူးသျဖင့္ အင္အားသုံးကာ အလိုမတူဘဲ လိင္ဆက္ဆံမႈ (မုဒိန္းမႈ) အနည္းႏွင့္အမ်ား ျဖစ္ေလ့ရွိသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အမ်ိဳးသမီး အထူးသျဖင့္ အပ်ိဳေလးမ်ားမွာ အရွက္ႀကီးၿပီး မိမိဂုဏ္သိကၡာမက်ဆင္းေလေအာင္ လွ်ိ႕ ဝွက္စြာဖုံးဖိထားမႈမ်ားေၾကာင့္ ေပၚေပၚတင္တင္ေတြ႔ရွိမႈမ်ိဳး အလြန္ နည္းပါးလွပါသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၃-ခုႏွစ္က ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ားမွ မိမိတို႔ေဒသမွ အမ်ိဳးသမီး အပ်ိဳႏွစ္ဦးကို မုဒိန္းက်င့္ေစာ္ကားမႈတခု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ လက္နက္ကိုင္နဲ႔ လက္နက္မဲ့ျပည္သူျဖစ္ေန ေသာေၾကာင့္ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈအရ စီရင္မယ္လုပ္ေသာ္လည္း အဆင္မေျပခဲ့ပါ။ တရားဥပေဒအရ တိုင္မယ္ဆိုျပန္ေတာ့လည္း ေၾကာက္ေနရျပန္သျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ၎းမိသားစုအတြက္ လုံၿခံဳမႈမရွိ ျဖစ္ရျပန္ပါသည္။ တဖက္တြင္

ကာယကံရွင္မွလည္း

ေက်းရြာအုပ္ခ်ဴပ္ေရးမႈဳးမွတဆင့္

တရားဥပေဒအရ

ေဒသအာဏာပိုင္ႏွင့္

ေျဖရွင္းရန္

စစ္တပ္ထံ

သေဘာမတူ

တာဝန္ယူေျဖရွင္းေပးရန္

ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ယေန႔တိုင္ေျဖရွင္းေပးမႈမရွိခဲ့ပါ။ မည္သူကမွ် လုပ္ေဆာင္ ေပးျခင္းလည္း မရွိခဲ့ပါ။ ဤကိစၥမွာလည္း ကာယကံရွင္မွ

ေျပာျခင္းမဟုတ္ပါ။

“သူတို႔ကရွက္လြန္းလို႔

ဘယ္သူ႔ကိုမွ

အသိမေပးဘူး။

အိမ္ထဲကအိမ္ျပင္

မထြက္တာၾကာလာေတာ့ မိခင္က အခ်ိန္ယူေခ်ာ့ေမာ့ ေမးျမန္းရာက ဒီအျဖစ္အပ်က္ကို သိရွိလာရျခင္းျဖစ္တယ္။ သမီးလုပ္သူက မိခင္ထံကတိ ေတာင္းထားပါတယ္။ ဘယ္သူ႔ကိုမွ မေျပာဘူးဆိုတဲ့ကတိ။ တကယ္လို႔ လူမ်ားသိလာရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုအဆုံးစီရင္မည္အထိ မိမိအရွက္ကို ကာကြယ္သည့္အတြက္ႏွင့္ တဖက္မွာလည္း အစိုးရတာဝန္ရွိသူမ်ားက ေျဖရွင္းေပးမည့္သူ မရွိလို႔ အမႈကုိ ဒီအတိုင္းထားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုပဲ တျခားအဲလိုခံရတဲ့အမ်ိဳးသမီး ေတြရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူမွမေျပာရဲၾကဘူး”ဟု ၎ေက်းရြာမွ အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္တဦးမွ ေျပာသည္။

18

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

သက္ငယ္မုဒိမ္းမႈမ်ား အိႏၵိယ-ျမန္မာနယ္စပ္လုံၿခံဳေရးအတြက္ခ်ထားသည့္

နယ္စပ္ရဲကင္းတြင္တာဝန္က်ေနေသာ

တပ္ရင္း

(၂၈)

မွ

ရဲတပ္သားမ်ိဳးဟိန္းေဇာ္သည္ ၎ရဲကင္းအနီးတြင္ရွိေသာ Valpabung(ယခုအေခၚ ေခ်ာင္းနက္ႀကီး၊ ၿမိဳ႕မ (၁၃)ႏွင့္ (၁၄)ရပ္ကြက္၊ တမူးၿမိဳ႕) ေက်းရြာေန ဦးဇမ္ခိုလြန္း၏သမီး မက်င္ေနဝ အသက္(၁၄)ႏွစ္အရြယ္အား ၁၂၊ ၁၊ ၂၀၁၈ ရက္ေန႔တြင္ အလိုမတူ ေပါင္းသင္းခဲ့သည္ကို မိခင္မွ ေတြ႔ရွိခဲ့သည္ဟု သိရပါသည္။ အမ်ိဳးသမီးငယ္၏ ေျပာျပခ်က္အရ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာခရစၥမတ္ညတြင္ တစ္ႀကိမ္၊ ၂၀၁၈ခုႏွစ္ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲညတြင္တစ္ႀကိမ္ အဓၶမျပဳက်င့္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ မိခင္ျဖစ္သူမွ

ဆက္လက္ေမးျမန္းရာမွ

က်မေၾကာက္လို႔

ယခုအႀကိမ္သည္

မေျပာတာျဖစ္တယ္။

တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ျဖစ္သည္ဟု

ေျပာရင္သတ္မယ္၊

ဒီလမ္းကိုလည္း

ေျပာလာသည္။

ေနာက္သြားခိုင္းမွာမဟုတ္ဘူး”

“ ဟု

၎တပ္သားမွ ကေလးမအား ၿခိမ္းေျခာက္ေၾကာင္း ထြက္ေပၚလာသည္။ ကေလးမသည္ ေန႔စဥ္ တဖက္ႏိုင္ငံ(မိုးေရး) သို႔သြားကာ သူတို႔ မိတ္ေဆြသူေဌးအိမ္တြင္ အဝတ္ေလွ်ာ္၊ သန္႔ရွင္းေရး ကိစၥမ်ားျပဳလုပ္ကာ အျပန္တြင္ ထမင္းက်န္ ဟင္းက်န္မ်ားကို ဝက္စာအျဖစ္ သယ္လာရသည္။ ကာယကံရွင္ ကေလးမသည္ စိတ္ပုံမွန္မဟုတ္သည့္ က်ပ္မျပည့္ အမ်ိဳးသမီးငယ္ျဖစ္ေသာ္လည္း

သူမအေနျဖင့္

ဤလမ္းကိုမသြားရဘူးဆိုပါက

သူမ၏ဝက္ေလးေတြအစာငတ္မယ္၊

မိသားစုအတြက္ တဖက္တလမ္းမွ ကူညီလုပ္ေဆာင္သည္မ်ား ပ်က္စီးမွာကို အလြန္စိုးရိမ္ေနသည္။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ

ကာယကံရွင္သည္

ေတာင္းပန္ေက်ေအးရန္ တရားဥပေဒအတိုင္း

တမူးခရုိင္

ကေလးမ၏

ရဲမႈဳး၏အကူအညီကုိ

မိဘမ်ားထံသြားေရာက္

အမႈရင္ဆိုင္ပါက

အရွက္ကြဲမယ္၊

ရယူကာ

ဖိအားေပးခဲ့ေၾကာင္း

ေငြေၾကး

တုိင္းရင္းသားရိုးရာအရ

သိရသည္။

အမ်ားႀကီးကုန္မယ္ဟု

သို႔မဟုတ္ပါက

မိန္းကေလးငယ္၏

မိဘမ်ားကိုလည္း ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။ ကူကီးအမ်ိဳးသမီးစင္တာမွ တာဝန္ရွိသူမ်ားသည္ ဤအမႈတြင္ ကာယကံရွင္အမ်ိဳးသမီး မိဘမ်ားဘက္မွ ရပ္တည္ကာ အမွန္တရားႏွင့္ အမႈမွန္ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရန္ တရားဥပေဒအရ ရင္ဆိုင္ရန္ အကူအညီ ေပးခဲ့ၾကပါသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္

၂၀၁၈ခုႏွစ္

ေဖေဖာ္ဝါရီကလည္း

တမူးၿမိဳ႕ရဲဝန္ထမ္းတစ္ဦးမွ

အသက္မျပည့္

ကေလးငယ္တစ္ဦးကို

အလိုမတူဆက္ဆံမႈ(မုဒိန္းက်င့္မႈ)တခု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္ကလည္း ယခုကဲ့သို႔ တရားဥပေဒအရ အမႈရင္ဆိုင္ရင္ အခ်ိန္ၾကာမယ္၊ ေငြေၾကးအမ်ားႀကီးကုန္မယ္ ၿပီးေတာ့ နင္တို႔ပဲအရွက္ရမယ္ ဆိုသည့္ ၿခိမ္းေျခာက္ဖိအားေပးမႈမ်ားႏွင့္ ကာယကံရွင္ဘက္မွလည္း

မိမိတို႔သမီးငယ္

မိသားစုစားဝတ္ေနေရးအတြက္ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈအရ ျဖစ္စဥ္မွာ

အခ်ိန္မေပးႏိုင္သည္ကတစ္ေၾကာင္း၊

ဝက္တစ္ေကာင္သတ္ကာ

ေခ်ာက္နက္ႀကီးေက်းရြာေန

ရြာထဲေစ်းဝယ္သြားၿပီးအျပန္တြင္

အရွက္ဂုဏ္သိကၡာက်မည္ ေၾကေအးေပးရသည္အထိ

အသက္ ကြန္းေတာင္း

(၁၄)ႏွစ္အရြယ္

ဆိုးသည္ကတစ္ေၾကာင္း၊

ထိုအေၾကာင္း နစ္နာခဲ့သည့္

မလင္ငိုင္းေဌးသည္

မ်ားေၾကာင့္

အေျခအေနရွိခဲ့သည္။

ညမိုးေမွာင္ခါစအခ်ိန္တြင္

ရဲစခန္းတြင္တာဝန္ထမ္းေဆာင္သူ

ေမာင္ေမာင္သည္

ဆိုင္ကယ္ေပၚတင္ကာ ရြာျပင္သို႔ အတင္းေမာင္းထြက္သြားသည္။ ( မိုးေမွာင္ခါစ ဆိုေတာ့ လူမသဲကြဲဘူး၊ သူ႔ဦးေလးထင္ၿပီး ဆိုင္ကယ္ေပၚတက္တာျဖစ္တယ္လို႔သိရပါသည္။ ၂၀၁၆ခုႏွစ္က အသက္(၃)ႏွစ္အရြယ္ မိန္းကေလးငယ္ တဦးအား တရြာတည္းေန အသက္မျပည့္သူ( ၁၆)ႏွစ္ခန္႔ ေကာင္ေလးတဦးမွ မုဒိန္းက်င္႔မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့သျဖင့္ တမူးရဲစခန္းတြင္ အမႈဖြင့္ခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႔အထိ ေျဖရွင္းေပးနုိင္မႈ မရွိေသးပါ။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

19

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

(အသက္ ၁၄ႏွစ္အရြယ္ အား နယ္စပ္ (ဘန္ကာေပါက္) တြင္ လုံၿခံဳေရးတာဝန္က် ရဲတပ္သား တစ္ဦးမွ သားမ ယာျပဳက်င့္ခဲ့သည့္ေနရာျဖစ္သည္။)

20

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

သစ္ေတာႏွင့္ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈ ကနန္ေက်းရြာ၊ ခမ္းပတ္ၿမိဳ႕ စုိက္ပ်ိဳးေျမသိမ္းဆည္းမႈ ၂၀၁၅ခုႏွစ္ တမူးခရုိင္ ေရေဘးသင့္ဒုကၡသည္မ်ားကို ေနရာခ်ေပးခဲ့သည့္ေျမေနရာသည္ ခမ္းပတ္ၿမိဳ႕ ကနန္ေက်းရြာမွ Pu Thangjangam(ပူးထန္ဇငမ္) Pu Letjapao(ပူးလက္ဇေပါင္) and U Tuntun Oo (ဦးထြန္းထြန္းဦး) Pu Onjathong(ပူးအြန္ဇထန္)

Pu Htemin (ဦးေဌးမင္း) Pu Onjapao (ပူးအြန္ဇေပါင္) Pu Ngamkhothang

(ပူးငမ္ဇထန္) Pu Mangsonthang (ပူးမန္ဆြန္းထန္) တို႔၏ ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမေနရာျဖစ္ပါသည္။ ေျမေနရာသိမ္းယူခဲ့သည့္ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားသည္ ထိုနစ္နာမႈအတြက္ ပုိင္ရွင္မ်ားအား ေလွ်ာ္ေၾကးမေပးပဲ အတင္းအဓၶမသိမ္းဆီးခဲ့ပါသည္။ အနည္းဆုံး ဧက(၂၀) ရွိပါသည္။ အစိုးရအေနျဖင့္ ေဒသရွိ အျခားလြတ္လပ္ေသာေနရာကုိ ေပးသင့္သည့္အျပင္ အကယ္၍ သိမ္းယူပါကလည္း ပုိင္ရွင္နစ္နာသူမ်ား အတြက္ အစားထိုးေျမေနရာေပးျခင္း သို႔မဟုတ္ ႏွစ္နာေၾကးမ်ားေပးျခင္း စသည္တုိ႔ကို လုပ္ေဆာင္ရန္ အထူးလိုအပ္ပါသည္။ “ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ ေရေဘးသင့္ျပည္သူမ်ားကို စာနာမႈမရွိလို႔ မဟုတ္ပါဘူး၊ ေရေဘးဒုကၡသည္ေတြကို ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမ ေနရာေတြကိုအစားထိုးေပးလိုက္ေတာ့ တဖက္မွာ ဝမ္းစာအတြက္ လုပ္ကုိင္စားေသာက္ေနရတဲ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဥယ်ာဥ္ျခံေျမေတြ ဆုံးရွဳံးရတယ္ဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ျပန္ၿပီးဒုကၡျပန္ေရာက္ေနရတာျဖစ္လို႔ သိပ္ၿပီး သဘာဝမက်လွဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္” ဟုေျမအသိမ္းခံရသူ ရြာသားတဦးမွ ေျပာသည္။

ၿမိဳ႕သစ္ၿမိဳ႕နယ္ အမွတ္(၁)ေရႊေလးဘုိလယ္ေျမသိမ္းဆည္းမႈ ျမိဳ႕သစ္ အမွတ္(၁) ေရႊေလးဘိုတြင္ ေနထိုင္ေသာ ေဒသခံအိမ္ေထာင္စု(၁၄)စုပုိင္ လယ္ဧက(၁၀၀)ခန္႔ကို ၁၉၉၁ခုႏွစ္တြင္ အက်ဥ္းဦးစီးဌာန(ၿမိဳ႕သစ္) ရဲဘက္စခန္း ေဆာက္လုပ္ရန္အတြက္ အာဏာပုိင္မ်ားမွ အတင္းအဓၶမသိမ္းဆည္းခဲ့ပါသည္။ “ကြ်န္ေတာ္တို႔

လယ္သမားေတြအတြက္

ေျမေနရာအစားထိုးမႈ၊

နစ္နာေၾကးေပးေဆာင္မႈေတြဆိုတာ

လုံးဝမရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒီအိမ္ေထာင္စု (၁၄)စုဟာ လက္ရွိမွာ မိသားစုစားဝတ္ ေနေရးအတြက္ သူမ်ားေတြရဲ႕လယ္မွာ သူရင္းငွားဘဝေရာက္ခဲ့ၾကရပါတယ္။

ခုေနာက္ပုိင္း

ဒီမိုကေရစီေခတ္မွာ

ပိုင္ဆိုင္မႈဆိုင္ရာစာရြက္စာတမ္းေတြရွိရင္

ျပန္လည္ေပးမယ္ေျပာလို႔ အစိုးရရုံးဌာနေပါင္းစုံကုိလည္း ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ယေန႔ခ်ိန္ထိျပန္မရဘူး။ ပိုင္ဆိုင္မႈျပ သက္ေသခံ ေျမဂရမ္မ်ား စာရြက္စာတမ္း အျပည့္အစုံရွိပါတယ္” ဟု အမည္မေဖာ္လိုသူ လယ္သမားတဦးမွ ေျပာသည္။ ထိုအခ်ိန္က တမူးကေဘာ္ေဒသကုိ ဗိုလ္ခ်ဴပ္လွျမင့္ေဆြႏွင့္ တပ္မႈဳး ၾကည္လင္း အုပ္ခ်ဴပ္သည့္ ကာလျဖစ္သည္။ “ခုဆိုရင္

ကြ်န္ေတာ္တို႔

စိုက္ခင္းေတြနဲ႔ျပည့္ေနတယ္။ ေျမတစ္ကြက္ေတာင္ ေျမယာေလွ်ာက္တ့ဲဟာ အကုန္ေလွ်ာက္ထားၿပီး

ရြာနားပတ္ပတ္လည္မွာ

တျခားရြာကေန

ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာထဲမွာ

မပိုင္ၾကရဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႔

ေနတ့ဲလူေတြကေတာ့

ကြ်န္ေတာ္တို႔က

ပညာမတတ္ေတာ့

ေဒသခံေတြက

လုပ္ကြက္ေတာင္ရေနၾကၿပီ

လာေရာက္လုပ္ကိုင္တဲ့

မသိေသးဘူး

ခုေျမေနရာမရွိေတာ့မွ

တခ်ိဳ႕ဆိုရင္

သူမ်ားေတြရဲ႕ လယ္တစ္ကြက္

ခုသူတို႔ေျပာေနတဲ့

အစုအဖြဲ႔ပိုင္

စိုက္ပ်ိဳးေရးကုမၼဏီေတြကသိၿပီး

ကြ်န္ေတာ္တို႔

သိရတာေလွ်ာက္ရမည့္

ေျမလြတ္ေျမရိုင္းလဲမရွိေတာ့ဘူး” ဟု ၎ေဒသခံေက်းရြာသားမွ ေျပာသည္။ ထို႔အျပင္ ၂၀၁၆ခုႏွစ္တြင္လည္း ေရႊေလးဘို (ၿမိဳ႕သစ္)ေဒသခံေတာင္သူ(၁၀)ဦးမွ အစိုးရထံ ေျမခြန္(ႀကီးၾကပ္ခြန္) ေဆာင္ကာ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကုိင္ေနသည့္

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

21

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

လ ယ္ ယာေ ျ မ ဧ က ( ၉ ၀ )ေ က ်ာ္ လုပ္ကုိင္သူမ်ားအား

အကစ

( အ က ် ဥ္း ဦး စီး ဌာ န ) က ြ တ္ ကဲ မ ႈ ဳး မ ွ ေခၚယူကာ

၎လယ္ေျမမ်ားတြင္

စုိက္ပ်ိဳးထြန္ယက္ေနျခင္းအား အျမန္ဆုံး ရပ္တန္႔ရန္ ႏုတ္ျဖင့္ အမိန္႔ေပးခဲ့သည္။ ၎ေနာက္

အက်ဥ္းဦးစီးဌါနမွ

အက်ဥ္းသားမ်ားကို

စိုက္ပ်ိဳးထြန္ယက္

ေစခဲ့သျဖင့္

ေဒသခံေတာင္သူမ်ားမွာ

အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ကာ

စားဝတ္ေနေရး

အလြန္ခ်ိဳ႕တဲ့ခဲ့ၾက သည္။

ဝက္ရႈေက်းရြာအနီးရွိ ရဲဘက္စခန္းရွိရာ အက်ဥ္းဦးစီးဆိုင္းဘုတ္

သို႔ရာတြင္ အစိုးရ၏ ေျမခြန္ႀကီးၾကပ္ အခြန္ေျပစာမ်ားမွာ ယေန႔ထိတုိင္ ထုိေဒသခံ ေတာင္သူ(၁၀)ဦး၏ အမည္ျဖင့္ ေရာက္ရွိ ေနသျဖင့္ မထြန္ယက္ မစိုက္ပ်ိဳးရဘဲ အခြန္ေပးေဆာင္ေနရပါသည္။ ေတာင္သူမ်ားမွ သက္ဆုိင္ရာဌါနတြင္ သြားေရာက္ကာ အျမန္ဆုံး ေျဖရွင္းေပးရန္ သြားေရာက္ အေၾကာင္းၾကားေသာ္လည္း ယေန႔အထိ ေျဖရွင္းေပးမႈ မရွိေသးပါ။ “၂၀၁၄ခုႏွစ္ တမူးၿမိဳ႕နယ္ ကြန္းေတာင္းအုပ္စုအတြင္း သုံးထပ္စက္ဝိုင္းကုမၼဏီ ဆိုတ့ဲ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ကုမၼဏီ

ဝင္ေရာက္လာၿပီး

သကၠရာဇ္၂၀၁၅ခုႏွစ္မွ

ေျမဧက(၅၂၀၀)ေလာက္ကို

ယေန႔အထိ

ဧက(၃၀၀၀)ေက်ာ္ကို

တိုင္းအစိုးရခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းၿပီးျဖစ္ပါတယ္။

လုပ္ကုိင္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔သိမ္းထားတဲ့

လယ္ဧကေတြထဲမွာ လယ္ယာေျမေတြကို ခ်န္ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလယ္ေျမေတြဟာ မိုးေရခံလယ္ေတြျဖစ္တယ္။ ေဘးပတ္ပတ္လည္ေတြက သစ္ေတာေတြ ထိန္းထားေပးတဲ့မိုးေရအစိုဓါတ္ေတြနဲ႔ မိုးရြာမွသာလုပ္ရတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီသစ္ပင္ေတြသစ္ေတာေတြကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းလုိက္ေတာ့ ယခုႏွစ္ေတာင္ လယ္ကေရျပႆနာ ေတြႀကံဳေနရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကြွ်ဲႏြားစားက်က္ေျမ ေတြလည္းမရွိေတာ့ဘူး။ ဧက ၅၀၀၀ ေက်ာ္ကို တကယ္ရွင္းလင္းၿပီး ၿခံေတြကာလာမယ္ဆိုရင္ ကြ်ဲ၊ႏြားတိရစာၦန္ေတြသာမက အနီးအနားေန ျပည္သူလူထုေတြလည္း သြားလာစရာေနရာႏွင့္ အိမ္အသုံးအေဆာင္ သစ္၊ဝါးမ်ားကိုပင္ ရယူစရာရွိေတာ့မွာမဟုတ္ဘူး” ဟု အမည္မေဖာ္လိုသူ ေနာက္ထပ္ေဒသခံတဦးမွ ေျပာသည္။

22

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ပင္လယ္၊ ေန၊ ၾကယ္ကုမၸဏီမွ ေျမဧက(၃၀၀၀)ေက်ာ္သိမ္းယူမႈ ၂၀၁၃-ခုႏွစ္တြင္ ၿမိဳ႕သစ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ သနန္ေက်းရြာၾကားတြင္

Sea Sun Star company စတင္ေရာက္ရွိလာကာ ေျမဧက

(၃၀၀၀)ေက်ာ္ကို အထက္မွခ်ထားေပးသည္ ဟုဆိုကာ ၿမိဳ႕သစ္ၿမိဳ႕နယ္ပတ္ပတ္လည္ကို သိမ္းယူခဲ့ပါ သည္။ “တန္ဖိုးရွိတဲ့ သစ္ပင္စိုက္မယ္ဆိုၿပီး ေျမေတြရွင္း၊ သစ္ေတြခုတ္လိုက္ၾကတယ္။ တဖက္မွာ သတၱဳတူးေဖာ္ ေရးဆိုင္ရာလုပ္ငန္းေတြလည္း ျပဳလုပ္စီမံေနခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီေနရာေတြက ဟိုးအရင္ မိမိတို႔ ဘိုးဘြားမ်ားက ဆားႏွင့္ေရနံကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိထားခဲ့တဲ့ ေနရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဒသခံျပည္သူလူထုမွ ေက်းရြာအလိုက္ လက္မွတ္ေတြထိုးၿပီး လုပ္ငန္းကို ဆက္မလုပ္ဘို႔နဲ႔ ပင္လယ္၊ ေန၊ၾကယ္ ကုမၸဏီအျမန္ဆုံးထြက္သြားေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္” ဟု ေဒသခံတဦးမွ ေျပာသည္။ ေက်းရြာမ်ားမွ လက္မွတ္ထိုးေတာင္းဆိုမႈမ်ားေၾကာင့္ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေခတၱရပ္ဆုိင္းထားၾကသည္ကုိ ေတြ႔ျမင္ရပါသည္။ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္

ကုမၸဏီထြက္သြားၿပီ

အၿပီးအပိုင္ထြက္သြားေၾကာင္း

ဆိုကာေပ်ာ္ေနၾကပါသည္။

တစုံတရာေျပာၾကားျခင္းမရွိေသးပါ။

သို႔ရာတြင္

ယခုလက္ရွိ

အစိုးရတာဝန္ရွိသူမ်ားမွ

Sea

Sun

Star

company

ေတာရွင္းေနသည့္ ေနရာလမ္းေဘးတြင္ “သယံဇာတႏွင့္သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးဝန္ႀကီးဌာန သစ္ေတာဦးစီး ဌာနမွသဘာဝ ေတာတန္ဘိုးျမွင့္စိုက္ပ်ိဳးျခင္း”ဆိုသည့္ ဆိုင္းဘုတ္ေထာင္ ထားသည္ကိုေတြ႔ရပါသည္။ “ကြ်န္ေတာ္တို႔

ျပည္သူေတြအေနနဲ႔

ေၾကာက္ရြ႕ံခဲ့ၾကရတယ္။

သစ္တစ္ပင္

ေငြေၾကးခ်မ္းသာတဲ့

ေထာင္(၃)လဆိုတဲ့

ကုမၸဏီေတြ

ဧကေထာင္နဲ႔ခ်ီၿပီး

အမိန္႔ေအာက္မွာ ခုတ္တာ

ျပားျပားဝပ္ၿပီး

ေထာင္လဲမက်ပါလား?။

ဒီဥပေဒက အမွန္တကယ္ရွိေနတယ္ဆိုရင္ ျပည္သူလူထု ဆင္းရဲသားေတြအတြက္သာ ေရးဆြဲသည့္ ဥပေဒျဖစ္ၿပီး ေငြေၾကးခ်မ္းသာသည့္

အသိုင္းအဝိုင္းအတြက္

အက်ဳံးမဝင္သလို

ခံစားရတယ္”

ဟု

ေက်းရြာသားတဦးမွ

ထပ္မံေျပာဆိုသည္။

Forest Department signboard declaring reforestation of 100 acres uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

23

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ေျမဧက(၅၂၀၀)တြင္ နုိင္ငံျခားသား(တရုတ္)မွ စုိက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ကိုင္ေနျခင္း တရုတ္(နုိင္ငံျခားသားပုိင္)

Triple

ေခ်ာင္းနက္ႀကီးေက်းရြာ(ယခင္ ကုိ

Circle

(သံုးထပ္စက္ဝိုင္း)

အေခၚအေဝၚ

စစ္ကုိင္းတုိင္းေဒသၾကီးအစိုးရ၏

သစ္စိုက္ခင္းကုမၸဏီသည္

Valpabung

ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္

ေက်းရြာ)အနီးနားရွိ

လုပ္ကုိင္လ်က္

ရွိေနပါသည္။

တမူးၿမိဳ႕နယ္ ေျမဧက(၅၂၀၀)

၎ေျမေနရာသည္

အခ်ိဳ႕ေက်းရြာၿခံစည္းရုိုးအထိ ေရာက္ေနသည္ကို ေတြ႕ရွိရပါသည္။ ရြာပိုင္ေျမအျဖစ္ တည္ရွိေနရမည့္ ေျမေနရာမ်ားကို အစိုးရက အဘယ္ေၾကာင့္ေပးထားသည္ကုိ ရုိးသားေသာ ရြာသားမ်ားက နားမလည္ပါ။ ၎ေျမေနရာကို မသတ္မွတ္မွီ ေက်းရြာျပည္သူလူထုအား ဧရိယာဆိုတာရွိတယ္။

ႀကိဳတင္အသိေပးတုိင္ပင္မႈလည္း

ေက်းရြာပတ္ပတ္လည္

မရွိခဲ့ပါ။

အနည္းဆုံး(၁)မိုင္

“ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာတုိင္းရြာတုိင္းမွာရြာေျမ

ပတ္လည္ေလာက္ကို

ေက်းရြာပိုင္ေျမအျဖစ္

သတ္မွတ္ထားၿပီး ဘယ္သူမွသစ္မခုတ္ရဘူး။ ဒီဧရိယာေတာကို ထားရွိျခင္းအားျဖင့္ ရာသီဥတုကုိ မွ်တေစသည့္အျပင္ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေသာ ေရေဘး၊ မီးေဘး၊ ေလေဘးေတြကို ကာကြယ္လည္းရပါသည္။ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဒါေပမဲ့

ခုအခ်ိန္မွာ

ေက်းရြာတည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဒါေတြက

ကြ်န္ေတာ္တို႔

အလကားျဖစ္ေနပါၿပီ”

ဘိုးဘြားေတြက

ဟု

လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္။

အမည္မေဖာ္လိုသူ

ရြာသားတဦးမွ

ေျပာသည္။

“သစ္စုိက္ခင္းလာလုပ္တဲ့ သုံးထပ္စက္၀ုိင္းကုပၼဏီေၾကာင့္ က်မတို႔အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း အရင္က ေက်းရြာပတ္လည္မွာ အိမ္မွာသုံးဘို႔ထင္းေကာက္တာတို႔၊

ဟင္းသီးဟင္းရြက္ရွာတာတို႔

လုပ္လို႔မရေတာ့ဘူး၊

သူတို႔ေနရာအနားကပ္ရင္

ေသနတ္နဲ႔အပစ္ခံရမယ္၊ ဘာညာဆိုၿပီး အၿခိန္းေျခာက္ခံရသည္”ဟု အမည္မေဖာ္လိုသူ ေက်းရြာသူတဦးမွ ေျပာသည္။ ရြာသားမ်ား၏ ေျပာျပခ်က္အရ ၎ကုပၼဏီသည္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ဧက(၃၀၀၀)ေက်ာ္ကို အေျပာင္ရွင္းစနစ္ကို သုံးၿပီး ပ်ဥ္းကတိုးပင္စိုက္သည္ဟု ၾကားသိရသည္။

သစ္ေတာႀကိဳးဝိုင္းျဖစ္သည္ဟု ၿခိန္းေျခာက္ေနျခင္း ခ်င္းျပည္နယ္အစြန္ဆုံးေဒသတြင္တည္ရွိေသာ

Khumnoi(ခြန္ေႏြးေက်းရြာ)သည္

မိမိတို႔

ဘိုး၊ဘြား၊

ဘီ၊ဘင္

လက္ထက္ကတည္းက ေနထိုင္လာခဲ့ေသာ ေက်းရြာျဖစ္ပါသည္။ “ဒါေပမယ့္ ခုကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာဟာ ႀကိဳးဝိုင္းထဲမွာ တည္ရွိေနတယ္လို႔

သစ္ေတာဌာနမွေျပာလာပါတယ္။

ေျပာင္းေရႊ႕ရမည့္ေက်းရြာ

ျဖစ္ေနပါတယ္။

လက္ရွိအေျခအေနက

ခုကြ်န္ေတာ္တို႔

အစိုးရက

စိုက္ခင္းတခုလုပ္မယ္ဆိုရင္

ေျပာင္းဆိုရင္

သစ္ေတာဥပေဒေတြနဲ႔

သြားသြားၿငိစြန္းေနတယ္။ ခက္တာက ကြ်န္ေတာ္တို႔ကလည္း ေျမရွိမွအသက္ရွင္ႏိူင္မည့္ လူမ်ိဳးေတြျဖစ္ေနတယ္ဆိုေတာ့ အရမ္းခက္ခဲပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာ ခုဆိုစားဝတ္ေနေရး ပိုၿပီးေတာ့ခက္ခဲလာတယ္။ ခုကြ်န္ေတာ္တို႔က ဘုရားေက်ာင္း တည္ထားတာ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀ )ျပည့္ ပြဲေတာ္လုပ္ခ်င္တယ္ ေက်ာက္တိုင္ေတြတည္ခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔ေျပာတ့ဲ “ႀကိဳးျပင္

ကာကြယ္ေတာနယ္”

ဆိုေတာ့တကယ္လို႔လုပ္မယ္ဆိုရင္

အဆင္မေျပႏိူင္စရာ

အေၾကာင္းေတြရွိတယ္”

ဟု Khumnoi ေက်းရြာသား တဦးျဖစ္သူ ဦးထန္ခတ္ေပါင္(အမည္ေျပာင္း)မွ ေျပာသည္။ ၄င္းကဆက္လက္၍ “အခု ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ေနတ့ဲေျမယာေတြကို ပံုစံ(၇)ေတြမရွိဘူး၊ ေျမစာရင္းကလည္းထုတ္ေပးလို႔ မရဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ကြ်န္ေတာ္​္တို႔က

ခ်င္းျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ရုံး

ေတြကိုစာတင္ၿပီး

လုပ္ေဆာင္ေနတာရွိပါတယ္။

ဒါေပမယ့္

ယေန႔အခ်ိန္အထိေတာ့ ဘာမွအေၾကာင္းျပန္ လာတာမရွိဘူးျဖစ္ေနတယ္”ဟု ၎မွဆက္လက္ေျပာသည္။

24

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ထို႔တူ တမူးခရုိင္ရွိ New Kuntong ေက်းရြာ သည္

၁၉၉၀ခုႏွစ္တြင္

စတင္တည္ေထာင္

ခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၉၄ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရမွ ၎ေက်းရြာအပါအဝင္

နယ္ေျမေဒသ

ပတ္လည္အားလုံးကို သစ္ေတာႀကိဳးဝိုင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္လာခဲ့ပါသည္။ ေက်းရြာသား

၎ေက်းရြာသူ

မ်ားပိုင္ဆိုင္ေသာ

ဥယ်ာဥ္

ၿခံေျမမ်ား၊ လယ္ေျမမ်ားကိုလည္း သစ္ေတာ ႀကိဳးဝိုင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ဥယ်ာဥ္ၿခံ ေျမမ်ား၊ လယ္ယာေျမမ်ားကို ေလာေလာဆယ္ ဆက္လက္

လုပ္ေဆာင္

ပိုင္ဆိုင္ခြင့္

မရွိပါ။

ခြင့္ရွိေသာ္လည္း

ထို႔အျပင္

အစိုးရမွ

ခ်ေပးေသာ ေခ်းေငြမ်ား ႏွင့္ အျခားအခြင့္အေရး မ်ားကို ခံစားခြင့္ မရရွိခဲ့ၾကပါ။

အာရွလမ္းမတိုးခ်ဲ႕မႈေၾကာင့္ ေဒသခံေနအိမ္မ်ား ၿခိန္းေျခာက္ခံေနရျခင္း အိႏိၵယျမန္မာ၊

ထိုင္းႏိုင္ငံမ်ား

ဆက္သြယ္ေရးအတြက္

အာရွပတ္လမ္းသည္

အိႏိၵယႏိုင္ငံ

မိုးေရးၿမိဳ႕မွ

တမူးၿမိဳ႕

ကေလးၿမိဳ႕မ်ားကို ျဖတ္ကာ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ဆက္သြယ္ထားရန္ သုံးႏိုင္ငံအစိုးရမ်ားမွ စီမံကိန္းေရးဆြဲလွ်က္ ရွိသည္။ ထိုစီမံ ကိန္းအားအေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ၂၀၀၉၊ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ စစ္အစိုးရမွ တမူး ကေလးကားလမ္းမႀကီးအား တစ္ႀကိမ္ တိုးခ်ဲ႕ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ လမ္းမႀကီးေဘးရွိေက်းရြာေပါင္း (၂၀)ေက်ာ္မွ လမ္းေဘးဝဲ၊ယာရွိ အိမ္ေျခ ထက္ဝက္ေလာက္ ခန္႔မွန္းေျခ (၁၀၀)အိမ္ေျခဆိုရင္ လမ္းနယ္ေျမႏွင့္ မလြတ္ကင္းဟုဆိုကာ အတင္းအဓၼမ ေရြ႕ေစခဲ့သည္။ မည္သည့္ နစ္နာေၾကး၊ ေလွ်ာ္ေၾကးဆိုသည့္ စကားလုံးပင္မၾကားခဲ့ဖူးပါ။ ေနာက္တဖန္ ၂၀၁၃၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ လမ္းနယ္ေျမ ၂၃၀ ေပျဖစ္သည္ မလြတ္ကင္းသည့္ ေနအိမ္၊ ၿခံေျမမ်ား ဖ်က္စီးေရြ႕ေျပာင္းရမည္ဟု

ျပန္ေျပာလာပါသည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္

ေဒသခံျပည္သူမ်ားမွ

မိမိတို႔

ေနာက္တစ္ခါ

မဖယ္ေပးႏိုင္ေတာ့ေၾကာင္း၊ မိမိတို႔ နစ္နာလြန္းေၾကာင္း လြတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ထံ တင္ျပၾကသည္။ တမူးမဲဆႏၵနယ္ ျပည္သူ႔လြတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးခင္ေမာင္ေရႊမွ လြတ္ေတာ္တြင္ ေမးျမန္းခဲ့ရာ ၿမိဳ႕ရြာေနရာမ်ားကို တိုးခ်ဲ႕ျခင္းမျပဳပဲ ေတာလမ္းေနရာမ်ားသာ ၂၃၀ ေပ ခ်ဲ႕မည္ျဖစ္ ေၾကာင္း အေျဖရလာ ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎လမ္းနယ္ေျမခ်ဲ႕ျခင္းကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မည္သည့္အသံမွထပ္မၾကားေတာ့ပါ။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

25

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ဒါေပမဲ့ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ေအာက္တိုဘာ (၂၅)ရက္ေန႔တြင္ လမ္းဦးစီးဌာနမွ တမူးၿမိဳ႕မွကေဘာ္ေဒသ အထက္ပိုင္းကို ဆက္သြယ္ထားေသာ လမ္းေဘးေက်းရြာမ်ားသို႔ လမ္းနယ္က်ဴးေက်ာ္ အိမ္၊ ဆိုင္၊ ၿခံစည္းရုိးဖယ္ရွားေရး သတိေပးစာ အသီးသီးေပးပို႔ထားပါသည္။ ေနာက္ဆုံးထား

၎စာတြင္လမ္းနယ္ေျမ

ဖယ္ရွားေပးရမည္ဟုပါ

ျဖစ္လာတဲ့လမ္းျဖစ္တယ္၊

ရွိပါသည္။

ေက်းရြာမတည္ခင္

က်ဴးေက်ာ္သူမ်ားအေနျဖင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားမွ

(၂၁၊

ဒီလမ္းက

၁၁၊

၂၀၁၆)ရက္ေန႔

ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာတည္မွ

သူတို႔သူတို႔ဘာလမ္းနယ္သတ္မွတ္ခ်က္မရွိခဲ့ဘူး၊

အခုလမ္းလည္း

မတရားက်ဥ္းေနတာမဟုတ္ဘူး၊ စသည္ျဖင့္ တခ်ိဳ႕အိမ္ၿခံပိုင္ရွင္မ်ားမွလည္း မင္းတို႔ သတိၱရွိရင္ ကြ်န္ေတာ့္ ၿခံတိုင္ ကိုလာႏုတ္ၾကည့္ပါ အသက္ျခင္းလဲပလိုက္မယ္လို႔ ေဒါသထြက္ေနၾကသည္။ ဘာမွေဆြးေႏြးတိုင္ပင္မႈမရွိဘဲလုပ္သည္ ဟု လြတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားထံ တင္ျပလူကတင္ျပႏွင့္ ေဒသခံမ်ားမွ မိမိတို႔လမ္းနယ္ေျမမ က်ဴးေက်ာ္ဟုခံယူကာ တစ္ဖက္က

လမ္းဦးစီးအရာရွိမ်ားမွလည္း

လမ္းနယ္က်ဴးေက်ာ္သူမ်ားအျဖစ္

သတ္မွတ္ထားကာ

အခ်ိန္

၁လခန္႔

ျပႆနာျဖစ္ေနၾကသည္။ ၎ေနာက္ပိုင္း အစိုးရလမ္းဦးစီးဌာနမွလည္း မည္သည့္ လုပ္ေဆာင္ေျပာဆိုျခင္းမ်ားဆက္မ လုပ္ ေတာ့ပါ။

လမ္းဦးစီးဌာနမွ ေပးပို႔သည့္ အေၾကာင္းၾကားစာ

26

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

အိႏိၵယႏိုင္ငံ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ေကာ္ပိုေရးရွင္း (ONGC) လြန္ခဲ့သည့္ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ ဧၿပီလ(၁၀)ဝန္းက်င္တြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ Oil & Natural Gas Corperation(ONGC)မွ ျမန္မာဝန္ထမ္း လူႏွစ္ဦး ကေဘာ္ေဒသအတြင္းရွိ သဘာဝေရနံတူးေဖာ္ရန္အတြက္ ေရာက္ရွိလာကာ ကြန္းေတာင္းေက်းရြာတြင္ ၁ႀကိမ္၊ ၿမိဳ႕သစ္ၿမိဳ႕တြင္တစ္ႀကိမ္ ေက်းရြာျပည္သူမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံၿပီး မိမိတို႔လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ျခင္းအားျဖင့္ ရရွိမည့္

အခြင့္အေရးမက္လုံး

မ်ားျဖစ္သည့္

ထိခိုက္သည့္

ဥယာဥ္ၿခံေျမ

သီးႏွံပင္မ်ားကိုေလွ်ာ္ေၾကး

ျပည္သူမ်ား ေပးမည္၊

အလုပ္အကိုင္မ်ားရရွိရမည္၊ တျခားေဒသက အလုပ္သမားေခၚယူမည္မဟုတ္ စသည္ျဖင့္ စည္းရုံးခဲ့ပါသည္။ ေနာက္ ႏွစ္ပတ္အၾကာတြင္ တမူးၿမိဳ႕ ေထြအုပ္ခန္းမေဆာင္တြင္ ၎တို႔မွ အစည္းအေဝးေခၚကာ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈဳးမ်ား၊ ေဒသရွိဆုံးျဖတ္ ပိုင္ခြင့္ရွိသူမ်ားႏွင့္ ေဒသအာဏာပိုင္ေရွ႕တြင္ မိမိတို႔သည္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွ (တင္ဒါ)ေအာင္ထားၿပီးသား ျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ဒီလုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိမိတို႔ လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ထိခိုက္မည့္၊ မလြတ္ကင္းသည့္ လယ္ေျမ၊ ဥယာဥ္ၿခံေျမထဲက သစ္ႏွံပင္မ်ား ေစ်းႏႈန္းကို အၿပီးသတ္မွတ္ ေပးၾကရန္ေျပာၾကားခဲ့ၾကသည္။ အဆိုပါအစည္းအေဝးတြင္ လူဦးေရ (၄၀) ဝန္းက်င္ေတြ႔ဆုံၾကသည္။ ထိုခ်ိန္တြင္ တမူးၿမိဳ႕နယ္ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈဳး ဦးကိုကိုေထြးမွ ဒီကိစၥသည္ မိမိတို႔အေနျဖင့္ မဆုံးျဖတ္ႏိုင္ ေၾကာင္း၊ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၊ ထိခိုက္ႏွစ္နာသည့္ လူပုဂၢဳိလ္မ်ားႏွင့္သာ ေဆြးေႏြးၾကရန္ ေျပာသည္။ တစ္ခ်ိန္ထဲတြင္ တက္ေရာက္လာသည့္ ျပည္သူမ်ားေရွ႕တြင္ သင္တို႔ေကာ ဆုံးျဖတ္ႏိုင္သလားဟု ေမးျမန္းရာ တက္ေရာက္လာသည့္ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈဳးမ်ားမွလည္း ဒါ ကာယကံရွင္မ်ားႏွင့္သာဆိုင္သည္ဟု ေျပာၾကား သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ ကြင္းဆင္းျခင္းကို ေက်းရြာအဆင့္ထိ မသြားေတာ့ပဲ အုပ္စုအဆင့္ ျဖစ္သည့္

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ဘက္ျခမ္း ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ ရွာေဖြထုတ္လုပ္ေရး ခြင့္ျပဳဧရိယာ

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

27

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ကြန္းေတာင္းေက်းရြာ၊

ေနာင္ကက္ေက်းရြာ၊

မင္းသာႏွင့္

လွည္းဆိပ္ထုံကတင္ေက်းရြာ(၄)ေနရာတြင္ျပဳလုပ္ကာ

သီးႏွံပင္ေလွ်ာ္ေၾကး ေစ်းႏႈန္းကိုေဆြးေႏြးၾကသည္။ တဖက္တြင္လည္း ေရနံသဘာဝဓါတ္ေငြေတြတူးေဖာ္ျခင္းအားျဖင့္ မိမိတို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္း တြင္မည္သို႔ ဆိုးက်ိဳး၊ ေကာင္းက်ိဳးမ်ားျဖစ္လာမည္ကို ေဒသခံျပည္သူမ်ား အေနျဖင့္ အသိပညာပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းေနသည့္ အတြက္ေၾကာင့္

သီးႏွံပင္ေလွ်ာ္ေၾကးအား

စပါး

(၁)တင္းလွ်င္

(၁၀၀၀၀)က်ပ္ျဖင့္

လည္းေကာင္း၊

စမ္းသပ္ရန္

ေျမက်င္းတူးသည့္ (၄)ေပ ပတ္လည္အား (၃၀၀၀၀)က်ပ္ျဖင့္လည္းေကာင္း သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ONGC

သည္

အိႏိၵယႏိုင္ငံဟုသိထားေသာ္လည္း

အျဖစ္ေခၚထားေၾကာင္းလည္းသိရသည္။

ရွာေဖြမႈမ်ားျပဳလုပ္ရာတြင္

လက္ရွိတြင္

မင္းသာ

တရုတ္လူမ်ိဳးကို

ေက်းရြာတြင္

နည္းပညာ

အိမ္ဌားေနၾကသည္။

၎

တရုတ္ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ ၂၀၁၈ခုႏွစ္ မတ္လ ပထမအပတ္တြင္ စတင္ေရာက္ရွိလာကာ လူဦးေရမွာ (၁၅ဦးမွ ၂၀ဦး) ထိရွိသည္ဟုသိရသည္။

ေရနံရွာေဖြရာတြင္ ထိခိုက္ပါဝင္ေနေသာ ေနာင္ကက္ေက်းရြာအနီး လယ္ယာေျမအခ်ိဳ႕

ထို႔ေၾကာင့္

အိႏိၵယႏိုင္ငံ

ရင္းႏွီးၿမဳပ္နံကာ

ေရနံႏွင့္

GPS စနစ္သုံးကာရွာေဖြေတြ႔ရွိသည့္ အမွတ္အသား

သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ေကာ္ပိုေရးရွင္းအေနျဖင့္

သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ရွာေဖြထုတ္ယူရန္

လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို

ကြ်န္ေတာ္တို႔ေဒသတြင္ အျမန္ဆုံးရပ္တန္႔ေပးရန္

ေတာင္းဆိုအပ္ပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မိမိတို႔ႏိုင္ငံသည္ ႏိုင္ငံေရးအရတည္ၿငိမ္မႈမရွိေသးသည့္ အျပင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအားလုံး တန္းတူအက်ိဳးအျမတ္ခံစားခြင့္ရွိသည့္ ဖက္ဒရယ္ကို အေျခခံသည့္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ မေရးဆြဲႏို္င္သည့္ကာလပတ္လုံး ေဒသခံျပည္သူေတြအတြက္ ႏွစ္နာမႈမ်ားသာျဖစ္ေပၚ ေနမည္ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျပည္သူ႔ဆႏၵကိုအစဥ္အေလးထားသည့္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ အိႏိၵယအစိုးရအေနျဖင့္ ဤစီမံကိန္းအားရပ္ဆိုင္းေပးဖို႔လိုအပ္လွပါသည္။

28

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

(ေမေသး)ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ားမွ က်ဴးလြန္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား။

အထက္ပါ (ေမေသး) ကသည္းလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔မ်ား၏ တိုးခ်ဲ႕အင္အားေရႊ႕လ်ားမႈဇယားကို ၾကည့္ပါက ၂၀၁၀ခုႏွစ္မွ

၂၀၁၇ခုႏွစ္အထိ

ပိုမိုမ်ားသည္ကုိေတြ႔ရသည္။

ကသည္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားတိုးခ်ဲ႕အင္အားက ဤသည္ကို

ျမန္မာစစ္တပ္ထက္

ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ျပည္သူမ်ားမွ

ျမန္မာစစ္တပ္သည္

ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ားအား နယ္ျခားေစာင့္တပ္အျဖင့္ ထားရွိေနသလားဟု သံသယရွိေနၾကပါသည္။ တမူးခရိုင္

ကေဘာ္ေဒသတြင္

ျမန္မာ့စစ္တပ္ႏွင့္

အိႏၵိယႏိုင္ငံ

မဏိပူျပည္နယ္

ကသည္း

(မိတ္ေသး)

လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားသာ လႈပ္ရွားလ်က္ရွိေနပါသည္။ ကူကီးလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားသည္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ မ်ားတြင္ နယ္စပ္တြင္အေျခစိုက္ကာ လႈပ္ရွားခဲ့ၾကေသာ္လည္း ၂၀၀၀ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ တဖက္ႏိုင္ငံ နယ္ေျမမ်ားတြင္သာ အေျခစိုက္ၿပီး

ယေန႔ခ်ိန္တြင္

ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္

လႈပ္ရွားမႈမ်ား

(တရားမဝင္)

မရွိေတာ့သည္ကို

သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္

ေတြ႔ရပါသည္။

၂၀၀၀ခုႏွစ္တြင္

ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ားသည္

စတင္ဝင္ေရာက္လာၾကကာ

တမူးခရုိင္

ကေဘာ္ေဒသ (ကူကီးေဒသ)တခုလုံးတြင္ အေျခခ်လႈပ္ရွားလာခဲ့ၾက သည္။ လက္ရွိအေျခအေနတြင္ တမူးခရုိင္သာမက ခႏၱီးခရုိင္ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္တို႔တြင္လည္း ျပန္႔က်ဲကာ အေျခစိုက္ေနသည့္အျပင္ ျမန္မာျပည္အႏွံ႔ အေျခစိုက္ေနထုိင္လ်က္ ရွိၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္။ ၎တုိ႔သည္ ျမန္မာျပည္ေနရာေဒသအႏွံ႔အျပားတြင္ ေနထုိင္ရာ၌ မွတ္ပုံတင္မ်ားကို အတုျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေသၿပီးေသာသူမ်ား၏ အမည္မ်ားျဖင့္ မွတ္ပုံတင္မ်ား ကိုင္ေဆာင္ျခင္း စသည္ျဖင့္ေတြ႔ရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုသုိ႔ေနထိုင္နုိင္ရန္ သာဓကအားျဖင့္

လြန္ခဲ့ေသာ

လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဌါန(လဝက) လာဒ္စားမႈေၾကာင့္ ျဖစ္မည္ဟု သုံးသပ္ပါသည္။ (၃)ႏွစ္ခန္႔က

ကေလးၿမိဳ႕တြင္

ဆိုင္ကယ္တုိက္မႈျဖင့္

ခ်င္းလူမ်ိဳးမွတ္ပုံတင္

ကုိင္ေဆာင္ထားသူတဦး ေဆးရံုသို႔ေရာက္ရွိလာသျဖင့္ စစ္ေဆးၾကည့္ရာ လြန္ခဲ့သာလအနည္းငယ္က ေသဆုံးသြားသူ ခ်င္းလူမ်ိဳးတဦး၏ အမည္ျဖင့္ မွတ္ပုံတင္ကိုင္ေဆာင္ထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ေနာက္ပိုင္း စစ္ေဆးခ်က္အရ ျမန္မာစကားမတတ္ေသာ ကသည္းလက္နက္ကိုင္ တစ္ဦးျဖစ္ေၾကာင္း စစ္ေဆးေတြ႔ရွိရသည္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

29

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ကသည္း(မဏိပူရီ)လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ေနထိုင္လ်က္ရွိၾကသည္။

အိႏိၵယနုိင္ငံသားမ်ားျဖစ္ၿပီး

ထို႔အျပင္

ထိုကသည္းသူပုန္မ်ားသည္

အိႏိၵယနုိင္ငံ၊

မဏိပူရျပည္နယ္တြင္

အိႏိၵယအစိုးရမွ

ကသည္းျပည္နယ္သို႔

ႏွစ္စဥ္ေထာက္ပ့ံသည့္ ဘတ္ဂ်က္မွ ၁၀%ခန္႔ကို မဏိပူရျပည္နယ္အစိုးရထံမွ အခြန္ရရွိ ခံစားလ်က္ ရွိေနပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎တို႔အေနျဖင့္ ျမန္မာျပည္တြင္ တရားမဝင္ အေျခခ်ေနထိုင္ရန္(လာဒ္ေပးရန္) အခြင့္သာလ်က္ ရွိေနသည္။ ကသည္း(မိတ္ေသး)လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔သည္ ေနထိုင္ျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္

ၿမိဳ႕နွင့္

ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏

ေက်းရြာမ်ားအတြင္း

(တရားမဝင္)

လြတ္လပ္စြာ

ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္

ေနထိုင္သြားလာခြင့္ရွိသည့္အျပင္

လက္နက္မ်ားကိုလည္း လြတ္လပ္စြာကုိင္ေဆာင္ခြင့္ ရွိၾကသည္။ ထို႔အျပင္ မိမိတို႔ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားေနထိုင္ သည့္ေနရာမွာ ျမန္မာ-အိႏိၵယနယ္စပ္တြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္းသို႔

တည္ထားသည့္

သြားေရာက္ကာ

ေက်းရြာမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အိႏိၵယစစ္သားမ်ားအား

၎ကသည္း မၾကာခဏ

လက္နက္ကိုင္မ်ားသည္ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈမ်ား

သြားေရာက္ျပဳလုပ္ၿပီးလွ်င္ ျမန္မာႏိူင္ငံအတြင္းသို႔ ျပန္လည္ ေျပးဝင္လာၾကသည္။ ၎တုိ႔ သြားေရာက္ရန္စသျဖင့္ တဖက္ႏိူင္ငံမွ ေျပး၍ပင္

လက္နက္ႀကီးမ်ားျဖင့္

လႊတ္မည္မဟုတ္ေပ။

ဆုိးရြားပါတယ္။

၂၀၁၀ခုႏွစ္

ျပန္လည္ပစ္ခတ္မည္ဆိုလွ်င္အနီးနားရွိ

“၂၀၁၀ခုႏွစ္

မတိုင္ခင္ကေတာ့

ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့

လံုးဝမရွိတာ

မိမိတို႔ရြာသားမ်ားအားလံုး

ကသည္းလက္နက္ကုိင္ေတြ ေတာ့မဟုတ္ဘူး

ေတာ္ေတာ္ကို

အရင္ကထက္စာရင္ေတာ့

သူတို႔ ပစ္ခတ္တို္က္ခိုက္မႈေတြ ေလ်ာ့နည္းလာတာဘဲရွိပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေက်းရြာမ်ားဟာ ၂၀၀၀ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ေလာက္အထိကို သူတို႔ေက်းရြာနဲ႔ ပုန္းခိုရမဲ့ေနရာဆိုၿပီး ေနရာ(၂)ေနရာမွာ ေနထိုင္ၾကရပါတယ္။ ရြာေတြမွာလည္း ဆန္၊ ဆီ၊ ဆား ထားရွိရသလို ေတာထဲ လယ္ထဲ(ပုန္းခိုရမဲ့ေနရာ)မွာလည္း ဆန္ ၊ ဆီ၊ ဆား၊ ထားရွိရပါတယ္။ ေသနတ္သံ ဗံုးသံၾကားရင္ တခါထဲ ေတာထဲကို ေျပးဝင္ရပါတယ္။ ယခုအခ်ိန္ထိ လည္းသတိနဲ႔ေနေနၾကရပါတယ္” ဟု ေဒသခံတဦးကေျပာသည္။ ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ားသည္ ျမန္မာအစိုးရ(စစ္တပ္)၏ သေဘာတူခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ လႈပ္ရွားေနၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေက်းရြာအတြင္း ကသည္းလက္နက္ကုိင္မ်ား က်ဳးလြန္သည့္ ျပႆနာမ်ားအား အစိုးရ(စစ္တပ္)မွ

တာဝန္ယူေျဖရွင္းေပးမႈမရွိပါ။

မိမိတို႔ေဒသရွိ

ျမန္မာစစ္တပ္သည္

မိမိႏိုင္ငံသားမ်ား

ျဖစ္သည့္

ေက်းရြာျပည္သလ ူ ထ ူ စ ု ကားထက္ ကသည္းလက္နက္ကင ို တ ္ စ္ဦး၏ စကားကို ပိမ ု အ ုိ ေလးထား ကာ အေရးယူမႈ ျပဳလုပ္ေသာ သက္ေသသာဓကမ်ား ရွိခဲ့ပါသည္။ သူတို႔(ကသည္းလက္နက္ကုိင္) ေျပာသည့္အတိုင္း ေျဖရွင္းခြင့္ေပးခဲ့သျဖင့္ အျပစ္မရွိ အသက္ႀကီးသူရြာသားကုိ ရဲမွ လာေရာက္ဖမ္းဆီးကာ ေထာင္ ၃-ႏွစ္ က်ေစခဲ့သည့္ အျဖစ္အပ်က္ရွိခဲ့သည္။ အခ်ိဳ႕ရြာမ်ားသည္

ကသည္းလက္နက္ကိုင္စခန္းနွင့္

နီးကပ္စြာတည္ရွိသည္။

“က်န္တ့ဲေနရာက

စခန္းေတြ

တခ်ိဳ႕မရွိေတာ့ဘူးလို႔ ၾကားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ရြာနားကစခန္းကေတာ့ ယေန႔ထိ ရွိေနပါေသးတယ္။ အရင္က ေတာင္ယာထဲကို စိတ္ႀကိဳက္သြားလာလို႔ရတယ္။ ဟင္းရွာထင္းခုတ္ ေဆးျမစ္ရွာ၊ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ေရာက္လာၿပီး ၂၀၀၆ခုႏွစ္ ေလာက္ကေနစၿပီး သြားလာလို႔မရေတာ့ဘူး။ ၂၀၁၀ခုႏွစ္ တုန္းကဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာသား (၃)ေယာက္ကို ကသည္းလက္နက္ကုိင္ေတြက

(၂)ည

တိတိခ်ဳပ္ထားၾကတယ္။

ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္းအဲဒီကတည္းက

ခုခ်ိန္ထိ

သူတို႔စခန္းရွိတ့ဲဖက္ကို လံုးဝသြားလာလို႔ မရျဖစ္ေနတာပါ။ သူတို႔စခန္းကေတာ့ ရွိေနေသးတယ္ဆိုေတာ့ ရြာသားေတြ မသြားရဲၾကပါဘူး” ဟု အမည္မေဖာ္လိုသူ ရြာသားတဦးမွ ေျပာသည္။

30

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

(အိႏိၵယစစ္တပ္မွ

ကသည္း

လ က္ န က္ ကို င္ ႏ ွ စ္ ဦး ကို ကြန္းေတာင္းေက်းရြာ အနီးတြင္ လာေရာက္ ပစ္ခတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ က်န္တစ္ဦးမွာလြတ္ေျမာက္သြား သည္။

“သကၠရာဇ္၂၀၀၉

-၂၀၁၂

သြားပစ္ခတ္ၿပီးလို႔

တုန္းကဆိုရင္

ျပန္ေျပးလာရင္

ကသည္းလက္နက္ကိုင္ေတြက

ျမန္မာစစ္သားေတြက

တဖက္ႏူိင္ငံ

နယ္စပ္နားေလးမွာကားနဲ႔

အိႏိၵယစစ္တပ္ကုိ ဝတ္စံုအျပည့္အစံုနဲ႔

လာေစာင့္ၿပီး ကားနဲ႔ေခၚသြားေပးဒါေတြကို မၾကာခဏ ေတြ႔ေနရတယ္။ အဲဒီလိုေတြလုပ္ေပးဘို႔အတြက္ စစ္တပ္က ကင္းလာေစာင့္ၾကတယ္

ဆိုရင္လည္း

နယ္စပ္ၿခံစည္းရုိးနားမွာ

ေသနတ္သံၾကားၿပီဆိုရင္

အဲဒီကင္းေစာင့္ေနတ့ဲတပ္ေတြ

မေစာင့္ၾကဘူး

မရွိေတာ့ဘူး။

ရြာထဲမွာဘဲလာေစာင့္ၾကတာ

ခုခ်ိန္ထိျဖစ္ေနၾကတုန္းဘဲ။

အစိုးရက

ျမန္မာျပည္မွာ ကသည္းလက္နက္ကိုင္ေတြ မရွိဘူးလို႔ ဘယ္လိုဘဲ ေျပာေျပာ၊ လိမ္လိမ္ ေဒသခံေတြသိေနတယ္။ က်န္းမားေရး

စီးပြားေရးေတြကိုေတာ့

မေျပာေတာ့ပါဘူး။

ကိုယ့္ရြာနာမည္ေတာင္

ဗာပဘြန္

(Valpabung)

ဆုိတဲ့အမည္ကေန ဘာမွမဆိုင္တ့ဲနာမည္ ေခ်ာက္နက္ႀကီးလို႔ ေျပာင္းေပးထားတာဆိုေတာ့ တျခားဟာေျပာေနလည္း ဘာမွမထူးဘူး” ဟု အမည္မေဖာ္လုိသူ ကြန္းေတာင္းရြာသားတဦးမွ ေျပာသည္။ ၂၀၁၁

ခုႏွစ္

ဧၿပီလတြင္

လိုက္လံဖမ္းဆီးရာတြင္

တစ္ဦးအားဖမ္းဆီးရမိၿပီး

ကြန္းေတာင္းေက်းရြာထဲတြင္ ေက်းရြာေနျပည္သူမ်ား

ကသည္းလက္နက္ကိုင္ ပစ္ခတ္ေနၾကသည္။

ငယ္သားႏွစ္ဦးသည္

သူတို႔စခန္းမွ

ထြက္ေျပးခဲ့သည္ကို

ေနာက္တစ္ဦးမွာဆက္လက္ထြက္ေျပး ထိုသို႔ရြာထဲတြင္

ထိတ္လန္႔ေနၾကရသည္။

ေသနတ္သံျဖင့္

ဖမ္းဆီးထားတဲ့

တစ္ဦးကို

ေနသည္ကို

ပစ္ခတ္ေနၾကေသာေၾကာင့္ ကြန္းေတာင္းရဲစခန္းတြင္

ထိမ္းသိမ္းထားပါတယ္။ ေက်းရြာျပည္သူေတြကို ဘာမွလုံၿခံဳမႈမေပးခဲ့ဘူး။ ေျပာခ်င္တာက သူတို႔ ရဲစခန္းရွိတဲ့ေနရာ ေက်းရြာမွာေတာင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔

စည္းကမ္းမရွိ

ျပည္သူေတြအတြက္

ရြာလည္ေခါင္၊

ေန႔ခင္းခ်ိန္ေတြမွာ

လုံၿခံဳမႈကင္းမဲ့လြန္းပါတယ္။

ေသနတ္ပစ္ေနၾကတာကိုၾကည့္ၿပီး

၂၀၁၅ခုႏွစ္တြင္

ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ား

ကြန္းေတာင္းေက်းရြာအတြင္း မိမိတို႔တပ္ဖြဲ႔ အခ်င္းခ်င္းပစ္ခတ္ မႈေၾကာင့္ ေနအိမ္ေခါင္မိုး မ်ားေပါက္ၿပဲခဲ့သည့္အျပင္ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ ေက်းရြာေနျပည္သူမ်ားမွာ ေၾကာက္ရြံ႔ေန ခဲ့ၾကရသည္။ ထို႔အျပင္ ၂၀၁၅ခုႏွစ္ ေမလ(၅)ရက္ေန႔တြင္ ကသည္းလက္နက္ကုိင္

ႏွစ္ဦးအား

အိႏိၵယစစ္တပ္မွ

ၿခံဳခိုပစ္ခတ္

ခဲ့စဥ္ကလည္း

အနီးနားေက်းရြာရွိေနအိမ္မ်ား

ထိမွန္ခဲ့သည္။ ေဒသခံစစ္တပ္ႏွင့္ ဌာနဆိုင္ရာမွ တာဝန္ရွိသူမ်ားသည္ ေၾကာက္လန္႔ အားငယ္ေနသည့္ေက်းရြာ ျပည္သူ လူထုအေပၚ ႏွစ္သိမ့္ေျဖရွင္းေပးမႈမရွိခဲ့ေပ။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

31

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

တမူးၿမိဳ႕တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနထိုင္သူ

ကသည္း

ေခါင္းေဆာင္ အား အခ်င္းခ်င္း လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္မႈ ဓါတ္ပုံ

က သ ည္း လ က္ န က္ ကို င္ မ ်ား ၏ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ကေလးငယ္

အျပစ္မဲ့ ျပင္းထန္သည့္

ကသည္းလက္နက္ကိုင္မ်ား ပစ္ခတ္ မႈေၾကာင့္

အျပစ္မဲ့

ျပည္သူမ်ား

ထိခိုက္ ေသဆုံးမႈမ်ားရွိေန

32

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ထို႔အျပင္ နယ္ေျမက်ဴးလြန္ကာ လာေရာက္ပစ္ခတ္သည့္ အိႏိၵယစစ္တပ္ အေပၚ အေရးယူမႈမ်ား ေက်းရြာျပည္သူမ်ား၏ ပ်က္စီးမႈမ်ား စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာထိခိုက္မႈမ်ား အေပၚကုစားေပးမႈ မရွိသည့္အျပင္ အိမ္ထိခိုက္ေသာ အိမ္ပိုင္ရွင္မ်ားကို စစ္ေဆးေမးျမန္းကာ

“ခင္ဗ်ားတို႔ေနအိမ္ထိ

မွန္သြားတာျဖစ္လို႔

ဆက္လက္ၿပီး

သတင္းထြက္

ေပၚလာပါက

ခင္ဗ်ားတို႔လည္းအမႈပတ္ႏိုင္တယ္” ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ကာ အေရးယူမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ပင္ ႀကိဳးစား ခဲ့ေသးသည္။ သကၠရာဇ္ ၂၀၁၀ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ခမ္းပတ္ၿမိဳ႕နယ္၊ ကနန္ေက်းရြာအနီး တဝုိက္တြင္ ကသည္းလက္နက္ ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားေထာင္ထားသည့္ မိုင္းမ်ားကို ရြာသူရြာသားမ်ား ေတာင္ယာသြားရင္း တက္နင္းမိခဲ့သျဖင့္ ကနန္ေက်းရြာမွ Pu Seipao ႏွင့္ သမီးႏွစ္ဦးေသဆုံးခဲ့သည္။ ၂၀၀၈ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ(၈)ရက္ေန႔တြင္လည္း ကံမၼႀကီး (Kanmagyi)ေက်းရြာေန Pu Thangkholen သည္ ေတာင္ယာအျပန္တြင္ ကသည္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေထာင္ထားေသာ မိုင္းနင္းမိသျဖင့္ ေသဆုံးခဲ့ရသည္။ အျခားေသဆုံးသူမ်ား ရွိခဲ့ေသာ္လည္း တာဝန္ရွိအစိုးရမွ ေျဖရွင္းလုပ္ေဆာင္ေပးျခင္းမရွိသျဖင့္ နစ္နာဆဲနစ္နာခဲ့ၾကရသည္။ အိႏိၵယႏွင့္ ျမန္မာသည္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ေမလက နယ္စပ္ေရးရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး သေဘာတူညီမႈရရွိခဲ႔ၿပီး ယင္းသေဘာတူညီခ်က္အရ

လုံၿခံဳေရး

ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္

ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား

လုံျခံဳေရး

ေအဂ်င္စီမ်ားၾကား

သတင္းအခ်က္အလက္ ဖလွယ္ေရးတို႔အတြက္ မူေဘာင္တစ္ခု ခ်မွတ္ ေပးထားသည္။ သေဘာတူစာခ်ဳပ္၏ အဓိကျပ႒ာန္းခ်က္တစ္ခုမွာ ႏိုင္ငံတကာ နယ္စပ္ႏွင့္ ပင္လယ္ေရေၾကာင္း နယ္နိမိတ္တို႔၏ သက္ဆိုင္ရာ ဘက္အသီးသီးတြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ တပ္ဖြဲ႕မ်ား ညိႇႏႈိင္းကင္းလွည့္မႈ ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ အိႏိၵယကို ေတာ္လွန္ေနသည့္ ကသည္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အား ရွင္းလင္းေပးရန္ျဖစ္သည္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ လက္ထက္ ၂၀၁၃ခုႏွစ္ အိႏိၵယနယူးေဒလီခရီးစဥ္တြင္ ျမန္မာျပည္တြင္ ကသည္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ကို ခိုလုံခြင့္မျပဳရန္ အိႏိၵယဘက္မွ ေတာင္းဆိုခဲ့ရာ သမၼတႀကီးမွ ယခင္ကာလက ရွိခ့ဲေသာ္လည္း ယခုတြင္ မရွိေတာ့ေၾကာင္း ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့သည္ဟု အိႏိၵယေထာက္လွမ္းေရးအရာရွိေဟာင္းတစ္ဦး (အမည္မေဖာ္လိုသူ) အားေမးျမန္းခ်က္အရေျပာျပခဲ့ပါသည္။ ယခင္က တမူးၿမိဳ႕တြင္းေနရာအႏွံ႔တြင္ ကသည္းလက္နက္ကုိင္ အရာရွိမွအစ လက္ေအာက္ငယ္သားေတြပါ မက်န္ ျပည့္ေနခဲ့သည္။ အခ်ိဳ႕အရာရွိမ်ားသည္ တမူးၿမိဳ႕ရွိ ဗမာအမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ လက္ထပ္ကာ အိမ္ျခံေျမမ်ား ဝယ္ယူအေျခခ် ေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္

ေနာက္ပိုင္း

တမူးၿမိဳ႕အတြင္းတြင္

အရာရွိေလာက္သာေနထိုင္ေစကာ

လက္ေအာက္

ငယ္သားမ်ားကိုမူ

ေတာစခန္းမ်ားသို႔ ျပန္လည္ျဖန္႔က်က္ ထားခဲ့ျပန္ပါသည္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ေနျပည္ေတာ္မွ အထူးလုံၿခံဳေရးအဖြဲ႔ဆိုကာ

ကသည္းလက္နက္ကုိင္မ်ား

ရွင္းလင္းခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။

သို႔ရာတြင္

၎တို႔

ေနထိုင္ခဲ့ေသာ

စခန္းေနရာမ်ားကို

(ကသည္းလက္နက္ကုိင္မ်ား)အား

သြားေရာက္ကာ တစုံတဦးမွ

ႀကိဳတင္အေၾကာင္းၾကားကာ အျခားေနရာမ်ားသို႔ ေရွာင္ခိုင္းခဲ့သည့္ျဖစ္ရပ္မွန္ကုိ သိေသာသူ နည္းပါးလွေပသည္။ ၎ခရီးစဥ္တြင္

ေဒသခံတာဝန္ရွိရဲ၊

အုပ္စုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈဳးမ်ားျဖင့္

ဖြဲစည္းကာ

လူသူမရိွ

သည့္

စခန္း

၂ခုအား

သြားေရာက္ၾကည့္ရႈကာ ဓါတ္ပုံမွတ္တမ္းမ်ားတင္ကာျပန္လာၾကသည္ဟုသိရသည္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

33

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

၂၀၁၀ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ အခ်ိန္ထိ သတ္ျဖတ္မႈႏွင့္ဗုံးေပါက္ကြဲမႈမွတ္တမ္း

ဤဇယားကြက္သည္စစ္အစိုးရမွ

တဖက္ႏိုင္ငံ

ကသည္းလက္နက္ကိုင္

အဖြဲ႔မ်ားကို

တရားဝင္ ေနထိုင္ လႈပ္ရွား ခြင့္ျပဳထားျခင္းအားျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ျဖစ္ေပၚေနေသာ သတ္ျဖတ္မႈ၊ ဆူပူမႈႏွင့္

ေဒသခံျပည္သူမ်ားအား

ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ

ၿခိမ္းေျခာက္သည့္အေနျဖင့္

သူတို႔၏လက္နက္ ခဲယမ္းမ်ားကို ေဖာက္ခြဲျခင္း။ အထက္ပါအခ်က္အလက္မ်ားသည္ တျပည္လုံးသိရွိ သတင္းမီဒီယာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထား သည့္ ကိန္းဂဏာန္း အေရအတြက္မ်ားကိုသာေရးသြင္းထားပါသည္။ သတင္းမီဒီယာတြင္ မေဖာ္ျပထားသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားစြာ လည္းရွိေနပါသည္။

34

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

Pu Jam Ngam ႏွင့္ ေတြ႔ဆုံျခင္း ကြ်န္ေတာ္ အသက္ ၇၂ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ၂၀၁၃ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ (၁၇)ရက္က ကသည္းလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မွ ကြ်န္ေတာ့ ကုိ တေနရာကုိ စစ္ေဆးဘို႔ ဆိုၿပီး ေခၚေဆာင္သြားခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ တမူး ခရိုင္ ရဲမင္းႀကီးမွ ဒီအမႈက နင္နဲ႔မဆိုင္ဘူး ဟုေျပာသျဖင့္ (၂၇)ရက္ေန႔တြင္ ကြ်န္ေတာ္ ေနအိမ္ကို ျပန္လာခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါ တယ္။ ေနာက္ထပ္ ဇန္နဝါရီ (၄)ရက္ေန႔မွာ ကသည္း လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔က ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ေနာက္တဖန္ လာျပန္ေခၚပါတယ္။ အဲဒီတေခါက္ မွာေတာ့ ကြ်န္ေတာ့ကို ေမာ္လိုက္ ေထာင္ ပို႔လိုက္ၿပီး ေထာင္(၃)ႏွစ္ က်ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၇ခုႏွစ္ ဇူလိုင္(၃) ရက္ေန႔ ျပန္လႊတ္ လာတယ္။ ကြ်န္ေတာ့ကုိ (၃)ပြင့္ အဆင့္ရွိသူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကေမးတယ္။ “ဘာလူမ်ိဳးလဲ” ဆုိေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က “ကူကီး”လို႔ေျပာတယ္။ ဒါနဲ႔သူက “မဟုတ္ဘူး ကူကီးဆိုတာ သူပုန္မ်ိဳး ျဖစ္တယ္။” “ဘယ္လိုနင္က အသက္(၇၀) ရွိေနၿပီ သူပုန္ျဖစ္မလဲ၊ မဟုတ္ဘူး”လို႔ေျပာတယ္။ ျဖစ္ပြားပုံမွာ- ဦးေအာင္ေဇယ် ေက်းရြာေန ေဒၚဝင္းတင္ေနအိမ္တြင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၃ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ (၁၃)ရက္က ဗုံးေပါက္ကြဲမႈတခု

(ဦးဇမ္ငမ္ အသက္(၇၀)ကသည္းအဖြဲ႔တိုင္တမ္းမႈေၾကာင့္ ေထာင္(၃)ႏွစ္က်ခ့ဲသူ)

ျဖစ္ပြားခဲ့သျဖင့္ ေနအိမ္မ်ား

ပ်က္စီးေနသည္ကို ဓါတ္ပုံရိုက္လုိေၾကာင္း စကားျပန္ေပးရန္ Kevin son ေခၚ နာဂလူမ်ိဳး အိႏိၵယစစ္တပ္ေထာက္လွန္းေရး ဟုယူဆရသူမွ ဦးဇမ္ငမ္ထံ အကူညီေတာင္းလာသျဖင့္ ၂၀၁၃ခုႏွစ္ ႏိုင္ဝင္ဘာ (၁၇)ရက္ေန႔တြင္ စကားျပန္လုပ္ေပးရန္ လိုက္သြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

35

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

အိႏိၵယ ကြန္မန္ဒိုတပ္ဖြဲ႔မွ ျမန္မာနယ္နမိတ္အတြင္းရွိ ကသည္းလက္နက္ကိုင္ စခန္းအား ဝင္ေရာက္စီးနင္းျခင္း။

စစ္ဆင္ေရးအၿပီးေအာင္ပြဲခံေနၾကသည့္ ပုံ ၂၀၁၅

ခုႏွစ္

ဇြန္လ(၉)ရက္ေန႔

နံနက္

၆-နာရီဝန္းက်င္တြင္

အိႏိၵယျမန္မာနယ္စပ္

တမူးၿမိဳ႕ႏွင့္

ဟုမၼလင္းၿမိဳ႕ကိုဆက္သြယ္သည့္ တမူး-ကက္သာကားလမ္းအနီးရွိ ကသည္းလက္နက္ကိုင္ စခန္းကို အိႏိၵယစစ္တပ္ ကြန္မန္ဒိုအထူးတပ္ဖြဲ႕မွ

စစ္ဆင္ေရးလုပ္သြားပါသည္။

လက္နက္ႀကီးလက္နက္ငယ္မ်ားျဖင့္

ဆူညံေနပါသည္။

အနီးနားရွိေက်းရြာျပည္သမ ူ ်ားမွာ ထိတလ ္ န္႔ေနၾကသည္။ ထိခ ု ်ိန္ အျခားစခန္းမ်ားရွိ ကသည္းလက္နက္ကင ို မ ္ ်ားသည္လည္း အလုံးရင္းျဖင့္ေျပာက္က်ားဝတ္စုံမ်ား၊ လုံၿခံဳေရးအရ

လက္နက္မ်ားျဖင့္

ရြာထဲ

စစ္ေဆးမႈမ်ားတင္းၾကပ္စြာျပဳလုပ္လာပါသည္။

ျပည့္နက္ေနကာ ထိုအခ်ိန္တြင္

လိုက္လွန္တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ေက်းရြာမ်ားရွိျပည္သူလူထုမွာ

ေတာထဲေျပးဖို႔ရန္လည္းေၾကာက္၊ ရြာထဲမွာလည္း လက္နက္ကိုင္ ေတြကျပည့္ေနေတာ့ အိမ္ထဲကအိမ္ျပင္မထြက္ႏိုင္ပဲ အိမ္ထဲမွာပဲ ပုန္းခိုေနၾကရပါတယ္။ ၎ စစ္ဆင္ေရးက Hindustan Times သတင္းစာအရအခ်ိန္ မိနစ္ (၄၀) သာအ ခ်ိန္ယူတိုက္ခိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ သို႔ေပမဲ့ ေဒသခံျမန္မာျပည္နယ္စပ္ရွိ ကူကီးေက်းရြာမ်ားမွာ တစ္ပတ္ေလာက္ထိ

လုံၿခံဳမႈကင္းမဲ့ကာ

စိုးရိမ္ေၾကာက္ရြံ႕မႈ

မရွိေအာင္

ခိုကိုးရာမဲ့ျဖစ္ခဲ့ရသည္။

ေျပာဆိုမည့္အစား

ျမန္မာစစ္တပ္မွာ

ခိုကိုးရာမဲ့ျပည္သူလူထုေတြကို

မိမိတို႔စခန္းတြင္သာေနၾကသည္။

ေနာက္တစ္ေန႔ကစၿပီး

ေဒသခံရြာသားမ်ားကို မတင္ကာသလိုလိုႏွင့္လုိက္လွစုံစမ္းေမးျမန္းမႈေတြလုပ္ၾကပါသည္။

36

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

တရားမဝင္ သစ္ထုတ္လုပ္မႈမ်ား နန္းေအာက္ေမာ္ေက်းရြာ(Mongjang village) အျဖစ္အပ်က္ ၁၆/၀၂/၂၀၁၆ ေန႔တြင္ တမူးၿမိဳ႕၊ ေအာင္ေဇယ်ေက်းရြာတြင္ အေျခစုိက္ေသာ တပ္ရင္းအမွတ္(၂၂၉)ႏွင့္ (၈၇)မွ ေရွ႕တန္းစခန္း ေအာင္ေဇယ်တပ္စခန္းတြင္ တာဝန္က် ဗိုလ္မႈဳးသူရ ဦးေဆာင္ေသာအဖြဲ႔သည္ ကြ်န္းသစ္ႏွင့္ သစ္မာမ်ားကို တဖက္ႏိုင္ငံသို႔ ေရာင္းခ်ခဲ့သည္ကို MongJang ေခၚ နန္းေအာင္ေမာ္ေက်းရြာလူငယ္မ်ားမွ ေႏွာက္ယွက္သည္ဟုဆိုကာ ပါဝင္ပတ္သက္ေသာ တစ္ကဒ္လုံး

လူငယ္မ်ားကို

ပစ္ေဖာက္ကာ

စစ္သားမ်ားမွ

ေက်းရြာကို

ရိုက္နက္ခဲ့သည့္အျပင္

မီးရႈိ႕ပစ္မည္ဟုလည္း

ေက်းရြာအတြင္း

ခ်ိန္းေျခာက္ခဲ့ပါသည္။

ေသနတ္က်ည္ကဒ္

အခင္းျဖစ္ပြားပုံမွာ

-

တဖက္ႏိုင္ငံ(အိႏိၵယနုိင္ငံ)မွ သစ္တင္ကားတစီး နန္းေအာက္ေမာ္ေက်းရြာ(မုန္ဇန္းေက်းရြာ)အတြင္း ေမာင္းဝင္လာသျဖင့္ ေက်းရြာလူငယ္မ်ားမွ တားဆီးေမးျမန္းရာ တရားမဝင္သစ္ခုိးထုတ္ျခင္းျဖစ္သည္ကို သိရွိရေသာေၾကာင့္ မိမိတို႔ရြာကိုျဖတ္ မေမာင္းရန္ႏွင့္ အစိုးရမွသိရွိပါက မိမိတို႔အား အမႈပတ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ထိုအခါ ၎သစ္မ်ားသည္ ဗိုလ္မႈဳးသူရ၏ သစ္မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းကားေမာင္းသူ မွ ထြက္ဆိုလာေသာ ေၾကာင့္ လူငယ္မ်ားမွ လည္း မိမိတို႔ေက်းရြာကို ျဖတ္ပါက လူငယ္အလွဴ ေငြထည့္ဝင္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုသည္ကို “ငါတို႔အလုပ္ နင္တို႔နဲ႔မဆိုင္”ဟု ဆိခ ု သ ဲ့ ည္။ ထိအ ႔ု ျပင္ ဗိလ ု မ ္ ႈးမွ “မင္းတိတ ႔ု ရြာလုံးကို မီးရႈ႕ံ ျပစ္မယ္”ဟု ၿခိန္းေျခာက္ကာ စစ္သားမ်ား(၆)ဦးမွ ေသနတ္ေဖာက္ၿပီး လူငယ္မ်ားကို လက္နက္အားကိုးျဖင့္ ရိုက္ႏွက္ခဲ့ပါသည္။ ထို႔အျပင္ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္ေသာ ေမာင္ Satneo

(ဆတ္နဲ)ကုိ စစ္သားတဦးမွ ေသနတ္ျဖင့္ (၃)ႀကိမ္တိတိ ခ်ိန္ကာ ပစ္ခတ္ခဲ့ေသာ္လည္း က်ည္ဆံမထြက္သျဖင့္

အသက္ခ်မ္းသာရာရခဲ့သည္။

၎စစ္သားမ်ား

ပစ္လိုက္ေသာ

က်ည္ဆံတခ်ိဳ႕သည္

ေက်းရြာစာသင္ေက်ာင္းကုိ

ထိမွန္ကာ ျပတင္းေပါက္မွန္မ်ား ကြဲေၾကပ်က္စီး သြားခ့ဲသည္။ စစ္သားမ်ား၏ ရိုက္ႏွက္မႈေၾကာင့္ လူငယ္(၃)ဦးမွာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိကာ ေဆးရုံတင္ရသူလည္း ရွိခဲ့သည္။ ထိုသို႔ေသာအေျခအေနတြင္ ရုိက္နက္ခံခဲ့ရသည့္ လူငယ္မ်ားမွ ဗုိလ္မႈးထံသြားေရာက္ေတာင္းပန္ရန္

ဖိအားေပးမႈလည္း

ၾကံဳခဲ့ရျပန္ပါသည္။

၎ပကတိ

အေျခအေနမ်ားကို

ကူကီးအမ်ိဳးသမီးစင္တာ(တမူး)၊ ကေလးၿမိဳ႕မွ အထက္ခ်င္းတြင္း လူငယ္ ကြန္ယက္ႏွင့္ ကူကီးလူငယ္ကြန္ရက္တို႔၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈျဖင့္ လူမႈကြန္ယက္ (Face book)ႏွင့္ သတင္းမီဒီယာမ်ားသို႔ တင္ျပခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ တမူးခရုိင္ တပ္ရင္မႈဳးမွ ၎ေက်းရြာသို႔ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထုံး တမ္းစဥ္လာအတုိင္း

သြားေရာက္ေတာင္းပန္ကာ

ေက်ေအးမႈ ရရွိခဲ့သည္။ ဤသတင္းကို 7 day daily သတင္းစာမွ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီလ(၂၀) ရက္ေန႔

ရက္စြဲျဖင့္

သတင္းေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။

၎မတိုင္ခင္ႏွစ္မ်ားကလည္း ႏွင့္

ေဒသအုပ္ခ်ဳပ္သူ

လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူမ်ား၏

ယခုကဲ့သို႔

တဖက္နုိင္ငံသစ္ကုန္သည္မ်ားထံ

တရားမဝင္

သစ္ခိုးထုတ္ ေရာင္းခ်ေနျခင္းမ်ားကို အမ်ားျပည္သူ သိရွိေအာင္ ေဒသခံမ်ားမွ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

စစ္တပ္မွရိုက္ႏွက္မႈေၾကာင့္ ေဆးကုသမႈခံယူေနၾကသည့္လူငယ္၃-ဦး)

37

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

Phaijang-Jangnom ေက်းရြာအျဖစ္အပ်က္ သကၠရာဇ္(၂၀၁၀-၂၀၁၁)ခုႏွစ္အတြင္းက အိႏိၵယႏိုင္ငံ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားျဖစ္သည့္ နာဂလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ႏွင့္ ကသည္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားသည္ တမူးခရုိင္ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔မ်ားျဖစ္သည့္ ရဲ၊ စစ္တပ္တို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းခ်ိတ္ဆက္ကာ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းရွိ သစ္မ်ားကို ခိုးထုတ္ယူရန္ ကူကီးေက်းရြာတရြာျဖစ္ေသာ ရန္ေႏြးေက်းရြာ (Jangnom)တြင္ အေျခခ်ကာ ေငြေၾကး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ပူးေပါင္းၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနခဲ့ ၾကသည္။ ၎းလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔ႏွစ္ခုအၾကား မေက်လည္မႈမ်ား၊

အေဝမတည့္မႈမ်ားေၾကာင့္

ေက်းရြာအတြင္း

အျပန္အလွန္ပစ္ခတ္မႈမ်ားျဖစ္လာကာ နာဂအဖြဲ႔မွ

တစ္ဦးေသဆုံးခဲ့သည္။ ထိုသုိ႔ အျပန္အလွန္ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ အနီးအနားေက်းရြာမွ ျပည္သူလူထု အထူးသျဖင့္ သက္ႀကီးရြယ္အုိ၊

အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ကေလးသူငယ္မ်ား

ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ကာ

က်ီးလန္႔စာစားရသည့္ဘဝသို႔

ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ အာဏာပိုင္ ရဲႏွင့္ စစ္တပ္သည္ ေက်းရြာ အေျခအေနမွန္ကို စုံစမ္းျခင္း၊ ျပည္သူလူထုကိုႏွစ္သိမ့္ေပးျခင္း၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သည့္ တဖက္ႏိုင္ငံ လက္နက္ကိုင္မ်ားကို အေရးယူမႈ စသည္ျဖင့္ တစုံတရာ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ ၎အျဖစ္အပ်က္ကိုၾကည့္ျခင္း အားျဖင့္ မိမိတို႔ေဒသတြင္ လုံၿခံဳမႈမရွိသလို အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရတာဝန္ရွိ သူမ်ားသည္လည္း မိမိတို႔ ျပည္သူလူထုေပၚ တာဝန္ယူမႈ၊ တာဝန္ခံမႈမရွိျခင္းကုိ ေပၚလြင္ေစပါသည္။ “ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာမွာ တရားမဝင္ သစ္လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေနတ့ဲသူေတြမ်ားတယ္။ ဘယ္သူကခြင့္ျပဳတယ္ ဘယ္သူေတြ ဦးေဆာင္လုပ္ေနတယ္ ျဖစ္တယ္။

ဆိုတာေတာ့မသိဘူး။

လူတိုင္းလုပ္လို႔မရဘူး၊

တရားဝင္ကုမၼဏီေတာ့မဟုတ္ဘူး

ဒီလိုပဲလုပ္ကိုင္ေနၾကတ့ဲသူေတြ

ဘယ္သူခြင့္ျပဳတယ္ဆိုတာမသိရဘူး။ ေသခ်ာတာကေတာ့

ေဒသခံအာဏာပိုင္

စစ္တပ္၊ ရဲ၊ေထြအုပ္ စသည္တို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ခုဆိုရင္ သစ္ေတာေတြၿပဳန္းေနၿပီ။ တစ္ခုဆိုးတာက တခ်ိဳ႕ရြာေတြဆိုလွ်င္ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဴပ္ေရးမွဴးနဲ႔ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဴပ္ေရးမွဴးေတြ ပူးေပါင္းပါဝင္ေနတာ စုံစမ္းသိရွိရပါတယ္။

အဲလိုဆိုေတာ့

ရြာသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက

မေျပာရဲေတာ့ဘူး။

ကြ်န္ေတာ္တို႔

ရြာသားေတြအမ်ားစုလည္း ၎သစ္လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ေနတ့ဲ ေနရာေတြမွာဘဲ အလုပ္ျပန္ဝင္ေနၾကတ့ဲသူေတြရွိေတာ့ ေျပာလိုက္ရင္ ကိုယ္ပါအမႈပတ္သြားမွာ စိုးရိမ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေရငုံႏုတ္ပိတ္ေနၾကရပါတယ္” ဟု အမည္မေဖာ္လိုသူ ရြာသားတဦးမွ ေျပာသည္။

38

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

Munnomjang(သာယာကုန္း) ေက်းရြာ သစ္ခိုးထုတ္မႈ “သကၠရာဇ္ ၂၀၁၆ခုႏွစ္က ကြ်န္ေတာ္တို႔ Munnomjang (သာယာကုန္း) ေက်းရြာကို ဗမာေထာင္ထြက္တစ္ဦး ေရာက္ရွိလာၿပီး

ေက်းရြာအနီးအနားမွာရွိတဲ့

သစ္ေတြကုိ

ခိုးထုတ္ကာ

တမူးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္

ဆက္သြယ္

ေရာင္းခ်ေနပါတယ္။ ရြာသားမ်ားအေနျဖင့္ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ လုပ္ရင္ေတာင္ ရြာပတ္ဝန္းက်င္က သစ္ေတြမယူရန္ အခ်င္းခ်င္း ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေဝးလံတဲ့ေတာထဲမွ သစ္မ်ားကိုသာ သြားယူရန္ ေျဖာင္းဖ် ေျပာဆိုေပမဲ့ မရတဲ့အတြက္ အုပ္စုအုပ္ခ်ဴပ္ေရးမႈဳးမ်ားႏွင့္ အေရးယူမႈမျပဳသည့္အျပင္

ရဲမႈးမွလည္း

ဌာနဆိုင္ရာမ်ားထံ အေၾကာင္း ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သက္ဆုိင္ရာက ထိုသုိ႔

လုပ္ေဆာင္ေနေသာသူကို

ေတြ႔ပါက

ရဲစခန္းသို႔

ေခၚလာရန္

အေၾကာင္းျပန္ခဲ့ပါတယ္။” ဟု ရြာသားတဦးမွ ေျပာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎းတို႔ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဴပ္ေရးမႈဳးအဖြဲ႔မွ သစ္ခိုးထုတ္ ေနသူတုိ႔၏လုပ္ငန္းခြင္ျဖစ္သည့္ ေတာထဲသို႔ သြားေရာက္ေတြ႔ဆုံကာ ဆက္မလုပ္ရန္ ေဖ်ာင္းဖ်ရာ ၎သစ္လုပ္ေဆာင္သူမွ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးအဖြဲ႔အား ဓါးနဲ႔လိုက္ခုတ္ သည့္အျပင္ ၎မွာ ထြက္ေျပးလႊတ္ေျမာက္သြားခဲ့ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ထိုသူသည္ လက္ဦးမႈရယူကာ ထိုရြာသားမ်ားအား တမူးရဲစခန္းတြင္ အမႈဦးေအာင္ သြားေရာက္တိုင္ၾကားခ့ဲပါသည္။ ရဲမင္းႀကီးမွ အမႈစစ္ကာ ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဴပ္ေရးမႈဳးအဖြဲ႔ျဖစ္သည့္ အတြင္းေရးမႈဳး၊ ဆယ္အိမ္မႈဳး(၂ဦး)ႏွင့္ ရြာေဆာ္တဦး စုစုေပါင္း(၄)ဦး အား၂၀၁၆-ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ(၁)ရက္မွ အခ်ဳပ္တစ္လ က်ေစခဲ့ကာ ၂၀၁၆ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ(၂၂)ရက္ေန႔တြင္ ျပန္လည္လႊတ္ေပးခဲ့သည္။ ကူကီးလူမ်ိဳးတို႔တြင္ မိမိတို႔ရြာကို အျခားေဒသမွ တစိမ္းလူမ်ား လာေရာက္ေနထိုင္မည္ဆိုပါက ေက်းရြာဓေလ့ထုံးစံအရ ေက်းရြာသူၾကီးထံတြင္ လက္ဖက္ရည္တည္ကာ ေနထိုင္ခြင့္ေတာင္းရသည္။ သို႔ေသာ္ လက္ရွိအေျခအေနတြင္ ၎တို႔ရြာသို႔ သူစိမ္းလူမ်ိဳးမ်ား လာေရာက္ေနထိုင္နုိင္ေသာ္လည္း ရုိးရာဓေလ့ထုံးတမ္း စဥ္လာကို လ်စ္လ်ဴရွဳ႕ကာ မထီမဲ့ျမင္ျပဳလ်က္ ရွိသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ “ကြ်န္ေတာ္တို႔ရ့ဲထံုးတမ္းစဥ္လာမ်ားကို ေလးစားအသိအမွတ္ျပဳမႈတခုကို ျပဳလုပ္သင့္တယ္။ ခုဟာက ကြ်န္ေတာ္တို႔ကိုဘာမွဂရုစိုက္စရာမလိုဘူး ဆိုတ့ဲပံုစံမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္။ ေနာက္ၿပီးကြ်န္ေတာ္တို႔ကသြားေျပာ ျပရင္ နင္တို႔က ျမန္မာႏို္င္ငံသားမဟုတ္ဘူး ဆိုၿပီးျပန္ေျပာ လာပါတယ္။ ဘာေတြလဲ? သူတို႔ေျပာဆိုသည့္အေပၚမွာ အရမ္းကိုဝမ္းနည္းမႈေတြနဲ႔ တကယ္ခံစားရတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ေျပာခ်င္တာက ကြ်န္ေတာ္တို႔က ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ ေနထိုင္လာတ့ဲ လူမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ဘယ္သူကကြ်န္ေတာ္တို႔ကုိ ျမန္မာႏိူင္ငံသားမဟုတ္ဘူးဆိုၿပီး အဲဒီလိုသတ္မွတ္လိုက္တာလဲ” ဟုအမည္မေဖာ္လိုသူ ေက်းရြာသားတဦးမွ ေျပာသည္။ ထို႔အျပင္ ဆက္လက္၍

“ကြ်န္ေတာ္တခုေျပာခ်င္တာက အဲဒါဆိုရင္ဘာျဖစ္လို႔

ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေနထိုင္ရာေနရာေဒသကို လာသိမ္းယူၿပီး India Myanmar ဆိုၿပီးခြဲျခားထားတာလည္း တစုတစည္း တည္းေနထိုင္

လာတ့ဲလူမ်ိဳးကို

ခုလိုေျပာဆိုတာကြ်န္ေတာ္တို႔

အရမ္းစိတ္ဆိုးတယ္။

အရမ္းလည္းခံစားရတယ္။

အရင္တုန္းကေတာ့ ကိုယ့္လူမ်ိဳးနာမည္ အမွန္ကိုထုတ္ေဖၚေျပာဆိုရမွာ ေတာင္ေၾကာက္ေနရတ့ဲဘဝ ဒါကြ်န္ေတာ္တို႔ကို လူမ်ိဳးတုံးေအာင္ လုပ္ေနတာ ခါေတာ္မွီစစ္ဆင္းေရးဆိုၿပီး ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူမ်ိဳးေတြကို ေမာင္းထုတ္ ထားတာေတြလည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ ရင္နာလို႔မဆုံးသလို မေက်နပ္ဘူး”ဟု ေျပာသည္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

39

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

နိဂုံး ကူကီးတိုင္းရင္းသားမ်ားသည္

ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္

အခ်ိဳ႕တုိင္းရင္းသားမ်ားနည္းတူ

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ

ေခတ္အဆက္ဆက္

အုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ားေအာက္၌

လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၊

ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ား၊

ႀကဳံေတြ႔ခံစားခဲ့ရေသာ

ဌါေနတုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးတမ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။ ကူကီးတို႔သည္ သကၠရာဇ္ (၁၉၁၇-၁၉၁၉) ခုႏွစ္မ်ားက နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္တုိ႔အား (၃)ႏွစ္တုိင္တုိင္

ရရာလက္နက္စြဲကုိင္ကာ

တိုက္ခုိက္ခဲ့သည္ကုိ

သမုိင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ

သိရသည္။

၁၉၄၇-၄၈

အိႏၵိယႏွင့္ ျမန္မာနုိင္ငံလြတ္လပ္ေရးကို နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်မွ ေပးအပ္ရာတြင္ ကူကီးေဒသကို အိႏိၵယနုိင္ငံအား ေလးပုံသုံးပုံ၊ ျမန္မာနုိင္ငံအား

ေလးပုံတပုံ

ခြဲေဝေပးခဲ့ရာမွ

ယေန႔အထိ

နယ္စပ္ေဒသ

နယ္ေျမအျငင္းပြားမႈမ်ား

ဆက္လက္

ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကူကီးလူမ်ိဳးသည္ အိႏိၵယနုိင္ငံ ေနရာအႏွံ႔အျပားတြင္ (၁၀)သိန္းေက်ာ္ ေနထိုင္လ်က္ရွိၿပီး ျမန္မာျပည္အႏွံ႔အျပားတြင္မူ အနည္းစု (၂)သိန္းခန္႔ ျပန္႔က်ဲေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ ၎လူဦးေရသည္လည္း ျမန္မာျပည္

တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးႀကီးတခုျဖစ္ေသာ

“ခ်င္း”

လူမ်ိဳးေအာက္တြင္

ေခတ္အဆက္ဆက္

အထူးသျဖင့္

ဗိုလ္ေနဝင္းလက္ထက္ အတင္းအဓၶမသြတ္သြင္းမႈေအာက္တြင္ ျပားျပားဝပ္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကရသည္။ ၁၉၆၇-၆၈ခုႏွစ္ စစ္အစိုးရလက္ထက္ ဗုိလ္ေနဝင္း၏ စစ္ကိုင္းတုိင္းအထက္ပုိင္း တမူးခရုိင္ ကေဘာ္ေဒသ (Kammang phai) ခါေတာ္မွီစစ္ဆင္ေရးတြင္ ခ်င္းေခါင္းေဆာင္ ဗုိလ္မႈဳးႀကီးဗန္ကူးလ္၏ အကူအညီကုိ ရယူကာ မိမိတို႔ေဒသရွိ ေက်းရြာေပါင္း(၆၀)ေက်ာ္မွ

ကူကီးျပည္သူ

အတင္းအဓၶမေမာင္းထုတ္ခဲ့သည္။ မေျပာရဲေလာက္ေအာင္

(၂၀,၀၀၀)ေက်ာ္ကို

ထိုအခ်ိန္မွစ၍

ျဖစ္ခဲ့သည္။

ထိုအခ်ိန္သည္

ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းစြာ

ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားသည္ အလြန္ခ်မ္းေအးေသာ

လက္နက္အားကိုးျဖင့္

မိမိကိုယ္ကုိ

ကူကီးလူမ်ိဳးဟု

ေဆာင္းရာသီျဖစ္ၿပီး

ရြာသားမ်ားကို

စစ္သားမ်ားက ေသနတ္မ်ားျဖင့္ ခ်ိန္ရြယ္ထားၿပီး မည္သည့္ပစၥည္းမွ ယူမသြားရန္၊ ေနာက္ကုိလုံးဝလွည့္မၾကည့္ရန္ ေနာက္ကိုလွည့္ၾကည့္ပါက ေသနတ္ျဖင့္ပစ္မည္ဟု ၿခိန္းေျခာက္ခဲ့သျဖင့္ မ်က္ရည္၊ မ်က္ခြက္နဲ႔ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရသည္။ အိမ္တြင္ ေမြးထားေသာ ကြ်ဲ၊ ႏြား၊ ၾကက္၊ ဝက္ တိရစၧာန္မ်ားကိုလည္း ခ်န္ထားခဲ့ရသည့္အျပင္ ရြာတုိင္းရွိ အိမ္တိုင္းတြင္ ေကာက္ရိတ္ၿပီးခါစျဖစ္ေသာေၾကာင့္

စပါးတင္းေပါင္းမ်ားစြာကို

ခ်န္ထားခဲ့ရသည္ဟု

၎ခါေတာ္မွီစစ္ဆင္ေရးကို

ကုိယ္ေတြ႔ခံစားခဲ့ ရသူမ်ားမွေျပာျပခဲ့သည္။ ထိုအျဖစ္အပ်က္ေနာက္ပုိင္းတြင္ မိမိတုိ႔ျမန္မာျပည္တြင္ ကူကီးဟူေသာ အမည္ကို အသုံးျပဳရန္ပင္​္ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔လ်က္ ရွိေနခဲ့ၾကၿပီး မိမိတို႔၏ identity (အမ်ိဳးသားေရးလကၡဏာ)ကုိ မေဖာ္ထုတ္ရဲသည္အထိ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုံးရွံဳးလ်က္ ရွိခဲ့ပါသည္။ ကူကီးလူမ်ိဳးတို႔သည္

“ခ်င္း”ဆိုသည့္

ေလာင္းရိပ္ေအာက္မွ

ရုန္းထြက္မရႏိုင္ျဖစ္လ်က္ရွိၿပီး

ရုန္းထြက္ရန္လည္း

ေၾကာက္ရြံ႕ေနရကာ ယေန႔အခ်ိန္အထိ တိုင္းရင္းသား အခ်င္းခ်င္းအၾကား ထပ္ဆင့္ကိုလိုနီျပဳခံရသည့္ လူနည္းစု ဌာေနတိုင္းရင္းသားျဖစ္သည္။ ၁၉၃၁ခုႏွစ္၊ ၁၉၅၂ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္အစိုးရမွ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ သန္းေခါင္စာရင္းမ်ားတြင္ ကူကီးတိုင္းရင္းသားမ်ား အေနျဖင့္ ကုတ္နံပါတ္၊ လူဦးေရရွိခဲ့ေသာ္လည္း ႏွစ္ေပါင္း (၃၀)ေက်ာ္မွ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ၂၀၁၄ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းတြင္ ကူကီးကို ထိန္ခ်န္ထားသည္မွာ (ကူကီးလူမ်ဳိးစုကုိ ကုတ္နံပါတ္မေပးဘဲ ကူကီးလူမ်ဳိးစု (RACE)ထဲမွ ေဆြမ်ဳိးစုနာမည္ (Clan)အမည္မ်ားျဖစ္ေသာ ထာဒို၊ ေခါင္ဆိုင္၊ ေဂြးသဲစသည္ျဖင့္ ေဆြမ်ိဳးစုအမည္မ်ားကုိ လူမ်ဳိးႏြယ္စုသဖြယ္ မွားယြင္းစြာ Code နံပါတ္ သတ္မွတ္ေပးသည္မွာလည္း) ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၏ ရသင့္ရထိုက္သည့္ ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးမ်ား ဆုံးရႈံးခဲ့ရသကဲ့သို႔ ႀကီးမားေသာ နစ္နာဆုံးရုံးမႈတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ (ကူကီးလူမ်ိဳးစာရင္းဝင္ ေဆြးမ်ိဳးစု(၂၀)ေက်ာ္ရွိေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသား(၁၃၅)မ်ိဳးတြင္ (၃)မ်ိဳးသာ ပါဝင္လ်က္ရွိသည္။)

40

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

သုံးသပ္ခ်က္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကူကီးလူငယ္မ်ားႏွင့္ ကူကီးတိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ရာတြင္ တတပ္တအားပါဝင္ခ်င္ေသာ္လည္း မိမိတို႔ေဒသေတာ္ ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ အထက္ပါ ေဖာ္ျပထားေသာ အခက္အခဲအတားဆီးမ်ားစြာ ႀကံဳေတြ႔ေနရပါသည္။ အထူးသျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသခံအာဏာပုိင္မ်ားမွ မိမိတို႔ကူကီး တိုင္းရင္းသားမ်ားအား အျခားတုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ တန္းတူမဆက္ဆံဘဲ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ အမႈအခင္းမ်ား

ျဖစ္ပြားပါက

အမွန္တကယ္က်ဴးလြန္သူမ်ားအား

ဖမ္းဆီးရာတြင္

လာဒ္ေပးလာဒ္ယူမႈမ်ားေၾကာင့္

တရားခံကို မေဖာ္ထုတ္နုိင္ျခင္း၊ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးငယ္ မ်ားအား မုဒိန္းမႈက်ဴးလြန္သူမ်ားကို ဖမ္းဆီးရာတြင္ သက္ဆုိင္ရာျပည္သူ႔ရဲမွ ပူးေပါင္းကူညီမႈ အားနည္းျခင္း၊ မွ်တေသာတရားစီရင္မႈအားနည္းျခင္း၊ ျပည္သူလူထုအား ကာကြယ္ရမည့္အစား လာဒ္ေပးသူမ်ားအား အကာအကြယ္ေပးျခင္း၊ တရားမဝင္သစ္ထုတ္လုပ္မႈမ်ားကို အာဏာပိုင္ မ်ားမွ ေဖာ္ထုတ္ဖမ္းဆီးရမည့္အစား ပူးေပါင္းပါဝင္ပတ္သက္ေနျခင္း (မူးယစ္ေဆးဝါး တားဆီးကာကြယ္ရာတြင္လည္း ထို႔အတူပင္ ျဖစ္ေနပါသည္။) ေျမလြတ္ေျမရုိင္းႏွင့္ လယ္ယာေျမမ်ားကို ေဒသခံျပည္သူမ်ားအား လုပ္ကုိင္ စားေသာက္ခြင့္ ေပးရမည့္အစား

ခရုိနီမ်ား(ေငြေၾကးခ်မ္းသာသူမ်ား)ကို

ေငြေၾကးရယူကာ

လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးေနျခင္း၊

ေဒသခံဌါေန

တုိင္းရင္းသားမ်ား၏ သေဘာထားရယူမႈ မရွိဘဲ၊ ေလးစားမႈမရွိဘဲ ေျမေပၚေျမေအာက္ သစ္ေတာထြက္ပစၥည္းမ်ား၊ သဘာဝသယံဇာတမ်ားကို

ႀကိဳက္သလို

စီမံခန္႔ခြဲေနျခင္း

လိုအပ္ပါက

ဥပေဒမ်ားကို

အာဏာပိုင္မ်ား

လိုရာဆြဲယူက်င့္သုံးေနျခင္း စသည္ျဖင့္ ႀကဳံေတြ႔ေနၾကရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတို႔ ကူကီးေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားသည္ ကူကီးျပည္သူလူထုႏွင့္ ေဒသခံတုိင္းရင္းသား မ်ားကုိယ္စား သက္ဆုိင္ရာ

Stake holder မ်ားကို

ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားအား အျမန္ဆုံးျဖည့္ဆည္းေပးရန္ ေလးေလးနက္နက္

ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

41

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား (က) ေဒသခံအာဏာပုိင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား • ေဒသခံအာဏာပုိင္မ်ားျဖစ္ေသာ

(ျပည္သူ႔ရဲ၊

လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဌါန၊

အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌါန

စသည္)

တို႔အေနျဖင့္ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ လူမ်ိဳးေရးခြဲ ျခားမႈကိုအျမန္ဆုံးရပ္တန္႔ရန္။ • နယ္စပ္ေဒသရွိ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ဘဝ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လုံၿခဳံေရးကို သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ားမွ အကာအကြယ္ ေပးရန္ႏွင့္ တရားရံုးမွ သက္ငယ္မုဒိန္းမႈမ်ားကို မွ်တေသာတရားစီရင္မႈ ရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္။

(ခ) စစ္ကုိင္းတိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရ • တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရအေနျဖင့္

မိမိတို႔ေဒသတြင္

ႏိုင္ငံေတာ္မွေရာက္ရွိလာသည့္

အေကာင္အထည္ေဖာ္မည့္

မည္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ိဳး ကိုမဆို လူထုအား ႀကိဳတင္အသိေပးတိုင္ပင္ ညွိနုိင္းကာ သေဘာထားရယူျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္ (Free Priority Inform Concent, FPIC) အတုိင္း လုိက္နာေဆာင္ရြက္ရန္။ • တမူးခရိုင္အတြင္းရွိ

သစ္ေတာႏွင့္

ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈျပႆနာမ်ားကိုေဖာ္ထုတ္ကာ

ထိေရာက္ေသာ

အေရးယူမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ႏွင့္ လယ္ယာေျမသိမ္းဆည္းမႈမ်ားကို ဓါမဦးခ် မူလလုပ္ကိုင္သူေဒသခံေတာင္သူ မ်ားထံျပန္လည္ေပးအပ္ႏိုင္ေရး အျမန္ေဆာင္ရြက္ေပးရန္။

(ဂ) ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ • ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚဖိႏွိပ္မႈႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို အျမန္ဆုံး ရပ္တန္႔ ေပးရန္ႏွင့္ မိမိတို႔၏ရပ္တည္မႈကို အသိအမွတ္ျပဳေပးရန္။ • ကသည္းလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ားကို အျမန္ဆုံးေမာင္းထုတ္ေပးရန္။ • တန္းတူညီမွ်ေရးႏွင့္ စစ္မွန္သည့္ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္ ေပၚေပါက္လာေစရန္ အဟန္႔အတားျဖစ္သည့္ ၂၀၀၈

ဖြဲ႔စည္းပုံေျခခံဥပေဒကို

ဖ်က္သိမ္းေပးရန္ႏွင့္

ဖက္ဒရယ္ကိုအေျခခံသည့္

ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ

အျမန္ဆုံးေရးဆြဲေပးရန္။ • လူ႔အခြင့္အေရး၊

ဌာေနတုိင္းရင္းသားအခြင့္အေရးႏွင့္

အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးသာမက

နုိင္ငံတကာမွ

သတ္မွတ္ထားေသာ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားတြင္ ပါဝင္သည့္အခ်က္အလက္ မ်ားကုိ ေလးစားလိုက္နာရန္ႏွင့္ တနိုင္ငံလုံး အတုိင္းအတာျဖင့္ အျပည့္အဝအေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးရန္။ • ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ေနစဥ္ကာလတြင္ တိုင္းရင္းသားေဒသ ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈစီမံကိန္းမ်ားသည္ ပဠိပကၡကိုပိုမို ျဖစ္ေပၚေစသည့္အတြက္ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ႏွင့္ သတၳဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းေပးရန္။

(ဃ) ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသို႔ • ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ား ေနရာေဒသတြင္ရွိ သဘာဝသယံဇာတမ်ားကို မိမိတို႔ဘာသာ စီမံခန္႔ခြဲပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ ဒီမိုကေရစီဖက္ခရယ္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမေရးဆြဲႏိုင္သည္အထိ ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈအား မျပဳလုပ္ရန္။

42

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ေနာက္ဆက္တြဲ တမူးခရိုင္အတြင္းရွိ ေက်းရြာအမည္စာရင္းမ်ား

* ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ဝန္က်င္တြင္ စစ္အစိုးရတည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ေက်းရြာသစ္မ်ား

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

43

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

ကိုးကားခ်က္မ်ားႏွင့္ သတင္းရင္းျမစ္ရယူျခင္းမ်ား ၁။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးဟူသမွ်ဆုံးရႈံးေသာ ကူကီးလူမ်ိဳးမ်ား စာအုပ္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္။ ၂။ Facts about the Kuki ၃။ -

http://www.mizzimaburmese.com/article/21921

-

http://www.mizzimaburmese.com/article/28874

-

http://www.mizzimaburmese.com/article/8158

-

http://burmese.dvb.no/archives/170607

-

http://burmese.dvb.no/archives/225670

-

http://burmese.dvb.no/archives/206747

-

http://burmese.dvb.no/archives/182630

-

http://burmese.dvb.no/archives/151641

-

http://burmese.dvb.no/archives/129876

-

http://burmese.dvb.no/archives/111096

-

http://news-eleven.com/news/6699

44

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

ကီးလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ(၂၀၁၀-၂၀၁၇)

uluD;ausmif;om; vli,frsm;tzGJY

45