Science CMU Focus l Quarterly l July-September 2021

SCIENCE CMU

FOCUS

NCoelwu m n

J U LY - S E PT E M B E R

SCI

www.science.cmu.ac.th

YouTube Science CMU Official

R e s ea rc h

Faculty of Science, Chiang Mai University www.facebook.com/science.cmu

Twitter @sci_cmu

Focus

Line@ SCI CMU Info. Center @frs4809m

sci_cmu VidyaGram CMU

https://issuu.com/scicmu https://www.science.cmu.ac.th/prsci

E-magazine

Contents

July - September 2021

SCIENCE CMU

FOCUS

06

NCoelwu mn SCI Activities

- CMU Science Week 2021

- ครูวิทยาศาสตร์ดีเด่น ประจำ�ปี 2564

J U LY - S E PT E M B E R

12

SCi News & EVENTS

กิ​ิจกรรมความเคลื่​่�อนไหวภายในคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

- นั​ักศึ​ึกษาปริ​ิญญาเอก จุ​ุลชี​ีววิ​ิทยา คว้​้ารางวั​ัลชนะเลิ​ิศ การประกวดเสนอไอเดี​ียด้​้านวิ​ิทยาศาสตร์​์และเทคโนโลยี​ี เพื่​่�อเปลี่​่�ยนแปลงสั​ังคม

R e s ea rc h

- นั​ักศึ​ึกษา เข้​้าร่​่วมโครงการแลกเปลี่​่�ยนนั​ักศึ​ึกษา ณ Korea Maritime and Ocean University สาธารณรั​ัฐเกาหลี​ี

SCI

- นั​ักศึ​ึกษา เข้​้าร่​่วมโครงการ Young Southeast Asian Leaders Initiative (YSEALI) Academic Fellowship - มช. จั​ับมื​ือ มทร. ธั​ัญบุ​ุรี​ี สร้​้างเครื​ือข่​่ายความร่​่วมมื​ือ ทางวิ​ิชาการ

Focus

- อดี​ีตคณบดี​ีคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์มอบเงิ​ิน 3 แสนบาท เพื่​่�อบรรเทาความเดื​ือดร้​้อนของนั​ักศึ​ึกษาจากสถานการณ์​์ Covid-19 และเป็​็นทุ​ุนการศึ​ึกษา ประจำำ�ปี​ี 2564

23

SCi Research Focus - เครื่​่​่��องมื​ือรวบรวมชุ​ุดข้​้อมู​ูลขนาดใหญ่​่

- ร่​่วมไขความลั​ับโรคหลอดเลื​ือดหั​ัวใจตี​ีบ - เทคโนโลยี​ีโซลาร์​์เซลล์​์แห่​่งอนาคต - ฝุ่น ่� PM2.5 ไม่​่ได้​้หายไปไหน - การค้​้นพบวิ​ิธีก ี ารใหม่​่ในการศึ​ึกษาจุ​ุลิ​ินทรี​ีย์​์ในสิ่​่�งแวดล้​้อม - การพั​ัฒนาวั​ัสดุ​ุนาโนโครงสร้​้างเชิ​ิงช้​้อน - ค้​้นพบวั​ัสดุ​ุโครงสร้​้างใหม่​่ กำำ�จั​ัดสี​ีย้​้อมอั​ันตรายในแหล่​่งน้ำำ�� ได้​้ - ค้​้นพบวิ​ิธี​ีเพิ่​่�มประสิ​ิทธิ​ิภาพของตั​ัวเรี​ีงปฏิ​ิกิริ ิ ิยาเชิ​ิงแสง - ตั​ัวเร่​่งปฏิ​ิกิริ ิ ิยาการเปลี่​่�ยนเก๊​๊ส CO2 เป็​็นสารเคมี​ีมู​ูลค่​่าสู​ูง - วิ​ิกฤติ​ิน้ำ�ำ� บาดาลในพื้​้� นที่​่�แอ่​่งน้ำำ�� บาดาลเชี​ียงใหม่​่-ลำำ�พู​ูน

วิ​ิสั​ัยทั​ัศน์​์คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ "คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์มุ่​่�งสู่​่�ความเป็​็นนานาชาติ​ิในการผลิ​ิตบั​ัณฑิ​ิต การวิ​ิจั​ัยในระดั​ับสากล และการพั​ั ฒนาที่​่�ยั่​่�งยื​ืน"

ค่​่านิ​ิยมหลั​ักคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ (Science Core Values : sCi ) strategic Management บริ​ิหารจั​ัดการเชิ​ิงกลยุ​ุทธ์​์

www.science.cmu.ac.th

Focus ่�งเน้​้นพั​ั ฒนาคุ​ุณค่​่าให้​้Twitter บุ​ุคลากรและนั​ักศึ​ึกษา Line@ SCI CMU Info. Center YouTube Customer and Valued-People Faculty of Science, Chiang Maiมุ่ University Science CMU Official @sci_cmu www.facebook.com/science.cmu @frs4809m institutional Learning เป็​็นสถาบั​ันแห่​่งการเรี​ียนรู้​้�

sci_cmu VidyaGram CMU

Hello & Welcome

S

CIENCE CMU FOCUS ฉบับนี้ จัดเต็มไปด้วยเรื่องราวความส�ำเร็จ ของนั​ั กวิ​ิ จั​ั ย คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ กั​ั บ การค้​้ น พบที่​่� น่​่ า ทึ่​่� ง รวมถึ​ึ ง

เรื่​่�องราวข่​่าวสาร ความเคลื่​่�อนไหวภายในคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ที่​่�จะทำำ�ให้​้ ทุ​ุกคนได้​้ใกล้​้ชิ​ิดและติ​ิดตามกิ​ิจกรรมของคณะฯ อย่​่างต่​่อเนื่​่�อง อ่​่าน Science CMU Focus แล้​้วอย่​่าลื​ืมไปกด Follow Instagram ช่​่องทางสื่​่�อสารน้​้องใหม่​่ของคณะฯ กั​ันด้​้วยนะคะ ที่​่� Vidyagram CMU (Sci­_CMU)

ทีมบรรณาธิการ Science CMU focus

ดอกปี​ีบ หรื​ือ กาสะลอง / ต้​้นไม้​้ใน มช.

ลั​ักษณะดอกเป็​็นช่​่อกระจุ​ุกแยกแขนง มี​ีความยาวประมาณ 10-25 เซนติ​ิเมตร ดอกย่​่อยจะประกอบไปด้​้วยกลี​ีบเลี้​้�ยงสี​ีเขี​ียว ดอกมี​ีกลิ่​่�นหอม มี​ีความกว้​้างประมาณ 0.5 เซนติ​ิเมตรและยาว ประมาณ 6-10 เซนติ​ิเมตร เชื่​่�อมกั​ันเป็​็นหลอดปากแตร แยกออกเป็​็น 5 แฉก 3 แฉก รู​ูปขอบขนาน 2 แฉกล่​่าง ค่​่อนข้​้างแหลม มี​ีเกสรตั​ัวผู้​้�จำำ�นวน 4 ก้​้าน สองคู่​่�จะยาว ไม่​่เท่​่ากั​ัน และมี​ีเกสรตั​ัวเมี​ียจำำ�นวน 1 ก้​้าน อยู่​่�เหนื​ือวงกลี​ีบ

SCI-Activities

จั​ัดงาน สั​ั ปดาห์​์วิ​ิทยาศาสตร์​์แห่​่งชาติ​ิ ส่​่ วนภู​ูมิ​ิภาค "วิ​ิทยาศาสตร์​์เพื่​่� อการพั​ั ฒนาที่​่�ยั่​่�งยื​ืน คณะวิ​ิทย์​์ มช.

ประจำำ�ปี​ี 2564

Science for SDGs, Science for Everyone"

18 สิ​ิ ง หาคม 2564 คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มช. จั​ั ด พิ​ิ ธี​ี เ ปิ​ิ ด งานสั​ั ป ดาห์​์ วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ห่​่ ง ชาติ​ิ ส่​่ ว นภู​ู มิ​ิ ภ าค ประจำำ �ปี​ี 2564 ภายใต้​้ หั​ั ว ข้​้ อ “พั​ั ฒนา เยาวชนภู​ู มิ​ิ ภ าคให้​้ ก้​้ า วไกล ด้​้ ว ย วิ​ิทยาศาสตร์​์ เทคโนโลยี​ี นวั​ัตกรรม” และหั​ัวข้​้อย่​่อย “วิ​ิทยาศาสตร์​์ เพื่​่� อ การพั​ั ฒ นาที่​่� ยั่​่� ง ยื​ืน Science for SDGs, Science for Everyone” ต้​้ อ นรั​ั บ เยาวชนทั่​่� ว ภาคเหนื​ือร่​่ ว มเรี​ี ย นรู้​้�และค้​้ น หา แรงบั​ันดาลใจ ในงานสั​ัปดาห์​์วิ​ิทยาศาสตร์​์ที่​่�ใหญ่​่ที่​่�สุ​ุดในภาคเหนื​ือ ในรู​ู ป แบบออนไลน์​์ ค รั้​้� ง แรก คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ จั​ั ด พิ​ิ ธี​ี เ ปิ​ิ ด งานสั​ั ป ดาห์​์ วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ห่​่ ง ชาติ​ิ ส่​่ ว นภู​ู มิ​ิ ภ าค ประจำำ �ปี​ี พ.ศ.

SCIENCE CMU focus

6

July - September 2021

คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

2564 โดยได้​้ รั​ั บ เกี​ี ย รติ​ิ จ ากนายเจริ​ิ ญ ฤทธิ์​์� สงวนสั​ั ต ย์​์ ผู้​้�ว่​่ า ราชการจั​ั ง หวั​ั ด เชี​ี ย งใหม่​่ เป็​็นประธานในพิ​ิ ธี​ีถวายพานพุ่​่�ม ราชสั​ักการะ และกล่​่ า วถวายราชสดุ​ุ ดี​ี พ ระบาทสมเด็​็ จ พระจอมเกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่�หั​ั ว “พระบิ​ิ ด าแห่​่ ง วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ไ ทย” และมอบโล่​่ เ กี​ี ย รติ​ิ คุ​ุ ณ แก่​่คณาจารย์​์ และบุ​ุคลากรคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ ที่​่�สร้​้างชื่​่�อเสี​ียงให้​้กั​ับมหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่ อี​ี กทั้​้� ง ยั​ั ง ได้​้ รั​ั บ เกี​ี ย รติ​ิ จ าก ศาสตราจารย์​์ คลิ​ิ นิ​ิ ก นพ.นิ​ิ เ วศน์​์ นั​ั น ทจิ​ิ ต อธิ​ิ ก ารบดี​ี มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ เป็​็ น ประธานในพิ​ิ ธี​ี เปิ​ิ ด งาน และศาสตราจารย์​์ ดร.ธรณิ​ิ น ทร์​์ ไชยเรื​ืองศรี​ี คณบดี​ี ค ณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ กล่​่ าวรายงานความ เป็​็นมาของการจั​ั ดงาน เมื่​่� อ วั​ั น ที่​่� 18 สิ​ิ ง หาคม 2564 ณ ห้​้ อ ง บรรยาย SCB2100 และถ่​่ า ยทอดสดผ่​่ า น ระบบออนไลน์​์

คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ได้​้ รั​ั บ เกี​ี ย รติ​ิ ให้​้ เป็​็ นเจ้​้ าภาพจั​ั ดงานสั​ั ปดาห์​์ วิ​ิ ทยาศาสตร์​์ แห่​่ งชาติ​ิ ส่​่ วนภู​ู มิ​ิ ภาค ประจำำ �ปี​ี 2564 ระหว่​่ า งวั​ั น ที่​่� 18 และ 27–28 สิ​ิ ง หาคม 2564 โดยการสนั​ั บ สนุ​ุ น จาก กระทรวงการอุ​ุ ด มศึ​ึ ก ษา วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ วิ​ิ จั​ั ย และนวั​ั ต กรรม สมาคมวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ห่​่ ง ประเทศไทย ในพระบรมราชู​ู ป ถั​ั ม ภ์​์ และมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ตลอดจน หน่​่ ว ยงานทั้​้� ง ภาครั​ั ฐ ภาคเอกชน และรั​ั ฐ วิ​ิ ส าหกิ​ิ จ โดยมี​ี วั​ั ต ถุ​ุ ป ระสงค์​์ เ พื่​่� อ เทิ​ิ ด พระเกี​ี ย รติ​ิ พ ระปรี​ี ช าสามารถทางด้​้ า น วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ละเทคโนโลยี​ี ข องพระบาทสมเด็​็ จ พระจอมเกล้​้ า เจ้​้ า อยู่​่�หั​ั ว รวมทั้​้� ง เพื่​่� อ เปิ​ิ ด โอกาสให้​้ เ ยาวชนได้​้ แ สดงทั​ั ก ษะ ความรู้​้�ความสามารถทางวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ละเทคโนโลยี​ี เพื่​่� อ กระตุ้​้�นให้​้ เ ยาวชนและประชาชนได้​้ มี​ี ส่​่ ว นร่​่ ว ม และตระหนั​ั กถึ​ึ ง ความสำำ �คั​ั ญ ของวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ละเทคโนโลยี​ี ที่​่� เ ป็​็ น รากฐาน สำำ �คั​ั ญ ในการพั​ั ฒ นาประเทศอย่​่ า งยั่​่� ง ยื​ืน ตลอดจนเพื่​่� อ ส่​่ ง เสริ​ิ ม ความร่​่ ว มมื​ือ อั​ั น ดี​ี ร ะหว่​่ า งหน่​่ ว ยงานที่​่� เ กี่​่� ย วข้​้ อ ง SCIENCE CMU focus

7

July - September 2021

SCI-Activities

ภายในงานมี​ี ก ารจั​ั ด กิ​ิ จ กรรมในรู​ู ป แบบออนไลน์​์ ที่​่� น่​่ า สนใจ มากมาย อาทิ​ิ นิ​ิ ท รรศการสุ​ุ ด สร้​้ า งสรรค์​์ จ ากหน่​่ ว ยงานต่​่ า ง ๆ นิ​ิ ท รรศการจากศู​ู น ย์​์ ค วามเป็​็ น เลิ​ิ ศ ภายในคณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ รวมถึ​ึ ง นิ​ิ ท รรศการทางวิ​ิ ช าการ : การเสวนาทางวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ เรื่​่� อ ง “พิ​ิ ชิ​ิ ต วิ​ิ ก ฤติ​ิ โ ควิ​ิ ด ด้​้ ว ยวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ร ากฐาน” นอกจากนี้​้� ยั​ั ง มี​ี ก าร แข่​่ ง ขั​ั น ทั​ั ก ษะทางวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ สำำ � หรั​ั บ เยาวชนอี​ี ก หลายด้​้ า น

SCIENCE CMU focus

8

July - September 2021

คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

รองศาสตราจารย์​์ ดร.นั​ั ท ธี​ี สุ​ุรี​ีย์​์ อาจารย์​์ ปร ะจำำ � ภาควิ​ิ ช า เคมี​ี คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ียงใหม่​่ ได้​้ รั​ั บร างวั​ั ล เชิ​ิ ดชู​ู เกี​ียรติ​ิ ร ะดั​ั บปร ะเทศ “ครู​ูวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ดี​ี เด่​่น ประจำำ �ปี​ี 2 5 6 4 ” ข อ ง สม า ค ม วิ​ิ ท ย า ศ า ส ต ร์​์ แ ห่​่ ง ปร ะ เ ท ศ ไ ท ย ในพระบรมราชู​ูปถั​ั มภ์​์ โดยจะได้​้ เ ข้​้ า รั​ั บพร ะราชทานโล่​่ประกาศ เกี​ียรติ​ิ คุ​ุ ณจาก สมเด็​็ จพร ะกนิ​ิ ษ ฐาธิ​ิ ร าชเจ้​้ า กรมสมเด็​็ จ พระเทพรั​ั ต นราชสุ​ุดาฯ สยามบรมราชกุ​ุมารี​ี ในโอกาสต่​่อไป รองศาสตราจารย์​์ ดร.นั​ั ท ธี​ี สุ​ุรี​ีย์​์ ได้​้ รั​ั บ การยกย่​่องให้​้ เป็​็ นผู้​้�ที่​่� มี​ีนวั​ั ต กรรมหรื​ื อ เทคนิ​ิ ค การสอนที่​่� ก ระตุ้​้�นให้​้ ผู้​้� เรี​ียนมี​ี ส่​่วนร่​่วมในการเรี​ียนรู้​้�อย่​่างมี​ีประสิ​ิ ทธิ​ิ ภ าพ ส่​่งเสริ​ิ ม ให้​้ ผู้​้� เรี​ียน เกิ​ิ ด ทั​ั ก ษะที่​่� สำำ �คั​ั ญ ในศตวรรษที่​่� 21 เป็​็ นผู้​้�มี​ี ความรู้​้�ความสามารถ โดดเด่​่นเชิ​ิ ง วิ​ิ ช าการที่​่� ไ ด้​้ รั​ั บ การยอมรั​ั บ และเป็​็ นที่​่� รู้​้� จั​ั ก อย่​่าง กว้​้ า งขวางในระดั​ั บ ชาติ​ิ แ ละนานาชาติ​ิ อาทิ​ิ

SCIENCE CMU focus

9

July - September 2021 April - June 2021

คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

- เป็​็ นผู้​้�นำำ �ด้​้ า นการจั​ั ด การเรี​ียนการสอนเชิ​ิ ง สะเต็​็ มศึ​ึ ก ษา เป็​็ น ทู​ูตสะเต็​็ มศึ​ึ ก ษา (STEM Ambassador) ของ สสวท. และเป็​็ น วิ​ิ ท ยากร ผู้​้�ทรงคุ​ุณวุ​ุฒิ​ิ ใ ห้​้ กั​ั บ คณาจารย์​์ ร ะดั​ั บอุ​ุดมศึ​ึ ก ษาและครู​ูระดั​ั บมั​ั ธ ยมศึ​ึ ก ษาจาก มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย และโรงเรี​ียนทั่​่� วปร ะเทศ ร่​่วม 40 กิ​ิ จ กรรม - เป็​็ นผู้​้�ร่​่วมขั​ั บ เคลื่​่� อ นในระดั​ั บน านาชาติ​ิ ด้​้ า นการเรี​ียนการสอนแบบมี​ี ผู้​้�เรี​ียนเป็​็ นศู​ูนย์​์ ก ลาง ในโครงการ Euro-Asian Collaboration for Enhancing STEM Education (EASTEM) - เป็​็ นผู้​้�ร่​่วมก่​่ อตั้​้� ง โครงการนวั​ั ต กรรมการศึ​ึ ก ษา EdSociate และ โครงการ “มี​ีดี​ี” ระบบนิ​ิ เ วศการเรี​ียนรู้​้�สำำ � หรั​ั บ คนทุ​ุกเพศทุ​ุกวั​ั ย ของสั​ั ง คมไทย สนั​ั บสนุ​ุน โดยวิ​ิ ท ยาลั​ั ย การศึ​ึ ก ษาตลอดชี​ีวิ​ิ ต มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ียงใหม่​่ - เป็​็ นผู้​้�นำำ � การจั​ั ด การเรี​ียนการสอนทางด้​้ า นการใช้​้ ปั​ั ญ หาเป็​็ น ฐานการ เรี​ียนรู้​้�ที่​่� สำำ �คั​ั ญ การคิ​ิ ด อย่​่างมี​ีวิ​ิ จ ารณญาณในแก้​้ ปั​ั ญ หา การส่​่งเสริ​ิ ม ทั​ั ก ษะ การทำำ � งานร่​่วมกั​ั น เป็​็ นที​ีม การเรี​ียนรู้​้�โดยการบู​ูรณาการเทคโนโลยี​ี การ จั​ั ด การเรี​ียนการสอนแบบมี​ีผู้​้�เรี​ียนเป็​็ นศู​ูนย์​์ ก ลาง การเรี​ียนรู้​้�ตลอดชี​ีวิ​ิ ต ด้​้ ว ย Flipped Classroom การส่​่งเสริ​ิ ม ทั​ั ก ษะการสร้​้ า งสรรค์​์ นวั​ั ต กรรม รวมทั้​้� ง การวั​ั ด และประเมิ​ิ น ผลแบบ 4 มิ​ิ ติ​ิ - เป็​็ นผู้​้�มี​ี ผลงานโดดเด่​่นด้​้ า นการบริ​ิ ก ารวิ​ิ ช าการแก่​่ชุ​ุมชน ให้​้ ค วามรู้​้� และถ่​่ายทอดประสบการณ์​์ ใ นหั​ั วข้​้ อ ต่​่าง ๆ ร่​่วม 62 กิ​ิ จ กรรม ในระยะ 9 ปี​ี ที่​่� ผ่​่ านมา นอกจากนี้​้� รองศาสตราจารย์​์ ดร.นั​ั ท ธี​ี สุ​ุรี​ีย์​์ ยั​ั ง มี​ีผลงานดี​ีเด่​่นเป็​็ นที่​่� ประจั​ั ก ษ์​์ ด้​้ า นการวิ​ิ จั​ั ย และการถ่​่ายทอดองค์​์ ค วามรู้​้�การวิ​ิ จั​ั ย ทางด้​้ า นการพั​ั ฒ นา ยารั​ั ก ษาโรคติ​ิ ด เชื้​้� อ เอชไอวี​ีแบบหายขาด มี​ีผลงานตี​ีพิ​ิ มพ์​์ ในวารสารทาง วิ​ิ ช าการ 15 เรื่​่� อ งในระยะ 5 ปี​ี ที่​่� ผ่​่ านมา สิ​ิ ทธิ​ิ บั​ั ต รระดั​ั บน านาชาติ​ิ 2 ฉบั​ั บ ได้​้ รั​ั บ เชิ​ิ ญ ให้​้ เ ป็​็ น วิ​ิ ท ยากรในการประชุ​ุมทางวิ​ิ ช าการนานาชาติ​ิ รวม 17 ครั้​้� ง ทั้​้� ง ยั​ั ง เป็​็ นตั​ั ว อย่​่างที่​่� ดี​ี ของผู้​้�ที่​่� ค รองตน ครองคน ครองงาน ด้​้ ว ยหลั​ั ก คุ​ุณธรรม จริ​ิ ย ธรรม มี​ีมนุ​ุษยสั​ั ม พั​ั นธ์​์ ดี​ี มี​ีจิ​ิ ต อาสาและอุ​ุทิ​ิ ศ ตนเพื่​่� อ พั​ั ฒ นานั​ั ก ศึ​ึ ก ษาและ ส่​่วนรวม ให้​้ ค วามสำำ �คั​ั ญ เรื่​่� อ งการปลู​ูกฝั​ั ง คุ​ุณธรรม-จริ​ิ ย ธรรมแก่​่นั​ั ก ศึ​ึ ก ษา และมุ่​่� ง ทำำ �คุ​ุ ณประโยชน์​์ ต่​่ อชุ​ุมชนและสั​ั ง คมในระดั​ั บ ชาติ​ิ แ ละนานาชาติ​ิ

SCIENCE CMU focus

10

- June 2021 July April - September 2021

News&EVENTS

อาจารย์​์คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

ได้​้รั​ับทุ​ุนอั​ัจฉริ​ิยภาพนั​ักวิ​ิจั​ัย รุ่​่�นใหม่​่และรุ่​่�นกลาง ประจำำ�ปี​ี 2564 จาก วช.

ขอแสดงความยิ​ิ น ดี​ี กั​ั บ รองศาสตราจารย์​์ ดร.ธี​ี ร ะพงษ์​์ สุ​ุ ขสำำ � ราญ ภาควิ​ิ ช าคณิ​ิ ต ศาสตร์​์ ที่​่� ไ ด้​้ รั​ั บ ทุ​ุ น วิ​ิ จั​ั ย “ทุ​ุ น อั​ั จ ฉริ​ิ ย ภาพนั​ั กวิ​ิ จั​ั ย รุ่​่�นใหม่​่ ประจำำ �ปี​ี 2564” (1 ใน 30 โครงการที่​่� ไ ด้​้ รั​ั บ การคั​ั ด เลื​ือกจากข้​้ อ เสนอ โครงการทั่​่� ว ประเทศ) และผู้​้�ช่​่ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร.บู​ู ร ภั​ั ท ร์​์ อิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ สั​ั ง วร ภาควิ​ิ ช าเคมี​ี ที่​่� ไ ด้​้ รั​ั บ ทุ​ุ น วิ​ิ จั​ั ย “ทุ​ุ น อั​ั จ ฉริ​ิ ย ภาพนั​ั กวิ​ิ จั​ั ย รุ่​่�นกลาง ประจำำ �ปี​ี 2564” (1 ใน 29 โครงการที่​่� ไ ด้​้ รั​ั บ การคั​ั ด เลื​ือกจากข้​้ อ เสนอโครงการ ทั่​่� ว ประเทศ) จากสำำ �นั​ั ก งานการวิ​ิ จั​ั ย แห่​่ ง ชาติ​ิ (วช.) โดยทุ​ุ น วิ​ิ จั​ั ย ดั​ั ง กล่​่ า ว เป็​็ น ทุ​ุ น ที่​่� มุ่​่� งสนั​ั บ สนุ​ุ น นั​ั กวิ​ิ จั​ั ย ที่​่� มี​ี ศั​ั ก ยภาพสู​ู ง ให้​้ ไ ด้​้ ทำำ �วิ​ิ จั​ั ย อย่​่ า งต่​่ อ เนื่​่� อ ง ตามศั​ั ก ยภาพและความถนั​ั ด ที่​่� มี​ี อ ยู่​่� เพื่​่� อ ผลิ​ิ ต ผลงานที่​่� มี​ี ศั​ั ก ยภาพเชิ​ิ ง วิ​ิ ช าการ หรื​ือผลงานที่​่� ส ามารถนำำ � ไปใช้​้ ป ระโยชน์​์ ไ ด้​้

SCIENCE CMU focus

11

July - September 2021

News&EVENTS นั​ักศึ​ึ กษาปริ​ิญญาเอก

จุ​ุลชี​ีววิ​ิทยา

คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ มช.

คว้​้ารางวั​ัลชนะเลิ​ิศ การประกวดเสนอไอเดี​ียด้​้าน วิ​ิทยาศาสตร์​์และเทคโนโลยี​ีเพื่​่� อเปลี่​่�ยนแปลงสั​ั งคม

นางสาว Feiyang Xie นั​ั กศึ​ึ ก ษาระดั​ั บ ปริ​ิ ญ ญาเอก สาขาวิ​ิ ช าจุ​ุ ล ชี​ี ว วิ​ิ ท ยาประยุ​ุ กต์​์ (หลั​ั กสู​ู ต รนานาชาติ​ิ ) ได้​้ รั​ั บ รางวั​ั ลช นะเลิ​ิ ศ อั​ั น ดั​ั บ หนึ่​่� ง จากการประกวดการนำำ � เสนอไอเดี​ี ย ทาง วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ละเทคโนโลยี​ี เ พื่​่� อ การเปลี่​่� ย นแปลงสั​ั ง คม Falling Walls Lab Thailand ประจำำ �ปี​ี 2564 โดยมี​ี รศ. ดร.วสุ​ุ ปฐมอารี​ี ย์​์ อาจารย์​์ ป ระจำำ � คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ เป็​็ น อาจารย์​์ ที่​่� ป รึ​ึ ก ษา Falling Walls Lab Thailand เป็​็ น โครงการจั​ั ด การแข่​่ ง ขั​ั น ด้​้ า นการสื่​่� อ สารวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ระดั​ั บ โลก (Science Communication Competitions) จั​ั ด โดย German Academic Exchange Service (DAAD) ร่​่ ว มกั​ั บ สำำ �นั​ั ก งานพั​ั ฒ นาวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ละเทคโนโลยี​ี แ ห่​่ ง ชาติ​ิ (สวทช.) หน่​่ ว ยบริ​ิ ห ารและจั​ั ด การทุ​ุ น ด้​้ า นการพั​ั ฒ นากำำ �ลั​ั ง คนและทุ​ุ น ด้​้ า นการพั​ั ฒ นาสถาบั​ั น อุ​ุ ด มศึ​ึ ก ษา การวิ​ิ จั​ั ย และการสร้​้ า งนวั​ั ต กรรม (บพค.) และสถาบั​ั น เทคโนโลยี​ี พ ระจอมเกล้​้ า เจ้​้ า คุ​ุ ณ ทหารลาดกระบั​ั ง (สจล.) เพื่​่� อ เปิ​ิ ด โอกาสให้​้ นั​ั กศึ​ึ ก ษา ผู้​้� ป ระกอบการ และนั​ั กวิ​ิ จั​ั ย รุ่​่�นใหม่​่ เ ข้​้ า ร่​่ ว มแข่​่ ง ขั​ั น ในการนำำ � เสนอไอเดี​ี ย ด้​้ า นนวั​ั ต กรรม โครงการวิ​ิ จั​ั ย และแนวคิ​ิ ด ริ​ิ เ ริ่​่� ม สร้​้ า งสรรค์​์ ท างด้​้ า นวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ เพื่​่� อ นำำ � ไปสู่​่�การพั​ั ฒ นาทางด้​้ า นวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ เทคโนโลยี​ี และ ส่​่ ง ผลกระทบเชิ​ิ ง บวกต่​่ อ สั​ั ง คม ภายในเวลา 3 นาที​ี โดยนางสาว Feiyang Xie ได้​้ นำำ � เสนอแนวคิ​ิ ด ในการนำำ � แอคติ​ิ โ นแบคที​ี เ รี​ี ย จากทะเลทราย ไปช่​่ ว ยในการเจริ​ิ ญ เติ​ิ บ โตของพื​ืชที่​่� อ ยู่​่�ในสภาวะแห้​้ ง แล้​้ ง เพื่​่� อ ช่​่ ว ยแก้​้ ปั​ั ญ หาการขาดแคลนของ อาหารภายใต้​้ ก ารเปลี่​่� ย นแปลงของสภาพภู​ู มิ​ิ อ ากาศ ทั้​้� ง นี้​้� นางสาว Feiyang Xie จะได้​้ รั​ั บ รางวั​ั ล EURAXESS Prize และได้​้ รั​ั บ สิ​ิ ท ธิ์​์� เ ป็​็ น หนึ่​่� ง ในตั​ั ว แทน 100 คน เพื่​่� อ ไปนำำ � เสนอผลงาน ในการแข่​่ ง ขั​ั น รอบสุ​ุ ด ท้​้ า ย ณ กรุ​ุ ง เบอร์​์ ลิ​ิ น ประเทศเยอรมนี​ี ในช่​่ ว งเดื​ือนพฤศจิ​ิ ก ายน 2564 อี​ี กด้​้ ว ย

SCIENCE CMU focus

12

July - September 2021

กิ​ิจกรรรมความเคลื่​่�อนไหวภายในคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

ขอแสดงความยิ​ินดี​ีกั​ับนั​ักศึ​ึ กษา

คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ที่​่�ได้​้รั​ับคั​ัดเลื​ือก เข้​้าร่​่วมโครงการแลกเปลี่​่�ยนนั​ักศึ​ึ กษา ณ Korea Maritime and Ocean University สาธารณรั​ัฐเกาหลี​ี

SCIENCE CMU focus

13

July - September 2021

News&EVENTS

ที​ีมแอร์​์กี​ีตาร์​์ (Air guitar)

จากห้​้องปฏิ​ิบั​ัติ​ิการวิ​ิจั​ัยวั​ัสดุ​ุนาโน ภาควิ​ิชาฟิ​ิสิ​ิกส์​์ และวั​ัสดุ​ุศาสตร์​์ คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ ร่​่วมกั​ับภาควิ​ิชาเวชศาสตร์​์ฟื้� นฟู​ู ้ คณะแพทยศาสตร์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่ และกลุ่​่�มดนตรี​ีบำำ�บั​ัด

ได้​้รั​ับรางวั​ัลชนะเลิ​ิศ จากการเข้​้าแข่​่งขั​ัน SMID Health Hackathon 2021 เมื่​่�อวั​ันที่​่� 26-27 มิ​ิถุ​ุนายน 2564

เมื่​่� อ เสาร์​์ แ ละอาทิ​ิ ต ย์​์ ที่​่� 26-27 มิ​ิ ถุ​ุ น ายน 2564 SMID Health Hackathon 2021 เป็​็ น กิ​ิ จ กรรมเพื่​่� อ เฟ้​้น หาสุ​ุ ด ยอด Solution ด้​้ า นการแพทย์​์ แ ละสุ​ุ ข ภาพ ในรู​ู ป แบบออนไลน์​์ ภายใต้​้ ธี​ี ม “In the age of health digitalization” ซึ่​่� ง จั​ั ด ขึ้​้� น โดยสำำ �นั​ั ก งานนวั​ั ต กรรม แห่​่ ง ชาติ​ิ (องค์​์ ก ารมหาชน) หรื​ือ NIA ร่​่ ว มกั​ั บ คณะแพทยศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ โดยมี​ี ผู้​้� ส มั​ั ค รกว่​่ า 40 ที​ี ม กว่​่ า 200 คน จากทั่​่� ว ประเทศ และได้​้ ผ่​่ า นการคั​ั ด เลื​ือกอย่​่ า งเข้​้ ม ข้​้ น จนเหลื​ือเพี​ี ย ง 16 ที​ี ม โดยที​ี ม วิ​ิ จั​ั ย จากห้​้ อ งปฏิ​ิ บั​ั ติ​ิ ก ารวั​ั ส ดุ​ุ น าโน ที่​่� เ ข้​้ า ร่​่ ว มที​ี ม แอร์​์ กี​ี ต าร์​์ (Air Guitar) ประกอบด้​้ ว ย รศ.ดร.พิ​ิ ศิ​ิ ษ ฐ์​์ สิ​ิ ง ห์​์ ใ จ ดร.ธี​ี ร ศิ​ิ ลป์​์ คำำ �ปิ​ิ ค า ดร.วิ​ิ นั​ั ย ทองปาน ดร.โพธิ์​์� ศั​ั กดิ์​์� ทิ​ิ พย์​์ โ พธิ์​์� และนาย เชาว์​์ ฮิ​ิ ก าชิ​ิ ค าตะ นวั​ั ต กรรม Air Guitar เป็​็ น Software Package Game รวมกั​ั บ อุ​ุ ป กรณ์​์ ที่​่� ส ามารถเพิ่​่� ม ประสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพของการฝึ​ึ กนิ้​้� ว มื​ือของผู้​้�ป่​่วยที่​่� มี​ี อ าการอ่​่ อ นแรงจากโรคทางระบบประสาทผ่​่ า นการ ใช้​้ ก ารจำำ �ล องการเล่​่ น กี​ี ต าร์​์ เ สมื​ือนโดยสามารถเพิ่​่� ม แรงต้​้ า นให้​้ แ ก่​่ นิ้​้� ว มื​ือได้​้ ต ามระดั​ั บ ความพิ​ิ ก าร นอกจากนี้​้� ยั​ั ง สามารถใช้​้ วั​ั ด ความคล่​่ อ งตั​ั ว ของมื​ือ โดยวั​ั ด ได้​้ ทั้​้� ง พิ​ิ สั​ั ย ความเร็​็ ว และความแข็​็ ง แรง ซึ่​่� ง ข้​้ อ มู​ู ล เหล่​่ า นี้​้� จ ะเก็​็ บ รวบรวมแล้​้ ว ส่​่ ง ให้​้ แ พทย์​์ ห รื​ือนั​ั ก กิ​ิ จ กรรมบำำ �บั​ั ด ที่​่� ดู​ู แ ลคนไข้​้ อ ยู่​่� ซึ่​่� ง จะทำำ � ให้​้ คนไข้​้ ส ามารถฝึ​ึ ก ได้​้ ที่​่� บ้​้ า นไม่​่ ต้​้ อ งเดิ​ิ น ทางมาโรงพยาบาลและแพทย์​์ ส ามารถติ​ิ ด ตามผลได้​้ ทำำ � ให้​้ สามารถดู​ู แ ลคนไข้​้ ไ ด้​้ ม ากขึ้​้� น นอกจากนี้​้� ยั​ั ง ทำำ � ให้​้ ค นไข้​้ เ ห็​็ น พั​ั ฒ นาการของตั​ั ว เอง ทำำ � ให้​้ ก ารฟื้​้� นฟู​ู สมรรถภาพคนไข้​้ มี​ี เ ป้​้ า หมายที่​่� ชั​ั ด เจนและสร้​้ า งแรงจู​ู ง ใจให้​้ ผู้​้�ป่​่วยฝึ​ึ ก ได้​้ ต่​่ อ เนื่​่� อ ง SCIENCE CMU focus

14

July - September 2021

กิ​ิจกรรรมความเคลื่​่�อนไหวภายในคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

นายณั​ั ฐ ดนั​ั ย คำำ � หลวง นั​ั กศึ​ึ ก ษาสาขาวิ​ิ ช า วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ สิ่​่� ง แวดล้​้ อ ม คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ได้​้ รั​ั บ คั​ั ด เลื​ือกให้​้ เ ป็​็ น 1 ใน 15 เยาวชน เข้​้ า ร่​่ ว มโครงการ Young Southeast Asian Leaders Initiative (YSEALI) Academic Fellowship ประจำำ � ภาคการศึ​ึ ก ษา Fall 2021 (Environmental ISSUES) ณ University of Montana and EastWest Center สหรั​ั ฐ อเมริ​ิ ก า ระหว่​่ า งวั​ั น ที่​่� 8 กั​ั น ยายน - 5 พฤศจิ​ิ ก ายน 2564 โดย สถานทู​ู ต สหรั​ั ฐ อเมริ​ิ ก า ประจำำ � ประเทศไทย

นั​ักศึ​ึ กษาวิ​ิทย์​์ สิ่​่� งแวดล้​้อม มช. ได้​้รั​ับคั​ัดเลื​ือกเข้​้าร่​่วมโครงการ Young Southeast Asian Leaders Initiative (YSEALI) Academic Fellowship ประจำำ�ภาคการศึ​ึ กษา Fall 2021

โครงการ Young Southeast Asian Leaders Initiative (YSEALI) เป็​็ น การรวมตั​ั ว ของผู้​้�นำำ �รุ่​่� นเยาว์​์ อ ายุ​ุ ร ะหว่​่ า ง 18-35 ปี​ี จากบรู​ู ไ น กั​ั ม พู​ู ชา อิ​ิ น โดนี​ี เ ซี​ี ย มาเลเซี​ี ย พม่​่ า ฟิ​ิลิ​ิ ป ปิ​ิ น ส์​์ ลาว สิ​ิ ง คโปร์​์ ไทย ติ​ิ ม อร์​์ - เลสเต และเวี​ี ย ดนาม ที่​่� มี​ี ค วามคิ​ิ ด ริ​ิ เ ริ่​่� ม สร้​้ า งสรรค์​์ เพื่​่� อ มุ่​่�งจั​ั ด การกั​ั บ สิ่​่� ง ที่​่� พ วกเขาเห็​็ น ว่​่ า เป็​็ น ความท้​้ า ทายสำำ �คั​ั ญ ของภู​ู มิ​ิ ภ าคอาเซี​ี ย นในยุ​ุ ค สมั​ั ย ของตน ได้​้ แ ก่​่ การ พั​ั ฒ นาเศรษฐกิ​ิ จ การอนุ​ุ รั​ั กษ์​์ สิ่​่� ง แวดล้​้ อ ม การศึ​ึ ก ษา และการมี​ี ส่​่ ว นร่​่ ว มของประชาสั​ั ง คม โดย ร่​่ ว มนำำ � เสนอหลากหลายแนวทางการแก้​้ ไ ขปั​ั ญ หาอย่​่ า งสร้​้ า งสรรค์​์ ดู​ูรายละเอี​ียดเพิ่​่� ม เติ​ิ ม ได้​้ ที่​่� http://yseali.state.gov

SCIENCE CMU focus

15

July - September 2021

News&EVENTS

นั​ักศึ​ึ กษาคณะวิ​ิทย์​์ มช. ได้​้รั​ับคั​ัดเลื​ือก เข้​้าร่​่วมกิ​ิจกรรม Trilateral Symposium on SDGs 2021 : Academic Symposium between CMU-KU-NCYU

นั​ั กศึ​ึ ก ษาคณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ จำำ � นวน 10 คน ได้​้ รั​ั บ คั​ั ด เลื​ือก เข้​้ า ร่​่ ว ม กิ​ิ จ กรรม “Trilateral Symposium on SDGS 2021 : Academic Symposium Between CMU-KU-NCYU” ภายใต้​้ หั​ั ว ข้​้ อ Lives Under Covid Pandemic Outbreak ระหว่​่ า งวั​ั น ที่​่� 1, 15 และ 22 กั​ั น ยายน 2564 ในรู​ู ป แบบออนไลน์​์ กิ​ิ จ กรรม “Trilateral Symposium on SDGS 2021 : Academic Symposium Between CMU-KU-NCYU” เป็​็ น กิ​ิ จ กรรมที่​่� มุ่​่� งเปิ​ิ ด โอกาสให้​้ นั​ั กศึ​ึ ก ษาระดั​ั บ ปริ​ิ ญ ญาตรี​ี ไ ด้​้ ฝึ​ึ กทั​ั ก ษะความ เป็​็ น ผู้​้�นำำ � การใช้​้ ทั​ั ก ษะการคิ​ิ ด วิ​ิ เ คราะห์​์ และการพั​ั ฒ นาทั​ั ก ษะภาษาอั​ั ง กฤษ รวมถึ​ึ ง การผู​ู กมิ​ิ ต ร และแลกเปลี่​่� ย นความคิ​ิ ด เห็​็ น กั​ั บ นั​ั กศึ​ึ ก ษาต่​่ า งชาติ​ิ ซึ่​่� ง จั​ั ด โดย Kagawa University ประเทศ ญี่​่� ปุ่​่� น และ National Chiayi University ไต้​้ ห วั​ั น

SCIENCE CMU focus

16

July - September 2021

กิ​ิจกรรรมความเคลื่​่�อนไหวภายในคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ มช. ขอแสดงความยิ​ินดี​ีกั​ับ นั​ักศึ​ึ กษาทุ​ุน พสวท. ศู​ู นย์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่ ที่​่�ได้​้รั​ับรางวั​ัลในการนำำ�เสนอ ผลงานในงานประชุ​ุมวิ​ิชาการ วิ​ิทยาศาสตร์​์และเทคโนโลยี​ี นั​ักเรี​ียนทุ​ุน พสวท. ประจำำ�ปี​ี 2564 DPSTcon2021 เมื่​่�อวั​ันที่​่� 8 - 9 กรกฎาคม 2564 ผ่​่านระบบออนไลน์​์

1. นายณั​ั ฐ พรหมมา รางวั​ั ล Best Oral Presentation Award สาขาคณิ​ิ ต ศาสตร์​์ 2. นางสาวกั​ั ญ ญารั​ั ต น์​์ เรื​ืองบุ​ุ ญ รางวั​ั ล Poster Presentation อั​ั น ดั​ั บ 1 สาขาเคมี​ี 3. นายวริ​ิ ท ธิ์​์� นิ​ิ ไ ทรโยค รางวั​ั ล Poster Presentation อั​ั น ดั​ั บ 2 สาขาฟิ​ิสิ​ิ กส์​์

SCIENCE CMU focus

17

July - September 2021

News&EVENTS

พิ​ิ ธี​ีมอบรางวั​ัลนั​ักเรี​ียนผู้​้�แทนศู​ู นย์​์ สอวน. มหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่ ที่​่�เข้​้าร่​่วมการแข่​่งขั​ันชี​ีววิ​ิทยาโอลิ​ิมปิ​ิก ระดั​ับชาติ​ิ ครั้​้�งที่​่� 18 วั​ั น ที่​่� 22 กรกฎาคม 2564 คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ จั​ั ด พิ​ิ ธี​ี ม อบเกี​ี ย รติ​ิ บั​ั ต ร เหรี​ี ย ญรางวั​ั ล และช่​่ อ ดอกไม้​้ เพื่​่� อ แสดงความยิ​ิ น ดี​ี กั​ั บ นั​ั ก เรี​ี ย นผู้​้� แ ทนศู​ู น ย์​์ สอวน. มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ที่​่� เ ข้​้ า ร่​่ ว มการแข่​่ ง ขั​ั น ชี​ี ว วิ​ิ ท ยา โอลิ​ิ ม ปิ​ิ ก ระดั​ั บ ชาติ​ิ ครั้​้� ง ที่​่� 18 (18 th Thailand Biology Olympiad: 18 th TBO)

ระหว่​่ า งวั​ั น ที่​่� 8-11

มิ​ิ ถุ​ุ น ายน 2564 ซึ่​่� ง จั​ั ด โดยมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย ศรี​ี น คริ​ิ น ทรวิ​ิ โ รฒ ในรู​ู ป แบบออนไลน์​์ โดยมี​ี ผู้​้�ช่​่ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร.ภควรรณ พวงสมบั​ั ติ​ิ รองคณบดี​ี ฝ่​่ ายวิ​ิ ช าการ คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ พร้​้ อ มด้​้ ว ย รองศาสตราจารย์​์ ดร.หทั​ั ย ชนก เนี​ี ย มทรั​ั พย์​์ รองคณบดี​ี ฝ่​่ ายบริ​ิ ห าร ผู้​้�ช่​่ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร.ชิ​ิ ต ชล ผลารั​ั กษ์​์ หั​ั ว หน้​้ า ภาควิ​ิ ช าชี​ี ว วิ​ิ ท ยา ผู้​้�ช่​่ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร.สิ​ิ ริ​ิ พ ร โรจน์​์ อ ารยานนท์​์ ประธานสาขาชี​ี ว วิ​ิ ท ยา ศู​ู น ย์​์ สอวน. มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ และนายพร พรมมหาราช เลขานุ​ุ ก ารคณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ร่​่ ว มมอบเกี​ี ย รติ​ิ บั​ั ต ร เหรี​ี ย ญรางวั​ั ล และช่​่ อ ดอกไม้​้ ให้​้ กั​ั บ นั​ั ก เรี​ี ย นผู้​้� แ ทนศู​ู น ย์​์ สอวน. มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ จำำ � นวน 6 คน ที่​่� เ ข้​้ า ร่​่ ว มการแข่​่ ง ขั​ั น ซึ่​่� ง มี​ี ผู้​้� เ ข้​้ า แข่​่ ง ขั​ั น ทั้​้� ง สิ้​้� น 95 คน จาก 13 ศู​ู น ย์​์ ทั่​่� ว ประเทศ และมี​ี ผลก ารแข่​่ ง ขั​ั น ดั​ั ง นี้​้� เหรี​ียญทองแดง นายกรณ์​์ ณั​ั ฐ นั​ั ย นามสาธิ​ิ ม าพร โรงเรี​ี ย นปริ​ิ น ส์​์ ร อยแยลส์​์ วิ​ิ ท ยาลั​ั ย เหรี​ียญเงิ​ิ น

นายศุ​ุภวิ​ิ ช ญ์​์ เงิ​ิ น เนตร โรงเรี​ี ย นสาธิ​ิ ต มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่

นายจิ​ิ ร ะพงศ์​์ ทาสิ​ิ ง ห์​์ คำำ � โรงเรี​ี ย นมงฟอร์​์ ต วิ​ิ ท ยาลั​ั ย จั​ั ง หวั​ั ด เชี​ี ย งใหม่​่

นายณฐนนท์​์ ลื​ื อ วิ​ิ ฑู​ูร เวชกิ​ิ จ โรงเรี​ี ย นมงฟอร์​์ ต วิ​ิ ท ยาลั​ั ย จั​ั ง หวั​ั ด เชี​ี ย งใหม่​่

เหรี​ียญทอง

นางสาวเจนนิ​ิ เ ฟอร์​์ ลี​ี (ได้​้ ค ะแนนรวมอั​ั น ดั​ั บ 3 ของประเทศ) โรงเรี​ี ย นสาธิ​ิ ต มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ นายญาณรั​ั ก ถาวรรุ่​่� ง กิ​ิ จ (ได้​้ ค ะแนนรวมสู​ู ง สุ​ุ ด ภาคเหนื​ือ และคะแนนรวมอั​ั น ดั​ั บ 2

ของประเทศ) โรงเรี​ี ย นมงฟอร์​์ ต วิ​ิ ท ยาลั​ั ย จั​ั ง หวั​ั ด เชี​ี ย งใหม่​่ SCIENCE CMU focus

18

July - September 2021

กิ​ิจกรรรมความเคลื่​่�อนไหวภายในคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

มช. จั​ับมื​ือ มทร. ธั​ัญบุ​ุรี​ี สร้​้างเครื​ือข่​่าย ความร่​่วมมื​ือทางวิ​ิชาการ ศาสตราจารย์​์ ค ลิ​ิ นิ​ิ ก นายแพทย์​์ นิ​ิ เ วศน์​์ นั​ั น ทจิ​ิ ต อธิ​ิ ก ารบดี​ี ม หาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ และผู้​้�ช่​่ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร. สมหมาย ผิ​ิ ว สอาด อธิ​ิ ก ารบดี​ี ม หาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เทคโนโลยี​ี ร าชมงคลธั​ั ญ บุ​ุ รี​ี พร้​้ อ มด้​้ ว ยศาสตราจารย์​์ ดร.ธรณิ​ิ น ทร์​์ ไชยเรื​ืองศรี​ี คณบดี​ีคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่ และรองศาสตราจารย์​์ ดร.กฤษณ์​์ชนม์​์ ภู​ู มิ​ิ กิ​ิ ต ติ​ิ พิ​ิ ชญ์​์ รองอธิ​ิ ก ารบดี​ี มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เทคโนโลยี​ี ร าชมงคลธั​ั ญ บุ​ุ รี​ี ได้​้ ล งนาม ในบั​ั น ทึ​ึ ก ข้​้ อ ตกลงความร่​่ ว มมื​ือทางวิ​ิ ช าการ ระหว่​่ า งมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ กั​ั บ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เทคโนโลยี​ี ร าชมงคลธั​ั ญ บุ​ุ รี​ี (แบบออนไลน์​์ ) เมื่​่� อ วั​ั น ที่​่� 6 สิ​ิ ง หาคม 2564 เพื่​่� อ สร้​้ า งเครื​ือข่​่ า ยความร่​่ ว มมื​ือทางวิ​ิ ช าการ เพิ่​่� ม ขี​ี ด ความสามารถและ ศั​ั ก ยภาพการพั​ั ฒ นางานวิ​ิ ช าการและการจั​ั ด การเรี​ี ย นการสอนด้​้ า นวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ และเทคโนโลยี​ี การประกั​ั น คุ​ุ ณ ภาพการศึ​ึ ก ษา งานวิ​ิ จั​ั ย และบริ​ิ ก ารวิ​ิ ช าการ และ กิ​ิ จ กรรมนั​ั กศึ​ึ ก ษา การสนั​ั บ สนุ​ุ น และพั​ั ฒ นาความร่​่ ว มมื​ือทางวิ​ิ ช าการ และกิ​ิ จ กรรม อื่​่� น ๆ ทั้​้� ง ในระดั​ั บ ชาติ​ิ และระดั​ั บ นานาชาติ​ิ SCIENCE CMU focus

19

July - September 2021

กิ​ิจกรรรมความเคลื่​่�อนไหวภายในคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์

อดี​ีตคณบดี​ีคณะวิ​ิทยาศาสตร์​์มอบเงิ​ิน 3 แสนบาท เพื่​่� อบรรเทาความเดื​ือดร้​้อน ของนั​ักศึ​ึ กษาจากสถานการณ์​์ Covid-19 และเป็​็นทุ​ุนการศึ​ึ กษา ประจำำ�ปี​ี 2564

ศาสตราจารย์​์ เ กี​ี ย รติ​ิ คุ​ุ ณ ดร.ทวี​ี ศั​ั กดิ์​์� ระมิ​ิ ง ค์​์ ว งศ์​์ อดี​ี ต คณบดี​ี ค ณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ พร้​้ อ มด้​้ ว ย รองศาสตราจารย์​์ เ กศิ​ิ ณี​ี ระมิ​ิ ง ค์​์ ว งศ์​์ มอบเงิ​ิ น กองทุ​ุ น ศาสตราจารย์​์ เกี​ี ย รติ​ิ คุ​ุ ณ ดร.ทวี​ี ศั​ั กดิ์​์� - เกศิ​ิ นี​ี ระมิ​ิ ง ค์​์ ว งศ์​์ เพื่​่� อ บรรเทาความเดื​ือดร้​้ อ นของนั​ั กศึ​ึ ก ษา เนื่​่� อ งจากสถานการณ์​์ โรคระบาด COVID-19 จำำ � นวน 120,000 บาท นอกจากนี้​้� ยั​ั ง ได้​้ ม อบเงิ​ิ น จากกองทุ​ุ น ฯ เพื่​่� อ เป็​็ น ทุ​ุ น การศึ​ึ ก ษา ประจำำ �ปี​ี 2564 อี​ี ก 180,000 บาท โดยมี​ี ศาสตราจารย์​์ ดร.ธรณิ​ิ น ทร์​์ ไชยเรื​ืองศรี​ี คณบดี​ี ค ณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ พร้​้ อ มด้​้ ว ยผู้​้� บ ริ​ิ ห าร และบุ​ุ ค ลากรฝ่​่ายพั​ั ฒนาคุ​ุ ณ ภาพนั​ั กศึ​ึ ก ษาและศิ​ิ ษ ย์​์ เ ก่​่ า สั​ั ม พั​ั นธ์​์ ร่​่ ว มแสดงความขอบคุ​ุ ณ ในวั​ั น ที่​่� 30 กรกฎาคม 2564 ณ บริ​ิ เ วณลานด้​้ า นหน้​้ า อาคาร 40 ปี​ี คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ SCIENCE CMU focus

20

July - September 2021

SCI Research Focus

ที​ี ม นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย DATA SCIENCE มช. พั​ั ฒนาเครื่​่� อ งมื​ือ

รวบรวมชุ​ุ ด ข้​้ อ มู​ู ล ขนาดใหญ่​่ ที่​่� มี​ี คุ​ุ ณ ภาพและลดแรงงาน

สำำ �หรั​ับสอน AI ให้​้ฉลาดขึ้​้�น นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย DATA SCIENCE มช. พั​ั ฒนาเทคนิ​ิ ค สำำ � หรั​ั บ สร้​้ า งชุ​ุ ด ข้​้ อ มู​ู ล ลายมื​ื อ เขี​ี ย นหลากหลายอั​ั ก ษร โดยใช้​้ ค วามหนาแน่​่ น ของข้​้ อ มู​ู ล หลายมิ​ิ ติ​ิ สำำ � หรั​ั บ นำำ � ไปใช้​้ ใ นการสร้​้ า งแบบจำำ � ลองเชิ​ิ ง พยากรณ์​์ สามารถลด แรงงานในการสร้​้ า งชุ​ุ ด ข้​้ อ มู​ู ล และได้​้ ชุ​ุ ด ข้​้ อ มู​ู ล ที่​่� มี​ี คุ​ุ ณ ภาพสู​ู ง การเรี​ียนรู้​้�ของเครื่​่�อง (Machine Learning) ถู​ูกนำำ�มาประยุ​ุกต์​์ใช้​้อย่​่างแพร่​่หลาย ในการสร้​้างแบบจำำ�ลองปั​ัญญาประดิ​ิษฐ์​์ (Artificial Intelligent) และการวิ​ิเคราะห์​์ข้​้อมู​ูล ด้​้วยวิ​ิทยาการข้​้อมู​ูล ชุ​ุดข้​้อมู​ูลขนาดใหญ่​่เป็​็นสิ่​่�งสำำ�คั​ัญที่​่�ขาดไม่​่ได้​้ในการประยุ​ุกต์​์ใช้​้งาน เทคนิ​ิคการเรี​ียนรู้​้�ของเครื่​่�อง เพื่​่� อสร้​้างแบบจำำ�ลองที่​่�มี​ีประสิ​ิทธิ​ิภาพ การเตรี​ียมชุ​ุดข้​้อมู​ูล สำำ�หรั​ับฝึ​ึกสอนแบบจำำ�ลองเป็​็นงานที่​่�ต้​้องใช้​้เวลาและแรงงานมาก กลุ่​่�มวิ​ิจัย ั จากภาควิ​ิชาวิ​ิทยาการคอมพิ​ิวเตอร์​์ คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ ได้​้ร่ว ่ มมื​ือกั​ับอาจารย์​์ จากวิ​ิทยาลั​ัยนานาชาติ​ินวั​ัตกรรมดิ​ิจิ​ิทั​ัล มหาวิ​ิทยาลั​ัยเชี​ียงใหม่​่ ได้​้พั​ัฒนาเทคนิ​ิคการสร้​้าง ชุ​ุดข้​้อมู​ูลขนาดใหญ่​่แบบกึ่​่�งอั​ัตโนมั​ัติโิ ดยใช้​้ความหนาแน่​่นของข้​้อมู​ูลหลายมิ​ิติ​ิ สำำ�หรั​ับนำำ�ไปใช้​้ ในการสร้​้างแบบจำำ�ลองเชิ​ิงพยากรณ์​์ เทคนิ​ิคที่​่�นำำ�เสนอถู​ูกทดสอบประสิ​ิทธิ​ิภาพด้​้วยชุ​ุดข้​้อมู​ูล

SCIENCE CMU focus

21

July - September 2021 April - June 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์

นักวิจัย ภาพอั​ักษรลายมื​ือเขี​ียนหลากหลายอั​ักษร พบว่​่าสามารถช่​่วยลดแรงงานในการสร้​้าง อมู​ูลลง งไปได้​้ ดข้​้อชมู​ูาวิ ลที่​่ทไ� ยาการคอมพิ ด้​้ยัง ั มี​ีคุณ ุ ภาพสู​ู งในด้​้านความถู​ู อ ้ งของ � ชุ​ุภาควิ อาจารย์ ชุ​ุดข้​้ดร.ปภั กร อย่​่าอิงมาก วเตอร์ คณะวิทกต้ ยาศาสตร์ ่นแก้วอี​ีกทั้​้ง มหาวิทยาลั งใหม่ ข้​้ยอเชี มู​ูลยเมื่​่ �อเปรี​ียบเที​ียบกั​ับเทคนิ​ิควิ​ิธี​ีอื่�น ่ ๆ ที่​่�มี​ีในปั​ัจจุ​ุบั​ัน รองศาสตราจารย์ ดร.จีรยุทธ ไชยจารุวณิช ภาควิชาวิทยาการคอมพิ วเตอร์ คณะวิทยาศาสตร์ การนำำ�ชุ​ุดข้​้อมู​ูลที่​่�ถู​ูกจั​ัดทำำ�ขึ้​้�นด้​้วยเทคนิ​ิควิ​ิธี​ีที่​่�นำำ�เสนอไปใช้​้สร้​้างแบบ มหาวิทยาลัยเชียนอกจากนี้​้� งใหม่ อาจารย์ ดร.ปิ ะฉัต�รหรั​ั อุด วิทยาลัยยนานาชาติ นวัาต ิทัลองที่​่� มหาวิ ทีค ยาลั ยเชีกต้ ยงใหม่ จำำ�ลยองสำำ บมวงษ์ รู้​้�จำำ�ลายมื​ือเขี​ี น ยั​ังพบว่​่ ตั​ักรรมดิ วแบบจำำจ�ล ได้​้มี วามถู​ู ้องเที​ียบเท่​่ากั​ับ อ้างอิง

แบบจำำ�ลองที่​่�สร้​้างขึ้​้�นจากชุ​ุดข้​้อมู​ูลที่​่ส � ร้​้างด้​้วยแรงงานคนทั้​้�งหมด การงานผลการค้​้นคว้​้านี้​้� ถู​ูกรายงานในวารสาร Knowledge-Based Systems เมื่​่�อเดื​ือนพฤษภาคมที่​่�ผ่​่านมา

ผู้สนใจสามารถอ่านข้อมูลเพิ่ มเติมได้ที่ Inkeaw, P., Udomwong, P., & Chaijaruwanich, J. (2021), Density based semi-automatic labeling _on multi-feature representations อ้​้างอิ​ิง for ground truth generation: Application to handwritten character ผู้​้�สนใจสามารถอ่​่านข้​้อมู​ูลเพิ่​่� มเติ​ิมได้​้ที่​่� Inkeaw, P., Udomwong, P., & Chaijaruwanich, J. (2021), recognition,Density Knowledge-Based Systems, 220, 106953. based semi-automatic Labeling _on multi-feature representations for truth generation: Q1 (ISI) withground impact factor 8.038Application to handwritten character recognition, Knowledge-Based Systems, 220, 106953.

Q1 (ISI) with impact factor 8.038 อ่​่านงานวิ​ิจัย ั https://doi.org/10.1016/j.knosys.2021.106953

อ่านงานวิจย ั https://doi.org/10.1016/j.knosys.2021.106953

SCIENCE CMU focus

22

- June 2021 July April - September 2021

SCI Research Focus

ผศ.ดร.สมชาย ศรี​ียาบ ภาควิ​ิชาคณิ​ิตศาสตร์​์ ร่​่วมกั​ับ นายภิ​ิญโญ โอวาสิ​ิทธิ์​์� นั​ักศึ​ึกษาปริ​ิญญาโท ศึ​ึกษาแบบจำำ�ลอง ทางคณิ​ิตศาสตร์​์ของการไหลของเลื​ือดในหลอดเลื​ือดหั​ัวใจ เมื่​่�อเกิ​ิดสภาวะหลอดเลื​ือดหั​ัวใจตี​ีบ ซึ่​่�งโรคดั​ังกล่​่าวถื​ือเป็​็น 1 ใน 5 โรคที่​่�คร่​่าชี​ีวิ​ิตคนไทยมากที่​่�สุ​ุด โดยใช้​้สมการเชิ​ิง อนุ​ุพั​ันธ์​์ย่อ ่ ยช่​่วยทำำ�ความเข้​้าใจการไหลของเลื​ือด เมื่​่อ � รู​ูปร่​่าง การตี​ีบเป็​็นแบบไม่​่สมมาตรแนวดิ่​่ง � (Vertical asymmetry) เลื​ือดประกอบด้​้วย น้ำำ�� เลื​ือด เกล็​็ดเลื​ือด เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว หากคิ​ิดว่​่าเลื​ือดเป็​็นของไหลชนิ​ิดหนึ่​่�ง เราก็​็จะสามารถอธิ​ิบายการไหลของเลื​ือดในหลอดเลื​ือดหั​ัวใจ ที่​่�ไม่​่มี​ีการตี​ีบด้​้วยสมการนาเวี​ียร์​์ สโตกส์​์ (Navier-Stokes equation) ซึ่​่�งเป็​็นสมการเชิ​ิงอนุ​ุพั​ันธ์​์ย่อ ่ ย (Partial Differential Equations) สำำ�หรั​ับการศึ​ึกษาการไหลของเลื​ือดในหลอดเลื​ือดหั​ัวใจ ที่​่�มี​ีการตี​ีบ จำำ�เป็​็นต้​้องสร้​้างแบบจำำ�ลองทางคณิ​ิตศาสตร์​์ที่​่� ประกอบด้​้วยสมการทางคณิ​ิตศาสตร์​์ที่​่�อธิ​ิบายบริ​ิเวณ ที่​่�มี​ีการตี​ีบและสมการนาเวี​ียร์​์ สโตกส์​์ เพื่​่� ออธิ​ิบายการไหล ของเลื​ือดในหลอดเลื​ือดดั​ังกล่​่าว ผลเฉลยจากแบบจำำ�ลอง ทางคณิ​ิตศาสตร์​์ที่​่ไ� ด้​้นำำ�แปลความหมายอธิ​ิบายสมบั​ัติท ิ างการ SCIENCE CMU focus

23

July - September 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์

ไหลของเลื​ือดเช่​่น ความเร็​็ว (Velocity) ความเร็​็วเชิ​ิงมุ​ุม (Angular velocity) อั​ัตราการไหล (Flow rate) ความต้​้านทานการไหล (Resistance to flow) แรงเสี​ียดทานที่​่�ผนั​ังหลอดเลื​ือด (Skin friction) เนื่​่อ � งจากงานวิ​ิจัย ั โดยทั่​่�วจะศึ​ึกษาการไหลของเลื​ือดในหลอดเลื​ือดหั​ัวใจที่​่�มีก ี ารตี​ีบโดยรู​ูปร่​่างการตี​ีบเป็​็นสมมาตร แนวดิ่​่�ง (Vertically symmetry) แต่​่บางครั้​้�งรู​ูปร่​่างการตี​ีบของผู้​้�ป่​่วยไม่​่เป็​็นแบบสมมาตรแนวดิ่​่�ง ดั​ังนั้​้�นงานวิ​ิจั​ัย ชิ้​้น ี โดยรู​ูปร่​่างการตี​ีบเป็​็นแบบไม่​่สมมาตรแนวดิ่​่ง � นี้​้�ได้​้ศึ​ึกษาการไหลของเลื​ือดในหลอดหั​ัวใจที่​่�ตีบ � (Vertical asymmetry) ซึ่​่�งอธิ​ิบายด้​้วยฟั​ังก์​์ชั​ันเลขชี้​้�กำำ�ลั​ังและฟั​ังก์​์ชั​ันตรี​ีโกณมิ​ิติ​ิ จากการศึ​ึกษาพบว่​่า สมบั​ัติ​ิทางการไหลของเลื​ือดในหลอด เลื​ือดหั​ัวใจที่​่�ตีบ ี แบบไม่​่สมมาตรแนวดิ่​่ง ั สำำ�คัญ ั กั​ับสมบั​ัติท ิ างการไหลของเลื​ือดในหลอดเลื​ือด � มี​ีความแตกต่​่างอย่​่างมี​ีนัย หั​ัวใจที่​่�มี​ีการตี​ีบแบบสมมาตรแนวดิ่​่�ง ทั้​้�งนี้​้�การศึ​ึกษาในโอกาสต่​่อไป จะร่​่วมบู​ูรณาการร่​่วมกั​ับศาสตร์​์อื่�น ่ ๆ เช่​่น แพทย์​์ศาสตร์​์ วิ​ิศวกรรมศาสตร์​์ และ คอมพิ​ิ วเตอร์​์ เพื่​่� อให้​้แบบจำำ�ลองทางคณิ​ิตศาสตร์​์มี​ีความเสมื​ือนจริ​ิงมากที่​่�สุ​ุดเพื่​่� อที่​่�จะการทำำ�นายและอธิ​ิบายสมบั​ัติ​ิ การไหลของเลื​ือดอั​ันเป็​็นประโยชน์​์ต่อ ่ บุ​ุคลากรทางการแพทย์​์เพื่​่�อแสวงหาแนวทางที่​่�เหมาะสมในการรั​ักษาผู้​้�ป่​่วยต่​่อไป สำำ�หรั​ับงานวิ​ิจัย ั ดั​ังกล่​่าว ได้​้รับ ั การตี​ีพิ​ิมพ์​์ ผลงานในวารสารวิ​ิชาการ Advances in Difference Equations Q1 (ISI) with impact factor 2.803 อ้​้างอิ​ิง Owasit P., Sriyab S., Mathematical modeling of non-Newtonian fluid in arterial blood flow through various stenoses. Adv Differ Equ 2021, 340 (2021). https://doi.org/10.1186/s13662-021-03492-9 อ่​่านงานวิ​ิจั​ัยเพิ่​่� มเติ​ิม https://doi.org/10.1186/s13662-021-03492-9

SCIENCE CMU focus

24

July - September 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์

SCI Research Focus

เทคโนโลยี​ี โ ซลาร์​์ เ ซลล์​์ แ ห่​่ ง อนาคต

”เพอรอฟสไกต์​์แบบฟิ​ิล์​์มบาง” ตอบโจทย์​์ทุ​ุกการใช้​้งาน ทดแทน

เซลล์​์แสงอาทิ​ิตย์​์แบบดั้​้�งเดิ​ิม

“ ขั้​้� วไฟฟ้​้า คาร์​์ บ อนนี้​้� เตรี​ี ย มจากกาวคาร์​์ บ อนด้​้ ว ยกระบวนการแลกเปลี่​่� ย น กั​ับตั​ัวทำำ �ละลายเอทานอลที่​่� อุ​ุณหภู​ูมิ​ิห้​้อง สำำ �หรั​ับเซลล์​์แสงอาทิ​ิตย์​์ชนิ​ิดเพอรอฟสไกต์​์ ที่​่� มี​ี ป ระสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพและเสถี​ี ย ร” กระบวนการดั​ั ง กล่​่าวถื​ื อ ว่​่ า เป็​็ น กระบวนง่​่าย

ต้​้ นทุ​ุ นต่ำำ�� มี​ี ปร ะสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพสู​ูง สามารถทดแทนระบบการเตรี​ี ยม ฟิ​ิล์​์ ม บาง ของโลหะที่​่� มี​ี ต้​้ นทุ​ุ นสู​ู งได้​้ เ ป็​็ น อย่​่างดี​ี

1

ฟิ​ิล์​์ มคาร์​์ บอนที่​่� ได้​้ จากกระบวนการนี้​้� มี​ี ความคงทนต่​่ อความชื้​้� น มี​ี ความยื​ืดหยุ่​่�นที่​่� ดี​ี ซึ่​่� ง เหมาะกั​ั บ การใช้​้ ใ นประเทศไทย ยิ่​่� ง ไปกว่​่ า นั้​้� นยั​ั ง สามารถนำำ � ไปประยุ​ุ ก ต์​์ ใ นการ

2

พั​ั ฒนาเซลล์​์ แสงอาทิ​ิ ตย์​์แบบโค้​้ งงอได้​้ ใ นระดั​ั บอุ​ุ ตสาหกรรมต่​่อไปในอนาคต เมื่​่� อ นำำ �ฟิ ิล์​์ ม คาร์​์ บ อนไปประยุ​ุ กต์​์ เ ป็​็ น ขั้​้� ว นำำ � ไฟฟ้​้า ในเซลล์​์ แ สงอาทิ​ิ ต ย์​์ ชนิ​ิ ด เพอรอฟสไกต์​์ พบว่​่ า มี​ี ปร ะสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพสู​ูงสุ​ุ ด ที่​่� 12.1% ยิ่​่� ง ไปกว่​่ า นั้​้� น ยั​ั ง คงความ

เสถี​ี ยร ในระยะยาวได้​้ ถึ​ึ ง 80% เป็​็ น เวลานานกว่​่ า 1,000 ชั่​่� ว โมงโดยไม่​่มี​ี การห่​่อหุ้​้�ม งานวิ​ิ จั​ั ย นี้​้� เ ป็​็ น ผลงานวิ​ิ จั​ั ย ของ นางสาววรพรหม พั​ั ส ธรธั​ั ชก ร(1) นั​ั กศึ​ึ ก ษา

3

ปริ​ิ ญ ญาโท จากห้​้ อ งปฏิ​ิ บั​ั ติ​ิ ก ารวิ​ิ จั​ั ย เซลล์​์ แ สงอาทิ​ิ ต ย์​์ (Solar Cells Research Laboratory: SCRL) ภายใต้​้ ก ารให้​้ คำำ � ปรึ​ึ ก ษาของ รศ.ดร.ดวงมณี​ี ว่​่ อ งรั​ั ต นะ ไพศาล(2) ผศ.ดร.พิ​ิ พั​ั ฒ น์​์ เรื​ือนคำำ � (3) และ อ.ดร.อั​ั จ ฉราวรรณ กาศเจริ​ิ ญ (4) สั​ั ง กั​ั ด ภาควิ​ิ ช าฟิ​ิสิ​ิกส์​์และวั​ัสดุ​ุศาสตร์​์ คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ มช. ร่​่วมมื​ือกั​ับ รศ.ดร. ประยู​ูร ส่​่งสิ​ิริ​ิฤทธิ​ิกุ​ุล มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เทคโนโลยี​ี สุ​ุ ร นารี​ี และบริ​ิ ษั​ั ท T.A.O. Bangkok Corporation Ltd. ที่​่� ใ ห้​้ ก ารสนั​ั บ สนุ​ุ น กาวคาร์​์ บ อนคุ​ุ ณ ภาพสู​ู ง ” ผู้​้�สนใจสามารถอ่​่านข้​้ อ มู​ูลเพิ่​่� ม เติ​ิ ม ได้​้ ที่​่�

4

Passatorntaschakorn W., Bhoomanee C., Ruankham P., Gardchareon A., Songsiriritthigul P. & Wongratanaphisan D. Room-temperature carbon electrodes with ethanol solvent interlacing process for efficient and stable planar hybrid perovskite solar cells. Energy Reports, 2021, 7, 2493-2500. (ISI Q1, IF=6.870) อ่​่านต่​่อ https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S235248472100247X

SCIENCE CMU focus

25

July - September 2021

SCI Research Focus

”ฝุ่​่� น PM2.5

ไม่​่ได้​้หายไปไหน”

คงไม่​่ น่​่ า แปลกใจ หากจะพู​ู ดว่​่ า ในช่​่ ว งฤดู​ู แ ล้​้ ง ของทุ​ุ ก ปี​ี มลพิ​ิ ษ PM2.5 บริ​ิ เ วณนอกเมื​ื อ งจะสู​ู ง กว่​่ า ในเมื​ื อ ง อั​ั น เนื่​่� อ งมาจากการ เผาในที่​่� โ ล่​่ ง จำำ �นวนม าก แต่​่ ห ากเป็​็ น ช่​่ ว งนอกฤดู​ู ก าลเผา มลพิ​ิ ษ ทางอากาศยั​ั ง จะอยู่​่�กั​ั บ เราหรื​ื อ ไม่​่ ? และถ้​้ า หากยั​ั ง อยู่​่� เราจะ หลี​ีกเลี่​่� ย งได้​้ อ ย่​่ า งไร คณะผู้​้�วิ​ิจั​ัย นำำ �โดย รศ.ดร.สมพร จั​ันทระ หั​ัวหน้​้าศู​ู นย์​์วิ​ิจั​ัยวิ​ิทยาศาสตร์​์สิ่​่�งแวดล้​้อม คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ เปิ​ิ ด เผยว่​่ า จากการติ​ิ ด ตามคุ​ุ ณ ภาพและ เปรี​ี ย บเที​ี ย บคุ​ุ ณ ภาพอากาศระหว่​่ า งพื้​้� น ที่​่� ใ นเมื​ือง (เชี​ี ย งใหม่​่ และลำำ � ปาง) กั​ั บ พื้​้� น ที่​่� นอกเมื​ือง (เชี​ี ย งดาว และแม่​่ ส ะเรี​ี ย ง) เป็​็ น ระยะเวลา 1 ปี​ี (พ.ศ. 2562) พบว่​่ า ในช่​่ ว ง ฤดู​ู แ ล้​้ ง ซึ่​่� ง มี​ี ก ารเผาในที่​่� โ ล่​่ ง จำำ � นวนมากนั้​้� น จะมี​ี ม ลพิ​ิ ษ PM2.5 ในบริ​ิ เ วณนอกเมื​ือง สู​ู ง กว่​่ า ในเมื​ือง แต่​่ อ าจมี​ี บ างบริ​ิ เ วณในพื้​้� น ที่​่� เ มื​ือง ที่​่� มี​ี ป ริ​ิ ม าณฝุ่​่� น สู​ู ง ไม่​่ แ พ้​้ กั​ั น เพราะมี​ี แหล่​่ ง กำำ � เนิ​ิ ด ทั้​้� ง จากการเผาในที่​่� โ ล่​่ ง และจากการจราจร ทั้​้� ง นี้​้� หากเป็​็ น ช่​่ ว งนอกฤดู​ู ก าลเผา จะพบมลพิ​ิ ษ ในเมื​ืองมากกว่​่ า นอกเมื​ือง โดยเฉพาะบริ​ิ เ วณที่​่� ใ กล้​้ แ หล่​่ ง จราจร ดั​ั ง นั้​้� น แม้​้ ว่​่ าจะอยู่​่�นอกฤดู​ู เผาก็​็ ตาม ผู้​้�ที่​่� มี​ี ความไวต่​่ อมลพิ​ิ ษทางอากาศ ไม่​่ ควรละเลยการป้​้ องกั​ั นตน ที่​่� ถู​ู กต้​้ อ ง เพื่​่� อ ลดการสั​ั ม ผั​ั ส กั​ั บ มลพิ​ิ ษ ให้​้ น้​้ อ ยที่​่� สุ​ุ ด เพื่​่� อ ป้​้ อ งกั​ั น ผลกระทบต่​่ อ สุ​ุ ข ภาพ นอกจากนี้​้� การศึ​ึ ก ษาดั​ั ง กล่​่ า ว ยั​ั ง พบสารประกอบที่​่� ส ามารถใช้​้ เ ป็​็ น ตั​ั ว บ่​่ ง ชี้​้� อ ายุ​ุ ของฝุ่​่� น PM2.5 ที่​่� ม าจากการเผาชี​ี ว มวล ว่​่ า เป็​็ น ฝุ่​่� น ใหม่​่ (fresh) หรื​ือเป็​็ น ฝุ่​่� น เก่​่ า (aged) ที่​่� แ ขวนลอยในอากาศนานแล้​้ ว โดยมี​ี ส ารบ่​่ ง ชี้​้� ที่​่� สำำ �คั​ั ญ เช่​่ น โพแทสเซี​ี ย มคลอไรด์​์ (KCL) ในฝุ่​่� น ใหม่​่ และโพแทสเซี​ี ย มไนเตรท (KNO 3 ) ในฝุ่​่� น เก่​่ า ซึ่​่� ง เป็​็ น ประโยชน์​์ ต่​่ อ การประเมิ​ิ น ขั้​้� น ต่​่ อ ไปว่​่ า ฝุ่​่� น นั้​้� น เกิ​ิ ด จากกิ​ิ จ กรรมในพื้​้� น ที่​่� (local) หรื​ือมาจากแหล่​่ ง กำำ � เนิ​ิ ด ที่​่� ไ กลออกไป (Long range) หรื​ืออาจจะถู​ู กขั​ั ง ไว้​้ ใ นพื้​้� น ที่​่� เ ป็​็ น เวลานานเนื่​่� อ งด้​้ ว ยปั​ั จ จั​ั ย ทางกายภาพ หรื​ือสภาวะทางอุ​ุ ตุ​ุ นิ​ิ ย มวิ​ิ ท ยาที่​่� เ อื้​้� อ ต่​่ อ การกั​ั กตั​ั ว ของมลพิ​ิ ษ

SCIENCE CMU focus

26

July - September 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์

บทความนี้​้� อ าจจะยั​ั ง ไม่​่ ส มบู​ู ร ณ์​์ เนื่​่� อ งจากยั​ั ง ขาดการวิ​ิ เ คราะห์​์ ส ารกลุ่​่�มอื่​่� น ๆ ในการยื​ืนยั​ั น แหล่​่ ง กำำ � เนิ​ิ ด ซึ่​่� ง ถ้​้ า มี​ี ก ารวิ​ิ เ คราะห์​์ อ งค์​์ ป ระกอบทางเคมี​ี ที่​่� ค รบถ้​้ ว นมากขึ้​้� น ในอนาคต จะสามารถคำำ � นวณหาสั​ั ด ส่​่ ว นของฝุ่​่� น ที่​่� ม าจากจราจร ฝุ่​่� น เก่​่ า ที่​่� ค้​้ า งอยู่​่� ในอากาศ และฝุ่​่� น ที่​่� ม าจากการเผาชี​ี ว มวลได้​้ ล ะเอี​ี ย ดยิ่​่� ง ขึ้​้� น โดยใช้​้ โ มเดลทางคณิ​ิ ต ศาสตร์​์ อย่​่ า งไรก็​็ ต าม ข้​้ อ มู​ู ลนี้​้� ส ามารถใช้​้ ทำำ � ความเข้​้ า ใจกระบวนการการเกิ​ิ ด มลพิ​ิ ษ ทางอากาศ ในพื้​้� น ที่​่� ภ าคเหนื​ือได้​้ นำำ � ไปสู่​่�การจั​ั ด การแก้​้ ปั​ั ญ หาหมอกควั​ั น ในระยะยาว *งานวิ​ิ จั​ั ย ดั​ั ง กล่​่ า วเป็​็ น ส่​่ ว นหนึ่​่� ง ของวิ​ิ ท ยานิ​ิ พ นธ์​์ ป ริ​ิ ญ ญาโท สาขาวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ สิ่​่� ง แวดล้​้ อ ม คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย เชี​ี ย งใหม่​่ ของนายสรณะ จรรย์​์ สื​ื บศรี​ี ซึ่​่� ง ได้​้ รั​ั บ การสนั​ั บ สนุ​ุ น จากสำำ �นั​ั ก งานกองทุ​ุ น สนั​ั บ สนุ​ุ น การวิ​ิ จั​ั ย (สกสว.) สั​ั ญ ญาเลขที่​่� RDG61A0031 และได้​้ รั​ั บ การตี​ีพิ​ิ มพ์​์ ใ นวารสาร C hemosphere , Impact Factor = 7.086 Q1 and Top 5 in Environmental Science

ที​ีมนั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย ประกอบด้​้ ว ย สรณะจรรย์​์ สื​ื บ ศรี​ี (1), ภาวิ​ิ ด าริ​ิ นท ร์​์ ไกรสิ​ิ ทธิ​ิ นิ​ิ ธิ​ิ กุ​ุล (2), ผศ.ดร.ว่​่าน วิ​ิ ริ​ิ ย า (3), รศ.ดร.สมพร จั​ั นท ะ (4)

Reference: Sarana Chansuebsri, Pavidarin Kraisitnitikul, Wan Wiriya, Somporn Chantara, Fresh and aged PM2.5 and their ion composition in rural and urban atmospheres of Northern Thailand in relation to source identification, Chemosphere, Volume 286, Part 2, 2022, 131803, ISSN 0045-6535, https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2021.131803. อ่​่ า นงานวิ​ิ จั​ั ย เพิ่​่� ม เติ​ิ ม https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S004565352102275X?dgcid=author

SCIENCE CMU focus

27

July - September 2021

SCI Research Focus

นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย วิ​ิ ท ย์​์ มช.ค้​้ น พบวิ​ิ ธี​ี ก ารใหม่​่ ในการ

ศึ​ึ ก ษา

จุ​ุลิ​ินทรี​ีย์​์ในสิ่​่�งแวดล้​้อม

สามารถ ชี้​้� โ ครงสร้​้ า ง

และความหลากหลายของจุ​ุ ลิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ ได้​้อย่​่างมี​ีประสิ​ิ ทธิ​ิภาพและรวดเร็​็ว ที​ี มวิ​ิ จั​ั ยสาขาวิ​ิ ชาจุ​ุ ลชี​ี ววิ​ิ ทยา ภาควิ​ิ ชาชี​ี ววิ​ิ ทยา คณะวิ​ิ ทยาศาสตร์​์ และนั​ั กวิ​ิ จั​ั ยจากสถาบั​ั นวิ​ิ จั​ั ย สิ่​่� ง แวดล้​้ อ มแห่​่ ง ชาติ​ิ เ ยอรมนี​ี ร่​่ ว มกั​ั น ศึ​ึ ก ษาชุ​ุ ม ชี​ี พจุ​ุ ลิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ ปั​ั จ จุ​ุ บั​ั น มั​ั ก ใช้​้ ดี​ี เ อ็​็ น เอที่​่� ส กั​ั ด ได้​้ โดยตรงจากสิ่​่� ง แวดล้​้ อ ม หรื​ือ eDNA ร่​่ ว มกั​ั บ การวิ​ิ เ คราะห์​์ ดี​ี เ อ็​็ น เอสมั​ั ย ใหม่​่ ซึ่​่� ง วิ​ิ ธี​ี ก ารนี้​้� สามารถ บ่​่ ง ชี้​้� โ ครงสร้​้ า งและความหลากหลายของจุ​ุ ลิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ ใ นสิ่​่� ง แวดล้​้ อ มที่​่� ศึ​ึ ก ษาได้​้ อ ย่​่ า งมี​ี ป ระสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพ และรวดเร็​็ ว อย่​่ า งไรก็​็ ต าม วิ​ิ ธี​ี ก ารนี้​้� มี​ี ข้​้ อ เสี​ี ย ตรงที่​่� ไ ม่​่ ส ามารถแยกดี​ี เ อ็​็ น เอของสิ่​่� ง มี​ี ชี​ี วิ​ิ ต กั​ั บ ซาก ดี​ี เ อ็​็ น เอที่​่� ต ายแล้​้ ว ได้​้ และในบางครั้​้� ง ยั​ั ง มี​ี ข้​้ อ จำำ �กั​ั ด ในตั​ั ว อย่​่ า งที่​่� ไ ม่​่ ส ามารถสกั​ั ด ดี​ี เ อ็​็ น เอออกมา ได้​้ อี​ี กด้​้ ว ย ที​ี ม วิ​ิ จั​ั ย จึ​ึ ง นำำ � เสนอวิ​ิ ธี​ี ก ารใหม่​่ โดยนำำ �ตั​ั ว อย่​่ า งดิ​ิ น มาเพาะเลี้​้� ย งเชื้​้� อ แบบดั้​้� ง เดิ​ิ ม ก่​่ อ น เมื่​่� อ ได้​้ เ ชื้​้� อ บนจานอาหารแล้​้ ว จึ​ึ ง นำำ � ไปเข้​้ า วิ​ิ ธี​ี ก าร eDNA ต่​่ อ ผลการศึ​ึ ก ษาพบว่​่ า วิ​ิ ธี​ี ก ารใหม่​่ ที่​่� แนะนำำ �นี้​้� ถึ​ึ ง แม้​้ จ ะได้​้ แ บคที​ี เ รี​ี ย มี​ี ค วามหลากหลายน้​้ อ ยกว่​่ า eDNA แต่​่ กลั​ั บ ทำำ � ให้​้ พ บประชากร แบคที​ี เ รี​ี ย ที่​่� พิ​ิ เ ศษ ที่​่� ไ ม่​่ ส ามารถตรวจพบได้​้ ด้​้ ว ยการใช้​้ วิ​ิ ธี​ี ท าง eDNA อย่​่ า งเดี​ี ย ว อี​ี กทั้​้� ง เมื่​่� อ วิ​ิ เ คราะห์​์ ห น้​้ า ที่​่� ข องแบคที​ี เ รี​ี ย พบว่​่ า แบคที​ี เ รี​ี ย จำำ � นวนหนึ่​่� ง ในประชากรกลุ่​่�มพิ​ิ เ ศษนี้​้� มี​ี ค วามสำำ �คั​ั ญ ในการขั​ั บ เคลื่​่� อ นกระบวนการต่​่ า งๆ ในดิ​ิ น การศึ​ึ ก ษานี้​้� เ สนอว่​่ า วิ​ิ ธี​ี ก ารใช้​้ ก าร เพาะเลี้​้� ย งเชื้​้� อ แบบดั่​่� ง เดิ​ิ มร่​่วมกั​ั บ EDNA นั้​้� นมี​ี ปร ะโยชน์​์ ใ นการศึ​ึ ก ษา ชุ​ุ มชี​ีพและหน้​้ าที่​่�ของจุ​ุ ลิ​ินทรี​ี ย์​์ที่​่�มี​ีชี​ีวิ​ิต สามารถเพาะเลี้​้� ย งได้​้ อ ย่​่างรวดเร็​็ ว และพบจุ​ุ ลิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ ที่​่� พิ​ิ เศษ ซึ่​่� ง หากใช้​้ ทั้​้� ง สองวิ​ิ ธี​ี คว บคู่​่� กั​ั บ ก็​็ จ ะทำำ � ให้​้ ไ ด้​้ จุ​ุ ลิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ ที่​่� ครอบคลุ​ุ ม ในสิ่​่� ง แวดล้​้ อ มมากขึ้​้� นนั้​้� น เอง ผู้​้� แ ต่​่ ง : ชาครี​ี ย า แสนสุ​ุ ภ า (1) นั​ั กศึ​ึ ก ษาระดั​ั บ ปริ​ิ ญ ญาเอก ทุ​ุ น เรี​ี ย นดี​ี วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ห่​่ ง ประเทศไทย, ผศ.ดร.เทิ​ิ ด ดิ​ิ ษ ยธนู​ู วั​ั ฒ น์​์ (2) อาจารย์​์ ที่​่� ป รึ​ึ ก ษา, วิ​ิ ทู​ู ร ย์​์ ภู่​่�ระหงษ์​์ (3) นั​ั กวิ​ิ จั​ั ย สถาบั​ั น วิ​ิ จั​ั ย สิ่​่� ง แวดล้​้ อ ม แห่​่ ง ชาติ​ิ เยอรมนี​ี

SCIENCE CMU focus

28

July - September 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์

ศึ​ึ ก ษาข้​้ อ มู​ูลเพิ่​่� ม เติ​ิ มที่​่� : Chakriya Sansupa, Sara Fareed Mohamed Wahdan, Terd Disayathanoowat, Witoon Purahong. 2021. Identifying Hidden Viable Bacterial Taxa in Tropical Forest Soils Using Amplicon Sequencing of Enrichment Cultures. . Biology (Basel) . 2021 Jun 22;10(7):569. doi: 10.3390/BIOLOGY10070569.

Q1 ISI with IF= 5.079 อ่​่ า นต่​่ อ https://www.mdpi.com/2079-7737/10/7/569

ภาพที่​่� 1 ลำำ �ดั​ั บ วิ​ิ ธี​ี ก ารในการศึ​ึ ก ษาชุ​ุ ม ชี​ี พข องจุ​ุ ลิ​ิ น ทรย์​์ โดยการใช้​้ amplicon sequencing จาก จุ​ุ ลิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ ที่​่� ไ ด้​้ จ ากการเพาะเลี้​้� ย งและ eDNA

ภาพที่​่� 2 แผนภาพแสดงการเปรี​ี ย บเที​ี ย บปริ​ิ ม าณของแบคที​ี เ รี​ี ย ที่​่� พ บในแต่​่ ล ะวิ​ิ ธี​ี ที่​่� ศึ​ึ ก ษา ขนาดของ node บ่​่ ง ชี้​้� จำำ � นวน OTUs ของแบคที​ี เ รี​ี ย ที่​่� พ บ สี​ี ม่​่ ว งบ่​่ ง ชี้​้� ว่​่ า แบคที​ี เ รี​ี ย ชนิ​ิ ด นั้​้� น พบในชุ​ุ ม ชี​ี พ ของแบคที​ี เ รี​ี ย ที่​่� เ พาะเลี้​้� ย งได้​้ ม ากกว่​่ า eDNA สี​ี เ ขี​ี ย วบ่​่ ง ชี้​้� ว่​่ า แบคที​ี เ รี​ี ย ชนิ​ิ ด นั้​้� น พบมากใน ชุ​ุ ม ชี​ี พข องแบคที​ี เ รี​ี ย ที่​่� ไ ด้​้ จ าก eDNA มากกว่​่ า การเพาะเลี้​้� ย ง และสี​ี เ หลื​ืองบ่​่ ง ชี้​้� ว่​่ า แบคที​ี เ รี​ี ย ชนิ​ิ ด นั้​้� น พบในปริ​ิ ม าณที่​่� ไ ม่​่ ต่​่ า งกั​ั น ในชุ​ุ ม ชี​ี พข องแบคที​ี เ รี​ี ย ที่​่� ไ ด้​้ จ ากทั้​้� ง สองวิ​ิ ธี​ี

SCIENCE CMU focus

29

July - September 2021

SCI Research Focus

นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย คณะวิ​ิ ท ย์​์ มช. พั​ั ฒนาวั​ั สดุ​ุ น าโน

โครงสร้​้ า งเชิ​ิ ง ซ้​้ อ นดี​ี บุ​ุ ก ออกไซด์​์ เ ติ​ิ ม ด้​้ ว ย ตั​ั ว เร่​่ ง

ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าระดั​ั บ นาโนแบบแกนกลาง และเปลื​ือกหุ้​้�มโดยเทคนิ​ิคการพ่​่ นละอองฝอย ด้​้ ว ย

เปลวไฟเป็​็ นครั้​้�งแรก

การเพิ่​่� มประสิ​ิทธิ​ิภาพ การตรวจจั​ั บ ไอกรดฟอร์​์ มิ​ิ ก อย่​่ า ง กลุ่​่�มวิ​ิ จั​ั ย ของ รองศาสตราจารย์​์ ดร. ชั​ั ย กานต์​์ เลี​ี ย วหิ​ิ รั​ั ญ ได้​้ พั​ั ฒ นาการ

ยิ่​่� ง ยวดด้​้ ว ยวั​ั ส ดุ​ุ โ ครงสร้​้ า งเชิ​ิ ง ซ้​้ อ น

สั​ั ง เคราะห์​์ วั​ั ส ดุ​ุ โ ครงสร้​้ า งนาโนเชิ​ิ ง ซ้​้ อ นดี​ี บุ​ุ ก ออกไซด์​์ เ ติ​ิ ม ด้​้ ว ยตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย านาโน

ดี​ี บุ​ุ ก ออกไซด์​์ ที่​่� เ สริ​ิ ม การทำำ � งานด้​้ ว ยตั​ั ว

แบบแกนกลางและเปลื​ือกหุ้​้�ม (core-shell) โดยเทคนิ​ิ ค การพ่​่ น ละอองฝอยด้​้ ว ยเปลวไฟ

เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าระดั​ั บ นาโนแบบแกนกลาง

(Flame Spray Pyrolysis) ในขั้​้� น ตอนเดี​ี ย วระดั​ั บ วิ​ิ น าที​ี เ ป็​็ น ครั้​้� ง แรก สำำ � หรั​ั บ ใช้​้ เ ป็​็ น แก๊​๊ ส

และเปลื​ือกหุ้​้�มชนิ​ิ ด อิ​ิ ริ​ิ เ ดี​ี ย ม-อิ​ิ ริ​ิ เ ดี​ี ย ม

เซนเซอร์​์ ต รวจจั​ั บ ไอกรดฟอร์​์ มิ​ิ ก ได้​้ อ ย่​่ า งยิ่​่� ง ยวด และได้​้ ถู​ู กตี​ี พิ​ิ ม พ์​์ ใ นวารสารชั้​้� น นำำ � Sensors and Actuators B Chemical ที่​่� มี​ี impact factor 2020: 7.460 (Q1)

ออกไซด์​์

ISI/SCOPUS

กลุ่​่�มนั​ั กวิ​ิ จั​ั ย

จากภาควิ​ิ ช าฟิ​ิสิ​ิ กส์​์ และวั​ัสดุ​ุศาสตร์​์ คณะ

วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ นำำ �ที​ี ม โดย รองศาสตราจารย์​์ ดร. ชั​ั ย กานต์​์ เลี​ี ย วหิ​ิ รั​ั ญ (1) และนายอนุ​ุ พ งษ์​์ สุ​ุ ขี​ี (2) นั​ั กศึ​ึ ก ษาระดั​ั บ ปริ​ิ ญ ญาเอกโครงการพั​ั ฒ นากำำ �ลั​ั ง คนด้​้ า นวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ (ทุ​ุ น เรี​ี ย นดี​ี วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ห่​่ ง ประเทศไทย) (Science Achievement Scholarship of Thailand, SAST) ได้​้ มี​ี ความร่​่ ว มมื​ือกั​ั บ ดร. อดิ​ิ ส ร เตื​ือนตรานนท์​์ และ ดร. อนุ​ุ รั​ั ต น์​์ วิ​ิ ศิ​ิ ษ ฏ์​์ ส รอรรถ นั​ั กวิ​ิ จั​ัยศู​ู นย์​์ เ ทคโนโลยี​ี เ พื่​่� อความมั่​่� นคงของประเทศและการประยุ​ุ กต์​์เ ชิ​ิ งพาณิ​ิ ชย์​์ (National Security and Dual-Use Technology Center: NSD) สำำ �นั​ั ก งานพั​ั ฒ นา วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ แ ละเทคโนโลยี​ี แ ห่​่ ง ชาติ​ิ (สวทช.) ในการร่​่ ว มพั​ั ฒ นาการสั​ั ง เคราะห์​์ โ ครงสร้​้ า ง วั​ั ส ดุ​ุ น าโนเชิ​ิ ง ซ้​้ อ นดี​ี บุ​ุ ก ออกไซด์​์ (SnO 2 ) เติ​ิ ม ด้​้ ว ยตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย านาโนแบบแกนกลางและ เปลื​ือกหุ้​้�มชนิ​ิ ด อิ​ิ ริ​ิ เ ดี​ี ย ม-อิ​ิ ริ​ิ เ ดี​ี ย มออกไซด์​์ (Ir-IrO 2 ) ด้​้ ว ยการใช้​้ เ วลาในการสั​ั ง เคราะห์​์ ร ะดั​ั บ วิ​ิ น าที​ี ไ ด้​้ เ ป็​็ น ครั้​้� ง แรก และถู​ู ก ใช้​้ เ ป็​็ น วั​ั ส ดุ​ุ ห ลั​ั กสำำ � หรั​ั บ การพั​ั ฒ นาเป็​็ น ต้​้ น แบบแก๊​๊ ส เซนเซอร์​์ สำำ � หรั​ั บ ตรวจจั​ั บ ไอกรดฟอร์​์ มิ​ิ ก ได้​้ อ ย่​่ า งยิ่​่� ง ยวด อี​ี กทั้​้� ง ยั​ั ง มี​ี ค วามจำำ � เพาะต่​่ อ การตรวจจั​ั บ สู​ู ง SCIENCE CMU focus

30

July - September 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์

เพื่​่� อ ประยุ​ุ กต์​์ ใ ช้​้ ง านในเชิ​ิ ง การควบคุ​ุ ม คุ​ุ ณ ภาพของอุ​ุ ต สาหกรรมอาหาร และใช้​้ ใ นการวิ​ิ เ คราะห์​์ คุ​ุ ณ ภาพ น้ำำ� � เสี​ี ย จากโรงบำำ �บั​ั ด เชิ​ิ ง อุ​ุ ต สาหกรรมได้​้ โดยผลงานวิ​ิ จั​ั ย ดั​ั ง กล่​่ า วนี้​้� ได้​้ ถู​ู กตี​ี พิ​ิ ม พ์​์ ใ นวารสารวิ​ิ ช าการ ระดั​ั บ นานาชาติ​ิ Sensors and Actuators B Chemical ในเดื​ือนเมษายน 2564 ที่​่� ผ่​่ า นมา จากผลงานวิ​ิ จั​ั ย พบว่​่ า โครงสร้​้ า งนาโนเชิ​ิ ง ซ้​้ อ นดี​ี บุ​ุ ก ออกไซด์​์ เ ติ​ิ ม ด้​้ ว ยตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย านาโน แบบแกนกลางและเปลื​ือกหุ้​้�มชนิ​ิ ด อิ​ิ ริ​ิ เ ดี​ี ย ม-อิ​ิ ริ​ิ เ ดี​ี ย มออกไซด์​์ ได้​้ ถู​ู ก ควบคุ​ุ ม การสั​ั ง เคราะห์​์ โ ดยเทคนิ​ิ ค การพ่​่ น ละอองฝอยด้​้ ว ยเปลวไฟภายในขั้​้� น ตอนเดี​ี ย ว โดยโครงสร้​้ า งวั​ั ส ดุ​ุ ที่​่� สั​ั ง เคราะห์​์ ไ ด้​้ มี​ี ค วามเป็​็ น ผลึ​ึ ก สมบู​ู ร ณ์​์ มี​ี ค วามบริ​ิ สุ​ุ ท ธิ์​์� แ ละมี​ี ค่​่ า พื้​้� น ที่​่� ผิ​ิ ว สั​ั ม ผั​ั ส จำำ � เพาะสู​ู ง อี​ี กทั้​้� ง ยั​ั ง สามารถควบคุ​ุ ม โครงสร้​้ า ง ให้​้ เ กิ​ิ ด รอยต่​่ อ ทางไฟฟ้​้ า ระหว่​่ า งพื้​้� นผิ​ิ ว ดี​ี บุ​ุ ก ออกไซด์​์ กั​ั บ พื้​้� นผิ​ิ ว ของแกนกลางตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย า นาโนโลหะอิ​ิ ริ​ิ เ ดี​ี ย มที่​่� ถู​ู กห่​่ อ หุ้​้�มด้​้ ว ยเปลื​ือกของชั้​้� น อิ​ิ ริ​ิ เ ดี​ี ย มออกไซด์​์ ซึ่​่� ง โครงสร้​้ า งดั​ั ง กล่​่ า วมี​ี ค วาม จำำ � เพาะต่​่ อ การเพิ่​่� ม ประสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพการตอบสนองอย่​่ า งยิ่​่� ง ยวดต่​่ อ ไอกรดฟอร์​์ มิ​ิ ก ด้​้ ว ยรู​ู ป แบบการ เปลี่​่� ย นแปลงสมบั​ั ติ​ิ ท างไฟฟ้​้า ภายใต้​้ อุ​ุ ณ หภู​ู มิ​ิ ก ารทำำ � งานของเซนเซอร์​์ อ ย่​่ า งเหมาะสม โดยการ ผสมผสานองค์​์ ค วามรู้​้�ในการอธิ​ิ บ ายผลงานวิ​ิ จั​ั ย ด้​้ ว ยกลไกปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าการดู​ู ด ซั​ั บ แก๊​๊ ส ทางเคมี​ี แ ละแบบ จำำ �ล องพลั​ั ง งานทางอิ​ิ เ ล็​็ ก ทรอนิ​ิ กส์​์ ที่​่� เ กิ​ิ ด ขึ้​้� น ด้​้ ว ยความพิ​ิ เ ศษของโครงสร้​้ า งวั​ั ส ดุ​ุ เ ชิ​ิ ง ซ้​้ อ นได้​้ อ ย่​่ า ง น่​่ า สนใจ และยั​ั ง พบว่​่ า เซนเซอร์​์ มี​ี ค วามจำำ � เพาะสู​ู ง อย่​่ า งเด่​่ น ชั​ั ด เมื่​่� อ เปรี​ี ย บเที​ี ย บกั​ั บ การตอบสนองต่​่ อ ไอกรดหรื​ือแก๊​๊สสิ่​่�งแวดล้​้อม ประเภทอื่​่� น ด้​้ ว ย จากความ สำำ � เ ร็​็ จ ข อ ง ง า น วิ​ิ จั​ั ย นี้​้� ก่​่ อ ให้​้ เ กิ​ิ ด การค้​้ น พบวั​ั ส ดุ​ุ นาโนที่​่� มี​ี โ ครงสร้​้ า งพิ​ิ เ ศษ ด้​้ ว ยการสั​ั ง เคราะห์​์ อ ย่​่ า ง รวดเร็​็ ว เพื่​่� อนำำ � ไปสู่​่�การ พั​ั ฒนาเป็​็นต้​้นแบบอุ​ุปกรณ์​์ สำำ � หรั​ั บ งานวิ​ิ จั​ั ย ด้​้ า นแก๊​๊ ส เ ซ น เ ซ อ ร์​์ ไ ด้​้ อ ย่​่ า ง มี​ี ประสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพ และมี​ี ค วาม น่​่ า สนใจสำำ � หรั​ั บ การพั​ั ฒ นา หรื​ือแก้​้ ไ ขปั​ั ญ หาโจทย์​์ วิ​ิ จั​ั ย ท า ง ด้​้ า น อุ​ุ ต ส า ห ก ร ร ม ได้​้ ต่​่ อ ไป

SCIENCE CMU focus

31

July - September 2021

SCI Research Focus

นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย คณะวิ​ิ ท ย์​์ มช.

ค้​้นพบวั​ัสดุ​ุโครงสร้​้างใหม่​่ กำำ�จั​ัดสี​ีย้​้อมอั​ันตรายในแหล่​่งน้ำำ��ได้​้ ค้​้ น พบ โคออร์​์ ดิ​ิ เ นชั​ั น พอลิ​ิ เ มอร์​์ ชนิ​ิ ด ใหม่​่ นั​ั กวิ​ิ จั​ั ย คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ มช.

ที่​่� มี​ี ส มบั​ั ติ​ิ ก ารแปลงรู​ู ป จากผลึ​ึ ก เดี่​่� ย วสู่​่�ผลึ​ึ ก เดี่​่� ย ว ที่​่� มี​ี ส มบั​ั ติ​ิ ก ารเร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าเชิ​ิ ง แสง เผยความลั​ับระดั​ับโมเลกุ​ุลด้​้วยผลึ​ึกศาสตร์​์ รั​ั ง สี​ี เ อ็​็ กซ์​์ แ ละจุ​ุ ล ทรรศนศาสตร์​์ อิ​ิ เ ล็​็ ก ตรอน อ.ดร.ศรั​ั ญ พงศ์​์ ยิ้​้� ม กลั่​่� น (1) ภาควิ​ิ ช าเคมี​ี และ นายนิ​ิ พพิ​ิ ชฌน์​์ แก้​้ วสมุ​ุทร์​์ (2) นั​ั กศึ​ึ กษาปริ​ิ ญญาโท ทุ​ุ น พสวท. ร่​่ ว มกั​ั บ อ.ดร.โยธิ​ิ น ฉิ​ิ มอุ​ุปล ะ(3) ภาควิ​ิ ช าเคมี​ี อุ​ุ ต สาหกรรม ค้​้ น พบโคออร์​์ ดิ​ิ เ นชั​ั น พอลิ​ิ เ มอร์​์ ข องสั​ั ง กะสี​ี ชนิ​ิ ด ใหม่​่ ที่​่� มี​ี โ ครงสร้​้ า งแบบ สอดประสานสองทบ (twofold interpenetrated) ระหว่​่ า งคู่​่�อิ​ิ แ นนทิ​ิ โ อเมอร์​์ เ กิ​ิ ด เป็​็ น “ราซี​ี เ มตของแข็​็ ง ” ที่​่� มี​ี โครงสร้​้ างสามมิ​ิ ติ​ิ ด้​้ วยวิ​ิ ธี​ี ไมโครเวฟซึ่​่� งลดเวลาการสั​ั งเคราะห์​์ จากหลายวั​ั น เหลื​ือเพี​ี ย งไม่​่ กี่​่� น าที​ี

สำำ � หรั​ั บ สมบั​ั ติ​ิ ก ารแปลง เชิ​ิ ง โครงสร้​้ า งจากผลึ​ึ ก เดี่​่� ย วสู่​่�

การศึ​ึ ก ษาโครงสร้​้ า งผลึ​ึ กด้​้ ว ยผลิ​ิ ก ศาสตร์​์ รั​ั ง สี​ี เ อ็​็ กซ์​์

ผลึ​ึ ก เ ดี่​่� ย ว นั้​้� น จั​ั ด เ ป็​็ น ก า ร

(X-ray Crystallography) และสั​ั ณ ฐานผลึ​ึ กด้​้ ว ยเทคนิ​ิ ค ทาง

ตอบสนองของวั​ั ส ดุ​ุ ต่​่ อ สิ่​่� ง เร้​้ า

จุ​ุ ล ทรรศนศาสตร์​์ อิ​ิ เ ล็​็ ก ตรอน (Electron Microscopy) เผย

ที่​่� มี​ี ค ว า ม จำำ � เ พ า ะ เ จ า ะ จ ง ซึ่​่� ง

ให้​้เห็​็นการเปลี่​่� ยนแปลงเชิ​ิงโครงสร้​้างจากผลึ​ึกเดี่​่� ยวสู่​่�ผลึ​ึกเดี่​่� ยวที่​่�

พ บ ไ ด้​้ ย า กที่​่� นำำ � ไ ป สู่​่� ค ว า ม รู้​้�

กระตุ้​้�นด้​้ ว ยปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าการแทนที่​่� ลิ​ิ แ กนด์​์ แ ละมี​ี ค วามจำำ � เพาะเจาะจง

ความเข้​้าใจเกี่​่� ยวกั​ับความสั​ัมพั​ั นธ์​์

ต่​่ อ ชนิ​ิ ด ไอออนลบแฮไลด์​์

โครงสร้​้ า ง-สมบั​ั ติ​ิ ข องวั​ั ส ดุ​ุ แ ละ

นอกจากนี้​้� ยั​ั ง พบว่​่ า ประจุ​ุ บ วกของโครงสร้​้ า งยั​ั ง ต่​่ อ กลไก

นำำ � ไปสู่​่�การประยุ​ุ กต์​์ ขั้​้� น สู​ู ง ต่​่ อ ไป

การเร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าเชิ​ิ ง แสง(Photocatalysis) ในการสลายตั​ั ว ของสี​ี ย้​้ อ มประจุ​ุ ล บที่​่� เ ป็​็ น มลพิ​ิ ษ ทางสิ่​่� ง แวดล้​้ อ ม SCIENCE CMU focus

32

July - September 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์

อ้​้ า งอิ​ิ ง Kaeosamut N., Chimupala Y., & Yimklan S. (2021). Anion-Controlled Synthesis of Enantiomeric Twofold Interpenetrated 3D Zinc (II) Coordination Polymer with Ligand SubstitutionInduced Single-Crystal-to-Single-Crystal Transformation and Photocatalysis. Crystal Growth & Design, 21(5), 2942-2953. อ่​่ า นงานวิ​ิ จั​ั ย https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/acs.cgd.1c00103

SCIENCE CMU focus

33

July - September 2021

SCI Research Focus

นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย คณะวิ​ิ ท ย์​์ มช.

เพิ่​่� มประสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพของ

ค้​้ น พบวิ​ิ ธี​ี

ตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าเชิ​ิ ง แสง กลุ่​่� ม วิ​ิ จั​ั ย ของ ผศ.ดร.บู​ูรภั​ั ท ร์​์

การเพิ่​่� มปร ะสิ​ิ ทธิ​ิ ภ าพการสั​ั ง เคราะห์​์ สารอิ​ิ นทรี​ีย์​์ มู​ูลค่​่ าสู​ูงด้​้ ว ยการ อิ​ิ นทรี​ีย์​์ สั​ั ง วร ค้​้ นพบ วิ​ิ ธี​ี ใ หม่​่ ควบคุ​ุมระนาบผลึ​ึ ก นำำ � ไปสู่​่� ก ารเพิ่​่� มปร ะสิ​ิ ทธิ​ิ ภ าพของ ของตั​ัวเร่​่งปฏิ​ิกิ​ิริ​ิยา ตั​ั ว เร่​่งปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าเชิ​ิ ง แสง ที่​่� ม อง ตั​ัวเร่​่งปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าเชิ​ิงแสงบิ​ิสมั​ัทวานาเดต เห็​็ น ได้​้ และ ได้​้ ตี​ีพิ​ิ มพ์​์ ถู​ู ก ใช้​้ อ ย่​่ า งแพร่​่ ห ลายในการย่​่ อ ยสลายสาร ในวารสารชั้​้� นนำำ � Journal of อิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ ม ลพิ​ิ ษ และการผลิ​ิ ต แก๊​๊ ส ไฮโดรเจน Colloid and Interface จากน้ำำ� � ในขณะที่​่� ก ารประยุ​ุ กต์​์ ใ ช้​้ ง านของตั​ั ว เร่​่ ง Science ที่​่� มี​ี Impact ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าชนิ​ิ ด นี้​้� ใ นปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าการสั​ั ง เคราะห์​์ ส าร Factor 2020: 8.128 อิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ มู​ู ลค่​่ า สู​ู ง ภายใต้​้ ก ระบวนการกระตุ้​้�นด้​้ ว ยแสง (Q1) ISI/Scopus

ยั​ั งมี​ี ไม่​่ มากนั​ั ก อี​ี กทั้​้� งยั​ั งขาดความเข้​้ าใจในความสั​ั มพั​ั นธ์​์

ระหว่​่ า งระนาบผลึ​ึ กที่​่� ป รากฏบนพื้​้� น ผิ​ิ ว ของตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย า กั​ั บ ประสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพการเร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าของวั​ั ส ดุ​ุ ซึ่​่� ง เป็​็ น ปั​ั จ จั​ั ย สำำ �คั​ั ญ ที่​่� ส่​่ ง ผลต่​่ อ ประสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพของตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย า กลุ่​่�มวิ​ิจั​ัยจากภาควิ​ิชาเคมี​ี และศู​ู นย์​์วิ​ิจั​ัยวั​ัสดุ​ุศาสตร์​์ คณะวิ​ิทยาศาสตร์​์ ของ ผศ.ดร.บู​ู ร ภั​ั ท ร์​์ อิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ สั​ั ง วร(1) นางสาวศดานั​ั น ท์​์ บู​ู ช าเกี​ี ย รติ​ิ ( 2) นั​ั กศึ​ึ ก ษาระดั​ั บ ปริ​ิ ญ ญาเอก ทุ​ุ น โครงการเรี​ี ย นดี​ี วิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ฯ ร่​่ ว มมื​ือ กั​ั บ นั​ั กวิ​ิ จั​ั ย จากคณะวิ​ิ ศ วกรรมศาสตร์​์ มช. ศู​ู น ย์​์ เ ทคโนโลยี​ี อิ​ิ เ ล็​็ ก ทรอนิ​ิ กส์​์ และคอมพิ​ิ ว เตอร์​์ แ ห่​่ ง ชาติ​ิ (NECTEC) มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย มหิ​ิ ด ล มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย นเรศวร และมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย วู​ู ลล องกอง ประเทศออสเตรเลี​ี ย ได้​้ ร่​่ ว มกั​ั น ศึ​ึ ก ษา ความสั​ั ม พั​ั น ธ์​์ ร ะหว่​่ า งระนาบผลึ​ึ กที่​่� ป รากฏบนพื้​้� น ผิ​ิ ว ของตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าบิ​ิ ส มั​ั ท วานาเดตกั​ั บ ประสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพการสั​ั ง เคราะห์​์ ส ารประกอบอิ​ิ ม มี​ี น จากเอมี​ี น ภายใต้​้ การกระตุ้​้�นด้​้ ว ยแสงวิ​ิ ซิ​ิ เ บิ​ิ ล ซึ่​่� ง ยั​ั ง ไม่​่ เ คยมี​ี ก ารรายงานมาก่​่ อ น โดยได้​้ ร ายงาน ผลการค้​้ น คว้​้ า ดั​ั ง กล่​่ า วในวารสาร Journal of Colloid and Interface Science

SCIENCE CMU focus

34

July - September 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์ สำคัญในกำรออกแบบและพั ฒนำตัวเร่งปฏิกิริยำที่มป ี ระสิทธิภำพเพื่ อสังเครำะห์สำรอินทรีย์มูลค่ำสูง ในอนำคต

ที่ผ่ำนมำ ผศ.ดร.บูรภัทร์ อินทรีย์สังวร ยังได้รับทุนวิจย ั "ทุนอัจฉริยภำพนักวิจัยรุ่นกลำง ประจำปี เมื่​่� อ เดื​ือนพฤษภาคมที่​่� ผ่​่ า นมา ผลการทดลองบ่​่ ง ชี้​้� ว่​่ า ประสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพการสั​ั ง เคราะห์​์ ส าร 2564" จำกสำนักงำนกำรวิจัยแห่งชำติ (วช.) โดยทุนวิจัยดังกล่ำวมุ่งสนับสนุนนักวิจัยทีม ่ ีศักยภำพ ประกอบอิ​ิ ม มี​ี น แปรผั​ั น ตรงกั​ั บ ปริ​ิ ม าณระนาบ {110} ที่​่� ป รากฏบนพื้​้� น ผิ​ิ ว บิ​ิ ส มั​ั ท วานาเดต

สูงให้ได้ทำวิจัยอย่ำงต่อเนือ ่ งตำมศักยภำพและควำมถนัดที่มีอยู่ เพื่ อผลิตผลงำนที่มีศักยภำพเชิง อี​ี กทั้​้� ง การเติ​ิ บ โตของผลึ​ึ กบิ​ิ ส มั​ั ท วานาเดตในทิ​ิ ศ ทาง {001} ยั​ั ง ช่​่ ว ยเพิ่​่� ม ประสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพการ วิชำกำร หรือผลงำนที่สำมำรถนำไปใช้ประโยชน์ได้ แยกกั​ั น ของคู่​่�อิ​ิ เ ล็​็ ก ตรอน-โฮล (electron-hole separation) ส่​่ ง ผลให้​้ บิ​ิ ส มั​ั ท วานาเดต

ผู้สนใจสำมำรถศึกษำข้อมูลเพิ่ มเติมได้ที่ สามารถเร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าการสั​ั ง เคราะห์​์ ส ารประกอบอิ​ิ ม มี​ี น ได้​้ ดี​ี ขึ้​้� น อย่​่ า งเห็​็ น ได้​้ ชั​ั ด โดยความ Boochakiat, S., Tantraviwat, D., Thongsook, O., Pornsuwan, S., Nattestad, A., Chen, J., เข้​้ า ใจเกี่​่� ย วกั​ั บ ความสั​ั ม พั​ั น ธ์​์ ร ะหว่​่ า งโครงสร้​้ า งเชิ​ิ ง ลึ​ึ ก และประสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพของตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย า Channei, D., Inceesungvorn, B. Effect of exposed facets of bismuth vanadate, จะเป็​็ น กุ​ุ ญ แจสำำ �คั​ั ญ ในการออกแบบและพั​ั ฒ นาตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าที่​่� มี​ี ป ระสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพเพื่​่� อ สั​ั ง เคราะห์​์

controlled by ethanolamine, on oxidative coupling of primary amines Journal of สารอิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ มู​ู ลค่​่ า สู​ู ง ในอนาคต Colloid and Interface Science 2021, 602, 168-176

ที่​่� ผ่​่ า นมา ผศ.ดร.บู​ู ร ภั​ั ท ร์​์ อิ​ิ น ทรี​ี ย์​์ สั​ั ง วร ยั​ั ง ได้​้ รั​ั บ ทุ​ุ น วิ​ิ จั​ั ย “ทุ​ุ น อั​ั จ ฉริ​ิ ย ภาพนั​ั กวิ​ิ จั​ั ย (https://doi.org/10.1016/j.jcis.2021.05.178)

รุ่​่�นกลาง ประจำำ �ปี​ี 2564” จากสำำ �นั​ั ก งานการวิ​ิ จั​ั ย แห่​่ ง ชาติ​ิ (วช.) โดยทุ​ุ น วิ​ิ จั​ั ย ดั​ั ง กล่​่ า ว มุ่​่�งสนั​ั บ สนุ​ุ น นั​ั กวิ​ิ จั​ั ย ที่​่� มี​ี ศั​ั ก ยภาพสู​ู ง ให้​้ ไ ด้​้ ทำำ �วิ​ิ จั​ั ย อย่​่ า งต่​่ อ เนื่​่� อ งตามศั​ั ก ยภาพและความถนั​ั ด ที่​่� มี​ี อ ยู่​่� เพื่​่� อ ผลิ​ิ ต ผลงานที่​่� มี​ี ศั​ั ก ยภาพเชิ​ิ ง วิ​ิ ช าการ หรื​ือผลงานที่​่� ส ามารถนำำ � ไปใช้​้ ป ระโยชน์​์ ไ ด้​้ ผู้​้� ส นใจสามารถศึ​ึ ก ษาข้​้ อ มู​ู ล เพิ่​่� ม เติ​ิ ม ได้​้ ที่​่� Boochakiat S., Tantraviwat D., Thongsook O., Pornsuwan S., Nattestad A., Chen J., Channei D., Inceesungvorn B. Effect of exposed facets of bismuth vanadate, controlled by ethanolamine, on oxidative coupling of primary amines Journal of Colloid and Interface Science 2021, 602, 168-176 (https://doi.org/10.1016/j.jcis.2021.05.178)

SCIENCE CMU focus

35

July - September 2021

SCI Research Focus

วั​ั ส ดุ​ุ โ ครงข่​่ า ยโคออร์​์ ดิ​ิ เ นชั​ั น ของแลนทาไนด์​์ :

ตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าการเปลี่​่� ย น แก๊​๊ ส คาร์​์ บ อนไดออกไซด์​์ เป็​็ น สารเคมี​ีมู​ู ล ค่​่ า สู​ู ง

CO2

การสะสมแก๊​๊ ส คาร์​์ บ อนไดออกไซด์​์ (CO 2 ) ที่​่� เ กิ​ิ ด ขึ้​้� น จากกิ​ิ จ กรรมต่​่ า ง ๆ ในบรรยากาศมี​ี ป ริ​ิ ม าณเพิ่​่� ม สู​ู ง ขึ้​้� น อย่​่ า งต่​่ อ เนื่​่� อ งในแต่​่ ล ะปี​ี จ น ทำำ � ใ ห้​้ เ กิ​ิ ด ผลก ร ะ ท บ ท า ง สิ่​่� ง แวดล้​้ อ มโดยเฉพาะอย่​่ า งยิ่​่� ง ภาวะ โลกร้​้ อ น เพื่​่� อแก้​้ ไ ขปั​ั ญ หาดั​ั ง กล่​่ า ว นั​ั กวิ​ิ จั​ั ย ทั่​่� ว โลกได้​้ พ ยายามจั​ั ด การกั​ั บ แก๊​๊ ส CO 2 ซึ่​่� ง เป็​็ น ตั​ั ว การสำำ �คั​ั ญ แนวทางหนึ่​่� ง ที่​่� มี​ี ค วามยั่​่� ง ยื​ืนกว่​่ า การกั​ั ก เก็​็ บ แก๊​๊ ส CO 2 ก็​็ คื​ื อการเปลี่​่� ย นแก๊​๊ ส CO 2 ให้​้ เ ป็​็ น สารเคมี​ี มู​ู ลค่​่าสู​ู งเป็​็ นวิ​ิ ธี​ีที่​่� ได้​้ รั​ับความสนใจเป็​็ นอย่​่ างมาก ในปั​ั จ จุ​ุ บั​ั น กลุ่​่�มวิ​ิ จั​ั ย ของ รศ.ดร.อภิ​ิ น ภั​ั ส รุ​ุ จิ​ิ วั​ั ต ร์​์ นางสาว มาลี​ี สิ​ิ น เช้​้ า นั​ั กศึ​ึ ก ษาระดั​ั บ ปริ​ิ ญ ญาเอก อ.ดร.นั​ั ท ธวั​ั ฒ น์​์ เสมากู​ู ล จากภาควิ​ิ ช าเคมี​ี และศู​ู น ย์​์ วิ​ิ จั​ั ย วั​ั ส ดุ​ุ ศ าสตร์​์ คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ร่​่ ว มกั​ั บ Professor Takumi Konno จาก มหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย โอซากะ ประเทศญี่​่� ปุ่​่� น ได้​้ อ อกแบบและสั​ั ง เคราะห์​์ วั​ั ส ดุ​ุ โ ครงข่​่ า ยโคออร์​์ ดิ​ิ เ นชั​ั น ของโลหะแลนทาไนด์​์ (Lanthanide based coordination polymers) และศึ​ึ ก ษา โครงสร้​้ า งระดั​ั บ อะตอมโดยใช้​้ เ ทคนิ​ิ ค ผลิ​ิ ก ศาสตร์​์ รั​ั ง สี​ี เ อกซ์​์ กลุ่​่�มวิ​ิ จั​ั ย สามารถใช้​้ วั​ั ส ดุ​ุ ดั​ั ง กล่​่ า วเป็​็ น ตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าในการสั​ั ง เคราะห์​์ ส ารเคมี​ี มู​ู ลค่​่ า สู​ู ง ที่​่� มี​ี ชื่�่ อ ว่​่ า “ไซคลิ​ิ ก คาร์​์ บ อเนต” โดยอาศั​ั ย ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าการรวมตั​ั ว กั​ั น ระหว่​่ า งแก๊​๊ ส

SCIENCE CMU focus

36

July - September 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์

CO 2 และอี​ี พ อกไซด์​์ พบว่​่ า ตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าที่​่� พั​ั ฒ นาขึ้​้� น สามารถเร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าได้​้ ถึ​ึ ง 700 รอบ ต่​่ อ ชั่​่� ว โมง นอกจากนี้​้� ตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าดั​ั ง กล่​่ า วยั​ั ง สามารถถู​ู ก ใช้​้ ซ้ำำ� � ได้​้ ม ากกว่​่ า 10 ครั้​้� ง ผลการศึ​ึ ก ษาดั​ั ง กล่​่ า วได้​้ ร ายงานในวารสาร ACS Sustainable Chemistry & Engineering ซึ่​่� ง มี​ี Impact Factor 2020: 8.198 (Q1, ISI/Scopus) โดยความเข้​้ า ใจพื้​้� น ฐานเกี่​่� ย วกั​ั บ ตำำ � แหน่​่ ง เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าจะนำำ � ไปสู่​่�การออกแบบตั​ั ว เร่​่ ง ปฏิ​ิ กิ​ิ ริ​ิ ย าที่​่� มี​ี ป ระสิ​ิ ท ธิ​ิ ภ าพ ตลอดจนใช้​้ ป ระโยชน์​์ จ ากแก๊​๊ ส CO 2 โดยการเปลี่​่� ย นเป็​็ น สารเคมี​ี มู​ู ลค่​่ า สู​ู ง อย่​่ า งยั่​่� ง ยื​ืนต่​่ อ ไปในอนาคต ผู้​้� ส นใจสามารถอ่​่ า นข้​้ อ มู​ู ล เพิ่​่� ม เติ​ิ ม ได้​้ ที่​่� Sinchow M., Semakul N., Konno T., Rujiwatra A. Lanthanide Coordination Polymers Through Design for Exceptional Catalytic Performances in CO 2­­ Cycloaddition Reactions ACS Sustainable Chem. Eng. 2021, 9, 8581–8591 (https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acssuschemeng.1c01955

SCIENCE CMU focus

37

July - September 2021

SCI Research Focus

นั​ั ก วิ​ิ จั​ั ย คณะวิ​ิ ท ย์​์ มช. ชี้​้�

อาจเกิ​ิ ด วิ​ิ ก ฤติ​ิ น้ำำ� � บาดาล

ในพื้​้� นที่​่� แ อ่​่ ง น้ำำ� � บาดาลเชี​ี ย งใหม่​่ - ลำำ �พู​ู น ในอนาคต เนื่​่� อ งจากปริ​ิ ม าณน้ำำ� � เติ​ิ ม และ ปริ​ิ ม าณน้ำำ� �กั​ั ก เก็​็ บ ลดลงอย่​่ า งต่​่ อ เนื่​่� อ ง แอ่​่ ง น้ำำ� � บาดาลในชั้​้� น ตะกอนร่​่ ว นเชี​ี ย งใหม่​่ - ลำำ �พู​ู นวางตั​ั ว ในแนวเหนื​ือ-ใต้​้ โดยมี​ี แ ม่​่ น้ำำ� �ปิ​ิ ง และกวงเป็​็ น ลำำ �น้ำำ� � สายหลั​ั ก ซึ่​่� ง มี​ี ก ารเติ​ิ ม น้ำำ� � บาดาลตามธรรมชาติ​ิ จ ากน้ำำ� �ฝ น แล้​้ ว ไหล ออกมาหล่​่ อ เลี้​้� ย งแม่​่ น้ำำ� �ปิ​ิ ง และลำำ �น้ำำ� � สาขา และไหลออกจากแอ่​่ ง ทางตอนใต้​้ เ ข้​้ า สู่​่�อ่​่ า งเก็​็ บ น้ำำ� � เขื่​่� อ นภู​ู มิ​ิ พล โดยแอ่​่ ง ฯ มี​ี บ่​่ อ น้ำำ� � บาดาลอยู่​่�เป็​็ น จำำ � นวนมาก ซึ่​่� ง ส่​่ ว นใหญ่​่ ไ ด้​้ พั​ั ฒ นาน้ำำ� � บาดาลจาก ความลึ​ึ ก ในช่​่ ว ง 30-80 เมตร ยกเว้​้ น ในพื้​้� น ที่​่� ที่​่� ห าน้ำำ� � บาดาล ค่​่ อ นข้​้ า งยาก ซึ่​่� ง จะต้​้ อ งเจาะน้ำำ� � บาดาลและพั​ั ฒ นาบ่​่ อ น้ำำ� � บาดาล ที่​่� ค วามลึ​ึ ก มากกว่​่ า เช่​่ น 120-150 เมตร แอ่​่ ง น้ำำ� � บาดาลเชี​ี ย งใหม่​่ - ลำำ �พู​ู น ตั้​้� ง อยู่​่�ในเขตภู​ู มิ​ิ อ ากาศ ค่​่ อ นข้​้ า งแห้​้ ง แล้​้ ง โดยเฉลี่​่� ย แล้​้ ว มี​ี ป ริ​ิ ม าณน้ำำ� �ฝ นเฉลี่​่� ย ประมาณ 1,500-1,800 มิ​ิ ลลิ​ิ เ มตรต่​่ อ ปี​ี ซึ่​่� ง จะฝนตกในช่​่ ว งสั้​้� น ๆ เป็​็ น ระยะเวลาประมาณ 3-4 เดื​ือน จึ​ึ ง ทำำ � ให้​้ มี​ี อั​ั ต ราการเติ​ิ ม น้ำำ� � บาดาล จากพื้​้� น ที่​่� ข อบแอ่​่ ง เข้​้ า สู่​่�ใจกลางแอ่​่ ง ค่​่ อ นข้​้ า งต่ำำ� � ส่​่ ง ผลให้​้ มี​ี ปริ​ิ ม าณน้ำำ� �ฝ นหลงเหลื​ือเข้​้ า ไปเติ​ิ ม และกั​ั ก เก็​็ บ ชั้​้� น น้ำำ� � บาดาล ไม่​่ ม ากนั​ั ก แอ่​่ ง ฯ เชี​ี ย งใหม่​่ - ลำำ �พู​ู นมี​ี ค วามต้​้ อ งการใช้​้ น้ำำ� � บาดาลเพื่​่� อ การอุ​ุ ต สาหกรรมและการท่​่ อ งเที่​่� ย วประมาณ 18 ล้​้ า นลู​ู ก บาศก์​์

ที​ี ม นั​ั กวิ​ิ จั​ั ย คณะวิ​ิ ท ยาศาสตร์​์ ประกอบด้​้ ว ย นายสุ​ุ ท ธิ​ิ พ งษ์​์ ทวี​ี ล าภ (1) นั​ั กศึ​ึ ก ษาปริ​ิ ญ ญาเอก ภาควิ​ิ ช าธรณี​ี วิ​ิ ท ยา รศ.ดร.มรกต เก็​็ บ เจริ​ิ ญ (2) ภาควิ​ิ ช าคณิ​ิ ต ศาสตร์​์ ผศ.ดร.จิ​ิ รั​ั ฎ ฐ์​์ แสนทน (3) ภาควิ​ิ ช าธรณี​ี วิ​ิ ท ยา

เมตรต่​่ อ ปี​ี เพื่​่� อ การอุ​ุ ป โภค-บริ​ิ โ ภคประมาณ 107 ล้​้ า นลู​ู ก บาศก์​์ เมตรต่​่ อ ปี​ี (โดยการประปาส่​่ ว นภู​ู มิ​ิ ภ าคสามารถจ่​่ า ยน้ำำ� � ให้​้ ไ ด้​้ เพี​ี ย ง 69 ล้​้ า นลู​ู ก บาศก์​์ เ มตรต่​่ อ ปี​ี ) ซึ่​่� ง พบว่​่ า การให้​้ บ ริ​ิ ก าร

SCIENCE CMU focus

38

July - September 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์

น้ำำ� � จากภาครั​ั ฐ ยั​ั ง ไม่​่ ส ามารถจ่​่ า ยน้ำำ� � ให้​้ กั​ั บ ประชาชนใช้​้ ไ ด้​้ อ ย่​่ า งทั่​่� ว ถึ​ึ ง โดยเฉพาะภาคประชาชนและภาค การเกษตรที่​่� อ ยู่​่�นอกพื้​้� น ที่​่� ก ารให้​้ บ ริ​ิ ก ารของการประปาภู​ู มิ​ิ ภ าคและการชลประทาน ทำำ � ให้​้ ภ าคประชาชน และภาคการเกษตรที่​่� ต้​้ อ งพึ่​่� ง พาตนเอง จะต้​้ อ งมี​ี ก ารพั​ั ฒ นาน้ำำ� � บาดาลขึ้​้� น มาใช้​้ อ ย่​่ า งหลี​ี ก เลี่​่� ย งไม่​่ ไ ด้​้ พื้​้� น ที่​่� แ อ่​่ ง น้ำำ� � บาดาลเชี​ี ย งใหม่​่ - ลำำ �พู​ู น มี​ี บ่​่ อ สั​ั ง เกตการณ์​์ ร ะดั​ั บ น้ำำ� � บาดาลทั้​้� ง สิ้​้� น 53 สถานี​ี (จำำ � นวน 98 บ่​่ อ ) กระจายตั​ั ว อยู่​่�ในพื้​้� น ที่​่� แ อ่​่ ง น้ำำ� � บาดาลย่​่ อ ยในเมื​ืองเชี​ี ย งใหม่​่ - ลำำ �พู​ู น โดยข้​้ อ มู​ู ล ระดั​ั บ น้ำำ� � บาดาล เฉลี่​่� ย ในรอบ 10 ปี​ี ที่​่� ผ่​่ า นมา มี​ี แ นวโน้​้ ม ลดลงอย่​่ า งต่​่ อ เนื่​่� อ งปี​ี ล ะประมาณ 0.05-0.52 เมตร ซึ่​่� ง การ ลดลงของระดั​ั บ น้ำำ� � บาดาลนี้​้� เ ป็​็ น สั​ั ญ ญาณบ่​่ ง ชี้​้� ใ ห้​้ เ ห็​็ น ถึ​ึ ง ปริ​ิ ม าณการใช้​้ น้ำำ� � อย่​่ า งไม่​่ ส มดุ​ุ ลกั​ั บ อั​ั ต ราการ เติ​ิ ม น้ำำ� � โดยธรรมชาติ​ิ ซึ่​่� ง ชั้​้� น น้ำำ� � บาดาลในหิ​ิ น ร่​่ ว นหรื​ือตะกอนร่​่ ว นเป็​็ น ชั้​้� น น้ำำ� � บาดาลที่​่� ไ ด้​้ มี​ี ก ารพั​ั ฒ นาขึ้​้� น มาใช้​้ ม ากที่​่� สุ​ุ ด ทำำ � ให้​้ ร ะดั​ั บ น้ำำ� � บาดาลลดลงอย่​่ า งต่​่ อ เนื่​่� อ ง และยั​ั ง ไม่​่ มี​ี แ นวโน้​้ ม จะคื​ืนตั​ั ว กลั​ั บ มาเท่​่ า ระดั​ั บ เดิ​ิ ม ทั้​้� ง นี้​้� พื้​้� น ที่​่� ที่​่� ไ ด้​้ รั​ั บ ผลกระทบมากที่​่� สุ​ุ ด คื​ือเขตอำำ � เภอเมื​ืองเชี​ี ย งใหม่​่ อำำ � เภอเมื​ืองลำำ �พู​ู น อำำ � เภอ สารภี​ี อำำ � เภอสั​ั น กำำ � แพง อำำ � เภอแม่​่ ริ​ิ ม (ตอนใต้​้ ) และอำำ � เภอหางดง ซึ่​่� ง เป็​็ น เขตชุ​ุ ม ชนหนาแน่​่ น และมี​ี ปริ​ิ ม าณการใช้​้ น้ำำ� �สู​ู ง นอกจากนี้​้� การเปลี่​่� ย นแปลงของสภาพภู​ู มิ​ิ อ ากาศที่​่� ส่​่ ง ผลให้​้ เ กิ​ิ ด ภั​ั ย แล้​้ ง โดยฝนไม่​่ ต กต้​้ อ งตาม ฤดู​ู ก าลติ​ิ ด ต่​่ อ กั​ั น ในช่​่ ว งปี​ี พ.ศ. 2557-2559 ส่​่ ง ผลให้​้ น้ำำ� � บาดาลในระดั​ั บ ตื้​้� น (เช่​่ น บ่​่ อ ขุ​ุ ด ของประชาชน ที่​่� มี​ี ค วามลึ​ึ ก ประมาณ 10-15 เมตร) เกิ​ิ ด ลดระดั​ั บ ลงอย่​่ า งต่​่ อ เนื่​่� อ งจนบ่​่ อ น้ำำ� � บาดาลระดั​ั บ ตื้​้� น ที่​่� เ ป็​็ น บ่​่ อ ขุ​ุ ด เกิ​ิ ด การแห้​้ ง ขอด

SCIENCE CMU focus

39

July - September 2021

การวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์

SCI Research Focus

การศึ​ึ ก ษานี้​้� ไ ด้​้ ดำำ � เนิ​ิ น การรวบรวมข้​้ อ มู​ู ล ทางธรณี​ี วิ​ิ ท ยา อุ​ุ ท กธรณี​ี วิ​ิ ท ยา อุ​ุ ตุ​ุ นิ​ิ ย มวิ​ิ ท ยา การใช้​้ ประโยชน์​์ ที่​่� ดิ​ิ น และปริ​ิ ม าณการใช้​้ น้ำำ� � ในพื้​้� น ที่​่� แ อ่​่ ง น้ำำ� � บาดาลเชี​ี ย งใหม่​่ - ลำำ �พู​ู น เพื่​่� อ จำำ �ล องการไหลของ น้ำำ� � บาดาลในสามมิ​ิ ติ​ิ ใ นสภาวะไม่​่ ค งที่​่� เพื่​่� อ ประเมิ​ิ น ปริ​ิ ม าณน้ำำ� � บาดาลกั​ั ก เก็​็ บ ปริ​ิ ม าณน้ำำ� �ฝ นที่​่� เ ติ​ิ ม น้ำำ� � บาดาลในแต่​่ ล ะปี​ี รวมถึ​ึ ง ปริ​ิ ม าณการใช้​้ น้ำำ� � อย่​่ า งปลอดภั​ั ย ซึ่​่� ง ไม่​่ ทำำ � ให้​้ ร ะดั​ั บ น้ำำ� � บาดาลลดลงเร็​็ ว เกิ​ิ น ไป (Safe Yield) ผลการศึ​ึ ก ษาพบว่​่ า การจั​ั ด ทำำ � แบบจำำ �ล องการไหลในสามมิ​ิ ติ​ิ ด้​้ ว ยวิ​ิ ธี​ี ผลต่​่ า งอั​ั น ตะ (Finite Difference) ควบคู่​่�กั​ั บ การปรั​ั บ เที​ี ย บแบบจำำ �ล องด้​้ ว ยการหาค่​่ า พารามิ​ิ เ ตอร์​์ ที่​่� เ หมาะสมที่​่� สุ​ุ ด แบบ ไม่​่ เ ชิ​ิ ง เส้​้ น (NON-linear Parameter Optimization) พบว่​่ า การเติ​ิ ม น้ำำ� � บาดาลตามธรรมชาติ​ิ (Natural Recharge) มี​ี ค วามอ่​่ อ นไหวต่​่ อ ปริ​ิ ม าณน้ำำ� �ฝ น ซึ่​่� ง เป็​็ น ผลโดยตรงจากการเปลี่​่� ย นแปลง สภาพภู​ู มิ​ิ อ ากาศ โดยในช่​่ ว ง 10 ปี​ี ที่​่� ผ่​่ า นมามี​ี ป ริ​ิ ม าณน้ำำ� � เติ​ิ ม และปริ​ิ ม าณน้ำำ� �กั​ั ก เก็​็ บ (Storage) ลดลงอย่​่ า งต่​่ อ เนื่​่� อ ง ซึ่​่� ง อาจก่​่ อ ให้​้ เ กิ​ิ ด วิ​ิ ก ฤติ​ิ น้ำำ� � บาดาลได้​้ ใ นอนาคตอั​ั น ใกล้​้ ทั้​้� ง นี้​้� ปริ​ิ ม าณการใช้​้ น้ำำ� � ปลอดภั​ั ย ที่​่� ไ ม่​่ ทำำ � ให้​้ ร ะดั​ั บ น้ำำ� � บาดาลลดลงเร็​็ ว เกิ​ิ น ไปหรื​ือ Safe Yield มี​ี ค่​่ า 51 ล้​้ า นลู​ู ก บาศก์​์ เ มตรต่​่ อ ไป ซึ่​่� ง สู​ู ง กว่​่ า การใช้​้ น้ำำ� � บาดาลทั้​้� ง หมดในแอ่​่ ง ในปั​ั จ จุ​ุ บั​ั น ผู้​้�สนใจสามารถอ่​่านข้​้ อ มู​ูลเพิ่​่� ม เติ​ิ ม ได้​้ ที่​่� Taweelarp S., Khebchareon M., Saenton S.*, 2021 Evaluation of Groundwater Potential and Safe Yield of Heterogeneous Unconsolidated Aquifers in Chiang Mai Basin, Northern Thailand, Water, 13(4) : 558 (Scopus: Q1, SJR 0.72; Web of Science: Q2 IF 3.103), (https://www.mdpi.com/2073-4441/13/4/558)

SCIENCE CMU focus

40

July - September 2021

FB@Scimart-stsc-cmu

หลักสูตรของคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปริญญาตรี 15 หลักสูตร 1. คณิตศาสตร์ 2. เคมี 3. ชีววิทยา 4. ธรณีวิทยา 5. ฟิสิกส์

6. สถิติ 11. จุลชีววิทยา 7. วิทยาการคอมพิ วเตอร์ 12. สั ตววิทยา 8. เคมีอุตสาหกรรม 13. อัญมณีวิทยา 9. ชีวเคมีและชีวเคมีเทคโนโลยี 14. วิทยาการข้อมูล 10. วัสดุศาสตร์ 15. วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม

(นานาชาติ)

ระดับปริญญาโท 19 หลักสูตร

1. คณิตศาสตร์ 10. การสอนคณิตศาสตร์ 16. คณิตศาสตร์ประยุกต์

2. เคมี (ภาคปกติและภาคพิ เศษ) 17. สถิติประยุกต์ (ภาคปกติและภาคพิ เศษ) 3. ชีววิทยา 11. การสอนชีววิทยา 4. ธรณีวิทยา 12. ธรณีฟส ิ ิ กส์ ประยุกต์ 18. จุลชีววิทยาประยุกต์ (นานาชาติ) (นานาชาติ) (นานาชาติ) 5. ฟิสิกส์ 13. การสอนฟิสิกส์ 19. ดาราศาสตร์ 6. ฟิสิกส์ ประยุกต์ 14. วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม 7. วัสดุศาสตร์ 15. วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม 8. เคมีอุตสาหกรรม (นานาชาติ) 9. วิทยาการคอมพิ วเตอร์ (ภาคปกติและภาคพิ เศษ) # นิติวิทยาศาสตร์ (หลักสู ตรร่วมบัณฑิตวิทยาลัย) # เทคโนโลยีชีวภาพ (แขนงชีวเคมีและชีวเคมีเทคโนโลยี แขนงจุลชีววิทยา และเทคโนโลยีจุลินทรีย์) (หลักสู ตรร่วมบัณฑิตวิทยาลัย)

ปริญญาเอก 18 หลักสูตร

1. คณิตศาสตร์

8. เคมีอุตสาหกรรม 13. จุลชีววิทยาประยุกต์ 2. เคมี (นานาชาติ) (นานาชาติ) 3. เคมี 9. วัสดุศาสตร์ 14. วิทยาการคอมพิ วเตอร์ (นานาชาติ)

10. วัสดุศาสตร์ 15. ฟิสิกส์ ประยุกต์ 4. ชีววิทยา (นานาชาติ) (นานาชาติ) (นานาชาติ)

16. ดาราศาสตร์ 11. วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม 5. ธรณีวิทยา (นานาชาติ) 17. วิทยาศาสตร์นาโน (นานาชาติ) 12. ความหลากหลายทางชีวภาพ และเทคโนโลยีนาโน 6. ฟิสิกส์ และชีววิทยาชาติพันธุ์ (นานาชาติ / สหสาขาวิชา)

7. ฟิสิกส์ (นานาชาติ) (นานาชาติ) 18. สถิติประยุกต์

#เทคโนโลยีชีวภาพ (หลักสู ตรร่วมบัณฑิตวิทยาลัย)

ที่ปรึกษา

: คณบดีคณะวิทยาศาสตร์ รองคณบดีฝ่ายบริหาร

บรรณาธิการ

: เลขานุการคณะวิทยาศาสตร์

กองบรรณาธิการ : คณะกรรมการประชาสัมพั นธ์คณะวิทยาศาสตร์ หน่วยพิ มพ์ เอกสาร คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พิ มพ์ ท่ี

: หน่วยพิ มพ์ เอกสาร คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

239 ถ.ห้วยแก้ว ต.สุเทพ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ 50200 เจ้าของ

: คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ส่งข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะได้ท่ี ประชาสัมพั นธ์คณะวิทยาศาสตร์ โทร. 0 539 43318 หรือ prscicmu@gmail.com