Schaakmagazine 2017 - augustus by schaakbond

NK-titels voor Van Wely en Haast

Bok sterk op EK

Begon met een postzegel

Bewegend Hout

Schaakspel opgelost in 2035

Webwinkel

Leermethode van Wijgerden/Brunia Werkboeken

Voor clubs, scholen en de rest van schakend Nederland!

Schaakvaderverhalen

In dit boekje beschrijft Sake Jan de Boer zijn leven als vader van een talentvolle schaker. Maar met name ook zijn eigen avonturen als minder getalenteerd schaker.

€ 14,-

Stap 3 vooruitdenken

Een boekje dat de onderwerpen die in stap 3 geleerd zijn toetst op een manier die het vooruitdenken verbetert. Handig voor de overgang van boek naar bord.

Square4Chess

Adoe Toean Blanda, U staat schaakmat!

Magnetisch Reis Schaakmapje Een klein magnetisch schaaksetje met platte stukken. Makkelijk mee te nemen. Dicht te klappen tijdens een partij! Schaakklokken

Een hele leuke maar vooral ook leerzame schaakvariant op een klein bord. Bevat ook individuele opdrachten en is makkelijk mee te nemen.

Een mooi boekje dat verhaalt over de geschiedenis van het schaken in Nederlands-Indië.

Buitenschaakspel in draagtas Een mooi tuinschaakspel, dat makkelijk mee te nemen is naar bijvoorbeeld het park. Koningshoogte 23 centimeter, velden van ongeveer 10 cm. Oprolbaar bord

Kies voor beide kanten je eigen kleur en zorg zo voor een vrolijk schaakspel ideaal voor kinderen. Staunton 5 stukken, Koningshoogte 93 mm.

U kunt online bestellen, per e-mail of telefoon. Ook kunt u een compleet bestelformulier per post laten toesturen. Bestelling worden verzorgd door Schaak en Go Winkel Het Paard, Haarlemmerdijk 173, 1013 KH Amsterdam. Tel: 020 6241171, email: info@schaakengo.nl. Bij afname van grotere aantallen geldt een korting. Bezoek voor details de website. € 14,95

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang 124 – no 4 – augustus 2017

Hoofdredacteur

Jeroen Bosch

Aan dit nummer

werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Harry Gielen (foto’s)

Herman Grooten (foto)

Jan Krabbenbos (foto)

Lennart Ootes (foto’s)

Bart Stam (foto’s)

Eric van Breugel (foto’s)

Monique van de Griendt (foto’s)

Benjamin Bok

Jeroen Bosch

Tom Bus

Herman Grooten

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Sacha Schiermeier

Bart Stam

Monique van de Griendt

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Loek van Wely

Gerjos Weelink

Redactieadres

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

E-mail

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Sluiting kopij 20 september 2017

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem tel: 023-5254025

E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl Internet: www.schaakbond.nl

Informatief

Voorloper

Toernooien

Vormgeving & Lay-out

Interface Communicatie, Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Cover: Nederlands Kampioenen

Loek van Wely en Anne Haast, foto’s Harry Gielen

Schaaktechniek

Geluk

Het woord geluk kent twee betekenissen waarbij de ene teruggaat op een emotie of een gevoel, en de andere verwijst naar toeval. Beide betekenissen kunnen heel goed op ons schaakspel van toepassing zijn.

De gelukkige winnaars van de door Deloitte gesponsorde Nederlandse Kampioenschappen schaken zijn Loek van Wely en Anne Haast (welke betekenis van ‘gelukkig’ van toepassing is mag u zelf kiezen). U leest er uitgebreid over in dit nummer. De titels werden zowel bij de mannen als bij de vrouwen beslist in een tiebreak bestaande uit twee snelschaakpartijtjes. Loek stond zeker niet beter toen Sipke Ernst in de tweede partij een blunder maakte. Anne stond twee keer verloren, maar profiteerde goed van twee misgrepen van Tea Lanchava.

Donner zei het al: ‘schaken is en blijft een geluksspel’. Toch is er meer aan de hand, want het is natuurlijk geen toeval dat Anne al vier NK-titels op haar erelijst heeft staan, en Loek zelfs al acht! Niet voor niks wordt aan oud-wereldkampioen Capablanca de uitspraak toegeschreven dat ‘de sterke speler altijd geluk heeft’. Hoe dan ook stralen beide kampioenen geluk uit op de cover van dit nummer.

Bondsraad besluit tot uitbreiding KNSB-competitie

Op 17 juni heeft de Bondsraad met een ruime meerderheid besloten tot scheiding van de regionale bondscompetities en de KNSB-competitie, en tot uitbreiding van de KNSB-competitie. Alleen de HSB stemde tegen. Met ingang van het seizoen 20182019 betekent dit dat er afhankelijk van het aantal teams (en hun niveau) er meerdere KNSB-klassen (4e, 5e etc.) bijkomen. Na twee jaar wordt de nieuwe opzet geëvalueerd. De kern van dit besluit is de gedachte dat alle leden (onafhankelijk van hun niveau!) kunnen kiezen uit spelen op zaterdag in de KNSB-competitie, spelen in de regionale competitie (meestal ’s avonds en doordeweeks) of, als zij dat willen, deel kunnen nemen in beide competities.

Om goed beslagen ten ijs te komen zullen alle verenigingen kort na de start van het komende competitieseizoen nader worden geïnformeerd. Daarbij zal aan alle verenigingen gevraagd worden om een inschatting te maken van het aantal teams dat zij in het seizoen 2018-2019 zullen inschrijven voor de KNSB-competitie en voor de regionale competitie.

Met sterk spel werd Benjamin Bok 15e op het EK-individueel in Minsk. Hij schrijft zelf dat hij niet te vroeg wilde juichen, maar het is duidelijk dat hij gelukkig is met zijn plaatsing voor de World Cup.

Gelukkig word je niet alleen van winnen, maar ook van allerlei activiteiten rondom het schaken. Monique van de Griendt ging op bezoek bij Godfried Couwenbergh die een mooie verzameling schaakcuriosa heeft aangelegd. In dit nummer ook een aantal teksten van Menno van Heumen (uit de bundel Bewegend Hout). Tom Bus legt uit waarom hij als bordschaker inmiddels ook plezier beleeft aan correspondentieschaak. Bart Stam bezocht het WK Computerschaak in Leiden. Geluk lijkt geen factor in de partijen tussen computerprogramma’s.

Veel geluk met dit nummer!

Jeroen Bosch hoofdredacteur

Nederlandse talenten naar EJK - Talentboek

Schaatsster Yvonne van Gennip richtte na haar succesvolle carrière het Yvonne van Gennip Talent Fonds op. Het fonds heeft onder andere een website voor crowdfunding opgericht genaamd Talentboek. Veel schaaktalenten vonden de weg naar Talentboek al en konden dankzij donateurs hun ambities waarmaken.

Van 4 tot en met 15 september wordt in Mamaia (Roemenië) de Europese Jeugdkampioenschappen georganiseerd. Nederland neemt met een grote delegatie deel aan dit EJK en op Talentboek presenteren diverse schaaktalenten zich dan ook al voor dit evenement. Via sport.talentboek.nl (talenten & teams) en zoeken op schaken vindt u de portretten.

De Nederlandse kampioenen en talenten die deelnemen aan het EJK zijn: Max Warmerdam (EK 18), Feline Waardenburg (EK 18 meisjes), Lucas van Foreest (EK 16), Robby Kevlishvili (EK 16), Liam Vrolijk (EK 16), Oele Dijkhuis (EK 16), Tyro Bekedam (EK 16), Robin Duson (EK 16 meisjes), Eelke de Boer (EK 14), Rembrandt Bruil (EK 14), Siem van Dael (EK 14), Marrit Adema (EK 14 meisjes), Khoi Pham (EK 12), Kavya Raulji (EK 12 meisjes), Eline Roebers (EK 12 meisjes), Machteld van Foreest (EK 10), Yichen Han (EK 10), en Manasvita Basa (EK 10 meisjes).

COLUMN

De kampioen en de computer Paul van der Sterren

Wat ik het meest bewonder in de topspelers van tegenwoordig is hun vermogen om zich staande te houden tegenover de nooit aflatende kritiek van dat alziende monster, dat we toen het zich voor het eerst in de arena vertoonde Het Beest noemden, maar dat tegenwoordig eenvoudig de computer heet. Vroeger was het woord van de topspelers wet. Zij maakten geen fouten, ‘vergisten’ zich hooguit wel eens of gaven achteraf toe dat het hier of daar misschien iets beter gekund had. Suggesties van lager geplaatsten werden gepareerd met ingewikkelde analyses of hooghartig genegeerd. “Ik ben de grote kampioen, dus ik heb gelijk” was hun motto. Maar tegenwoordig vraagt iedere topspeler direct na een partij, nederig en leergierig, aan zijn engine of er fouten zijn gemaakt en accepteert hij alle correcties direct. De computer heeft immers altijd gelijk. Erger nog, volgers

en journalisten die al tijdens de partij hun engines aan hebben staan, controleren eigenlijk alleen nog maar of de spelers wel de juiste zetten doen. Alles wat het ding daarbij aan fouten signaleert wordt zonder enige vorm van relativering in hun beschouwingen opgenomen. Ze gedragen zich assertief en zelfverzekerd, totaal anders dan hun collega’s uit het pre-computertijdperk.

Carlsen, Kramnik, Giri, hoe houden jullie dit vol? Ik herinner me nog goed hoe vermorzeld ik me voelde toen een waarschijnlijk naar huidige maatstaven baby-versie van Fritz me er na een partij tegen Boris Avrukh in Amsterdam 1999 op wees dat ik te vroeg had opgegeven. Het was een ervaring die mijn toch al gedeukte ego een complete knock-out gaf. Oké, ik was geen wereldkampioen en een opgeblazen ego is nooit goed, maar een topspeler moet vertrouwen in

Uitnodiging NK

Bedrijvenschaak 2017

eigen kunnen hebben. Waar halen jullie dat vandaan als je er continu op wordt gewezen dat je fouten maakt, zelfs door schakers die geen paard van een loper kunnen onderscheiden, maar wél in staat zijn de beoordeling van hun engine van -0,3 naar 3,0 te zien uitschieten? Hebben jullie het niet meer nodig om je aan alles en iedereen superieur te voelen? Zijn jullie hersenen flexibeler geworden? Behoren jullie misschien tot een nieuwe mensensoort, die is geïntegreerd met de computer, die zich niet door die grote digitale allesbeterweter gekleineerd voelt, maar er integendeel juist sterker van wordt? Mijn bewondering voor jullie is groot, mijn onbegrip nog veel groter. En mijn computer kan het me niet uitleggen.

Olympiade voor blinden en slechtzienden

Op zaterdag 24 juni werd de finale gespeeld van het NK Internetschaak 2017. En wat voor een finale! Met zeven van de acht deelnemers aan het Deloitte NK schaken werd dit Internet NK meteen een interessante digitale warming-up. Na twee ronden was het tijd voor twee spannende halve finales: Loek van Wely-Jorden van Foreest en Ivan Sokolov-Erwin l’Ami. De spelers die als eerste 4 winstpartijen wisten te boeken gingen naar de finale. In beide matches waren uiteindelijk 11 partijen noodzakelijk om tot een beslissing te komen. Erwin wist Ivan met 4-3 te verslaan, en Loek wist met dezelfde cijfers Jorden te bedwingen. De finale ging over 5 winstpartijen, maar was reeds na 8 partijen beslist. De grootmeester uit Woerden leek uitgeteld en moest met 0-5 zijn meerdere erkennen in Internetkampioen Loek van Wely.

Capgemini nodigt u van harte uit om deel te nemen aan het NK Bedrijvenschaak 2017 op 30 september! Het NK Bedrijvenschaak is een jaarlijks terugkerend toernooi en bedoeld voor teams van vier collega’s van bedrijven en instellingen gevestigd in Nederland. Deelname is gratis en Capgemini biedt u een lunch en afsluitende borrel aan.

Datum: 30 september 2017

Tijd: 09.15 – 18.00

Locatie: Capgemini, Utrecht Leidsche Rijn, Reykjavikplein 1

Kijk voor meer informatie en inschrijven op www.nl.capgemini.com/evenementen/nederlands-kampioenschap-bedrijvenschaak-2017. Uiterste inschrijfdatum én voor het opgeven van de samenstelling van het team (max. 5 personen per team) is 15 september 2017.

Van 19 tot en met 28 juni werd in Ohrid (Macedonië) alweer de 15e Olympiade voor blinden en slechtzienden georganiseerd. In totaal namen er 27 landen deel waaronder een Nederlands team bestaande uit Jan Boer, Pieter Couwenberg, Rick van Loy, Sergio Harnandan en Lucas de Jong, met als coach Guus Vermeulen. Nederland eindigde na 9 ronden op de 19e plaats. Het goud ging naar Rusland dat drie matchpunten meer vergaarde dan Oekraïne en Polen. Voor wedstrijdverslagen zie de website van de Nederlandse Schaakvereniging van Visueel Gehandicapten: http://www.nsvg.nl/.

NK: een zwaarbevochten zege

Ook dit jaar kreeg toernooidirecteur Paul Rump het weer voor elkaar: een sterk NK op een mooie locatie ( het Tolhuis in Amsterdam Noord) met leuke nevenactiviteiten. Anish Giri en Jan Timman ontbraken, maar dat mocht de pret niet drukken. Op dit NK werd het publiek de grote winnaar. Aan spanning, dame-offers en verrassingen geen gebrek!

In de eerste ronde viel al, zoals de Duitsers dat zo mooi zeggen, “die Vorentscheidung”. Zowel Benjamin als Jorden begonnen het toernooi slecht en met name Jorden verloor op een spectaculaire manier:

Van Foreest - Ernst r+-+-tr-+ +p+-+pmkp+p+l+nzp +-wQ-zp-wqP+-+Psnp+ +-zP-+-+-zPLsN-zPPzP tR-+R+NmK-

Stelling na 24.Dc5

Jorden heeft het al aardig ver laten komen en Sipke is in zijn element hier.

24...b6! Sesam open u!

25.Dxb6 Tab8 26.Dxa6 Ph4

27.Pe3 Txb2

Het ziet er allemaal erg dreigend uit. Meestal sta je dan met wit hier wat meer voor dan een schamel pionnetje.

28.g3 Ph3+ 29.Kf1 f5 er is nu geen houden meer aan

30.Tab1 -+-+-tr-+ +-+-+-mkQ+p+l+-zp +-+-zppwqP+-+P+psn +-zP-sN-zPn -trLsN-zP-zP +R+R+K+-

30...Dxe3! leuk voor het publiek!

31.fxe3 fxe4+ 32.Pf3 Txf3+

33.Ke1 Pg2+

En opgegeven, het is mat of zwart wint op punten na 33... Pg2+ 34.Kd2 Tf2+ 35.De2 Txe2+

36.Kxe2 Txc2+ 37.Td2 Lc4+

38.Kd1 Pxe3+. 0–1

Van Wely - Bok -+-tr-mk-+ +p+rvlp+-

43.Kg4 staat de witte koning nu erg veilig op g4! 43...Da4

51.Dxg2 Dxc4?

Pas hier gaat ie definitief de mist in. Het vrijgeven van de lange diagonaal zal fataal zijn; 51...Lc7!. 52.Db2+ Kf8 53.Dh8+ Ke7 54.Df6+ Ke8 55.Td2! Lc7 56.Th2 Td4 57.Th8+ Kd7 58. Dxf7+ Kd6 59.Th7 1–0

In de 2e ronde verloor Benjamin tegen Jorden, wiens frivole spel hem blijkbaar heel slecht ligt. Exit Benjamin.

Stelling na 37…Kf8

In een partij die tot nu toe niet al te boeiend is geweest, kom ik nu met een vrij opmerkelijk plan en in tijdnood reageert Benjamin er niet helemaal goed op.

38.Kh3!? met het idee om de koningsvleugel open te breken (of een pion op g5 weten te krijgen wat weer extra opties geeft richting veld f6).

38...Kg7 39.g4 Lxc4

Niet noodzakelijkerwijs een slechte zet, maar wel een positionele concessie omdat de b-lijn nu open komt. Als ik zwart was geweest had ik liever 39...hxg4+ 40.Kxg4 Th8 41.Th1 Tdd8 gedaan. 40.bxc4 Td3+ 41.g3 h4 Dit lijkt allemaal erg gevaarlijk 42.g5 hxg3 maar na

44.Pd6?!

Grappig genoeg had ik de beste zet wel gezien, maar als je wordt afgeleid door allerlei dwingende mogelijkheden dan is het lastig om de rust te bewaren 44.Tb1! Dxc4 45.Txb7 Th8! 46.Td7! g2 47.Txd3 Th1 48.Tg3 Dxe2+ 49. Txe2 g1D 50.Txg1 Txg1+ 51.Kf3 is even een computer variantje waarna wit beter staat.

44.Th1 dit is het meest recht toe recht aan maar zwart creëert op tijd tegenspel 44...Dxc4 45.Pf6 Lxf6 46.gxf6+ Kg8 47.Th4 g2 48.Dxg2 Td2.

44...T3xd6 45.exd6 Lxd6 46. Tcd1

Ik dacht dat dit makkelijk zou moeten winnen, maar Benjamin verdedigt zich nog lange tijd goed in tijdnood.

46...Kf8 47.De4 Dxa5 48.Dxb7 Dxc3 49.Dxa6 g2 50.Dc6 Kg7

Erwin l’Ami, wist zich na verlies in de 1e ronde tegen Erik van den Doel spectaculair te herstellen.

l’Ami - Van Wely -tr-wqr+k+ zpp+-vlpzpp -+-zpl+-+ +-+Nsn-+-+-+PwQ-+ +L+-+N+PzPP+-+PzP +K+R+R+-

Stelling na 19.Pf3

Zwart staat hier wat in de verdrukking en ik probeer mijn problemen tactisch op te lossen. Later zal blijken dat dat toch niet zo’n goed idee was. 19...Lxd5 20.Pxe5

Oude tegen de nieuwe kampioen (foto: Harry Gielen)

Na 20.Lxd5 Lf6 zou ik wel tevreden zijn geweest.

20...Lg5

Dat was het idee, wat doet wit eigenlijk nog?

21.Dxf7+!! misschien niet zo moeilijk maar optisch erg fraai.

21...Lxf7 22.Pxf7 Dc7

Nu kan wit eerst naar hartenlust wat materiaal ophalen.

23.Pxg5+ Kh8 24.Pf7+ Kg8

25.Pxd6+ Kh8 26.Pf7+ Kg8

1–0

Lang nagenieten van deze overwinning kon Erwin niet, want in de 3e ronde werd hij verslagen door de kampioen van 2016. Exit Erwin. Jorden was daarentegen weer ‘back in town’. Helaas wist hij een goede stelling tegen Twan Burg niet te verzilveren in ronde 4 en dat zijn toch dure halve puntjes. Ondertussen was, als ik het mag zeggen, outsider Erik van den Doel goed bezig. Maar in ronde 4 liet hij een grote vis glippen, sterker nog, hij liet deze vis in leven:

Van den Doel - Van Wely

15...0–0 16.Lxd4?

Wie A zegt moet ook B zeggen. Waarom Erik niet het logische 16.Tc7 speelde is mij een raadsel. Wellicht had hij de volgende tactische wending gemist waarna het initiatief bij zwart kwam te liggen. 16...exd4 17.Df3

voor onmogelijk hield. Uiteraard was ik hier 17.Lg5 van plan maar na 17...Pdxe5 18.Lxd8 Pxf3+ 19. Lxf3 Txd8 20.Df4 e5 21.De3 Pd4 22.Lxb7 Dxb7 zag ik niet hoe ik mijn problemen moest oplossen maar had het reddende 23.Tad1! (23.De4 Dxe4 24.Txe4 f5 met kwaliteitsverlies) met het idee 23...Pf3+ 24.Dxf3 gemist. 17...Pb4 18.De2 Pb6 19.Pd6 La6 20.Dd1 Pd3 21.Te4 Pxf4?

27.Td8!!

Maar dit is wel de zet van de partij. Slaan van de toren leidt of tot torenverlies of tot mat. 27...De7

27...Texd8 28.Pxd8+ Kh8 29.Tf8 mat. 27...Tbxd8 28.Pxd8+ Kh8

29.Pf7+ Kg8 30.Pd6+ Kh8 31.Pxe8. 28.Txe8+ Txe8 29.Pd6+ Kh8

30.Pxe8 Dxe8 31.e5

De eigenlijke pointe, de pion zal e6 bereiken en dus ook e7 en dus ook e8. De rest was niet al te moeilijk meer:

31...h5 32.e6 Kh7 33.a4 b5

34.axb5 Dxb5 35.Te1 Db4

36.c3 De7 37.Lc2+ Kg8 38.c4 Kf8 39.Lg6 h4 40.c5 Kg8

41.Lc2 Kf8 42.c6 Ke8 43.c7 Dxc7 44.e7 Dc6 45.Te4

Stelling na 14…Le7

Ik heb hier wat dubieuze strategische risico’s genomen en Erik had hier mij daarvoor de rekening kunnen presenteren. 15.Tc1

Niet slecht maar ik was hier meer bevreesd voor 15.Lg2 0–0 16.fxe5 dxe5 17.Lxd4 exd4 18.e5 en van zwarts controle van de zwarte velden is weinig meer over.

17...Lg5! 18.fxg5 Dxg5+ 19. Dg3 Dxd2 20.Dxd6 Tad8 21.Dg3 Tfe8 het karakter van de stelling is enorm veranderd en in tijdnood maakte Erik een fout waarna hij in een kansloos toreneindspel belandde. Had ik al gezegd dat Ivan Sokolov meedeed aan het NK? Nee? Ivan Sokolov deed dus mee aan het NK! Tot ronde 5 had hij weinig te klagen, slechte tot verloren stellingen werden remise gehouden alhoewel hij zelf van mening was dat er weinig aan de hand was. Zijn enige kans kwam in ronde 5 tegen zijn oude strijdmakker. Helaas voor hem bezondigde hij zich weer aan een oude fout: meevluggeren in de tijdnood van zijn tegenstander terwijl dat helemaal niet hoeft als je toch al zo goed staat:

Van Wely - Sokolov -tr-+-trk+ zplwqn+pvlp

Een vraagteken, niet zozeer voor de kwaliteit van de zet maar wel voor de intentie en het feit dat Ivan hier, in een goede stelling, in mijn tijdnood te snel begon te spelen en mij dus onnodig kansen gaf. Je kunt de partij niet met 2–0 winnen! 22.Txf4 Pc4?

In tijdnood zag ik niet zo snel wat ik zou moeten doen na 22... f6! en inderdaad na 23.Lh3 De7 houdt het wel een beetje op. 23.Da4 Pxe5 24.Pxe5 Lxe5

Stelling na 15...Dc7

16.Dd2 Tfd8! 17.De3?

Na deze zet kom ik van de regen in de drup. Altijd vervelend als je tegenstander de zet speelt die je

25.Pxf7 Deze had Ivan eventjes gemist.

25...Td4 26.Txd4 Lxd4 27. Ph6+ (27.Pg5!) 27...Kg7 28. Dxa6 Kxh6 29.Tb1 De5 30. Dd3 Tf8 31.Dd2+ Dg5 32. Dxg5+ en hier weet ik te ontsnappen naar een eindspel, wat niet makkelijk te winnen is. Echter had Ivan wel een betere poging moeten wagen want zoals het in de partij ging was het wel erg simpel remise te maken.

Exit Ivan dus. Nadat ikzelf in een wisselvallige en zenuwslopende partij van Jorden had gewonnen in ronde 6 waren er bij het ingaan van de laatste ronde nog drie kanshebbers over: Erik, Sipke en ikzelf. Erik moest winnen om een eventuele tiebreak af te kunnen dwingen en miste (wederom) een gouden kans:

l'Ami versloeg Van Wely (foto: Harry Gielen)

Bok - Van den Doel

r+-+k+-+ +-+-vlpzp-zPp+p+p+ zp-+-+-+-zp-zP-zP-+ +-+Q+-zPPzPKvLR+-+ +-+-+q+-

Stelling na 28…a5

29.f5?

Een bizarre zet! Maar ik denk dat beide spelers dezelfde black out hadden!

29...a4??

En na deze zet staat wit zelfs gewonnen. 29...Dxf5 30.Dxf5 gxf5 31.Lf4 0–0–0! dit moeten beide spelers gemist hebben. Alhoewel? In de partij rokeerde Erik op zet 36 alsnog lang! Voer voor psychologen!

½–½

En toen waren er nog twee over. Historisch gezien is Sipke altijd een lastige tegenstander voor mij geweest. Zo herinner ik me nog heel goed hoe ik van hem verloor in de laatste ronde van het NK 2015 en daardoor de tiebreak misliep met Anish. Maar voor het NK had ik me al voorgenomen om nu eens af te gaan rekenen met die dekselse Sipke! Het werd in ieder geval een heerlijk gevecht:

Ernst - Van Wely

20...Tfa8 21.Lxc5 Dxc5 22. Pxc4 Ta2 23.Tfe1!

Na 23.Pb2?! belandt wit in een erg passieve stelling: 23...Da3 24.

Tc2 Db3 25.Ld3 Lf8? (na 25...f5 of 25...Lh6 blijft wit lekker passief staan) ik dacht dat dit killing was maar na 26.Tfc1! La3 27.Pd1! zijn de rollen omgedraaid!

23...Lh6 24.Tcd1 Txe2 25.Txe2

Dxc4 26.Tb2 Ta5

26...Lc8 27.Txb5 Kg7 was wat safer geweest.

27.Tb4 Dc5

27...De2 28.Tb2 Dc4 29.Tb4 met zetherhaling.

28.c4 La6 29.d6

Hier bekroop me toch het gevoel dat ik beter die zetherhaling had kunnen pakken...

29...Lg5 30.g3 Ta4 31.Txa4 bxa4 32.d7?!

Beter was 32.Db8+ Kg7 33.d7 a3

34.h4 Le7 35.Td5 Dxc4 36.Dxe5+ Lf6 37.Dxf6+ Kxf6 38.d8D+ Kg7

39.Td1 Dxe4 alhoewel ik overtuigd ben dat ik dit never nooit ga verliezen.

32...Ld8 33.Db8 Da5 Hier meende ik alles weer onder controle te hebben.

34.c5

Stelling na 20. Le3

Hier begint het feest! Nu volgt een interessant pionoffer (overigens wel gebaseerd op een misrekening). Als wit het pionoffer niet aanneemt staat hij slecht.

34.Td5 De1+ 35.Kg2 Lxc4 36. Dxd8+ Kg7 met een winnende mataanval; daarom verwachtte ik hier het profylactische 34.Kg2 waarop ik wilde antwoorden met het profylactische 34...Kg7 35.Da7 a3 36.Td5 Da4 37.Td6 Lb5 38. Dxa4 Lxa4 39.Ta6 Lxd7 40.c5 en wit heeft goede remisekansen.

34...a3

34...Le2 tijdens de partij (na de

43...h6!

Vervolgens maken we even een stapje in de partij:

tijdnoodfase, als je de film even aan het terugspoelen bent) dacht ik dat dit beter was, maar het is nog niet zo simpel: 35.Tc1 a3

36.Dxe5 a2 37.Dd4. -wQ-vl-+k+ +-+P+p+p l+-+-+p+ wq-zP-zp-+-+-+P+-+ zp-+-+-zP-+-+-zP-zP +-+R+-mK-

35.Db6!!

Eerlijk is eerlijk, deze had ik niet aan zien komen en kudos voor Sipke en zijn creativiteit! Ik had mij hoop gevestigd op 35.c6 a2

36.c7 Dxc7 37.Dxc7 Lxc7 38.d8D+ Lxd8 39.Txd8+ Kg7 40.Td1 Ld3

41.Ta1 Lb1 en dan had ik Sipke veel succes willen toewensen met het verdedigen van deze stelling!

35...Dxb6 36.cxb6 Kf8 37.Td5

Ke7?

Sterker was 37...Lb7 38.Txe5 Lxb6 39.Te8+ Kg7 40.d8D Lxd8 41.Txd8 a2 42.Td1 Lxe4 43.Ta1 Lb1.

38.Txe5+ Kxd7 39.Td5+?

39.Ta5 had een pion gescheeld.

39...Kc8 40.Ta5 Lb7 41.Txa3 Lxe4 42.Te3 Lc6 43.g4?

Verhindert weliswaar Lxb6, voor nu dan, maar verzwakt zijn pionnenstructuur, en als je die b-pion op termijn toch verliest, had je beter de pion op g3 kunnen houden.

Stelling na 93...Lc3

94.Th6??

Het eindspel was technisch gewonnen, echter ik liet het uit de hand lopen en toen werd het een race. Hier had ik al gezien dat het remise zou gaan worden maar kreeg toch nog een onverwachte kans. Juist was 94.Te6! f3 95.Kg3 Ld4 96.Te8 f2 97.h8D (niet 97.Txe4+?? Kxe4 98.h8D f1P+! 99.Kg2 Pe3+) 97...Lxh8 98.Txe4+ Kxe4 99.Kxf2. 94...Lh8??

94...f3 95.h8D Lxh8 96.Txh8 f2 97.Tf8 Lf3 98.Te8+ Kd2 99.Td8+ Kc2 100.Tc8+ Kb2 101.Tb8+ Ka2 was de fraaie winstweg. Maar het was een heroïsch gevecht met het publiek als de grote winnaar!

95.Te6 f3 96.Kg3 Ld4 97.Te8 f2 98.h8D Lxh8 99.Txe4+ Kxe4 100.Kxf2

½–½

Dat betekende dat we nu veroordeeld waren tot het spelen van een blitz-tiebreak en alhoewel ik wist dat ik de favoriet was, was ik ook zeker niet in mijn nopjes omdat ik het eigenlijk al op de klassieke manier had kunnen (en moeten) beslissen. Dus uiteindelijk kwam het toch op zenuwen aan en ( gelukkig) blunderde Sipke als eerste. Sipke verdient alle lof voor zijn manier van spelen: altijd lekker frivool! Wat mijn eigen prestatie betreft, het niveau was niet al te best, het moest wel uit mijn tenen komen, maar de meest zwaar bevochten overwinningen zijn ook de lekkerste!

Van Wely wint barrage van Ernst (foto: Bas Beekhuizen)

Anne Haast toch weer Nederlands Kampioen

Zo spannend als het NK was bij de mannen - zo spannend was het dus ook bij de vrouwen! Het leek soms wel alsof er evenveel deelneemsters waren als kanshebbers op de titel. Dat blijkt al uit het feit dat Arlette van Weersel, die uiteindelijk wat ongelukkig als laatste zou eindigen, gewonnen stond tegen Anne Haast en duidelijk beter stond tegen Tea Lanchava. Laten dat nou precies de twee vrouwen zijn die na 7 ronden 5 punten verzameld hadden en een tiebreak om de titel mochten gaan spelen...

Maaike Keetman werd knap ongedeeld derde, maar liep vanwege haar start van 0 uit 2 (tegen Peng en Haast) steeds achter de feiten aan. Ook die andere tiener, Anna-Maja Kazarian, had een matige start, wellicht vanwege het net behaalde eindexamen. Kazarian eindigde sterk met 2 uit 2 waaronder een overwinning op Peng. Wanneer we de naam noemen van de recordhoudster (13 NK-titels!) dan noemen we meteen de ratingfavoriet natuurlijk. Peng had haar toernooi niet, en kwam te vaak in tijdnood. Haar klasse toonde ze door als enige Haast te verslaan. Mariska de Mie speelde voor het eerst sinds 2009 weer mee op het NK, maar begon alsof ze niet was weggeweest met 2 uit 2. En Lisa Hortensius die vorig jaar een sterk NK speelde? Zij stond na 5 ronden samen met Lanchava aan kop… Uiteindelijk werd het dus een tweestrijd tussen Haast en Lanchava, maar zo moet het tijdens het toernooi beslist niet gevoeld hebben. Een paar cruciale fragmenten.

Kazarian - Haast, ronde 1

Kazarian wist na een felle strijd af te wikkelen naar een gewonnen toreneindspel. Daarin speelde ze het niet helemaal handig (met g- en h-pionnen is oprukken het makkelijkst door de witte koning te laten schuilen achter de g-pion), maar gewonnen is het in de onderstaande stelling.

Stelling na 79...Kh8

80.Tg7?

Te snel gespeeld! Nu staat de zwarte koning pat en beschikt zwart dus over een dolle toren. Het werd remise na

80...Td5+

Het nemen van de toren is steeds pat - de toren is ‘dol’ hij kan al schaakjes gevend zich blijven opofferen aan de koning.

81.Ke4 Te5+ 82.Kf4 Tf5+

83.Kg4 Tf4+! 84.Kh5 Th4+ 85.Kg6 Txh6+ 86.Kxh6 ½–½

Juist vanuit het diagram was 80.g6!

Nu staat de zwarte koning gevangen in een matnet. Dat neemt niet weg dat Kazarian ook dan nog wat patgrappen had moeten vermijden.

80...Ta4+ 81.Ke5 Ta5+ 82.Kf6

Ta6+ 83.Kf7 Ta8 84.Te7 Tf8+

85.Ke6

85.Kxf8 is weer pat natuurlijk!

85...Td8 86.Kf6 Tf8+ 87.Kg5

Td8 88.Te5

Niet 88.h7? Td5+ en zwart heeft weer een dolle toren.

88...Tg8 89.Td5

En weer niet 89.h7? Txg6+ 90.

Kxg6 pat. 89...Te8 90.h7 en eindelijk is het punt binnen: de witte koning gaat naar h6 waarna er g6–g7 mat dreigt, en de zwarte toren kan de g-pion niet pennen over de 6e rij omdat het dan mat is op de onderste rij.

Peng - Lanchava, ronde 2

r+-+-trk+ +lsn-wqp+p p+-+-+pwQ +pzp-+-+-+-zpP+-+ zP-+-+P+-zPP+NvLPzP tR-+-+RmK-

Stelling na 19...Pc7

De stelling lijkt vrij gelijkwaardig, maar door de verzwakking van de zwarte koningsstelling

staat wit toch iets beter, vooral na Pengs volgende zet dan 20.b4!

Zo wordt de zwarte keten aangetast en de zwartveldige loper van wit sterk. 20...cxb4 21.Pxd4?

Objectief geen goede zet, maar praktisch zeker niet. De bedenktijd begon al te slinken en dan is het niet handig om een ver opgerukte zwarte vrijpion toe te laten. Na 21.axb4 Dxb4 22.Pxd4 staat wit wat beter. De vrije zwarte a-pion staat hier nog op a6 en in de partij op a3!

21...bxa3 22.Tfd1?! f6?!

Beter was 22...b4!.

23.c3 a5 24.Pc2 b4 25.cxb4 axb4 26.Pxb4!

r+-+-trk+ +lsn-wq-+p -+-+-zppwQ +-+-+-+-sN-+P+-+ zp-+-+P+-+-+-vLPzP tR-+R+-mK-

Peng speelt het in tijdnood aanvankelijk sterk. 26...Tfd8

Wanneer zwart het paard neemt dan kan ze in ieder geval niet meer winnen, maar remise

Lanchava tegen Peng (foto: Harry Gielen)

door eeuwig schaak is de meest waarschijnlijke uitslag: 26...

Dxb4 27.Td7 Tf7 28.Txf7 Kxf7

29.Dxh7+ Kf8 30.Dxc7 (Wit kan hier remise nemen met 30.Dh8+ Kf7 31.Dh7+ Kf8) 30...Tc8! 31. Db6 Db2! en nu is het zwart die eeuwig schaak geeft na 32.Ld4 Tc1+ 33.Txc1 Dxc1+ 34.Kf2 Dd2+. 27.Tdb1 Pb5! 28.h4?! Het staat ongeveer gelijk na 28.De3.

28...De5 29.h5?

Een lelijke fout, de witte dame wordt nu ingesloten.

29...g5 30.Pa2? Td2

Lanchava speelt op de aanval. Ophalen van de dame met 30... Pd6 gevolgd door ...Pf7 wint ook.

31.Td1 Tad8 32.Tf1 Te2 Onmiddellijk 32...Txf2 wint ook, maar Tea ziet het een zet later.

33.Pb4 Txf2!

Peng gaf op vanwege 34.Kxf2 (34.Txf2 Dxa1+) 34...Td2+ 35. Ke1 Dd4 36.Pd5 Lxd5 en wit gaat mat. 0–1

In de derde ronde pakte de titelverdedigster de koppositie over van De Mie.

Lanchava - Haast, ronde 3

-tr-+rvlk+ +pzpq+pzpp -sn-+l+-+ zpP+-zp-+-+-+-+-+ zP-sNPvL-zP-+Q+PzPLzP tR-+-+RmK-

Stelling na 16...Dd7

Een karakteristieke stelling uit het Engels waarin wit een tikje beter staat. Lanchava speelt nu op het initiatief:

17.Pe4 Pd5 18.Ld2

Sterker was 18.Lc5 en de witte stelling verdient de voorkeur, omdat slaan op b5 wit goede compensatie geeft: 18...Dxb5?! (18...Lh3!) 19.Lxf8 Txf8 20.Tfc1 c6?! (20...Tfc8 21.Pg5 en 20... Dd7 21.Pc5) 21.Tab1 Da6 22.Pc5 met mooi spel. 18...Dxb5 19.Tfb1?!

Wit krijgt nog steeds voldoende compensatie voor de pion na 19.Pg5.

19...Dd7 20.Pg5?!

Helaas, nu komt deze zet te laat. Met het bescheidenere 20.Lxa5 b6 21.Ld2 waren de kansen nog ongeveer gelijk gebleven.

20...b6 21.d4

Dit was de bedoeling, en het ziet er best sterk uit. Haast heeft echter goed gerekend:

21...Lf5 22.e4 Lg6 23.dxe5 Txe5

25...Pf6 26.f4

Anders staat wit gewoon een gezonde pion achter.

26...Pg4 27.Te2

Of 27.fxe5 Dc5+ 28.Le3 (28.Kh1 Pf2+ en het bekende stikmat volgt.) 28...Pxe3 29.Kh1 Pc4 met fantastische compensatie voor de kwaliteit.

27...Txg5 28.h3

Ook hier wint zwart na 28.fxg5 Dc5+.

28...Dc5+ 29.Kh1 Dc4 30.Tae1 Tb5 en zwart staat een vol stuk voor en won.

pech had dat de vele winsten die er wel degelijk inzaten nog niet zo simpel te berekenen waren achter het bord. En zoals je dat in voetbalwedstrijden ook vaak ziet, wanneer je veel kansen krijgt maar niet scoort, dan scoort de tegenstander... In de laatste ronde kwam de Tilburgse met wit al snel gewonnen te staan en kwam zo als eerste op 5 punten. Daarna moest ze toezien hoe ook Lanchava hetzelfde aantal punten bereikte.

Twee vluggertjes moesten toen de beslissing brengen, en Haast had misschien het voordeel dat ze ook vorig jaar al een tiebreak speelde om de titel. Alhoewel het meer te maken leek te hebben met de engeltjes die aan haar kant van het bord stonden. Beide potjes kenden eigenlijk een identiek verloop: Lanchava speelde sterk en snel, en kreeg beslissend materieel voordeel, Haast speelde met de moed der wanhoop verder, vervolgens profiterend van een blunder. Het slot van de tiebreak was

Het gaat allemaal net bij zwart. Het paard hangt niet vanwege de penning. De toren staat kwetsbaar, maar f4 opent ook de diagonaal naar g1, en de loper op g6 wordt net niet ingesloten.

24.Db2

Op 24.f4 Tee8 25.f5 volgt 25... Lc5+ 26.Kh1 Pe3! en zwart verliest de witveldige loper misschien wel maar bepaald niet zonder slag of stoot!

24...De7 25.Te1

25.exd5 is misschien beter, maar alleen wanneer je ziet dat wit na 25...Lxb1 over de tussenzet 26.Pf3 (26.Txb1 Txg5) beschikt, en ook dan staat zwart beter na 26...Txd5 27.Dxb1 Tbd8.

De wet van de remmende voorsprong leek nu voor Haast op te gaan. Aan ronde 4 hield ze nog een halfje over omdat Hortensius in tijdnood haar remiseaanbod (in verloren stelling) aannam. De volgende ronde vergaloppeerde ze zich echter met een veel te optimistisch kwaliteitsoffer tegen Peng. Nu waren het Hortensius en Lanchava die de kop overnamen. Lisa verloor vervolgens haar beide laatste partijen (van Kazarian en Keetman). Lanchava scoorde nog een halfje tegen Keetman en versloeg in de laatste ronde Van Weersel. In de zesde ronde had er meer ingezeten, maar in de zevende ronde zeker ook minder.

En Haast? Die kreeg in de laatste twee ronden twee keer de Siciliaanse Kan variant (1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 a6) op het bord. Met zwart kwam ze volkomen verloren uit de opening tegen Van Weersel, die echter veel tijd gebruikte en de

Haast - Lanchava, 2e tiebreak partij

Stelling na 45.Df2

45...Lg6?

Laat de f-pion doorlopen. 45... Lf7 wint eenvoudig.

46.f7 Lxf7 47.Lxf7 Maar zwart staat nog steeds een kwaliteit voor.

47...Dd7??

Nu verliest zwart zelfs nog. Een van de volgende zetten was essentieel: 47...Kg7, 47...Dd6 of 47...Tb6.

48.Df6 en zwart gaf op na 48...Tb6 49.Lg6+ Kg8 50.Dxb6 1–0

Eerste tiebreak partij (foto: Bas Beekhuizen)

Benjamin Bok plaatst zich voor World Cup!

Van 29 mei tot en met 10 juni vond in Minsk (Wit-Rusland) het EK-Individueel plaats. Op het EK is er een gouden, zilveren en bronzen medaille te winnen, maar er zijn ook 22 kwalificatieplekken voor de World Cup te verdienen. Bij de eerste 22 eindigen was dan ook mijn doel maar ik wist dat het niet makkelijk ging worden: van de 397 deelnemers waren er 171 grootmeester, en ik was als 87e geplaatst.

Ik won de eerste partij, waarna ik al in de tweede ronde gepaard werd aan een GM. Al snel stond ik goed en in de volgende stelling wist ik toe te slaan

Bok - Harutjunyan -+r+-tr-+ zppwqn+-vlk -+n+p+p+ +-+pzP-vLp -+-zP-+pzP +P+Q+-sNP+-+-zPPsN tR-+-tR-mK-

21.Pxh5 Pb4

Na 21...Pdxe5 22.dxe5 Pxe5 23.Db1 blijft wit een stuk voor. 22.Dd2

Niet 22.Db1 Pc2 waarna het een stuk onduidelijker is.

22...Db6 23.Pf6+ Lxf6 24.Lxf6 g3 25.Pg4! gxf2+ 26.Kh2 Kg8 27.Dh6

Zwart moet een onoverzienbare hoeveelheid materiaal opgeven om niet mat te gaan.

27…Txf6 28.Pxf6+ Pxf6 29. Dxg6+ Kf8 30.Dxf6+ Ke8 31. Tf1 1–0

Hierna volgden vijf solide remises tegen allemaal sterke top-50 grootmeesters. Het toernooi ging dus prima maar ik realiseerde me ook dat als ik bij de beste 22 wilde eindigen er ook partijen gewonnen moesten worden. Ik kreeg in de 8e ronde kansen tegen een jonge Oekraïense IM maar ook deze partij eindigde in remise. In ronde 9 speelde ik tegen Toms Kantans, een Let die de dag daarvoor grootmeester was gewor-

den. Ik stond na 8 ronden 63e dus een overwinning was broodnodig! Na 21 zetten stond er een curieuze stelling op het bord.

Bok - Kantans

Hier volgde een leuke tactische afwikkeling:

22.Txc4! b5 23.cxb6 e.p. Txc4 24.Txc4 Txc4 25.b7 Tb4 26.Pb6 Ik kwam dus een dame tegen een toren en paard voor en wist deze partij na wat techniek te winnen. Hierdoor schoof ik mooi op naar de 28e plaats.

In de 10e ronde kreeg ik goede kansen tegen de Rus Aleksandr Rakhmanov (2676). Dankzij een kleine combinatie won ik een pion, maar helaas wist ik dit voordeel niet om te zetten in winst. In de laatste ronde moest het dan echt gebeuren. Ik mocht het gaan proberen tegen Denis Khismatullin en alleen bij winst zou ik een kans hebben op kwalificatie voor de World Cup.

Bok - Khismatullin

1.Pf3 c5 2.e4

Via zetverwisseling zitten we dan toch in het Siciliaans!

2...d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le3 e5 7.Pf3 Le7

8.Lc4 0–0 9.0–0 Dc7 10.Lb3 Le6 11.Ph4 g6 12.Lh6 Te8 13. Dd2 Pg4

In Giri-Anand, Moscow blitz 2016, werd 13...Pbd7?! gespeeld, maar na 14.Pf5 Lxb3 15.axb3 had Anish groot voordeel en won deze snelschaakpartij.

14.Lg5 Lxg5 15.Dxg5 Dd8

16.Pf3 Dxg5 17.Pxg5 Lxb3?! 17...Pc6 is hier nog bekend waarna ik ook iets beter zou staan maar niet zoveel als in de partij. 18.axb3 h6 19.Pf3 Pd7

19...Pc6 kan nu simpelweg niet vanwege 20.Pd5 en er dreigt 21.Pc7 en 21.h3. Zwart verliest dus materiaal.

20.Tfd1 Te6 21.Pd2 Pb6 r+-+-+k+ +p+-+p+psn-zpr+pzp +-+-zp-+-+-+P+n+ +PsN-+-+-zPPsN-zPPzP tR-+R+-mK-

22.Pd5!?

Ik win nu een pion. Ook na 22.Pf1 gevolgd door f3, en Pe3 zou ik erg goed staan maar ik dacht dat het nog niet zo makkelijk was om er doorheen te komen.

22...Pxd5 23.exd5 Te7 24.Pe4 f5

Of 24...Td7 25.h3 f5 26.hxg4 fxe4 27.Te1 en wit komt een pion voor in het dubbeltoreneindspel.

25.Pxd6 Td8 26.Pc4 Pf6 27. Pb6 Tc7 28.Tac1

28.c4? ziet er logisch uit maar na 28...Td6 29.Pa4 b5 wordt de witte pionnenketen opgebro-

ken en zou ik dus snel mijn pluspion kwijtraken.

28...Td6 29.Pc4 Txd5 30.Txd5 Pxd5 31.Pxe5 Pf4 32.Kf1 Kg7

33.g3 Pe6

Ik stond inmiddels een gezonde pion voor maar het was nog niet zo makkelijk deze in winst om te zetten, zeker omdat het een dubbelpion was.

34.b4 Kf6 35.Pd3 g5 36.c3 h5 37.Te1 Th7?! 38.Te5!

De toren gaat via d5 naar de 6e rij waarna ik niet alleen een pion voor sta maar mijn stukken ook dominante posities innemen.

38...h4 39.Td5 hxg3 40.hxg3 Th1+ 41.Ke2 f4 42.Td6 fxg3

43.fxg3 Th2+ 44.Kf3 Ke7 45. Tb6 Pd8 46.Kg4 De tweede pion wordt buit gemaakt waarna de winst erg dichtbij komt.

46...Kd7

46...Td2 47.Pc5 Txb2 48.Pxb7 en wit wint eenvoudig.

47.Tf6 Td2 48.Pc5+ Kc7 49.b3 Tc2 50.Tf3 Ta2 51.Kxg5 b6 52.Pe4 Tb2 53.Kf6 Ik besloot een pion terug te geven en met mijn g-pion te gaan rennen, mede doordat het zwarte paard op d8 gedomineerd wordt is deze niet tegen te houden. 53...Txb3 54.g4 a5 55.g5 Tb1 Zwart promoveert gelijktijdig na 55...a4 56.g6 a3 57.g7 a2 58.g8D a1D maar er hangt nog een kleinigheidje: 59.Dxb3. 56.g6 Tg1 57.g7 Pe6 58.Kxe6 Txg7 59.bxa5 bxa5 60.Kd5 1–0

Eigenlijk wist ik het al op het moment dat ik deze partij won maar ik wilde nog niet te vroeg juichen en wachtte dus op de eindstand. Ik eindigde op een mooie 15e plaats en mag dus in september, samen met Anish Giri, Nederland vertegenwoordigen bij de World Cup!

Mees de Heij is de nieuwe pupillenkampioen

In Meppel werd op 17 juni de Chessity Nationale Pupillendag gehouden. De organisatie heeft zich voor drie jaar vastgelegd. Dat de lat in Nederland hoog ligt, als het gaat om het organiseren van een schaakevenement, weten we. We kunnen na deze eerste editie stellen dat ook Meppel een hartig woordje meespreekt. Tot in de kleinste details werden de diverse onderdelen geregeld.

Als vader van een schakende zoon (Tommy, zeven jaar) togen wij een middag eerder al naar het voor ons verre Meppel. Bij het oprijden van het parkeerterrein zagen we het prachtige en moderne onderwijspark Ezinge voor ons opdoemen. Daar werden wij verwelkomd door de hoofdorganisatrice, de moeder van de Nederlandse C-kampioene van dit jaar, en haar dochter Marrit Adema. Beide dames leidden ons rond en toonden vol trots hoe zij het gehele gebouw voor dit schaakfeest aan het klaarstomen waren. In het lokaal, dat was ingericht voor de liveborden, zouden alle toppers van de drie leeftijdscategorieën, de F (t/m 9 jaar), de G (t/m 8 jaar) en de H (t/m 7 jaar), met elkaar gaan strijden voor de pupillentitels.

De site waar je spelenderwijs kunt leren schaken, Chessity.nl, had zich opgeworpen als de hoofdsponsor van dit toernooi. De kinderen van de Pupillendag zijn een belangrijke doelgroep. Tijdens het toernooi waren er dan ook de nodige presentaties, workshops en schaakbattles op poten gezet. Na een korte openingsspeech gingen in aparte klaslokalen de drie leeftijdsgroepen van start. Bij het ingaan van de laatste ronde was de spanning in alle categorieën te snijden.

F-jeugd

De grote favoriete, Wendy Huang, leek haar reputatie volledig waar te maken. Met alleen de laatste ronde voor de boeg, stond zij bovenaan met 5½ uit 6. In haar kielzog vier achtervolgers met

een half puntje minder. Wendy speelde tegen haar clubgenoot bij ESV (de Eindhovense Schaakvereniging) Ivan Ponomarev. Dat werd een spannend duel, waarin Wendy twee kansen liet liggen en aan het eind – onder druk van de klok – ook nog de remise uit de weg ging. Toen was Ivan er als de kippen bij om de witte koning in een matnet te vangen. Van deze dure misstap profiteerden Lauri Maris (die Isaac Visser versloeg) en Mees de Heij die van Quint de Jong won. Zodoende eindigden er drie spelers gedeeld

punten, zodat hij tot Pupillenkampioen 2017 werd uitgeroepen. Lauri Maris kwam door dit resultaat ook voorbij Wendy zodat zij de Meisjeskampioene t/m 9 jaar werd.

Eindstand aan kop: 1-3. Mees de Heij, Lauri Maris, Ivan Ponomarev 6 4-5. Wendy Huang, Kobe Smeets 5½ 6-9. Isaac Visser, Polle van Arendonk, Matteo Petrelli, Thiemen Dekker 5

Robert Katsarov die met 5½ uit 6 alleen bovenaan stond en waren er twee achtervolgers met een halfje minder: Ansh Jakari en Max de Vreugt Pezo. De grote favoriet qua rating, Gachatur Kazarian (Helmond) was al uitgeschakeld voor de titel. Robert verloor een duidelijk betere stelling van Max de Vreugt Pezo (inderdaad de zoon van grootmeester en ex-Europees jeugdkampioen Dennis de Vreugt) die zo op een gedeeld eerste plaats terecht kwam. Omdat Ansh won van Miika Maruska, kwam hij op gelijke hoogte met Max, maar kreeg hij de titel toegewezen op basis weerstandspunten.

Eindstand aan kop: 1-2. Ansh Jakari, Max de Vreugt Pezo 6 3-4. Gachatur Kazarian, Robert Katsarov 5½ 5-7. David Madularea, Mees van Essen, Tjacko Bok 5

H-jeugd

Bij de jongste jeugd was er bij het ingaan van de laatste ronde één speler die een 100%-score in tact had weten te houden: Tommy Grooten. Maar hij kon eventueel de titel nog verspelen als hij zou verliezen van Aurelia Heukelom, die hem vorig jaar op de pupillendag in Roosendaal te slim af was geweest. Het werd een spannend gevecht, waarbij Tommy de eerste de beste gelegenheid te baat nam om een herhaling van zetten te forceren. Daarmee stelde hij de titel veilig en Aurelia werd hierdoor het beste meisje.

Eindstand aan kop:

1. Tommy Grooten 6½

2. Aurelia Heukelom 5½

3-6. Evan Gelten, Oscar Verwer, Jonathan Vijver, Vincent van Rijn, Elia Alia Jorritsma 5

Website schaakbond is vernieuwd en verdubbeld

Sommige leden zullen dit voorjaar online hebben moeten zoeken naar hun rating. De website van de KNSB is namelijk niet alleen vernieuwd maar ook verdubbeld! ‘Voor de bezoekers van de oude site betekent deze verandering ongetwijfeld dat men even moet wennen. Maar ik ben er van overtuigd dat, na verloop van tijd, iedereen weet waar hij of zij de benodigde informatie kan vinden’, aldus Eric van Breugel (verantwoordelijk voor de breedtesport en ICT). Daarnaast bevat de nieuwe site meer beeldmateriaal, heeft qua lay-out een moderner jasje gekregen én is op zowel een tablet als mobiele telefoon goed te bekijken.

SCHAKEN.NL

De website schaken.nl is sinds april 2017 de nieuwe website van de schaakbond. Deze site richt zich op de individuele (potentiële) schaker in Nederland. De site bevat allerlei nieuws over schaken, clubs, schaaktoernooien, uitslagen en ratings. Belangrijke evenementen worden aangekondigd en er wordt, zowel in tekst als

beeld, teruggeblikt op reeds gespeelde toernooien. Op schaken.nl kan men tevens de landelijke wedstrijdkalender bekijken en zijn partijen live te volgen. Door de koppeling met de ledenadministratie (ola), de nieuwe schaakkalendersite en de uitslagenserver voor competities is de website ook altijd actueel.

SCHAAKBOND.NL

De website schaakbond.nl (live vanaf 1 juni) fungeert als ondersteuningspunt voor schakers, clubs, scholen en organisatoren. Al deze actoren kunnen op schaakbond.nl terecht voor informatie omtrent de meest uiteenlopende zaken. Zo kan men zich er inschrijven voor een opleiding, of reglementen en procedures voor titelaanvragen bekijken. Bovendien verwijst de agenda op schaakbond.nl naar speciale schaakactiviteiten, zoals naar bijeenkomsten voor trainers en scheidsrechters, en naar de data voor de bondsraad.

Virtuele scheiding

Wie nu naar schaken.nl gaat, ziet op de homepage het laatste nieuws van rechts naar links aan zich voorbijschieten. Door helemaal rechtsbovenin op de knop schaakbond.nl te klikken, verhuist de bezoeker naar een tweede site, namelijk schaakbond.nl. Op het eerste gezicht lijkt dit nogal verwarrend, maar tegelijkertijd zorgt deze virtuele scheiding juist voor een stuk duidelijkheid.

Eric van Breugel: ‘Eén van de voornaamste redenen dat we naar een nieuwe site wilden overstappen, was dat we op de oude site toch wel tegen bepaalde beperkingen aanliepen. Schakers konden daar voornamelijk veel tekst en veel nieuwsberichten vinden, maar visueel gezien stelde het nauwelijks wat voor. En dat terwijl juist het visuele aspect, zéker in deze tijd, veel meer de aandacht verdient. Nieuwsberichten zijn nu altijd voorzien van foto’s. Beeldmateriaal komt ook in het midden van de homepage terug, waar altijd een overzicht van onze topschakers is te vinden.’

Eric van Breugel: ‘De keuze om als het ware met twee sites te gaan werken, is een bewuste geweest. De schaakbond kan nu, meer dan ooit tevoren, bepaalde informatie scheiden en daardoor beter inspelen op de behoeften van verschillende groepen die de site bezoeken. Op schaken.nl komen vooral bezoekers die benieuwd zijn naar uitslagen en ratings, die een club zoeken, of die op de wedstrijdkalender willen zien waar en wanneer er toernooien worden gespeeld. Daarentegen is de site schaakbond.nl meer ondersteunend van aard en is vooral gericht op clubs, scholen en toernooiorganisaties. Naast

opleidingen voor trainers en scheidsrechters, staat er op schaakbond.nl veel informatie over bijvoorbeeld schoolschaak of clubs. Door deze scheiding hopen we er voor te zorgen dat duidelijker wordt waar bepaalde informatie staat en dat bezoekers niet lang meer hoeven te zoeken.’

Jeugdkatern

In deze Voorloper:

Schaakles bij BSO

Lachen en concentreren

Goed op kampioenschappen

Tijd om goed na te denken

Mag naar het EK

Zij is 12 jaar. In 2013 was ze beste meisje bij de pupillendag in de G. Een jaar later herhaalde ze dat bij de F en weer een jaar later werd ze gedeeld 1e bij de E in Waalwijk. Met hemelvaart bij het NK D in Rijswijk werd ze opnieuw kampioene van Nederland. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van … Kavya Raulji.

Piet Peelen

“Ik vind het fijn om varianten uit te rekenen”

Kavya Raulji

Toen ze zeven jaar oud was liep ze met haar moeder over de markt.

Daar zag ze iets bijzonders. “Wat is dat?” vroeg ze. “Een schaakbord” zei haar moeder en toen moest ze thuis vertellen hoe dat ging. Zij had de spelregels van haar vader geleerd en nu kon ze die uitleggen aan haar dochter.

“Kayva vond het interessant”, vertelt moeder Shweta. Kort daarna viel een flyer in de brievenbus van schaakles bij de buitenschoolse opvang. Dus gingen ze daar kijken. “Dat was leuk!” Een paar maanden later wees meester Ron Bruins haar de weg naar de schaakclub, sv Almere. ”We kregen les en mochten spelen. Omdat ik de spelregels al kende begon ik in de groep van stap 2. Aan het eind van het seizoen deden we proefexamen en examen.” In november speelde ze haar eerste toernooi, het GP-toernooi van Almere. “Dat viel

Foto:

Lennart Ootes

me flink tegen. Ik verloor vijf keer en won maar twee partijen.” Ze verhuisden en ze ging spelen bij Bobby Fischer in Wassenaar. Ze deed mee aan de nationale pupillendag in Roosendaal. Daar werd ze zomaar meisjeskampioen van Nederland bij de G! Na een jaar verhuisden ze terug naar Almere, maar het goede contact met Bobby Fischer is gebleven. Ron Bruins heeft de belangrijkste rol gespeeld in haar schaakleven. Eerst als trainer en nu vooral als mentale coach. Shweta: “Ron is altijd heel enthousiast. Ook weet hij goed hoe hij haar moet opkikkeren als het even minder goed gaat! Want behalve successen zijn er natuurlijk ook tegenslagen. Ze heeft een goede klik met hem.” Ron: “Kavya is vrolijk en lacht gauw en graag! Achter het bord kan ze zich heel goed concentreren en dat lang vasthouden. En ze is goed op kampioenschappen.”

Vanaf de 4e stap heeft ze les van Dennis van Leusden. Die geeft haar ook apart training en gaat mee naar toernooien. “De laatste twee NK D’s hebben we voorbereid en dat ging goed!” Ze werd 3e en 1e! Ze speelde in het E- en D-team van Almere. “We speelden bij de jeugdclubcompetitie in Den Bosch in de top mee en werden 4e van Nederland.” Intern speelt ze ook bij de senioren. “Dat vind ik fijn, want dan heb je de tijd om goed na te denken. Je speelt betere partijen. Almere heeft een aangepast tempo zodat het niet te laat wordt voor de jeugd die bij de senioren speelt.” Trots: “Nu mag ik naar het EK in Roemenië. Via talentboek.nl kunt u me steunen. :-)” Wat vindt Kavya leuk aan schaken? “Ik vind het fijn om varianten uit te rekenen. Dat lukt steeds beter. Ik wil graag grootmeester worden, ook als financieel analist!”

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd van: Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

13-5-2005

Almere International school wiskunde, natuurkunde tennis van moeder sv Almere, Bobby Fischer (Wassenaar) financieel analist pizza

Partijen van Kavya

Kavya - Amelia Jonkman

NK D Rijswijk 2017

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pf3 Pc6 7.Le3 a6

8.a4 Le7 9.Le2 0–0 10.0–0 c4?!

Zwart wint ruimte op de damevleugel, maar geeft de aanval op het centrum op. Daardoor kan wit nu lekker aanvallen op de koningsvleugel, terwijl haar centrum veilig is. Zwart kon het witte centrum verder aanvallen met 10...f6 waarna wit moet ruilen: 11.exf6 Pxf6.

11.De1 f6 12.Dg3 De8 13.Ph4 Kh8 14.Dh3 Lb4 15.Tf3

De computer ziet een mooie truc: 15.f5 exf5 16.Pg6+ Dxg6 17.Lh5 met damewinst!

15...Lxc3 16.bxc3 Dh5

Verdedigen is moeilijk. Zwart kan er een stuk bij halen met 16...Pe7. 17.g4

Kavya voert de druk rustig op. De doorbraak 17.f5 exf5 18.e6 kon.

17...De8 18.Tg3 Tg8

18...fxe5 19.fxe5 Pe7 haalt een verdediger erbij.

19.Tf1 b5 20.g5 20.f5 is sterk. Er dreigt Pg6+.

20...fxg5

De stelling sluiten gaat niet:

20...f5 21.Pxf5! exf5 22.Dxh7+! Kxh7 23.Th3+ Kg6 24.Lh5+ Kh7

25.Lxe8 mat!

21.Txg5

Na 21.fxg5 g6 22.Tgf3 heeft wit de open f-lijn en dreigt de toren binnen te komen.

r+l+q+rmk +-+n+-zpp p+n+p+-+ +p+pzP-tRP+pzP-zP-sN +-zP-vL-+Q -+P+L+-zP +-+-+RmK-

21...h6

Amelia kon zich verdedigen met 21...g6.

22.Lh5! De7 23.Pg6+ Kh7 24.

Pxe7 Pxe7 25.Tg2 Pb6 26.a5

Pa4 27.Lc1 Pc6 28.Lg6+ Kh8

29.Lf7 Tf8 30.Lxe6 Lxe6 31.

Dxe6 Pxa5 32.f5 Tfe8 33.Dg6

Tg8 34.Lxh6 gxh6 35.Dxh6 mat 1–0

Stella Honkoop-Kavya NK D Rijswijk 2017

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d3 Pc6 4.c3 e5 5.Pbd2 Pf6 6.Le2 g6 7.0–0

Lg7 8.Te1 0–0 9.Pf1 9…a6 10.

Dc2 b5 11.h3 Lb7 12.Ld2 Dd7 13.Pg3 Tac8 14.Tad1 Pe8 15.

Db3 Kh8 16.Ph2 f5

Na lang manoeuvreren opent Kavya de stelling. Daarmee wint ze ruimte.

17.exf5 gxf5 18.f4 Tg8! 19.Pxf5

Met tactiek probeert wit zich te redden. Afwachten met 19.Pf3 beviel haar niet.

19...Dxf5 20.Lg4 Dg6

Zelfs 20...Dxd3 21.Lxc8 Lxc8 kon. De batterij Td1&Ld2 is niet gevaarlijk.

21.Lxc8 -+L+n+rmk +l+-+-vlp p+nzp-+q+ +pzp-zp-+-+-+-zP-+ +QzPP+-+P PzP-vL-+PsN +-+RtR-mK-

21...Pa5! 22.Dxg8+ Kxg8 23. Lxb7 Pxb7 24.Le3 Pd8 25.Pf3 Pf7

26.Lc1 Pc7 27.Tf1 Pd5 28.fxe5 dxe5 29.Ph4 De6 30.Tde1 Lh6

Kavya ruilt de lopers want ze staat materiaal voor. Hierna slaat haar aanval door.

31.Pf3? Lxc1 32.Txc1 Dg6 33.d4 Pf4! 34.Ph4 Dg5 0–1

Kavya - Sara Martinez NK D Rijswijk 2016 1.e4 c5 2.Pc3 Pc6 3.f4 g6 4.Pf3 Lg7 5.Lb5 d6 6.Lxc6+ bxc6 7. d3 Pf6 8.0–0 0–0 9.h3 Tb8

10.Tb1 La6 11.Le3 Dc7 12.De1 Tfc8 13.Dh4 Tb7 14.Ld2 Tcb8

15.b3 Dc8 16.g4 Td7

De zwarte stukken staan op de damevleugel, maar de stelling daar openen met …c5-c4 lukt niet. Wit kan dat nu al met

17.e5, maar Kavya zet eerst al haar stukken goed.

17.Kh1 Lb7 18.Tg1 De8 19.f5 Kh8 20.Tbe1 Df8 21.e5! Pd5 22.fxg6 fxg6 -tr-+-wq-mk zpl+rzp-vlp -+pzp-+p+ +-zpnzP-+-+-+-+PwQ +PsNP+N+P P+PvL-+-+ +-+-tR-tRK

23.Tef1

23.Pg5 Dg8 24.e6 valt Td7 en veld f7 aan, met winst. 23...Dg8 24.Pg5 e6 25.Pxd5 25...cxd5 26.exd6 d4+

Hier kon dan eindelijk 26...c4. 27.Kh2 Le5+

Deze verdediger kon zwart beter niet ruilen. Liever meteen de andere loper erbij halen, met 27...Ld5.

28.Lf4 Lxf4+ 29.Txf4 e5 30. Tf6 Ld5 31.Dh6 Lf7

Met dameruil, door 31...Dg7, kon zwart de druk enorm verlichten. Nu staat wit na 32. Tgf1 op winst. Zwart kan niets meer doen. Kavya dacht dat na afruil het dame-eindspel remise zou zijn. Nu, een jaar later, zou ze geen remise meer geven! ½–½

Foto: Harry Gielen

Het regent

zware stukken

Pascal Losekoot

Dat zien we ook in het eerste voorbeeld, waar zwart aan zet is.

Hoe staat het ervoor? Zwart heeft een pion meer en de bescherming van de witte

Opgaven

Opgave 1: Wit aan zet wint

Deze keer kijken we naar stellingen waar de lichte stukken zijn geruild en er behalve pionnen alleen nog zware stukken (dames en torens) op het bord staan. Dit soort stellingen hebben een eigen karakter. Het lijkt een eindspel, maar in tegenstelling tot andere eindspelen ligt het gevaar om mat gezet te worden op de loer. Veiligheid van de koning is, naast activiteit, daarom doorslaggevend!

koning is slechter dan de zwarte. Wel moet zwart opletten voor eeuwig schaak. Met 1...Tf4! wordt een vervelende dreiging in de stelling gebracht. 2.De8+ Kh7 lost niets op, de enige verdediging is 2.Te3, om op … Th4 de toren er tussen te kunnen zetten. Na 2...Tg4 is er echter een nieuwe dreiging. De enige oplossing: 3.g3. En ook nu voert zwart de druk weer op: 3...Tc4! 4.Te1 Inmiddels is de tweede rij ernstig verzwakt. Hoe zou jij nu verder gaan? Ook in het tweede voorbeeld is zwart aan zet.

De witte koning staat heel open - dat kan niet goed aflopen! 1... Dd2+ 2.Kf3 Td3+ 3.Te3 (3.Kg4 Df2 en zwart wint) 3...De1! Een kruispenning!

Je ziet dat de partij met de zwakkere koningsstelling telkens in de problemen komt. Bij de opgaven mag jij proberen hier gebruik van te maken.

Opgave 2: Zwart aan zet wint

Opgave 3: Wit geeft mat in 3

Opgave 4: Wit aan zet wint

Opgave 5: Wit aan zet wint

Opgave 6: Wit aan zet wint

2.Kh2 Te1 3.Dg8+ Kg6 4. Dxe6+ (Niet goed is direct 4. Tf6+ Kh5 5.Df7+ g6=) 4...Kh7 5.Dg8+ Kg6 6.Tf6+ Kh5 7. Df7+ g6 8.Tf5+! Kh4 (8... Dxf5 9.g4+) 9.g3 mat.

De7+ Kg6 6.De6+ Kg5 leidt slechts tot remise. Maar 1.Df7! wint, wit moet het wel nog secuur spelen: 1...Db1+

6) 1.Dc8?! Te1+ 2.Kh2 Dxd4 3.Th8+ Kg6 4.Dxe6+ Kg5 5.

5) 1.Tb8! (1.Txd7 Tf8 met een ongeveer gelijke stelling) 1... Ta8 2.Ta1! Dxa1 3.Txd8+ Txd8 4.Dxa1 1–0.

4) 1.Df4+ Df7 (of 1...Kg8 2. Te5! Kh7 3.Df8) 2.Dh6+ Kg8 3.Dg5+ Kf8 4.Dd8+ Kg7 5. Te7 wint de dame.

6.De8+ Kh7 7.De4+ Dxe4 8.Txe4 Txb2. Wit heeft de aanval overleeft, maar het eindspel is met twee pionnen minder verloren. 1) Wit geeft mat in twee met 1.De1+ Txe1 2.g3. 2) 1...Da4+ 2.Txa4 Txa4+ 3. Kb1 Th1 en mat volgt. 3) 1.Dg8+ Df8 2.Txe7+ Kxe7 3.De6 mat.

4.De5 (4.De6 Df1+ 5.Kg4 Txe3 6.Dxe3 Df5 mat) 4...Df1+ 5.Ke4 Td4+!! opgegeven, want zwart zet op de volgende zet mat. Voorbeeld 1: 4...Tc2 is niet handig, omdat wit dan eeuwig schaak heeft met 5. De8+ Kh7 6.De4+. Het sterkste is 4...Df3+ 5.Kg1 Tc2 (nu is e4 gedekt door de dame!)

NK’s scholenteams basisonderwijs

Wanneer we alle voorronden en finales meetellen dan deden er dit seizoen 10.000 leerlingen mee in de scholenkampioenschappen van het basisonderwijs. Dat indrukwekkende aantal schaaktalenten plaatste zich natuurlijk niet allemaal voor de twee finaledagen, maar druk was het wel op het NSG Groenewoud in Nijmegen! Dankzij alle vrijwilligers en de lokale schaakverenigingen SMB (Nijmegen), het Kasteel (Wijchen) en UVS (Lent) kon er lekker geschaakt worden.

Er wordt gespeeld in de categorieën middenbouw (groep 3-5) en algemeen (vooral groep 6-8). De algehele winnaar in de middenbouw werd de Nutsschool (Wassenaar) voor de Spits (Utrecht) en Het Talent (Lent). Bij de middelgrote teams won IPS (Almere) en bij de kleine teams de Ark (Haarlem).

In de categorie Algemeen slaagde De Pinksterbloem uit Amsterdam erin om de vorig jaar behaalde NK-titel te prolongeren. Met een matchpunt minder werd IPS (Almere) tweede, op slechts een bordpunt gevolgd door De Akker uit Meppel.

Foto’s: Eric van Breugel

In juni werd in de bekende Siberische schaakstad KhantyMansiysk het wereldkampioenschap voor landenteams gehouden. Het goud ging naar de Chinezen die de cruciale onderlinge wedstrijd tegen de Russen (zilver) wisten te winnen, en verder slechts twee gelijke spelen toestonden aan de Amerikanen en de verrassend goed presterende Turken. Polen veroverde uiteindelijk brons voor India. Uit het WK een overwinning van jonge Russische grootmeester Vladimir Fedoseev die dit jaar de 2700–barrière slechtte en het sterke Aeroflot open won.

Fedoseev - Gajewski, Khanty-Mansiysk 2017

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5

4.Pc3 Lb4

De Ragozin variant is bijzonder populair onder grootmeesters.

Fedoseev kiest voor een

Combineren

Karel van der Weide

-tr-+-tr-mk zpp+-+-zpp -+pwQR+-+ +-+n+-+-+q+-zp-+ zP-+N+P+-zPP+-+PzP +-mK-tR-+-

gezonde, maar bescheiden opstelling die met zetverwisseling kan leiden tot varianten uit het Nimzo-Indisch.

5.e3 0–0 6.Ld2

Tot de klassieke hoofdvarianten van het Nimzo-Indisch leidt

6.Ld3 c5 7.0–0.

6...b6

In het Poolse kampioenschap had Gajewski deze stelling met wit! Hij kreeg een miniem voordeeltje na 6...c5 7.a3 Lxc3 8.Lxc3 Pe4 9.Tc1 Pxc3 10.Txc3 cxd4 11.Pxd4

Gajewski-Tomczak, Poznan 2016.

7.cxd5 exd5 8.Tc1

In een eerdere partij speelde Fedoseev 8.Le2 Lb7 9.0–0 Pbd7

10.Tc1 a6 11.a3 Ld6 12.b4 en het werd snel remise in FedoseevMatlakov, St Petersburg 2014. De meest gespeelde zet is 8.Ld3.

8...Le7

De loper heeft zijn werk gedaan op b4 (de witte dameloper staat nu immers passief binnen de keten) en keert daarom terug.

9.Ld3 Lb7

10.0–0 Pbd7 11.Le1!?

Fedoseev wil de loper buiten de

Het SPA Chess Tournament in Amsterdam was de eerste in de serie Nederlandse zomertoernooien. Met 7,5 uit 9 won GM

1. Wit is aan zet -+-+-trk+ +p+-+lzpp+-+pwq-zp +-+ptR-+-+-zP-zP-+ zPPwQ-+-+P -+L+R+PmK +-tr-+-+-

-+r+-mk-+ tr-+q+-vlpzp-zp-+Qzp +-+p+p+-zP-zP-+p+ zPN+-tR-+-+-+-zPP+ +-+-tR-mK-

keten brengen. Na iets normaals als 11.Dc2 c5 12.Pe5 c4 staat zwart zeker niet minder. 11...c5 12.Pe5

Fedoseev dreigt nu de bekende Pillsbury opstelling (Pe5+f4) in te nemen gevolgd door een koningsaanval, maar hij kan ook met f3 verder gaan om de witte velden niet te verzwakken en om zijn zwartveldige loper naar h4 of g3 te spelen.

12...cxd4

Wit staat voor een belangrijke beslissing: gewoon terugnemen op d4, of tussendoor slaan op d7. Wat zou u doen? r+-wq-trk+ zpl+nvlpzpp -zp-+-sn-+ +-+psN-+-+-zp-+-+

Erik van den Doel. Volgens zijn website toernooizege nummer 118! De sterke Russische concurrenten Mikhail Ulybin en Evgeny

2. Wit is aan zet -mk-tr-+-+ +p+-vl-+p+-+-+p+ +-+rzp-+-+-zp-zP-+ wqPzpN+QvLP P+P+R+P+ mKR+-+-+-

5. Wit is aan zet r+-+-mk-+ +-tR-vlpzp-wq-+-sn-zp zp-zp-+-+PzpL+pwQP+ +P+-zP-+P

3. Zwart is aan zet

6. Wit is aan zet -+-+r+k+ +q+-+p+p p+-zP-+p+ +-+rsn-+-zp-+-zP-+ +-+-+-+P PzPP+N+-+

Zwart is aan zet

Gleizerov eindigden, evenals onze eigen Manuel Bosboom, op een gedeeld tweede plaats.

-+r+-trk+ +-wqn+-+p -zp-+psnp+ zp-zp-+pwQ-+P+-+-tR +PvL-+-zPP+-+-zPLzP +-+R+-mK-

4. Wit is aan zet

Zwart is aan zet

De Lezer heeft Wit

Jeroen Bosch

Erik van den Doel wint Science Park Amsterdam toernooi

Alweer voor de zevende keer werd in Amsterdam (8-16 juli) op het Science Park het zogenaamde SPA toernooi gehouden. Amsterdam bijt het spits af van een prachtige serie Nederlandse zomertoernooien. Aangevuld met Leiden, Dieren, Vlissingen en Borne(de jeugd) zorgen al deze open toernooien ervoor dat vele Nederlandse en buitenlandse schakers de zomer al schakend door kunnen komen.

In Amsterdam is er eigenlijk sprake van vier open toernooien in diverse niveaugroepen met daarnaast nog dag- en weekendvierkampen. Nieuw dit jaar was het zogenaamde NK Studenten dat (mede met steun van de KNSB) integraal werd opgenomen in het toernooi, en in combinatie met een snelschaaktoernooi voor het eerst sinds 1996 weer leidde tot een heuse individuele Studentenkampioen. De gelukkige winnaar was Colin Stolwijk die ook in de A-groep van zich deed spreken met een remise tegen grootmeester Evgeny Gleizerov.

De Russische GM en zijn collega Mikhail Ulybin waren niet de enige titelhouders die de weg naar onze hoofdstad hadden weten te vinden. Naast de ratingfavorieten Erik van den Doel en Vitaly Kunin (Duitsland) beproefden diverse vaderlandse IMs hun geluk: Manuel Bosboom, Hugo

ten Hertog, Robby Kevlishvili, Li Riemersma en Albert Blees. Met af en toe een kleine hapering wisten de favorieten de eerste ronden door te komen.

Stolwijk - Gleizerov, ronde 2

30.Tc5!

Ontneemt de zwarte dame veld f5 en dreigt onder omstandigheden Th5.

30...e5

Wit dwingt ook remise af na

30...a4 31.Tg5 a3 32.Pf6+ Kf8

33.Ph7+ (Of 33.Th5!? Lh2+!

34.Kxh2 Dxf2+ 35.Kh1 Df1+)

33...Kg8 34.Pf6+. En dat is ook het resultaat na 30...Kf8 31.Th5 Tf7 32.Dxe6 Dd1+ 33.Kg2 Df3+.

31.Tc6

Brengt weer Pf6+ in de stelling.

31...Dd1+ 32.Kh2 Nog een aardige winstpoging.

32.Kg2 Dd5+ 33.Kg1 Dd1+ is meteen remise.

32...Kf8!

En niet 32...e4+?? 33.Txc7 Txc7

staat wit al erg goed. 17.Pxf6+ Lxf6 18.Pxe6 fxe6 19.f4

Wit kan nu bogen op loperpaar en meer ruimte, maar het is vooral de zwakke pion op e6 die het voordeel van de Leidse grootmeester bepaalt. 19...Pc6 20.Lc4 Pd8 21.Lb3 Tf8 22.g4 Kf7?! 23.h4 Pc6? 24.g5 Lg7 25.f5

Stelling na 29...Df3

Zwart heeft een gevaarlijke vrije a-pion extra, maar met gepointeerd spel weet Stolwijk de GM een halfje af te snoepen.

34.Pf6+ Kf8 35.De8 mat!

33.Pf6 e4+! en remise na 34.Txc7 Dd6+! 35.Kg2 Dxc7

36.Ph7+ Kg8 37.Pf6+ ½–½

Van den DoelKevlishvili, ronde 4 -+r+r+k+

Wit heeft ongehinderd op kunnen marcheren, de penning van de e-pion doet zwart de das om. 25...Pd8 26.fxe6+ Kg8 27. Txd6! exd6 28.e7+ Pf7 29. exf8D+ Kxf8 30.Ld5 en wit staat een gezonde pion voor bij betere stelling (loperpaar!). Hij won uiteindelijk. Na zes ronden hadden de ‘usual suspects’ (de vier GMs) zich samen met Manuel Bosboom aan de kop genesteld met 5 punten. De zevende ronde leek een belangrijke waterscheiding teweeg te brengen. Van den Doel versloeg Kunin, en ook Gleizerov (tegen Bosboom) en Ulybin wisten hun partijen in winst om te zetten. Van den Doel (die van alle spelers het sterkste programma kende) wist in ronde 8 ook Ulybin aan zijn zegekar te binden, terwijl Gleizerov niet verder kwam dan remise tegen Robby Kevlishvili.

Van den Doel - Ulybin, 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pd2 Pf6 4.e5 Pfd7 5.c3 c5 6.Pgf3 Pc6 7.Ld3 cxd4 8.cxd4 f6 9.exf6 Dxf6!? De hoofdvariant is 9...Pxf6. 10.0–0 Ld6 11.Te1 0–0

Stelling na 16...Pf6

Van den Doel wist met een sluwe openingskeuze de Nederlands Jeugdkampioen van dit jaar in de problemen te brengen. In de diagramstelling

Jeroen

Deze Franse variant is een specialiteit van Ulybin en Gleizerov. Op het eerste gezicht lijkt het alsof zwart blundert in de opening vanwege 12.Lxh7+! Kxh7 13.Txe6!

Maar na 13...Lxh2+ (13...Dxe6? 14.Pg5+) 14.Kxh2 Df5

is het gek genoeg nog niet zo makkelijk voor wit. Hij staat een pion voor, maar zwart ‘dreigt’ actief spel te krijgen met ...Pd7–f6–e4/g4. Bovendien kunnen de ongelijke lopers voor aanvalskansen zorgen of eventueel het spel nivelleren. Toch lijkt deze openingsvariant me een verkeerde keuze tegen Van den Doel die een goede technicus is.

15.Pf1 Pf6 16.Te1 Kg8 17.Kg1 Beide koningen staan weer wat veiliger en Ulybin brengt nu zijn paard naar het mooie centrale veld e4.

17...Pe4 18.Pg3!

Jammer van de witte structuur, maar het is belangrijk om het actieve paard te ruilen. 18.Pe3?! Dh5 geeft zwart mooi spel: wit komt niet goed los.

18...Pxg3 19.fxg3 Wit heeft nu een soort halve pion meer, maar een die wel degelijk van belang is. Zijn

koning staat veiliger dan die van zwart en met name f3 en f4 zijn mooie steunpunten voor de witte stukken - allemaal dankzij die dubbele g-pion!

19...Df7 20.Lf4 Lf5

20...Lg4 21.Dd2 Tfe8 22.Pe5 Pxe5 23.Lxe5 eindigde uiteindelijk in remise in TomaziniGleizerov, Trieste 2013.

Th5 33.g4! Th4 34.Lf6! 1–0

Naroditsky-Gleizerov, Teplice 2014.

21...Df6 22.Dd2 Tfe8

Wit houdt wat voordeel na 22... Dxd4+ 23.Dxd4 Pxd4 24.Tad1. 23.Le3 Te7 24.Tf1 Tae8 25.Tf3 Dd6

Beter is 25...Dg6!.

26.Taf1 Le4 27.Tf4 Lg6

28.T1f3! Le4

Forceert ruil op e4, maar de ongelijke lopers verdwijnen nu van het bord en daarmee een mogelijke remisefactor.

29.Pxe4 dxe4?! 30.Tf1 Pb4

31.Df2 Td7

Wit wint na 31...Pd5? 32.Tf8+ Txf8 33.Dxf8+ Kh7 34.Lg5.

32.Tf7 Pd5? 33.Df5! Pxe3

Na 33...Pb6 34.Tf4 wint wit in de aanval. 33...Ted8 34.Lg5 wint materiaal.

Erik heeft afgewikkeld naar een gewonnen toreneindspel. Het is niet zozeer de extra g-pion (alhoewel dat wel is meegenomen) maar de actieve toren en de koning die het hem doen.

36...Tc8 37.Txb7 Tc2 38.d5 Td2 39.Ke1 e3 40.Tb3

Deze laatste zet voor de tijdcontrole is minder nauwkeurig. Winnend zijn 40.d6 Txd6 41. Txa7 Td2 42.b4 en 40.Txa7 Txb2 41.d6 Td2 42.d7.

40...Txg2 41.Txe3 Txb2 42.Te2 Tb6 43.Kf2 Kf7 44.Kf3 Tb5?! 45.Ke4 Ke7 46.Ke5 Tb1 47.Te4 Nu is alles weer duidelijk: een gezonde pluspion en actieve stukken.

47...Tg1 48.g4 Tf1 49.Ta4 Te1+ 50.Kf5 Kd6 51.Txa7 Tf1+ 52.Kg6 en opgegeven.

21.Pg5!?

Bekend was nog 21.Tc1 Tfe8 22.Pe5!? Pxe5 23.Lxe5 dit is vergelijkbaar met Tomazini-Gleizerov. Naroditsky laat op instructieve wijze zien dat de stelling onplezierig is voor zwart: 23...Tac8 24.Tf1 Dd7 25.Dh5! speelt terecht op koningsaanval vanwege de ongelijke lopers. 25...Ld3 26.Txc8 Txc8 27.Tf4! Tc1+ (27...Tf8? 28.Th4) 28. Kh2 Tc6 29.Df3! Th6+? (29...Le4) 30.Kg1 Lg6 31.Tf8+ Kh7 32.Df4

34.Dxd7 Dxd7 35.Txd7 Pxf1

36.Kxf1

1–0

In de laatste ronde volstond een snelle remise tegen Gleizerov voor de Nederlander om voor de tweede keer het Science Park toernooi op zijn naam te schrijven. Ulybin, Gleizerov en Bosboom eindigden met 7 punten op een halfje van de winnaar op de gedeelde tweede plaats.

Verhalen uit het Noorden

Zoals bekend wordt er in het noorden van ons land sterk geschaakt, maar inspiratie om te schrijven over schaken is er ook volop. Sake Jan de Boer is de vader van Nederlands jeugdkampioen Eelke de Boer (in 2017 kampioen in de C-categorie). Hij is een echte schaakvader die via tussenstappen als het schrijven van verslagen op de site van de jeugdclub, en een blog, nu dan in eigen beheer een bundel heeft uitgebracht onder de naam Schaakvaderverhalen. De veertien verhalen in de bundel gaan over schaken en over de prestaties van zijn zoon, maar toch vooral over de vader en allerlei persoonlijke observaties. Zo gaat Schaakvaderverhalen ook over voetbal en over hardrock, en kan een EJK in Praag zomaar de aanleiding zijn voor De Boer om de geschiedenis in te duiken met de aanslag op Heydrich en de Nazi-

wraakactie in Lidice. Een Cruijff-wijsheid van de schaakvader: ‘Zolang jij schaak geeft, kan hij jou niet mat zetten’. En zo is het! De bundel is te bestellen bij schaakwinkel Het Paard en schaakverzendhuis De Beste Zet, of direct bij de auteur via: sakejandeboer@live.nl. Menno van Heumen is ook lid van de NOSBO. Zijn bundel Bewegend Hout verscheen bij uitgeverij Philip Elchers. In de bundel zestien teksten en tekeningen die handelen over de schaakstukken en over bekende schaakbegrippen. De teksten zouden zeker ook gedichten genoemd kunnen worden of overdenkingen. Met permissie van de uitgever vindt u er een paar in deze SchaakMagazine (zie p.29). Bewegend Hout is verkrijgbaar via www.philipelchers.nl of direct bij de auteur via: mvh@mennovanheumen.nl.

Verhalen van een schaakverzamelaar

‘Het begon met een postzegeltje’

Godfried Couwenbergh vond in het voorjaar van 1946, hij was bijna vier, op straat een postzegeltje. Zijn vader legde uit waar het voor was. Dat werd het begin van Couwenberghs postzegelverzameling. Pas in de jaren tachtig vond de verzamelaar een IJslands schaakzegeltje ter gelegenheid van de match Spasski-Fischer. Toen ging hij verder zoeken naar ‘Schaken op Postzegels’.

Couwenbergh werd in 1963 lid van de Waalwijkse postzegelclub, later struinde hij landelijke beurzen en markten af. Toen internet kwam, werd de hele wereld bereikbaar. Zo groeiden zijn verzamelingen ‘Muziek en Schaken’, ‘Schaken in Films’, ‘Schaken op Sigarenbandjes, Suikerzakjes, Lucifermerken’ en ‘Speldjes met Schaken’. Kortom, alles met schaken moet hij hebben!

Als kind leerde Couwenbergh dammen, maar hij keerde het bord nooit om naar de schaakzijde. In militaire dienst vond hij dat de schakers zo lang nadachten. Toen hij tweeëntwintig was, legde een zwager hem toch de regels uit, maar die vergat er een paar. Bij Schaakvereniging Waalwijk verloor Couwenbergh zijn eerste officiële partij. Hij besloot meteen lid te worden - omdat hij er wat kon leren.

KNSB-speld

De 75-jarige schaakverzamelaar is inmiddels meer dan vijftig jaar lid van de KNSB en ontving de bijbehorende speld. Hij zette zich in voor SV Waalwijk als teamleider, organisator van de interne competitie en secretaris. Hij was ook secretaris van de Noord-Brabantse schaakbond en arbiter bij KNSB-wedstrijden. Couwenbergh: ‘Toen de zusjes Polgar voor het eerst in de KNSBcompetitie speelden, was ik daar arbiter. Het was een heksenketel! Normaal was er nauwelijks belangstelling voor die wedstrijden, maar toen was er ineens pers en publiek.’

‘De tweede wedstrijd die ik niet snel zal vergeten’, vertelt Couwenbergh, ‘was die tussen Eindhoven en Volmac Rotterdam, in het seizoen 1984-1985. Het was eigenlijk

maar een halve wedstrijd, omdat er al vijf partijen vooruit waren gespeeld. Volmac, dat al negen jaar kampioen was, verloor met 5½ - 4½. Daarmee werd het Brabantse Eindhoven Nederlands kampioen.’

Motiefgroep Schaken

Couwenbergh: ‘Als redacteur van het clubblad van SV Waalwijk begon ik de rubriek ‘Schaken op Postzegels’. Er ontstond discussie over een Cubaanse postzegel uit 1966. Daarop was een stelling en de namen van de wereldkampioenen Capablanca en Lasker afgebeeld. Volgens mijn bron had Lasker die partij gewonnen, volgens clubgenoot Van Bladel, die een andere bron had, was dat Capablanca. Ik heb onze vraag toen naar Schakend Nederland gestuurd, waar Haije Kramer het uitzocht.’

‘Het bleek dat Capablanca en Lasker ter promotie van de WK-match een snelschaakpartij hadden gespeeld waarin een bijzondere stelling was voorgekomen’, zegt Couwenbergh. ‘Beide spelers grepen die stelling aan om een schaakprobleem “Mat in 3” te componeren. Dat stond dus op de postzegel. Sjoerd van Ketel, destijds secretaris van de Motiefgroep Schaken, las dit verhaal en had meteen in de gaten dat ik een potentieel lid van deze club voor verzamelaars was!’

‘Een half jaar na de oprichting in 1984, werd ik lid. Later vervulde ik er tweemaal een bestuursfunctie, als secretaris en redacteur van “De Schaakkoerier”. Ik ben ook lid van de internationale “Gemeinschaft der Schachmotivsammler” (GSM). Tijdens de Interpolis-toernooien begin jaren tachtig, had ik in Tilburg een expositie met schaakprentbriefkaarten. Dan maak je snel verzamelvrienden. Met een aantal heb ik nog regelmatig contact. We hebben er een internationale vriendenkring door opgebouwd.’

Viersteden toernooi

Couwenbergh: ‘Eind jaren tachtig vond ik op een zogenaamde snuffelmarkt in De Veemarkt in Utrecht een bronzen plaquette. De handelaar in antieke spullen wist van het ding helemaal niets: vermoedelijk had hij niet eens in de gaten dat er een schaakpaard en toren op stonden. Na eerst te zijn doorgelopen, vroeg ik voor de aardigheid toch even wat dat ding zou moeten kosten. Ik liet niet merken dat het iets met schaken van

doen had, want dan wordt de prijs op een onaangename manier plots verhoogd. Na wat afdingen kon ik de plaquette in het houten kistje mee naar huis nemen.’

De plaquette, drie kilo zwaar, was aan de achterzijde gegraveerd. Het bleek de wisselprijs van een Vierstedentoernooi ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van Schaakvereniging Spangen, in 1946. Rotterdam won het eerste toernooi, vóór Utrecht, Amsterdam en Den Haag. In 1950 is er een tweede toernooi georganiseerd door Den Haag – die het ook won. Wanneer het toernooi ter ziele is gegaan en hoe de prijs op een markt terecht kwam, is onbekend.

Couwenbergh: ‘Ik vind dat dit unieke kunstwerk niet in het bezit moet zijn van een particulier, maar van de stad Rotterdam. Het gemeentebestuur stelde de prijs ooit ter beschikking. Hij is ontworpen door kunstenaar Han Rehm. Naast de schaakstukken en de Maastunnel, staan er drie nimfen op. De schaker herkent daarin natuurlijk Caïssa, die in drie fasen op sierlijke wijze van paard naar toren beweegt. Zo doe je dat als schaakgodin!’

Ströbeck en Auckland

Godfried Couwenbergh was tijdens zijn werkzame leven ambtenaar bij de Sector Financiën van de Gemeente Waalwijk. In 2001 ging hij na veertig overheidsdienstjaren met persioen – zijn dienstjaar in

Suriname telde dubbel. Met zijn vrouw Truusje maakte hij vele reizen en zij zocht enthousiast mee naar schaakmotieven. Zo belandde ze zelfs op de voorkant van het jubileumboek uit 1992 van het Duitse schaakdorp Ströbeck. Couwenbergh maakte de foto van Truusje in schaakshirt vóór het stadsmuseum.

Hun mooiste vakantie was in Nieuw-Zeeland, waar ze in Auckland een replica zagen van kapitein Robert Falcon Scotts verblijfplaats tijdens zijn expeditie naar Antarctica. Truusje Couwenbergh: ‘Daar stond een schaakspel. Godfried wilde er een foto van maken en probeerde daarvoor een stuk te verplaatsen. Maar dat bleek vastgelijmd! Kennelijk hadden ze slechte ervaringen met verzamelaars.’ Truusje geniet het meest van de kleding en sieraden met schaakmotieven en de beeldjes, borden en tegels. Lastiger vindt ze het, dat de logeerkamer opslagruimte is geworden. Een groot gedeelte van de collectie zit daar in plastic boxen.

Couwenbergh somt desgevraagd de items uit zijn verzameling op: ‘postzegels, kaarten, schaakstempels, foto’s, stereofoto’s, eerstedagenveloppen, cartoons, schaakmunten, schaaknoodgeld, telefoonkaarten, stereokaarten, ex-librissen, schaakboeken, schilderijen, prenten, speldjes, kunstvoorwerpen, strips, sigarenbandjes, filmfoto’s, posters, vaantjes, lucifermerken, suikerzakjes, puzzels, curiosa, meer dan 100 schaak-

spellen, schaakklokken, autogrammen, reclame, krantenknipsels, muziek (LPs, EPs, singles, cassettes), tegels, beelden, borden, token, tabak, documenten, gedichten, kleding (o.a. t-shirts en stropdassen), patches, romans, biografieën en overige schaakliteratuur.’

Fischers handtekening

Alle voorwerpen hebben hun verhaal. Zo is er de ansichtkaart van Fischer - tijdens de Schaakolympiade van Leipzig in 1960 - met op de achterkant zijn handtekening. ‘Daar hebben liefhebbers wel duizend euro voor over.’ Of de schaakprent uit 1698: ‘Een van de eersten en van onschatbare waarde.’ Of de grammofoonplaat van wereldkampioen Vassily Smyslov, die het toernooicomité van het Interpolis Schaaktoernooi met hem maakte en waarvoor hij weer zangles nam.

Na enkele uren en het tweede overheerlijke worstenbroodje – van een bakker die van Couwenbergh thuis schaakles krijgt - moest uw Schaakmagazine-reporter toch afscheid nemen, in het besef maar een klein gedeelte van de bijzondere verhalen te kunnen delen.

Meer informatie over de Motiefgroep Schaken is te vinden op: www.euwe.nl

CSVN wil nieuwe impulsen

In 2035 heeft computer het schaakspel opgelost

Tijdens het 23e wereldkampioenschap computerschaak in Leiden toonde

Komodo zich het sterkst, hoewel het programma niet alle onderdelen won. De technisch-wetenschappelijke ontwikkelingen gaan zo snel dat prof. dr. Jaap van den Herik verwacht dat in 2035 het schaakspel is uitgeanalyseerd.

Ondertussen probeert de CSVN de aandacht voor computerschaak in Nederland nieuw leven in te blazen.

Een interview afnemen of gewoon wat keuvelen terwijl de partijen aan de gang zijn. Dat is het grote voordeel van een bezoekje aan het wereldkampioenschap computerschaak van de ICGA (International Computer Games Association). Anders dan bij ‘gewone’ toernooien hoeven we dus niet muisstil te zijn voor een praatje met de operators en de organisatoren. Dat geschiedt in een ontspannen, harmonieuze sfeer. Want hoewel elk team wil laten zien dat zijn programma de beste is op de 64 velden, bestaat computerschaak uit een klein, select gezelschap waarvan de leden elkaar vaak al decennia kennen.

Driemaal in Leiden

In juli was de Universiteit Leiden voor de derde keer op rij gastheer van het toernooi, de 23e editie sinds 1974. Voor de kenners is dit geen verrassing. Zij weten dat prof. dr.

Jaap van den Herik hier sinds januari 2014 resideert als hoogleraar Informatica en Recht. Ook is hij verbonden aan het Leiden Institute of Advanced Computer Science (LIACS). Uiteraard was Van den Herik, die zich al sinds de jaren zeventig intensief bezighoudt met computerschaak, nauw betrokken bij de organisatie. Overigens hoopt de hoogleraar dat in 2018 een andere universiteitsstad het toernooi wil huisvesten. “Ik heb goede hoop op de VS of Taiwan.”

Tijdens de 23e editie toonde Komodo (versie 11.01) zich over de gehele linie het sterkst. De schepping van Don Dailey, Larry Kaufman en Mark Lefler won zowel de open groep als het snelschaaktoernooi. Maar operator Erdogan Günes ging niet met de volle buit naar huis, aangezien Shredder van de Duitse programmeur en operator Stefan MeyerKahlen het softwaretoernooi won.

Verschillende klassen

Jaap van den Herik en wedstrijdleider Jan Krabbenbos, tevens bestuurslid van de Computer Schaak Vereniging Nederland (CSVN), leggen de verschillen uit. Van den Herik: “In de open klasse, de WCCC, mogen teams alle beschikbare hardwaresystemen inzetten.” Jan Krabbenbos: “Vaak maken de teams gebruik van clusters van meerdere parallelle servers.”

Hoe anders is de situatie in de softwaregroep ofwel WCSC. Krabbenbos: “Hier moet elk team gebruikmaken van dezelfde hardware, in dit geval de machines die door de Universiteit Leiden beschikbaar zijn gesteld. Wel mogen zij hun openingsboeken en databases voor eindspelen gebruiken.” Van den Herik: “Er ontstaan hierdoor grote verschillen tussen beide categorieën. Om een treffend voorbeeld te geven: het programma Jonny gebruikt in de open klasse maar liefst 2400 processoren, maar in de softwaregroep kan hij er maar acht inzetten!”

‘Carlsen zou kansloos zijn’

Hoe dan ook, anno 2017 zijn schaakcomputers als Komodo en Shredder zo sterk dat Magnus Carlsen in een tweekamp met normaal speeltempo kansloos zou zijn. Operator Erdogan Günes (Komodo) denkt dat zijn broodheer, met een geschatte Elorating van 3400, zelfs met een voorgift van twee pionnen nog wint van de Noorse wereldkampioen. Voor de kenners: Komodo speelde in Leiden met zestig processoren van 2,8 gigahertz (GHz). Ook uw verslaggever moest in enkele snelschaakpartijen de overmacht van Komodo ervaren, zelfs met een kwaliteit of paard meer in de beginstelling.

Aan Jaap van den Herik en Jan Krabbenbos de vraag welke ontwikkelingen we de komende jaren kunnen verwachten. Van den Herik: “Tools als machine learning en patroonherkenning zullen steeds beter worden. Vroeger hadden computerprogramma’s een evaluatiefunctie om slechte zetten en stellingen uit eerdere partijen voortaan te vermijden. De moderne programma’s evalueren al tijdens hun partijen en combineren dit op een slimme manier met duizenden schaakpatronen.” Jan Krabbenbos: “Dankzij het Monte Carlo

Erdogan Günes operator van Komodo

fascinerende krachtmetingen tussen de sterkste schaakcomputers en grootmeesters als John Nunn, David Bronstein, John van der Wiel en Yasser Seirawan.

Zelf is Martin nog altijd gefascineerd door de fraai vormgegeven schaakcomputers met namen als Mephisto en Fidelity. “Ook al heeft iedereen tegenwoordig veel sterkere schaakprogramma’s op zijn laptop of mobiel, toch vind ik die schaakcomputers nog altijd heel fraai en intrigerend,” meent de CSVN-voorzitter. Zelf bouwt Martin op bescheiden schaal deze ‘fysieke’ schaakcomputers onder de naam Phoenix Chess Systems. “Voor veel mensen was het toch fascinerend om tegen zo’n computer te spelen, met lampjes en oplichtende velden. Zeker omdat de betere schakers destijds nog konden winnen!”

elkaar te combineren.”

Schaakspel opgelost

Met de waarschijnlijke komst van veel snellere en krachtigere optische en kwantumcomputers, zullen deze ontwikkelingen in de nabije toekomst alleen nog maar sneller gaan, meent Van den Herik: “De kwantumcomputer is waarschijnlijk in 2025 operationeel, hoewel we nu nog niet precies weten hoe we die computer moeten gaan programmeren. Maar dat is een kwestie van tijd, net als de optische computer. Ik verwacht dan ook dat de beste computers in 2035 het schaakspel hebben opgelost.”

Dergelijke ontwikkelingen hebben ook een keerzijde. Vooral in de open klasse zijn de programma’s zo sterk zijn dat er nauwelijks beslissingen vallen in de onderlinge partijen. Van de twintig partijen in Leiden eindigden er maar twee in een overwinning. In de softwaregroep waren de krachtsverschillen echter groter. Hier eindigden 15 van de 21 partijen in een overwinning voor wit of zwart.

Van den Herik erkent dat het hoge remisepercentage een probleem kan worden: “Met een ELO-rating tussen 3100 en 3500 spelen ze bijna perfect. Het wordt dus steeds moeilijker beslissend voordeel te krijgen.” Als oplossingen denkt Van den Herik aan korte bedenktijden of een verplichte openingskeuze.

Hoe dan ook, beide specialisten hopen dat Nederlandse programmeurs weer een prominente rol gaan spelen in het wereldkampioenschap. Krabbenbos: “Vroeger hadden we topprogrammeurs als Frans Morsch (Fritz, Chessbase), Ed Schröder

deelnemer was Richard Pijl met The Baron in de softwareklasse. Hij deed het niet slecht maar was kansloos tegen de professionele teams.”

Nieuwe impulsen CSVN

Ondertussen probeert de Computer Schaak Vereniging Nederland (CSVN) de belangstelling voor computerschaak in Nederland nieuw leven in te blazen. De CSVN werd opgericht in oktober 1980. “Wij proberen de fascinatie voor schaakcomputers uit de jaren tachtig en negentig weer tot leven te brengen,” zegt voorzitter Ruud Martin. “Momenteel staat ons ledental op ruim 160 maar dat zijn er in het verleden veel meer geweest.” Dat was vooral tijdens het jaar lijkse AEGON-toernooi in Den Haag met

Iets van die vroegere magie willen hij en zijn medebestuursleden graag weer terugbrengen. Martin: “Tweemaal per jaar organiseert de CSVN een gebruikers- en een programmeurstoernooi. Dat zijn altijd leuke bijeenkomsten. Ook brengen we sinds 1985 ons tijdschrift Computerschaak uit.” Maar ondanks al die inspanningen blijft het moeilijk om nieuwe leden aan te trekken, vooral jongeren.

Toch is de CSVN volop bezig met nieuwe initiatieven. “We denken dat we veel meer kunnen samenwerken met programmeurs en liefhebbers van damprogramma’s. En we gaan proberen onze achterban nog meer te mobiliseren voor onze activiteiten. Vooral de deelname en het bezoek aan de gebruikers- en programmeurstoernooien kan veel beter!”

www.csvn.nl

Komodo tegen Chiron

Ruud Martin (voorzitter CSVN) in gesprek met Jaap van den Herik

Begrijp wat u doet

De Moderne Verdediging

De tweede en tevens laatste aflevering over de Moderne verdediging sluiten we af met een opstelling waarin wit met drie pionnen op c4, d4 en e4 het hele centrum in handen neemt. We komen hierdoor meer in de banen van de 1. d4-openingen terecht.

1.d4 g6 2.e4 Lg7 3.c4 d6

soms bevrijden. (Heel interessant is om de positie van het paard op f3 te benutten met de ‘stoorzet’ 5.Lg5!? f6 6.Le3 d6 7.Pc3 Ph6 8.h3 Pf7 9.Le2 f5 In een oude partij Gavrilov-Rustemov, 1994 kreeg de zwartspeler het loperpaar in handen en hij wist dat voordeel in winst om te zetten.) 5...Pd4 6.Pxd4 exd4 Na deze ruil heeft wit zijn gewenste centrumvoordeel, maar veel brengt hem dat niet in deze stelling. Zwarts pion op d4 is wat lastig omdat wit zijn stukken niet naar natuurlijke velden kan ontwikkelen.

4.Pc3

Zwart neemt een opstelling in zoals we kennen uit het Konings-Indisch. Maar opnieuw zal hij de ontwikkeling van het koningspaard willen uitstellen. De belangrijkste reden hiervoor is dat zwart hoopt dat er snel een pionnenketen ontstaat (met pionnen van wit op d5 en e4 tegen die van zwart op d6 en e5). Hij wil dan direct ...f7–f5 kunnen spelen gevolgd door ...Pg8–f6. Ten opzichte van het Konings-Indisch zou hij dan twee zetten uitsparen. Heel interessant is als zwart meteen probeert het centrum aan te vallen met 3...Pc6. Het is zwarts bedoeling om daarna met ...e7–e5 te proberen een paard op d4 te nestelen. Wit moet nu kiezen hoe hij pion d4 gaat dekken.

4.Pf3 Vroeger had men de indruk dat het witte paard hier wel eens verkeerd zou kunnen komen te staan omdat het snel door ...Lc8–g4 kan worden gepend. Zwart zou dan zijn plan om een paard op d4 te krijgen vrij eenvoudig kunnen doorzetten. 4...e5 Zwart moet het wel zo spelen, maar hier kleven wat nadelen aan.

5.d5 In feite wil wit altijd het ruimtevoordeel pakken als hij de kans krijgt. De ruil van zijn d- tegen de zwarte e-pion kan het zwarte spel

Het meest gespeeld en ook de meest neutrale ontwikkelingszet. Maar het is de vraag of wit hiermee iets kan bereiken. In het moderne topschaak speelt men vaker 4.Pf3. Zwart beschikt hier over een aantal alternatieven: a) 4...e5 5.Pc3 (Veel zwartspeler hopen erop dat wit bereid is om een middenspel zonder dames te gaan spelen met 5.dxe5 dxe5 6.Dxd8+ Kxd8 7.Pc3 c6

zetverwisseling weer leiden tot de partij Gavrilov-Rustemov, 1994, die we hierboven al noemden. b) De ontwikkeling van het paard naar d7 heeft als belangrijkste nadeel dat zwart daarmee geen druk kan zetten op d4. Na 4...Pd7 5.Pc3 e5 6.Le2 kan zwart natuurlijk altijd nog variëren met 6...Ph6 zoals gespeeld werd in een partij NeubauerNakamura, 2009. De zwartspeler won, maar dat het ook snel mis kan gaan voor zwart, bleek in een miniatuur Van Wely-Miller, 2005, waarin wit al na 13 zetten zijn tegenstander tot overgave dwong. Dat ging zo: 7.h4 c6 (Nakamura speelde hier 7...f6) 8.h5 Pg4 9.Lg5 Db6 10.Pa4 Dc7 11.d5 Pc5 12.Pxc5 Da5+?? 13. Pd2! met stukwinst 1–0.

(deel 2)

5.Le3

Dit wordt gezien als het meest kansrijk voor wit. Natuurlijk kan wit het paard ook toelaten op veld d4 om het na 5.d5 Pd4 vervolgens meteen aan de tand te voelen met 6.Le3 c5 (Een bekende val is 6...e5 7.Pge2 c5 8.dxc6 Pxe2 om daarna met ...bxc6 te kunnen terugnemen met acceptabele stelling. Maar zwart komt bedrogen uit vanwege het gemene 9.cxb7! Deze uitstekende tussenzet bezorgt wit al bijna de winst.)

7.Pge2

r+lwqk+ntr zpp+-zppvlp -+-zp-+p+ +-zpP+-+-

Deze stelling kan zomaar in het voordeel van zwart uitvallen. Wit moet oppassen vanwege de zwakte van veld d4.) 5...Pc6 6.Lg5 (De oude variant met 6.d5 belooft niet veel voor wit. In LundinHillarp Persson, 2005 won zwart heel snel na 6...Pce7 7.Le2 f5 8. exf5 Pxf5 - riskant voor zwart is 8... gxf5 9.Pg5 Pf6 10.Lh5+ Kf8 11. Lf7!? Postny-Delchev, 2013.) 6...f6 7.Le3 Ph6 8.h3 Pf7 9.c5 met een spannende stelling in Giri-Carlsen, 2015. 9.Le2 zou trouwens met

c) Met 4… Lg4 wil zwart profiteren van de vroegtijdige ontwikkeling van het koningspaard. Maar ook aan deze loperzet kleven een paar bezwaren. Het spel kan als volgt verder gaan: 5.Le2 Pc6 6.Le3 e5 7.d5 Lxf3 8.Lxf3 Pd4 9.Lxd4 exd4 10.0–0 We zien nu twee Nederlandse topspelers als aanhanger van het witte systeem met de partijen Giri-Nepomniachtchi, 2013 (1/2), Van Wely-Vallejo Pons, 2007, (1–0) en Van WelyAronian, 2006 (1–0). 10.Pd2 kwam overigens ook nog voor in Giri-Andreikin, 2010. d) Uiteraard kan zwart elk moment overgaan naar het Konings-Indisch: 4...Pf6. 4...Pc6

(7.dxc6 Pxc6 8.Dd2 Pf6 9.f3 geeft een stelling te zien die uit de Versnelde Draak zou hebben kunnen ontstaan.) 7...Db6 Daarmee lijkt zwart zijn paard op d4 gehandhaafd te hebben. 8.Pa4 Da5+ 9.Ld2 Da6 10.Pxd4 Lxd4 11.Pc3 is geen probleem voor zwart, zoals bleek in BelovBologan, 2008.

Vroeger dacht men overigens dat er voordeel te behalen viel met 8.Pxd4 maar dat klopt niet: 8...cxd4 9.Pa4 Da5+ 10.b4 Alleen voor spelers die rating willen winnen tegen een hogere Elohouder. (10.Ld2 Dc7 11.Ld3 Hierna blijkt dat wit problemen krijgt om het paard van a4 een mooie toekomst te geven.Interessant is misschien 11.c5!? Pf6 12.Lb5+ Psakhis-Manor, 1996. - 11...Pf6 12.Tc1 0–0 en in Nickoloff-Dzindzichashvili, 1988 stond het paard op a4 niet zo goed.) Na 10...Dxb4+ 11.Ld2 Da3 12.Lc1 Db4+ 13.Ld2 kan zwart

de herhaling van zetten niet uit de weg gaan.

5...e5 6.d5

Wit maakt er een pionnenketen van en daarmee lijkt hij zwart zijn zin te geven. Toch blijkt het niet zo eenvoudig te zijn als zwart mogelijkerwijs voor ogen heeft.

Een tijdlang was het handhaven van de spanning met 6.Pge2 populair. Maar het witte paard, dat noodgedwongen naar dit veld moet omdat het op f3 gepend zou worden met ...Lg4, staat hier niet harmonieus.

Zwart kan nu de spanning opheffen met 6...exd4 (Het is een ongeschreven regel dat de opmars met ...f7–f5 pas gespeeld moet worden, als de pionnen in het centrum vastgelegd zijn. Vandaar dat 6...f5 hier wat vroeg lijkt.) 7.Pxd4 Pge7 8.Le2 0–0 9.0–0 f5 Deze stelling verdient nadere aandacht.

Zwart heeft met zijn laatste zet een verborgen strategische valstrik ingebouwd. 10.Pxc6 (Als wit nu nietsvermoedend 10. exf5?! speelt, wordt hij onaangenaam te grazen genomen met 10...Lxd4! Een zet die heel gemakkelijk te overzien is; wie geeft nou deze sterke loper voor een paard? De reden blijkt uit het vervolg: 11.Lxd4 Pxf5 12.Le3 Pxe3 13.fxe3 Zwart heeft

Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam Tel 020-6241171 Fax 020-6270885 info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl

Schaak en Go winkel Het Paard de meest complete denksportwinkel

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels • Gezelschapsspellen

de loper weer heroverd. De situatie is duidelijk: wit heeft een dodelijke zwakte op e3 gekregen, zwart heeft veld e5 voor zijn stukken en een mooie pionnenformatie. In de partij ColpeArutinian, 2009 won zwart op leerzame wijze het eindspel.) 10...bxc6 Hier zijn diverse mogelijkheden voor wit om een licht voordeeltje te behalen. Een daarvan is 11.Lf3 zoals op het bord kwam in de instructieve partij Jobava-Arencibia Rodriguez, 2005.

6...Pce7

De sprong van het paard naar d4 brengt zwart niets. Na 6... Pd4 7.Pge2 moet hij ruilen waarna wit zijn ontwikkeling al volledig heeft voltooid.

7.g4!?

Het meest principiële antwoord. Zwart stond klaar voor de opmars van de f-pion en zou dan zo ongeveer een KoningsIndiër met twee tempi meer krijgen.

7...f5 8.gxf5 gxf5 9.Dh5+

9...Pg6

Deze opmerkelijke zet blijkt tactisch gezien te kunnen. Ook 9...Kf8 is geprobeerd waarop 10.Lh3 de geijkte aanpak lijkt voor wit. 10...Pf6 11.Df3 f4 12.Ld2 Pg6 13.Lxc8 Dxc8 14.Dd3 Het is wit gelukt om zijn slechte tegen de goede loper van zwart af te ruilen in Sasikiran-Berger, en de witspeler voerde de partij gedecideerd naar winst.

10.exf5 Dh4

Wit wil natuurlijk graag op een of andere wijze profiteren van het ontbreken van een paard op f6.

11.Df3

Als curiositeit, in mijn jeugd, toen we nog uit openingsboeken theorie zaten te bestuderen, herinner ik me dat in een boek van de Russische theoreticus Boleslavsky de volgende –volgens hem vrijwel geforceerde – variant werd gegeven: 11. Dxh4 Pxh4 12.Pb5 Kd8 13.Pxa7

Lxf5 14.Pb5 Le4 15.f3 Pxf3+ 16.Pxf3 Lxf3 17.Tg1 Lf6 18.Le2 Lxe2 19.Kxe2 Pe7 20.Taf1 Lh4

21.Tg4 Pg6 22.Txh4! Pxh4 23.

Lg5+ Kc8 24.Lxh4 Txa2 25.Tf7

Txb2+ 26.Kd3 Txh2 27.Txc7+

Kb8 28.Le7

11...P6e7

In deze ‘geladen’ stelling slaagde de witspeler in de partij Sasikiran-Kakageldyev, 2005, erin om zijn tegenstander van het bord te combineren. Dat het misschien allemaal niet zo ernstig hoeft te zijn voor zwart bleek in een partij SasikiranRanola, 1998.

Belangrijkste illustratieve partijen: Giri-Carlsen, 2015. Gavrilov-Rustemov, 1994. Lundin-Hillarp Persson, 2005 Postny-Delchev, 2013. Neubauer-Nakamura, 2009. Van Wely-Miller, 2005. Giri-Nepomniachtchi, 2013. Giri-Andreikin, 2010 Van Wely-Vallejo Pons, 2007. · Van Wely-Aronian, 2006. Psakhis-Manor, 1996. Nickoloff-Dzindzichashvili, 1988.

Belov-Bologan, 2008. Colpe-Arutinian, 2009. Jobava-Arencibia Rodriguez, 2005.

Sasikiran-Berger, 2001. Sasikiran-Kakageldyev, 2005. Sasikiran-Ranola, 1998.

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op www.schaaksite.nl/ 2013/05/03/overzicht-begrijpwat-u-doet/

Videolessen in het Nederlands treft u aan onder: videos.chessbase.com/PubPoint/ List?category=Training%20TV% 20Chessbase%20Netherlands

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

Met winst!

Waarom ik correspondentieschaak speel

In het najaar van 2015 besloot ik om met correspondentieschaak te starten. Door het spelen van correspondentiepartijen hoopte ik aan de ene kant mij bekende openingsvarianten verder uit te diepen, en aan de andere kant meer kennis en begrip van nieuwe openingen te krijgen.

Mijn eerste correspondentiepartij verloor ik na het volgen van een niet geheel correcte openingsaanbeveling. Conclusie: niet blindelings afgaan op wat er in de boeken staat! Door het correspondentieschaak kan ik meer tijd en energie steken in een middenspelpositie. Door deze verdieping heb ik het gevoel gekregen dat ik de ideeën van een opening beter begrijp. Het gebruik van engines vermindert het aantal blunders sterk waardoor er in veel partijen een eindspel wordt bereikt. De studie en het spelen van deze eindspelen kan ik gebruiken voor mijn klassieke schaak. De volgende partij is om drie redenen bijzonder: 1) Mijn tegenstander speelt één van mijn lijfvarianten waardoor ik in feite tegen mijzelf speel. 2) De opening van deze partij wordt uitgebreid besproken in het boek Grandmaster Repertoire “1.e4 vs The Sicilian II” van Parimarjan Negi. 3) Deze correspondentiepartij is binnen 24 uur na het startsein van het toernooi al beëindigd!

Tom Bus - Eoin

Campbell

North-Sea/TT3 ICCF 2016

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lg5 e6 7.Dd2 a6 8.0–0–0 Ld7 9.f4 b5 10.Lxf6 gxf6 11.Kb1 Db6 12.Pxc6 Lxc6 13.f5 b4 14.Pe2 e5 15.Pg3 Dc5!

Beide spelers volgen de aanbevelingen uit het bovengenoemde boek.

16.Ld3 h5 17.h4

Riskant is het winnen van de h-pion door 17.De2 h4 18.Ph5 Ke7 19.Dg4 Lh6 20.Dxh4 Lg5

21.Dg4 a5 en zwart nam het initiatief over in RogersNevednichy, Saint Vincent 2001.

17...Lh6 18.De2 De3 19.Pxh5 Ke7

Na 19...Dxe2?? 20.Pxf6+ Ke7

21.Lxe2 staat wit twee gezonde pionnen voor.

20.Df1 Lxe4 21.Tg1!

De meeste spelers gaan voor 21.Th3 maar na 21...Lxd3 22.

Txd3 heeft zwart een handige truc: 22...Dc1+! 23.Dxc1 Lxc1

24.g4 Lh6 met miniem wit voordeel in Khalifman-Dhubov, Aix-les-Bains 2011.

De stelling is nu niet zo eenvoudig. Zwart krijgt goede overlevingskansen na het volgende indrukwekkende pionoffer. 21...b3!!N

Txd3 Txg1 30.Pxf6 Kxf6 31. Txd6+ Kg7 32.g5 Lxg5 33.hxg5 Txg5 34.Txa6 Txf5 kan alleen zwart winnen.

24...Tc8+ 25.Kb1 Tc1+ 26.Ka2 Lxd3 27.De1 Dxe1 Minder sterk is 27...Lb1+ 28.Ka3 Txd1 29.Dxe3 Lxe3 30.Txd1 Lc2 31.Te1 Lh6 met betere kansen voor wit in Mercador MartinezPopov, ICCF 2015. 28.Tgxe1 Txd1 29.Txd1

en remise in Jong-Bus, ICCF 2016. En na 37...f5 eindigde ook Plas-Bus, ICCF 2016, in een puntendeling.

30.Tg1! Ld2

Nu is ...e3 geen dreiging meer omdat Pf4 alles onder controle houdt. De volgende zetten zijn min of meer geforceerd:

31.g5 fxg5 32.hxg5 e3 33.f6+ Kd7 34.Pf4 Lf5

Negi gaat verder met 34...Le4 35.b4!

22.axb3 Tac8 23.g4! Txc2! Zonder deze wending zou de zwarte stelling ineen storten. 24.Kxc2

Na de lange variant 24.Lxc2? Lxc2+ 25.Kxc2 De4+ 26.Dd3 Tc8+ 27.Kb1 Tc1+ 28.Ka2 Dxd3 29.

Na een praktisch geforceerde variant is een interessant eindspel ontstaan. De zwarte stelling lijkt in orde vanwege zijn twee lopers en zijn centrumpionnen. In de praktijk liggen de zaken iets anders. Wit kan door handig manoeuvreren zijn positie verbeteren.

29…e4

In enkele andere correspondentiepartijen speelde ik met de zwarte stukken(!) en kwam tot de volgende verbetering: 29... Le2!N na deze zet kan zwart afwikkelen naar een eindspel met een hoog remisegehalte.

30.Tg1 (Misleidend is 30.Pxf6 Lxd1 31.Pg8+ Kf8 32.Pxh6 Kg7

33.g5 f6 en zwart wint.) 30...Lf3

31.g5 Lxg5 32.hxg5 Lxh5 33.Th1

Lg4 34.g6 fxg6 35.Th7+ een listig tussenschaak! 35...Kf8 36. fxg6 Le6 37.Ka3

met als doel de koning te activeren. Vreemd genoeg noemt Negi 35...Lxb4! niet. Dit nieuwtje introduceerde ik tegen John Stigter. (Negi’s analyses gaan verder met 35...Lc2!? 36.Ka3! d5 37.Pe2 met goede winstkansen voor wit.) Na 36.Kb3 Ld2 37.Kc4 d5+ 38.Kd4 Kd6 39.Tf1 a5 40.Pe2 Ke6 kan wit geen vooruitgang boeken zoals blijkt uit 41.Pf4+ Kd6 42.Pe2 Ke6 43.Tg1 Lc2 44.Pf4+ Kd6 45.Pe2 Ke6 46.Pg3 Lg6 47.Tf1 Kd6 48.Pe2 ½–½ Stigter-Bus, ICCF 2016. 35.b4!?

Ik analyseerde ook 35.Tg2 Le4 36.Th2 a5 37.Th8 e2 38.Pxe2 Lxg5 39.Pc3 Lxf6 40.Th5 Lg2

41.Txa5 Le5 42.Kb1 f5 43.Kc2 f4

44.b4 f3 45.Pd1 Lf1 46.Pf2 Le2 en wit staat iets beter.

35...Lc2

Negi zegt dat wit tevreden is na 35...Lxb4 36.Kb3 a5 37.Kc4.

36.Ka3! d5 37.Pe2

Tot zover gaat de analyse van Negi. Wit heeft een goed eindspel: het witte paard springt

naar d4 en de witte koning wordt geactiveerd.

37...Lg6 38.Pd4 a5 39.b5

Ik heb al lichte progressie geboekt. Mijn paard is gecentraliseerd en stopt de zwarte d-pion. Daarnaast kan de vrijpion op b5 een stoorzender worden.

39...Kc7

Het alternatief 39...Lb4+ 40.Kb3

Lc5 41.Pe2 Ld6 42.Ta1 Lh5 43. Pd4 Lc5 44.Kc3 e2 45.g6 brengt zwart ook geen verlichting.

40.Kb3 Le4 41.Pe2 Kb6 42.Pc3 Ongemerkt is zwart in grote problemen gekomen.

42...Lf5

Wit wint na 42...Ld3 43.Tg4!, en 42...Lg6 43.Pxd5+ Kxb5 44.Pc3+ Kc5 45.Ta1.

43.Pxd5+ Kxb5 44.Pc3+ Kc5

45.Tf1

Ik vond het nog te vroeg voor

45.g6?! fxg6 46.f7 Le6+ 47.Kc2 Lxf7 48.Pe4+ Kd4 49.Pxd2 exd2

50.Tg5 d1D+ 51.Kxd1 a4 en zwart lijkt een vesting te hebben.

45...Le6+ 46.Kc2 e2 47.Pxe2 Lxg5 48.Kd3 Lc4+ 49.Kc3

51.Tf3.

50.Txf6 Lxe2 51.Txf7 1–0

Mijn tegenstander en ik zijn de partij een week voor de officiële startdatum al begonnen. Vanwege het goede voorwerk van Negi bereikten wij snel de positie na 37.Pe2. Campbell miste een wending in het eindspel waardoor ik de winst snel kon binnenhalen.

49...Lxf6+ Taaier lijkt 49...Le6 50.Pg3 Lh3

Ook geïnteresseerd in correspondentieschaak? Kijk op de website van de NBC (Nederlandse Bond van Correspondentieschakers: www.correspondentieschaken.nl/ Op de site staat ook een praktische handleiding van hoe het in zijn werk gaat.

Menno van Heumen, Bewegend Hout

Kaderopleidingen

Cursuskalender

Informatie over de kadercursussen kunt u vinden op de vernieuwde website van de KNSB: www.schaakbond.nl onder het kopje voor schakers, via opleidingen komt u bij de informatie. De gedetailleerde cursusgegevens zijn weergegeven onder: www.schaakbond.nl/agenda, via deze link kunt u zich ook inschrijven voor de desbetreffende cursus.

Cursussen gaan van start bij opgave van minimaal 8 cursisten (opgeven uiterlijk tot 2 weken voor aanvang van de startdatum).

Kader themadag - reserveer de datum!

Op 9 december houden wij een themadag voor kader in het Utrechts Stedelijk Gymnasium. Tijdens deze dag zijn er diverse workshops voor bestuursleden, arbiters, schaaktrainers en voor vrijwilligers. Voor ieder wat wils! Zo zijn er onder meer workshops over eindspelen, begeleiding van kinderen, indelingsprogramma’s, schaakklokken en nog veel meer. Er zullen ook workshopgevers van andere sportbonden langskomen om hun inzichten met ons te delen.

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

13.Pxd7

Dit is min of meer gedwongen, omdat zwart het initiatief krijgt na 13.exd4 Pxe5! 14.dxe5 Pd7 15.f4 Pc5 gevolgd door ...d5–d4 (en eventueel nemen op d3).

13...Pxd7

Zwart krijgt onvoldoende compensatie voor de kwaliteit na 13...dxc3 14.Pxf8 cxb2 15.Tb1. Merk op dat 13...Dxd7 beantwoord kan worden met 14.Pb5!? Tfc8 (14...dxe3? 15.Tc7) 15.Pxd4

Startdatum Dag Cursus Regio/Plaats Status Aanmeldingen

2 of 9 September Zaterdag Scheidsrechter 1 Leiden 8

8 September Vrijdagen Schaaktrainer 1 Amersfoort 1

20 September Woensdagen Schaaktrainer 1 Groenlo/Zwolle

22 September Vrijdagen Scheidsrechter 2 Tilburg 4

27 September Woensdagen Schaaktrainer 1 Zeeland/ Rotterdam

27 September Woensdagen Schaaktrainer 1 Meppel

4 Oktober Woensdagen Schaaktrainer 2 Amsterdam 10

4 Oktober Woensdagen Schaaktrainer 2 Giessenburg 5

11 Oktober Woensdagen Schaaktrainer 1 Amsterdam 4

28 Oktober Zaterdag Scheidsrechter 1 Doetinchem 1 Oktober Scheidrechter 2 Amsterdam 6 Oktober Maandagen Schaaktrainer 1 Purmerend 8

Oktober In overleg Schaaktrainer 2 Den Haag 2

Oktober In overleg Schaaktrainer 2 Haarlem

9 December Zaterdag Themadag Utrecht

Februari 2018 In overleg Schaaktrainer 1 Leiden/Den Haag

en wit staat een tikje beter.

14.exd4

Gezien de symmetrische pionstructuur lijkt de stelling helemaal gelijk. Toch staat wit iets beter zoals Fedoseev zal laten zien. Het is voor hem makkelijker om zijn dameloper te activeren dan voor zwart.

14...Pf6

Na de volgende zet van Fedoseev staat het paard niet helemaal optimaal op dit natuurlijke veld. Natuurlijk geen 14...Te8? vanwege 15.Pb5. Als wit na 14...a6 net als in de partij verder gaat met 15.f3 dan

kan zwart zijn stukken doelmatiger neerzetten met 15...Te8 16.Lg3 Pf8 en wit heeft geen voordeel. Sterker na 14...a6 is echter 15.Ld2! en wit staat iets beter.

15.f3

Ontneemt het paard veld e4 en activeert de zwartveldige loper. Wit staat amper beter na 15.Ld2 (4 punten) 15…Pe4 16.Lf4 Tc8. Niks bijzonders is 15.Pb5 (3 punten) vanwege 15...a6 (15... Pe8) 16.Pc7!? Ta7 17.Db3! Lc8! (17...b5 18.Lb4) 18.Dxb6 Tb7 19.Da5 Txb2 met een gelijke stelling.

15...g6

Dit lijkt de zwarte velden te verzwakken, maar is toch geen slechte zet. Gajewski anticipeert op de zet Lh4 en bereidt de ruil van stukken voor.

16.Lh4

En eindelijk staat de loper buiten de keten! Op 16.Lg3 (2 punten) volgt 16...Ph5 17.Le5 (17.Lf2 Lg5) 17...f6. Wanneer wit iets over de zwarte velden wil gaan ondernemen met 16.Dd2!? (2 punten) dan volgt 16...Ph5 nu dreigt ...Lg5, en na 17.f4 gaat zwart gewoon weer terug met het paard: 17... Pf6! en nu is veld e4 verzwakt. Speelbaar is ook 16.Ld2 (3 punten)

16...Ph5

Wit houdt nu de ‘goede’ witveldige loper over tegen de ‘slechte’ van zwart. Aan de andere kant brengt stukkenruil zwart ook wat verlichting. Er is nog niet heel veel aan de hand.

17.Lxe7 Dxe7 18.Dd2

Controleert nuttige zwarte velden. 18.Te1 helpt zwart alleen maar, hij kan verder gaan met 18...Db4 of met 18... Df6.

18...Df6 19.Lb1

Ook na andere zetten die pion d4 dekken houdt wit een klein plusje. Ook 3 punten voor 19.Pe2, 19.Lc2 , en 19.Lb5

19...Tfe8

Dit is een kleine onnauwkeurigheid. Na 19...Pf4 staat het vrijwel gelijk. Het paard staat actief - ook als het wordt verdreven naar e6 waarvandaan het pion d4 onder schot houdt.

20.f4 Te7

En na deze zet komt wit serieus in het voordeel, alhoewel dat wel om energiek spel van wit vraagt. Na 20...Tac8 levert de opmars uit de partij minder op: 21.g4 Pg7 22.f5 Dh4! nu de toren niet op e7 staat beschikt wit niet over de vork f5–f6! 23.Df4 g5 24.Dg3 Dxg3+ 25. hxg3 en wit staat beter, maar niet zo goed als in de partij. 21.g4

De koningsvleugel moet in de goede volgorde worden opgespeeld. Niet 21.f5 g5 en nu volgt op 22.g4? natuurlijk 22... Pf4.

21...Pg7 22.f5

Veel sterker dan 22.g5 De6 23.f5

De3+!.

22...g5

Of 22...gxf5 23.Lxf5 en wit heeft een prettig positioneel plusje, alhoewel dat objectief beter is dan de partijvoortzetting.

23.h4

Weer heel energiek gespeeld door Fedoseev, en veel beter dan iets rustigs als 23.Lc2 (4 punten) 23…Pe8 24.Lb3 Td8 en zwart staat maar iets minder.

23...h6

Wit wint materiaal na 23...gxh4

24.g5 Dd6 25.f6 Dg3+ 26.Dg2.

24.hxg5 hxg5

Nu is de h-lijn open en pion g5 zwak. Wit heeft verschillende zetten om hiervan te profiteren.

25.Tf3

Ook goed zijn 25.Kg2 en 25.Tf2 met hetzelfde idee om binnen te komen over de h-lijn. Voor beide zetten ook 5 punten

25...Kf8

Gajewski vlucht weg met de koning. Relatief het beste (maar ook slecht voor zwart) is 25...Pe8

26.Th3 Pd6 27.Th5. Na 25...Tae8?

26.Th3 is het een kwestie van tijd voordat wit binnen gaat komen over de h-lijn.

26.Th3

Ook goed is 26.Kg2 (3 punten) bijvoorbeeld: 26...Ke8 27.Lc2 (of 27.Th3) 27...Kd8 28.Lb3 Td7 29.Th1 en wit staat gewonnen. 26...Ke8 27.Pb5

Er zijn 3 punten te verdienen met een van de volgende zetten: 27.Kg2, 27.Th7 Kd7 28.Kg2, 27.Lc2, en 27.Td1. Niet goed is het directe 27.Th8+? Kd7 28. Txa8 Lxa8 29.Pb5 Pe8 en zwart leeft nog.

27...Kd8

28.Dh2

Duidelijk de allerbeste zet (daarom geen punten voor andere zetten), er dreigt 29.Th6.

28...Tc8

Of 28...Pe8 29.Th6 Te2 30.Dxe2

Dxh6 31.Te1 en wit wint. 29.Txc8+

Weer de snelste winst. U krijgt 2 punten voor 29.Td1 of 29.Tf1

29...Lxc8 30.Th6 U krijgt 2 punten voor het ook winnende 30.Db8

30...Te1+ 31.Kf2

Natuurlijk niet 31.Kg2 Te2+.

31...De7 32.Dd6+

Vanwege torenwinst gaf de Poolse GM op: 32.Dd6+ Dxd6

33.Txd6+ en op de volgende zet slaat wit de zwarte toren. Ook winnend is 32.Td6+ (3 punten)

32…Ld7 33.Txd7+ Kxd7 34.Dc7+ Ke8 35.Dc8+. 1–0

Recht toe recht aan

Als zwart het centrum mag aanvallen met 1...f6 en 2...fxe5 3.Pxe5 Pdxe5 4.fxe5 cxd4 5.Lxd4 staat zij prima. De pion op e5 is kwetsbaar zonder dat wit daar iets tegenover kan stellen. Wit kan daarom het beste ruilen met 2.exf6 Pxf6 en het staat gelijk. Naar aanleiding van Kavya Raulji-Amelia Jonkman, NK D meisjes Rijswijk 2017.

Combineren

Diagram 1

Kevlishvili-Van der Poel 1.Dxb8! 1-0.

Diagram 2

Ulybin-Kevlishvili 1.Lh7+! won een kwaliteit.

Diagram 3

Vos-Beeke 1…Dxa2+! 2.Kxa2 Ta5 mat.

Diagram 4

Bosboom-Markus

1.Txd7! Pxd7 (1…Dxd7 2.Lxf6 +-) 2.Txh7! Kxh7 3.De7+ met spoedig mat.

Diagram 5

Kunin-Tirelli

1.Te7! Dxe7 2.Txe7 Kxe7 3.Dxf5+ 1-0.

Diagram 6

Kunin-Mesman

1.Txe7! Kxe7 2.Lxf6+ Dxf6 (2…Kf8 3.Le7+!) 3.Dxe4+ met stukwinst.

Diagram 7

Vos-Ten Hertog 1…Pf3+! 2.Txf3 Txd1 3.Dxd1 Dxf3 leverde zwart een kwaliteit op.

Diagram 8

Ten Hertog-Kunin

1…Dxg3!! 2.hxg3 (2.Pe4 Pxe4 3.hxg3 Td6 4.Lc1 g5 en 2.Pe2 Dxf3! gaan eveneens mat.) 2… Te5 3.fxg4 Pxg4 met mat over de h-lijn.

C HESSBASE A CC ount:

Altijd en overal toegang tot de gehele

ChessBase wereld!

CHESSBASE 14

Ga net als de wereldkampioen of uw schaakvriend in de club aan de slag met ChessBase 14. Start uw eigen succesverhaal en verhoog uw plezier in het schaakspel. Leverbaar op DVD of als download.

PlAyCHESS

Online schaken tegen de rest van de wereld

lIVE DAtABASE

Professionele recherche: 8 miljoen partijen online

My GAMES ClouD

Alles op één plek

Centraal opslaan

FRItZ onlInE

Het Schaakprogramma in de browser

Van „A“ als analyse tot „Z“ als zet invoeren: in het nieuwe ChessBase 14 programma zijn veel verbeteringen verwerkt, die het invoeren en analyseren van partijen comfortabeler maken, maar ook voor uw training of het samenstellen van oefenmateriaal. De nieuwe functie “Assisted Analysis” is een uitstekend voorbeeld: als u een partij invoert en een stuk beweegt, wordt voor alle zetmogelijkheden een waardering uitgerekend en met een kleur op het bord visueel aangegeven. Zo kunt u al voor een zet wordt uitgevoerd zien of er een beter alternatief dan de geplande zet is. Dat is niet alleen een stuk handiger wanneer u een partij invoert, maar het zorgt er ook voor dat u subtiel permanent doorrekent en analyseert.

De nieuwe ChessBase 14 programmapaketten

startpakket

• ChessBase 14 programma

189,90 €

• Big Database 2017 met ca. 6,8 Mio. partijen

• Toegang tot ChessBase-Cloud en ChessBase-Onlinedatabase (8 Mio. partijen)

• Partijendownload tot 31. December 2017

• Half jaar abonnement ChessBase Magazin (3 uitgaven DVD + tijdschrift)

• Premium-lidmaatschap op de ChessBase Accounts en de Playchess-Server (zes maanden)

m egapakket

• ChessBase 14 programma

279,90 €

• Mega Database 2017 met ca. 6,8 Mio. Partijen, ca. 68.000 historische en openingsrelevante belangrijke partijen met analyses van meesters!

VIDEoS

Privé lessen van de meesters

oPEnInGS

Zo leer je openingen

tRAInInG

Combineren, offeren en mat zetten

EnGInE ClouD

Top Engines op de snelste hardware

lEt‘S CHECK

Weten is mat: 200 miljoen analyses

Nieuw in ChessBase 14 is ook de toegang op geanalyseerde partijen in de Live-Database. In combinatie met een Premium abonnement vindt u zelfs van nieuwe en actuele partijen uit toptoernooien uitvoerige analyses. Omdat de Live-Database voor het zoeken naar vergelijkbare partijen steeds belangrijker is geworden, zorgt ChessBase 14 tijdens het naspelen van een partij automatisch voor een update van het zoekresultaat.

Meer verbeteringen: nieuwe partijnotatie met diagrammen en het markeren van diepe variantenbomen met kleuren, een login voor alle ChessBase-Servers (Playchess, ChessBase Cloud, Let’s Check, ChessBase Accounts), volledige analyses van een partij om snel fouten te vinden, het zoekvenster bewaart zoekopdrachten, nieuw design in de stijl van actuele Office programma’s, export van een diagrammenlijst als ‘word’ bestand zorgt ervoor dat u in een handomdraai trainingsmateriaal kunt fabriceren, automatische analysejobs uit correspondentiepartijen, eenvoudig aanmaken van trainingsvragen, zoeken naar vergelijkbare structuren gaat nu interactief, het vervangen van partijen in grote databases gaat een stuk vlotter, verbeterde zoekopdrachten naar dubbele partijen, comfortabel tool voor het activeren van de Fritz-Trainer en engines en nog veel meer!

• Toegang tot ChessBase-Cloud en ChessBaseOnlinedatabase (8 Mio. partijen)

• Partijendownload tot 31. December 2017

• ChessBase Magazin jaarabonnement (6 uitgaven DVD + tijdschrift)

• Premium-lidmaatschap op de ChessBase Accounts en de Playchess-Server (twaalf maanden)

p remiepakket

• ChessBase 14 programma

379,90 €

• Mega Database 2017 met ca. 6,8 Mio. Partijen, ca. 68.000 historische en openingsrelevante belangrijke partijen met analyses van meesters!

• Toegang tot ChessBase-Cloud en ChessBaseOnlinedatabase (8 Mio. partijen)

• Partijendownload tot 31. December 2017

• ChessBase Magazin jaarabonnement (6 uitgaven DVD + tijdschrift)

• Premium-lidmaatschap op de ChessBase Accounts en de Playchess-Server (twaalf maanden)

• Fritz Eindspel-Turbo 4 (4 DVDs met Syzygy Tablebases)

• ChessBase correspondentiedatabase 2015.

ChessBase 14 upDate van CB 13

• ChessBase 14 programma

99,90 €

• Toegang tot ChessBase-Cloud en ChessBase-Onlinedatabase (8 Mio. partijen)

• Premium-lidmaatschap op de ChessBase Accounts en de Playchess-Server (drie maanden)

Schaakmagazine 2017 - augustus

NK-titels voor Van Wely en Haast

Webwinkel

Informatief

Voorloper

Toernooien

Schaaktechniek

Geluk

COLUMN

De kampioen en de computer Paul van der Sterren

Uitnodiging NK

Bedrijvenschaak 2017

NK: een zwaarbevochten zege

Anne Haast toch weer Nederlands Kampioen

Benjamin Bok plaatst zich voor World Cup!

Mees de Heij is de nieuwe pupillenkampioen

Website schaakbond is vernieuwd en verdubbeld

SCHAKEN.NL

Tags

Jeugdkatern

In deze Voorloper:

Kavya Raulji

Partijen van Kavya

Het regent

zware stukken

Opgaven

NK’s scholenteams basisonderwijs

Combineren

Erik van den Doel wint Science Park Amsterdam toernooi

Verhalen uit het Noorden

Verhalen van een schaakverzamelaar

‘Het begon met een postzegeltje’

KNSB-speld

CSVN wil nieuwe impulsen

In 2035 heeft computer het schaakspel opgelost

Begrijp wat u doet

De Moderne Verdediging

(deel 2)

Waarom ik correspondentieschaak speel

Menno van Heumen, Bewegend Hout

Kaderopleidingen

Cursuskalender

De lezer aan zet

Recht toe recht aan

Combineren

CHESSBASE 14