Schaakmagazine 2017 - april

Competitie in Nederland

Gewoon schaken

Normen in Batavia

Zhongyi Tan wereldkampioen

Denken in ambities

Webwinkel

Schaakklokken

Boeken

Leermethode van Wijgerden/Brunia Werkboeken Handleidingen

Voor clubs, scholen en de rest van schakend Nederland!

Chess Strategy for Club Players (Engelstalig): the Road to Positional Advantage

Een nieuwe (verbeterde!) uitgave van dit fijne boek van

Opstapje 2

Een hele fijne stap voor de jonge schaker (6-9) die de regels al kent, maar beter wil worden. € 27,95

DGT 1001 (in witte en zwarte uitvoering)

Een eenvoudige en degelijke klok, ideaal voor scholen.

Noten/Ahorn houten reisschaakcassette Ingelegd hout met magnetische pallisander stukken.

All Queens Chess Een leuk twee speler spel dat gebruikt maakt van de (schaak)dame. Een soort 4 op een rij in beweging.

Chess Tutor stap 1

Deze CD bevat oefeningen en uitleg uit stap 1. Ideaal ter aanvulling op de schaakles. Ook prima zelfstandig te doen.

Staunton 3 schaakspel

Een klassiek mahonie houten bord met een opbergcassette, veldgrootte 45 mm. Met Staunton stukken maat 3.

Herman Grooten.

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang 124 – no 2

Hoofdredacteur

Jeroen Bosch

Aan dit nummer

werken mee:

Alina l’Ami (foto’s)

Bas Beekhuizen (foto’s)

Johan Hut (foto)

Frans Peeters (foto’s)

Jan Willem Schoonhoven (foto)

Yu Shaoteng (foto’s)

Tu Tran (foto)

Arno Ypelaar (foto’s)

Remko Algera

Jeroen Bosch

Esther de Kleuver

Herman Grooten

Anne Haast

Erik Hoeksema

Johan Hut

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Sacha Schiermeier

Bart Stam

Monique van de Griendt

Merijn van Delft

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Redactieadres

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem Tel: 023-5254025

E-mail

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Sluiting kopij 20 mei 2017

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem tel: 023-5254025

E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & Lay-out

Interface Communicatie, Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld ISSN: 1385-8807

Informatief

Voorloper

Schaaktechniek

OPENING

Competitie

Het Nederlandse schaaklandschap wordt voor een belangrijk deel bepaald door ‘competitie’. Teams van verenigingen meten op allerlei niveaus hun krachten om aan het eind van het seizoen een ranglijst op te kunnen maken. De winnaar heeft zich na een ‘eerlijke competitie’ de sterkste getoond. Plezier staat voor de meeste deelnemers echter voorop. In dit nummer veel aandacht voor competitie. Zo neemt Johan Hut ons mee in de geschiedenis van de KNSB competitie waaruit blijkt dat die ooit tamelijk elitair en exclusief was. Ook volgen we drie leden van een schaakgezin die op een KNSB-zaterdag hun eigen weg gaan en allemaal voor een andere vereniging uitkomen. Monique van de Griendt interviewde de huidige KNSB-competitieleider en zijn aanstaande opvolger. Karel van der Weide selecteerde deze keer voor u combinaties uit competitiepartijen.

Na een verzoek van regionale competitieleiders twee jaar geleden heeft een werkgroep zich bezig gehouden met het competitiebouwwerk in Nederland. De bondsraad zal zich in juni buigen over de aanbeveling om de regionale competitie en de KNSB competitie uit

Nederlandse Kampioenen verdedigen hun titels

De Nederlandse Kampioenschappen worden van 25 juni tot en met 2 juli in Amsterdam gehouden. Gespeeld wordt er in de Tolhuistuin in Amsterdam-Noord (naast het EYE filmmuseum) aan het IJ. Dankzij de gratis pont die iedere 5 minuten vanaf Amsterdam Centraal vertrekt is het NK zeer goed bereikbaar voor

toeschouwers.

Zowel Anne Haast als Jorden van Foreest zullen in Amsterdam hun titels verdedigen. Bij de vrouwen is het deelnemersveld nagenoeg rond en bij de mannen vrijwel helemaal. Jorden zal zware concurrentie krijgen van de oud-kampioenen

Loek van Wely en Ivan Sokolov. Daarbij moeten ook ervaren grootmeesters als Erwin l’Ami, Benjamin Bok, Erik van den Doel en Sipke Ernst niet worden uitgevlakt. Zoals de laatste jaren gebruikelijk is er weer een gevarieerd nevenprogramma.

elkaar te halen. Een uitbreiding van diezelfde KNSB competitie moet ervoor zorgen dat alle leden ongeacht hun speelsterkte meer keuze krijgen – op zaterdag spelen, door de week, of misschien wel allebei? Uitleg over het plan verderop in dit nummer. Daarnaast een korte beschrijving van twee licht afwijkende competitievormen in twee verschillende regionale bonden.

Het KNSB bestuur denkt in ambities zoals u in een interview met drie relatief nieuwe bestuursleden kunt lezen. Ambities werden gerealiseerd in het Batavia toernooi – Merijn van Delft noteerde maar liefst drie normen. Over gerealiseerde ambitie gesproken: de nieuwe wereldkampioen bij de vrouwen heet Zhongyi Tan. Prestaties en plezier gaan samen bij de actieve 10 jaar oude jeugdvereniging de Paardensprong. De Limburgse schaakclub Schaesberg bestaat 80 jaar en besloot dat te vieren met een bijzonder festijn. In Almere vond een grote scholencompetitie plaats zoals de foto’s mooi laten zien.

Jeroen Bosch hoofdredacteur

NK Studenten op Science Park Schaaktoernooi 2017

Van 8-16 juli wordt tijdens het 7e Science Park Schaaktoernooi in Amsterdam een officieel NK schaken voor (geregistreerde) studenten georganiseerd. De laatste keer dat het NK individueel voor studenten plaatsvond, was in 1996 in Leeuwarden.

Iedereen die in Nederland ingeschreven staat aan de Universiteit, het HBO of het MBO is tot deelname gerechtigd. Het NK Studenten zal in 9 ronden volgens het Zwitsers systeem worden gespeeld. Er is een gegarandeerde eerste prijs van 500 euro, en de winnaar krijgt de officiële titel ‘Nederlands schaakkampioen studenten’. Het volledige prijzenfonds is mede afhankelijk van het aantal deelnemers en minimaal 1.000 euro. De organisatie heeft bij voldoende deelname (en rating) bijzondere en aantrekkelijke extra prijzen in gedachten.

Plaats van handeling is het Amsterdam Science Park, in Amsterdam-Oost. Op de website staat meer informatie: www.amsterdamchess.com. Niet alleen over het NK Studenten, maar ook over alle overige toernooien en de aanmeldingsprocedure.

COLUMN

Paul van der Sterren

Gewoon schaken

Hoe lukt het Magnus Carlsen toch altijd weer om van de meest onnozele openingen een wapen te maken? Iemand die 1.d4 d5 2.Lf4 opent zou in ‘mijn’ tijd op zijn best wat meewarig bekeken zijn. Lui, doet zijn huiswerk niet, ongevaarlijk, doorstrepen. Ik denk dat de oplossing van dit raadsel precies hierin zit dat Magnus juist niet lui is, zijn huiswerk wel degelijk doet en heel gevaarlijk is. Als Magnus 2.Lf4 speelt doet hij dat niet met de negatieve instelling ‘ik wil niets met de openingstheorie te maken hebben, waar is de uitgang?’, maar vanuit de positieve houding ‘hier kan ik iets mee’. Hij ontwijkt de strijd niet, hij zoekt die juist op, maar wel op zijn voorwaarden en niet op die van zijn tegenstander. Ook andere grote spelers deden dit al, Larsen bijvoorbeeld, Kramnik in zijn latere periode, Lasker.

Door de jaren heen is wat je zou kunnen noemen de wetenschappelijke aanpak altijd

de dominante geweest: openingen zo diep en zo goed mogelijk bestuderen en proberen om iedereen (minstens) één stap voor te zijn. Kasparov, Anand, overgrootmeesters van de openingsvoorbereiding, zij wisten altijd alles en meer.

Maar Carlsen is niet geïnteresseerd in dat ene stapje méér, hij doet juist – hoewel hij de theorie uitstekend kent – een heleboel stappen achteruit. Waar is het vroegste punt dat de gebaande paden kunnen worden verlaten? Op zet twee? Oké, dan beginnen we daar. Zijn kracht is dat hij dan ook inderdaad meteen begint. Geen langzaam opwarmen in een voorbereide variant, maar onmiddellijk op volle kracht spelen. Zo zet hij, op een heel andere manier dan Kasparov dat deed, zijn tegenstanders meteen onder druk. Niet alleen is de voorbereiding op een partij tegen Carlsen heel anders dan ze gewend zijn, zijn tegenstanders moeten ook

Informatie voor Arbiters

Per 1 maart is de structuur van de arbiteropleidingen aangepast. Deze komt nu overeen met de opleidingen van andere, bij NOC*NSF aangesloten, sportbonden. De titels behorende bij de arbiteropleidingen zijn hierdoor aangepast, alle arbiters krijgen ook persoonlijk bericht hiervan.

Titel per 1 maart 2017

Scheidsrechter 1*

Scheidsrechter 2

Scheidsrechter 3

Scheidsrechter 4

Scheidsrechter 5**

Indelingsdeskundige 1*

Indelingsdeskundige 2

Indelingsdeskundige 3

*Nieuw

Titel oud

Scheidsrechter A

Scheidsrechter B

Scheidsrechter C

Indelingsdeskundige A

Indelingsdeskundige B

** Het praktijkgedeelte is gesplitst, twee stages worden nu na de cursus Scheidsrechter 4 doorlopen. De titels Wedstrijdleider en Nationaal Arbiter zijn hierbij vervallen.

nog eens veel harder werken dan in een partij die met twintig zetten theorie begint. Je moet het wel kunnen natuurlijk, want wie zo speelt als Carlsen stelt op de eerste plaats hoge eisen aan zichzelf. Als je zulke ‘slappe’ openingen immers niet met honderd procent inzet speelt worden het inderdaad … slappe openingen. En dat is niet de bedoeling.

Gaat Magnus dit volhouden, ook als hij wat ouder wordt? Ik denk het wel. Lasker en Larsen hielden het ook vol. Spelers als hij forceren zichzelf niet, ze doen ‘gewoon’ waar ze het best in zijn: gewoon schaken.

Op 70-jarige leeftijd is Jan Colly overleden. Als toernooidirecteur van het Schaakfestival Groningen maakte hij zich jarenlang sterk voor het neerzetten van een groot schaaktoernooi rond de kerstperiode in Groningen. Daarbij zorgde hij altijd voor verbinding met cultuur, bedrijfsleven, onderwijs en de jeugd. Zo kreeg Colly het voor elkaar om in 2013 een match tussen Timman en Karpov in het Groninger Museum te krijgen. Een jaar later koppelde hij als toernooidirecteur het 400-jarig bestaan van de RUG aan het uitnodigen van vele buitenlandse studenten aan het Schaakfestival. Zoals uit de vele trainingsmatches voor jonge Nederlandse schaaktalenten bleek had Colly een passie voor talentontwikkeling. In dat kader organiseerde hij ook jarenlang, in samenwerking met de KNSB, een zogenaamde 'Talentenboot' zodat jonge schakers onder begeleiding van ervaren trainers aan het toernooi konden deelnemen. Jan Colly nam in 2015 afscheid als toernooidirecteur. Hij overleed op 8 april aan de gevolgen van een hersenbloeding.

Tweede grootmeesterresultaat voor Lucas van Foreest

Het Groningse toptalent Lucas van Foreest maakt momenteel een stormachtige ontwikkeling door. Bij de 9e editie van het Batavia toernooi in Amsterdam behaalde Lucas, die tijdens het toernooi 16 jaar werd, zijn tweede grootmeesterresultaat.

De eerste en de laatste ronde gingen verloren, maar het fenomenale tussenstuk van 6,5 uit 7 voldeed aan de norm. Ook de 19-jarige Australiër Bobby Cheng behaalde een grootmeesterresultaat met 6,5 uit 9 en werd op onderling resultaat aangewezen als toernooiwinnaar. Amsterdammer Barry Brink maakte het feest compleet door reeds na zeven ronden zijn tweede IM norm veilig te stellen.

Het toernooiverloop heeft u misschien al via de toernooisite (batavia1920.nl/chess) gevolgd, daarom lijkt het me leuk om in dit artikel korte portretjes van de deelnemers te maken. Het boeiende van deze editie van het Batavia toernooi was dat vrijwel alle deelnemers er een verschillende stijl en benadering op na hielden.

1. Bobby Cheng: 6,5 uit 9 Heel soepele positionele stijl, ondersteund door degelijk rekenwerk. IJzersterk met wit in het Catalaans (4 uit 4). Verloor van zijn natuurlijke vijanden (creatieve aanvalsspelers) Alexandr Fier en Thomas Beerdsen maar was verder zeer effectief. Moest in de laatste ronde wat riskeren en dat ging hem goed af. Doet qua stijl en benadering aan Boris Gelfand denken.

Cheng-Van Foreest, ronde 1

Wit heeft zijn tegenstander positioneel flink in de tang genomen en zette hier succesvol de aanval in met h4-h5.

2. Lucas van Foreest: 6,5 uit 9

Klassieke stijl: gewoon gezonde zetten doen zonder obsessie voor koningsaanval. Geïntegreerde benadering: oog voor alle aspecten van het spel. Tactisch zeer stabiel, groot uithoudingsvermogen, moest twee zeer lange eindspelen verdedigen (129 en 128 zetten) en scoorde daaruit 1,5 punt. Oefent aanhoudend druk uit en dwingt daarmee blunders af bij zijn tegenstanders. Doet qua stijl en benadering aan Magnus Carlsen denken.

Brink-Van Foreest, ronde 5

met de breekzet 40...d6. Lucas kreeg de prijs voor het beste eindspel (de beste eindspelen).

3. Thomas Beerdsen: 6 uit 9

Creatieve aanvalsspeler met een harde punch. Doet soms positioneel riskante dingen en houdt niet van theorie. Sterke mentaliteit, verloor in de tweede en

Beerdsen-Cheng, ronde 5

Stelling na 33...Dd8

Stelling na 40.Lc2

Na urenlang geduldig alles goed neerzetten begon zwart hier te oogsten in het lopereindspel

Stelling na 26...Pxd4

In deze stelling sloeg wit niet terug op d4, maar speelde 27. Th4! en na 27...Pf5 28.Txf5! resteerde zwart niets anders dan opgave, omdat wit beslissend op h6 inslaat.

4. Alexandr Fier: 5,5 uit 9

Creatieve aanvalsspeler met goede theoretische kennis, houdt van risico nemen.

gewoon taai als hij slecht staat, hetgeen tot een paradoxaal

Lucas tegen Alexander Fier

hoog aantal remises leidde. Doet aan Baadur Jobava denken. Won de prijs voor de beste partij (tegen Bobby Cheng, maar ook voor zijn ondernemende spel in het algemeen):

Cheng-Fier, ronde 6

partij vaak fouten te maken. Het viel hem op dat de meeste andere spelers vaak voor een zeer pragmatische benadering gingen: niet geïnteresseerd in de waarheid, maar praktische intuïtieve beslissingen. Doet uiteraard aan Eric Lobron denken.

Fier-Lobron, ronde 7

Stelling na 23.axb4

Wat zou u hier spelen met zwart? Alexandr Fier ging voor het onbevreesde 23...h5 24.Ted1 g5, hetgeen de goedkeurig van jurylid Manuel Bosboom kon wegdragen. Het was allemaal op het randje, maar zwart won een zeer onderhoudende aanvalspartij.

5. Koen Leenhouts: 5 uit 9

Dynamische speler, met een uitstekende mentaliteit. Kwam tot twee keer toe terug in het toernooi. Leverde na twee verliespartijen op rij een eindsprint van 3 uit 3 af, met als hoogtepunt het huzarenstukje in de laatste ronde tegen Lucas. Is nooit bang om risico te nemen en altijd op zoek naar actieve mogelijkheden, waardoor hij altijd kansen blijft krijgen. Doet aan Loek van Wely denken.

Leenhouts-Baron, ronde 8

Met het prachtige positionele kwaliteitsoffer 22.Te6! nam wit het heft in handen en tien zetten later kon zwart geen vin meer verroeren.

6. Barry Brink: 4,5 uit 9

Positionele stijl, goed voorbereid, pragmatische benadering. Liet als nummer laatst geplaatst zijn tegenstanders het spel maken. Heeft een goede counter in huis en redelijk goed in dynamische stellingen. Had meer moeite met rustige technische stellingen. Had twee ronden voor het einde zijn IM norm al binnen en was daarmee de verrassing van het toernooi. Doet aan Teimour Radjabov denken.

Lai-Brink, ronde 2

een brede interesse. Academische benadering, werkt in de voorbereiding en de analyse veel met de engine. Zat daardoor teveel in de theoretische modus en ging direct na de opening vaak lang nadenken. Zijn principiële openingen liepen niet echt goed, kwam daardoor niet echt lekker in zijn spel. Eerste deel van het toernooi was nog wel goed, maar eindigde met 0 uit 3. Doet aan Peter Leko denken.

Lai-Baron, ronde 6 -+r+-trk+ zpq+-vl-zpp -+-+-zp-+ +-zp-zp-+N+-zp-+-+ +P+P+NzPl P+RwQPzP-zP +-+R+-mK-

Stelling na 22.Tc2

Stelling na 21...Dd8

Stelling na 23.Ka1

We zitten als het ware naar een klassieke Koningsindisch te kijken waarbij de koningsvleugel en damevleugel gespiegeld zijn. Zwart ging er dwars doorheen met de thematische breekzet 23...b3.

7. Tal Baron: 4 uit 9 Degelijke allround speler met

Zwart heeft alle positionele troeven in handen en ging hier met 22...f5 tot actie over. Het werd nog behoorlijk gecompli ceerd, maar uiteindelijk zege vierden de zwarte lopers.

8. Eric Lobron: 3 uit 9 Stevige positionele stijl, heeft in zeven van de negen partijen goed tot gewonnen gestaan. Stond ooit 21e op de wereld ranglijst. Hij is het schaken duidelijk nog niet verleerd, maar is er lang uit geweest, had wat moeite met het speel tempo en begon later in de

Stelling na 44.Tb1

Wit is helemaal zoek gespeeld. In plaats van met 44...Td4 achter de witte c-pion aan te gaan en de stelling verder te domineren, gaf zwart met 44...Tc2 de d-lijn uit handen, waarna wit met 45.Td1 tegenspel kreeg.

9. Hing Ting Lai: 2,5 uit 9

Intuïtieve positionele speler. Ging vaak snel uit de theorie, maar zijn spel werd daardoor wat oppervlakkig, er miste een duidelijke strategische lijn, te vaak zonder plan gespeeld. Lokale held, maar kwam nooit

Barry Brink

lekker in zijn spel. In goede doen is hij een echte natural die onuitputtelijk degelijke en taaie zetten blijft produceren. Doet aan Pentala Harikrishna denken.

Lai-Timmermans, ronde 4

Stelling na 20...Tac8

Wit heeft geen tegenspel en als hij passief afwacht, wordt hij langzaam opgerold. Met 21. Txd3! wist Hing Ting het tij te keren. Natuurlijk stond wit aanvankelijk nog steeds slecht, maar geleidelijk aan groeide de compensatie en wist hij het eindspel zelfs nog te winnen.

10. Mark Timmermans: 1,5 uit 9

Zeer scherpe ondernemende stijl, ambitieuze benadering. De scherpte ontbrak, waardoor het extra hard mis ging. Gesloten toernooien vereisen over het algemeen een wat meer solide benadering. Met zwart waren de openingen vaak niet degelijk genoeg. Doet aan Veselin

Topalov denken.

TimmermansLeenhouts, ronde 7 -tr-vl-trk+ +-+-+-zp-+-zpl+PvL zp-snNzp-+q+L+P+-+ zP-+-+-+-+P+QzP-+ +-mK-+-tRR

Stelling na 26...Da4

Beide spelers zijn er weer keihard voor gegaan. Na 27.Tg3 zouden de complicaties gunstig voor wit

uitpakken, maar na het ongelukkige 27.Le3 kwam 27...Qxa3 28.Kd2 Pxe4 en zwart won. Soms zit alles tegen, maar Mark blijft een publiekslieveling.

Tenslotte past een groot woord van dank aan Peter Tames van Café Batavia, die dit toernooi ieder jaar weer mogelijk maakt. Volgend jaar is de 10e editie.

Plan voor scheiden regionaleen KNSB-competitie: leden krijgen meer mogelijkheden

De bondsraad van 17 juni 2017 zal een besluit nemen over uitbreiding van de KNSBcompetitie en het al dan niet scheiden van de regionale- en de KNSB-competitie. Het belangrijkste idee achter dit plan is dat verenigingsleden meer mogelijkheden krijgen om competitie te spelen.

In de huidige situatie is het zo dat teams vanuit de promotieklasse van een regionale bondscompetitie kunnen promoveren naar de 3e klasse KNSB. In diverse regionale bonden wordt de promotieklasse echter niet op zaterdag gespeeld zodat spelers na een eventuele promotie geconfronteerd worden met een andere speeldag. Ook is het nu zo dat spelers die in een lagere regionale klasse spelen veelal alleen op doordeweekse avonden

competitie kunnen spelen terwijl ze wellicht liever op zaterdag zouden spelen.

Het voorstel is nu om promotie/ degradatie tussen de regionale competities en de KNSBcompetitie op te heffen. Zowel de regionale competitie als de KNSB-competitie wordt een op zichzelf staande competitie. Tegelijkertijd wordt de KNSB competitie uitgebreid (al naar gelang de belangstelling) met een 4e, 5e en 6e klasse (etc.).

Verenigingen hebben de vrije keuze om teams in te schrijven voor de regionale competitie als ook voor de KNSB-competitie. Verenigingsleden krijgen zo ook de keuze om zich voor een zaterdag competitie (KNSB) en/of een doordeweekse competitie (regionaal) in te schrijvensommige (klassen van) regionale

competities worden nu al op weekenddagen gespeeld. Maar ze kunnen zich natuurlijk ook voor diverse teams en competities opgeven. Spelers die nu 3e klasse KNSB of hoger spelen zouden zich dus ook in kunnen gaan schrijven voor de regionale competitie.

De leden krijgen in dit plan meer mogelijkheden om te kiezen hoe, op welke speeldagen, en hoe vaak zij competitie willen spelen. De KNSB zal de competitie uitbreiden met zoveel mogelijk klassen als er belangstelling voor is. Daarbij wordt de indeling bepaald op niveau en zal die gericht zijn op het zoveel mogelijk beperken van de reisafstand. De regionale bonden kunnen hun huidige competitie handhaven of indien zij daarvoor kiezen experimenteren met andere competitievormen (de

SBO heeft bijvoorbeeld al een goedlopende viertallen competitie). Voor regionale bonden is het niet langer nodig om beperkingen te stellen aan speelgerechtigheid vanwege deelname in een andere competitie. Het plan is tot stand gekomen vanuit een vraag van diverse regionale competitieleiders. De werkgroep van competitieleiders heeft daarop diverse keren gerapporteerd aan de bondsraad en de feedback van de bondsraad in het plan verwerkt. Een ledenpeiling via internet gaf in 2016 aan dat van de respondenten een ruime meerderheid voor uitbreiding van de competitiemogelijkheden was. Het besluit is nu aan de gedelegeerden in de bondsraad van 17 juni. Mocht de bondsraad het plan goedkeuren dan gaat het van start in het seizoen 20182019.

Beker in LeiSB Meesterklasse:

Net als andere bonden organiseert ook de Leidse Schaakbond (LeiSB) jaarlijks een bekercompetitie. De viertallencompetitie vindt plaats volgens de bekende knock-out formule van oktober tot en met mei en staat open voor spelers die niet deelnemen in de KNSB-competitie. Tot zover zijn er geen belangrijke verschillen met andere bonden, maar waar de meeste bekercompetities een speeltempo hanteren waarbij je op een doordeweekse avond één partij kunt afwerken doe de LeiSB het anders. Op een avond speelt iedereen twee rapidpartijen (45 minuten per persoon) tegen dezelfde tegenstander – een met wit en een met zwart. Het voordeel is duidelijk: nog dezelfde avond revanche nemen is mogelijk!

BSG (1A) en Voerendaal (1B) zijn een ronde voor het einde al zeker van hun kampioenschap en promotie naar de meesterklasse in het seizoen 2017-2018. De degradanten uit de meesterklasse zijn ook al bekend, Sas van

SBO viertallen

De SBO competitie kende van oudsher een pyramide waarbij naar de onderste klassen toe de wedstrijden op een lager aantal borden werd betwist. In de periode 2009-2011 is daarover binnen de SBO veel discussie geweest. De SBO verenigingen vonden de bestaande competitieopzet ongewenst, en daarom is er in 2011 voor gekozen om de competitie eenduidig te maken en alleen open te stellen voor achttallen.

Bij die discussie is ook aangedragen dat het voor met name de kleinere verenigingen wel betekende dat zij niet meer konden deelnemen aan de SBO competitie. Naar voorbeeld van andere bonden heeft de SBO als oplossing in 2010 een viertallencompetitie in het leven geroepen naast de nieuwe avondcompetitie die vanaf 2011 alleen voor achttallen geldt.

De meeste bestaande viertallen competities zijn alleen maar toegankelijk voor de spelers en teams met lagere rating. Binnen de SBO hebben we bewust

De cijfers van de laatste drie jaar:

Gent en Charlois Europoort kunnen dit lot niet meer voorkomen. Kennemer Combinatie staat een ronde voor het einde 2 matchpunten voor op LSG maar is nog niet zeker van het kampioenschap.

Algera

gekozen voor een andere opzet. De kleinere verenigingen hebben niet perse zwakkere spelers, en we wilden juist het schaken zoveel mogelijk bevorderen en daarom zo weinig mogelijk beperkingen opleggen. De opzet van de SBO viertallen is een systeem waarbij op basis van rating jaarlijks opnieuw ingedeeld wordt. Er is geen promotie/degradatie. Op deze manier wordt voor iedereen zoveel mogelijk gelijkwaardige tegenstand bevorderd. Omdat het om een losstaande competitie gaat kunnen ook spelers die op KNSB niveau uitkomen meedoen, of zelfs spelers die in de achttallen uitkomen voor een andere vereniging.

Het aantal teams is in het huidige seizoen wat afgenomen. Een belangrijke reden daarvoor is dat er eerder een aantal teams uit omliggende bonden meespeelden, dit seizoen is dat minder. Dat verklaart ook de teruggang van het aantal verenigingen zonder achttal die deelnemen aan de viertallen.

Een kleine 10% van de deelnemers aan de viertallen had zonder deze competitieopzet niet mee mogen spelen in de competitie, omdat ze KNSB spelen. Een iets groter aandeel (maar niet dezelfde spelers) van ongeveer 15% had niet mee kunnen doen omdat hun vereni-

ging geen achttal kan vormen. Tenslotte is er nog een groep spelers die bij de viertallen meedoen met hun plaatselijke vereniging en in een achttal van een grotere vereniging uit de omgeving. Deze spelers hebben daarvoor dispensatie, het gaat om een kleine groep van 5-10 spelers.

De sfeer in de viertallencompetitie is ontspannen – mede door het ontbreken van promotie/ degradatie – en gezelligheid staat voorop. Dat maakt deze opzet een krachtige formule die ondanks terugloop van de ledenaantallen toch een vrij constante deelname laat zien.

Remko

(competitieleider SBO)

Bijna honderd jaar competitie

De nationale clubcompetitie werd ingevoerd in 1920 en werd gespeeld tussen vijf clubs uit de grote steden: VAS en ASC (Amsterdam), NRSV (Rotterdam), DD (Den Haag) en Utrecht. Ook zette de nationale bond regionale competities op. Promotie naar de nationale competitie was niet mogelijk, omdat de vijf topclubs (die goed vertegenwoordigd waren in het bondsbestuur) zichzelf zo sterk vonden dat ze het niet nodig vonden hun krachten met clubs uit ‘de provincie’ te meten. In 1930 mocht BSG een wedstrijd spelen tegen de nummer vijf Utrecht. BSG won en werd tot de nationale competitie toegelaten, maar degradatie van Utrecht ging de grote vijf te ver. Een competitie met zes teams was natuurlijk ook prima.

Er zijn in de Nederlandse schaakgeschiedenis meer voorbeelden dat het voor schakers van buiten de Randstad moeilijk was om tot het topschaak door te dringen. De arrogantie van deze vijf clubs werd in de praktijk echter niet gestraft. Want ook toen er allang promotie en degradatie was (zie kader), werden tot 1966 alleen zij kampioen, met Max Euwe (Amsterdam) in 1951 als enige uitzondering. VAS werd 23 keer kampioen, inclusief zelfs het tweede team in 1961, ASC tien keer. Het toppunt van de overheersing door de grote steden was het seizoen 1963-64, toen VAS met drie teams in de hoofdklasse speelde. Het tweede en derde team degradeerden, waarop het bondsbestuur besloot dat er nooit meer een tweede team in de hoofdklasse mocht spelen. Later werd die regel teruggedraaid. Rotterdam, De Variant en LSG hebben veel later ook met twee teams in de hoogste klasse gespeeld. VAS was de club van de ‘jonge honden’, waar in het begin van de jaren zestig bijvoorbeeld Hans Ree, Rob Hartoch, Bert Enklaar, Tim

Krabbé en Piet van der Weide opkwamen. ASC was de club van het establishment. Toen VAS nog maar met één team in de hoofdklasse mocht spelen, vertrokken er spelers, waarvan Watergraafsmeer profiteerde. De leegloop werd zelfs zo erg dat VAS en ASC eind jaren zestig fuseerden.

Buitenlanders

Er volgden een paar nieuwe kampioenen: Rotterdam (met Frans Kuijpers en Lex Jongsma aan de topborden), Philidor Leeuwarden (Haije Kramer en Eddie Scholl), Charlois Europoort (Leo Kerkhoff en Cor van Wijgerden), Utrecht (Lodewijk Prins en Maarten Etmans) en Watergraafsmeer. Dat werd ook het eerste team met een sponsornaam, Desisco Watergraafsmeer in 1974, een jaar later gevolgd door Volmac Rotterdam. Zij werden respectievelijk zes en achttien keer kampioen, de tijd voor de sponsoring meegeteld. Rotterdam was de eerste club die buitenlanders betaalde: eerst de Belgen Boey en Rooze, toen de Britten Keene en Stean en

de naar Nederland gevluchte Viktor Kortchnoi. Het bondsblad noemde die ontwikkeling ‘sportverdwazing’. Rotterdam speelde ook met de hele Nederlandse top: Timman, Sosonko, Van der Wiel, Kuijf, Ligterink en anderen.

Een opmerkelijke gebeurtenis was dat het softwarebedrijf Volmac in 1988 concurrent Desisco overnam. Dat had niets met schaken te maken, maar Volmac-directeur Joop van Oosterom nam de logische beslissing de sponsoring van Watergraafsmeer stop te zetten. Twee hoofdklasseteams sponsoren zou raar zijn. Privé was hij trouwens al begonnen met de sponsoring van zijn eigen club HSG.

Een roemruchte kampioensploeg was Eindhoven, die in 1984 de hegemonie van Rotterdam eenmalig onderbrak. Voor veel ophef zorgde Koningsclub Bergen, die was opgericht door multimiljonair Arnfried Pagel (een Duitse betonfabrikant) omdat hij bij de ‘gewone’ club in Bergen niet in het eerste team kwam. Dat kwam hij bij zijn Koningsclub trouwens ook niet, maar hij wilde zich laten gelden. Na een zegetocht vanuit de laagste klasse van de regionale competitie met een overdosis aan (groot)meesters werd Koningsclub in 1986 tweede van Nederland. Aan het volgende seizoen nam de ploeg niet meer deel, omdat Pagel was gearresteerd op verdenking van drugssmokkel.

Omvang van de competitie Zoals gezegd begon de landelijke competitie in 1920 met vijf teams, in 1930 uitgebreid tot zes. In 1940 werd het systeem veranderd. Er kwamen vier groepen van zeven teams, regionaal verdeeld. De vier winnaars speelden vervolgens een finalepoule. In 1950 werd de competitie verdeeld in een hoofdklasse, twee eerste klassen en vier tweede klassen, van elk acht teams. Het totale aantal teams ging daarmee van 28 naar 56. In 1971 gingen alle klassen van acht naar tien teams, waarmee het aantal teams steeg naar 70. De derde klasse werd ingevoerd in 1986. Het waren er zes, wat het aantal bracht op 130 teams. Precies tien jaar later werden daar twee derde klassen aan toegevoegd, waarmee het aantal teams op 150 kwam.

Supertopscorer Bruno Carlier (foto: Jan Willem Schoonhoven)

Play-offs

In 1994 werd De Variant uit Breda voor het eerst kampioen. Dat werd de ploeg onder diverse sponsornamen twaalf keer in dertien jaar. De Variant haalde de sterkste spelers van Nederland in huis en vulde die aan met wereldtoppers als Goerevitsj, Vaganjan, Lautier en incidenteel Aronian, Beljavski en Barejev. Teamleider en drijvende kracht was Henk Verstappen, een groothandelaar in woningtextiel, die tevens een belangrijke subsponsor was. Op zijn initiatief werden in het seizoen 1995-96 de play-offs ingevoerd. Het werden prachtige, tweedaagse schaakfeesten in een chic hotel in Breda. Na acht jaar nam ESGOO onder leiding van Gerard Grotenhuis die finaledagen over, in Enschede. Drie jaar later schafte de Bondsraad de playoffs af, tot groot verdriet van Verstappen. Die finale, dat was voor hem altijd de kers op de taart. De vereniging De Variant werd direct opgeheven, want het merkwaardige fenomeen had zich voorgedaan dat de club alleen nog maar bestond uit een topteam van nationale en internationale schaakreuzen. Vooral in de jaren van de play-offs kreeg HSG de naam van eeuwige tweede. De Hilversummers konden nooit kampioen worden, ook niet met de Polgar-zussen, Ljubojevic, Poloegajevski en andere buitenlandse topspelers. Na verloop van tijd nam teamleider Jan Stomphorst de beslissing om te stoppen met buitenlanders en Nederlandse tieners kansen te geven. Erwin l’Ami en Jan Smeets werden binnengehaald toen ze al successen hadden geboekt. Dennis de Vreugt, Daniel Stellwagen en Robin van Kampen kregen op jongere leeftijd hun kans.

Spannender

Na het afhaken van De Variant werd in 2007 eerst Groningen kampioen. Met sponsor Share Dimension was het mogelijk Kramnik, Nisipeanu en Naiditsch te laten meespelen. Die sponsoring was eenmalig en een jaar later had HSG eindelijk geen serieuze rivalen meer. Voor de slotwedstrijd had sponsor Joop van Oosterom, die zich zelden met de samen-

stelling van het team bemoeide, opgedragen dat Magnus Carlsen zou meespelen. Een publiciteitsstunt, die in de Gooise pers goed uitpakte. Carlsen behoort met Kramnik, Kortchnoi, Aronian, Beljavski en Judit Polgar tot de sterkste spelers die ooit in de KNSBcompetitie hebben gespeeld. En Timman en Euwe uiteraard. HSG werd nog drie keer kampioen en daarna beëindigde Joop van Oosterom zijn sponsoring, na de recordduur van dertig jaar. En Passant uit het naburige Bunschoten-Spakenburg nam de failliete boedel (enkele grootmeesters) over, zoals spottend werd gezegd. Het werd drie keer

Supertopscorers

kampioen, met tussendoor ook nog opvallende titels voor Voerendaal (de eerste Limburgse landskampioen) en Charlois Europoort. Dit jaar komt er een nieuwe kampioen, Kennemer Combinatie of LSG. De competitie is momenteel spannender dan die lang geweest is. Geen overheersende ploeg met wereldtoppers, wel gesponsorde teams die soms een verrassing uit bijvoorbeeld Duitsland halen. Of veel beter: een jonge speler die onverwacht een grootmeester verschalkt, kan zomaar een wedstrijd beslissen. In de toptijden van Rotterdam, De Variant en HSG kon dat niet.

In de afgelopen zestig jaar behaalden deze spelers in de hoogste klasse de hoogste scores. Omdat voor die tijd veel minder wedstrijden werden gespeeld, zijn dit ook zeker de topscorers aller tijden.

1. Bruno Carlier 196,0 – 297 66,0%

2. Rini Kuijf 192,5 – 278 69,2%

3. John van der Wiel 191,0 – 278 68,7%

4. Friso Nijboer 188,0 – 284 66,2%

5. Fred van der Vliet 180,0 – 294 61,2%

6. Paul Boersma 171,0 – 310 55,2%

7. Leon Pliester 159,0 – 283 56,2%

8. Frans Cuijpers 156,5 – 258 60,7%

9. Manuel Bosboom 150,0 – 260 57,7%

10. Gert Ligterink 147,5 – 239 61,7%

Bruno Carlier speelde de meeste partijen voor Rotterdam, maar speelde ook voor Utrecht, BSG en En Passant. Bij die laatste club werd hij in 2012 bij promotie naar de meesterklasse bedankt voor bewezen diensten. Hij zou niet sterk genoeg zijn voor de hoogste klasse. Carlier ging weer voor Rotterdam spelen en scoorde het volgende seizoen in de meesterklasse 7,5 uit 8, inclusief een overwinning op Friso Nijboer van… En Passant.

Rini Kuijf haalde (net als Carlier) zijn hoogste scores vooral bij Rotterdam. In de seizoenen 1986-89 scoorde hij 23 uit 26, waaronder een serie van 17 overwinningen op rij. Een score boven de 60% is goed, als ik ook kijk naar lager geklasseerde spelers. Maar weinig spelers scoren boven de 70%. Uitblinker is Ivan Sokolov met een score van 86,6%, namelijk 87,5 uit 101.

Paul Boersma is de enige speler die in de hoogste klasse meer dan 300 partijen heeft gespeeld. Hans Ree is de man die voor de meeste clubs speelde. Hij kwam uit voor VAS, Het Oosten (Haarlem), Watergraafsmeer, Koningsclub Bergen, De Variant, Rotterdam en BSG. Nu speelt hij voor Caïssa, maar dit overzicht gaat alleen over de hoogste klasse.

“De kampioen van 1998, Panfox De Variant, was waarschijnlijk het sterkste competitieteam uit de geschiedenis. De nationale toppers Timman, Van Wely, Sokolov en Van der Wiel werden versterkt met de wereldtoppers Lautier, Goerevitsj en Vaganian. (foto: Johan Hut)”

KNSB-zaterdag 1 april:

“Schaak en game dag” voor de familie van der Werf – de Kleuver

Het is zaterdag 1 april 2017: de achtste ronde van de KNSB competitie staat op de agenda en dat betekent dat het gezin van der Werf – de Kleuver, woonachtig in Leiden, zich verspreidt over Nederland.

Even voorstellen:

- vader Mark van der Werf speelt in de meesterklasse bij LSG in Leiden; vandaag speelt hij tegen En Passant in Bunschoten.

- moeder Esther de Kleuver speelt in de 3e klasse (3C) bij haar “ oude” club Zukertort Amstelveen, waar zij met een enkele onderbreking al zo’n 30 jaar speelt; zij speelt in het 3e team vandaag “thuis” in Amstelveen tegen Apeldoorn 2.

- oudste zoon Joël (18 jaar) speelt in de 3e klasse (3D) bij Leiderdorp; hij speelt vandaag tegen UVS 2 in Nijmegen.

En dan ontbreekt er nog een gezinslid: jongste zoon Ilias (16). Of hij ook gaat schaken? Nee, dat vindt hij minder interessant. Hij doet vandaag mee aan een

Super Mario Bros gametoernooi in Zwolle.

Ilias vertrekt zaterdagochtend als eerste. Hij gaat om 9.10 uur de deur uit. Samen met goede vriend Luc en diens vader gaat hij met de trein naar Zwolle. Joël is de tweede die het huis verlaat: rond 9.30 uur gaat hij op zijn fiets naar teamgenoot Niels waar hij vandaag mee meerijdt.

Dan vertrekt Esther. Zij gaat met de auto eerst nog even naar Uithoorn langs haar ouders om koffie te drinken. Normaal gesproken komen Esthers ouders altijd naar Leiden als het KNSB-dag is. Vooral toen de jongens nog klein waren konden Mark en Esther daardoor toch altijd op de KNSB dagen allebei schaken. Maar nu

heeft dat niet zoveel zin omdat iedereen vandaag uitvliegt. Ze zullen later op de dag nog wel naar Leiden komen. Als laatste verlaat Mark ‘huize Sonnevanck’. Hij fietst naar Zoeterwoude-Dorp en rijdt mee met teamgenoot Edwin.

Om 12.00 uur start Joël met zijn partij tegen een tegenstander met zo’n 300 ratingpunten meer. Maar Leiderdorp is ‘in the winning mood’ dit seizoen in de KNSB en ook Joël heeft al een aantal goede resultaten neergezet. Hij heeft er zin in!

Ook Ilias start rond 12.00 uur met zijn gametoernooi. Een wedstrijd duurt maximaal 8 minuten. De eerste poulewedstrijden zijn spannend. Ilias eindigt met 2 anderen op de

gedeelde eerste plaats. Hij wordt uiteindelijk eerste in de poule, niet op weerstandspunten, maar omdat hij het minste aantal levens heeft verloren!

Om 13.00 uur starten Mark (in Bunschoten) en Esther (in Amstelveen). Bij Mark is de stemming goed. LSG staat 2e en En Passant is niet zo sterk opgekomen. Hoewel er wel twee sterke dames in het team spelen, en dat is natuurlijk altijd oppassen! Mark speelt voor de verandering op bord 10 en treft een tegenstander met zo’n 500 ratingpunten minder. Bij Esther is de stemming, ondanks dat het team in ernstige degradatienood is (en handhaving in de 3e klasse niet meer in eigen hand heeft), ook goed. Het team is gelukkig compleet en hoewel er tegen de koploper (Apeldoorn 2) wordt gespeeld is iedereen vol goede moed. Want: zolang het theoretisch nog kan, moet je er altijd voor vechten! En zoals teamleider Jeroen zegt: “we kunnen in ieder geval een mooie partij spelen vandaag!” Esther speelt op bord 5 en treft een tegenstander van wie zij in het verleden ooit eens verloren heeft.

Ondertussen gaat het goed met Ilias. Hij weet zijn kwartfinale te winnen en heeft de halve finale bereikt! Ook Joël en Mark boeken progressie. Joël komt goed uit de opening, zijn stukken komen allemaal goed te staan en hij weet groot voordeel te boeken.

Ook Mark komt steeds beter te staan. Een pionwinst, een goed paard tegen slechte loper: de winst komt in zicht.

Bij Esther blijft het bord vol. Er ontstaat een complexe stelling

Mark van der Werf (foto: Frans Peeters)

waar Esther het met zwart van de koningsvleugel moet hebben, terwijl voor wit de kansen op de damevleugel liggen. En zoals gebruikelijk tikken bij Esther de minuten op de klok snel weg en ligt tijdnood op de loer...

Het eerste punt in de familie is om half 4 binnen: de tegenstander van Joël geeft op. Hij komt in een verloren toreneindspel terecht en gelooft het wel.

Joël – Van Erp

Slotstelling na 36.Tb5

Om 16.15 uur staat Ilias op het podium. Hij heeft de vierde prijs gewonnen in het gametoernooi: een gratis toegangsbewijs voor het gamemuseum. Vriend Luc is tweede geworden. Ze zijn er beiden terecht trots op!

Mark z’n tegenstander houdt het rond 16.30 uur voor gezien: zijn loper is helemaal ingesloten na het sterke g4.

Reichardt – Mark

Slotstelling na 41...Pg4+

Na 41...Pg4+ geeft hij rond 17.00 uur op want hij gaat geforceerd mat. Teleurgesteld als hij is, moet hij ook nog van een teamgenoot horen: “Alweer verloren van een vrouw?!” .

Waarop Esther aan de teamgenoot vraagt of dat blijkbaar erger is dan van een man verliezen? En tja: de vrouwen zijn gewoon sterk vandaag. Want LSG wint weliswaar dik met 8,5-1,5 maar dat is 8-0 tegen de mannen van En Passant en 0,5 –1,5 tegen de vrouwen van En Passant! Dus mannen: onderschat de schakende vrouwen in Nederland niet!

Ook Leiderdorp wint waardoor ze hun mooie 2e plaats in klasse 3C handhaven.

In Amstelveen geschiedt ook een klein wonder want

arriveert ook Joël. Het eten smaakt goed. Mark eet ondertussen met zijn team bij een Aziatische bistro (was tot voor kort een Chinees restaurant...) in Bunschoten. Ilias arriveert, na wat treinperikelen, rond 21.00 in Leiden en smult ook nog van opa’s patat. Dan vertrekken de ouders van Esther weer richting Uithoorn. Esther ziet inmiddels dat haar team ondanks de winst gedegradeerd is. Ontzettend jammer! Om 21.15 uur komt Mark als laatste thuis.

En dan is het natuurlijk tijd om de partijen te analyseren aan de grote tafel in de achterkamer. Met 3 winstpartijen is de animovoor groot. De mooiste varianten vliegen over het bord. Een matvariant bleek toch niet mat te zijn, pionneneindspelen blijken soms best verraderlijk, en Esthers eindstelling leidde op verschillende manieren tot mat. En Ilias? Die zit boven lekker te gamen!

Een geslaagde dag voor de hele familie dus: 3 schaakoverwinningen, 3 teamoverwinningen en een 4e plaats in een gametoernooi! Alleen wel jammer van die degradatie....

Stelling na 35...g4

En Esther? Die creëert een truc in de stelling en haar tegenstander ziet die op de 41e zet over het hoofd.

Zukertort Amstelveen 3 verslaat Apeldoorn 2, dat op de eerste plaats staat, overtuigend met 5-3! Zou handhaving toch nog mogelijk zijn....?!

In Leiden zijn de ouders van Esther inmiddels gearriveerd om

Kabanov – Esther

De ‘huisanalyse’ (foto: Ilias van der Werf)

Joël van der Werf (foto: Frans Peeters)

Foto’s: Arno Ypelaar

Schaakfestijn Slot Schaesberg

Op zondag 26 maart werd in verband met het tachtigjarig bestaan van schaakvereniging Schaesberg een schaakfestijn gehouden bij (de ruïne van)

Slot Schaesberg. Dit slot is te vinden in het Limburgse Landgraaf en was een mooie omgeving voor diverse schaakactiviteiten.

Slot Schaesberg

Het project ‘Landgoed Slot Schaesberg’ zal nog lange tijd doorlopen. De bedoeling is om het kasteel dat er ooit stond in ere te herstellen. Er is een bezoekerscentrum opgebouwd om alle bezoekers te kunnen ontvangen en van een rondleiding te voorzien. De foto’s in het bezoekerscentrum geven een goede weergave van wat het project over zo’n dertig tot veertig jaar wil hebben herbouwd. Het zou natuurlijk mooi zijn om tegen die tijd weer eens een kijkje te nemen, maar eerst een impressie van het schaakfestijn.

Opening

Er waren verschillende mensen aanwezig om alle bezoekers te ontvangen. Allereerst een welkomstwoordje van de voorzitter van schaakvereniging Schaesberg, René Coenjaerts. Hij heeft al diverse activiteiten opgezet in verband met het jubileum en met behulp van andere actieve clubleden is ook dit schaakfestijn neergezet. Vervolgens kwam ook de burgemeester van Landgraaf, Raymond Vlecken, aan het woord. Hij vertelde het schaken zelf nog niet helemaal in de vingers te hebben, maar de duidelijke verbinding met cultuur en een mooie histo rie van de schaakvereniging werd al snel gemaakt. Ook de voorzitter van de KNSB, Marleen van Amerongen, was aanwezig bij de opening en sprak de bezoekers kort toe. Een bezoek aan zo’n actieve vereniging, die ook het vrouwenschaak stimuleert, kon niet uitblijven. Om de opening goed af te sluiten werden buiten twee partijen op de grote schaakborden gestart. De voorzitters moch ten het opnemen tegen de voorzitter van de ChessQueens, Bianca de Jong-Muhren en tegen ChessPrincess Maaike Keetman.

Activiteiten

voor de jeugd. Op dit kleinere schaakbord van 4 bij 4 is het mogelijk om zelf schaakpuzzels op te lossen of om iemand anders uit te dagen met verschillende opdrachtkaartjes. Anne Haast was daar aanwezig om uit te leggen hoe het werkt en natuurlijk om te bekijken of de jeugd haar daarna al te slim af kon zijn. Even verderop was het mogelijk om bij Tea Lanchava uitleg te vragen bij een gespeelde partij. Alle tips die daar vergaard werden, konden meteen ingezet worden bij de simultaan tegen Zhaoqin Peng. Doordat het schaakfestijn de hele middag te bezoeken was, konden mensen steeds mooi aanschuiven bij de simultaan. Voor de schakers die een wat snellere partij wilden spelen, was het moge-

lijk om te snelschaken tegen de ChessPrincesses Maaike Keetman of Rosa Ratsma.

Hiernaast was het ook mogelijk om meer te leren over het Chinees of Japans schaak. Zowel Xiangqi, Chinees schaak, als Shogi, Japans schaak, zijn verwant aan ons schaakspel. Het was echter erg fijn dat er mensen van beide bonden aanwezig waren om de regels van het Chinees en Japans schaak toe te lichten. Een partij was vervolgens lastig te winnen, maar toch mooi om te zien dat mensen naar huis gingen met nieuwe kennis.

Kortom, een dag waar mensen met veel plezier aan verschillende activiteiten hebben deelgenomen. En een dag die bij schaakvereniging Schaesberg de boeken in zal gaan als een prachtige jubileumactiviteit mogelijk gemaakt door vele vrijwilligers.

Voor nog meer foto’s zie ook www.svschaesberg.nl

Op deze mooie zonnige dag was er van alles te doen. De ChessQueens en ChessPrincesses waren ingeschakeld om een aantal van die activiteiten te verzorgen. Zo had Bianca een goed plekje in de zon veroverd bij de grote schaakborden buiten. Veel bezoekers bleven dan ook eerst even buiten kijken hoe die partijen verder zouden gaan. In het bezoe kerscentrum was het 468schaak klaargezet

In

deze Voorloper:

‘Ik was te jong’

‘Les van een GM’

‘Valt het liefst aan’

‘Schaken op de Færøer eilanden’

Jeugdkatern Schaakmagazine

Ze is 12 jaar. Ze werd Deens meisjeskampioen bij de F in 2013 en D in 2016. De afgelopen twee jaar met Hemelvaart werd ze 2e bij het NK D voor meisjes in Rijswijk. En bij haar eerste EK D in Kroatië scoorde ze 50%. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van … Nienke van den Brink.

Piet Peelen

Nienke van den Brink

“Ik werd zomaar kampioene van Denemarken”

Haar vader Hans werkte in Denemarken en toen Paula er was beviel dat prima. Ze besloten er te blijven wonen en Nienke werd geboren. “Toen ik 6 jaar was wilde ik meedoen met schaakles op school, maar dat mocht niet! Ik was te jong. De volgende week was ik nog steeds te jong, maar toen ik het bleef vragen lieten ze me toch meedoen!” Dat gebeurde in de naschoolse opvang. “Ik leerde de spelregels van Mikkel, Poul en Thomas. Bij het spelen trapte ik natuurlijk in het herdersmatje. Op de volgende school kreeg ik dunne Noorse boekjes met opgaven. Ik haalde drie diploma’s, het bronzen, zilveren en gouden paard.” Het schoolteam tot 9 jaar plaatste zich in Kopenhagen voor het Deens kampioenschap. “Dat was in Jutland, wel drie uur rijden. Het ging best goed en we werden derde!”

Nienke ging ook spelen bij de schaakclub, GSF-Caïssa. “Dat was

leuk! Er waren meer kinderen van mijn niveau, dus speelde ik veel spannender partijen. Ook kreeg ik les op hoger niveau. Trainer Per gaf meestal openingen en eindspelen, terwijl trainster Carina veel opgaven gaf.” Ook in Denemarken zijn Grand-Prix toernooien voor de jeugd, waarin ze graag speelde. Op haar negende behaalde Nienke haar eerste grote succes. “Ik werd zomaar kampioene van Denemarken, dat had ik absoluut niet verwacht!” Later dat jaar werd ze 2e bij het Deens kampioenschap D. In 2015 doet ze mee aan de Noordse kampioenschappen op de Fær Øer eilanden en die voor meisjes in Denemarken. “Met het schoolteam wonnen we! In 2016 waren die in Noorwegen en werd ik 2e meisje.” Komend jaar is het in Zweden. Het NK D in Rijswijk combineren ze met familiebezoek. “Fijn om oma en opa weer te zien. Het jaarlijkse schaakkamp in Jutland in de zomervakantie vind ik

ook hartstikke leuk!” Voor papa Hans is het wel 4 uur rijden, en dan moet hij nog terug! Vandaar dat schaakouders elkaar daarmee helpen. “Het EK was bijzonder omdat we de hele dag aan het schaken waren. Zo voorbereiden op een partij had ik nog nooit gedaan. Het ging best goed, al baalde ik dat het zeven keer remise werd!” Ze is ook bij een andere club gegaan. Daar krijgt ze met een groepje kinderen les van GM Lars Schandorff. “Behalve dat we goed van hem leren kunnen we ook lekker lachen!” Momenteel traint IM Martin Haubro haar. “We bespreken mijn partijen. Hij let meer op mijn positiespel en daar leer ik veel van. We doen ook pionneneindspel.” Martin: “Nienke valt het liefst aan. Ze ziet veel tactische mogelijkheden en is niet bang voor complicaties. Ze houdt van vuurwerk!” Moeder Paula: “Nienke heeft veel plezier in schaken en altijd zin!”

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd van: Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

30-12-2004

Herlev (Denemarken) Atheneskolen

Rekenen

Padvinderij, mijn cavia’s op school GSF-Caïssa wereldkampioen schaaldieren

Partijen van Nienke

Nienke -Tommy Hansen

Helsingør 2016

1.Pc3 d5 2.e4 d4 3.Pce2 e5

4.d3 Le6 5.f4 f6 6.Pf3 Ld6

7.Ld2 c5 8.fxe5 fxe5 9.Pg3 Pf6

10.Pg5 Ld7 11.Pf5 Lf8 12.Le2 Pc6 13.0–0 g6 14.c3! h6

Nienke offert een paard voor aanval! Na 14...gxf5 15.Lh5+ Ke7 16.Pf7 Db6 17.Pxh8 heeft wit een toren gewonnen.

15.Ph4! hxg5

Ook na 15...dxc3 16.bxc3 Tg8 17.Pxg6! hxg5 18.Lh5 is de witte aanval sterk!

16.Lxg5 Lg7

Na 16...Txh4 17.Lxf6 Le7 18.Lxh4 Lxh4 heeft zwart twee stukken voor de toren. Wit houdt aanval na 19.Db3. 17.Pxg6 Th7 18.Lh5! r+-wqk+-+ zpp+l+-vlr -+n+-snN+ +-zp-zp-vLL

Thom Nielsen - Nienke Helsingør 2016

1.d4 Pf6 2.c4 c5 3.d5 b5 4.cxb5 a6 5.Pc3 g6?! 6.e4 d6 7.Pf3

Lg7 8.Le2 0–0 9.0–0 axb5 10.

Lxb5 Db6 11.Pd2 La6 12.Pc4

Db7 13.Lxa6 Dxa6 14.De2

Pfd7 15.Te1 Pe5 16.Pxe5 Lxe5

Kenners van het Wolga-gambiet ruilen met zwart graag de dames, dus 16...Dxe2.

17.Lh6 Tc8 18.Dg4 Db7 19. Tab1 Pa6 20.Kh1 Pb4 21.f4 Ld4

31.Te3 Dc1+ 32.Kh2 Le5?

Die loper stond goed te verdedigen, dus liever de torens gebruiken! Een sterke verdediging is

32...f4 33.Lxf4 Tf8! 34.Pe2 (34. Dg4 Txf4 35.Dxf4 Ta3) 34...Dd1 met winst.

33.exf5 Tb1 34.Kh3

Wit wint na 34.Txe5! Dg1+ 35.Kh3 dxe5 36.fxg6 Tf8 37.Dh5. 34...Lxg3 35.Kxg3 Hier kon 35.fxg6! Ook op de volgende zet.

35...Dc2 36.Txe7 Dxf5 37.Dc3 Df8 38.Dd3 Df5 39.Dc3 Df8 Remise door zetherhaling is een passend einde van deze spannende partij. ½–½

Jessie Mang - Nienke

Rijswijk NK D 2016

1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 g6 5.c4 Lg7 6.Le3 d6

7.Pc3 Pf6 8.Le2 0–0 9.0–0 a6

Lb1

Le7

La2 30.Pd4 Pa5 31.Lf3

In topvorm zie je 31.Ld2 Lc5 32.Lxa5 Lxd4 33.Lc2 met lopervangst!

31...Lc5! 32.Pc2? Lxe3 33. Pxe3

Nienke valt de koning goed aan!

18...Pxh5 19.Lxd8 Kxd8 20. Db3 Kc7 21.Tf7 Pf4 22.Pxf4 exf4 23.Txd7+ Een flitsende aanvalspartij! 1–0

22.Tbd1?

Wit verhindert …Pd3, maar nu komt het paard via c2 binnen! Bovendien dekt de toren b2 niet meer. Met 22.Tf1 Pd3 23.Dg3 c4 24.f5! kon wit aanvallen.

22...Pc2! 23.Pe2 Pxe1 24.Txe1

Dxb2 25.f5 Tcb8 26.fxg6 hxg6

27.h4 Lg7 28.Lg5 De5 29.Pg3 f5 30.Df3 Dc3

Liever doorgaan met 30...Txa2 want wit kan toch weinig doen. Zwart wil wel ruilen, maar wit niet!

10.Dd2 Ld7 11.f3 Tc8 12.Tac1 Pe5 13.b3 Dc7?! 14.Pd5 Dd8

Koploper en verdedigend kampioene Jessie heeft prima gespeeld! Na 14...Pxd5 15.cxd5 staat wit prachtig.

15.Tfd1 e6 16.Pxf6+ Lxf6 17.

Pc2! Le7 18.Kh1 Te8 19.f4 Pc6

20.e5 d5 21.cxd5

Wint meteen de pion, maar het sterkst is 21.Lf3!

21...exd5 22.Dxd5 Lf5 23. Dxd8 Texd8 24.Pe1 La3

Na 24...Txd1 25.Txd1 Pb4 heeft zwart tegenspel.

39...b5!

Nienke maakt een vrijpion. 40.axb5 axb5 41.Pe3 Pd4 42.Ke1 Pf5! 43.Pc2 Kd5! 44.Kd2 Ke4 45.g3 Pd4 46.Pb4 Pf3+ 47.Ke2 Pxh2 48.Pc6 Kd5

Aan het eind van twee lange dagen met zes partijen is een foutje snel gemaakt. Na 48...g5 49.Pd8 (49.fxg5 Pf3) 49...gxf4 50.gxf4 Pf3 51.Pxf7 Kxf4 wint zwart een tweede pion en wint. Nu kon wit de f-pion winnen met 49.Pd8 met remisekansen. 49.Pb4+ Kc4 50.Pd3 b4 51. Pxb4 en zwart won 0–1

Pascal Losekoot (On)dekbaar

mat?!

Het lijkt onvermijdelijk: je tegenstander dreigt mat. Je bent aan zet, maar er is niets meer aan te doen. We noemen dat ondekbaar mat. Maar niet in alle situaties is het mat ook echt ondekbaar. Goed kijken dus, voordat je de moed opgeeft. Zoek alle zetten die het matveld dekken! Of misschien is er een tussenschaakje of een tegenaanval mogelijk? -+l+-tr-mk +-zp-+-zpp

op g2. Op 1...Dh3 speelt wit echter 2.Df1 en de matdreiging is weg. Dat schiet niet op. Zwart sloeg echter toe met 1...Lxg3! Op 2.fxg3 volgt 2…f2+ en zwart wint. Vandaar 2.hxg3 en nu 2...Lh3!! Zwart dreigt nu …Lg2 gevolgd door …Dh1 mat. Is daar nog iets aan toe doen?

Wit vond nog een verdediging:

Bij het eerste voorbeeld is zwart aan zet. Hij staat twee pionnen achter maar loert op een mat

Opgaven

Opgave 1: Zwart aan zet -+-+-+k+ zp-zp-+p+-zp-+-zPpwQ +-+P+-+-+-+r+-zP

3.Lg5 Lg2 4.Lh4 Echter, na 4... Dg4 zigzagt de dame naar haar doel: 5.Pe5 Dh3 opgegeven (Schmid-Bhend, 1953).

r+-wq-trk+ zplzp-+p+p -+-zp-+p+ +-zp-snP+-+PvlP+-+ +PsN-+-zPPvL-wQ-+LzP tR-+-+R+K

Bij het tweede voorbeeld heeft wit een matje op g7 in gedachten. Maar deze keer heeft zwart

een verdediging: 1.Pd5 (Interessant is 1.f6, dan is 1… Kh8 de juiste verdediging tegen de dreiging Dh6, met een gelijke stelling) 1…Lxb2 2.f6?! (Beter is 2.Dxb2) 2...Lxd5! Zwart negeert de dreiging. 3.Dh6 Daar is die dan. Zie je hoe zwart zich uit deze situatie redt? Bij de oplossing staat het vervolg!

6) Ja, wit had net een loper geofferd, in de hoop dat 1... Txf6 2.Th4?! tot mat leidt, maar hij had overzien dat na 2...Tf1+! 3.Kxf1 Df6+ zwart het matveld verdedigt, en ook nog de toren op c3 ophaalt. 0-1

Kan zwart zich nog redden?

Opgave 4: Wit aan zet r+-+-trk+

Bij de opgaven mag jij aan de slag met ondekbaar mat. Bij sommige stellingen moet je proberen mat te zetten, bij andere moet je ertegen verdedigen.

Opgave 2: Zwart aan zet -+r+-+-mk +l+-+ptRp p+-zpnzP-wQ

Is mat nog te voorkomen?

5. Wit aan zet

Opgave 3: Wit aan zet -+-+-+k+ zp-+n+p+p -+-+p+pwQ +P+pzP-+P+-zp-+NzP +-+l+-zPK -+r+-+r+ tRR+-+-+-

Leidt 1.Pf6+ tot ondekbaar mat?

6. Zwart aan zet

5) Ja, het wint! Na 1.Pf6 Pxf6 2.gxf6 Df8 3.Tg1+ Kh8 4.Tg7 heeft zwart geen fatsoenlijke redding meer. Na 4...Ld3+ 5. Ka1 is het belangrijk dat de witte dame het matveld c1 dekt; 5...Dg8 (wat anders?) 6.Txg8 Txg8 en nu nog even mat verhinderen met 7.De3 1-0.

4) Ja, met 1.Pxe4 Lxe4 2.Dh6 en nu lijkt 2…Dxb2 nog te verdedigen maar de -onderbre king 3.f6! beslist de partij.

3) Nee: 1.Pf6? Pxf6 2.exf6 Ondekbaar mat, dat wel, maar zwart geeft eerst zelf mat: 2... Lf5 3.g4 Lxg4 mat! Beter is bijvoorbeeld 1.Tg1.

2) Ja, er is nog een redding! Na 1...Df5! wordt h7 gedekt en staat zwart gewonnen. Op 2. exf5 volgt 2...Tf1 mat! Ook dreigt zwart nu …Lxe4.

1) Ja, met 1...Txh4+! redt zwart zich uit de nesten: 2.Dxh4 Dxf1 met een gelijke stelling.

Voorbeeld 2: Wit heeft al veel materiaal geofferd. Daarom is 3...Dxf6! uitstekend voor zwart. Na 4.Txf6 Pg4! (ook 4... Lxa1! is sterk) 5.Dd2 Lxf6 6.Tf1 Le6 7.h3 Le5 8.hxg4 a5 stond zwart beter, hij won uiteindelijk zelfs de partij.

Kan wit de partij beslissen?

Leidt 1.Pf6+ tot ondekbaar mat?

Is mat nog te voorkomen?

Schoolschaaktoernooi in Almere

speelden 7 ronden lang met veel plezier. Het eerste team van de ‘International Primary School’ uit Almere werd de winnaar met maar liefst 26 bordpunten (van de maximaal 28). De Schaakvereniging Almere en de Schaakbond Groot Amsterdam kijken terug op een geslaagd evenement en wij dankzij onze aanwezige fotograaf ook! Uitslagen zie: schoolschaak.schakenalmere.nl

In februari werd in Sharjah (Verenigde Arabische Emiraten) het eerste FIDE Grand Prix toernooi van de nieuwe WK-cyclus gehouden. Zonder onze landgenoot Anish Giri die in de eerstvolgende drie ‘legs’ zal meespelen. In de nieuwe opzet zijn er 24 spelers en steeds nemen er 18 per toernooi deel. Uiteindelijk zullen de twee spelers met de meeste Grand Prix punten zich kwalificeren voor het Kandidatentoernooi in 2018. Het toernooi in Sharjah werd gewonnen door Grischuk, Vachier-Lagrave en Mamedyarov met de tamelijk lage score van 5,5 uit 9. Het remisepercentage was hoog. Een van de gunstige uitzonderingen was de volgende aanvalspartij. Speelt u mee?

Combineren

Karel van der Weide

Nepomniachtchi - Li

Sharjah (6) 2017

1.e4 e5 2.Pf3 Pf6 3.Pxe5 d6

4.Pf3 Pxe4 5.d4 d5 6.Ld3 Ld6

Een belangrijk alternatief is 6... Pc6 7.0–0 Le7 8.c4 Pb4, een stelling die ook bereikt kan worden via 6...Le7. De tekstzet had Li dit toernooi ook al in de eerste ronde gespeeld en dat maakte de voorbereiding voor de Rus wellicht iets te makkelijk.

7.0–0 0–0 8.c4 c6 9.Pc3 Pxc3

10.bxc3 dxc4 11.Lxc4 Lf5

De meest gespeelde zet is 11... Lg4 maar de Chinees volgde nog steeds zijn eerste ronde partij.

12.Lg5

Deze ontwikkelingszet lijkt de zwarte dame naar een goed veld te jagen, maar Nepo (of zijn secondant) had de stelling diepgaand onderzocht.

12.Pe5 Lxe5 13.dxe5 De7 14.Te1 Pd7 15.Df3 g6 16.Dg3 Tfe8

17.Lf4 Dc5 18.Lb3 a5 19.a4 b5

20.h4 Le6 was prima voor zwart in Vachier Lagrave-Li, Sharjah(1) 2017, alhoewel de Fransman

later won. 12...Dc7

Wit heeft een minieme voorsprong in ontwikkeling en zal doelgericht moeten spelen om voordeel te handhaven. Wanneer zwart op tijd is met ...Pd7 en ...Tae8 dan ligt een snelle remise op de loer. Kunt u net als ‘Nepo’ aantonen dat wit veel beter staat? rsn-+-trk+ zppwq-+pzpp -+pvl-+-+ +-+-+lvL-+LzP-+-+ +-zP-+N+P+-+-zPPzP tR-+Q+RmK-

1. Zwart is aan zet

r+r+-+k+ +-+-vlpzpp -+-zpq+-+ +-+-zp-+l+-sN-sn-+ +-+L+P+PzP-wQ-vLPzP mK-+-tR-+R

5. Zwart is aan zet

De Kennemer Combinatie uit Haarlem is hard op weg naar de eindoverwinning in de Meesterklasse. Ondanks een nederlaag

r+-+-vlk+ +l+-+pzPp p+-+-+-+ wq-zp-+P+Q -zp-tr-zP-+ +P+R+-+-zPP+-+-zP +-mK-+-tR-

2. Wit is aan zet

6. Wit is aan zet

in de zevende ronde tegen LSG Leiden, houdt het team met kopman Loek van Wely de beste papieren. De strijd onderin is al

r+-+-+-tr zpR+-vlk+p -+p+lzpp+ +-zP-+p+-+-+-+-+ wq-sN-wQP+P+P+-+PzP +-+-mK-sNR

beslist. De ontknoping vindt op 6 mei plaats tijdens een gezamenlijke slotronde.

3. Wit is aan zet -+-+-+-+

Wit is aan zet

zpptR-vlkzpQ -+-+-wq-+ +-+r+ptR-+-zpp+-+ +P+-+-+-zP-+-zPPzP +-+-+-mK-

4. Wit is aan zet

8. Wit is aan zet

De Lezer heeft Wit

Jeroen Bosch

KNSB krijgt nieuwe competitieleider

Na in totaal acht jaar stopt Ron Bleeker aan het eind van dit seizoen als competitieleider. Paul Peters volgt hem op. Schaakmagazine sprak met de mannen die er geruisloos voor zorgen dat zoveel clubschakers negen keer per seizoen in teamverband tegen andere verenigingen kunnen uitkomen.

Ron Bleeker begon zijn vrijwilligerscarrière bij de jeugd in Hilversum en de SGS, daarna werd hij in Den Haag secretaris van de HSB, hij deed de ledenadministratie van de OSBO en was competitieleider van de SBO. Bleeker: ‘We zijn vaak verhuisd, samen met mijn vrouw Els vond ik het leuk om huizen op te knappen en weer te verkopen. In 2008 verhuisden we naar Duitsland. Toen ben ik gestopt als KNSB competitieleider, maar in 2012 werd ik weer gevraagd. Nu houd ik er toch echt mee op, we zijn allebei gestopt met werken en willen vrij zijn om meer te reizen.’

Puzzelen

Het werk van een competitieleider start half juni, dan maakt hij een conceptindeling voor het nieuwe schaakseizoen. Bleeker: ‘Ik houd rekening met de wensen van de verenigingen. Als ze meer teams in de competitie hebben, willen ze vaak dat deze tegelijk een thuiswedstrijd spelen. Soms delen twee verenigingen hun clublokaal en willen ze juist niet tegelijk thuis spelen. Ik probeer ook rekening te houden met het aantal uit/thuis wedstrijden: als een team het ene seizoen vijf keer uit speelde, krijgt het het volgende seizoen vijf thuiswedstrijden. Alles binnen de mogelijkheden natuurlijk, al met al is het een hele puzzel!’

‘In de lagere klassen wordt ingedeeld op regio, zodat de reistijd wat beperkt blijft’, legt Bleeker uit. ‘De noordelijke regio is minder sterk, maar we doen ons best zoveel mogelijk poules van gelijke sterkte te maken. Vóór 1 juli kunnen de verenigingen op de conceptindeling reageren, meestal komen er dan nog zo’n tien wensen voor wijzigingen binnen. Soms trekt een team zich terug. Dan moeten we gaan schuiven. Als een team zich korter dan een maand voor de start van de competitie terugtrekt, dan blijft de poule bestaan uit negen teams. Dat is in het competitiereglement geregeld. Gelukkig gebeurt dit niet vaak.’

Invalarbiters regelen

Eind augustus deelt de competitieleider ook de wedstrijdleiders in, voor alle klassen behalve de derde, daar verzorgt de thuisclub de wedstrijdleiding. De arbiters worden niet ingedeeld bij hun eigen vereniging, maar ook niet te ver van huis. Als het speelseizoen is begonnen, moet de competitieleider vaak nog invallers regelen, als wedstrijdleiders onverhoopt niet kunnen - ziek worden bijvoorbeeld.

Bleeker: ‘Tijdens een KNSB-ronde geef ik mezelf huisarrest, zodat ik in een noodgeval op mijn vaste nummer in Duitsland bereikbaar ben. Bij problemen komen teams er vaak samen wel uit. Zo niet, dan neemt de wedstrijdleider een beslissing. Als teams het niet eens zijn met dat besluit, kunnen ze bezwaar maken. Dat moet de teamleider op het uitslagformulier laten vermelden en binnen drie werkdagen schriftelijk aan mij toelichten. Mijn beslissingen hierop zijn op de website van de schaakbond te lezen. De KNSB kent ook een Commissie van Beroep, voor als men het met mijn beslissing oneens is. Ook die uitspraken staan op de website.’

Sms-je naar Koos

Direct na de wedstrijd sms’en de teamcaptains van de thuisspelende teams de uitslag naar Koos Stolk van het bondsbureau. Hij verwerkt de uitslagen, maakt de nieuwsbrief en zet berichten over de competitie op de website. Ook controleert hij samen met de competitieleider of iedereen speelgerechtigd was – je moet een maand lid zijn van de vereniging waarvoor je speelt en als je invalt mag je maximaal 40 ratingpunten meer hebben dan de hoogste rating van het team. Koos Stolk heeft ook voor de opvolging van Ron Bleeker gezorgd. Paul Peters vertelt dat hij er wel een uurtje over moest nadenken, toen Stolk hem benaderde. ‘Ik was eerder competitieleider van de Limburgse bond, maar dat vond ik een te zware belasting.

Daar moest ik ook de administratie doen en was het een bestuursfunctie. Bij de KNSB ga ik indelen, controleren en beslissen, het is een uitvoerende functie. Dat past mij goed, ik houd van organiseren. Het beleidsmatige laat ik liever over aan anderen.’

Marathons

Peters is lid van SV Bergen in Noord-Limburg, heeft een rating van ongeveer 1600, maar komt niet veel aan schaken toe. Naast zijn baan als databasebeheerder is hij looptrainer - hij heeft zelf al drie marathons gelopen. Ook maakt hij tijd voor zijn familie, met zijn 45 jaar is hij een erg jonge opa van vier kleinkinderen. Peters begon in 2001 aan zijn eerste wedstrijdleiderscursus. Nu is hij internationaal arbiter en heeft hij veel KNSB competitiewedstrijden geleid.

Peters: ‘Tijdens de wedstrijd moet je de boel goed in de gaten houden, daar gaat best energie in zitten, al lijkt dat misschien niet zo. Je kunt natuurlijk een puzzelboekje pakken, maar dan neem je het niet serieus. Ik heb ook toernooien gedaan, zoals de Open Nederlandse Jeugdkampioenschappen (ONJK). Helaas is er steeds minder budget en worden er minder wedstrijdleiders ingezet.

Ron Bleeker (foto: Frans Peeters)

Als beginner kom je daardoor moeilijker aan ervaring. Tenzij je gratis werkt, maar een vergoeding is toch een blijk van waardering.’

Neutraliteit

Naar verwachting zullen wij schakers niet veel merken van de leiderswisseling. Peters en Bleeker hebben dezelfde taakopvatting: ‘Je moet neutraal zijn en rechtvaardig beslissen!’. Peters vindt het belangrijk dat de sfeer goed is en dat partijen zich coöperatief opstellen. Bleeker benadrukt dat je vooral rustig moet blijven en de tijd kunt nemen om een bezwaar goed te bekijken. Dat geldt niet voor wedstrijdleiders, die moeten snel reageren en niet twijfelen. Peters: ‘Een beslissing is altijd beter dan geen beslissing. De teams hebben immers de mogelijkheid om te protesteren.’

Peters zal het wedstrijdleiden en het bezoeken van de verenigingen wel gaan missen. ‘Als arbiter leid je een solitair bestaan, je rijdt overal in je eentje naartoe. Dat vind ik leuk, je komt nog eens ergens. Ooit hadden ze me als arbiter in een westelijke poule ingedeeld, waarschijnlijk dacht de competitieleider dat ik in Bergen Noord-Holland woonde! Als wedstrijdleider probeer ik zoveel mogelijk op de achtergrond te blijven. Soms moet je mensen toch even aan de regels herinneren. Je denkt dat ze alles wel weten, maar dat valt tegen.’

Overmacht

Wedstrijd- en competitieleiders hebben het makkelijker als verenigingen zorgen voor goede speelomstandigheden: genoeg ruimte, een fijne binnentemperatuur en geen rammelende barbediening, loeiende sirenes of een

repeterende tango klas en muziekkapel. Schakers kunnen op tijd vertrekken, zodat ze binnen het uur na de vastgestelde begintijd aan het bord verschijnen. Aangeraden wordt om een half uur voor aanvang aanwezig te zijn en rekening te houden met wegopbrekingen en treinvertragingen. Bleeker: ‘In Duitsland mag je maar een half uur te laat komen en is er geen richtlijn overmacht. In Nederland wordt een beroep op overmacht alleen onder zeer uitzonderlijke omstandigheden gehonoreerd.’

Protesten

Bleeker: ‘Meestal zijn er zo’n vijf of zes protesten per seizoen. Het seizoen 2014/15 was mooi, toen was er maar één protest en dat was eigenlijk een klacht. In 2007/2008 moest ik vijftien beslissingen nemen, toen werd de regel over te sterke invallers ingevoerd. We hebben één keer iemand moeten schorsen omdat hij een externe bron raadpleegde en in 2005 zijn er in het oosten wedstrijden afgelast vanwege hevige sneeuwval. Toen ben ik op zaterdag om zes uur opgestaan om de situatie te bekijken.’

Ontwikkelingen

Met een collega probeert IT-er Peters de indeling van de KNSB competitie verder te automatiseren: ‘We hebben het computerprogramma een indeling laten maken met de gegevens van dit seizoen. De eerste testresultaten zijn positief.’

Er is een nieuwe, korte, cursus scheidsrechter 1, van twee avonden. Op de KNSB website en bij het bondsbureau vind je hierover informatie.

In de bondsraad van 17 juni 2017 wordt een besluit genomen over uitbreiding van de KNSB-competitie en het al dan niet scheiden van de regionale competitie en de KNSB competitie. Het belangrijkste idee achter dit plan is dat leden meer mogelijkheden krijgen om te kiezen hoe, op welke speeldagen, en hoe vaak zij competitie willen spelen. Als dat plan wordt er aangenomen dan gaat het van start in het seizoen 2018-2019.

Vanaf 1 juli 2017 wordt er een nieuw FIDE reglement van kracht. ‘De impact valt mee’, denkt Peters, ‘maar arbiters moeten zich laten bijscholen.’ Paul Peters

Drie Paarden: Schaakverhalen

De kans is groot dat de naam Risto Nicevski u niet al teveel zegt. Hij was internationaal meester in de tijd dat Joegoslavië nog een land was (en gek van schaken). Zijn ‘faam’ dankt hij voor een deel aan het feit dat hij maar liefst twee partijen tegen de grote Bobby Fischer speelde. Nicevski wordt voor u tot leven gebracht in de bundel die de bekende (schaak)journalist (en redacteur van New In Chess) Peter Boel onlangs publiceerde. Zoals de ondertitel al zegt gaat het hier om (heel leesbare) verhalen over schaken, met slechts af en toe een diagram of een schaakzet. Waarbij aangetekend moet worden dat de snelschaakoverwinning van Manuel Bosboom op wereldkampioen Garry

Kasparov volledig is afgedrukt. Hieruit blijkt deels een voorkeur voor schakers die de subtop haalden en niet de absolute top. Andere voorbeelden in het boek zijn bijvoorbeeld Hartoch, Ziatdinov en Arianne Caoili (de vriendin van top-GM Levon Aronian). Maar dat betekent dan weer niet dat Boel ook geen ruimte weet te maken voor de groten der aarde: Kasparov, Karpov, Kortchnoi en Timman. Gevarieerd is Drie Paarden zondermeer zoals ook al blijkt uit dat het weliswaar verhalen betreft, maar toch ook interviews, reportages, gedichten en taalspinsels. Het titelverhaal slaat overigens op een prachtig pat met drie paarden (naar een studie van Herbstmann en Kubbel).

Peter Boel

Drie Paarden: Schaakverhalen Uitgeverij Nieuwe Druk, 2017

Veel activiteiten Groningse jeugdvereniging

SC de Paardensprong: prestaties èn plezier

Vrijwel alle Nederlandse schaakclubs houden wekelijks een interne competitie en schrijven elk seizoen hun teams in voor de regionale of KNSB-competitie. Soms is er dan nog een simultaan. Maar er zijn ook verenigingen die veel andere activiteiten organiseren, zoals een kampeerweekend, een groot jeugdtoernooi, clubshirts ontwerpen en een jubileumboek uitbrengen. Ziehier de succesvolle Groningse jeugdvereniging SC de Paardensprong in een notendop.

Veel zaken in het leven zijn gebaseerd op toeval. Neem de oprichting van de Groningse jeugdschaakclub SC de Paardensprong in 2006. “Ik was destijds activiteitenbegeleider in buurtcentrum Hunzeborgh,” zegt jeugdleider Ronald van Nimwegen (56). “Omdat er in de wijken De Hunze/Van Starkenborgh veel jonge gezinnen wonen, wilde ik graag een schaakcursus opzetten voor kinderen.”

Zo kwam Van Nimwegen via Stichting Schaakontwikkeling Noord-Nederland (SO-ON) in contact met Bram Baptist, de huidige voorzitter van SC de Paardensprong. Baptist had ervaring als schaaktrainer bij Veendam, Unitas en Haren. Hij wilde graag geschiedenisleraar worden en kon zo ervaring opdoen met lesgeven.

Van Nimwegen: “Bram en ik hebben vanaf januari tot juni 2006 de eerste beginnerscursus verzorgd voor acht kinderen. Na afloop van deze twaalf lessen vonden we het jammer dat er geen vervolg was. Daarom hebben we tot december de cursus opnieuw gegeven. Dat leverde vijftien enthousiaste kinderen op van vijf tot negen jaar. Dat was voor ons de belangrijkste reden om SC de Paardensprong op te richten met veel persoonlijke aandacht voor de jeugd, waarin plezier en

prestaties hand in hand gaan.”

Actieve vereniging

Elf jaar later kent de vereniging een bloeiend bestaan. Van Nimwegen: “We hebben al jaren een stabiele groep van zo’n 30 tot 35 leden. Deze kinderen krijgen op vrijdagmiddag eerst 30 à 45 minuten les van acht gediplomeerde trainers volgens de Stappenmethode. Dat gebeurt in groepjes van maximaal vier kinderen voor een optimale begeleiding. Daarna spelen de jongens en meisjes hun club- en bekercompetitie.”

Sommige trainers hebben een behoorlijk schaakniveau. Zoals Evie Warmelink, in 2011 Nederlands meisjeskampioen tot twintig jaar. Eerder was zij al Nederlands kampioen tot respectievelijk acht en negen jaar. Van Nimwegen: “De trai nersstaf is sinds de oprichting alleen maar gegroeid. Enkele trainers zijn al zeven à acht jaar aan SC de Paardensprong verbonden. Oudere clubleden kunnen doorgroeien naar schaaktrainer, waardoor ze verbonden blijven aan de club.”

Ouders onmisbaar

Niet alleen de trainers zijn belangrijk, dat geldt zeker voor de ouders. Van Nimwegen: “Zonder hun bijdrage zou onze

vereniging niet kunnen bestaan. Zij helpen ons met het vervoer en begeleiding tijdens individuele kampioenschappen, Grand Prix toernooien en viertallenwedstrijden. Niet alleen in Noord-Nederland maar ook in de rest van Nederland. In de loop der jaren hebben veel van onze leden meegedaan aan de Nederlandse jeugdkampioenschapen in bijvoorbeeld Roosendaal, Rijswijk en Den Bosch. Deze vaders en moeders helpen ook bij de catering en allerlei andere zaken tijdens ons jeugdtoernooi in maart en ons kampeerweekend eind augustus.” Via e-mail en de maande-

lijkse nieuwsbrief blijven de ouders op de hoogte van het wel en wee van de vereniging.

Prijswinnaars

Het enthousiasme bij de kinderen, ouders en trainers heeft De Paardensprong geen windeieren gelegd. De Groningse jeugdvereniging heeft sinds 2006 talloze prijzen gewonnen, zowel in individuele kampioenschappen als in teamwedstrijden. Zo werd SC de Paardensprong in 2013 Nederlands kampioen voor E teams, in 2015 won de club de Meesterklasse D.

De grootste talenten die de club heeft voortgebracht zijn Eelke de Boer en Jonas Hilwerda. De Boer is viermaal NOSBO-kampioen en driemaal Nederlands kampioen geweest in diverse leeftijdscategorieën. Hierdoor mocht hij in 2014 en 2015 deelnemen aan het Europees kampioenschap, waarin hij eenmaal als elfde eindigde. In 2015 mocht Eelke zelfs meedoen aan het WK boven twaalf jaar in

Bart Stam

Foto´s Ronald van Nimwegen

Schaken in clubshirts

Griekenland. Inmiddels heeft De Boer een Elo-rating van 2100 en speelt hij voor Groninger Combinatie in de Meesterklasse. Ook Jonas Hilwerda heeft de nodige prijzen op zijn naam staan. Hij werd in 2011 Nederland kampioen voor zevenjarigen (categorie G) en nam in 2012 en 2015 deel aan de Europese jeugdkampioenschappen. Jonas speelt al enige tijd bij de senioren van stadgenoot SG Staunton.

Plezier en clubgevoel

“Natuurlijk vinden we het leuk als onze leden successen behalen,” zegt Van Nimwegen. “Maar het belangrijkste vinden we dat ze plezier hebben in schaken, in combinatie met vriendschap en clubgevoel. Dat proberen we op diverse manieren te stimuleren. Bijvoorbeeld door ons kampeerweekend eind augustus in Schipborg (Drenthe) waarbij ook ouders en trainers aanwezig zijn. Er wordt natuurlijk geschaakt maar we organiseren ook een speurtocht, diverse spelletjes en een barbecue. Dat versterkt de band tussen kinderen, ouders en trainers. Via de Grote Clubactie zamelen onze jeugdleden hiervoor geld in. Een deel van de opbrengst gaat naar de aanschaf van borden, stukken, klokken en lesmateriaal.”

Eigen shirts

Ook de gele t-shirts met het clublogo versterken volgens de jeugdleider het clubgevoel. Jeugdleden van De Paardensprong dragen dit tenue sinds 2010 op toernooien en in teamwedstrijden. “In Noord-Nederland waren wij de eersten. Inmiddels zijn er meer jeugdverenigingen met eigen shirts, dat is leuk om te zien.”

Een ander groot evenement is het jeugdtoernooi dat De Paardensprong in maart

organiseert voor jeugdspelers uit de regio. Hieraan doen doorgaans zo’n 100 tot 150 jongens en meisjes deel. Van Nimwegen: “Dankzij onze goede contacten met René Mertens, jeugdleider van de Noord-Duitse schaakbond, doen hier altijd veel spelers mee uit plaatsen als Bremen, Papenburg, Oldenburg en Aurich.” Dat bewijst de achtste editie van zaterdag 4 maart die Kilian Goldbeck (SC Aurich) op zijn naam wist te schrijven.

Lijvig jubileumboek

Medio 2015 besloten bestuursleden, trainers en ouders een jubileumboek uit te brengen ter gelegenheid van het tienjarig bestaan. Van Nimwegen: “ Het resultaat mag er zijn, alle 150 exemplaren waren in een oogwenk verkocht. Waarschijnlijk gaan we nog een herdruk uitbrengen.” Burgemeester Peter den Oudsten van Groningen nam in juni 2016 het eerste exemplaar in ontvangst. In het boek staan, naast bijdragen van beide oprichters, trainers en ouders, ook portret-

ten van alle jeugdleden, inclusief foto’s en partijanalyses. Ook valt er van alles te lezen over de wekelijkse clubmiddag, successen tijdens de NOSBO- en KNSB-competitie, de Noordelijke Jeugdcompetitie en alle overige activiteiten.

Actuele website

Uiteraard heeft een actieve vereniging als De Paardensprong een eigen website. Van Nimwegen: “De techniek is wat verouderd maar de informatie is zeer actueel. Dat komt doordat trainers en ouders actief zijn met het plaatsen van uitslagen, foto’s, nieuwsberichten en reportages. De website wordt dan ook goed bekeken; in het weekeinde hebben we zo’n veertig tot vijftig bezoekers.” Voorts heeft de Groningse vereniging diverse video’s op YouTube. Ook is er een eigen Facebook-pagina.

Omdat jeugdleden vaak stoppen met schaken als ze circa veertien jaar zijn, is het bestuur constant op zoek naar nieuwe aanwas. “Dat is niet zo eenvoudig,” aldus de jeugdleider, “want kinderen hebben tegenwoordig zoveel andere interesses. Zelf geef ik met mijn zonen Niels en Martijn schaakles op de Dom Helder Camaraschool in Groningen en dat levert gelukkig wel weer nieuwe leden op. Verder maken we flyers en plaatsen we oproepen op onze website en in de wijkbladen.”

Zelf schaken

Naast twee jeugdteams van vier spelers in de Noordelijke Jeugdcompetitie, heeft De Paardensprong ook een zestal en twee viertallen in de NOSBO-competitie. Het gaat hierbij om een combinatie van ouders, trainers en oudere jeugdspelers. Van Nimwegen: “We zijn een jeugdclub maar deze betrokkenen vinden het heel leuk om niet alleen allerlei dingen te organiseren maar ook om zelf eens een partij te spelen. Ook dit versterkt de onderlinge band!” www.scdepaardensprong.nl

Presentatie jubileumboek aan de burgemeester

Denken in ambities: ‘alle kinderen in Nederland moeten schaken leren!’

Een paar uur voor wat alweer de tweede KNSB-bestuursvergadering in maart is spreekt SchaakMagazine met de ‘nieuwe’ bestuursleden Aart Baas, Frank Lommers en Eugene Rebers. Met hetzelfde enthousiasme waarmee ze, ondanks hun drukke banen, instemmen met dit interview beantwoorden ze ook de vragen.

Eugene, jij bent de afgelopen bondsraad benoemd als bestuurslid topschaak. Waarom wilde je toetreden tot het KNSB-bestuur, en was je met jouw financieel-economische achtergrond (Senior Beleidsmedewerker Strategie & Beleid op het gebied van pensioen- en vermogensbeheer) niet liever penningmeester geworden?

ER: Tot nu toe heb ik altijd besturen geadviseerd, en het leek me inspirerend om nu eens aan de andere kant van de tafel te zitten. Ik wil graag iets betekenen op bestuurlijk vlak voor de KNSB en daarbij is de portefeuille niet het allerbelangrijkst. Bovendien kijken we als bestuur op een iets andere wijze naar de traditionele invulling van de portefeuilles. Dat neemt niet weg dat topschaak (en ook talentontwikkeling) wel degelijk mijn hart heeft. Zelf heb ik als jeugdspeler actief geschaakt op vele jeugdkampioenschappen en werd ik landelijk getraind door Cor van Wijgerden, later speelde ik in de meesterklasse, en momenteel in de 2e klasse KNSB voor SOPSWEPS.

Jullie zijn alle drie echte schakers trouwens, is dat nodig als KNSBbestuurder?

FL: (Lachend) Zeker er moet meer gesnelschaakt worden in het bestuur! Nee, hoor de combinatie is prima, maar het is zeker geen voorwaarde. Toevallig was ik al in gesprek met onze voorzitter Marleen van Amerongen toen ze zei dat er gezocht werd naar een penningmeester als opvolger van Michiel Bosman. Ik kende Aart, die een eigen financieel administratiekantoor heeft, van mijn schaakclub Lekstroom en tipte hem als kandi-

daat. Zo kwam er nog een extra schaker in het bestuur. Uiteindelijk zijn we samen door de bondsraad in juni 2016 benoemd.

ER: Je hoeft zeker geen schaker te zijn om een goed KNSB-bestuurder te zijn, maar wij willen als bestuur wel zichtbaar zijn. Als schaker ga je toch al graag naar toernooien, en dat verhoogt je zichtbaarheid natuurlijk wel. AB: Van ons drieën ben ik trouwens de zwakste schaker, maar ik ben wel een echte clubman. Voor mij is de gezelligheid op de vereniging belangrijker dan de prestatie. Binding met de streek waar ik woon en gezelligheid staan bij mij voorop. Ik heb al diverse club-werkzaamheden verricht en momenteel ben ik ook wedstrijdleider van onze vereniging. Het besturen voelt voor mij niet als werk, maar als een mooie afwisseling. Toevallig ben ik penningmeester geworden maar het had ook iets anders kunnen zijn.

Die verenigingsstructuur staat die niet een beetje onder druk? Gelukkig neemt het ledenaantal niet meer zo snel af, maar er is toch wel nog steeds een lichte daling onder verenigingsleden?

FL: Er wordt ontzettend veel geschaakt in Nederland, en lang niet iedereen doet dat in clubverband of binnen een bond. Mijn vriendin heeft eigenlijk altijd wel twee potjes lopen via de app Social Chess terwijl ze nog nooit clubschaker is geweest. Zelf snelschaak ik ongeveer twee keer per jaar in een café met allerlei mensen die veelal ook niet in clubverband schaken. Ontzettend veel mensen schaken op internet. Schaken is een prachtig spel en het is mooi dat veel

mensen het beoefenen in wat voor vorm dan ook. Natuurlijk leven we als bestuur wel in een spannende tijd, en moeten we wel kijken naar de traditionele bekostigingsstructuur van de KNSB.

ER: Precies! Allerlei patronen worden doorbroken. Andere lidmaatschapsvormen zijn te bedenken, en ook andere toernooivormen en andere speeltempo’s. Dat neemt niet weg dat ook het niveau hoog moet blijven en dat ook de traditionele beoefening van de schaaksport een goede plek moet houden.

AB: We moeten andere vormen niet direct als een bedreiging zien, maar eerder als verrijking.

Waar willen jullie als bestuur naar toe dan?

ER: We willen een betrokken bestuur zijn, maar wel op afstand. De dagelijkse werkzaamheden worden uitgevoerd op het bondsbureau. Het bestuur is kaderscheppend. Schaken is een nobele sport, het heeft een rijke historie, het is moeilijk, het heeft aanzien, er heerst voor buitenstaanders een bepaalde geheimzinnigheid omheen. Dat imago is ook wat waard en moeten we behouden. ‘Schaken een meesterlijke sport’ is nog steeds een prima motto, en dat imago kan ook interessant zijn voor sponsoren. Meer sponsoring krijgen we niet van vandaag op morgen, maar daar willen we ons wel voor inzetten.

FL: Onze grote ambitie, eerder al uitgesproken door onze voorzitter, is dat we alle kinderen in Nederland schaken leren. Dat is goed voor de ontwikkeling van kinderen en dus ook voor Nederland.

AB: Veel verenigingen zijn omgevallen vanwege onvoldoende aanwas van onderop. Als we alle kinderen schaken kunnen leren (en dat doen we omdat we denken dat het goed voor hen is) dan stroomt een deel door naar de schaakclubs. Kinderen zoeken ook het samenzijn op – een heel mooi voorbeeld daarvan is natuurlijk Magnus Leidsche Rijn.

ER: Van alle kinderen die we schaken

leren, wordt misschien maar 10% echt gegrepen door het spel, maar die blijven dan in allerlei vormen wel hangen. En het mooie aan schaken is dat je het je leven lang kunt blijven doen.

FL: Ik ben zelf directeur in het onderwijs. We leren kinderen van alles. Bijvoorbeeld de tafels: dan is er maar een antwoord goed, of hij vindt – dat moet met ‘dt’ – opnieuw is er maar een antwoord goed. Maar schaken is heel complex, en het leuke is dat er vaak meerdere goede antwoorden zijn. Dat vinden kinderen ontzettend leuk. Eerst goed nadenken voor je iets doet, het leren concentreren dat zijn allemaal vaardigheden die je in het schaken opdoet, maar waar je je hele leven iets aan hebt. Schaken is blijven leren.

FL: Eerlijk gezegd willen we als bestuur denken in ambities. Marleen heeft dat mooi benoemd met verankeren (schaken voor kinderen 6-12 jaar), verbinden, verrijken en vernieuwen (lidmaatschap van de toekomst). Dat willen we samen met de bonden graag verder uitwerken in een nieuw meerjarenbeleidsplan. Dat zet wel een bepaalde spanning op de conventionele indeling van de bestuursportefeuilles. Schoolschaken, talentontwikkeling en topschaak, op een bepaalde manier kun je

ze niet los zien van elkaar. Natuurlijk moet je een voorzitter, secretaris en penningmeester hebben, en ‘topschaak’ hoort heel herkenbaar bij Eugene, maar we hoeven als bestuur ook niet overal iets van te vinden. Veel zaken zijn ook ‘going concern’ en dat moet je kunnen overlaten aan de professionals op het bureau.

ER: Na het leren schaken op school is de stap naar een schaakclub voor sommige kinderen nog te groot. Misschien moeten we wel iets daartussenin gaan ontwikkelen. Als bond moet ons bestaansrecht niet alleen maar komen uit de verenigingsleden, wellicht kunnen we als bond ook andere manieren vinden om geld te genereren en dat inzetten voor de schaaksport. AB: Ondernemen is ook investeren, wanneer het je visie dient dan moet je als bond af en toe ook durven investeren. Als penningmeester zeg ik er wel graag meteen bij, dat je daar dan ook verantwoording over af moet leggen natuurlijk. Sommige mensen hebben nu het gevoel dat ze lid zijn van de KNSB omdat het moet (anders kun je geen competitie spelen bijvoorbeeld). Het moet zo zijn dat mensen graag lid worden van de KNSB, omdat dat lidmaatschap allerlei voordelen biedt.

Alhoewel jullie duidelijk minder in portefeuilles denken hebben jullie, Frank voor kadervorming, en Eugene voor topschaak/talentontwikkeling, misschien toch nog ambities op jullie terreinen?

FL: We moeten in ieder geval altijd op zoek naar de ‘plussen’ en niet naar de ‘minnen’. Op het gebied van training hebben we een fantastische leermethode de Stappenmethode – Cor van Wijgerden verdient daarvoor een compliment zo groot dat het niet in deze kamer past. Tegelijkertijd hebben we met Chessity nu ook een fenomenaal online platform. Als KNSB moeten we beide in het licht zetten. Net trouwens als al die vrijwilligers die mooie dingen doen voor het schaken. Onlangs sprak ik nog iemand van een schaakvereniging uit Haarlem die een dag minder in de week was gaan werken zodat hij scholen kon gaan bezoeken voor schaaklessen, dat is prachtig.

ER: Ik wil in ieder geval graag dat de status van de Nederlandse Kampioenschappen, zowel bij de volwassenen als bij de jeugd, zo hoog mogelijk is. Het moet een eer zijn om Nederlands Kampioen te worden, en die kampioenschappen moeten iets zijn waar we allemaal trots op zijn.

V.l.n.r. Eugene Rebers, Aart Baas en Frank Lommers.

Begrijp wat u doet

De Pirc (deel 2)

Bij de opening die we nu behandelen, heb ik wel eens iemand het volgende horen zeggen: “Ik speel Konings-Indisch tegen 1. e4”. De vorige keer hebben we gezien dat de uitgangsstelling van de Pirc ontstaat na de volgende zetten:

1.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 g6 rsnlwqkvl-tr

veelal voor de normale paardontwikkeling met 4.Pf3

gespeeld kan worden. Een ander gedachte achter de ruil op e5 is dat door ...c7–c6 veld d6 verzwakt is en wit kan proberen daarvan gebruik te maken.

10.Pd2

Wit gaat met een paard op veld d6 af.

10...De7 11.Pc4 Pc5

Ook 11...Pe8 om Dd6 te verhinderen, lijkt speelbaar voor zwart. Maar heel gemakkelijk heeft hij het niet zoals bleek in een partij Zelcic-Mohr, 2007.

12.Dd6 Dxd6 13.Pxd6 Pe6 14.Tfd1

opteert voor 5...e5

Zwart kan weer op de platgetreden paden terecht komen als hij kort rokeert met 5...0–0 omdat wit weinig beters heeft dan 6.Pf3. 6.dxe5 dxe5 7.Pf3 exf4 8.Lxf4 0–0 9.Dd2 Pc6 hetgeen o.a. voorkwam in de partijen KarjakinWang, 2013, en Giri-Van Wely, 2015. Toch liepen deze experimenten niet zo goed af voor de zwartspelers.

5...0–0

Lange tijd is direct 5...c5 geprobeerd. Er kan nu een heel ingewikkelde en vreemdsoortige stelling ontstaan na 6.Lb5+ Ld7 7.e5!?

Omdat zwart net als in het Konings-Indisch zijn koningsloper op het centrum richt, zal hij graag met ...e7–e5 het witte pionnencentrum proberen te ondermijnen. Om die zwarte actie alvast tegemoet te treden is 4.f4

een belangrijke variant. Wit spendeert een tempo om meer invloed over het centrum te krijgen. Hij wil graag het koningspaard achter de f-pion zetten zodat hij straks met e4–e5 de macht over het centrum kan veroveren. Een belangrijke gedachte hierbij is dat als wit e4–e5 heeft doorgezet, de loper op g7 op non-actief komt te staan. Ook komt het voor zwart soms gevaarlijke e5–e6 in de stelling. Tegelijkertijd heeft wit de ‘standaardopmars’ van zwart met ... e7–e5 onaantrekkelijk gemaakt zodat de zwartspeler nu zijn heil zal gaan zoeken in acties met ... c7–c5. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de stellingen weldra gaan lijken op die uit het Siciliaans. Die opening heeft als belangrijkste kenmerk dat een witte d-pion tegen een zwarte c-pion wordt geruild.

Mensen die de voorkeur geven aan een rustiger speltype kiezen

Hiermee kiest wit ervoor om zijn ontwikkeling zo snel mogelijk te voltooien waarbij hij zijn paarden naar de natuurlijke velden speelt. 4...Lg7

Vanwege plaatsgebrek laten we voor wit het spelen van wel of niet h2–h3 en voor zwart op welk moment hij ...c7–c6 het best kan spelen, buiten beschouwing.

5.Le2 0–0 6.0–0 c6

Op het moment dat zwart deze pionzet speelt en wit kort heeft gerokeerd, is het raadzaam voor wit om een actie met ...b7–b5 te verhinderen. Daarom gaat men meestal verder met 7.a4 Pbd7 8.Le3 e5 9.dxe5

Wit heft de spanning direct op. Vreemd genoeg is dat de meest geijkte methode om op voordeel te spelen.

9...dxe5

Wit kan op voordeel spelen omdat zwarts koningsloper op g7 als het ware tegen de zwarte pion op e5 staat aan te kijken. Terwijl de koningsloper van wit naar het aantrekkelijke veld c4

En zwart heeft het toch wat moeilijk. Een illustratieve partij is Potkin-Kalashian, 2014, om te zien hoe wit voordeeltjes weet te vergaren en erin slaagt om deze om te zetten in winst. Scherper is 4.Lg5 en deze strijdwijze kan de contouren aannemen van de opstelling met f2–f3, Dd1–d2 en 0–0–0 zoals we eerder al gezien hebben. 4...Lg7 5.Dd2 De partij Motylev-Kasimdzhanov, 2009, geeft een idee van het witte spel en Gofshtein-Chernin, 1998, voor zwart. 4...Lg7 5.Pf3 rsnlwqk+-tr zppzp-zppvlp -+-zp-snp+ +-+-+-+-+-zPPzP-+ +-sN-+N+PzPP+-+PzP tR-vLQmKL+R

De meest logische ontwikkelingszet. Het paard bestrijkt het centrumveld e5. Het is modern om al meteen de loper naar d3 te spelen met 5.Ld3

De partij krijgt dan een zelfstandige betekenis als zwart ineens

Wit slaat er lustig op los omdat hij probeert te profiteren van de disharmonie van de zwarte stukken op dit moment.

7...Pg4

En nu:

A) Lange tijd hield men zich bezig met de verwikkelingen na 8.e6!?

rsn-wqk+-tr zpp+lzppvlp -+-zpP+p+ +Lzp-+-+-+-zP-zPn+ +-sN-+N+PzPP+-+PzP tR-vLQmK-+R

Op 8...fxe6 antwoordt wit natuurlijk met 9.Pg5

Het alternatief is 8...Lxb5 9.exf7+ en nu moet de koning naar d7! 9...Kd7 10.Pxb5 Da5+ 11.Pc3 cxd4 12.Pxd4 Lxd4 13.Dxd4 Pc6 14.Dc4 Db6 15.De2 h5 16.h3 Ph6 Een tijdlang dacht men dat zwart zich kon handhaven maar wit heeft een prettig plusje. De nog jonge Anand liet zien hoe wit zijn voordeel kan omzetten in zijn partij tegen Koshy in 1985. 9… Lxb5 10.Pxe6

Nu kan zich een grappige zetherhaling voordoen. Spelers die met elkaar remise hebben afgesproken, brengen de volgende zetten op het bord: 10...Lxd4

rsn-wqk+-tr

zpp+-zp-+p -+-zpN+p+ +lzp-+-+-+-vl-zPn+ +-sN-+-+PzPP+-+PzP tR-vLQmK-+R

11.Pxd8

Wit kan op winst spelen met 11. Pxb5 Da5+ 12.Dd2 Lf2+ 13.Kd1 Pe3+ 14.Ke2 Dxb5+ 15.Kxf2 Pg4+ 16.Kg3 Dd7 17.Te1 Pc6 18.b3 Ph6 19.Lb2 Pf5+ 20.Kf2 En deze stelling kwam op het bord in twee partijen: De Firmian-Alburt, 1999, en Nakamura-Harikrishna, 2012.

11...Lf2+

rsn-sNk+-tr

En zwart ging in een paar partijen ten onder waarvan Shirov-Markowski, 2009, ShirovZaragatski, 2015, en Wei-Liu, 2015, de belangrijkste zijn.

6.Ld3

rsnlwq-trk+ zppzp-zppvlp -+-zp-snp+ +-+-+-+-+-zPPzP-+ +-sNL+N+PzPP+-+PzP tR-vLQmK-+R

6...Pa6

Voortschrijdend inzicht heeft uitgewezen dat het moet komen van deze paardzet. De mogelijkheid

6...Pc6

kan wit het best beantwoorden met 7.e5 om ...e7–e5 van zwart tegen te gaan. Een interessante partij hiermee is So-Van Kampen, 2013.

Uiteraard hebben de zwartspelers ook

6...c5 uitgeprobeerd.

7.dxc5 dxc5 8.e5 Pd5 9.Pxd5 Dxd5 10.De2

7.0–0

Wit brengt eerst zijn koning in veiligheid alvorens hij met de thematische actie e4–e5 gaat komen. Ook 7.e5 is door vele witspelers op het bord gebracht, maar we laten deze mogelijkheid buiten beschouwing.

7...c5

Zwart mag niet meer aarzelen: hij dient het witte centrum nu aan te tasten.

8.d5

Ik heb maar liefst 307 partijen in mijn database kunnen vinden waarin zo de strijd beëindigd wordt. 12.Kd2 Le3+ 13.Ke1 Lf2+ 14.Kd2 Le3+ 15.Ke1 Lf2+ en de remise is een feit.

B) 8.Lxd7+

Inmiddels lijkt men ervan overtuigd dat deze loperruil de aangewezen voortzetting is.

8...Dxd7 9.h3!

Dat het hiervan moet komen, lijkt ook evident. 9.d5 is veel vaker gespeeld, maar dat is minder overtuigend.

9...cxd4

De enige zet omdat zwart anders in een zeer nadelige stelling terecht kan komen. De zwartspeler in de partij GrischukMamedyarov, 2012, wilde zich de terugtocht met het paard na 9... Ph6 laten bewijzen maar na 10. dxc5 dxe5 11.fxe5 Dxd1+ 12. Kxd1 Pd7 13.g4! had hij toch een immens probleem met dat vreselijke paard op h6.

10.Dxd4 Pc6 11.De4 Ph6 12.Le3

rsnl+-trk+ zpp+-zppvlp -+-+-+p+ +-zpqzP-+-

10...Pc6

Hier bleek 10...Lf5 in AronianSvidler, 2013, nog niet zo gek voor zwart.

11.Le4 Dd7 12.Le3 b6 13.h4 Lb7

14.h5

En wit heeft aanvalskansen. In een partij Jonkman-Klenburg, 1998, zette de witspeler de zwarte loper van g7 op nonactief. Na 14...Pd4 volgde

15.Lxd4 Lxe4 16.Dxe4 cxd4 17.0–0–0 Dg4 18.h6! Lh8 19.Pxd4 en wit won fraai in 28 zetten.

Daarmee wordt het spel in de banen van de Moderne Benoni gebracht. Een opening die meestal vanuit 1.d4 op het bord komt. Het belangrijkste kenmerk van de Benoni (dat zwart met zijn e-pion op d5 heeft geruild waarna wit met zijn pion van c4 op d5 heeft teruggeslagen) is hier niet aan de orde omdat het witte paard op c3 voor de c-pion staat. Dus het gaat hier wel om een wat specifiek nuanceverschil. Eén principe van de Benoni blijft wel recht overeind staan, namelijk dat zwart een licht stuk teveel heeft en dat hij dus graag een stuk wil ruilen. Vandaar dat 8...Lg4 hier de belangrijkste zet is. Niettemin is een ander stereotiep plan met 8...Tb8 ook mogelijk. Dat kwam o.a. op het bord in een rapidpartij J. Polgar-Carlsen, 2012. 9.Lc4 Pc7 10.h3 Lxf3 11.Dxf3 a6 12.a4 b6 r+-wq-trk+ +-sn-zppvlp pzp-zp-snp+ +-zpP+-+P+L+PzP-+ +-sN-+Q+P -zPP+-+P+ tR-vL-+RmK-

En beide spelers staan klaar om de strijd met elkaar aan te binden. Wit zal eerst het tegenspel van zwart willen verhinderen om op de lange duur met e4–e5 te gaan werken. Een mooi voorbeeld hiermee is de partij Karjakin-Chatalbashev, 2009. Zwart daarentegen zal graag ...b6–b5 willen doorzetten of

anders met ...e7–e6 en eventueel met ...e6xd5 tegenspel over de e-lijn willen genereren. Een aardige illustratieve partij hiermee is de partij GeorgiadisPeralta, 2006.

Belangrijkste illustratieve partijen: Zelcic-Mohr, 2007 Potkin-Kalashian, 2014 Motylev-Kasimdzhanov, 2009 Gofshtein-Chernin, 1998

· Karjakin-Wang, 2013

· Giri-Van Wely, 2015 Anand-Koshy 1985 De Firmian-Alburt, 1999 Nakamura-Harikrishna, 2012 Grischuk-Mamedyarov, 2012 Shirov-Markowski, 2009 Wei-Liu, 2015 So-Van Kampen, 2013 Shirov-Zaragatski, 2015 Aronian-Svidler, 2013 Jonkman-Klenburg, 1998 J.Polgar-Carlsen, 2012 Karjakin-Chatalbashev, 2009 Georgiadis-Peralta, 2006

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op www.schaaksite. nl/2013/05/03/overzicht-begrijpwat-u-doet/

Oude afleveringen van de rubriek zijn inmiddels ook beschikbaar via KNSBvideolessen, zie: videos.chessbase.com/PubPoint/List? category=Training%20TV%20 Chessbase%20Netherlands

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

Zhongyi Tan nieuwe wereldkampioene

In februari werd in Teheran, de hoofdstad van Iran, het wereldkampioenschap voor vrouwen gehouden. Het politieke regime in Iran is op zijn zachtst gezegd een tikje omstreden, dus je kunt je afvragen: wat bezielt de FIDE om een officieel WK in zo’n land onder te brengen? Daar doet de FIDE nooit zo moeilijk over – politiek en schaken dienen gescheiden te blijven, en bovendien toonde geen enkel ander land interesse in de organisatie van dit toernooi. Dus het was slikken of stikken voor de dames. Of spelen in een land met een theocratische dictatuur, of thuis blijven en een toptoernooi met een hoog prijzengeld laten lopen.

De vrouwen die wel naar Iran gingen, verplichtten zich ook om daar een hijab te dragen, een islamitische hoofddoek. Het ziet er misschien best fleurig uit voor een primitief mannenoog, zo’n speelzaal vol met vrolijk gekleurde hoofddoekjes, maar het idee dat het moét en de wetenschap dat die dingen soms niet lekker zitten – je moet er maar zin in hebben als geëmancipeerde vrouw. De Nederlandse vrouwen hoefden al deze morele afwegingen niet te maken: niemand had zich gekwalificeerd voor Teheran. Het enige Nederlandse tintje werd verzorgd door Sopiko Guramishvili, de Georgische echtgenote van Anish Giri. Zij overleefde de eerste twee rondes in dit knock-out toernooi, pas in de derde ronde werd zij gestuit door de sterke Dronovalli uit India. De speelstijl van Sopiko vertoont duidelijke overeenkomsten met die van eega Anish: positioneel sterk, voor de duvel niet bang en ongelooflijk taai in verdachte stellingen. Hier een mooi voorbeeld van haar doortastende spel.

Guramishvili-

Khademalsharieh

Stelling na 30…Tfe8

Wit staat al heel mooi, en met haar volgende zet voert ze de druk nog verder op.

31.b4! Txe1 32.Txe1 Df8

De enige manier om c5 te dekken.

33. Da2 Td7

De natuurlijke zet, zwart wapent zich tegen een schaakje op f7. Na 33…Tb8 34.Pf7+ Kg8 is 35.Pxd6+? c4! nog niet eens zo duidelijk, maar na 35.Pe5+! Kh8 (35…c4 36.Pc6 Lxg1 37.Pxb8) 36.bxc5! Lxc5 37.Lxc5 dxc5 38.g5 stort het in bij zwart.

34.Lc6! Te7 35.Txe7 Dxe7 36.Pf7+ Kg8 37.Pxd6+ Kh8

38.Pc8! geen stikmat deze keer, maar een elegant paardvorkje op dame en loper. Zwart gaf op. Er waren een paar opvallende afwezigen in Teheran. In de eerste plaats de Chinese Hou Yifan, al weer jarenlang de onbetwiste nummer één bij de vrouwen. Zij is het principieel oneens met het format, zij vindt dat een wereldtitel betwist moet worden in een serieuze tweekamp over minstens twaalf partijen. Ook de Oekraïense Maria Muzychuk was niet van de partij. Twee jaar geleden won zij het vorige FIDE-WK en was ze een tijdje wereldkampioene – totdat ze in een tweekamp weer gevoelig op haar plaats werd gezet door de onvermijdelijke Hou Yifan. Haar oudere zus Anna Muzychuk was wel present. Zij plaatste zich overtuigend voor de finale, ze had geen enkele tiebreak nodig. Haar tegenstandster: de Chinese Zhongyi Tan, bij ons in het westen totaal onbekend. Haar grootste scalp: haar landgenote Ju Wenjun, de hoogste ratinghouder en als eerste geplaatst. In een scherpe zijvariant van het Catalaans kwam Zhongyi met een boeiend nieuwtje.

Wenjun Ju - Zhongyi

Hier is 12…Pb4 nog bekend om de dreiging d4-d5-d6 eruit te halen. Maar Zhongyi Tan laat dit gewoon toe!

12…0-0!? 13.d5 exd5 14.exd5 Pb4 15.Pe5

Want 15.d6 Lxd6 16.Dxd6 Pc2 ziet er inderdaad niet slecht uit voor zwart.

15…Lf5 16.g4

Vermoedelijk deugt de witte stelling al niet meer. Iets passiefs als 16.Pa3 a6 is ook prima voor zwart. 16…Lc2 17.Df3 Le4!? De inleiding tot prachtige verwikkelingen.

18.Txe4 Pxe4 19.Dxe4 Ld6 Met als idee …Te8 en …f6. 20.Ld2 Te8 21.f4 f6 22.Lxb4 Lxb4 23.d6!

Stelling na 12.e4

Heel vindingrijk: op 23…fxe5 volgt nu 24.Dd5+ en 25.d7. 23…Dxd6! 24.Dd5+ Dxd5 25. Lxd5+ Kf8 26.Pc6 Te1+ 27.Kf2 Tce8!

Materiaal genoeg voor wit, maar de zwarte torens werken geweldig samen. 28.Pxb4 T8e2+ 29.Kf3 Txb2 -+-+-mk-+ zp-+-+-zpp -+-+-zp-+ +p+L+-+-sNp+-zPP+ +-+-+K+Ptr-+-+-zP

Alles hangt nu bij wit en zwart heeft ook nog eens een moordende vrijpion op c4.

30.Pc6 c3 31.Pxc3 Txa1 32. Ke3 Te1+ 33.Kf3 Td2 34.Le4 a6 35.h4 Tc1 36.Pe2 Tc4 37. Ke3 Txe2+! 0-1

In de finale was Anna Muzychuk licht favoriet: beter uitgerust en een iets hogere rating - 2558 om 2502. Uiteraard liep het allemaal weer heel anders. In de reguliere match stond het na vier partijen 2-2, waarna een zenuwslopende tiebreak de beslissing moest brengen. De eerste partij leverde een benauwde remise op voor Zhongyi Tan, maar in de tweede partij liep Muzychuk pardoes een matnet in. Het beslissende fragment:

Zhongyi Tan – Anna Muzychuk

Stelling na 39.De5+

Een spannende stelling. Wit heeft een pluspion, maar de zwarte vrijpion op de b-lijn is levensgevaarlijk. Zwart moet natuurlijk 39…Kg8 spelen, maar Muzychuk vergreep zich

aan het verschrikkelijke: 39…Kh6?? 40.g4! En het is meteen over. Er volg de nog:

ONJK in Borne

Dit jaar worden in Borne weer de Open Nederlandse Jeugdschaak Kampioenschappen (ONJK) gespeeld. Het ONJK is dit jaar van 7 tot en met 12 augustus. Dit inter nationale jeugdtoernooi is voor kinderen en jongeren van 5 tot en met 20 jaar. Het toer nooi is voor alle schaakniveaus geschikt. Ervaren jeugdschakers kunnen zich meten met sterke jeugdschakers uit binnen- en buitenland. De beginnende jeugdschakers kunnen ervaren hoe het is een meerdaags schaaktoernooi te spelen in een ongedwon gen sfeer tijdens een echte schaakvakantie. Inschrijven gaat via www.onjk.nl. Voor de jeugd t/m 9 jaar is er ook dit jaar weer de keuze voor een korter toernooi van drie dagen. De eerste drie dagen wordt gespeeld in aparte groepen t/m 7 (H), 8 (G) en 9 (F) jaar. De tweede helft wordt in een gemengde groep gespeeld. In alle groepen wordt gespeeld om de titel van Open Nederlands Jeugdkampioen en kampioene (meisjes). Het ONJK is de eerste kans in het nieuwe schaakseizoen om je voor jouw leeftijdscategorie te plaatsen voor het gesloten NK jeugd van 2018. Dit jaar willen we ook de sterkere jeugd spelers verleiden om Borne te bezoeken. Daarom hebben we voor die spelers een speciaal aanbod. Lukt het jou om een groepje van vier of meer spelers te vormen

met een gemiddelde KNSB rating van 2000 of hoger? Dan hoef je geen inschrijfgeld te betalen! Bovendien krijg je van ons een vergoeding van € 50 per persoon als je het

40…f6 41.Dxf6 Ta5 42.h4 en zwart gaf zich gewonnen. De wereldtitel weer naar China!

toernooi uit speelt. Dit aanbod geldt voor de eerste 20 spelers die zich aanmelden, dus wacht niet te lang met jullie inschrijving! Tot ziens in Borne!

Regobert Eijkelkamp

Foto: Tu Tran

Kaderopleidingen

Informatie over de kadercursussen kunt u vinden op de website van de KNSB: www.schaakbond.nl/opleidingen.

Voor meer informatie, aanvragen voor cursussen, of om u in te schrijven, kunt u contact opnemen met de coördinator van de opleidingen mevr. Sacha Schiermeier, tel. 023-5254025

e-mail: sschiermeier@schaakbond.nl.

Cursussen gaan van start bij opgave van minimaal 8 cursisten 2 weken voor aanvang van de startdatum.

Cursuskalender

Startdatum Dag Cursus Regio/Plaats

Aanmeldingen Woensdag Schaaktrainer 2 Giessenburg 4

Mei 2 Avonden/1 zaterdag Scheidsrechter 1 Leiden/ Leiderdorp 4

Mei 2 Avonden/1 zaterdag Scheidsrechter 1 Zaandam 4

31 Juli Ma 31 juli + Di 1 aug Scheidsrechter 1 Dieren

September Vrijdag Schaaktrainer 1 Amersfoort 7

September 2 Avonden/1 zaterdag

Scheidsrechter 1 Doetinchem

Oktober Dinsdag/ woensdag Schaaktrainer 2 Amsterdam

Oktober Schaaktrainer 2 Den Haag

Oktober Schaaktrainer 1 Zeeland/ Rotterdam

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

13.Te1

De meest logische zet, de toren doet goed werk over de e-lijn. 13.h3 (1 punt) is een nuttige zet, maar lijkt te traag na 13... Pd7 14.Ph4 Le6 15.Lxe6 fxe6 16.Db3 Tae8 17.Tae1 Db6. Heel interessant is 13.Ph4!? (5 punten), en nu:

- 13...Le6 14.Lxe6 fxe6 15.Db3 Lxh2+ 16.Kh1 Lf4 17.Pf3! lijkt een tikje beter voor wit. Zwart moet het kunnen houden na 17.Dxe6+ Df7 18.Dxf7+ Txf7 19.Lxf4 Txf4 20.g3 Tf7. - 13...Lxh2+ 14.Kh1 Lf4! 15.Pxf5 Lxg5 16.f4 (niet 16.Dg4 Df4) geeft wit gevaarlijke compensatie voor de pion.

Bijvoorbeeld: 16...Ld8 (wit wint in de aanval na 16...Lf6 17.Dh5 g6 18.Dh6 plan Tf3–h3. 18...Dd7 19.Ld3! gxf5 20.Tf3) 17.Dh5 Pd7 18.Tf3 en de witte aanval gaat verder.

13...h6

Het probleem voor zwart is dat 13...Pd7 sterk beantwoord wordt met 14.Ph4! Lg6 (14... Lxh2+ 15.Kh1 Lg6 16.Le7 - of 16.Pxg6 hxg6 17.Le7 - wint een kwaliteit omdat 16...Tfe8? slecht is vanwege 17.Pxg6 Pb6 - 17... hxg6 18.Lxf7+ Kxf7 19.Db3 mat! - 18.Lxf7+ Kxf7 19.De2 Dd7 20. Pf8!) 15.Pxg6 hxg6 16.Le7 Lxe7 17.Txe7 Dd6 18.De2 en dit ziet er eng uit voor zwart. S.BaloghKelemen, Hungary 2010. 14.Ph4

die Nepomniachtchi had voorbereid. De bedoeling is een stukoffer met langdurig initiatief. De Chinees zal deze zet gemist hebben omdat de engines tijd nodig hebben voordat ze de kracht van het witte concept onderkennen. Niet 14.Lh4 (3 punten) 14... Pd7 en ...Tae8 komt eraan, op 15.Le7 Lxe7 16.Txe7 Dd6 17.De2 voldoet 17...b5 18.Lb3 a5. Wit heeft ook geen voordeel na 14.Le3 (2 punten) 14...Pd7. 14...Lh7

Verliezend is 14...Lxh2+ 15.Kh1 Lh7 (15...hxg5? 16.Pxf5 Ld6 17. Dh5 Dd8 faalt onder andere op 18.Te6!) 16.Te7 Dd6 17.Dh5! en 18.Lxf7+ is dodelijk. Ook 14... hxg5 15.Pxf5 geeft wit een winnende aanval.

15.Lxh6

Dit is de belangrijke tussenzet

Dit offer moet je eigenlijk gezien hebben wanneer je tot 14.Ph4 besluit. Een moeilijk concept want wit offert een stuk voor een langdurig initiatief.

Na 15.Lf6!? (2 punten) speelt zwart 15...Pd7! (maar niet 15... gxf6? 16.Dg4+ Kh8 17.Pf5 dit is vergelijkbaar met de partij en wanneer je deze variant gezien hebt (en goed hebt ingeschat!) dan is het duidelijk dat 15.Lxh6 sterker is.) 16.Le7 Lxe7 17.Txe7 Dd6 met een ongeveer gelijke stelling. Wit houdt wat compensatie voor de pion na 15.Le3 (1 punt) 15...Lxh2+ 16.Kh1 Ld6 17.Dg4 maar zwart is in het voordeel na 17...Dc8!. 15...Lxh2+ 15...gxh6 16.Dg4+ Kh8 17.Pf5 Lxf5 (Wit wint het stuk met voordeel terug na 17...Lg6 18. Dh4 Lxf5 19.Df6+ Kg8 20.Dxf5 Lxh2+ 21.Kh1 Df4 22.Dg6+ Kh8 23.Dh5 Toch was dit achteraf misschien nog de beste kans voor zwart. In al deze varianten is het belangrijk dat op 17...Tg8 wit altijd 18.Te8! heeft, mede daarom was 13.Te1 zo goed!) 18.Dxf5 Lxh2+ (18...f6 19.Te6! is

ook heel goed voor wit.) 19.Kh1 Df4 20.Dh5 en dit is dezelfde stelling als na 17...Lg6. 16.Kh1 Lf4

Uit de vorige opmerking weten we al hoe wit verder gaat na 16...gxh6: 17.Dg4+ Kh8 18.Pf5 Lxf5 (18...Tg8 19.Te8) 19.Dxf5. 17.Lxg7

Nepomniachtchi staat erop om de loper te offeren - hij krijgt toegang tot de zwarte koning.

Minder krachtig is 17.Lxf4 (2 punten) 17...Dxf4 18.g3 (18.Pf3 Pd7) 18...Dxf2 (18...Dd6 19.Kg2)

19.Dg4 Pd7! 20.Dxd7 Dxg3 21. Pg2 Dxc3 22.Tac1 Dd2 23.Tf1 en wit staat beter, maar zwart heeft wel 3 pionnen voor het stuk.

rsn-+-trk+ zppwq-+pvLl -+p+-+-+

25.g4!

Niet goed is 21.Lxf7 vanwege

21...Dh6+ 22.Kg1 Pd7! 23.Dxd7 Lh2+ 24.Kf1 Dh7 25.Te7 Txf7!

26.Txf7 Dd3+ 27.Ke1 Dxc3+ 28.Ke2 Dc2+ en zwart houdt eeuwig schaak.

21...Lh6 22.Kg2

Een mooie zet waarmee wit de h-lijn vrijmaakt voor de aanval.

Minder goed is 22.Te4 (2 punten) 22...Dg6.

Tf6 27.f4! met als pointe 27... gxf4 28.g4. - Omdraaien gaat ook met 26.f4 (ook 5 punten) 26... gxf4 27.Th1.

26...Kg7 27.Th1

Zwart heeft ook geen verdediging meer na 27.Tae1 (4 punten)

27...Th8

28.Te7+

22...b5

Zwart redt het ook niet na andere zetten:

- 22...Dg6 23.Dxg6 fxg6 24.Te7 en wit wint - Th1 en Txb7 zijn te sterke dreigingen.

- 22...Pd7 23.Th1 Kg7 24.Th4 met winnende aanval.

17...Kxg7 18.Dg4+ Kh8 19.Pf5 Het omdraaien van de zetten met 19.g3 (3 punten) 19...Lh6 20.Pf5 geeft zwart een extra mogelijkheid in 20...c5! 21.Kg2 Dc6+ 22.d5 Df6 23.Pxh6 Dxh6 24.Te7 maar ook hier staat wit beter.

19...Lxf5

Opnieuw niet 19...Tg8? vanwege

20.Te8!.

20.Dxf5 Dd6

20...Lh6 21.Ld3 f6 22.Dh3 Kg7 (22...Dg7 23.Te4) 23.Te6! (voorkomt 23...f5) gevolgd door 24.Tae1 wint voor wit.

21.g3

Ook goed is 21.Te4! (ook 7 punten) en nu:

-

21...Dh6+ 22.Kg1 Dh2+ 23.Kf1 Pd7 (zwart gaat mat na 23... Dh1+ 24.Ke2 Dxa1 25.Txf4 Te8+ 26.Kf3 Dxc3+ 27.Ld3) 24.Dxf4 en wit komt een gezonde pion voor bij gewonnen stelling.

- 21...Lh6 22.Th4 (of 22.Ld3) en wit wint, bijvoorbeeld 22... Dg6 23.Dh3 Kg7 24.Ld3 f5

23.Lb3

Ook winnend is 23.Lxf7 (4 punten) 23...Pd7 24.Te6 (24.

Dh5+–) 24...Dd5+ 25.Dxd5 cxd5

26.Te7 Pb6 27.Th1. Niet 23.Ld3

Dd5+!.

23...Dg6

Of 23...Pd7 24.Th1 Kg7 25.Th4 en wint.

24.Dxg6

Nog een moeilijke zet - je zou verwachten dat wit de dames erop wil houden - die geforceerd materiaal wint. Na 24.Dh3 Kg7 heeft wit geen duidelijk vervolg.

24...fxg6 25.Te7

Wit wint ook na 25.Te6 (5 punten) 25...Pd7 26.Th1 Tf6

27.Te7. Niet 25.Th1 Kg7 26.Tae1 Lg5!.

25...g5

Kansloos is ook 25...Tf6 26.Th1 g5 27.f4 gxf4 28.g4 Tg6 29.Lc2 (29.Kf3) 29...Txg4+ 30.Kf2. 26.Te6

Niet de enige manier om te winnen: - 26.Th1 (ook 5 punten) 26...

Of 28.The1 (ook 5 punten). 28...Kg6

Of 28...Kf6 29.The1. 29.Lc2+ en zwart gaf op, hij wordt matgezet na 29...Kf6 30.The1. Zwart wordt net zo snel matgezet na 29.The1 (ook 5 punten) 1–0

Recht toe recht aan

Nee! Na 1...b5! 2.axb5 b6 moest de witte koning terug. 0-1 Sara Martinez-Nienke van den Brink, HiQinvest NK D 2015. Na 1...g5 2.h5 Ke4 3.Kxc4 wordt het remise.

Combineren

Diagram 1

Vedder-Pruijssers 1…Lxf3+ 2.Kxf3 La3 en wint.

Diagram 2

Dijkhuis-Van Wely

1.Dxh7+! 1-0 vanwege 1…Kxh7 2.Th3+ of g8(D)+.

Diagram 3

Kunin-Van Dooren

1.Txe7+! 1-0 immers 1…Kxe7 2.Pd5+ met aftrekaanval.

Diagram 4

Schippers-Groffen

1.Txg7+! Dxg7 2.Txe7+ 1-0

Diagram 5

Vedder-Van der Stricht

1…Dxa2+! 0-1 vanwege 2.Kxa2 Lc2+ met spoedig mat.

Diagram 6

Van Wely-Kevlishvili 1.Txb7! Txb7 2.Lxc6 1-0

Diagram 7

Docx-Kuijff

1.Txf6! gxf6 2.Pxd5 1-0 Bijvoorbeeld 2…De6 3.Dxe4 Dxe4 4.Pxf6+.

Diagram 8

Zwirs-Meng

1.Lb2!! en zwart doet niets tegen Lxf6/Dxg7 mat.

C HESSBASE A CC ount:

Altijd en overal toegang tot de gehele

ChessBase wereld!

CHESSBASE 14

Ga net als de wereldkampioen of uw schaakvriend in de club aan de slag met ChessBase 14. Start uw eigen succesverhaal en verhoog uw plezier in het schaakspel. Leverbaar op DVD of als download.

PlAyCHESS

Online schaken tegen de rest van de wereld

lIVE DAtABASE

Professionele recherche: 8 miljoen partijen online

My GAMES ClouD

Alles op één plek

Centraal opslaan

FRItZ onlInE

Het Schaakprogramma in de browser

Van „A“ als analyse tot „Z“ als zet invoeren: in het nieuwe ChessBase 14 programma zijn veel verbeteringen verwerkt, die het invoeren en analyseren van partijen comfortabeler maken, maar ook voor uw training of het samenstellen van oefenmateriaal. De nieuwe functie “Assisted Analysis” is een uitstekend voorbeeld: als u een partij invoert en een stuk beweegt, wordt voor alle zetmogelijkheden een waardering uitgerekend en met een kleur op het bord visueel aangegeven. Zo kunt u al voor een zet wordt uitgevoerd zien of er een beter alternatief dan de geplande zet is. Dat is niet alleen een stuk handiger wanneer u een partij invoert, maar het zorgt er ook voor dat u subtiel permanent doorrekent en analyseert.

De nieuwe ChessBase 14 programmapaketten

startpakket

• ChessBase 14 programma

189,90 €

• Big Database 2017 met ca. 6,8 Mio. partijen

• Toegang tot ChessBase-Cloud en ChessBase-Onlinedatabase (8 Mio. partijen)

• Partijendownload tot 31. December 2017

• Half jaar abonnement ChessBase Magazin (3 uitgaven DVD + tijdschrift)

• Premium-lidmaatschap op de ChessBase Accounts en de Playchess-Server (zes maanden)

m egapakket

• ChessBase 14 programma

279,90 €

• Mega Database 2017 met ca. 6,8 Mio. Partijen, ca. 68.000 historische en openingsrelevante belangrijke partijen met analyses van meesters!

VIDEoS

Privé lessen van de meesters

oPEnInGS

Zo leer je openingen

tRAInInG

Combineren, offeren en mat zetten

EnGInE ClouD

Top Engines op de snelste hardware

lEt‘S CHECK

Weten is mat: 200 miljoen analyses

Nieuw in ChessBase 14 is ook de toegang op geanalyseerde partijen in de Live-Database. In combinatie met een Premium abonnement vindt u zelfs van nieuwe en actuele partijen uit toptoernooien uitvoerige analyses. Omdat de Live-Database voor het zoeken naar vergelijkbare partijen steeds belangrijker is geworden, zorgt ChessBase 14 tijdens het naspelen van een partij automatisch voor een update van het zoekresultaat.

Meer verbeteringen: nieuwe partijnotatie met diagrammen en het markeren van diepe variantenbomen met kleuren, een login voor alle ChessBase-Servers (Playchess, ChessBase Cloud, Let’s Check, ChessBase Accounts), volledige analyses van een partij om snel fouten te vinden, het zoekvenster bewaart zoekopdrachten, nieuw design in de stijl van actuele Office programma’s, export van een diagrammenlijst als ‘word’ bestand zorgt ervoor dat u in een handomdraai trainingsmateriaal kunt fabriceren, automatische analysejobs uit correspondentiepartijen, eenvoudig aanmaken van trainingsvragen, zoeken naar vergelijkbare structuren gaat nu interactief, het vervangen van partijen in grote databases gaat een stuk vlotter, verbeterde zoekopdrachten naar dubbele partijen, comfortabel tool voor het activeren van de Fritz-Trainer en engines en nog veel meer!

• Toegang tot ChessBase-Cloud en ChessBaseOnlinedatabase (8 Mio. partijen)

• Partijendownload tot 31. December 2017

• ChessBase Magazin jaarabonnement (6 uitgaven DVD + tijdschrift)

• Premium-lidmaatschap op de ChessBase Accounts en de Playchess-Server (twaalf maanden)

p remiepakket

• ChessBase 14 programma

379,90 €

• Mega Database 2017 met ca. 6,8 Mio. Partijen, ca. 68.000 historische en openingsrelevante belangrijke partijen met analyses van meesters!

• Toegang tot ChessBase-Cloud en ChessBaseOnlinedatabase (8 Mio. partijen)

• Partijendownload tot 31. December 2017

• ChessBase Magazin jaarabonnement (6 uitgaven DVD + tijdschrift)

• Premium-lidmaatschap op de ChessBase Accounts en de Playchess-Server (twaalf maanden)

• Fritz Eindspel-Turbo 4 (4 DVDs met Syzygy Tablebases)

• ChessBase correspondentiedatabase 2015.

ChessBase 14 upDate van CB 13

• ChessBase 14 programma

99,90 €

• Toegang tot ChessBase-Cloud en ChessBase-Onlinedatabase (8 Mio. partijen)

• Premium-lidmaatschap op de ChessBase Accounts en de Playchess-Server (drie maanden)