Schaakmagazine 2017 - oktober

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang 124 – no. 5 – oktober 2017

Zomerschaak

Boeken

Handleidingen

Leermethode van Wijgerden/Brunia Werkboeken

Voor clubs, scholen en de rest van schakend Nederland!

Kaartspel Schaakkampioenen

Kaartspel

In vieren opvouwbaar bord, veldgrootte 45 millimeter, koningshoogte 68 millimeter. Met plastic verzwaarde stukken. Schaakklokken

Stap 2 Mix

de Schaakkampioenen in het seizoen 2016-2017.

Een boekje met opgaven voor stap 2, waarbij er net zoals in de partij niet bekend is wat er moet gebeuren. € 7,50

Palissander stukken, onverzwaard, Staunton 4. Mooie houten palissander stukken, ideaal voor een 5 centimeter bord. Koningshoogte 83 millimeter. Inclusief houten kistje.

4,60

Correspondentieschaken in Nederland. 50 jaar NBC De geschiedenis van de Nederlandse Bond van Correspondentieschakers. Met meer dan 100 geanalyseerde partijen van de kampioenen.

Begrijp wat je doet deel 1

Eerste deel van een zestien-delige schaakboekenreeks van Herman Grooten. Dit eerste deel omvat de Spaanse en Italiaanse structuren. Geschikt voor spelers met een rating tussen 1400 en 2000.

Schoolschaakset

Demonstratiebord met insteekbare stukken

Oprolbaar demonstratiebord met insteekbare stukken. Veldgrootte 7 centimeter. Inclusief draagtas.

door Schaak en Go Winkel Het Paard, Haarlemmerdijk 173, 1013 KH Amsterdam. Tel: 020 6241171, email: info@schaakengo.nl. Bij afname van grotere aantallen geldt een korting. Bezoek voor details de website. van € 29,95 voor € 22,50

met daarop

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang

Hoofdredacteur

Jeroen Bosch

Aan dit nummer

werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Harry Gielen (foto’s)

Alina l’Ami (foto’s)

Lennart Ootes (foto’s)

Bart Stam (foto’s)

Zhaoqin Peng (foto’s)

Peter Boel

Jeroen Bosch

Twan Burg

Herman Grooten

Erik Hoeksema

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Sacha Schiermeier

Bart Stam

Monique van de Griendt

Merijn van Delft

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Jan van Os

Dolf Wissmann

Redactieadres

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

E-mail

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Sluiting kopij 20 november 2017

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem

tel: 023-5254025

E-mail:

Informatief

Voorloper

bondsbureau@schaakbond.nl Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & Lay-out

Interface Communicatie, Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Cover: ONJK in Borne.

foto Harry Gielen

Schaaktechniek

Comeback

Deze zomer keerde Garry Kasparov voor even weer terug achter het schaakbord. De ‘comeback’ van de 13e wereldkampioen die de schaaksport domineerde als geen ander sprak tot de verbeelding van velen ook al ging het ‘alleen maar’ om rapid en blitz. Hij bleek in het Amerikaanse Saint Louis nog steeds mee te kunnen met de 2700+ grootmeesters van nu, maar van een echte terugkeer op het hoogste niveau was geen sprake. Nijmegenaar Geurt Gijssen was arbiter van WK-matches tussen Kasparov en Karpov. Het erelid van de KNSB verhaalt erover (en over allerlei andere zaken) tegen Bart Stam.

Twaalf jaar nadat hij voor het eerst de World Cup won (KhantyMansiysk 2005), lukte het de Armeense grootmeester Levon Aronian in Tbilisi opnieuw. Chanda Sandipan keerde terug naar Dieren en Peter Boel zag hoe de Indiase grootmeester, net als vorig jaar, Open Nederlands Kampioen werd. Dieren was zeker niet het enige Nederlandse toernooi op de schaakkalender deze zomer. Erik

3e CNE NK Rapid Amstelveen

Het is alweer bijna een traditioneel evenement op de schaakkalender. Van 27 november tot en met 3 december 2017 wordt in Amstelveen weer een schaakweek georganiseerd door Robert en Wim Ris. Wat er in die week allemaal gebeurd in Amstelveen kunt u het beste nalezen op http://cne-nkrapid.nl/. Het is indrukwekkend veel om op te noemen namelijk. Zo wordt er op 2 en 3 december een kwalificatietoernooi voor het NK-jeugd ABC gespeeld. Er is een toernooi voor basisscholieren, een jeugd Grand Prix toernooi en Brainwave rapid toernooien. O ja, dan hebben we nog niet genoemd dat zowel voor mannen als vrouwen het NK rapid in Amstelveen wordt verspeeld op 3 december! Hoofdsponsor is het in Amstelveen gevestigde CNE ICT Professionals.

Hoeksema kijkt terug op Leiden (waar Kasparov opvallend genoeg ook nog een bijrol speelde) en Vlissingen. Natuurlijk waren er ook weer veel jeugdschakers actief. In dit nummer een foto collage van de Open Nederlandse Jeugdkampioenschappen in Borne.

Merijn van Delft vertelt hoe in het Roemeense Mamaia Lucas van Foreest en Eelke de Boer net naast een podiumplek grepen op de Europese jeugdkampioenschappen. Dolf Wissmann neemt met u wat problemen door van het WK Oplosschaak, waar een Nederlands team in deze samenstelling voor de twintigste keer deelnam. Het nieuwe schaakseizoen is weer begonnen. Voor Het Kasteel uit Wijchen een terugkeer van de promotieklasse naar de KNSBcompetitie. Jan van Os beschrijft hoe deze comeback afliep in een verre uitwedstrijd naar Sissa 3 (Groningen).

Jeroen Bosch hoofdredacteur

In het vorige nummer van SchaakMagazine konden we u al melden dat met ingang van het seizoen 2018-2019 verenigingen teams kunnen inschrijven voor de KNSB-competitie ongeacht het niveau van die teams. De KNSB-competitie wordt daartoe uitgebreid met zoveel mogelijk klassen als mogelijk is. Om al vroegtijdig een inschatting te kunnen maken van hoe de competitie er in het volgende seizoen uit gaat zien is er per e-mail een peiling verzonden aan alle schaakverenigingen. In deze peiling wordt de vereniging gevraagd om een inschatting te maken van het aantal teams waarmee ze denken deel te nemen aan de KNSB-competitie en het niveau van die teams. Om ook de regionale competitieleiders tijdig van informatie te kunnen voorzien wordt in deze peiling ook gevraagd naar het aantal spelers dat per vereniging deel denkt te nemen aan de regionale competitie. Uiteraard gaat het hier om een inschatting en niet om de daadwerkelijke inschrijving. De peiling is verzonden aan alle bij de KNSB bekende voorzitters en secretarissen van verenigingen. Heeft uw vereniging niets ontvangen, of heeft u vragen? Stuur een e-mail aan bondsbureau@schaakbond.nl

COLUMN

Paul van der Sterren

Schaken een jurysport?

Vreemd eigenlijk dat er geen golf van ontzetting door de schaakwereld rolde toen we in het vorige nummer van Schaakmagazine lazen dat Jaap van den Herik verwacht dat de beste computers in 2035 het schaakspel zullen hebben opgelost. Blijkbaar lezen wij dit niet als de aankondiging dat we nog maar zo’n twintig jaar te leven hebben, wat het toch in feite is. Zijn we murw gebeukt door de al decennia geleden ingezette invasie van computers in wat ooit ‘onze’ wereld was? Het is waar dat we ons er goed aan hebben aangepast. Het schaken is misschien wel populairder dan ooit, zij het op een heel andere manier dan in de dagen van stampvolle clubavonden en grote stukken in de krant.

Grappig trouwens dat Jaap, als hij kijkt naar de toernooien van computerprogramma’s onderling, erkent dat er een keerzijde is aan het hoge niveau van die programma’s (namelijk dat ze onderling heel veel remises spelen) en oppert dat dit kan worden opgelost met korte bedenktijden of verplichte openingskeuzes. Niets menselijks is de computer vreemd, zou je bijna zeggen.

Maar misschien kan het ene probleem wel met het andere worden opgelost. Waarom wordt schaken geen jurysport? Als het inderdaad zover komt dat er een vaste computerevaluatie is gekoppeld aan iedere stelling en aan iedere mogelijke zet, dan kan de computer beide spelers dus een

totaalwaardering geven voor de hele partij. Het is de meest objectieve en onkreukbare jury ter wereld! Tiebreak? Remise? Laat de computer een winnaar op punten aanwijzen. Zelfs winst en verlies kunnen op die manier gevoeglijk worden afgeschaft. Wat zou je je nog druk maken over wie er toevallig gewonnen heeft als je ook aan de jury kunt vragen wie het best gespeeld heeft?

Toekomstvisioen, nachtmerrie, onzin? Wie zal het zeggen? O ja, de computer natuurlijk.

Een nieuwe vorm van schaken: Paco

Sako

Andere vormen van ons klassieke schaakspel bestaan natuurlijk al langer. De Nederlandse kunstenaar Felix Albers heeft daar onlangs een esthetisch heel fraaie nieuwe variant aan toegevoegd. Het unieke aan de elegant gevormde stukken is dat ze samen als een nieuwe eenheid verder kunnen gaan (en weer aan elkaar kunnen ontsnappen) en dan verder bewegen als het stuk van degene die aan zet is. ‘Mat’ in Paco Sako ontstaat wanneer het lukt om met een stuk een eenheid te vormen met de vijandelijke koning. Liever dan dat stukken elkaar ‘slaan’ wil de kunstenaar de stukken elkaar laten ‘omarmen’. Meer over de harmonische achtergrond van dit ontwerp vind u op pacosako.com

Aronian wint World Cup

De World Cup in Tbilisi (Georgië) nam vrijwel de hele maand september in beslag. Wat wil je ook wanneer je start met 128 spelers en via de knock-out formule uit wil komen op 1 winnaar! De eerste 6 ronden duurden steeds 3 dagen volgens het schema: partij 1, partij 2, tie-break (alleen bij 1-1). Pas in de finale was er sprake van 4 partijen.

Twee van de 128 deelnemers kwamen uit Nederland: Anish Giri (op rating geplaatst) en Benjamin Bok (kwalificatie via EK 2017). Zij bevonden zich in goed gezelschap. Slechts 10 deelnemers waren niet in het bezit van de GM-titel, en van de mondiale top-20 had alleen de nummer 16 (Topalov) van deelname afgezien. Interessant genoeg is de World Cup onderdeel van de WK-cyclus: de beide finalisten plaatsen zich voor het Kandidatentoernooi 2018 waaruit de uitdager van wereldkampioen Carlsen komt. Laat nu diezelfde wereldkampioen ook in Tbilisi acte de présence geven. Is dat geen competitievervalsing? Een wereldkampioen die zelf mede kan bepalen wie er in het Kandidatentoernooi terecht komt? Het antwoord van Magnus zelf kwam erop neer dat hij het vreemd vond dat de FIDE dit toestond, maar zolang als het gat in de regelgeving bestond wilde hij er graag gebruik van maken. Niet omdat hij zijn uitdager mede wilde bepalen, maar omdat hij het zo’n fantastisch evenement vond. Het verblijf van Benjamin Bok in Tbilisi was helaas van korte duur. Zijn tegenstander was de sterke Rus Artemiev die hem met zwart in een Siciliaanse Taimanov

positioneel overspeelde. Toen hij in zijn zwartpartij ook nog niet bekend bleek met een ‘boerenkoolvariant’ van de Nederlandse IM Henk Vedder was het snel gedaan.

Artemiev - Bok 1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.Pc3 Pf6 4.e5 dxe5 5.Pxe5 a6 6.g3 Dc7 7.d4 cxd4 8.Dxd4 Pc6 9.Pxc6 Dxc6

Dit lijkt prima voor zwart, maar er volgt een verrassing.

Een computer zou met 11...h5 nog taai weerstand kunnen bieden, voor een mens is het niet te doen. 12.Dxg4 Dxh1 13.Da4+! b5 Op 13...Dc6 is 14.Lb5! winnend. 14.Pxb5 Lh6 15.Pc7+ Kf8 16. Pxa8 Dxa8 17.Dxa6 nu heeft wit twee pionnen meer. Hij won op zet 33. Giri ontdeed zich van local hero Nana Dzagnidze. Grote verrassingen waren er verder niet in de eerste ronde, maar dat zou snel veranderen. In de tweede ronde vlogen Anand, Mamedyarov, Wei Yi en Karjakin eruit. In de volgende ronde was het slagveld nog groter. Kramnik werd geëlimineerd door Ivanchuk, en ook voor Nakamura en Caruana was het einde verhaal. Het enthousiasme van de wereldkampioen voor het World Cup format leek terecht: de eerste twee ronden leverden hem vier overwinningen op. Maar toen kwam dit moment.

Zwart dreigt zijn aanval beslissend te versterken na nemen op e1 gevolgd door ...Tf6. 19.Lb3 c6 20.f4 Kh7! 21. Lxd5?! cxd5 22.Te3 Txe3 23.Lxe3 g5!

10.Lg5!

De zet van Vedder - 25 jaar geleden achter het bord door hem bedacht in het Bussum pinkstertoernooi (Johan Hut heeft er vaker over geschreven). 10...Lg4

De toren kan niet goed genomen worden vanwege 10... Dxh1 11.0–0–0 Ld7 12.Lxf6. 11.Lxf6 gxf6

Carlsen - Bu -tr-+-trk+ zppzpq+pzp-+-vll+-zp +-+n+-+-+-+-+-+ +-zPP+-+P PzPLsN-zPP+ tR-vLQtR-mK-

Stelling na 15.Te1

Weer heel sterk gespeeld door Bu. Misschien rekende Carlsen op 23...Tf6 waarna hij met zijn koning een veilig heenkomen kan zoeken met 24.Kf2 Dh4+ (24...Tg6? 25.Df3) 25.Ke2 met een onduidelijk stelling waarin eerder wit beter staat. 24.Kf2 gxf4 25.Df3 Het stuk teruggeven is relatief het best. Wit wordt matgezet na 25.Ld2 Dh4+ 26.Ke2 f3+! 27.Kxf3 Tg8! en nu bijvoorbeeld 28.Dc2 Dg4+ 29.Kf2 Lg3+ 30.Pxg3 Dxg3+ 31.Ke2 Dg2+ en de witte koning kan niet ontkomen. 25...fxe3+ 26.Pxe3 Dh2+ 27.Kf1 Tg8! 28.Dxf5+ Tg6 29.Ke1

Wit heeft geen eeuwig schaak vanwege 29.Df7+ Tg7 30.Df5+ Kh8 31.Dc8+ Tg8. 29...h5?!

Bu heeft in een Italiaanse partij pion e5 geofferd. Hij maakt nu gebruik van zijn ontwikkelingsvoorsprong met het dappere 15...Lxh3! 16.gxh3 Dxh3 17. Pf1

Carlsen zag dat hij remise kon maken met 17.Df3 Lh2+ 18.Kh1 Lg3+ 19.Kg1 Lh2+ maar speelde op winst. 17...Tbe8 18.d4

Een betere verdediging was 18.Ld2. 18...f5!

en Bu.

Misschien de enige onnauwkeurigheid in een verder vlekkeloos gespeelde partij. Carlsen had zich nu met 30.Td1! kunnen verdedigen. De engines geven aan dat 29...Kg7! na allerlei witte schaaks uiteindelijk winnend was voor zwart. 30.Kd1 Kh6!

Maar nu is alles weer in orde. Materieel staat het gelijk, maar zwart speelt in feite met een toren en een vrije h-pion extra.

31.Pc2 h4 32.Pe1 h3 33.Pf3 Dg2 34.Pe1 Dg4+! 35.Dxg4 Txg4 36.Pf3 Tg1+!

De mooiste manier om de winst

Carlsen

foto's: Lennart Ootes

binnen te halen, na 37.Pxg1 h2 is promotie niet meer te verhinderen.

0–1

In zijn zwartpartij wist Carlsen vervolgens geen vuist te maken. Bu forceerde eeuwig schaak en schakelde zo de wereldkampioen uit. Zoals Anish na de derde ronde een beetje venijnig opmerkte: ‘benieuwd of hij het nu nog steeds zo’n leuk toernooi vindt’. Als we het dan toch over de Nederlander hebben. Hij was een van de favorieten die wel de eerste 3 ronden doorkwam, maar heel soepel ging dat niet. Na 1-1 in de reguliere partijen moest hij zich in de tweede ronde van Motylev zien te ontdoen. Dat lukte, maar niet nadat hij in de tweede rapidpartij volkomen verloren kwam te staan. Motylev leek echter alleen oog te hebben voor het neutraliseren van onze landgenoot. Toen volgde de eerste 10 minuten partij.

Motylev - Giri

verzilverd. De witpartij wist Giri vervolgens in een koningsaanval ook in zijn voordeel te beslechten. Tegen Sethumaran ging Giri vervolgens in de tweede reguliere partij langs afgronden, maar redde het halve punt waarna hij andermaal in een tiebreak aan de bak mocht. Opnieuw wist hij zijn favorietenrol pas waar te maken in de snelschaakpartijen van 10 minuten per persoon (2-0).

In de volgende ronde was de onvoorspelbare, maar geniale, Ivanchuk zijn tegenstander.

Ivanchuk - Giri

Stelling na 16...Lxe6

17.Pd5? g5! 18.Lg3 Pxe4! 19. Txe4 Lxd5 20.Dxd5 Lxa1 en dit materiële voordeel werd

Er volgt een zenuwachtige tijdnoodfase waarin beide spelers steken laten vallen.

30...a5?! 31.Te5? (31.Dxf4 Txf4 32.Kg3) 31...Df7?! (31...Dd2!) 32.Dh3+?! Kb7 33.Txh5?! a4?! Zwart staat eerder beter na 33... Df4+ 34.Dg3 Dd2.

34.Th7 Df4+?

Het toreneindspel verliest. Natuurlijk moet zwart de dames erop houden. Dat kon met 34... De8 want het toreneindspel na 35.Dd7 Dxd7 36.Txd7 Te8! 37. Txd5 Te2 is een heel ander verhaal dankzij de zwarte a-pion! 35.Dg3 a3 36.Dxf4 Txf4 37. Te7 en wit won met zijn verbonden vrijpionnen.

De finale in Tbilisi ging uiteindelijk tussen Levon Aronian en Ding Liren. Na vier remises (waarin Aronian de wat betere kansen had) moest de beslissing in de tiebreak vallen.

Of 27...Dxh6 28.Th1 Ph5 29.Df3 Kg7 30.Txh5.

28.Dc3 Kg7 29.Pf5+ Kg6 30. Th1 1–0

In de tweede rapidpartij leken de rollen omgekeerd, maar Ding miste de sterkste voortzetting. In het diagram heeft hij net een verdediging overzien.

Stelling na 20.Dh4

Giri heeft terecht een pion geofferd voor aanvalskansen, maar het juiste vervolg is niet zo makkelijk.

20...h5?!

Een van de volgende zetten is kansrijker: 20...Lf3, 20...Dg6 of 20...Tf5.

21.Lg5! Th7?!

Nu is nog steeds alles in orde met zwart na 21...Dg6.

22.Te3 Lc8?! 23.Lxc8 Kxc8

24.Tbe1

Maar nu heeft wit zijn stelling geconsolideerd en staat hij toch een pion voor.

24...Dg6 25.Le7 Lxe7 26.Txe7 Dxc2 27.Dg3! Txe7 28.Txe7 Dc1+ 29.Kh2 Df4 30.f3

Aronian - Ding r+lvl-trk+ zpp+n+p+-+p+-+pzp +-+-+-+-+Pzp-wq-+ +-+Q+NsNPzP-+-zPPzP +L+-tRRmK-

Stelling na 15...g6

Aronian heeft zeker voor een rapidpartij een kansrijke aanvalsstelling opgebouwd. 16.h4!? Pf6?!

Juist was 16...Pc5.

17.h5 g5 18.Pe5! La5 19.Pg6! Veel energieker dan het ook niet slechte 19.Te2.

19...Dd2 20.Pe7+ Kg7

Op 20...Kh8 volgt sterk 21.Df3

Df4 22.Da3! Lxe1 23.Pd5. 21.Db3

Dankzij het gat op f5 staat wit veel beter.

21...Df4 22.Td1 Lb6 23.Pgf5+

Lxf5 24.Pxf5+ Kh8 25.g3! Dg4 26.Pxh6 Dxh5?

Wit stond al superieur, maar nu wordt de h-lijn voor wit geopend. Ding gaf op na 27.Kg2! d3

Ding - Aronian r+-wq-tr-mk +p+-vlp+-+p+-+-+ zp-+n+p+-+-zPN+-zP +-+-+-+PzP-+-zP-vL +-+QtRRmK-

Stelling na 25.Dd1

25...Tg8+ 26.Kh1 Tg4! 27.Pg3 Txh4 28.Pxf5 Th7

Alles past precies. De toren verdedigt en valt aan tegelijk. 29.Pxe7 Pxe7 30.Te5 Pf5! 31.Tfe1?

Nu wint zwart in de aanval. 31. Txf5? faalt ook op 31...Dh4. Het best was 31.Dg4 maar dan leidt 31...Dh4 32.Dxh4 Pxh4 tot een minder eindspel voor Ding. 31...Dh4 32.Te8+ Kg7!

Ding rekende op 32...Txe8 33.Txe8+ Kg7 34.Dg1+. 33.Tg1+ Kf6 0–1

En zo won Aronian, 12 jaar na de vorige keer, opnieuw de World Cup!

Levon Aronian.

Ding Liren.

Lucas van Foreest en Eelke de Boer vijfde op EK jeugd

Van 5 t/m 14 september vond in Mamaia (Roemenië) het Europees jeugdkampioenschap plaats. Nederland was vertegenwoordigd met 18 jongens en meisjes in de diverse leeftijdscategorieën.

Vooral bij de jongens t/m 16 jaar hadden we een sterke afvaardiging en deed Lucas van Foreest tot het eind mee om de titel. Hetzelfde gold voor Eelke de Boer bij de jongens t/m 14 jaar.

Bijzonder was dat Machteld van Foreest bij de jongens t/m 10 jaar mee speelde en daarmee wellicht een nieuwe trend zet. In dit verslag belichten we de Nederlandse uitblinkers.

Zeeslang

Lucas van Foreest deed in de eerste twee ronden wat ie moest doen en won van lager gerate spelers. In de vier ronden daarna kwamen de 2300 spelers en ontstond het patroon winst met wit, remise met zwart. Overigens niet zonder strijd, want bij de Groninger wordt alles tot op het bot uitgevochten. Met een tussenscore van 5 uit 6 zat alles er nog in. In de laatste drie ronden wachtte het echte werk tegen de 2400 spelers. In de zevende ronde leverde Lucas zijn knapste prestatie van het toernooi door zijn tegenstander na 6,5 uur spelen op de knieën te krijgen. Een dergelijke partij van meer dan 100 zetten wordt ook wel een zeeslang genoemd:

Matviishen – Lucas

damewinst was hier wellicht de meest overtuigende verdediging, waarna het nog steeds eeuwig schaak is.

151...Kd2 152.Dd7+??

Na urenlang onder druk gestaan te hebben, grijpt wit alsnog mis. Correct was 152.Dxg6 e3 en nu bijvoorbeeld 153.Db1 e2 154. Da2+ en dit blijkt nog altijd eeuwig schaak te zijn.

152...Ke1 153.Dc6 e3

153...Dd4! was hier de juiste zet.

154.Dc1+

Wit had hier weer kunnen ontsnappen met 154.Dxg6!.

154...Kf2 155.Dg1+ Ke2 156.

Dc1

156.Dg2+ Kd3 157.Df1+ Kd2 wint ook voor zwart.

156...Dd5

Zwart verbetert beslissend de positie van zijn dame.

157.Kh3 Df5+ en dameruil is niet meer te verhinderen. 0–1

Er zijn niet veel spelers met een dergelijke wilskracht en uithoudingsvermogen. Daarmee schoof Lucas op naar de ongedeeld eerste plaats met 6 uit 7. Liam Vrolijk deed het ondertussen ook uitstekend en stond op dat moment vierde met een half punt minder.

Lucas - Sargsyan -+-+-mk-+ +-zpq+-zp-zp-+n+-zp zp-+-zP-+P+Qsn-+-+ +-sN-+N+-zP-+-+PzP +-+-+-mK-

Stelling na 28...Pcd4

29.Dd3

Lucas probeert hier al een tijdje ijzer met handen te breken. Deze zet blijkt te ambitieus. Na 29.Pxd4 Dxd4+ 30.Dxd4 Pxd4 31.Kf2 lijkt er niet veel aan de hand.

29...Pxf3+ 30.Dxf3+ Ke8 Bij zwart staat nu alles perfect verdedigd, terwijl wit grote moeite heeft zijn stelling bij elkaar te houden.

31.Pd5

Dit pionoffer maakt het helaas alleen maar erger.

31...Dxa4 32.Dh5+ Kd8 en dit kwam niet meer goed. Zwart won op zet 53.

Dit was natuurlijk een fikse tegenvaller, maar in de laatste

ronde haalde Lucas nog een keer alles uit de kast. Na wederom flinke strijd werd die partij remise en resteerde de vijfde plaats met 6,5 uit 9. Natuurlijk hadden de Nederlandse fans op meer gehoopt, maar het is nog steeds een prestatie van formaat. Liam verging het minder goed op het eind en zakte met twee nederlagen terug naar de 22e plaats met 5,5 uit 9. Robby Kevlishvili kwam nog uit op de 16e plaats met 6 uit 9, maar heeft niet in de top weten mee te draaien. Max Warmerdam heeft bij de jongens t/m 18 jaar ook niet kunnen pieken en eindigde met 5,5 uit 9 op de 19e plaats.

Winnende wandelkoning

Eelke de Boer staat bekend om het betere hakwerk. In eerdere internationale jeugdkampioenschappen wilde dat nog wel eens desastreus mis gaan, maar onder begeleiding van zijn trainer en coach Sipke Ernst heeft Eelke inmiddels flinke stappen gezet. Zijn spel is nog steeds vlijmscherp, maar meer in balans. Zo zat hij in ronde drie en vier geduldig toreneindspelletjes te winnen. Maar

Lucas van Foreest. (Foto: Zhaoqin Peng)

Eelke de Boer. (Foto: Zhaoqin Peng)

staat (Tim Krabbe noemt zo’n koning een winnende wandelkoning, zie timkr.home.xs4all. nl/chess), zoals in de zevende ronde:

Eelke - Mis

Stelling na 29.Kxd4

Zwart heeft niets hoeven offeren om deze bizarre stelling te krijgen, maar de witte koning blijkt verrassend veilig.

29...Tbd8+ 30.Ke3 Tfe8+ Zwart lijkt hier te moeten beginnen met 30...f6 maar daar moet je ook maar net op komen.

31.Pce4 f5 32.Lxb5

32.Lc2! blijkt een winnende loperswitch te zijn.

32...Txe4+ 33.Pxe4 De7 34. Ta6 Kg7 35.Lc4 Te8?? Een enorme blunder te midden van alle hectiek. Na het correcte 35...fxe4 moet wit 36.Tc6 vinden en dan blijft het spannend.

36.Te6 Da7+ 37.Pc5 Da3+ 38.Pd3 Td8 39.Dc7+ Kh6 40. Dxd8 f4+ 41.Kxf4 1–0

In de achtste ronde liet Eelke na een prachtig gespeelde partij de winst glippen, maar de remise

tegen hem:

Bjerre - Eelke

Stelling na 16.Tad1

16...e5??

Deze aanvallende zet faalt tactisch. Na rustig door ontwikkelen met 16...Lb7 is er niets aan de hand.

17.Lxe7!

Zwart heeft nu geen goede manier om terug te nemen.

17...Dxe7 18.Ld5 Ld7

18...Lb7 19.Pf5 verliest ook. 19.Lxa8 Txa8 20.Df3 en wit won.

Siem van Dael was onze andere kanshebber t/m 14 jaar, maar kwam nooit echt lekker in zijn toernooi en eindigde met 5,5 uit 9 op de 27e plaats.

Comeback girls

Machteld van Foreest ging ongelukkig van start met 1 uit 3, maar toonde daarna veerkracht door nog 5,5 punt uit haar resterende 6 partijen te scoren en daarmee de 16e plaats. In de laatste ronde speelde ze een mooie paardmanoeuvre:

Stelling na 25...Dxc4

26.Pg3

Het paard is op weg naar betere velden.

26...Df7 27.Pf1!

Mooi positioneel gespeeld, het paard gaat richting het sterke veld op d5. 27.Ph5 was het meer tactisch georiënteerde alternatief.

27...d5 28.exd5 Dxd5 29. Dxb4+ Le7 30.Dg4 Lf6 31.Pe3 Db5 32.De4 Le7 33.Pd5 Nu het paard het droomveld bereikt heeft, is de witte aanval beslissend.

33...Ld6 34.Dg4 Db7 35.f6 g6

36.De6 La3 37.Pb6 Td8 38. Tcd1 Txd1+ 39.Txd1 Dc7

40.Pd7+ Dxd7 41.Txd7 Le7

42.Dxe7+ Kg8 43.Df7 mat. 1–0

Yichen Han begon in dezelfde groep beter met 5 uit 6, maar had het toen heel zwaar met twee opeenvolgende nederlagen. De winstpartij in de laatste ronde bracht de score op 6 uit 9 (17e plaats) en was creatief gespeeld:

Filip - Yichen

1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.h3 0–0 6.Pf3 c5 7.d5 e6 8.Ld3 exd5 9.exd5 Te8+ 10.Le3

10...Lf5

Een interessante manier om de zwarte ontwikkeling te voltooien. Het kwaliteitsoffer 10...Txe3+ is hier ook een bekend idee.

11.Lxf5 gxf5 12.0–0 Pe4 Later in de partij wist Yichen torens te verdubbelen op de g-lijn en zijn tegenstander mat te zetten.

13.Dc2 Df6 14.Tac1 Pd7 15. Ld2 Pxd2 16.Pxd2 Pe5 17.Pd1 Lh6 18.Pe3 Pg6 19.Tce1 Kh8 20.Pf3 Pe7 21.a3 Tg8 22.b4 b6 23.bxc5 bxc5 24.Te2 Tg7 25.Tfe1 Tag8 26.Ph2 Lxe3 27.fxe3 Pg6 28.Tf2 Ph4 29. Tee2 Da1+ 30.Pf1 Tg3 31.Kh2 Txg2+ 32.Txg2 Pf3+ 0–1

Eline Roebers begon haar toernooi bij de meisjes t/m 12 jaar met 2,5 uit 5, maar ook zij had een mooie eindsprint en eindigde met 6 uit 9 op de 17e plaats.

De begeleiding in Mamaia was in handen van Dimitri Reinderman, Sipke Ernst, Zhaoqin Peng, Stefan Kuipers en Merijn van Delft. De resultaten en partijen van alle Nederlandse deelnemers zijn evenals de dagverslagen, foto’s en video’s terug te vinden op schaakuitzendingen.blogspot.nl.

Start KNSB competitie: SISSA 3-Het Kasteel

De KNSB competitie is weer begonnen. In de derde klasse A mocht promovendus Het Kasteel uit Wijchen naar het voor hun verre Groningen om aan te treden tegen het derde team van SISSA.

Met wat voor verwachtingen trokken ze naar Groningen? In het verleden hadden de Wijchenaren al twee keer aan de KNSB-competitie geroken. Ze weten er dus wel iets van af. Het kampioenschap van de OSBO kwam vorig seizoen echter als een grote verrassing. Ze waren op rating de nummer voorlaatst en werden desondanks kampioen. Dit kwam mede door de goede sfeer en doordat ze geen enkele keer een invaller nodig hadden.

Verwachtingen voor het seizoen

We stellen de vraag over de verwachtingen aan de voorzitter van de vereniging, Maarten Rossen. Hij stelt dat daar binnen zijn team verschillend over wordt gedacht. Eigenlijk hebben ze het er nog niet echt over gehad. Sommigen willen direct voor het kampioenschap gaan, maar ze weten niet of dit realistisch is, en anderen zeggen blijf er eerst maar in. Dat klinkt raar, verrassend kampioen worden en dan denken direct voor het volgende

Dit komt echter doordat Het Kasteel zich versterkt heeft met drie nieuwe spelers aan de bovenste borden.

Dit zijn geen onbekenden van de club, maar oud-leden die de club na een degradatie uit de KNSB eerder hebben verlaten. Nog steeds deden deze leden mee met club-toernooitjes. Daarnaast gaat een groepje spelers nog steeds gezamenlijk naar het Tata Steel toernooi. Ze huren samen een huisje. Zo blijft de band met de oude club bestaan.

Verschillen met de promotieklasse?

Natuurlijk komt de vraag aan de orde wat het verschil is tussen de KNSB-competitie en het spelen in de Promotieklasse van de OSBO? Het verschil is minder groot dan bij sommige andere regionale bonden. De promotieklasse in de OSBO speelt namelijk al op zaterdag met een vergelijkbaar tempo als in de KNSB. Het verschil zit hem voornamelijk in de afstand bij uitwedstrijden. In eerste instantie was men zelfs ingedeeld met vijf verre uitwedstrijden (2 uur

rijden). Dat is na een protest teruggebracht naar vier. Positief vinden ze dat er nu gespeeld wordt met andere KNSBwedstrijden gezamenlijk. Vandaag samen met o.a. een wedstrijd uit de Meesterklasse. En dat is toch leuker dan alleen met acht tegen acht te spelen.

Het Kasteel

Wat is Het Kasteel voor een schaakvereniging? We vragen dat aan de oud-voorzitter Willem van Berkel. Die vertelt dat de club ongeveer 80 leden groot is gelijk verdeeld over jeugd en volwassenen (elk ongeveer 40). En die jeugd vindt hij zeer belangrijk. De vereniging heeft hier ook in geïnvesteerd door mensen kaderopleidingen te laten volgen. In dit team zitten drie jeugdspelers uit de eigen jeugdafdeling. Door er voor te zorgen dat het op de clubavond gezellig is blijven ze ook lid, ook als ze gaan studeren. Dat de universiteit van Nijmegen niet ver weg ligt is ook niet verkeerd.

Wedstrijdverloop

Dan de wedstrijd. Het Kasteel heeft negen spelers voor het eerste waarvan er twee verhinderd waren. Maarten Rossen was de invaller en dat is niet echt een verzwakking. Hij kan niet vaak op zaterdag en speelt daarom in het tweede. SISSA 3 had drie invallers. Als er gaten vallen in een hoger team worden spelers uit lagere teams gevraagd om in het hoger team te spelen. Hierdoor was op papier Het Kasteel de favoriet. Maar juist zij weten dat rating niet alles zegt en zeker niets over de werkelijke uitslag.

De wedstrijd begon met een vlotte overwinning van Maarten Roorda (SISSA 3) tegen Bram Rutten (Het Kasteel). Maarten constateerde vooraf dat hij met

zeven invalbeurten en nul punten onder grote druk stond om eindelijk iets te produceren. Hij had het geluk dat de opening op het bord kwam die hij door en door kende en de tegenstander niet. Een partijtje om na te spelen.

Bram Rutten - Maarten Roorda

1.e4 e5 2.Lc4 Pf6 3.d4 exd4 4.Pf3

Dit slaan is voorbarig, er is geen reden om de spanning nu al op te heffen. Juist was 8.Le3. 8...bxc6 9.0–0 La6 Nu wint zwart materiaal.

10.Te1 Pxf2! 11.Kxf2 Dh4+ 12.Ke3

12.g3 was relatief nog het beste. 12...De4+

Nog sterker was 12...Lxd4+ 13.Dxd4 Dxe1+ maar de partijzet wint natuurlijk ook zonder problemen.

13.Kf2 Lxd4+ 14.Kg3 Lxe5+ 15.Kh3 Lc8+ 16.g4 Lxg4+! r+-+k+-tr zp-zp-+pzpp -+p+-+-+ +-+pvl-+-+-+q+l+ +-+-+-+K PzPP+-+-zP tRNvLQtR-+-

en wit gaf op vanwege 17.Dxg4 Dxe1. 0–1

Team Het Kasteel voor Denksportcentrum.

Foto's: Harry Gielen

De stand werd gelijk getrokken doordat de clubkampioen van Het Kasteel Jermo Kooijmans zijn tegenstander zoek speelde. Zo’n partij waarin het ratingverschil van 335 punten te zien is in zowel het spel als in de analyse na afloop.

Daarna volgde een voorzichtige en vlotte remise tussen Maarten Hemmes en Maarten Rossen die langer duurde in de analyse dan in de speeltijd. Beide spelers speelden om hun tegenstander uit zijn theorie te halen. Wit: En als de meest gewenste zet niet kan, dan speel je maar wat.

Zwart: Zet 11 en 12 waren niet de beste. Dat beide spelers dan maar voor de veilige remise kozen zal u niet verbazen na deze uitspraken.

Verkeerde veld

Daarna duurde het een tijdje voordat er een uitslag kwam. Het Kasteel nam de leiding door een overwinning van Henk Massink op Marcel Pouw. Meest vermeldenswaardig bij deze partij was het feit dat een koning omgestoten werd en op het verkeerde veld (g1 i.p.v. h1) werd neergezet. Daar kwamen de spelers pas achter toen er zomaar een loper op f3 geslagen kon worden. g2 stond nu namelijk gepend. Marcel en Henk wisten niet meer bij welke zet de koning op het verkeerde veld was gezet. Een leuke klus voor de wedstrijdleider. Die besliste dat er verder gespeeld moest worden in de stelling na Kh1. Dat was de laatste stelling waarvan met zekerheid was vast te stellen dat die reglementair

was. Voor de uitslag maakte dat niet uit. Niet al te lang hierna kon Het Kasteel een punt bijschrijven. Hierna volgde er een remise aan bord 8 tussen Sophie Welling en Kaz Haans. Dit werd gevolgd door weer een overwinning voor Het Kasteel. Willem van Berkel won van Eric Jan Walinga. Volgens van Berkel nam zijn tegenstander een onverantwoorde winstpoging na het afwijzen van een tactisch remiseaanbod. Dat kostte hem twee zetten later een pion en iets later kwam hij in een matnet terecht. Het Kasteel dus op een 2-4 voorsprong en winst gloorde.

Een tegenslag voor Het Kasteel was het verlies van Stefan Bakker tegen Otto Rubingh aan bord 1. Stefan Bakker is op papier de sterkste speler in klasse 3A. Hij is één van de twee spelers boven de 2300 in de derde klasse. Een verlies van hem is dan niet in de voorbeschouwing meegenomen.

De beslissing viel daardoor aan bord 5. Twan Rutjes (Het Kasteel) won in de opening via een combinatie een pion. Daarna ruilde hij stukken af en eindigde in een paardeindspel met een pion meer

Rutjes-Oude Brunink

sluiten:

Stelling na 27. d3xe4 Twan zal op basis van de pluspion met vertrouwen op het eindspel in zijn gegaan. De pluspion werd echter een minuspion. Waarschijnlijk nog remise, maar zijn tegenstander, Elias Oude Brunink, wist het Wijchens paard op h7 min of meer in te

Stelling na 49…Kg4-f5

Nu werd wit gedwongen over te gaan naar een pionneneindspel. Dat kon op verschillende manieren. Maar elke manier leidde tot een gewonnen stelling voor SISSA. Steeds net een tempo te kort.

Hierdoor eindigde de wedstrijd in een gelijkspel en dat is slecht nieuws voor de Wijchenaren die kampioen willen worden. In deze ronde was SISSA 3 namelijk op papier het zwakste team in klasse 3A. Er zal dus meer gescoord moeten worden.

SISSA 3 Het Kasteel

Sandipan weer Open kampioen, Leenhouts smaakmaker

Chanda Sandipan won op 3 augustus voor de tweede keer op rij het Condigne Open NK in Dieren, dat een mooie Open groep op de been bracht met veel buitenlanders en sterke jeugdspelers. De Indiër bleef in de eindstand de grote verrassing van het toernooi, Koen Leenhouts, welgeteld een half Sonneborn-Berger punt voor.

De Zeeuw, die geen geheim maakte van zijn ambities om grootmeester te worden, had in Dieren de wind in de zeilen. Ook tweevoudig kampioen Erwin l’Ami speelde geïnspireerd. Hier een vlotte aanvalszege uit de derde ronde:

Nico Zwirs – Erwin L’Ami

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.d4 exd4 4.Lc4 Pf6 5.e5 d5 6.Lb5 Pd7!?

Stelt zijn tegenstander meteen een paar vraagjes. Gebruikelijker is 6...Pe4.

7.0–0 Le7 8.Te1 0–0 9.Lxc6 bxc6 10.Pxd4 Pb8

Dat is dus zwarts koningspaard. Maar wat heeft wit eigenlijk bereikt? Zijn koningsloper is eraf en ...c6-c5 komt.

11.Dh5 c5 12.Pf5 Lxf5 13. Dxf5 Pc6 14.c3 Dc8 15.Dd3?!

Het is prijzenswaardig dat Zwirs de dameruil ontwijkt, maar nu blijkt zijn centrum ineens heel kwetsbaar.

15...De6 16.f4 f6 17.Da6!? Want 17.f5 gaat niet wegens 17...

Pxe5. Maar nu staat er geen wit stuk meer op de koningsvleugel.

oorspronkelijk geplande 17...c4

18.f5 Lc5+ 19.Kh1 De8 omdat hij nu 20.Db5! zag, bv. 20...Lb6 (20...Lf2 21.Tf1) 21.Dxd5+ Kh8 22.e6 en wit krijgt de tijd om zich los te werken.

18.Txe5 Dd6 19.Te1 Lh4 20.g3 Dg6 21.Kf2 Tae8! 22.Txe8 Txe8

-+-+r+k+ zp-zp-+-zpp Q+n+-+q+ +-zpp+-+-+-+-zP-vl +-zP-+-zPPzP-+-mK-zP tRNvL-+-+-

23.gxh4

Interessant wordt het als wit het stukoffer negeert met 23.Pd2: ook dan volgt 23...c4! 24.Pf1

27.gxh4 en nu staat wit er materiaal gezien wel goed voor, maar na 27...Db6 komt wit niet los; er gaat een belangrijke pion verloren op d4.

23...c4! 24.Pd2 Dd3 25.Pf3 Te2+ 26.Kg3 Pe7! De kroon op het werk. De witte koning ontkomt niet aan mat. 27.Le3 Txe3 0–1

Elofavoriet Eduardo Iturrizaga nam zeer uitdagende opstellingen in en bleek tactisch zeer getruct.

17...fxe5 l’Ami verwierp hier het

De4) 25...Pd4+ 26.cxd4 Dxa6

Pruijssers – Iturrizaga -+-trr+k+ zp-zp-+qvlp lzpP+pzpp+ +-+n+n+-+-zPN+-zP vLP+-+NzPP+-+-zPL+ +-tRQtR-mK-

Stelling na 18...Tad8

19.Pe5! fxe5 20.Pg5 De elegante pointe. De zwarte dame heeft geen velden (20... Df6 21.dxe5) dus zwart moet een paard terugofferen.

20...Pfe3 21.fxe3!

Wit behoudt ook voordeel na 21.Pxf7 (deze afwikkeling volgt ook na 20...Pc3!?) 21...Pxd1 22. Pxd8 Txd8 (22...P1c3? 23.Pxe6

Peter Boel

Koen Leenhouts.

Foto's: Alina l'Ami

Txe6 24.Lb2) 23.Lxd5 exd5 24. dxe5!. De tekstzet is objectief sterker maar misschien minder praktisch.

21...Df6 22.e4 Pe7 23.d5 exd5 24.exd5 Lh6 25.d6! cxd6 26.c7 Td7 27.Dg4!? Df5?! 28. Da4! Lc8 29.Le4

29.Lxd6 had een einde gemaakt aan het zwarte gespartel: 29... Lxg5 30.hxg5 en wat nu nog? Na

30...Dxg5 is 31.Dc4+ Kg7 32.Lxe5+ Kf8 33.Lc6 een ware slachting. Nu weet de Venezolaanse GM handig tegenkansen te creëren.

29...Df6 30.Tf1 Pf5 31.Lc6 Lxg5 32.Lxd7 Le3+ 33.Kh2 Lf4!

Weer stuurt Iturrizaga zijn dame op avontuur – een hachelijk avontuur, zo blijkt.

12.f4 Dd4 13.Dc2 Pg4 14.Lxg4 hxg4

r+l+kvl-tr

+p+n+p+p+-zp-+p+ +-zpP+-vLP+-wqPzPp+ +-sN-+-sN-

34.Txf4?!

De heksenketel begint harder te borrelen. Het droge 34.Kg2! won nog steeds, bijvoorbeeld 34...Pxg3 (34...Lxc1 35.Lxf5 en e8 hangt)

35.Dc4+ Kf8 36.Txf4 exf4 37.Lxe8 en zwart heeft geen aanval. 34...exf4 35.Lxe8 fxg3+ 36. Kh1?

Nu gaat wit zelfs mat! Maar wie had achter het bord de krankzinnige remisevariant 36.Kh3!

Pe3+ 37.Kxg3 Pf5+ 38.Kf2 Pd4+ 39.Ke3 De5+ 40.Kd2 Df4+ 41. Kc3 Pe2+ 42.Kc2 Lf5+ 43.Kd1 Pc3+ 44.Txc3 Df1+ 45.Kd2 Df2+ kunnen vinden?

36...Pd4!

Wit kan h4 niet meer goed dekken.

37.Dc4+ Kh8 38.Tc2 Pxc2 39. Lc1 Lb7+ 0–1

Iturrizaga werd uitgeschakeld door Leenhouts zelf. In de voorlaatste ronde ging de Venezolaan echt te ver in zijn provocaties:

Leenhouts - Iturrizaga

1.d4 Pf6 2.c4 c5 3.d5 e6 4.Pc3 exd5 5.cxd5 g6 6.e4 d6 7. Pge2 a6 8.a4 Pbd7 9.Pg3 h5 10.Le2 De7!? 11.Lg5 De5?!

15.e5!

Niet zozeer om de dame te vangen, maar om haar af te sluiten van en lijnen te openen naar de zwarte koning.

15...dxe5 16.Td1 De3+ 17.Kf1 c4 18.d6!

Nu kan er een wit paard naar d5, met totale vernietiging.

18...Dc5 19.Pge4 Dc6 20.fxe5

Hier of op de vorige zet was 20.Pd5 nog sneller, maar veel maakt het niet uit.

20...Lg7

r+l+k+-tr

+p+n+pvlp+qzP-+p+

Sundar Shyam: een eindspel met torens en ongelijke lopers met een pion minder. Sandipan had zich ondertussen met opvallend gemak ontdaan van de Duitse grootmeester Hausrath.

Sandipan – Hausrath r+-+q+k+ zpp+-+-vl-tr-+Psn-zp +-+p+N+-+-+pvL-+ +Q+-+-zPPzP-+-+-zP tR-+-+RmK-

Stelling na 25…Tb6

21.Pd5 Lxe5 22.Le7 b5

Na 22...f6 is 23.Pg5 aardig –andere zetten ook.

23.Pc7+ Dxc7 24.dxc7 Kxe7

25.Pd6

En ditmaal ontsnapte Iturrizaga niet meer.

Na acht ronden stonden l’Ami en Leenhouts bovenaan met 6½ punt. Sandipan zat daar als enige een half puntje achter. Ex-kampioen Dimitri Reinderman (2015), die met teveel remises enigszins achterop was geraakt, wilde tegen l’Ami nog wel iets bewijzen en drukte de kampioen van 2009 en 2013 langzaam van het

Hausrath is nog wel een specialist in het Koningsindisch. De zwarte koningsstelling is erg gaterig:

26.Pxg7! Kxg7 27.Lxh6+ Kh7

28.De3 Dxe6 29.Tac1 Te8? Verliest in feite een zet, en dat kan zwart zich hier niet permitteren. Taaier was 29...Dd7, maar na de lekkere centralisatiezet 30.Dd4! heeft zwart ook grote problemen.

30.Dg5 Tg8

Had Hausrath na 30...Te7 31.Lf8! even overzien?

31.Tc7+ Pd7 32.Dh5

En zwart stort ineen: 32...Dxh6 33.Txd7+ Kh8 34.De5+ Tg7 35.Txg7 Dxg7 36.De8+ 1–0 Sandipan nam een kijkje bij de

in zijn huisje op schaakcamping Polysport. Toen hij enkele uren later terugkeerde in Theothorne had hij de titel weer binnen. Bij Leenhouts was het eindspel steeds hachelijker geworden. Hij speelde de laatste tientallen zetten ook op zijn increment, maar hield bewonderenswaardig stand. Met 7 punten eindigde hij op gelijke hoogte met Sandipan, ook in weerstandspunten, maar de Indiër bleek een half SB-puntje meer te hebben. Voor Leenhouts restte een eerste GM-norm en een plek in het NK 2018. Hij zal er vrij voor moeten nemen, want in het dagelijks leven is Leenhouts leraar Nederlands. “Ik had veel geluk dit keer”, zei Sandipan, die vorig jaar wat overtuigender kampioen was geworden maar overigens ontkende een grote killer te zijn: “Zo veel toernooien heb ik nu ook weer niet gewonnen.”

Eindstand aan kop

1. Sandipan

Leenhouts 7

3. L’Ami

Iturrizaga

Annaberdiev

Reinderman

Gavrilov 6½

8. Schoppen

Pruijssers

Shyam

Brodowski

Ikonnikov

Simon Elgersma 6

Winnaar in Dieren Sandipan.

Het geheim van de zwarte koning

‘Die man! Die man die zo naar hem staat te gluren... Bik heeft hem eerder gezien.’ Bik zit op schaken. Wat zijn vriendin Mei-Lan eerst maar saai vindt. Zijn schaakclub ‘De Zwarte Koning’ dreigt te moeten sluiten. De nieuwe eigenaar van het gebouw wil de huur verdubbelen. Dat kunnen ze niet betalen. Dan verzint Bik met zijn vrienden een plan om de club te redden…

Dit jeugdboek voor 8-10-jarigen vertelt een spannend verhaal waarin schaken de hoofdrol speelt. Achter in het boek worden de belangrijkste spelregels beknopt uitgelegd. Het geeft een realistisch beeld van het schaakleven met ‘de student, geen echte meester, die het leuk vindt om les te geven aan de jeugd’ en de hoofdpersoon die moet uitleggen waarom schaken echt niet saai is, ook al is het minder stoer dan basketbal. ‘Er zijn áltijd ook kinderen die liever een denksport doen.’ Of je combineert het: ‘Juist leuk, twéé sporten.’ De kinderen spelen een schaaktoernooi en zien de voordelen van ‘eerst alles goed uitdenken’ maar ook van ‘erop af, gewoon dóen’. De mix is het recept voor succes.

Geen kromme tenen

Schrijfster Wieke van Oordt

schreef vijftien kinderboeken en een roman voor volwassenen. Ze is getrouwd met een clubschaker (Martin Markering). Hun twee zoons schaken ook. Hoewel ze zelf zegt het nauwelijks te beheersen, voorkomt haar bekendheid met het spel dat je als schakende lezer kromme tenen krijgt. Het boek kent geen kreupele of versleten metaforen, ‘Schaken is oorlogvoeren, het doel is het leger van de ander te verslaan’, buiten beschouwing gelaten.

Waarom wilde je over schaken schrijven?

Ik wil al járen over schaken schrijven. Toen mijn zonen gingen lezen, viel het me op dat er zo weinig kinderboeken over schaken zijn. Geen eigenlijk. Op ‘Lang leve de koningin na’. Je struikelt in kinderboekenland over voetbal, hockey en paard-

rijden. Je vindt er avonturen over sporten van korfbal tot windsurfen. Maar over schaken? Niets. Een half jaar geleden kwam het er eindelijk van om dit verhaal op papier te zetten.

Was het ingewikkeld om het boek te schrijven?

Het verhaal zag ik meteen voor me. Ik vond het heel leuk om de hoofdpersoon, Bik, een beetje twijfelend en onzeker neer te zetten. Zoekend naar de balans tussen ‘erbij willen horen’ en ‘zichzelf willen zijn.’ Ik hoop dat anderen, van 8 tot 88, zich hierin herkennen. Maar voor de juiste schaakzetten, heb ik de hulp ingeroepen van de drie schakers bij mij in huis. Ik wilde geen fouten maken. Het valt ze namelijk altijd op dat er bijvoorbeeld in films, onmogelijke stellingen op schaakborden staan.

Het geheim van de zwarte koning Wieke van Oordt wiekevanoordt.nl Uitgeverij Leopold

ISBN 978-90-258-7231-1

Prijs € 12,99 ook beschikbaar als e-boek

Dat moest ik natuurlijk voorkomen. Bik speelt het Koningsgambiet in mijn boek. Kijk, net echt, he?

Nooit de aanvechting gehad om zelf te schaken?

O jee, hoe leg ik de lezers van Schaakmagazine uit dat ik inderdaad niet zelf de behoefte voel om te schaken? Misschien ben ik er te ongeduldig voor. Of misschien ben ik te impulsief om het spel goed uit te spelen. Of misschien heeft het ermee te maken dat ik het liefst een sport zonder tegenstander doe, zoals hardlopen. Dan strijd je alleen tegen jezelf.

De zwarte koning is onderdeel van de ‘Het geheim van’ serie, waar ook een schrijfwedstrijd bij hoort. Kinderen kunnen hun geheim insturen, van het beste idee wordt eens per schooljaar een boek gemaakt. De boeken zijn te bestellen via de website van uitgeverij Leopold: www.hetgeheimvan.nl en te vinden in de boekhandel.

Jeugdkatern

In deze Voorloper:

Kreeg les uit

Opstapje 2

Speelt met jeugdtempo

Speelt graag weekendtoernooi

Is leergierig

Hij is 12 jaar. Met Hemelvaart werd hij 4e bij het NK D in Rijswijk. Bij het Noteboomtoernooi 2016 haalde hij een enorme overscore en hij won met Pasen de C-groep van het Prinsenstadtoernooi. Onlangs won hij bij het Kroeg & Loper toernooi in Leiden van een FM! Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ….. Nyuk Lyn Cchung..

Piet Peelen

Nyuk Lyn Cchung

“Laatst won ik een partij door mat in zes!”

Hij was 5 jaar oud toen zijn broer hem de spelregels leerde. Nyuk Lyn: “Ik vond de schaakstukken heel mooi en het spel op de 64 velden interessant.” In groep 4 ging hij schaken bij meester Dé Matthijssen van de Montessorischool. Hij kreeg les uit Opstapje 2 en daarna gingen ze spelen. “Ik vond het leuk, vooral als ik tegen meester Dé mocht! Samen met mijn broer speelde ik in het schoolteam. We werden 6e van de HSB!”

Meester Dé stuurde Nyuk Lyn naar schaakleraar Frank Thoma. Na een paar lessen adviseerde Frank: “Ga naar een echte schaakclub, daar word je sterker!” Dat werd Botwinnik in Zoetermeer. “Thom Beeren gaf ons les op de club en John Pouwels op een extra dag. Ik heb daar veel geleerd! Met het E-team haalden we het NK in ZuidScharwoude en dat was leuk.” De 3e en 4e stap deden we zelf. M’n broer en ik controleerden onze

antwoorden op stappenmethode. nl. Bij de stertraining kreeg ik les van Frank Erwich en dat heeft me goed geholpen. We bekeken een partij tot een bepaald moment en die stelling speelden we uit. Dan moesten we proberen de oplossing te vinden.” Afgelopen seizoen ging hij naar LSG. “Op vrijdagavond hebben we les van Arthur Pijpers en Edwin van Haastert in eindspel en strategie. Daarna kunnen we met jeugdtempo spelen bij de senioren. Het bevalt me uitstekend.” Nyuk Lyn heeft veel toernooien gespeeld. “Bij de Grandprix-toernooien speelde ik voor het eerst met de klok. Schaken met vijftien minuten maakt het spannender.” Ook speelde hij heel wat Groene Hart cuptoernooien. In Groningen won hij de compact D en afgelopen kerst speelde hij sterk in het Böblinger Open. “Het liefst speel ik weekendtoernooien, zoals Noteboom en Prinsenstad.

Helaas kan ik nu minder spelen, omdat ik het heel erg druk heb op school.” Het NK D in Rijswijk was heel leuk en ook een goede uitdaging om tegen de sterkste jeugdspelers van Nederland te spelen. Hij trainde er extra voor met meester Edwin. ”Ik won een hele mooie beker!” Edwin: “Nyuk Lyn is rustig en bescheiden, maar als hij iets moois ziet steekt hij heel enthousiast zijn vinger op! Dan wil hij het graag zeggen. Na een partij kijkt hij op een app hoe hij het gedaan heeft en wat hij een volgende keer beter kan doen. Hij is autodidact en leergierig.” Nyuk Lyn houdt van de vele mogelijkheden en van tactiek. “Stikmat vind ik mooi. Diep rekenen ook. Laatst won ik een partij door mat in zes!” Nyuk Lyn wil een sterke schaker worden. “Ik speel liever een goede partij dan dat ik door een blunder een punt cadeau krijg. Een titel halen zou mooi zijn!”

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd van: Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

27-4-2005

Den Haag Gymnasium Novum Frans

Piano spelen, Jiu Jitsu zijn broer LSG dokter gebakken zalm

Partijen van Nyuk Lyn

Nyuk Lyn - Loek van der Hagen

NK D Rijswijk 2017

1.e4 d5 2.exd5 Dxd5 3.Pf3 Pf6 4.Le2 c6 5.0–0 Lf5 6.d4 e6

7.c4 Dd8 8.Pc3 Le7 9.Db3 Dc7

10.g3 Pbd7 11.Lf4 Db6 12. Dxb6 Pxb6 13.Pe5 0–0 14.Tfe1

Tfd8 15.Le3 Tac8 16.Tad1 h6

Een goede toppartij waarin alle stukken meespelen.

17.f4 Pe4 18.Pxe4 Lxe4 19.Lf2 Lh7 20.b3 Lb4 21.Tf1 f6 22.Pf3 Lf8 23.a4

-+rtr-vlk+ zpp+-+-zpl -snp+pzp-zp +-+-+-+P+PzP-zP-+ +P+-+NzP-+-+LvL-zP +-+R+RmK-

23...c5?

De juiste bevrijdingszet maar op het verkeerde moment. Nu komt de witte toren binnen op de 7e rij. Beter 23...Lc2 24.Tc1 Le4 (niet 24...Lxb3? 25.a5).

24.dxc5 Txd1 25.Txd1 Lxc5 26. a5! Lxf2+ 27.Kxf2 Pa8 28.Td7!

Die toren staat geweldig actief! 28...Pc7 29.Pd4 Kf8?

Een fout in slechte stelling. 30.Txc7! Txc7 31.Pxe6+ en wit won.

Nyuk Lyn - Johan Stins

Leiden 2017

1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.

Pxd4 Pc6 5.Pc3 Dc7 6.Pdb5

Db8 7.Le3 Pf6 8.g3 Le7 9.Lg2

a6 10.Pd4 0–0 11.0–0 d6 12.a4

Ld7 13.a5 Dc7 14.Pb3 Tac8

Actiever 14...Pe5 15.Lb6 Dc8

16.Pd2 Pc4. 15.Lb6

15.f4 Pb4 16.Dd2 d5 17.Lb6 Db8

18.e5 speelde wereldkampioen

Carlsen in een simultaan. Zwart staat moeilijk en verloor snel.

15...Db8 16.f4 Ld8 17.Pa4 Pe7

18.Lxd8 Tcxd8 19.Pb6 Lc6 20.

De2 Pd7 21.Pxd7

Niet ruilen, maar laten ruilen: 21.c4!?.

21...Lxd7 22.Tfd1 Dc7 23.Td2

Lb5 24.Df2 Pc6 25.Lf1

Hier kon 25.Db6, want na ruil valt d6.

25...Lxf1 26.Dxf1 d5 27.e5 d4

28.Dc4! Td5

29.Txd4!? Txd4

De engine ziet remise na 29... b5! 30.Dc3 b4 31.Dc4 Da7

32.Dxc6 Txd4.

30.Pxd4 Td8 31.c3 Td5 32.b4! Dd7 33.Pxc6 Dxc6

Kansrijker is nog een pion offeren met 33...bxc6 34.Dxa6 want met dames is de witte koning kwetsbaar.

34.Dxc6 bxc6 35.Ta2

Een vrijpion maken met c4 en b5 kost een pion, maar is sterk.

35...g5! 36.Kf2 gxf4 37.gxf4 Td1

37...Td3 snijdt de koning af. 38.Ke3 c5 39.Td2 Tc1 40.Kd3 cxb4 41.cxb4 Tf1 42.Ke4 Tb1

43.Td4 Tb2 44.h4 Tc2 45.Kd3 Tc7 46.Td6! Ta7

Nyuk Lyn heeft uitstekend gespeeld! Nu nog een vrijpion maken.

47.Tc6 Kg7 48.Kc4 Kg6 49.Kc5

Ta8 50.Tc7 Tb8 51.Ta7 Kh5

52.Txf7 Kxh4 53.Txh7+ Kg4

54.Tf7 Tb5+ 55.Kc4 Tb8 56.Tf6

Tc8+ 57.Kd4 Td8+ 58.Kc5 Td5+ 59.Kb6 Tb5+ 60.Kxa6 Txb4

61.Ka7 Tb5 62.a6 Tb1 63.Txe6 Kxf4 64.Tb6! en wit won.

Nyuk Lyn - Constantijn Beukema

NK D Rijswijk 2017

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Pge7

4.c3 d5 5.Pxe5 dxe4 6.0–0

Dd5 7.Pxc6 Pxc6 8.c4 Dd8

Zwart speelt wat timide. Hier kon 8...Dd4 en daarvoor 7...Dxb5.

9.Te1 f5 10.d4 Ld7 11.Lxc6 Lxc6 12.d5 Ld7 13.Le3 Een spectaculaire mogelijkheid is 13.Txe4+ fxe4 14.Dh5+ g6 15. De5+ Kf7 16.Dxh8 Dh4 met onduidelijk spel. 13...Le7 14.Pc3 0–0 15.Db3 f4 Zwart valt meteen aan, maar hier was het beter te verdedigen met 15...b6 gevolgd door stukken erbij halen met …Ld6, dame eruit en …Ta8-e8. 16.Ld4 f3 17.Pxe4 fxg2 18.Te3 Lf5 19.Tg3 Tf7 20.Te1 Wit brengt zijn laatste stuk in het spel, terwijl bij zwart vijf punten in de hoek staan. Hoe loopt dat af? 20...Lh4 21.Txg2 Te7? r+-wq-+k+ zppzp-tr-zpp -+-+-+-+

Een aanval op e4, maar Nyuk Lyn schrikt niet en zet door! 22.c5! Txe4 23.Txe4 Lxe4 24.d6+ Kf8 25.Lxg7+ Ke8 26. De6+ Le7 27.d7+! Dxd7 28.Dg8+ Lf8 29.Dxf8 mat 1–0

Foto: Zhaoqin Peng

Offeren op f7

Pascal Losekoot

Deze keer gaan we kijken naar manieren om de vijandelijke koning uit zijn tent te lokken door te offeren op f7. In het eerste voorbeeld heeft wit al aardig wat druk tegen de zwarte koningsstelling. -+-+-trk+

zp-+-wqpvlp

Wit begint met het innemen van de zevende rij met 1.Td7, de dame heeft maar een veld:

1...De8 en nu 2.Pxf7! De zwarte stelling stort in: op 2... Txf7 volgt een penning met 3.Td8. De partij ging nog verder met 3...Tc8 4.Txe8+Txe8 5.f4 maar het gewonnen materiaal was doorslaggevend. In het tweede voorbeeld zit een erg mooi motief:

Opgaven

Opgave 1: wit aan zet r+l+-trk+

tRNvL-tR-mK-

Opgave 4: Wit aan zet

-+rtr-+k+ +lwq-vlpzpp+n+psn-zp +p+-sN-+-+-zP-+-+ zP-+-+N+-zP-vLQzPPzP +L+RtR-mK-

-+-+r+k+ +-+-trp+lzp-wq-+p+ sn-+p+-+n -+-+-+N+ +-+PzPN+P -wQ-+-zPL+ +-tRR+-mK-

Bij de opgaven mag jij aan de slag. Let wel op: je hoeft niet altijd direct op f7 te offeren! 1.Ph6+ Kh7 2.Pxf7! Txf7 (niet slaan is iets beter, maar leidt ook tot een slechte stelling) 3. Pg5+ Kg8 en toen kwam de klapper. Zie jij met welke geweldige zet wit de winst binnenhaalde?

Opgave 2: Wit aan zet r+q+r+k+ zpl+-+p+p -zp-+-zp-+ +-+Lvl-+-zP-+-sN-+ +-+-+-zP-+-+PzP-zP tRQ+R+-mK-

Opgave 5: Wit aan zet -trr+-+k+ +l+-zppvlp+-zp-snp+ zP-+-sn-sN-+-wqP+-wQ +LsN-+-+-zP-+-+PzP tR-vL-+R+K

Opgave 3: Wit aan zet -+-tr-trk+ +-zp-+pvl-+-+-+pzp +pwqPzP-sN-snp+-+-wQ +-+-+-+P -zP-+-zPP+ +L+RtR-mK-

Opgave 6: Wit aan zet

1) 1.Dxf7 Txf7 2.Te8 mat. 2) 1.Lxf7 Kxf7 (anders verliest zwart materiaal) 2.Dxh7 Kf8 3.Pg6 mat. 3) 1.Pxf7 Kxf7 2.e6+ gevolgd door de vork 3.e7. 4) 1.Pxf7 Kxf7 2.Dxe6 Kf8 3.La2 en wit wint materiaal. 5) 1.Txf6! exf6 2. Lxf7+ Pxf7 3.Dh7+ Kf8 4.Pe6+ wint de dame. 6) 1.Df1!! Le8 2.Dxf7+! Een prachtig voorbeeld van -over belasting.

Vraag bij voorbeeld 2: 4.Dh8+!! Kxh8 5.Pxf7+ gevolgd door Pxd6 1-0

ONJK in Borne

Van 7 tot en met 12 augustus werd in Borne ‘het grootste en leukste meerdaagse jeugdschaaktoernooi van Nederland’ gehouden. Natuurlijk werden ook deze Open Nederlandse Jeugdkampioenschappen weer georganiseerd door Stichting Caïssa. Zoals altijd was er van alles te doen rondom het toernooi. Maar er werd vooral veel geschaakt! David Jongste werd Open Kampioen in de A-categorie, maar er waren nog veel meer kampioenen. Alle uitslagen (en nog veel meer) kunt u terugvinden via www.onjk.nl.

Foto’s: Harry Gielen

Frankrijk houdt net als Nederland jaarlijks een gesloten nationaal kampioenschap. Zonder de Franse wereldtopper Maxime VachierLagrave werd het uitermate spannend. Uiteindelijk liet het scorebord na 9 reguliere ronden 6 punten zien voor Etienne Bacrot en Laurent Fressinet. Net als in Nederland schrijft het reglement nu een tiebreak voor. Na vier snelschaak remises wist Bacrot de noodzakelijk geworden Armageddon partij te winnen voor zijn achtste nationale titel. Met nog 5 kanshebbers bij het ingaan van de laatste ronde was zijn zwartoverwinning tegen Christian Bauer cruciaal. Speelt u mee?

Bauer - Bacrot

Agen (9) 2017 1.c4 e6 2.Pc3 d5 3.d4 Le7 4. Pf3 Pf6 5.Lg5 h6 6.Lxf6 Zo speelde Kasparov het ook

vaak. Na 6.Lh4 0–0 7.e3 zou het interessant geweest zijn om te zien of Bacrot voor de Tartakower variant zou gaan met 7...b6, of voor de solide Lasker variant met 7...Pe4. Beide staan op zijn repertoire!

6...Lxf6 7.Db3 c6 8.e3 0–0 9.

Td1 Pd7

Bijna dertig jaar geleden lukte het Timman om vrij eenvoudig gelijk te maken tegen de wereldkampioen met 9...Db6 10.Dc2 dxc4 11.Lxc4 c5 12.Pe4 Le7 13.dxc5 Lxc5 14.0–0 Le7 15. Le2 Ld7 16.Pe5 Tc8 17.Dd3 Le8 Kasparov-Timman, Amsterdam 1988.

10.Ld3 g6

Het fianchetto is logisch, maar zwart heeft prima alternatieven in: 10...Tb8 11.0–0 b5, en 10...b6 11.cxd5 cxd5 12.e4 dxe4 13.Lxe4 Tb8 14.0–0 b5 15.Tfe1 Db6 met een gelijke stelling in KasparovKarpov, Moskou WK 1985.

11.0–0 Lg7 12.Tfe1

Zwart heeft het loperpaar, maar wit heeft zijn ontwikkeling al volledig voltooid en is klaar

voor het middenspel. Bacrot besluit de spanning op te heffen om zijn dameloper te kunnen ontwikkelen.

12...dxc4

12...a6 om ...dxc4 voor te bereiden werd door Kramnik gespeeld. Na 13.a4 f5 14.cxd5 cxd5 15.Tc1 g5 16.Da3 Pb8! stond het ongeveer gelijk in Ivanchuk-Kramnik, Monte Carlo 2001.

13.Lxc4

Zwart staat stevig en heeft het loperpaar, maar wit heeft meer ruimte. Het staat ongeveer gelijk. Hoe gaat u verder? r+lwq-trk+ zpp+n+pvl-+p+p+pzp +-+-+-+-+LzP-+-+ +QsN-zPN+PzP-+-zPPzP +-+RtR-mK-

Maar liefst achttien spelers vertegenwoordigden Nederland bij de Europese jeugdkampioenschappen in het Roemeense Mamaia. Er werd gespeeld in

leeftijdscategorieën tot 10, 12, 14, 16 en 18 jaar, voor zowel jongens als meisjes. Lucas van Foreest en Eelke de Boer hadden lange tijd zicht op de eindover-

winning, maar een nederlaag op het eind van het toernooi verwees hen naar een vijfde plaats. Karel van der Weide

ltr-+qsn-+ +-+-sn-mkp p+-zpP+p+ zP-zp-zp-wQ-+P+P+-+ +-+-+-sN-+L+-zPP+ +-+-tR-mK-

1. Wit is aan zet Rtr-+-+-+ +P+-+-mkp -+-vl-+p+ +-+-wqp+-+Qsn-sN-+ +-+-+-zPP -+-+-+LmK +-+-+-+-

-+-mk-tr-+ +pzp-+-+-+-zp-+-zp zpPvl-zp-zpP+-+Ptr-+ +-zPP+P+P q+-sN-zP-+ +-+Q+KtRR

2. Wit is aan zet r+-+k+-+ +p+-+pzpp+-vlp+-+ +-zp-+l+-zP-zp-+-+ zP-+P+L+n -vLP+-wqNzP tR-+QtR-+K

3. Zwart is aan zet -+q+-+-+ wQp+-+pmk-zPp+lvl-zp +-vLp+-zp-+-zP-+-+ +-+-zP-+P -+-+LzPP+ +-+-+-mK-

5. Zwart is aan zet -+-trnwq-mk zp-+-+p+p -zp-+-zp-+ +-zpr+N+-+-+R+-wQ +P+P+-zPP+-+-zP-zP +-tR-+-mK6. Wit is aan zet r+-+r+k+ zpp+n+pzpp -vlp+-+-+ +-+pzP-+-+-+-zP-wq +-zPP+-+PzPLwQ-zP-zP

Zwart is aan zet

4. Wit is aan zet

De Lezer heeft Zwart

Jeroen Bosch

Geurt Gijssen (83) vertelt over lange carrière

“Minder dan 0,1 procent van de schakers fraudeert”

Sinds de jaren zeventig is Geurt Gijssen (83) actief als schaakarbiter èn -organisator. Twee ontwikkelingen baren hem zorgen: de matige spelregelkennis van de meeste schakers en het illegaal gebruik van elektronische hulpmiddelen. “Hoewel ik denk dat minder dan 0,1 procent fraudeert, ben ik voor strenge sancties als een internationale zwarte lijst. Dat is volgens mij de enige manier om schaken eerlijk te houden.”

We spreken Geurt Gijssen daags na de uitschakeling van Anish Giri in de World Cup. “Jammer maar Ivanchuk speelde beter.” Het geeft aan dat de bekende arbiter de schaakwereld nog altijd op de voet volgt, al heeft hij geen officiële functies meer bij de FIDE en de KNSB. “Vanwege mijn leeftijd moet ik het wat rustiger aan doen. Dat geeft niet want ik heb een mooie carrière opgebouwd. Naast het leiden en

organiseren van talloze toernooien en tweekampen, ben ik van 1988 tot 2014 lid geweest van FIDE Rules Commission, waarvan de laatste twintig jaar als voorzitter. Ook ben ik tussen 1982 en 1994 bestuurslid geweest van de KNSB.”

Tegenwoordig geniet de Nijmegenaar van zijn omvangrijke schaakbibliotheek. Ook speelt de oud-wiskundeleraar met veel plezier in het vriendenteam van SMB 3. “Ik

ben al lid sinds 9 september 1956. Dat is net geen record want er is iemand die zich een dag eerder heeft aangemeld!” Mede door de achttien jaar als bestuurslid, mag Gijssen zich erelid noemen van Strijdt met Beleid. Deze onderscheiding bezit hij ook van de KNSB en de Britse scheidsrechtersbond. Al eerder werd Gijssen benoemd tot lid van verdienste van de vaderlandse schaakbond.

Talentvol schaker

In zijn jeugd was Geurt Gijssen een talentvol schaker. “Als kind van Nederlandse ouders ben ik opgegroeid in de Duitse grensstad Emmerich waar mijn vader directeur was van een tabaksfabriek. Na het bombardement van oktober 1944, is ons gezin tijdelijk geëvacueerd naar het Ruhrgebied. In een café heb ik schaken geleerd.”

Pas na WO II pakt Geurt Gijssen het schaakspel serieus op als het gezin naar Rotterdam is verhuisd. Gijssen: “Op het Marnix Gymnasium had ik een wiskundeleraar die tevens een enthousiast clubschaker was. Via hem, en een instuif van de Gereformeerde Kerk, ben ik eerst lid geworden van schaakclub Denk en Zet en in 1950 van Kralingen, tegenwoordig SO Rotterdam. In 1952 werd ik tweede bij de Rotterdamse jeugdkampioenschappen achter Dick van Geet.” Toen de familie Gijssen dat jaar naar Nijmegen verhuisde, werd Geurt eerst lid van WST en vervolgens van UVS waarvan hij tweemaal clubkampioen werd. “Hierdoor mocht ik meedoen aan het kampioenschap van Nijmegen. Zo kwam ik in contact met SMB.” Ondanks de snelle vorderingen als tiener, ontdekte Gijssen in de loop der jaren dat het organiseren van toernooien hem ook erg aansprak. “Ter ere van het 125-jarig bestaan organiseerde SMB in 1974 een groot rapidtoernooi. Samen met Wim Viering heb ik dat tien jaar gedaan. Toen mij werd gevraagd de indeling te maken van het Nijmeegs kampioenschap, heb ik mij verdiept in het Zwitsers systeem. Deze kennis heb ik gebruikt om samen met Wil Haggenburg het zogeheten Dutch System te ontwikkelen. Dit vormt nog altijd de basis voor de indeling van Zwitserse toernooien.”

Internationaal arbiter

In 1974 volgt Gijssen een korte spelregelcursus (“twee uur op een zaterdagmiddag”) van de KNSB. Nadat hij voor dit examen is

Geurt Gijssen in 2014. (Foto: Bas Beekhuizen)

geslaagd, mag hij zich schaakarbiter noemen. Vanwege zijn baan als wiskundeleraar en schooldecaan op de Nijmeegse Scholen Gemeenschap is hij vooral actief in schoolvakanties. Zo is Gijssen hoofdarbiter bij de Open Nederlandse kampioenschappen in Velp/Dieren en bij de Europese jeugdkampioenschappen in Groningen. “In 1980 zou de schaakolympiade voor blinden en slechtzienden van de International Braille Chess Association (IBCA) worden gehouden in Noordwijkerhout. Voorzitter Ad Bestman wilde mij graag als hoofdarbiter. Maar daarvoor moest ik eerst vier normen hebben als internationaal arbiter. Dat is gelukt dankzij KNSB-voorzitter Wim Ruth die ook directeur was van het IBM-toernooi.” Vanaf 1979 mag Geurt Gijssen zich internationaal arbiter noemen.

Zijn internationale doorbraak komt niet lang daarna. Gijssen: “In 1983 waren de Europese teamkampioenschappen in Plovdiv, Bulgarije. Teamcaptain Frans Kuijpers was verhinderd en de KNSB vroeg mij of ik hem wilde vervangen. Hoewel ik destijds nog in het onderwijs werkte en eigenlijk geen ervaring had als teamcaptain, heb ik toch ja gezegd. Toevallig was Jan Rennings van het Interpolis Schaaktoernooi ook in Plovdiv. Hij zocht nog een arbiter voor de komende editie. Via Jan Timman ben ik met hem in contact gekomen en zo ben ik van 1983 tot en met 1994 arbiter geweest in Tilburg. Eerst samen met Constant Orbaan, vanaf 1991 als hoofdarbiter.”

Karpov en Kasparov

In 1984 was Gijssen de Nederlandse chef de mission tijdens de Schaakolympiade in Thessaloniki. “Voor de eerste ronde bleek dat de indeling niet klopte. Deze was gebaseerd op de gemiddelde rating per team maar iemand had per abuis ook de ratings van de teamcaptains meegeteld. Ik heb dat FIDE-president Campomanes gemeld die mij vroeg een nieuwe indeling te maken. Dat was vrij eenvoudig. Problematischer was de vraag of ik vanaf de zesde ronde ook de indeling wilde maken, aangezien niemand deze begreep. Er was namelijk geen goede administratie bijgehouden. Samen met Casto Abundo (Filippijnen) heb ik in 24 uur alle resultaten verzameld van de vorige ronden. Zo ben ik bij de FIDE in beeld gekomen.” Tijdens de Olympiade van 1988, eveneens in Thessaloniki, was Gijssen inmiddels voorzitter geworden van de indelingscommissie.

John van der Wiel bracht Gijssen tijdens het NK van 1985 in contact met Bessel Kok die hem daarna vroeg als hoofdarbiter van de SWIFT-toernooien. Al deze ervaring leidde uiteindelijk tot zijn aanstelling als hoofd-

Kasparov in 1987 (Sevilla) en 1990 (New York/Lyon). De Nijmegenaar denkt met veel plezier terug aan deze krachtmetingen. Gijssen: “Met beide spelers heb ik een goede relatie opgebouwd.” Vol trots laat hij een gesigneerd boek zien van Kasparov. “In 1990, tijdens de tweede match in Lyon, ging ik een keer hardlopen met Kasparov en zijn secondant Dolmatov. Hoewel ik altijd strikte neutraliteit heb gehanteerd vond ik dat dat wel kon. Zo heb ik Karpov ook wel eens geholpen met de boodschappen omdat hij geen Frans sprak. Ik was destijds 53 jaar maar had een heel goede conditie. Kasparov, die 29 jaar jonger is, liep elke dag 3,5 kilometer in een park bij zijn villa. Al snel merkte ik dat het tempo niet al te hoog lag en zo arriveerde ik met flinke voorsprong weer bij zijn villa. Toen Kasparov er eindelijk was vroeg ik lachend: nog een rondje, Garry? Dat zijn mooie herinneringen!”

Goede voorbereiding

Gijssen vindt dat een goede arbiter niet alleen de spelregels tot in de puntjes moet beheersen èn naleven, hij moet ook over een aantal karaktereigenschappen beschikken. “Een wedstrijdleider moet diplomatiek zijn, op de achtergrond blijven en goed

kunnen anticiperen. En hij moet veel tijd besteden aan de voorbereiding, zoals het controleren van de verlichting, het podium en het spelmateriaal. Een arbiter moet zich altijd realiseren dat hij er is voor de spelers en niet omgekeerd!”

Het respect dat hij bij de topspelers en organisatoren afdwong, leidde ertoe dat Gijssen hierna nog veel matches en toernooien om het wereldkampioenschap mocht leiden. Naast de duels tussen Karpov en Kasparov beschouwt hij de knock-out toernooien van Groningen/Lausanne (1997/1998) en Las Vegas (1999) als hoogtepunten. Tijdens de tweekamp Timman-Karpov in 1993 was Gijssen hoofdorganisator van het Nederlandse deel en zorgde hij voor goede condities in Zwolle, Arnhem en Amsterdam. Natuurlijk heeft Gijssen niet alleen goede herinneringen als wedstrijdleider. “Ik heb er nog steeds de pest in dat ik tijdens het Tal Memorial in 2006 ten onrechte een remiseclaim van Carlsen tegen Morozevich heb gehonoreerd. Het was weliswaar driemaal dezelfde stelling maar niet met dezelfde speler aan zet. Ik was trouwens de eerste die binnen twee minuten ontdekte dat er iets niet klopte maar Morozevich was al verdwenen.” Ook heeft hij zich geërgerd aan de ‘indianenverhalen’ over de match Kramnik-

Foto: Bart Stam

Topalov (2006) waarin hij de regels niet goed zou hebben gehanteerd.

Matige spelregelkennis

In zijn carrière heeft Gijssen de spelregels flink zien veranderen. “Hoewel er voortdurend kleinere aanpassingen zijn geweest, beschouw ik het afschaffen van afgebroken partijen, de komst van digitale klokken en nieuwe bedenktijden met een bonus per zet als het meest ingrijpend.”

Tot zijn spijt constateert hij dat het matig gesteld is met de spelregelkennis van de meeste schakers. “Topschakers kennen de regels over het algemeen wel maar ook bij hen zie je soms de vreemdste dingen. Bijvoorbeeld spelers die in rapidpartijen de klok van de tegenstander ingedrukt houden bij een omgevallen stuk.” Hij vervolgt: “Iedere schaker kent de vijftigzettenregel maar vrijwel niemand kent de nieuwe 75-zetten regel. Deze houdt in dat een partij altijd remise is als er 75 zetten lang geen pion is verzet of een stuk is geslagen, ook als beide spelers het niet zien. De arbiter mag dan ingrijpen.” Hetzelfde geldt als in een partij vijfmaal dezelfde stelling is bereikt met dezelfde speler aan zet en dezelfde mogelijkheden.

Voorts zijn er talloze kleinere aanpassingen geweest, zoals het uitvoeren van een

promotie en het verplicht noteren van een remiseaanbod. Gijssen: “De FIDE stelt elke vier jaar nieuwe spelregels vast maar vrijwel niemand weet dat. Het zou goed zijn als alle KNSB-leden de nieuwe regels toegestuurd krijgen, wellicht als bijlage bij Schaakmagazine. Meer cursussen of informatieavonden lijken mij ook geen overbodige luxe.”

Fraude hard aanpakken

Een fenomeen waarover Gijssen zich grote zorgen maakt, is het illegaal gebruik van elektronische hulpmiddelen in de toernooizaal. “Om schaken eerlijk te houden moeten we daar hard tegen optreden. Daarom ben ik voor een streng sanctiebeleid bij het ongeoorloofd gebruik van mobiele telefoon, tablet of wat dan ook. Het zou goed zijn als de nationale bonden en de FIDE veel strenger gaan controleren en samen een internationale zwarte lijst aanleggen van fraudeurs. Desnoods moeten we alle spelers controleren met een metaaldetector. Het zijn draconische maatregelen, zeker bij open toernooien met pakweg vierhonderd deelnemers, maar het kan niet anders.”

Overigens denkt Gijssen dat minder dan 0,1 procent van alle wedstrijdschakers fraudeert. “De overgrote meerderheid wil eerlijk winnen. Ik denk dat in de top honderd

sowieso niemand zich hieraan schuldig maakt.”

Indrukwekkende bibliotheek

Een bezoek aan Geurt Gijssen is niet compleet zonder rondleiding in zijn indrukwekkende schaakbibliotheek. Zelf schat hij het aantal boeken en tijdschriften op zo’n negenduizend. Hiermee heeft hij in Nederland één van de grotere particuliere collecties. Trots is hij bijvoorbeeld op de complete verzameling publicaties van Harrie Grondijs maar ook op het omvangrijke toernooiboek Chess Tournaments 1851-2005 van Jan van Reek. “Er zijn maar drie exemplaren van dat boek gedrukt!”

Gijssen heeft ook veel partijnotaties laten inbinden. “Ik ben daarmee begonnen tijdens het IBM-toernooi van 1980. Jenny Withuis van de persdienst gooide ze weg als zij klaar was met het bulletin. Dat vond ik jammer en daarom heeft zij ze voor mij weer uit de prullenbak gevist. Sindsdien heb ik altijd gevraagd wat de organisator deed met de notatieformulieren. Als het antwoord was ‘niets’, vroeg ik of ik ze mocht hebben. Zo heb ik van veel toernooien en matches waarbij ik aanwezig ben geweest, de notatieformulieren laten inbinden. Voorts heb ik van alle wereldkampioenen, behalve van Steinitz, de handtekeningen!”

Foto: Bart Stam

Landelijke Themadag voor Kader

De Koninklijke Nederlandse Schaakbond organiseert zaterdag 9 december 2017 in Utrecht de Landelijke Themadag voor Kader.

De themadag is een tweejaarlijks evenement speciaal voor Bestuurders, Schaaktrainers, Arbiters en voor onze vrijwilligers. Tijdens deze dag worden 19 verschillende workshops georganiseerd. Het thema van 2017 (Zet je club op de kaart) sluit aan bij het onderwerp dat tijdens de Bondsraad besproken wordt: het meerjarenbeleidsplan 2018-2022.

Workshops waaruit gekozen kan worden:

• Herman Grooten: Gaat het om de knikkers of om het spel (motivatie voor het edele spel) en Vergroten van begrip en inzicht

• Dolf Meijer: Motiverende werkvormen en Schoolschaak: organiseren introductiecursus

• Jop Delemarre: Waar haal ik trainers vandaan voor buurtschaak en hoe geef ik les met de Stappenmethode

• Anne-Marie Benschop: Kinderen in de schaaksport begeleiden in hun mentale en psychologische ontwikkeling en Project Kanaleneiland (van schoolschaak naar wijkschaak)

• Eddy Sibbing: Hoe organiseer ik trainingen voor volwassenen en De Stappenmethode “Hoe geef ik effectiever les in Stap 1

• Erik Mijnheer: De samenwerking tussen SBO, OSBO en SGS

• Pascal Losekoot: Hoe blijf je als club aantrekkelijk voor volwassenen (met name<1600) en Hoe organiseer ik een toernooi

• Frans Peeters: Theorie en praktijk van verschillende competitiesystemen

• Paul Peters: Veranderingen in het FIDEreglement inclusief vragenuurtje

De workshops die door de academie voor sportkader/NOC*NSF gegeven worden zijn:

• Nieuwe inkomsten voor verenigingen (sponsoring & crowdfunding)

• Sportief besturen (hoe beïnvloed je de sfeer op jouw vereniging als bestuurslid)

• Scoren met social media

• Zet je club op de kaart (Hoe bereik je het doel van een levendige club met ledenbinding)

Naast deze workshops willen we ook Chessity en Chess.com demonstreren op computers, eventueel theoretisch ondersteund.

Iedere deelnemer kan aan maximaal drie workshops deelnemen. De workshops worden gegeven door experts. De onderwerpen zijn zo gekozen dat er voor zowel schakers als niet-schakers, bestuursleden als trainers of arbiters, iets te beleven en te leren valt.

Het complete programma, met de beschrijvingen van alle workshops en het inschrijfformulier, is terug te vinden op www. schaakbond.nl/agenda/landelijke-themadag-voor-kader-0. De uiterste aanmelddatum is zondag 26 november. Er is een beperkt aantal plaatsen per workshop beschikbaar, dus tijdig inschrijven is een pré.

De bijeenkomst vindt plaats in het Utrechts Stedelijk Gymnasium, Ina-BoudierBakkerlaan 7, 3582 VA Utrecht. De themadag duurt van 10.30 tot 17.00 uur. De kosten bedragen €15,- per persoon. Voor meer informatie over de themadag kunt u contact opnemen met de opleidingsfunctionaris van de KNSB Sacha Schiermeier, sschiermeier@schaakbond.nl, 023-5254025.

Kasparov voor even terug achter het bord

In 2005 stopte de 13e wereldkampioen Garry Kasparov met schaken. Vanaf 1986 tot en met zijn zelfbepaalde einde in 2005 stond hij nummer 1 op de wereldranglijst. Hij domineerde de schaaksport zoals maar weinig topsporters in welke sport dan ook wisten te domineren. Deze zomer keerde hij even terug achter het schaakbord (al was het in rapid en blitz) in Saint Louis. Zoals hij zelf al voorspeld had wist hij de hoge verwachtingen van zijn fans niet waar te maken. Zijn 3,5 uit 9 in rapid was licht teleurstellend, alhoewel het om een ijzersterk deelnemersveld ging. Zijn 50% score in het blitztoernooi was echter beslist verdienstelijk. Een aspect bleek niet veranderd: hij was nog steeds de meest expressieve schaker!

Sacha Schiermeier

Kasparov (Interpolis 1991) (Foto: Bas Beekhuizen)

Kasparov (Saint Louis 2017). (Foto: Lennart Ootes)

WK Oplosschaak 2017 te Dresden: Nederlands oplosteam op herhaling

Het WK in het oplossen van schaakproblemen/studies vond dit jaar plaats in Dresden. Dit World Chess Solving Championship (WCSC) is zowel een individueel kampioenschap als een wedstrijd voor landenteams.

Om daarop zo sterk mogelijk voor de dag te komen nodigt de Nederlandse Bond voor Schaakprobleemvrienden op basis van de internationale oplosratinglijst ieder jaar drie oplossers uit. Namens Nederland stond het, op papier, sterkst mogelijke team aan de start van de 41e WCSC: Hans Uitenbroek, Peter van den Heuvel en schrijver dezes Dolf Wissmann. Een team met een gemiddelde leeftijd van boven de 50. Op het WCSC in 1994, toen in het Franse Belfort, werd Nederland nog door twintigers vertegenwoordigd. Wel dezelfde namen trouwens! In Frankrijk was het destijds de eerste keer dat het drietal Nederland vertegenwoordigde op het WCSC en 23 jaar later, in Dresden, zijn het dezelfde oplossers en is het de twintigste keer. In de periode 1994-2005 eindigden we meestal ronde de 7e plaats in het teamklassement, met als uitschieter een 5e plek (Pula 2000). In de periode 2007-2016 zijn er negen WCSC’s geweest waarop ik samen met Peter en Hans Nederland vertegenwoordigde waarbij we meestal lager eindigden dan in de periode ervoor. Een impressie van het hoofdtoernooi in Dresden:

Gyula Neukomm

BV Budapesti Sakkhirado 1930-1931

Het oplossen van deze tweezet zou partijspelers mogelijk beter liggen dan ervaren oplossers, zo werd achteraf gesuggereerd. Oplossing verderop in dit artikel! Nadat ik de andere twee oplossingen in ongeveer 10 minuten gevonden heb, lukt deze me in de resterende 10 minuten niet. Voor het teamklassement tellen steeds de twee beste scores. Omdat Peter en Hans maximaal scoren (15.0) heeft mijn misser daar geen gevolgen, voor mijn eigen klassement wel jammer. Het is een tik waar ik misschien in de driezetronde nog niet van ben bijgekomen, ik vind er maar één (5.0) waardoor voor het teamklassement opnieuw de scores van Peter (10.0) en Hans (8.0) tellen. Voor mij is het geen beste start, ik zit voor spek en bonen in het Nederlandse team, en de komende studieronde is voor mij vaak een lastige.

Augustus Harold Branton

British Chess Magazine 1950

2...h3 wellicht 3.Lc6 h2 4.Lb7 proberen, maar na 4...Ka4 is er niets meer, daarom de andere kant om(!): 3.Lh5! h2 4.Txf3! h1D 5.Ta3+! bxa3 6.b4+ Ka4 7.Ld1+! Dxd1 pat. In beide andere studies vind ik ook wat zetten. Zo sluit ik de eerste dag in ieder geval goed af (10.5), met Peter 11.0 (Hans 8.5) erbij maakt Nederland een mooie score.

Eerste dag: Peter sterk: 36.0 (15e), Hans degelijk: 31.5 (30e), en ik matig: 25.5 (47e). In het teamklassement slechts twee teams ver weg, daarachter is nog van alles mogelijk!

De tweede dag brengt nieuwe kansen. Door op de voor helpmats cruciale (fictieve) vraag op welk veld de zwarte koning matgezet gaat worden tot enkele voltreffers te komen boek ik weer een hoge score (12.5), samen met de 7.5 van Peter (Hans 6.5) doen we ook goede zaken in het teamklassement.

Ralf Krätschmer Phénix 2017

moment zag ik dat het met de toren van d4 op d3 gunstiger zou zijn, dat je dat af kan dwingen had ik reeds gezien. Oplossing: 1.Tb5+! Kc4 2.Le2+ Td3 3.Tb4+! Kd5 Toren nu op d3! 4.Lh5! Nu dreigt 5.Lf7 mat! 4…Th1+ 5.Kg4 Txh5 en nu kan: 6.Pc7+! Kc5 7.Pce6+! Kd5 8.c4 mat. Geen moeilijk spel maar de zetten dienen wel even in deze volgorde te worden gespeeld. Mede hierdoor bij de meerzetten een degelijke score (10.0), Hans heeft ook 10.0 (Peter 4.0).

In de laatste ronde (zelfmats) is 10.0 makkelijk haalbaar. Ik geef een dom punt weg (9.0), Peter (9.0) en Hans (8.0) mogelijk ook.

Oplossing Tweezet Neukomm: 1.Pc4+!.

‘Voor het teamklassement mag er, per ronde, maar eentje schutteren!’, is de regel, en die wordt aardig gehuldigd. Bij de twintigste keer krijg je het kennelijk eindelijk door. Onze eindklassering is: gedeeld 7e/8e. Hoogste klassering sinds 2009. Niet slecht!

De strijd om de individuele titel wordt op de slotdag beslist in het voordeel van titelverdediger Kacper Piorun (ook een sterke bordschaker).

Eindstand: 1. Piorun 77.0, 2. Limontas 76,5 en 3. Filipovic 74. Totalen Nederlanders: Wissmann 57.0, Van den Heuvel 56.5, Uitenbroek 56.0. Klasseringen niet hoog, wel alledrie lichte ratingwinst.

Wit maakt remise

Maar deze studie weet ik gelukkig vlot op te lossen. Na 1.Tf6+ gaat zwart na 1...Kc7 2.Kc5 h3 3.Lc6 h2 4.Tf7+ echt niet winnen, 1...Ka5! is wel een poging, wit moet 2.Kc5! doen en kan dan na

In deze lange meerzet is 1.Lh5 te proberen, dan moet 1...Th1+ 2.Kg4 Txh5. Op een gegeven

Polen (in Dresden met Piorun, Murdzia en Mista) won het WCSC-Teamkampioenschap in 2009 pas voor ‘t eerst maar is sindsdien ongenaakbaar.

Details evenement in Dresden op www.wccc2017.de of www.wfcc.ch.

Topbezetting bij Joop van Oosterom Memorial

Ter nagedachtenis aan Joop van Oosterom startte in de maand september een correspondentieschaaktoernooi. Naast alles wat de Nederlandse mecenas voor de reguliere schaaksport heeft betekend, was hij ook actief als correspondentieschaker, en werd in die discipline wereldkampioen in 2005 en 2008. Het toernooi heeft een prijzenfonds van ruim 3000 euro en is bijzonder sterk bezet, inclusief de gehele top 6 van de wereld.

Roman Chytilek is een 40-jarige

Tsjechische schaakmeester uit

Brno. Sinds enkele jaren voert hij de ratinglijst aan. Zijn laatste toernooi stamt uit 2010, maar omdat enkele partijen pas recentelijk zijn voltooid, wordt hij nog wel als actieve speler gezien. Ik verwacht dat het een zware klus voor hem wordt om te laten zien dat hij ook daadwerkelijk het sterkst is.

Voor Ron Langeveld is dit toernooi juist een kans om weer bovenaan de ranglijst te komen. Mocht hij het onderlinge duel, waarin hij wit heeft, winnen, dan is het ratingverschil al overbrugd. Langeveld werd in 2012 wereldkampioen en uitgeroepen tot schaker van dat jaar door het Max Euwe Centrum. In de recente jaren was Langeveld niet erg actief. Hij verloor een tweekamp van Kribben, en is daardoor mogelijk extra gemotiveerd hier een goed resultaat neer te zetten.

Aleksandr Dronov is wel erg actief, en speelt momenteel zowel het wereldkampioenschap als in de finale van de Olympiade op bord 1. De kans

lijkt erg groot dat hij binnenkort de nieuwste wereldkampioen wordt, na eerdere titels in 2010 en 2014. Deze Russische grootmacht is zeker iemand om rekening mee te houden!

Matthias Kribben heeft als playing-captain al meerdere malen een belangrijk aandeel gehad in de Olympiade-winst van Duitsland. Hij heeft een interessante speelstijl en houdt van dichtgeschoven stellingen. Hij liet Langeveld kansloos in het Konings-Indisch, maar verloor onlangs in een Franse Winawer met zwart.

Kribben – Langeveld r+lwq-+-+

stelling waarin de kracht van zijn witveldige loper beperkt werd door de witte pion op g4. Hierdoor speelde zwart als het ware met een toren minder. Kribben nam eerst de controle op de h-lijn over, om vervolgens een dodelijk stukoffer op b5 voor te bereiden.

29.Lh3 Ph7 30.Kg2 Pf8 31.Th1 Pg6 32.Pd3 Dh8 33.Tbf1 Lf6 34.Th2 Le7 35.Db2 Th7 36. Tfh1 Lf6 37.Kg1 Th4 38.Lf1 Txh2 39.Txh2 Ph4 40.Df2 Dg7 41.Pe1 Kg8 42.Ld3 Df7 43.Pc2 r+l+-+k+ +-zp-+q+p+Pzp-vl-+ zPp+Pzp-zp-zP-+PzpPsn +-sNL+P+-+N+-wQ-tR +-+-+-mK-

De Spanjaard David Lafarga completeert de top 5 van de wereld. In de Barrios Memorial in 2010 werd hij tweede, terwijl David van der Hoeven hier eerste werd.

Van der Hoeven won eveneens de Bilecki Memorial en is op basis van deze resultaten misschien wel de grootste favoriet voor dit toernooi!

Arno Nickel speelde al zijn partijen remise bij een recent wereldkampioenschap. Met de Najdorf vast in zijn repertoire heeft hij desondanks een ambitieus openingsrepertoire, dat in principe niet te kraken is. Marjan Šemrl werd wereldkampioen in 2011 en heeft met het Russich en het Aangenomen Damegambiet een uiterst solide zwartrepertoire. Volgens mijn database verloor hij slechts 1 partij. Nadat hij onlangs ook nog de Berlijnse Muur aan zijn repertoire toe heeft gevoegd, wordt het nog lastiger deze speler te kloppen.

Langeveld belandde tegen Kribben in een Konings-Indische

En Langeveld gaf hier al op! Wit kan in alle rust het stukoffer voorbereiden waarna zijn vrijpionnen zullen beslissen en zwart heeft nergens tegenspel.

1–0

De sympathieke Engelsman Richard Hall heeft de laatste jaren wat moeten inboeten aan rating. Ook voor hem is dit toernooi een mooie kans zich weer te meten met de wereldtop. Omdat de heren zo gewaagd zijn aan elkaar, is de kans groot dat bijna alle partijen in remise eindigen. Het wordt toch interessant om te zien hoe de spelers alles op alles zetten om een partij te winnen. Een score van +1 zou al genoeg kunnen zijn voor de eerste prijs van ruim 1600 euro!

Onlangs is ook een vriendschappelijke wedstrijd tegen de Verenigde Staten gestart, met Erwin L’Ami aan bord 1, live te volgen op de site van de NBC (www.correspondentieschaken.nl).

Begrijp wat u doet

De Caro Kann (deel 1)

Veel spelers hebben problemen om zich agressief ingestelde spelers, die 1. e4 openen, van het lijf te houden in de opening. Want hoe valt de aanvalsdrift van deze meestal tactisch ingestelde tegenstanders te beteugelen? Een zeer solide verdediging, waarop al veel aanvallers hun tanden hebben stukgebeten is de Caro Kann die ontstaat na de zetten 1.e4 c6

rsnlwqkvlntr zpp+pzppzpp

Het scherpe systeem dat ontstaat na 4...Pf6 5.Pxf6+ gxf6 moeten we vanwege ruimtegebrek buiten beschouwing laten.

Er is nog wel een ander belangrijk alternatief, te weten: 4… Pd7

De bedoeling is om het andere paard naar f6 te ontwikkelen en na Pxf6+ geen dubbelpion toe te hoeven staan.

5.Pf3 Pgf6 6.Pxf6+

Wit wil geen tijd verliezen met de ontwikkeling, maar de ruil van een stel paarden helpt zwart enigszins om de druk te verlichten.

6… Pxf6 7.Pe5 Pd7

tRNvLQmKLsNR

De opening is genoemd naar de Engelse speler Horatio Caro en de Oostenrijker Marcus Kann, die de opening in 1886 bestudeerden.

2.d4 d5 3.Pc3 dxe4 4.Pxe4 rsnlwqkvlntr zpp+-zppzpp -+p+-+-+

Zwart antwoordt met een principiële zet waarmee hij zijn tegenstander voor het blok zet. Het actieve paard van e5 wil de witspeler liever niet ruilen, maar teruggaan is ook zoiets.

8.Pd3 g6 9.c3 Lg7 10.Lf4

In een oude partij KarpovSosonko, 1980 kwamen de spelers later remise overeen, nadat de zwartspeler de stelling op knappe wijze had geëgaliseerd.

5.Pg3 Lg6 6.h4

Op het oog een merkwaardige zet, maar de gedachte erachter is heel logisch. Zwarts witveldige loper wordt stevig aan de tand gevoeld.

rokade (...0–0), zal wit zich het liefst met de lange rokade (0–0–0) gaan opmaken voor een pionnenstorm op de koningsvleugel.

7.Pf3

Dit wordt gezien als de meest nauwkeurige volgorde. Voordat wit h4–h5 speelt, ontwikkelt hij eerst zijn koningspaard dat nu met tempo naar e5 dreigt te worden gespeeld. Vandaar dat de meeste zwartspelers hier antwoorden met 7…Pd7, een mogelijkheid die we straks bespreken.

Want eerst dienen we dus te kijken naar het concept met de loper naar c4 en het koningspaard naar f4 dat vooral het nodige venijn voor zwart bevat na 7.Ph3!?

rsn-wqkvlntr zpp+-zppzp-+p+-+lzp +-+-+-+-+-zP-+-zP +-+-+-sNN PzPP+-zPP+ tR-vLQmKL+R

8.Pf4

Nu moet de loper terug, zwart heeft geen keus. 8...Lh7 9.Lc4 e6

Een belangrijk moment om even bij stil te staan. Er zijn nu diverse pogingen ondernomen door witspelers om de stevige zwarte structuur te slopen. We onderscheiden twee varianten:

Variant a) Hyperscherp is 10.De2

PzPP+-zPPzP tR-vLQmKLsNR

In deze stelling zijn er diverse mogelijkheden voor zwart. We zullen ons in deze aflevering voornamelijk bezighouden met de klassieke hoofdvariant. Belangrijke andere systemen, waaronder de Panov en de Doorschuifvariant, bespreken we in de volgende rubriek.

Onze basisstelling komt op het bord na 4...Lf5

Het is ook mogelijk om met Lc4 en Pge2 de zwarte stelling te bestoken. We bespreken deze problematiek pas op de volgende zet.

Na de tekstzet is zwart gedwongen tot 6...h6

En daarmee heeft hij zijn toekomstige koningsstelling verzwakt. Voegen we daaraan toe dat wit met h4–h5 zijn ruimtevoordeel op de koningsvleugel drastisch kan vergroten, dan lijkt het erop dat zwart eigenlijk al na een paar luttele zetten achter de feiten aanloopt. Want als zwart zich gaat verdedigen met de korte

Het paard wil vanaf dit veld naar f4 kunnen springen. Maar tegelijkertijd houdt wit de optie Lf1–c4 open. Offers op e6 dienen zich dan aan! Daarbij kan wit wat variëren met zetvolgordes en dat maakt het voor zwart lastig om hier goed op te anticiperen. Zwart zit nu te dubben of hij eerst zijn paard moet ontwikkelen met 7...Pf6 of dat hij eerst met 7...e6 zijn loper van f8 moet bevrijden. Het is bekend dat zwart in sommige stellingen met ...Ld6xf4 het gevaarlijke witte paard zo snel mogelijk onschadelijk moet maken.

7...Pf6

Dit beschouw ik als de belangrijkste variant, maar dat wil niet zeggen dat het alternatief (7... e6) slechter is.

want dan hangt er meteen een offer op e6 in de lucht. Zwart antwoordt ijskoud met 10...Ld6 en nu werkt geen enkel offer. 11.Pgh5

Met deze zet probeert wit te profiteren van het feit dat g7 hangt. In plaats van de tekstzet is 11.Pxe6? niets vanwege 11... fxe6 12.Lxe6 Lxg3 13.fxg3 Dxd4 en wit heeft niets; 11.Lxe6? faalt op 11...0–0! en omdat de witte koning nog in het centrum staat, komt zwart met ...Te8. 11...0–0

In Boricsev-Wu, 2002 toonde zwart aan dat hij geen centje pijn heeft hier.

Variant b) 10.0–0

De meest logische voortzetting op dit moment. In sommige van de varianten onder a) loopt er soms iets mis voor wit omdat zwart heel snel een toren op e8 krijgt.

Het probleem van de korte rokade van wit is echter dat hij al h2–h4 heeft gespeeld en dus kan deze pion in sommige varianten gaan hangen. Een mooi

voorbeeld hiervan is de partij Sharbaf-Pantsulaia, 2010. 10...Ld6 11.Te1

Offers op e6 (zoals ooit door Tal gespeeld) werken weer niet. 11...0–0 12.c3

rsn-wq-trk+ zpp+-+pzpl -+pvlpsn-zp

11...Pgf6

Zwarts antwoord is een neutrale zet waarmee hij nog alle kanten op kan. Als zwart snel 11...Dc7 speelt, maakt hij zich meestal op om met de koning ook voor de lange rokade te kiezen. 12.0–0–0 Le7

Zwart ontwikkelt zich weer op normale wijze en ondertussen maakt hij zich op voor de korte rokade. We komen tot een splitsing van drie varianten.

witte stelling, maar daarvoor moesten er eerst wat zwartspelers in het zand bijten, voordat men erachter kwam wat zwart het best kon spelen. Wat ligt er meer voor de hand dan met de thematische tegenactie 14...c5 te komen? De Georgiër Jobava heeft hier echter een fantastische vondst gedaan. Hij kwam in de diagramstelling

een aanknopingspunt voor de witte actie vormt, terwijl wit een nog onverzwakte koningsstelling heeft. Een voorbeeld voor het witte spel: KarjakinGustafsson, 2012. Voor het zwarte spel: Tseshkovsky-Roiz, 2011.

Variant B) 11.Lf4

Het lijkt nu voor zwart verstandig om de offers op e6 nog eventjes te ontkrachten met 12...Te8 alvorens hij zijn damepaard ontwikkelt. Want na 12...Pbd7? zagen diverse witspelers hun kans schoon met 13.Pxe6! fxe6 14.Txe6 en omdat Ld6 hangt, wint wit zijn materiaal weer terug.

In de partij Pap-Nikolaidis, 2010, speelde de witspeler zijn paard van f4 via d3 om naar e5.

In Longson-Lalic, 2000, liet zwart zien dat de zwarte stelling ook volledig levensvatbaar is: door een paard neer te poten op d5, om vervolgens met …Df6 de actieve stukken van wit terug te jagen en op een goed moment met de opmars ...e6–e5 te komen.

7...Pd7 8.h5 Lh7 9.Ld3 Lxd3 10.Dxd3 e6

Variant 1) Heel logisch is 13.Pe4 om met de g-pion te kunnen stormen, maar deze paardzet laat een grootscheepse ruil toe die niet iedere witspeler ligt.

13...Pxe4 14.Dxe4 Pf6 15.De2 Dd5 16.c4 De4 17.Dxe4 Pxe4 18.Le3 0–0 19.Pe5 Tfd8 r+-tr-+k+ zpp+-vlpzp-

r+-wq-trk+ zpp+nvlpzp-+-+psn-zp +-zp-+-+P -+-zP-+-+ +-+-+NsNPzPPvLQzPP+ +K+R+-+R

met het volkomen verrassende pionoffer 15.d5!! Een geniale vondst die zijn uitwerking niet miste in zijn partij tegen Bareev, 2003. Het gaat te ver om hier alle varianten te geven, maar Jobava won de partij in grootse stijl. Nijboer mocht het een jaar later ook proberen tegen Gagunashvili, 2004, en ook hij won in de aanval.

De loper op f4 verhindert op dit moment de ontwikkeling van de zwarte dame naar c7. 11...Da5+

Men is erachter gekomen dat zwart zich het beste met dit stoorzetje kan verdedigen. 12.Ld2

Na 12.c3 Pgf6 zit wit met het probleem dat hij niet lang kan rokeren omdat pion a2 hangt. 12...Dc7

De dame is nu toch op c7 komen te staan, omdat de witte loper weggelokt is van veld f4. De strijd mag beginnen!

Belangrijkste illustratieve partijen:

• Karpov-Sosonko, 1980.

• Boricsev-Wu, 2002.

• Sharbaf-Pantsulaia, 2010.

• Pap-Nikolaidis, 2010.

• Longson-Lalic, 2000.

• Acs-Bologan, 2011.

• Jobava-Bareev, 2003.

Een belangrijke uitgangspositie. Er zijn nu twee varianten: A) 11. Ld2 en B) 11. Lf4

Variant A) 11.Ld2 Deze zet is heel gebruikelijk.

En hoewel wit een tikje beter staat, heeft zwart weinig te vrezen. In de partij Acs-Bologan, 2011, kwam de zwartspeler zelfs tot winst.

Variant 2) Een thematisch idee is 13.De2 om zo snel mogelijk met Pf3–e5 te komen.

13...0–0 14.Kb1!?

r+-wq-trk+ zpp+nvlpzp-+p+psn-zp +-+-+-+P -+-zP-+-+

Variant 3) In veel partijen zien we dat wit met 13.Kb1 een nuttige wachtzet speelt waarmee hij zich nog even niet in zijn kaarten wil laten kijken. 13...0–0

• Nijboer - Gagunashvili, 2004.

• Karjakin-Gustafsson, 2012.

• Tseshkovsky-Roiz, 2011.

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op www.schaaksite. nl/2013/05/03/overzicht-begrijpwat-u-doet/

Videolessen in het Nederlands treft u aan onder: videos.chessbase.com/PubPoint/ List?category=Training%20 TV%20Chessbase%20 Netherlands

Dit stille zetje omhelst een uiterst geraffineerde truc.

14...Db6

Dit haalt het nodige gif uit de

Hier begint de strijd, waarin het hard tegen hard gaat, door de tegengestelde rokades. Beide partijen hebben op een andere vleugel gerokeerd en nu gaat het erom wie het eerst een vuist kan maken. Zwart zit met het probleem dat zijn pion op h6

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

Stefan Kuipers winnaar in Leiden

In juli vond in Leiden alweer het elfde Leiden Chess Tournament plaats. Zoals alle grote zomertoernooien in Nederland een groot open toernooi van negen rondes, en iedereen is van harte welkom.

De organisatie werd geteisterd door een flink aantal afzeggingen van sterke spelers. De voornaamste topper die het liet afweten was de Engelse grootmeester David Howell, maar hij had een goede reden: een trainingssessie met niemand minder dan Gary Kasparov! Tja, wanneer een legende als Kasparov je vraagt voor een oefentweekamp dan moet je als schaker wel heel sterk in je schoenen staan om nee te zeggen. Toch waren er altijd nog zes grootmeesters van de partij in Leiden, maar de eindzege ging heel verrassend naar een meester: de 27-jarige Stefan Kuipers uit Tilburg. Met solide en gezond spel kwam hij tot 7 uit 9, evenveel als de Indiase grootmeester Sundar Shyam maar omdat Kuipers het onderlinge duel had gewonnen werd hij uitgeroepen tot toernooiwinnaar. Dat onderlinge duel uit de vierde ronde was een loodzwaar gevecht boordevol tactische verwikkelingen.

Kuipers-Shyam -tr-wqr+k+ +-zp-+pvlp+n+lsnpzp zP-+pzp-+-zp-+P+-+ +-zPP+N+P -zPLsNQzPP+ tR-vL-tR-mKstelling na 16.a5

Tot hier een rustige Spaanse partij zoals we die tegenwoordig zo vaak zien, maar met zijn volgende zet steekt Shyam de lont in het kruitvat. Een niet goed getaxeerde actie, zoals spoedig zal blijken. 16…b3?! 17.Lxb3 dxe4

18.dxe4

Natuurlijk niet 18.Lxe6? exf3 en zwart wint een stuk. 18…Txb3

Na 18…Lxb3 19.Pxb3 Txb3 wint wit met 20.Dc4! zijn stuk terug. 19.Pxb3 Lxb3 20.Ta3 Le6 21.Dxa6

Kuipers-Shyam

Tijd voor een eerste evaluatie. Grootmeester Shyam zal spijt hebben gehad van zijn doldrieste winstpoging met 16…b3. Met twee pionnen voor de kleine kwaliteit en een dreigende vrijpion op de a-lijn ziet dit er heel aardig uit voor wit. Ruim tien zetten later, in een nerveuze tijdnoodfase, kreeg Shyam nog een kans om terug te keren in de partij.

stelling na 34.Db6

De witte a-pion is intussen heel ver opgerukt, maar zwart had zich hier nog kunnen redden met 34…Pg5! De hoofdvariant luidt 35.Db8 (vooral niet 35.Kg2? Dc8!) 35….Pxf3+ 36.Kg2 Ph4+ 37.Kg3 Dxe4 en wit heeft niet beter dan 38.Dxf8+ Kxf8 39. a8D+ Dxa8 40.Txa8 Ke7 41.Kxh4 met een remise-achtig eindspel. In plaats van 34…Pg5 volgde er: 34…Pf4? 35.Db8 Pxh3+ 36. Kg2 Txf2+ 37.Kxh3 Txf3+ 38. Kg2 Dxe4 39.Dxf8+ Kh7

En nu de beslissende laatste klap. Het luistert allemaal heel nauw: zonder deze finesse zou wit zelf verloren staan! 40.Dh8+! en zwart gaf op, na 40…Kxh8 41.a8D+ Dxa8 42. Txa8+ Kg7 43.Kxf3 verliest hij have en goed.

Kanshebbers als Friso Nijboer en Roeland Pruijssers kwamen niet verder dan 5½ uit 9. Pruijssers ging in de vierde ronde remise uit de

weg tegen de Turkse Sila Caglar, en werd daarna getrakteerd op een ziedende koningsaanval. Verliezen van een klein meisje met ruim vijfhonderd ratingpunten minder, er zijn van die dagen dat ook een grootmeester beter in bed had kunnen blijven.

Caglar-Pruijssers

stelling na 29…Tab8

Het is hier al behoorlijk uit de hand gelopen bij zwart. Gunstig voor wit is nu 30.Ta1! met als mogelijk vervolg 30…Txb2 31.Dxa5 Ta8 32.Dc7! en er dreigt veel. Maar wit zag een manier om geforceerd remise te maken tegen haar grootmeesterlijke tegenstander.

30.Pxh5+ gxh5 31.Dg5+ Kf8? Na 31…Kh7 32.Dxh5+ Kg7 33.Dg5+ Kh7 wordt het remise door eeuwig schaak. 32.dxe6!

Dreigt vernietigend 33.e7+. 32…fxe6 33.Df6+ Kg8 34. Txd8 Txd8 Of 35…Dxd8 36.Dxe6+ Kg7 37.Te5 en wit wint.

35.Txe6 Df8 36.Dg5+ Kh7 en zonder iets als 37.Dxh5+ Kg8 38.Tg6+ Kf7 39.Df5+ Ke8 40. De6+ De7 41.Tg8 af te wachten, gaf zwart zich gewonnen.

Stefan Kuipers.

Foto's: Harry Gielen

Jorden van Foreest en Benjamin Bok gedeeld eerste in Vlissingen

Het zomercircuit in Nederland begint in Amsterdam, verhuist dan naar Leiden en Dieren om ten slotte te eindigen in Vlissingen. Van deze vier toernooien kent het Hogeschool Zeeland Toernooi verreweg de sterkste bezetting.

In Vlissingen eindigden drie grootmeesters op een gedeelde eerste plaats: de Venezolaan Eduardo Iturrizaga en de Nederlanders Jorden van Foreest en Benjamin Bok. Zij scoorden allen 7½ uit 9. Voor Benjamin Bok was dit de laatste gelegenheid om zich in te spelen voor de World Cup in Tiblisi. Hij heeft zich ontwikkeld tot een degelijke grootmeester, die van alle markten thuis is. In Vlissingen bleef hij ongeslagen, hij gaf slechts drie remises af. Soms een korte remise, en waarom ook niet? Bok is intussen een gelouterde, ervaren professional en hij weet dat het zo nu en dan geen kwaad kan om even de krachten te sparen. In de zevende ronde won hij geruisloos van Thomas Beerdsen, de jonge meester uit Apeldoorn. We kennen allemaal dat gevoel wel tegen een sterke tegenstander: de stelling lijkt gelijk, maar toch net niet helemaal. En ineens dondert de hele boel in mekaar!

Bok-Beerdsen

wit van concurrent Iturrizaga. Een eindsprint van 3 uit 3 bracht hem daarna nog de gedeelde toernooizege. Daarbij zaten twee overwinningen met zwart. Op winst spelen met zwart is tegenwoordig niet eenvoudig. Soms moet je de tegenstander eerst iets geven, iets om mee te werken. En dan toeslaan met een venijnige counter, dit is ongeveer hoe hij Lars Vereggen versloeg in de zevende ronde.

Vereggen-Van Foreest

stelling na 14…Le6

Weer zo’n typische stelling uit het Spaans, al had het ook evengoed een Italiaanse partij kunnen zijn. De wereldtop vecht het ene duel na het andere uit in deze kalme structuren, maar het valt voor de oppervlakkige toeschouwer niet mee om hier de wetmatigheden in te herkennen. Waarom staat wit of zwart beter? Vaak heb je geen idee, duidelijke aanknopingspunten ontbreken. Wat wel opvalt: zodra wit goed d3-d4 kan doorzetten, komt hij in het voordeel. Dit fragment is een treffend voorbeeld.

15.b3

Liever had wit een centrale zet als 15.Tad1 gespeeld, maar na 15.Tad1 Lxe3 16.Txe3 Lxa2 17.b4 Le6 18. bxa5 beschikt zwart over 18…Lb3! met kwaliteitswinst. Trouwens, ook hier al lijkt 15.d4 niet slecht. 15…Lxe3 16.Txe3 c5 17.d4! Zoals beloofd. Wit neemt het initiatief.

17…cxd4 18.cxd4 exd4 19. Pxd4 Ld7 20.Dc3 Te5

Een origineel idee, zwart activeert zijn toren via de vijfde rij. Mogelijk was 20…a4!? 21.b4 De7! een betere poging tot

tegenspel. Na 22.a3 c5! 23.Pdf5 Lxf5 24.Pxf5 De5! doet zwart volop mee.

21.Pf3 Tc5 22.Dd2 Lc6 23.Tae1 Pd7 24.Pd4 g6 -tr-wq-+k+ +-zpn+p+-+lzp-+pzp zp-tr-+-+-+-sNP+-+ +P+-tR-sNP P+-wQ-zPP+ +-+-tR-mK-

Om een invasie op f5 te voorkomen, maar nu valt de klap op de damevleugel.

25.Tc3! Txc3 26.Dxc3 Lb7 27.Dxa5 Wit heeft een pion te pakken, en tien zetten later gaf zwart zich gewonnen.

Voor Jorden van Foreest was Vlissingen de juiste plaats om de kater van zijn mislukte NK in Amsterdam weg te spoelen. Anders dan Benjamin Bok speelt hij nooit met de voet op de rem, hij geeft in iedere partij vol gas. En dan gaat het wel eens een enkele keer mis, zo verloor Jorden in de zesde ronde met

stelling na 13…hxg6

Wit heeft meer ruimte en het loperpaar. Maar om daar iets van te maken moet hij een prachtig soort ‘totaalschaak’ op de mat leggen, met spel op de koningsvleugel, in het centrum en op de damevleugel. De kans is dan griezelig groot dat er ergens een gaatje achter de linies valt en dat zwart daar meedogenloos misbruik van gaat maken. Dit doemscenario is precies wat zich gaat voltrekken voor de arme witspeler. 14.cxd5

Niet gedwongen natuurlijk, maar anders moet wit voortdurend rekening houden met allerlei breekzetten in het centrum. 14…cxd5 15.Ld3 Pb8!

Op weg naar c6, een ideaal veld voor het paard.

16.Pa4

Probeert zwart verder in te snoeren. Ongetwijfeld zullen ingewikkelde varianten als 16.

Jorden van Foreest.

Benjamin Bok.

e4 Pc6!? 17.e5 Pxd4 18.Db6 Dxb6 19.axb6 Pxf3+ 20.Ke2 Pd4+ 21.Kf1 Taa8 beide spelers heel wat tijd hebben gekost.

16…Pc6 17.Pb6 Pd7 18.f4!? Wit gaat all-in, veiliger was 18. Pxd7 Dxd7 19.0-0 en wit loopt geen enkel gevaar.

18…Pxb6 19.axb6 Opnieuw de scherpste. 19…Ta8 20.Ta4 a5!

r+-wq-trk+ +p+-+pzp-zPnvlp+p+ zp-+p+-+R+-zP-zP-+ +Q+LzP-zP-zP-vL-+-zP +-+-mK-+R

Met een simpel plan: een stuk naar b4 brengen en dan pion b6 oppeuzelen. Wit probeert nog een wanhoopsaanval.

21.h4 Lb4 22.h5 gxh5 23.g4

Dxb6

Dreigt …Lxd2+ met damewinst, de witte aanval komt door al dit tijdverlies niet echt van de Vervolg

grond. 24.Kd1 Tfc8 25. gxh5 Dc7 26.Lc3

Nu gaat het hard. Taaier was 26.Ta1. 26…Lxc3 27.bxc3

Cursuskalender

De KNSB start in het voorjaar 2018 weer met een aantal cursussen. Hieronder treft u een overzicht van de geplande cursussen aan.

Geen cursus bij u in de regio? Vraag deze aan! Cursussen gaan van start bij een minimale bezetting van 8 deelnemers.

Nadere informatie over de kadercursussen is te verkrijgen bij de opleidingsfunctionaris van de KNSB Sacha Schiermeier, sschiermeier@schaakbond.nl, 023-5254025. Een uitvoerige beschrijving van de cursussen is te vinden op www.schaakbond.nl/opleidingen.

Zo op het eerste gezicht heeft wit de zaak redelijk beveiligd, maar de schijn bedriegt. 27…Pb4!

Zwart komt binnen zonder kloppen. De pion op c3 hangt, en op 27.cxb4 volgt natuurlijk 27… Dc1+ 28.Ke2 Dxh1. 27.Kd2 Pxd3 28.Kxd3 b5 29. Ta1 b4 30.Thc1 bxc3 en wit gaf op, na 31.Txc3 Dxc3+ 32.Dxc3 Txc3+ 33.Kxc3 Kh7 resteert een kansloos toreneindspel.

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

13...b5

Het meest logische vervolg op Bacrots vorige zet. Mogelijk is het rustige 13...De7 (2 punten) waarna wit een tikje beter staat. Zwart loopt op zijn minst risico na 13...b6 (1 punt) 14.Pe5!? (ook goed is 14.e4 Lb7 15.e5)

14...Lb7 (wit staat goed na 14... Pxe5 15.dxe5 Dc7 16.f4 Lb7 17.Pe4 c5 18.Pd6) 15.Lxe6 (15. Pxf7!?) en nu heeft zwart nog net 15...Pxe5 16.dxe5 De8! maar het blijft eng, bijvoorbeeld 17.Lc4 Lxe5 18.Pe4 Lxh2+ (18... b5) 19.Kxh2 Dxe4 20.Td7. 14.Ld3 Lb7 15.Le4

Opvallend genoeg kan wit het

bevrijdende ...c5 niet voorkomen met 15.Pe4. Zwart krijgt voldoende tegenspel na 15...c5!

16.dxc5 (16.Dxb5 Tb8) 16...Pxc5!

17.Pxc5 (17.Dxb5 Pxd3 18.Dxb7 Pxe1 19.Txd8 Pxf3+ 20.gxf3

Taxd8 is iets beter voor wit.)

17...Lxf3 18.gxf3 Dg5+. 15...Tb8

Andere goede zetten zijn: 15... Db6 en 15...a6 . Beide 5 punten.

16.a3 a5

Bacrot wil tegenspel ontwikkelen op de damevleugel. Belangrijk is ook dat de dameloper in de toekomst via de diagonaal a6–f1 actief kan worden. Opnieuw zijn er in deze evenwichtige stelling redelijke alternatieven: 16...a6, 16...Db6 en 16...De7. Ook 5 punten.

18 november Scheidsrechter 1 Paul Peters Doetinchem

23 november Schaaktrainer 2 Dolf Meijer Roosendaal

9 december Themadag Utrecht

8 januari Schaaktrainer 1 Jop Delemarre Purmerend

februari Schaaktrainer 1 Pascal Losekoot Maarssen

17.Pe5 -tr-wq-trk+ +l+n+pvl-

Bauer probeert de stelling te verscherpen - ook de witspeler zou bij winst op de gedeelde eerste plaats terechtkomen! 17...Pxe5

Zwart kan hier ook zijn fianchetto-loper opgeven met 17... Lxe5 (ook 4 punten) na 18.dxe5 De7 hangt pion e5 en

komt ...Pc5 eraan. Zwart staat prima na 19.f4 Pc5 20.Dc2 b4. Minder aantrekkelijk is 17...Dc7 (2 punten) zowel vanwege 18. f4 als vanwege het onduidelijke offer 18.Pxg6 fxg6 19.Dxe6+ Kh8 20.Dxg6 Pf6 waarna het objectief wel ongeveer gelijk zal zijn.

18.dxe5 Db6

Deze zet biedt zwart meer mogelijkheden om er wat van te maken dan 18...De7 (2 punten) 19.f4 c5, of 18...Dc7 (2 punten) 19.f4 c5 (19...Tfd8 20.Dc2!; 19... b4 20.Pa4) 20.Lxb7 Dxb7 21.Dc2 Tfd8 22.Pe4 Lf8. 19.f4

Hier lijkt 19.Lxg6 een interessante poging, na 19...fxg6 20.Dxe6+ Kh8 (20...Kh7 21.Td6!) 21.Dxg6 Lc8 22.e6 Dc5 ontstaat

een heel onduidelijk stelling. Zwart kan echter ook 19...Lxe5 of 19...Dc7 20.Lb1 Dxe5 spelen. Wit staat dan zeker niet beter. 19...Tfd8 20.Kf2 b4

Het is tijd om tot actie over te gaan. Ook mogelijk is 20...g5!? (6 punten) 21.g3 b4. De kansen zijn ongeveer gelijk na 20...La6 (3 punten) 21.Dc2 c5 22.Lf3 (om vervolgens Pe4 te spelen).

21.Pa4

21.axb4 axb4 22.Pa4 Db5 23. Txd8+ Txd8 24.Td1 Txd1 25. Dxd1 La6 geeft zwart een plezierige stelling, alhoewel wit het moet kunnen houden.

21...Db5

Dit is een uitstekende zet, maar alleen te spelen wanneer u gezien heeft wat er op 22.Ld3 volgt. Wit staat een tikje beter na 21...Dc7 22.axb4 Txd1 23. Dxd1 axb4 24.Pc5. De zwarte stukken staan ongelukkig na 21...Da7 22.Txd8+ Txd8 23.Td1 Txd1 24.Dxd1 Lf8 25.Dd8.

22.axb4

Op 22.Ld3 volgt een sterk kwaliteitsoffer: 22...Txd3! (maar niet 22...Dd5 vanwege 23.Lc4 De4 24.Pc5 met stukwinst.) 23.Txd3 c5 en zwart heeft uitstekende compensatie.

-tr-tr-+k+ +l+-+pvl-+p+p+pzp zpq+-zP-+NzP-+LzP-+ +Q+-zP-+-zP-+-mKPzP +-+RtR-+-

22...Lf8

Een interessant idee dat in de partij goed uit de verf komt. Bacrot laat zijn beide fianchettolopers op andere diagonalen tot leven komen. Natuurlijk is 22... axb4 (1 punt) ook goed. Maar 22...Dxb4? 23.Dxb4 axb4 24.Pc5 is beter voor wit.

23.Txd8

De witte stelling is in een praktische partij misschien wat makkelijker te spelen door hier maar gewoon 23.Pc3 Dxb4 24.Dc2 te doen. Nu staat het paard tenminste niet meer aan de rand buitenspel.

23...Txd8 24.Td1

Ook hier kan 24.Pc3. 24...Txd1 25.Dxd1 Dxb4

Bacrot kiest voor wat dynamiek: de witte loper hangt en hij probeert invloed te krijgen over de zwarte velden. Wit heeft een makkelijk verdedigingsplan na 25...axb4 (1 punt) 26.b3 en nu 26...La6 (of 26...c5 27.Lxb7 Dxb7 28.Pb2) 27.Pb2. Met 25...Lxb4 (2 punten) streeft zwart hetzelfde doel na als Bacrot, maar wit heeft het iets makkelijker: 26.Lf3 La6 (of 26...c5 27.Lxb7 Dxb7 28.Dd8+ Kh7 29.Pb6) 27.Le2.

26.Dc2

De meest logische zet. Wit kan ook nu 26.Lf3 spelen. Zwart heeft dan analoog aan de partij nog een interessante poging in 26...g5 maar na 27.g3 c5 (27...gxf4 28. exf4 levert in vergelijking met de partij niks op.) 28.Lxb7 Dxb7 29. b3 c4!? 30.bxc4 Dc6 moet wit nu niet te hebberig zijn en de activiteit van de loper inperken met 31.c5 (31.Dc2? Dh1!) 31...Lxc5

32.fxg5 hxg5 33.Dd8+ Kh7 hoort in remise te eindigen.

26...g5

Een prima poging om de spanning een beetje op te voeren. Zwart kan ...g6–g5 ook voorbereiden met zetten als 26...Le7 of 26...Kg7. 5 punten voor een van deze zetten.

27.b3

Na deze zet krijgt zwart echt kansen. De witte koning komt nu onveilig te staan. Juist was 27.g3.

27...gxf4 28.exf4 Dd4+

Ook goed is eerst 28...La6 (4 punten) de zwakke zwarte c-pion is onbelangrijk - het gaat om de witte koning!

29.Kf3

Ook na 29.Kg3 De3+ 30.Lf3 Lb4

31.Pb2 Le1+ krijgt wit het moeilijk.

29...La6

Heel goed! De onaanzienlijke loper die zo lang niks heeft staan te doen op b7 komt in het spel met grote kracht. Na andere logische zetten kan wit zich nog verdedigen. Bijvoorbeeld: 29... h5 30.Dd3; 29...Dg1 30.h3; 29... Le7 30.Dd3.

30.Lxc6

Begrijpelijk maar hierna is de aanval zeker niet meer te keren. Taaier was 30.Pb2 maar na 30... Lc5 heeft wit het nog steeds heel zwaar. Hetzelfde geldt voor 30...c5 met onder andere als plan om met 31...c4 een vrije a-pion te creëren: 32.Pxc4 a4.

30...Lb4

Ook sterk is 30...h5 (eveneens 6 punten) om de witte koning alvast een vluchtveld te ontnemen.

31.Le4 Ld2

Zo sterk kunnen twee lopers zijn. Merk op dat wit in feite met een stuk minder speelt (het paard op a4 doet niet mee). Ook hier was 31...h5 (5 punten) een sterk alternatief. En ook na 31...Dg1 (4 punten) wint zwart: 32.Pb2 Df1+ 33.Kg3 (33. Ke3 Lc5+!) 33...Le1+ 34.Kh3 Dxf4 35.g3 Dxe5.

32.Dc5 Da1

De enige zet om te winnen. Niet 32...Dd8 33.Dd6.

33.Dd6

33.Kg3 De1+ 34.Df2 faalt op 34...Lxf4+!.

33...Dd1+ en wit gaat mat en gaf op. Ook winnend was 33...Df1+ (2 punten) 34.Kg3 Dxf4+.

0–1

Recht toe recht aan

In een partij tussen Checkhov en Kamsky (2014) speelde wit hier 10.c5 en liet zwart ruilen op b3. Na 11.axb3 was Ta1 actief. (Het vervolg was 11…a6 12.b4 0-0 13.b5). Als wit slaat op b6 wordt na 10…axb6 Ta8 actief. In beide gevallen staat het wel ongeveer gelijk.

Combineren

Diagram 1

Fiszer - Franc 1.Ph5+ Kh8 2.Df6+ 1-0

Diagram 2

Anghel - Pecorini 1.Dxd4! 1-0

Diagram 3

Van den Brink - Hercog 1...Dg1+! 0-1

Diagram 4

Makkar - Bashirov 1.La6! en de b-pion beslist.

Diagram 5

Maltezeanu - Ziedins 1…Txf3! 0-1

Diagram 6

Maghalakeladze - Gasparyan 1.Txe8! Txe8 2.Dxf6+ Kg8 3. Ph6+ 1-0

Diagram 7

Bulgurucu - O’Gorman 1…Pxe5! 2.fxe5 Txe5+ 3.Kf1 Dh3+ 4.Kg1 Tae8! 0-1

Diagram 8

Brilej - Chivulescu

1.dxc6! Txd1 2.cxb7 Kxb7 3.La6+ Kb8 (ook na 3…Ka7 wint 4.Dc6) 4.Dc6 1-0

Ch ESS b ASE A CC o UNT:

Altijd en overal

toegang tot de gehele

ChessBase wereld!

NiEUWE FRiTZ TRAiNERS

PlAyChESS

Online schaken tegen de rest van de wereld

liVE DATAbASE

Professionele recherche:

8 miljoen partijen online

My GAMES CloUD

Alles op één plek

Centraal opslaan

FRiTZ oNliNE

Het Schaakprogramma in de browser

Simon WilliamS:

The TacTical chigorin

Als u de partij opent met de Tsjigorin maakt u vanaf de eerste zet duidelijk dat u wilt winnen. Na 1.d4 d5 2.c4 Pc6 vliegen de zwarte stukken over het bord en zetten wit al vroeg in de partij onder druk. Deze opening is ideaal voor spelers die graag aanvallen en niet bang zijn om ongebruikelijke stellingen te spelen. Deze DVD laat u uitgebreid en duidelijk zien hoe u deze opening op de juiste manier en met veel plezier kunt spelen. Simon Williams beschrijft alle belangrijke plannen die u nodig heef; zelfs als u bepaalde concrete zetten in een variant niet meer weet, heeft u altijd de juiste plannen in uw hoofd. U zult veel plezier hebben met deze DVD en u gaat automatisch een stuk beter spelen nadat u deze lessen hebt gevolgd.

Laat uw innerlijke Tal of Shirov los met de Botwinnik variant en de steun van Erwin l’Ami. Ontwikkel samen met Simon Williams en zijn tips voor de Tsjigorin verdediging een verrassend wapen tegen 1.d4. Leer hoe u een klein voordeel kunt verzilveren met de hulp van Sergei Tiviakov, een expert op technisch gebied.

tegen het Engels en de Reti. De grootmeester uit Zwitserland analyseert de belangrijkste theoretische varianten en laat een aantal partijen zien. Natuurlijk zit de duivel in de details en u moet veel trainen- daarvoor is echter het interactieve feedback gedeelte met veel gedetailleerde vragen zeer geschikt. Yannick Pelletier geeft feedback op uw zetten en biedt alternatieven en voorstellen aan.

ISBN: 978-3-86681-614-5 29,90 € chriSTian Bauer: STrike firST

WiTh

ViDEoS

Privé lessen van de meesters

oPENiNGS

Zo leer je openingen

TRAiNiNG

Combineren, offeren en mat zetten

ENGiNE CloUD

Top Engines op de snelste hardware

lET‘S ChECK

Weten is mat: 200 miljoen analyses

Cb NEWS

Het schaaknieuws

portaal

ISBN: 978-3-86681-611-4 29,90 € erWin l’ami:

The BeaSTy BoTvinnik variaTion in The Semi-Slav!

Heeft u altijd al eens uw innerlijke Tal of Shirov los willen laten? Hier is uw kans! Op deze DVD wordt u meegenomen op een avontuurlijke reis door de waarschijnlijk scherpste openingsvariant die we in de schaakwereld kennen: de Botwinnik variant! Sinds de geboorte van deze opening, aan het eind van de jaren dertig in de vorige eeuw, heeft de Botwinnik variant generaties lang de belangstelling van dynamische spelers gewekt. De opening is nog steeds springlevend en wordt als de scherpste en meest principiële manier beschouwd om de zet 5.Lg5 in het semi-Slavisch te beantwoorden. ISBN: 978-3-86681-615-2 29,90 €

yannick PelleTier:

The hedgehog - a univerSal SySTem againST 1.c4 and 1.nf3

The Hedgehog (de egel) is een bijzonder openingssysteem dat door een buitengewone pionnenstructuur wordt gekarakteriseerd. Op het eerste gezicht ziet de zwarte opstelling er nogal passief uit, maar dat is bedrieglijk. Zwart wacht geduldig af, maar is in staat meteen het initiatief te grijpen en een tegenaanval te starten als wit even niet oplet. Yannick Pelletier geeft u een compleet “Hedgehog” repertoire

The Scandinavian Het Skandinavisch is een opening die op het hoogste niveau zelden wordt gespeeld. De opening leidt uw tegenstander snel op onbekend terrein en is niet zo bekend als bijvoorbeeld het Siciliaans, Frans of een willekeurig 1.e4 e5 systeem. Omdat de opening zelden wordt gespeeld, zijn veel varianten van deze opening nog niet zo ver geanalyseerd. Na 1.e4 d5 vecht zwart al voor het initiatief zonder onhandig te moeten manoeuvreren. Skandinavisch is een gezonde en vaak onderschatte opening. Zwart kan in de opening kiezen tussen agressieve of stabiele zetten en kan vaak vanuit een gezonde stelling het initiatief grijpen. Niet twijfelen mensen, kies het Skandinavisch als uw belangrijkste wapen tegen 1.e4!

ISBN: 978-3-86681-613-8 29,90 €

Sergei Tiviakov: realizing an advanTage

Elke schaker kent het probleem: je staat iets beter en weet niet precies hoe het nu verder moet. Hoe win ik de partij? Op deze DVD beantwoordt de auteur de vragen op dit bijzonder lastige gebied van de schaakstrategie en houdt de psychologische en technische aspecten in het oog. Veel verschillende factoren worden belicht en zorgvuldig beschreven: de keus van het juiste plan, de betekenis van het centrum, hoe om te gaan met ruimtevoordeel, het principe van twee zwaktes , veranderen van de pionnenstructuur enz. Er wordt tevens ruim speciaal aandacht besteed aan een belangrijk en lastig onderwerp : wanneer moeten de juiste stukken worden geruild? Geschikt voor spelers van alle leeftijden en speelsterkte.

ISBN: 978-3-86681-616-9 29,90 €

CHESSBASE GMBH · Osterbekstr. 90a · 22083 Hamburg · Germany

E-Mail: info@chessbase.com · www.chessbase.com c hessBase o nline-Shop: shop.chessbase.com