6e Jaargang. N°. 10. October 1898.
TIJDSCHRIFT
VAN
DEN
NEDERLANDSCHEN SCHAAKBOND.
BESTUUR VAN DEN N. S.: Dr. A. VAN RHIJN, Voorzitter; H. J.DEN HERTOG, Onder-Voorzitter; W. n.M. DE VEER, Haarlemmerstraat 99, Amsterdam, Penningmeester; H. D. B.MEIJER, G-eldersche Kade 37, Amsterdam, Secretaris; J. P. RUNSINK.
REDACTIE: J. F. HEEMSKERK, Sas van Gent, J. F. S. ESSER, J. W. TE KOLSTÉ, W. B. H. MEIXERS, Dr. A. G. OLLAND.
Van dit blad, dat omstreeks den -20sten van iedere maand gratis aan de Bondsleden wordt toegezonden z(Jn extra-nummers verkrijgbaar ft 15 cents en een geheele jaargang I, f 1.50, eveneens slechts voor Bondsleden. Als lid van den Rond betaalt men /-ï.50 contributie. Nadere inlichtingen verschaft de Secretaris.
INHOUD: Bericht; Erratum; Bondszaken; Program kleine Jubileums-wedstrijden; Binnenlandsche berichten; Problemen; Rapport van de jury van den Jubileums-Probleemwedstrijd; Uit de Probleemwereld.
Bericht.
Door omstandigheden buiten mijn wil werd het October-nummer, dat in copie zoo goed als geheel gereed is, vertraagd. Aangezien nu tegen 6 November reeds een kleine wedstrijd moet afgekondigd worden, ontbreekt de tijd van zetten en corrigeeren. Het is onuitvoerbaar voor dien wedstrijd alleen eene oproeping rond te zenden, waarom thans alleen „Bondszaken" en „Problemen" worden geplaatst. De Problemen omdat zij anders bij gebrek aan diagrammen er weder bij in zouden schieten. Als schadeloosstelling kunnen de leden nu rekenen op een November-nummer van 40 bladzijden en nu zoo vroeg mogelijk verschijnende. Behoudens onvoorziene omstandigheden is voor het vervolg het verschijnen op den twintigsten verzekerd.
DE HOOFD-RF,DACTEUR
Indien minstens 100 leden voor een exemplaar inschrijven zal op kosten van den Bond worden uitgegeven een boekje bevattende: Roosters van den uitslag der wedstrijden van Juli 1898, alle Partijen der Hoofdklasse met enkele zeer korte noten, en enkele der beste Partijen der Eerste en Tweede Klassen.
De prijs zal f 0,50 bedragen.
H.H. Leden, die dat wenschen, worden verzocht in te schrijven bij den HOOFD-REDACTEUR
Na afloop van den Jubileumswedstrijd werd eene groepphotografïe genomen van de elf deelnemers van de Hoofdklasse. De groep slaagde uitstekend want negen staan er uitstekend op en twee nog al goed.
Voor hen die er misschien belang in stellen zijn exemplaren dezer groep in kabinetformaat te krijgen Ét ƒ i,_ per stuk bij den photograaf:
F. W. A. TEUNISSEN, Tollensstraat 98, 's Gravenhage.
tBo
Erratum.
Op bldz. 169 van dezen Jaargang moeten de drie pionnetjes van onder aan de bladzijde eigenlijk staan tusschen de correspondentie en het bericht uit Groningen. Nu heeft het de schijn of het bericht uit Groningen en de daaronder staande berichten nog tot de Probleem-rubriek behooren.
Bondszaken.
Nieuwe Leden.
W. Heijbroek C.Wz., Amsterdam. 1 , , , • Reeds in de nieuwe ledenlijst opgenomen. G. W. Koning, Schevemngan. )
P. C. Blasergroen, Leiden.
B. C. M. Savi, „
Y. Tijsma, Leeuwarden.
J. M. J. van Lis, Hilversum.
P. Crans, 's Gravenhage.
A. Oppenheim, Leiden.
C. F. Roode, Rotterdam.
O. van Houtum, Hilversum.
Op de eene of andere onverklaarbare wijze is het door mij gemaakte verslag van den grooten Bondswedstrijd verloren geraakt, hetgeen ik eerst bemerkte bij den ontvangst van de Augustus-September aflevering.
De geheele wedstrijd heeft zich gekenmerkt door eene gezellige prettige geest, vooral gezellig de drie eerste dagen, door de aanwezigheid van een utal dames, die gehoor hadden gegeven aan de uitnoodiging van de Afd. „Sport" van de Tentoonstelling voor Vrouwenarbeid, om een Dames-Schaakwedstrijd te houden. Zooals blijkt uit de staten op bladz. 159 was de deelneming in alle klassen bijzonder groot, waartoe de door H.H. M.M. de Koninginnen uitgeloofde EereMedailles niet weinig hebben bijgedragen.
Deze Medailles, drie in getal, voor iedere klasse één, werden behaald in de Hoofdklasse door den Heer J. D. Tresling, re klasse door den Heer A. van Rhijn, in de 2e klasse door den Heer B. Leussen. De dit jaar te verdedigen Medailles van den Bond, zijn gedeeltelijk in andere handen overgegaan en wel in de Hoofdklasse van den Heer Loman in die van den Heer Tresling, ie klasse van den Heer Speet in die van den Heer A. van Rhijn, terwijl de Heer Leussen andermaal toonde zijn mede 2e klasspelers de baas te zijn, en daarom in het volle bezit van de Medaille werd gesteld, zoodat a.s. jaar te Amsterdam, de verguld zilveren Medaille verdedigd moet worden door den Heer Tresling, de zilveren Medaille door den Heer A. van Rhijn, terwijl een bronzen Medaille opnieuw zal worden beschikbaar gesteld.
Het Diner!11 (U moet weten, waarde lezer, een week of vier voor den tijd, had ik de gérant van het Sportterrein gevraagd, of er na afloop van de vergadering op 25 Juli, in plaats van op 24 Juli, bij hem kon gedineerd worden, de man, oischoon wetende dat de vergadering op Zondag 24 Juli zou gehouden worden, had zich, wat het diner betreft, aan den datum van 25 Juli gehouden), is vroolijk afgeloopen in een biefstukpartij, gezellig opgeluisterd door de jolige uitvallen van ten Tusschedé, en een lied op het Schaakspel van dehand des Heeren Bauer.
e reünie te Schevemngen had grooter kunnen zijn, maar door het haastige vertrekken van velen na de vergadering, kon menigeen niet omtrent de juiste plannen ingelicht worden. De weinige die in de Bar van het Kurhaus bijeen waren, hebben zich best geamuseerd, en heeft zelfs een vinnige regenbui ons goed humeur niet kunnen bederven.
DE BONDSSECRETARIS.
Kleine Jubileum Wedstrijden, ingevolge mededeeling in het Januari-nummer bladz. 3.
Te Rotterdam, op 6 November, Lokaal „Tivoli", Coolsingel 24.
Te Hilversum, op 20 November, Hotel „Wilhelmina".
Te Zutphen, op 13 November, Hotel de „Hollandsche Tuin".
Te Groningen, op 11 December, Café „De Beurs".
Voor geen dezer wedstrijden wordt inleggeld geheven.
Zij die aan den grooten Bondswedstrijd of aan den Probleem-oplossingswedstrijd < eelnamen, onverschillig of zij een prijs gewonnen hebben of niet, mogen aan deze wedstrijden niet deelnemen, zie mededeeling Januari-Aflevering, bladz. 4.
BEPALINGEN.
De wedstrijden zullen worden gehouden volgens het stelsel-Meijer, zie pag. 46 en 47, Tijdschrift Ned. Schaakb., jaargang 5. In de eerste ronde spelen allen mede, de helft valt af, hetzij door verlies der partij, hetzij bij remise door loting. In e volgende ronden wordt, indien oneven getal voorkomt, geloot; wie afvalt ontvangt den middelsten der voor die ronde bestemde prijzen.
i* Er wordt gespeeld in 2 klassen: iste en 2de klasse. Zij, die geacht worden te behooren tot de hoofdklasse, zijn verplicht aan de iste-klasse-spelers /-pion en zet vóór te geven. Bij de aangifte tot deelname is men gehouden, op te geven in welke klasse men wenscht te worden geplaatst.
2. De aanvang is bepaald op precies 9V2 uur des voormiddags.
3. Het noteeren der partijen en het gebruiken van klokjes is verplichtend.
4. n de eerste ronde spelen de oneven nummers met Wit, verder wisselt de kleür met iedere volgende ronde af. Mochten twee spelers dezelfde kleur moeten nebben, dan wordt om de kleur apir.r>t -7;; r r hebben altijd Zwart. g J' ^ V°°rglft m°eten g6Ven'
5. Het aantal prijzen (Kunstvoorwerpen) zal voor den aanvang van den wedstrijd worden medegedeeld, terwijl bovendien aan de drie eerste prijswinners van iedere klasse diploma's worden uitgereikt.
6. De leider van den wedstrijd behoudt zich voor:
a aantal ronden, speeltijd, aantal zetten per uur, bij den aanvang van den wedstrijd op te geven;
op den bepaalden tijd nog niet geëindigde partijen te beslissen, waartoe hij zich door in het wedstrijd-lokaal aanwezige Bondsleden kan doen vervangen; (ingeval van remise wordt geloot);
t. De klassificatie volgens eigen aangifte te wijzigen en verder zoodanige maatregelen te nemen, als hij noodig acht in het belang van het geregeld verloop van den wedstrijd, die op denzelfden dag geëindigd moet zijn.
Aangifte tot deelname moet geschieden aan den leider, die des 's morgens te 9 uur in het wedstrijdlokaal zal aanwezig zijn.
De speeltijden zijn vastgesteld als volgt: bij 3 ronden; bij 4 ronden: ie ronde van 91/2—12V2! 9V2—Il3A 2e „ „ 1—4 12 2'A 3e „ „ 6—9 21/2—4V4 4e i) » — — ^—9 HET BESTUUR.
Op uitnoodiging van het Rotterdamsch Schaakgenootschap gaf de heer Rud. J. Loman den 2 7sten Augustus in het Hotel Coomans eene blind-séance, die door vele schaakliefhebbers werd bijgewoond.
Van de zes partijen won hij er drie, n.1. tegen de heeren Aalhuizen, Huinck en Dijkman, terwijl hij tegen de heeren v. Roosendael, Brakkee en de Man (deze laatste van de Nieuwe Rotterd. Schaakvereeniging) remise maakte.
In de September-vergadering van het Rotterd. Schaakgenootschap werden door het bestuur aan de leden de plannen medegedeeld die het voornemens is in het aan te vangen speelseizoen ten uitvoer te brengen.
Er zal o. m. een doorl. onderl. wedstrijd gehouden worden in 2 klassen, zoo noodig gesplitst in afdeelingen, waarin elk der spelers 2 partijen tegen elkaar zullen spelen in eene verplichte opening. Met het oog op te verwachten groote deelneming, zullen er vele prijzen worden beschikbaar gesteld.
In het genootschap wordt door het bestuur de laatste jaren veel werk gemaakt van de Notatie (voor dit doel heeft het indertijd eene beknopte handleiding saamgesteld). Daarom werd thans besloten een extra prijs uit te loven aan hem die alle partijen correct zal noteeren.
Vereenigingen die exemplaren wenschen te ontvangen van bovenvermelde handleiding, kunnen deze bekomen bij den secretaris den heer J. Hoes, v. Oldenbarneveldstraat 47, Rotterdam, xoo ex. è. f 1, , 50 ex* ^ 5°
I I UUIGIIICII.
Redacteur: W. B. H. MEINERS, Enkstraat L 39, Zwolle.
N.B. Verzoeke beleefd problemen, oplossingen en andere bijdragen, tot deze rubriek behoorende, aan den redacteur te adresseeren.
*No. 609. J. van Dijk Azn.,
*No. 610. J. van Dijk Azn te de Lier. te de Lier.
Mat in 2 zetten.
*No. 611. J. van Dijk Azn., te de Lier.
Mat in 2 zetten.
*No. 612. J van Dijk Azn., te de Lier.
Mat in 2 zetten.
*No. 613. J van Dijk Azn., tc de Lier.
•MM^^ƒ
Mat in 2 zetten.
*No. 614 J. van Dijk Azn., te de Lier.
Mat in 2 zetten.
Mat in 2 zetten.
*No, 615. J van Beek, te Naaldwijk.
Mat in 2 zetten.
*No. 617. B. J M. Markx, te Leiden.
I84
*No. 616. B. J. M. Markx, te Leiden.
Mat in 2 zetten.
No. 619. A. F. Mackenzie, te Kingston. (Ie l'rijs „British Chess Magazine").
Mat in 2 zetten.
No. 618. A. H. M. Dieperink, te Amsterdam.
Mat in 3 zetten.
No. 620. K. Kondelik, e Praag. („Bamberger Schacliblattern").
mm. i
Mat in 3 zetten.
Mat in 4 zetten.
De Nos. 609—614, werden ingezonden onder het motto „Koninginne-problemen
i8S
Correspondentie.
J. v. B. te L. Uw tweezet is nog nevenoplosbaar door 1. Del. J. J. C. te L. Uw tweezetten, W Kh7, Zw KiU en W Kf3, Zw Kd4, falen, resp. door 1. Pc6:ft en 1. Dc4f enz.
Rapport der Jury in zake den Jubileum-wedstrijd in Compositie van tweezettige problemen.
\ oor wij overgaan tot bet behandelen der prijsproblemen, moet ons eerst de klacht van het hart, dat er, bij een zoo belangrijken wedstrijd als deze zoo weinig goede problemen zijn ingekomen. Enkele inzendingen bevatten zelfs composities, die in 't geheel geen aanspraak kunnen maken op den naam van probleem. Hoewel ons de beoordeeling hierdoor veel gemakkelijker viel, hadden wij toch liever gezien, dat er wat meer degelijke problemen ingekomen waren, want het doel van onze wedstrijden is toch in de eerste plaats, het probleemwezen in ons land tot de grootst mogelijke ontwikkeling te brengen. En dat doel is alleen te bereiken, wanneer onze probleemauteurs hun uiterste best doen, om, door het inzenden van goede problemen, ons de beoordeeling moeilijk te maken.
Eerste Prijs. (Diploma en 15 gulden.)
mono: „rrouieem No. 69 J. van Beek, te Naaldwijk.
Tweede Prijs. (Diploma en12 gulden). Derde Prijs. (Diploma en 10 gulden.)
Motto: „Spylark".
A Okkinga, te Dronrijp.
Motto: „Hubertine".
A. van Eelde, te Deventer.
Vierde Prijs. (Diploma en 8 gulden).
Motto: „Allen gefallen ist schwer".
J. J. Colpa, te Leiden.
Vijfde Prijs. (Diploma en 0 gulden.)
Motto: „Probleem No. 66."
J. van Beek, te Naaldwijk.
Zesde Prijs. (Diploma en 4 gulden).
Motto: „Alas poor Yorick".
A. H M. Dieperink, te Amsterdam. i '
Tweede eervolle vermelding.
Motto: „Leve de Kunst".
J. W. Looijen, te Utrecht.
Eerste eervolle vermelding.
Motto: „Probleem No. 99".
J. van Dijk Azn, te de Lier.
Derde eervolle vermelding.
Motto: „Allen gefallen ist schwer".
J. J. Colpa, te Leiden.
Daar er in het reglement bepaald was, dat de Jury zich alleen zou bezighouden met het onderzoek van die problemen, welke voor een prijs in aanmerking konden komen, hebben wij besloten, alleen die te bespreken, welke bekroond of eervol vermeld zijn.
De eerste prijs „No. 69" is een probleem, dat op geen enkelen wedstrijd een slecht figuur zou maken. De auteur heeft zooveel mogelijk het gebruik van Zwart materiaal vermeden. In den regel hebben deze soort problemen het gebrek, overladen te zijn met zwarte stukken, ter voorkoming van nevenoplossingen. Naar
i88
onze meening moet de componist er naar streven, de dreiging zoo weinig mogelijk te doen optreden, en dat is in dit probleem al bizonder goed gelukt.
De eigenaardige werking van het Paard op d8, is zeer fraai; waar een dual dreigt op te treden, wordt de matdreiging gepareerd, of de velden voor den dual afgesloten.
De drie matstellingen, die ontstaan na, i.—, Kds, i.—•, Pe6:, of bij het optreden der dreiging, zijn niet alleen rein, maar ook oeconomisch, een voorwaarde, waarop in den regel niet gelet wordt.
De tweede prijs, „Spylark,", een probleem in een geheel ander genre dan „69", staat, wat constructie betreft, maar weinig onder den eersten prijs. Tempo problemen zijn, uit den aard der zaak, zeer lastig te construeeren. Is er bij een dreigprobleem soms een nevenoplossing aanwezig, dan is in den regel het plaatsen van een pion voldoende, om deze te voorkomen, bij een tempoprobleem kan zoo iets echter het geheele probleem onmogelijk maken. Dat „Spylark" onder „69" geplaatst is, is daaraan te wijten, dat het algemeene idéé niet veel nieuws oplevert. Het werken toch van den zwarten pion d6, is reeds vele malen in toepassing gebracht. Ook bezit het slechts twee oeconomisch reine matstellingen n. m. 1.—, d5, en 1.—, Tdi:.
De derde prijs „Hubertine", heeft een goeden eersten zet en na 1.—, LI12:, volgt de oeconomisch reine matstelling, 2. Lf2 +•
Ook de vierde prijs „Allen gefallen ist schwer," heeft een goeden eersten zet en bovendien nog de variant 1.—•, Kes:.
De plaats, die deze twee problemen ten opzichte van elkander moesten innemen, is bij de Jury een punt van ernstige overweging geweest. Op grond echter van de vrijere stelling van het eerste en de minder fraaie variant 1.—, Te5 : van het tweede, heeft ze aan „Hubertine" den voorkeur gegeven.
Nu volgen er problemen, waarbij in mindere of meerdere mate vlekjes zijn aan te wijzen, die werkelijk aan het probleem in zijn geheel afbreuk doen.
De vijfde prijs „66", dat met 1. Pf4, zeer goed begint, heeft het gebrek, Pa8 te bezitten, dat slechts in de variant 1.—, Kd6, medewerkt; in alle andere varianten kan het gemist worden.
Zoo is het in „Alas poor Yorick", de zesde prijs, zeer jammer, dat het hoofdidee niet rein is. De auteur heeft meer getracht naar oorspronkelijkheid dan wel naar matreinheid. Alleen na, 1.—, Ke4; volgt een rein mat, dat echter nog niet eens oeconomisch is, door het aanwezig zijn van Tc6. Het hoofd idee 1.—, Th3: , had misschien wel rein geconstrueerd kunnen worden.
„No 99", de eerste eervolle vermelding, heeft alleen de verdienste van een goeden eersten zet. Het had hoogere aanspraken kunnen doen gelden, indien de auteur maar meer naar oeconomische zuiverheid in de matstellingen had gestreefd, wat, vooral bij deze soort problemen een eerste vereischte is. Alleen de variant, 1.—, Kd7, komt als goed geslaagd in aanmerking.
In „Leve de Kunst", heeft de auteur alleen het oog gehad op „reine" matstellingen, hij zag daarbij echter over het hoofd, dat de eerste voorwaarde voor een goed probleem is, dat in minstens één variant, alle aanwezige officieren moeten mede-
189
werken. In deze compositie, treedt echter het eigenaardige verschijnsel op, dat in de bovenste helft, de Toren medewerkt en het Ph niet, terwijl het in de onderste helft juist omgekeerd is. We zouden hier dus kunnen spreken van twee halve problemen, aaneengevoegd.
De derde eervolle vermelding, het laatste probleem dat bekroond werd, had een beter lot verdiend. Op het eerste gezicht doet dit probleem zich voor, als een zeer doorwerkt geheel.
Een verrassende eerste zet en goede matvarianten, doen veel verwachten (zie 1• ' ^S3: en r - > Kc5 0- Bij nauwkeurige beschouwing echter, ziet men spoedig, dat het zwaar tegen de bestaande probleemregelen zondigt. Na 1. , Dd2, treden bijv. de duals 1.—, Pcó^, Pb3+ of TC4+ op, ook na 1.—, DC5:, kan 2. Le3+ of De3+ volgen ; duals, die zelfs in een dreigprobleem volstrekt niet mogen voorkomen. Konden deze weggewerkt worden, dan zou het stellig een waardiger plaats kunnen innemen, want het idee is zeer goed.
Hiermede is onze taak geeindigd; zij is deze keer niet zwaar geweest.
Wij hopen dat het ons, bij een volgende gelegenheid, wat lastiger zal gemaakt worden.
De Jury, H. J. DEN HERTOG. W. B. H. MEINERS.
Uit de probleem-wereld.
PRAAG. — De bekende probleemcomponist F. Moucka, is op den gn Juli te Praag overleden in den ouderdom van 44 jaar. Hij was een zeer sterk schaakspeler, maar vooral onderscheidde hij zich op het gebied der problematiek. Medewerker aan verschillende Boheemsche bladen, was hij bovendien nog redacteur van de Svetozor en de Zlata Praha.
Zijn laatste werk op schaakgebied, was het samenstellen van een populaire handleiding bij het schaakspel.
De probleemwereld verliest veel in dezen genialen componist.
LONDEN. De uitslag van het zevende probleemtornooi der „Brighton Society" (zie vorigen jaargang bladz. 52), is de volgende:
Afdeeling tweezetten : I. J. Jespersen te Svendborg, II. P. F. Blake te Manchester, III. W. Gleave te Londen. Driezetten: I. Dr. C. Plank te Londen, II. W. A.' Clark te Londen. III. K. Kondelik te Praag.
In de „Deutsche Schachzeitung" lezen wij het volgende:
„De schaakrubriek in het Dagblad „de Tijd". Dit te Amsterdam verschijnende blad, publiceert iederen Zaterdagavond een probleem, zonder den auteur te noemen. Nu zijn deze problemen (in den regel tweezetten) niet het werk van den redacteur, H. Wennekendonk te Utrecht, maar zij zijn voornamelijk ontleend aan de probleemverzamelingen van Dufresne.
Wij herkenden in den laatsten tijd drie problemen van Chocholous, een van
Braune en een van Carpenter! Probleemcomponisten hebben in den regel voor hunne moeite slechts de eenige voldoening, dat hun naam in de schaakwereld bekend wordt en zich steeds aan goede voortbrengselen verbinden kan. Als nu een schaakredacteur, om zijne redacliemethode niet bloot te geven, de namen weg laat, wordt den componist ook dit eenige welverdiende loon ontnomen. Wij knnnen niet nalaten op deze omstandigheid opmerkzaam te maken."
Met het bovenstaande zijn wij het geheel eens en voegen er tevens aan toe, dat wij de handelswijze van den Heer Wennekendonk niet kunnen begrijpen.
Een schaakredacteur heeft natuurlijk niet altijd genoeg oorspronkelijke problemen om zijn rubriek te vullen, of indien dit al wel het geval is, is het toch minder aan te bevelen alleen deze te publiceeren. Zijn lezers moeten zoo nu en dan kennis kunnen nemen van de uitstekende opgaven, die meermalen in andere tijdschriften voorkomen en wanneer zij nu door onbekendheid met die tijdschriften of door andere oorzaken geen gelegenheid hebben, deze in te zien, moet hij hen daartoe door middel van zijn blad in de gelegenheid stellen.
Hiertegen bestaat geen enkel bezwaar. Maar tot heden is het dan ook steeds het gebruik geweest, niet alleen den naam van den componist te noemen, maar ook de bron te vermelden van de opgave die men publiceeren wil.
Waarschijnlijk is de Heer W. niet met dit gebruik bekend geweest, en zal hij, nu hij er mede in kennis is gesteld, wel de algemeene usance willen volgen.
Probleemwedstrijd
Het „American Chess Magazine" schrijft een internationalen probleemwedstrijd uit voor driezetten, waaraan vijf prijzen verbonden zijn van 25, 20, 15, 10 en 5 dollars. Problemen zijn op de gewone wijze, motto, enz. in te zenden tot 1 Januari 1899, aan het adres van het „American Chess Magazine" 209 E, 23. Street, New-York, U. S. A. Het aantal in te zenden problemen is beperkt tot drie. Prijsrechters zijn de H. H. E. B. Cook en F. M. Teed.
Nieuw uitgekomen probleemwerken
Bij C. Brügel und Sohn te Ansbach is verschenen. „Anleitung zum Lösen von Schachproblemen" van O. Link, r.50 Mark.
Dit werkje is voor beginners zeer aan te bevelen.