Nagtutulungang magulang
Brigada Pagbasa pinaigting ng SEAG
Ang Brigada Eskwela o National Maintenance
Week ay ang paglilinis sa paaralan upang maging handa sa darating na pasukan.
Subalit hindi lamang ang kahandaan ng paaralan ang ginawa ng mga guro at mga magulang kundi pati na ang pabasa para sa mga bata.
Nakilahok ang mga magulang nga mga bata sa paggawa ng mga instructional materials upang matulungan ang mga guro sa pagpapabasa sa pagsisimula ng klase. Kasama ang mga guro sa paaralan.
Ito ay bilang pagtugon sa tawag ng DepEd sa pagpapigting ng pagbasa sa paaralan.
“Panahon pod ni nga makatabang mi sa mga maestra”.
Binigyan ng mga gamit na gagawing mga materyales. Agosto 12, 2022 panahon ng Brigada Eskwela 2022.
READING RECOVERY
LEARNING LOSS TINUTUKAN
LRP ginawa ng paaralan
Ipinatupad ng Simon Edgar A. Garay Elementary School ang Learning Recovery Period (LRP). Ito ay para sa mga kabataang na nagkaroon ng learning loss sa panahon ng pandemic.
“Nakakatulong ang LRP sa kabataan lalo na na nahihirapan na ngayon magbasa ang mga mag-aaral dahil hindi sila naka-
pasok ng dalawang taon”.
Ngayon na bumalik na ang face to face class ay sinuguro ng DepEd at ng Bislig City Divison ang pagpapatupad ng LRP para sa pagbabasa ng mag-aaral.
Umaabot ng isa at kalahating oras (1.5) ang LRP sa bawat klase. Ito ay para sa literacy at numeracy.
“Ginagawa ng mga guro ang
Psychosocial Activities isinagawa
“ Binibigyan sila ng ibat-ibang gawain gamit ang PSAP isang gabay sa mga guro kung ano ang ibibigay ng gawain” sabi ng coordinator dito.
Sa pamamagitan nito, nabibigyan ang mga mag-aaral na
bigyan pansin ang kanilang mental health bago sila isabak sa pormal na klase. Layunin din nito na mabigyan ng sapat na panahon ang mag-aaral na maging pamilyar sa mga gawain sa paaralan na dalawang taon nilang di naranasan.
Masabi ang kanilang nararamdaman para sa unang linggo ng klase at iba pang mga aktibidad. Ang gabay ang gigamit ng lahat g guro sa paaralan.
(Rachel Ann A. Reyes)
LRP tuwing umaga bago magsimula ang klase. At hapon bago an uwian. Tinuturuan sila ng maayos ng guro sa pagbabasa, at pag compute.”
Isa ang Simon Edgar A. Garay Elementary School sa nagpatupad ng LRP sa lahat ng 211 na studyante ngayong TaunangPampaaralan 2022-2023.#
Tomo 3. Isyu 1 Opisyal na Pahayagang Pampaaralan ng Simon Edgar A. Garay Elementary School Agosto - Marso 2023
NARARAMDAMAN . Bata sa Kindergarten na ibinahagi ang kanyang nararamdaman sa unang linggo ng klase. Larawang Kuha ni Rosie R. Salazar
Isa ang Simon Edgar A. Garay Elementary School sa mga paaralan na nagsagawa ng Psychosocial activities sa mga bata bago simulan ang pormal na klase sa taon.
Magaaral sa Grade 1 na nagtutunog at nagbabasa ng mga letra sa panahon ng LRP.
Larawang kuha ni Kent Jairus Dyre M. San Jose
(Rachel Ann A. Reyes)
Remedial Class Pinalakas Sirang tubo, inaksyunan 9 sa 10 2 3 7 9 Mental Health Issue ba? 10 Kwento
Irrigation
NAGTUTULUNGAN. Mga magulang mula sa Unang baitang habang gumagawa ng mga Reading materials.Larawang Kuha ni Kent Jairus Dyre M. San Jose
ng di makuhang titulo ng lupa Sa kabila ng kaba at pag-aalinglangan Drip
13 14 15 18
Anatomiya ng school bag
20
Nabigong Pangarap
Nodalo, wagi sa triple long jump
Turo ni mama 2022 Brigada Pagbasa inilunsad
Bilang suporta sa Programang “Every Child a Reader Program”, Project REREAD, at pagpapaigting ng relasyon ng mga magulang at paaralan.
Inulusad ng paaralan ang Brigada Pagbasa kasabay ng Brigada Eskwela 2022. Isang programa ng DepED na naglalayong matulungan ang mga bata sa kahinaan pagababasa at pagkwenta.
Pinangunahan ng Reading coordinator na si Gng. Sheilah Marie A. Budiongan at Marialina
Sabando, Brigada Eskwela Coordinator. Dinaluhan ng mga magulang at volunteer
40 minuto
Martes - Biyernes ang inilalaan para sa Remedial Classes
readers ang orientasyon at paglulunsad ng programa kung saan pinaintindi sa kanila ang kanilang magiging bahagi sa programang ito.
Nagkaroon ng eskedyul ang mga magulang tatlong beses sa isang linggo upang tulungan ang mga guro at mag-aaral sa paaralan.
Isa rin ito sa uri ng remedial reading program na kung saan, mga magulang at mga guro na ang nagtulungan para sa ating mga kabataan.
“It takes a whole village to educate a child” ika nga.
(ni: Kent Jairus M. San Jose)
Sa pagbasa may pag-asa
Remedial Class pinalakas
Kaalaman, kasanayan kailangan-SDRRMC
National Disaster Resilience Month pinaigting
‘4Ks – Kamalayan sa kahandaan, katumbas ay kaligtasan’, ito ang temang ginagamit ng nagkaroon ng 3rd quarter simultaneous Earthquake drill noong ika – 3 ng Setyembre 2022. Layunin ng Earthquake drill na ito ang ipaliwanag at paigtingin pa ang pag-intindi ng mga bata sa kahalagahan ng kaalaman tuwing darating ang lindol.
Si G. Peter John A. Gorgonio ang pampaaralang tagapagugnay o SDRRMC ang siyang nagpaliwanag at nagpaintindi sa mga bata sa dapat gawin tuwing may mga sakuna.
“ Kahit maliliit na bata ay dapat alam ang kahit simpleng dock, cover and hold upang maging sila ay maging ligtas”, ani niya. Ang earthquake drill ay dinaluhan ng lahat ng mag-aaral mula Kindergarten hanggang Ikaanin na baitang
“Demonstration and lecture is also required before conducting the drill” dagdag pa niya.
Ginanap ang nasabing earthquake drill alas 9:00 ng umaga.#
Sirang tubo, inaksyunan
Dagliang nasolusyonan ng Mababang paaralan ng Simon Edgar A. Garay ang suliranin sa bayarin sa tubig.
Hindi inakala ng principal na ang sirang tubo pala ang dahilan ng paglaki ng bayarin sa tubig.
sa tubig” ayon kay sir Peter na guro ng ikaanim na baitang
Kumuha sila ng mga gamit sa canteen. Marunong din magkumpuni si Sir Peter sapagkat siya ang EPP coordinator ng paaralan.
“Ang mga letra para sa akin ay walang silbi, kung may librong ibinibigay sa akin, litrato lamang ang aking pinapansin.”
Saloobin ng isang batang mahina pagdating sa pagbabasa. Bilang pinakamahalagang kakayahan na dapat niyang matutunan. Mahirap para sa batang ito na intidihan ang mga leksyon lalo na pagdating sa mga pasulit at lalong lalo na sa batang
nasa ikatlong baitang na. Na hindi nakapasok sa paaralan ng dalawang taon.
Upang matulungan ang mga batang ito, pinalakas ng paaralan ang remedial classess.
Naglalaan ng 40 minutong remedial classess ang guro tuwing martes hanggang byernes ng mga aralin na di nila nakuha sa araw na iyon.
Ang mga reading kiosks at
kanya kanyang silid aralan ang lugar kung saan nila tinturuan ang kanilang mga kaklase.
May mga babasahin na pang ikatlo o ikaapat na baitang ang ginagamit ng mga bata dahil mas madali itong basahin at simple lang intindihin.
Lahat ng mga batang hindi nakakuha sa leksyon ay binibigyan din ng mga worksheets. Ginagamit din
ng mga guro ang mga flashcards na Basic sight words upang di sila mahirapan.
Kung ikukumpara ito sa nakaaraang mga buwan, may nakikita namang pagbabago.
Dahil dito ipinagpalagay na epektibo ang paraang ito kaya ginagamit na rin ito sa ibang asignatura at sa ibang grado. Positibo naman ang Principal ukol dito.$
Inayos ni Sir Peter John A Gorgonio kasama ang isang estudyante na si John Paul ang nasirang tuno ng gripo sa likod ng paaralan.
Ito ay matapos e report ng isang estudayante na nasira ang gripo dahil sa katagalan nito. kumuha ng mga gamit si Sir Peter at inayos ito.
“ Ato ni ayuhon dili nata maghulat sa water district kay mudako samot ato bill
“Tipirin natin ang tubig, gumamit ng baso tuwing tayo ay nagsisipilyo ay gumamit tayo ng baso, tuwing maghuhugas ng kamay ay siguruhin natin na nakasara ng maayos ang gripo” dagdag pa ni sir.
Naayos ang gripo at pinagpatuloy nila ang paghahanap ng iba pang posibleng butas o sirang tubo sa linya.
MAGING MAPAGMASID. Mga bata mula sa ikalawang baitang habang palabas ng kanilang silid aralan, panahon ng earthquake drill. Larawang kuha ni Jocelyn C. Arniego
MAGTIPID NG TUBIG. Sirang tubo na inireklamo at inaksyunan naman kaagad ng EPP coordinator para maayos agad. Larawang kuha ni Kent Jairus Dyre M. San Jose
BALITA OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 2
BUONG PUSO. Pagpirma ng isang Reading Volunteer sa Pledge of Commitment. Larawan ni Maria Lina A. Sabando
KOOPERASYON. Mga bata sa ikatlong baitang sa habang nililinang ang kakayahan tuwing RRE. Larawan ni Flordeliza
ni: Rachel Ann A. Reyes
BALITA OPISYAL
PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO MARSO 2023 3
(Rachel Ann A. Reyes)
NA PAHAYAGANG
Batang Journalist, sumailalim sa Training Writeshop
ni: Marjorie Sillador
Bilang pag hahanda ng paaralan sa darating na 2023 Division Schools Press Conference, sumailalim ang mga coaches at mga batang campus journalist ng Simon Edgar A. Garay Elementary School sa School Based Training Writeshop on Campus Journalism na ginanap noong ika 28 ng Enero 2023. Ito ay dinaluhanng mga coach at 8 Campus journalist .
“Ito po ay makakatulong upang ma sariwa po namin ang aming natutunan at madagdagan pa ang aming kaalaman. Para din po ito sa amin upang maipaabot namin sa kapwa mag-aaral ang mga balita sa paaralan“ ayon sa isang campus journalist.
Lahat ng individual events mayroong iba ibang speaker na siyang na siyang nakatulong upang mahasa ang kanilang kaalaman. Pinangunahan ni Maam Rosie Salazar - ang School Paper Adviser ng SEAG ang nasabing writeshop.
Ang ibang mga coach ay sumailalim na sa District Writeshop kung saan sila ay nagkaroon na ng kaalaman kung paano ito gawin.
May writeshop na ginagawa pagkatapos ng bawat event. Kung saan sila ay susubok na magsulat. Ang mga coach ng bawat event ang nagbabasa at nagwawasto ng mga gawain o sulat ng bawat campus journalist.
“ Magsulat jud mam para makabalo kung unsaon ang pagsulat. E apply ang naka-onan namu sa speaker” sabi ng isang campus journalist.
Temporaryong Silid - aklatan isinakatuparan
Bilang pag suporta ng panawagan sa pagkakaroon ng silid aklatan sa paaralan na siyang gagamitin sa muling pagbabalik ng face to face, hinati ang E-classroom ng Simon Edgar A. Garay Elementary School upang maging temporayong silid-aklatan.
Sabi ng LR
Organikong pagtatanim, sinimulan
Dahil sa layunin ng programang gulayan sa paaralan na mabawasan ang mga batang kulang sa timbang, hinikayat ng paaralan ang mga magulang at mga kabataan na mag tanim ng gulay sa paaralan at maituro sa mga batang mag-aaral kung anoano ang mga sustansiyang naidudulot sa katawan sa araw-araw na pagkain ng gulay.
Ang mga myembro ng TUPAD tumulong narin upang maipatupad ito sa paaralan. Sila ang naghanda at nagtanim ng gulay sa likod ng paaralan.
“Dapat gayod mam magtanom kay para pwede ra magamit sa bata dri sa skwelahan”, sabi ng isangnanay.
Lalo nasa panahon ngayon na parami ng parami ang wasted children, mas mainam na ituro sa paaralan ang pagkain ng gulay upang magkaroon sila ng
magandang performans sa paaralan.
Bahagi ito ng Project Tanom na malakawang ipinapatupad sa paaralan.
“Presko ug natural ang gamiton nato na pataba mam para tambok gayud ato tanom.”
Dagdag ng isang nanay na myembro ng TUPAD.
“Nanghinaot me na tana magpadayon pa ang suporta sa amoa para mapadayon ang gulayan” sabi ng isang guro.
“Maging sa tahanan ay gumagamit din kami ng organikong pataba tulad ng pinabulok na dahon at balat ng mga gulay sa compost pit. Naa pod mi gulayan sa amo balay mam nga naggamit rapod mi og organiko nga pataba.” paliwanag ni Edna Dumali na nasa iakaapat na baitang. #
Manager sa paglilibot at pag bisita niya sa paaralan upang tingnan ang silid aklatan, “ kinahanglan gayud natu na maghimo bisan temporary lang nga library para sa atong mga koleksyon aron ma preserve ni siya kay dili dali mahimo ani.”
“ Since dili pa functional ang inyong computers pwde siguro ato e temporary ug butang diha ang inyong library o collections natu sa LR” dagdag pa niya. Sa senyas ng punong guro, hinati ang e-classrom sa tatlong bahagi, Clinic, E-classroom at library. Sa tulong MOOE fund, nahati ang e-classrom at naisakatuparan ang pagkakaroon ng library sa paaralan. Maayos na din ang mga koleksyon ng LR at magkakaroon na ang mga bata ng dagdag na lugar upang magbasa tuwing tanghali. #
Malnutrisyon sa paaralan nilabanan
Naitala ngayong School Year na tumaas ang bilang severly wasted at wasted children o batang kulang sa timbang sa paaralan
Dahil dito ipinatupad ng paaralan ang SBFP o School Based Feeding Program kasama ang gulayan sa paaralan upang mabawasan ang mga batang kulang sa timbang.
“Maayo na siya para sa mga bata kay para mukaon jud sila ug gulay” sabi ng isang magulang na nagluluto para sa mga bata. Marami kasi sa mga
batang ito ay hindi kumakain ng gulay sa kanilang mga tahanan.
“Makatabang siya sa bata ma’am kay mukaon man jud siya dri sa skwelahan kay naa iya mga klasmet nga kauban niya”,dagdag pa niya. Dahil din dito, hindi nag-aabsent sa paaralan ang mga batang ito.#
13%
KALUSUGAN NG KABATAAN. Mga kasapi ng TUPAD isunulong ang organikong pagtatanim. Larawang kuha ni Ruth M. Lahoy
FOCUS Si Rachel Ann Reyes, news writer na tutok sa pagusulat ng balita bilang kanyang output. Larawang kuha ni Kent Jairus Dyre M. San Jose
ni: Rachel Ann A. Reyes
BALITA OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 - ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 4
ni: Shane Mae O. Aranquiz
BALITA OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 5
ni: Rachel Ann A. Reyes
NATUPAD NA HILING. Si Don-don na nagpipintura, ang naatasang magtrabaho sa paghati ng E-classrom. Larawan ni Maria Lina A. Sabando
BASELINE. Mga mag-aaral habang kinukuha ang timbang bilang baseline data sa Nutritional Status Report. Larawan ni Jocelyn C. Arniego
28
mga bata na naitalang kulang sa timbang
bahagdan ng mga batang kulang sa timbang sa buong paaralan
ni: Kent Jairus Dyre M. San Jose
RA 9003, pinaigting
SPG, YES-O pinangunahan ang waste segregation
Bilang pagtugon sa RA 9003 ang tamang pamamahala ng basura sa paaralan o proper waste management disposal, ipinatupad ng paaralan ang paghihiwalay (segregation) ng mga basura.
Ang pangulo ng SPG (School Pupil Government) at Pangulo ng YES - O (Youth for Environment in Schools Organization) ay nagtalaga ng skedyul sa pangongolekta ng nakahiwalay na mga basura.
Ang bawat silid aralan sa paaralan ay may taglilimang basurahan upang maisagawa ng mga bata ang tamang pamama-
hala sa basura.
Tatlong beses sa isang linggo ang pangungukolekta, tuwing lunes,
9 sa 10
ADIKSYON SA SOCIAL MEDIA
Hindi ipinagbabawal ang mga cellphone sa mga bata, lalo na na galing tayo sa dalawan taong pandemya na siyang naging aliw ng mga bata sa lockdown. Hindi rin bawal ang pagtitiktok, facebook post at iba pang gamit ng social media.
Subalit, hindi maiwasan na maadik ang mga kabataan sa social media
lalo pa’t ginagawa nila itong libangan.
May mga di mabuting epekto ito sa mga mag-aaral lalo pa at bumalik na ang face to face classess.
Ang K-12 curriculum ay may malaking porsyento sa mga performance tasks.
Dahil dito, maraming mga mag-aaral ang bumabawi at naninigurong may maipasa o magawang performance task sa bawat asignatura. Malaking tulong ang computer shop, social media at online apps lalo na sa
merkules at biyernes. Itinatapon sa MRF ang mga basurang nakolekta na siyang
dinadala naman sa MRF ng barangay upang makuha ng garbage truck. #
Nangungunang mag-aaral kinilala
Meeting kung saan pinaalam ng mga guro ang kasanayan ng mga bata sa unang markahan ng 2022-2023.
Ginawa rin ang orientasyon ng DO 34, 2022 at planu tungkol sa nalalapit na family day.
Pinapirma din ang mga magulang ng mga card sa unang markahan.
PATNUGUTAN
Punong Patnugot:
mga guro, magulang at mga bisita mula sa PTA at Barangay Council. Kung saan namigay ang council ng papremyo. $
mga aralin na kailangan hanapin online.
9 sa bawat 10 kabataan sa paaralan ang pumupunta sa mga computer shop o nagseselpon pag-uwi. Hindi na na nauutusan ang iba bata sapagkat nakatutok na sa social media. Naapektuhan din ang kanilang pagaaral sapagkat mas pipiliin nilang hindi pumasok para mag selpon lang buong araw o magtambay sa mga computer shop.
Nagiging pasaway na rin ang iba may di mabuting ugali na minsan
dahil sa impluwensya ng social media. May mga mag-aaral naman na di na halos maalis ang mata sa cellphone. Nagiging dahilan narin ang pagka-adik sa cellphone ang pagkasira ng mata at ang iba kamatayan dahil sa hindi sapat na tulog at hindi mabuting lifestyle. Mayroong mabuti at masamang epekto ang social media. Kailangan lang disiplina at paalala ng mga magulang
3.6 Billion
Epekto ng facebook sa pagaaral mo, positibo o negatibo?
Dania Quijote
Pangalawang Patnugot:
Francis Jessiel C. Edulan
Pamamahalang editor:
Shane Mae O. Aranquiz
Kasabay ng pagpirma ng card at General Assembly Meeting, kinilala din ang mga nangungunang magaaral sa unang mark-
ahan ng sa mababang paaralan ng SEAG noong Nobyembre 12, 2022.
Kinilala ang mga
nangunang mag-aaral mula Kinder hanggang ikaanim na baitang.
Nagkaroon din ng
General Assembly
Ang nasabing programa kay dinaluhan ng mga mag-aaral mula kinder hanggang ikaanim na baitang
Tagasulat:
Balita: Rachel Ann A. Reyes
Lathalain: Marjorie S. Sillador
Agham at teknolohiyang lathalain:
Shane Mae O. Aranquiz
Isports: Chloe B. Alo
Kartong Editoryal: Princess Mycah Parcotilo
Rosie R. Salazar
Punong Tagapayo
Maria Delia I. Comiling
Pangalawang Tagapayo
Ayon sa pananaliksik sa 2022. Higit 3.96 billion na ang cellphone subscribers sa buong mundo at tumaas pa ito. Nasa 100 800 000 ay gumagamit o aktibo sa facebook sa Pilipinas ng Hunyo 2022 o 87.6% ng populasyon ng bansa. Masama ang dulot nito sa mag-aaral kung ating susuriin. Kahit ang mga batang nasa elementarya ay may mga account na sa facebook.
Hindi man lahat subalit 67% ng 211 ng mga bata sa paaralan ay meron nito.
Maraming mga magaaral ang bumaba
ang marka dahil nababawasan ang oras sa pag-aaral, at ang iba nawawalan ng gana sa pagkain dahil sa inaatupag nalang ang cellphone at hindi na nilalagay. Ang iba naman ay inuubos na ang baon sa pagloload o inuubos ang ipon para makaonline at ang masama pa, nangungupit na ang iba para may pang load. Sa kabilang banda, may mabuting dulot ba ito?
Ayon sa pananaliksik, ang mga gumagamit nito ay nagkakaroon ng maraming kaibigan, at naipapakita nila
kung sino sila. Na kung tutuosin wala naming kaugnayan sa pag-aaral pero napapaunlad ang kompyansa sa sarili. Yun lang, nahuhubog ang iyong pagkatao, dumadami ang iyong kaibigan, subalit sila ba ay nakatulong? Para sa isang batang tulad ko, tayo nga ay nag-aaral upang mahubog ang ating pagkatao, marami naman tayong kaibigan sa paaralan hindi ba, at tsaka may mga aktibidad sa paaralan at sa silid aralan na nakakatulong upang tayoy umunlad na hindi
Tagakuha ng larawan: Kent Jairus Dyre M. San Jose
ni: Dania Quijote
PARA SA KALIKASAN. Mga membro ng SPG (School Pupil Governent) at Youth for Environment in Schools Organization (YES-O) habang naghihiwalay ng mga basura. Larawan ni Rosie R. Salazar
BALITA OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 6
ni: Rachel Ann Reyes
PREMYO NG KASIPAGAN. Nangungunang mag-aaral sa unang baitang kasama ang Principal at membro ng Kahayag Barangay Council. Larawan ni Anne Llanos
EDITORYAL OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 - ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 7 TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - DISYEMBRE 2022
“ Kanus-a man ta pwde magsuspend og klase? ato diri karon mahibaloan”
Problema sa basura aksyunan
Hindi na biro ang problema ng basura sa paaralan at dapat na malunasan ito sa madaling panahon. Sa bawat pagtatapos ng recess, napapansin ang mga balat ng ice candy at mga basura sa paligid.
Nagiging problema ang basura lalo na pag may dumating na mga bisita, hindi agad nalilinis ang mga kalat sapagkat lahat ng bata ay nasa loob na ng kanilang silid aralan.
Nagiging marumi ang paligid ng paaralan. Ang mga basurahan naman sa bawat klase ay masyadong malayo sa Canteen upang tapunan ng basura.
Ang paglalagay ng kahit ng basurahan na malapit sa canteen ay isang paraan upang masolusyonan ang problemang ito. Sa pamamagitan nito, nagiging malapit lang ang basurahan at maiiwasan ang pagtatapon kung saan saan.
Ang mga taong nasa canteen naman ay pwede ng magpatulong sa pagpulot ng basura habang sila ay nagbabantay ng kanilang paninda. Pwede na rin nilang linisin ang kanilang kalat sa pagtitinda at itapon ito ng mas malapit sa kanilang tinitindahan.
Maraming sites sa internet ang kadalasan na naaccess ng mga kabataan. Kabilang dito ang facebook, twitter, instagram, at mga laro tulad ng Dota, Clash of clans at kung ano ano pa. Sa isang klik lamang ay maaari ka nang mapabilang sa isa o sa lahat ng mga ito. Malaki ang impluwensiya ng media sa ating mga kabataan lalo na sa kanilang pang-araw-araw na pamumuhay at pag-iisip. Kung iyong titignan, malaki ang kaibahan ng mga kabataan noon at ngayon.
Maraming kabataan na ginagawa ang mga social networking sites na ito bilang libangan. Pero ano nga ba ang mga epekto ng mga ito sa kabataan sa panahon ngayon?
Unang bagay dito ay ang pagiging tamad ng mga kabataan sa pag aaral dahil sa mga sites na mayroon ay nahahati ang kanilang atensyon. Mas marami pa silang ginugugol na oras sa pag access o paglalaro kaysa sa pag aaral. Mas nagiging interesado sila sa mga bagay na makikita sa sites kesa pagtityaga sa mga aralin sa paaralan. Dahil din sa mga social networking sites na ito ay nagiging aktibo ang mga estudyante sa latest na bagay at sa kung anong uso. Dahil din sa mga social sites na ito, marami sa kanila ang nalululong
sa mga larong kinasisira ng kanilang pag aaral. May pagkakataon pa na hindi sumisipot ang ibang magaaral makapaglaro lamang ng mga
Dota o clash of clans ang iba naman pumapasok nga pero di naman nakikinig sa guro dahil nagfacebook lamang.
Sa kabilang banda, magagamit ito sa kasamaan para manloko ng kapwa. Maraming naibabalita sa telebisyon ang mga ganitong eksena na sa pamamagitan ng media ay maraming nabibiktima sa mga panloloko.
Dapat tayong maging maingat sa paggamit ng mga media. Sa mga magulang ng ating kabataan, gabayan ang inyong mga anak ng sa gayon ay hindi nila magamit sa kasamaan ang media. Ipaliwanag sa mga anak ang kanilang nakikita sa mga website na kanilang pinupuntahan. Alam na ninyo ang impluwensiya ng media at kung paano ito magagamit sa mabuti at masamang paraan. Disisyon na ninyo kung anong paraan ninyo ito gustong gamitin. Basta ito may tamang gabay at may takdang oras kung kailan ito gagamitin upang mapangalagaan din ang kalusugan ng ating mga kabataan.
Mental Health isyu ba?
Ni: Shane Mae O. Aranquiz
Ipresenta ng Department of Education na umabot sa 404 estudyante ang nasawi sa pagpapakamatay habang 2,147 naman ang nag-suicide attempt noong taong 2021.
Ano ang Mental Health?
Kasama sa mental health ang emotional, psychological, at social well-being o pagiging magaling at mabuti ng bawat isa. Tumutulong ito kung paano natin hinaharap ang stress o mga pagsubok sa buhay, paano ang ating pakkipaghalu-bilo sa iba. Iba iba ang mental health sa bawat bahagi ng ating buhay, mula sa pagkabata hanggang sa pagtanda. (https://www.ritemed.com.ph/mental-health)
Sikolohikal na dahilan
Kalungkutan
Ayon sa napakaraming pag-aaral ang kalungkutan ay may malaking ugnayan sa mental health ng isang tao. Kung saan, ang pagkawalay ng kabataan sa kanilang mga kaklase, kaibigan, at magulang ay maaaring magdulot ng matinding kalungkutan sa kanila at pagbigat ng kanilang pakiramdam, dahil sa pag-aakalang nag-iisa sila.
Online Class
Para maituloy ang pag-aaral sa gitna ng pandemya. Ang Pilipinas ay sumailalim sa online class, kaya’t ‘di na nakapagtataka kung ang mga kabataan ay madalas na nakaharap sa gadgets at matagal silang nakakababad sa screen. Ang matagal na exposure sa gadgets ay maaaring iugnay sa pagtulog ng isang tao dahil nawawalan sila ng sapat na tulog sa paggamit nito.
Marami ring kondisyon sa kalusugan ang maaaring palalain ng kawalan ng sapat na tulog tulad ng pagkakaroon ng mababa at hindi malusog na mental health.
(https://hellodoctor.com.ph/fil/pagiging-magulang/mental-health-ng-kabataan/)
Halos lahat ng nabanggit ay naranasan ng mga kabataan lalo ng ng panahon ng pandemya. Hind natin naranasan kailanman ang pandemya, hindi natin alam paano ito malampasan at lalong hindi natin alam ang kinabukasan.
Plastic Surgery
Tinanong namin ang ilang mga bata sa highschool at senior highschool. Ito ang ilan sa kanilang mga sagot.
Pulso ng Masa uban tao na dili makakaya sa operation then dapat kabalo ta makuntento kung unsay naa sa atong kaugalingon og kung unsa ang gihatag sa atoa sa Ginoo” – Jhanicha
“Hindi ok, even do it will change the physical appearance of an individual it cannot change you as a person and sooner there are side effects on medicines used in surgery and we should be contented on what we have.” –Flordiwena
lawas ang opera ikapatay gud na ...then.isa pa ka reason na dli na liable is dapat makontento nalang sa kong unsa ang physical apperance nimo, di f naa manang bully2, discrimination or whatever, ignore nalang basta kay di mn cguro sala ang pag ka maot, pag ka mubo sa ilong ..etc”
- Christine Dave
ito po ay nagpapababa ng kompyansa sa ating sarili at pagkatao, nawawala an gating pagkatotoo sa sarili at magiging mitsa ng depresyon”
Pwede rin na maging sanhi ng kanilang kalungkutan ang pagkakaroon nila ng isyung pampamilya dahil sa mga epekto ng pandemic sa kanilang pamumuhay.
Pag-aalala
“Ok napod kay if mag pa surgery man ko, body ramn nako ang mag bag o, dli mn akoa attitude” – Dave
Paano kung may mag sponsor?
Kahit sa paaralan, hindi tayo tinuruan paano mapanatiling maganda ang mental health. Kung mayroon man tayong nagawa o ginawa ng mga magulang sa atin hindi rin natin alam kung maganda ba ito sa mental health.
“ Dili na good, although maka pagwapa gwapo or whatever ng surgery, dili gihapon na maayo kay the main reason is daghan gud side effets ana na maka cause ug death especially during sa operation if dli kaya sa imong
“No, because even if it changes your personality, but are we happy to change what our lord has given to us, because for me you have to accept what he given to us, no matter who we are, as long as we do good to our neigbors, and do our responsibility as a person” – Jordan
”Para sa ako kay dili kay first of all dili siya maayo para sa atong lawas kay naay
“Ok lang, kung yan ang nakapagpapasaya sayo, sino ba sila para pigilan ka as long as wala kang sinasaktang iba.” –
Sir Edwin “ I believe hindi, ito po ay isang kalapastanganan, dahil po ang katawan natin ay isang templo, gawa mula sa imahe ng Diyos,
“Hindi pa rin po ako papayag, dahil mas lalo po akong magiging estranghero sa sa sariling ako”
Sa panahon ng pandemya hangga’t maaari kailangan nasa bahay lamang ang mga kabataan, at ang ganitong konsepto ay nagreresulta sa pagkainip ng kabataan at ang kawalan ng kontak sa ibang tao na pwedeng makaapekto sa mental health ng kabataan. Dagdag pa rito, madalas na nagkakaroon din ng alalahanin ang kabataan sa hindi pagpasok sa paaralan na nagdudulot sa kanila ng pag-iisip tungkol sa walang katiyakang hinaharap.
Mga Pangkapaligiran na Dahilan Social Media
Panandaliang katanyagan lang po ang ma aangkin ko, dahil mula sa umpisa alam na ng nakararami ang aking kawangis, tanggapin man nila ako, pero sa kabila ng kanilang pagpupuri, nandoon po ang pangungutya.” – Teacher Karen
Isa sa mga epekto ng pandemya ay ang pagyakap pa nang gusto sa digital na mundo at dahil dito mas lalong na-expose ang mga kabataan sa social media. Ang social media ay isa sa naging libangan at ginamit na paraan para sa pakikipag-usap ng kabataan, at ayon kay Keith N. Hampton, PhD mananaliksik sa Michigan State University’s Department of Media & Information, lumalabas na ang paggamit ng social media ay humahantong sa pagbaba ng mental health ng kabataan. Dahil nalaman ni Hampton na ang mga active user ng social media ay 63% na mas nakararanas ng depresyon sanhi ng mga nababasang impormasyon online.
Dapat tayo maging positibo sa buhay. Kung nakararanas tayo ng panghihina ng loob, mas mabuti parin na makipag-usap tayo sa magulang o kaibigan upang mabawasan ang bigat na nararamdaman. hindi solusyon ang pagpapakamatay sapagkat hindi naman nito makakalutas ng problema.
2021 panahon ng pandemya
404 estudyante ang nasawi sa pagpapakamatay
2,147 nag-suicide attempt
OK o hindi OK
Ni: Kent Jairus Dyre M. San Jose
Ni: Shane Mae O. Aranquiz
Opinyon OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023
Maingat at Mapagmasid OPINYON OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO MARSO 2023 8
9
“Iplastar Natu”
Kwento ng hindi makuhang titulo ng lupa ng paaralan
Paaralang Simon
Edgar A. Garay Elementary School ang ipinangalan sa kanya sapagkat ito ay ipinangalan sa taong nag bigay ng lupa upang maitayo ang paaralang ito.
Ito ay itinatag noong 1972o at binigyan ng School ID na 132638.
Patuloy itong nabubuhay upang makapagbigay ng magandang turo at makahubog ng kaalaman sa mga batang taga palo.
Sa bawat pagsulat, pagbasa at pagkwenta’y binibigyang buhay. Dahil sa mga gurong
mababait at matatalino na naa assign dito.
Sa paligsahan itong aming paaralan ay hindi nagpatalo Maging Most prepared School o Best in Brigada Implementer pa ito.
Sa sayawan o maging sa sports man, nangunguna rin ito.
Itong aming paaralan, sa Gulayan ay sagana,okra, kamatis, lumalaban para sa Dahunog sa DungogMakakalikasan.
Mga mag - aaral nito ay protektado sa bullying o
anumang uri ng pang - aabuso sapagkat ang mga guro sa Child Protection Policy inaayon ang pagtuturo.
RA 9003, ipinapatupad upang paligid ay maging ligtas at sa mga sakit ito ay hindi maging pugad.
Eco Saver, Basurahan at maging MRF man, makikita sa paaralan at hindi tuwing may bisita lamang.
Mga Reading Kiosks sa mga bata ay kapakipakinabang, sa kanilang pagbabasa na siya nilang libangan upang ang kaalaman ay
madagdagan.
Bawat silid - aralan sa aming paaralan may hindi mainit sapagkat may electric fan na sa dingding ay nakadikit. Napapapresko sa kanilang mga katawang nanglalagkit.
Itong aming paaralan ay hindi namin ipagpapalit, sapagkat ito ay kumpleto aming kinakailangang gamit.
Maging ang Principal ay hindi masungit, nakikipagkaibigan kahit sa mga batang maliliit.
Subalit bakit nito nito lang ay may
Puno ng Buhay
Coconut Tree Planting Activity isinagawa
nagbabdyang panganib sapagkat ang lupa pa lang tinatayuan nito ay may ibang umaangkin.
Tanging hawak lamang lang naman namin ay tax declaration upang maangkin na amin.
Nawa’y sa aming mga bata kayo ay maawa at pagtulungang ang aming pangalawang tahanan ay pahalagahan.
Nawa’y sa amin ito na lamang ay ibigay ng sa gayo’y makuha ang titulong hinahanap at di mahagilap dahil sa mga taong mailap at sa yaman upang itong ipalaban kami ay salat.
change, save gi at
kalikasan.
Bilang pagsuporta sa papel ng mga kababaihan, na siyang dinisenyo ng Panginoon na magluwal ng buhay at sa Celebrasyon ng National Women’s Month, nagsagawa ng coconut tree planting activity ang Mababang Paaralan ng Simon Edgar Elementary School.
Puno ng buhay: Niyog ang naplanu na itanim sa paligid ng paaralan sapagkat bukod sa ito ay mapagkakakitaan ay mabuti
ito kasulugan ng mga bata at guro. Puwede rin itong ipakain kung may mga bisitang nauuhaw.
Pinanguhan ng GAD coordinatorGng Rosie R. Salazar kasama 9 na guro, SPG at YES-O officers at mga magulang.
Ang mga bata at mga magulang ay nagbigay ng itatanim na niyog. Umabot sa 20 binhi ng niyog ang itinamin na niyog sa palibot ng paaralan.
Nagtulungan ang
mga bata, magulang at guro sa pagtatanim. Ang mga magulang at mga bata ang humahanap ng mabuting lugar na pagtataniman. Itinuro din sa mga guro ang tamang paraan sa pagtatanim, distansya ng mga puno sa bawat isa at kalakip na ang pag-aalaga nito.
Kasabay ng aktibidad na ito ay ang pagasa na balang araw, kung ito ay malaki ito ay maging pagmulan ito ng pagkakitaan ng paaralan upang magamit sa mga proyekto.
Sambayanang Makakalikasan
Sagop Sian Project sinuportahan
Bilang laban sa climate change at pagsuporta sa Proyekto na Sagop SIAN ng Araling Panlipunan team - Project Nature, nagsagawa ang mga membro ng SPG at YES-O, kasama ang SK Council ng tree planting activity sa Sian, Barangay Kahayag Bislig City.
Naganap ang tree planting activity October 15, 2022. Pinangunahan ng mga membro ng SK council sa pamamagitan kay Daniel M. Cagas - ang SK Chairman kasama ang kanyang mga SK kagawad ang nasabing tree planting activity.
Mga fruit trees ang kanilang itinanim sa paligid ng Sian
Falls, isa sa tourist attraction ng barangay na dinadayu ng mga gustong magtampisaw sa malamig na tubig.
Ang mga membro naman ng SPG at YES-O ng
Simon Edgar A. Garay Elementary School kasama ang mga adviser - Maam’ Shielah Marie A. Budiongan ay lumahok din. Natapos ang tree planting alas 10 ng umaga. Isa itong paraan upang maprotektahan ang water shed.
Lathalain OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023
10 Lathalain OPISYAL
NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 11
NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
Ni : Marjorie Sillador
Tagumpay na Nagniningning
WINS - Wash in Schools (Water, Sanitation and Hygiene).
Ito ay isa sa programa ng Oplan Kalusugan sa Deped na naglalayong ipatupad ang mga pamatayan sa malinis, ligtas, at wastong gawi para pagpapanatili ng hygiene at sanitation ng mga mag-aaral at iba pang membro ng paaralan.
Mga target nito ang:
1. Malinis na suplay ng tubig;
2. Sapat at maayos na sanitation facility.
3. Pagpapanatili ng hygiene at kalinisan
4. Kaalaman ng magaaral at magulang sa health education.
5. Deworming ng atleast 85% ng mga mag-aaral sa paaralan
6. Capacity ng mga program implementer.
Ang Simon Edgar A. Garay Elementary School ay naglalayon na makuha ang 3 stars ng nasabing pro-
grama.
Nangangahulugan kasi ito ng pagtupad sa mga pamantayan ng Oplan Kalusugan.
Kapag 3 stars ang isang paaralan, lahat ng nabanggit na target ay naipatupad at makikita sa paaralan.
Sa ngayon, ang SEAG ay isa na sa mga paaralan sa Bislig na 3 Stars school. Ito ay dahil sa pagtutulungan ng Kahayag Baran-
gay Council, PTA at mga stakeholders na nagpaabot ng kanilang tu long sa paaralan upa ng mai bigay ang de kalidad na serbisyo sa mga magulang at magaaral. Ipinagpatuloy ngayon ng paaralan ang pagpapatupad ng programang ito na nagbigay ng malaking
Sa Kabila ng kaba at pag-aalinlangan
tulong upang magkaroon kami ng malulusog na mga mag-aaral.
Ang kahalagahan ng paghuhugas ng kamay
Batay sa datos ng World Health Organization, 13 kabataan ang namamatay kada araw, lumalabas na halos 5,000 kada taon. Diarrhea at pneumonia pa rin ang nangungunang sanhi ng child mortality sa Pilipinas. Ayon naman sa isang pananaliksik sa Pakistan, bumaba ang bilang ng mga kabataan na nabiktima ng diarrhea at pneumonia kung pananatilihing malinis ang mga kamay. Makatutulong ang pagkakaroon ng malinis na kamay upaang maiwasan ang pagkakahawa-hawa ng sakit. (Philippine Daily Inquirer)
Madaling makukuha ang disease-causing germs kahit saan. Ngunit madali lang din naman itong labanan pamamagitan ng tamang kalinisan at tamang
At upang maiwasan at pagkakaroon ng bulate sa katawan. Ito ay kanilang ginagawa pagkatapos nilang mamulot ng mga tuyong dahon sa umaga, bago mag recess at pagkatapos ng recess. Pinaaalalahanin din ng guro na gawin ito sa araw - araw lalo na bahay pagkatapos nila magbanyo.
Iba - ibang paraan ang ginagawa ng guro upang malaman nila ang kahalagahan ng paghuhugas ng kamay. Dinadaan ng guro sa mga kwento at tula ang kahalagahan nito. Sinisingit din niya sa klase ang tamang paglilinis ng katawan upang makaiwas sa sakit.
Sa pamamgitan ng pagmomodelo sa tamang paraan ng paghuhugas, natutunan ng mga bata na mayroon pang natitirang dumi sa kamay kung hindi maayos ang pagsasabon at paghuhugas.
Sa dalawang taong walang face-face dahil sa virus, hindi pa rin maiwasan ng mga magulang ang mag-alala sa banta ng virus at iba pang sakit na makukuha sa labas ng bahay.
Sa kabila nito, sinisiguro pa rin ng mga magulang na ligtas ang kanilang anak.
Pinapasuot nila ng mask ang kanilang mga anak, palagiang pinapaalala ng maging maingat, huwag lumapit sa mga kaklase na may ubo o may nararamdaman, at pinapainom ng vitamins upang lumakas ang katawan.
Sa paaralan, sinisiguro din ng mga guro na walang batang pumapa-
sok na may lagnat. Naglalagay sila ng alcohol palagi at nag didis infect pagkatapos ng klase.
Ang mga batang may ubo ay hindi pinapapasok upang hindi ito makahawa sa mga kaklase.
Nagkakaroon din ng skedyul sa paghuhugas ng kamay. Ang paaralan
ay mgay handwashing facility na magagamit sa lahat ng bata.
Palagian din pinapaalala at sinasali sa klase ang tama at malusog na lifestyle upang mapalakas ang immune system ng sa gayun hindi madaling mahawa. Sinusunod ng mga mag-aaral ang mga health protocols gayun
Lagaslas ng Sian
man ang mga guro.
Kahit naging problema ng paaralan noon ang pagliliban ng mga bata lalo na noong panahon na ulan, nalampasan pa din ng paaralan ito sa pamamagitan ng pabalik balik na routine pangkalusugan. # (Shane Mae O. Aranquiz)
Paliwanag sa pangalan ng Pahayagang Pampaaralan ng SEAG
Isang tagong paraiso ang makikita Barangay Kahayag, Bislig City. Papasok sa isang makitid na daan, madadaanan ang Pryce Gardens, Bislig City, pwede ka sumakay ng anong uri ng sasakyan. Maglalakad ka ng mga 10 minuto, sa gitna ng mga kakahuyan daratnan mo ang isang tagong paraiso, Ang Sian Falls
Ang mga mag - aaral sa SEAG
Ang pagpuputol ng kuko ay isa din paraan ng paglilinis. Lunes ang sinasabing nail clipping day. Ito ang araw kung saan tinitingnan o iniinspeksyon ng guro ang mga kuko ng mga bata. At pinuputolan nila ang mga batang matatas ang kuko.
Ipinapatupad din sa paaralan ang Water Sanitation and Hygiene (WASH) program. Isa itong programa kung saan, ang bawat paaralan ay minomonitor kung mayroong handwashing area, ipinapatupad ang kalinisan sa paaralan at malinis at masustansiya ang pagkain sa canteen, at may malinis na tubig na iniinom ang mga bata.
(Marjorie Sillador)
May mga bata na masayang nagkukuwentuhan at nagtatampisaw tuwing umaga habang habang naglalaba ang kanilang mga ina. Larawan ng isang nakapasayang kabataan ng mga pamilyang di maaford ang mga mamahaling ligoan o sa dagat.
Ang Sian, tinatawag na tagong paraiso para sa mga taong nakapunta na doon. Isa itong bukal ng malamig at malinis na tubig galing sa kalikasan.
Nasa Purok 5 ng Barangay Kahayag matatagpuan ang tagong paraiso na ito. Ang pinanggalingan ng falls na ito ay nasa Maharlika, Bislig City kung saan isa ito sa pinanggalingan ng tubig na dumadaan sa ating mga gripo sa Bislig City.
Sapagkat nasa Barangay Kahayag ito at isa ito sa maipagmamalaking atraksyon ng Barangay Kahayag, dito nakaisip na kunin ang pangalan ng pahayang pamapaaralan ng Mababang Paaralan ng SEAG.
LAGASLAS NG SIAN, na ang ibig sa sabihin ay umaagos pababa. Ang pahayang kinukunan ng impormasyon at kaalaman na mula sa mga guro at pinapadaloy patungo sa mga bata upang ang balita ay mabilis ang paghahatid sa paaralan. ( Marjorie Sillador)
Lathalain OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023
12
Lathalain OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 13
Drip Irrigation: tulong nito sa halaman at tao
Umiinit na ang panahon dahil sa climate change. Ang mga halaman sa atinghardin ay kilangan ng tubig palagi lalo na ang maliliit na tanim upang hindi ito mamatay.
Sa mga paaralan kung saan pinapatupad ang programang
Gulayan sa Paaralan, isang hirap na nararanasan lalo nang mga bata ay ang pagdidilig sa umaga dahil sa dami ng tanim at malayo ang salukan ng tubig. Pagod at pawisan na sila kahit hindi pa nagsisimula angk lase.
Ayon sa Department of Agriculture, ang drip irrigation ay isang uri ng pagdidilig ng halaman na kung saan unti unting nadidiligan
ang halaman sa pamamagitan ng tubo o plastic na hose. Ang tubig nito ay pwedeng manggaling sa mainline ng gripo o saan mang pondong tubig upang dumaloy ng untiunti papunta sa mga tanim. Sa pamamagitan nito, hindi na kailangang araw - araw na magdidilig ng halaman sapagkat hindi nawawalan ng tubig ang pinanggalingan nito.
Isa ang SEAG Elementary School sa gumagamit ng teknolohiyang ito para sa mga tanim. Dahil sa malayo ang mainline ng gripo sa gulayan, masyadong mataas ang hose na gagamitin upang makonekta ito sa mainline, at dahil sa walang pondo para
dito, nakaisip ang paaralan ng paraan upang makatipid. Sa halip na e konekta ito sa tubong gripo, malaking lalagyan ng mineral water ang ginagamit bilang imbakan ng tubig, at sa halip na hose, bumili sila ng recycled na hose ng dextrose. Matipid na nakakatulong pa sa basura. Sa halos 4 na buwan na gamit nila nito, malaki na ang kanilang natitipid. Nakakatipid na sa tubig, nakakatulong din ito upang hindi na masyadong mapagod ang mga bata sa pagdidilig araw - araw. #
Kompyuter - Kalakasan
Lubusan na ngang umuunlad ang teknolohiya ngayon. Maramina ang mga makabagong teknolohiya tulad ng cellphone,tablet,printer, scanner,at higit sa lahat kompyuter.
Para sa karamihan, ang kompyuter ay isang napakahalagang
at Kahinaan
imbensyon at malaki ang naitutulong nito sa atin.
Pero hindi alam ng lahat, bukod sa mga mabuting epekto nito, mayroon din itong masamang epekto.
Sa pananaliksik, ang kompyuter ay isang teknolohiyang nagbibigay sa atin ng maraming impormasyon. Halimbawa na lamang,
Anatomiya ng School Bag
sa pagbabalik ng face to face classess
mga larawan kinuha sa: https://ph.images.search. yahoo.
kapag tayo ay mayroong mga projects o kaya takdang aralin sa paaralan, mas napapadali tayong maghanap ng mga kasagutan. Hindi na tayo mahihirapan mag hanap sa mga libro, ang kompyuter na mismo ang magbibigay sa atin ng sagot. Nakapapasa tayo agad dahil pwede natin e print ang ating proyekto kaagad sa tulong ng printer.
Pangalawa, tumutulong din ang kompyuter para magkaroon tayo ng komunikasyon sa mga mahal natin sa buhay sa ibang bansa.
Nakakatulong din ng
malaki ang kompyuter sa mga negosyo gamit ang internet. Ang kompyuter ang pangunahing dahilan ng mga I.T. students sa
pagpili nila sa kanilang kurso.
Bagaman nakakatulong, ito rin ay may negatibong epekto. Una nadiyan ang problemang naidudulot nito sa mga kabataan. Ang iba ay napapabayaan na ang kanilang pag-aaral dahil sa kompyuter. Na adik ang mga kabataan sa paglalaro ng mga games tulad ng DOTA at iba pa. Pangalawa, hindi lang oras ang nasasayang, pati narin ang pera. Winawaldas ng mga estudyante ang kanilang pera sa paglalaro kaysa sa pagkain. Pangatlo ay ang sakit na pwedeng maidulot nito. Dahil sa tagal na pagkatutok sa kompyuter, hindi maiwasang sumakit ang kanilang ulo o kaya’y pagkahilo.#
Sa pagbabalik ng face to classes, pinapatupad ang lahat ng heatlh protocols kasama na rin ang mga daily routines upang maiwasan ang pagkakasakit ng mga bata sa paaralan.
Ang mga magulang ay todo protekta at ingat din sa kanilang mga anak lalo pa at makakasalamuha sila ng mga bata sa paaralan.
Sa unang linggo ng klase, ibinibigay ng mga guro ang requirements. Ang mga sumusunod ay siyang pinapadala at importanteng mayroon ang isang mag-aaral sa pagbabalik ng face-face classes:
1. Facemask na may lanyard - ito ay dahil hindi pinapapasok sa gate ang batang walang facemask. Kung madumihan man ang kanyang facemask dapat meron siyang dalang extra. Kailangan itong may lanyard o tali sapagkat pwede itong mahulog o mawala.
2. Alcohol - kung may tali mas ok upang madali lang sa bata sa paggamit nito. Pwede din niya itong e refill sa paaralan lalo na pag may isang gallon ang guro. Itinuro din sa mga bata kung kailan dapat mag-alcohol upang hindi masayang ang alcohol.
3. Baon na biskwit o kahit ano para sa snaks - Mahigpit pang ipinagbabawal ang pagtitinda o minsan
walang tinda sa kantina at dahil hindi pinapalabas ang mga bata tuwing recess, pinapabaon lng sila ng kanilang mga magulang.
4. Tubig - importante ito lalo na na hindi pwede ang pag share ng baon o lalo na tubig.
5. Toothbrush at tuwalya - nakasaad sa class program ang handwashing at tootbrushing ng mga bata bilang parte ng protocol. Pinapadala sila nito upang may magamit. Bagamat may mga bata na walang extra toothbrush sa bahay, binibigyan sila ng guro mula sa MOOE ng paaralan.
6. Mga gamit sa pag-aaral, upang maging produktibo
ang kanyang araw. Kung ikukumpara ang bag ngayun at noon, may pagkakaiba na. Mula 8 libro na araw-araw mong dadalhin sa paaralan, wala ng libro na ipinapadala ngayon, nagsasagot nalang sa paaralan gamit ang modyul. Pinapadalhan lang ang mga bata ng printed woksheets o takdang aralin. Hindi na masyadong mabigat ang bag ng mga bata ngayon sapagkat ito ay dahilan ng pag-ubo dahil sa basang likod. #
Agham at Teknolohiya OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 14 Agham at Teknolohiya OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 15
Marami sa atin ang nagrerefill na tubig sa plastik na bote ng tubig. Sa ating pag-iisip, wala itong masamang naidudulot at nakakatulong sa pagbabawas ng basura. Ngunit, ang gawaing ito na para sa hydration ay makakasama pala sa kalusugan (The asian parent.com). Ano nga ba ang epekto ng plastik sa kalusugan natin? Ano ang pwede nating gawin upang makatulong sa pagbabawas ng basura?
BPA - Ang sangkap na Bispehnol A (BPA) ng mga plastik ng mga plastik na bote ay nagdudulot ng hindi magandang epekto sa kapaligiran at sa kalusugan natin ang kemikal na ito ay dahilan ng pagtubo ng masasamang bacteria sa craks ng bote. Ito ay makikita sa plastik na straw at maaaring magdulot ng malalang problema sa kalusugan. (theAsianparent.com)
Ang mababang paaralan ng
Masamang epekto ng plastik sa kalusugan
SEAG ES athletics team, matagumpay na
sa Citylympics
ni: Francis Jessiel C. Edulan
SEAG ay isa sa mga paaralang nag kakampanya ng plastic free evironment sa pamamagitan ng pagkakaroon ng mga aktibidad tungkol sa pag rerecycle ng mga bote upang magamit pa ito sa halip na itapon.
Isa sa ginawa ng SEAG ang recycleble christmas tree making contest na ginanap noon ikay 16 ng Disyembre 2022. Lahat ng grade level ay sumali kasabay ng naganap na family day.
Ang mga mag-aaral naman mula sa ikaapat hanggang ikaanim na baitang ay gumawa ng mga proyektong gawa sa plastic at ipina bibili nila ito sa mga guro, ang iba naman ay naka display sa kanilang mga silid-aralaan.
Nakatulong kana sa kalikasan nagkapera ka pa para pambaon. Binibigyan din sila ng marka ng kanilang guro sa EPP at Science. #
Masamang epekto ng online apps sa kalusugan
Mula nang i-lockdown ang malaking bahagi ng bansa, mas maraming nahumaling sa online games. kasama na nito ang mga bata. Ito rin ang ginagawa ng mga magulang upang hindi maging pasaway ang kanilang mga anak. Ika nga - upang manahimik. Habang ang ina ay naglilinis o nagtatrabaho sa mga gawaing bahay.
Nahihirapan na ang ilan magulang sa isyu ng paglalaro ng online. Kahit makailang beses sawayin ang anak ay hindi nakikinig at tutok na tutok dito. Lalo pa kung may internet connection sa bahay.
May pag-aaral sa Amerika na nagsasabing nakatutulong ang video games sa pagdevelop ng hand-eye coordination.
Pati problem solving skills mo, mahahasa. Natututo rin ang mga bata na iproseso nang mabilis sa kanilang isip ang mga impormasyon na hatid ng online apps.
Pero sa isang online article na “KidsHealth’, inisa-isa ang mga masamang epekto nito sa kalusugan.
Dahil tutok sa online apps, nawawalan ng oras ang batang mag-exercise o maglaro ng
SEAG ES - sa pagbabalik ng face - to face clasess at kababalik pa lang ng mga bata sa paaralan. Kailangan nilang mag focus muna sa academic pero kahit ganito ang sitwasyon, matagumpay pa rin nakapasok ang SEAG sa citylympics 2023.
Lahat ng distrito sa ng Bislig City Division ay sumali. Kasama ang kanilang coach na si sir Peter John. Tuloy tulog ang pag-eensayo ng mga batang atleta, sumailalim
sila sa medical at dental.
Subalit, hindi pinapasali sa sports ang walang bakuna laban
sa covid 19 na siyang dahilan na apat lamang ang kwalipikadong sumali. Si Jhian Stephen
Nodalo, Melvin Entena, Rico Taer at Mark John Quijote ang matagumpay na nakapasok at
lalaban sa darating na Citylympics na gaganapin sa March 4-5, 2023.
Naging araw-araw ang kanilang ensayo pagkatapos ng klase at sa umaga bago magsimula ang klase.
“ Unta makadaog mi, maningkamot jud mi” sabi ng isang atleta.
Sasali ang SEAG sa running, long jump, triple long jump, javelin throw, discuss throw at shot put.#
ibang bagay. Ang batang walang ehersisyo o ni hindi man lang pinapawisan at hindi nabibilad sa araw. Wala siya masyadong kaibigan at hindi marunong makisalamuha sa ibang bata.
May epekto rin ito sa social at mental ability ng mga bata. Ang iba mabuti ang ang epekto lalo na kung educational games o videos an tinitingnan. Sa kabilang banda pwede rin maapektuhan nito ang academic standing sa klase. Nagiging mas agresibo rin ang mga batang exposed sa online sapagkat maraming mga laro o videos ng karahasan na hindi nabibigyang pansin ng mga magulang.
Ayon sa mga medical expert, puwede pa rin naman daw gumamit ng computer at iba pang electronic gadgets ang mga bata basta tiyakin lang na hindi hihigit sa dalawang oras kada araw. Bagama’t may magbuting dulot ito, mas malaki pa rin ang bahagdan ng hindi mabuting naiidudulot nito sa kalusugan. #
(Francis Jessiel C. Edualn)
Si Coach Peter John
Bagong lipat na guro mula sa Pamaypayan Integrated School si Sir Peter John A. Gorgonio. Agosto 2022 ng ilipat sa sir Peter sa Simon Edgar A. Garay Elementary at ginawang tagapayo sa ikaanim na baitang.
Ipinanganak noong Ika 22 ng Disyembre 1981. May magandang asawa at isang anak.
Bilang bagong guro sa ikaanim na baitang, malaki ang pag-adjust na ginawa niya sa ikatlong baitang ang tinuturuan niya sa nakaraang ilang taon.
“ Sir Peter ikaw mag coach sa sports” sabi ni Ma’am
Lahoy ang punong guro.
Dahil may karanasan sa athletics bilang assistant coach, hindi nagdalawang isip Sir Peter, humanap siya ng bata na pwede mapasali sa sports athletics team.
Naghanap siya ng pwede makatulong o maging assistant niya. Nakisuyo sya sa mga may karanasan sa athletics na tulungan siya sa pag-eensayo.
Araw-araw ang pagtuturo niya sa mga bata.
Ginagabayan niya sa bawat ensayo upang makuha ang tamang bato, tamang
posisyon ng kamay, at iba pang tips sa athletics.
Nakuwi ng isang Bronze medal award ang isa niya atleta sa triple long jump.
Agham at Teknolohiya OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 - ISYU 1 AGOSTO MARSO 2023 16
ISP RTS OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 - ISYU 1 AGOSTO MARSO 2023 17
nakapasok
ni: Chloe B. Alo
ni: Chloe B. Alo
ENSAYO Mga membro ng athletics team ng SEAG hagang nag-eensayo isang hapon. Larawan ni Kent Jairus M. San Jose
“Pawn, rook, bishop, knight, Queen, King. capture???Checkmate?? mate??”
- maraming marami pang iba pang mga term sa chess na hindi niya maintindihan noong una. Interesado siyang malaman ang lahat ng ito kaya nilap-
Nabigong pangarap
itan niya ang coach sa chess at ipinahayag ang kanayang interes.
Si Kent ay isang batang nasa ikaanim na baitang, sa murang edad marami na siyang gustong malaman at maintindihan.
Mayroon siyang hika, at dahil sa ka-
Pangarap na tatakbuhin
“Sa kabila ng pagiging di matalino sa klase, hindi nakakasali sa mga patimpalak sa asignaturang hilig ko, may karanasan din ako sa sports na di ko malimutan” - Clayde
Malayo ang bahay nila sa paaralan, naglalakad pa siya ng isang kilometro araw- araw upang makarating sa paaralan.
SEAG ATHLETES buong pwersa sa CITYLYMPICS 2023
lagayang ito, hindi siya makasali sa mga sports events sa paaralan.
Isang araw, naghanap ang coach ng chess ng manlalaro na siyang magiging represtante sa darating na District Athletic Meet, hindi siya kumibo ngunit ang coach na
mismo ang lumapit at iningganyo siya, sinabi niya ang kanyang kalagayan.
“ Ok rana, maglingkod lang man di man ka mahago” - sabi.
Hindi na umayaw pa si Kent sapagkat ito na ang pagkakataong hinintay niya.
Lalaban sana siya ngunit hindi nasali dahil sa kawalan ng vaccine na isa mga mga requirment sa laro. Pinangako niyang lalo pa siyang magpupursige upang may mapatunayan sa kaniyang sarili.
(ni: Chloe B. Alo)
Gamit ang pulang uniforme, buong pwersa ang mga manlalaro, magulang at mga coach sa ginanap na Citylympics 2023 na ginanap sa Mangagoy Gym noong ika 3 ng Marso 2023. Ito ay nilahokan ng 10 paaralan na sakop ng Bislig III District.
Athletics ang sinalihan 4 batang atleta, Nagkaroon ng pambungad na programa upang pormal na umpisahan ang Citylympics. May paligsahan din para sa pinakamagandang saludo at may magandang uniporme.
Ginanap ang larong athletics sa Mangagoy oval.
Nakauwi ng tansong medalya si John Cylde sa triple long jump. Nanalo rin ng Most organized district ang Bislig sa pangunguna ni PSDS Maria Cristina L. Arpilledaa. Nagtapos ang apat
na araw na liga sa isang panapos na programa at kasabay ng paggawad sa mga nanalo ay ang malakingn pasalamat ni Maam Mirasol R. Benablo, ang District Sports Coordinator para sa tagumpay ng at nauwing gold ng Ikatlong Distrito.#
Iangat ang Isports
Tinatakbo niya minsan pag kapos na sa oras at kung pinapalad, pinapasakay ng mga gurong makakita sa kanya.
Ang kanyang pagtakbo ay naging ehersisyo na rin niya ng makuha siya atleta sa 200m dash ng athetics Citylympics
Dahil sa sanay ng katawan sa takbuhan, hindi niya inakalang ito
ang kanyang magiging di malilimutang karanasan, sapagkat sa 3 taon niyang pagsali, siya ay naging representante ng District III sa athletics at kasalukuyang
nag.eensayo upang di biguin ang mga taong sumusuporta sa kanya at upang makamit ang matagal na inaasam na tagumpay.
(ni: Chloe B. Alo)
Kamakailan ng ginanap ang Citylympics 2023. Layunin nito na malinang ang kakayahan ng mga kabataan sa ibat-ibang larangan ng isports at makapili ng mga manlalarong potensyal at lalaban sa pangrehiyon na
antas.
Subalit iilan lamang ang nanalo at nakasali dahil sa kakulangan ng kagamitan, kalidad na panahon sa pag -eensayo, at aspetong pinansyal kabilang na ang kawalan ng vaccine card.
Sa nakalap na datos sa
tanggapan ng district coordinator, 50 bahagdan lamang ng atleta ang may pormal na pagsasanay, samantalang 60 bahagdan lamang ang gurong eskperto sa kanilang isports. Isa rin ang dahilan ay ang kulang sa vaccine kung saan marami ang hindi nakasali dahil sa kawalan ng vaccine card.
Kailangan umaksyon ang mga kinauukulan at tugonan ang mga kakulangang ito sa
pamamagitan ng pagkalap ng pondo sa PTA, Local School Board at MOOE.
Sa pamamagitan nito, magkakapondo na ang paaralan para sa mga kagamitan, tagapagsanay, merienda at iba pang gastos.
Sa ganitong paraan, maraming kabataan ang ma iingganyong sumali at paunlarin ang kanilang talento sa isports na kanilang gusto. #
OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 18
SP RTS
MAUSISA. Mga manlalaro ng chess habang ng-eensayo. Larawan - Francis Jessiel C. Edulan
ISP
OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 ISYU 1 AGOSTO MARSO 2023 19
MAUSISA. Mga manlalaro ng athletics habang ng-eensayo. LarawanFrancis Jessiel C. Edulan
RTS
BUONG PWERSA. Mga manlalaro ng Bislig III handang - handa sa Citylympics 2023. Larawan - Julius Gilaga
Ni : Chloe B. Alo
Ni : Dania Quijote
NODALO, Wagi sa triple long jump
Matagumpay na naiuwi ni Jhian Stephen Nodalo ang tansong medalya sa triple long jump ng Simon Edgar
A. Garay Elementary School, sa Citylympics 2023.
Nahubog at nagamit niya ang hilig niya athletics
Kung wala lang naging hadlang sa kanyang paghahanda, siguro kabilang siya sa mga pupunta sa pangrehiyon isports na lista.
Pinatunayan ng 12-anyos na nasa ikaanim na baitang na mayroon siyang talento na pagbibidahan, ang paborito niyang event sa
Athletics.
Kinapos lamang ng .4 metro si Nodalo para makamit ang Olympic qualifying standard tungo sa gintong medalya sa triple long jump, isa sa 20 final event na nakataya sa tatlong araw na torneo.
“This is a good start. Nakuha nang paunti-unti,” sambit ni Nodalo.
“Sa next competition, paghahandaan ko pang mabuti,” aniya.
Kabilang si Nodalo sa Athletics Team ng Bislig III standard na 7.56 metro.
Naging masalimuot ang
Lalaban, tayo!
Lalaban ang Simon
Edgar A. Garay
Elementary School sa athletics sa Citylympics 2023.
Apat na atleta ang sasali, Si Jhian
Stephen Nodalo, Melvin Entena, Rico Taer at Mark John Quijote ang matagumpay na nakapasok at lalaban sa darating na Citylympics na gaganapin sa March 4-5, 2023.
Naging araw-araw ang kanilang ensayo pagkatapos ng klase at sa umaga bago magsimula ang
klase.
“ Unta makadaog mi, maningkamot jud mi” sabi ng isang atleta.
Sasali ang SEAG sa running, long jump, triple long jump, javelin throw, discuss throw at shot put.
Pusposan ang naging
ensayo ng mga upang makasungkit sila ng medalya sa darating na Citylympics 2023.#
ISP RTS OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN NG SIMON EDGAR A. GARAY ELEMENTARY SCHOOL TOMO 3 - ISYU 1 AGOSTO - MARSO 2023 20
BUONG PWERSA. Si Mark John sa javelin throw.
BUONG PWERSA. Si Nodalo sa triple long jump ng atheltics 2023. Larawan - FJ Pitaluna
“Unta makadaog mi. Praktis lang ng praktis”