Schaakmagazine 2016 - oktober

magazine

Jorden van Foreest Nederlands Kampioen

Anne Haast prolongeert NK­titel

Olympiade in Bakoe

Sla nooit op b2

Leermethode van Wijgerden/Brunia Werkboeken

Insanity, passion and adddiction. A year inside the Chess world (Engelstalig) GM Gormally beschrijft op tragikomische wijze een jaar in de schaakwereld. Met allerlei schaakfragmenten ter ondersteuning van het verhaal

€ 24,95

Oprolbaar schaakbord groot oprolbaar vinyl schaakbord met coördinaten. veldgrootte 5.7 mm Bruin beige geschikt voor stukken maat 5 koningshoogte 9.3 cm

Mix stappenboek Een nieuwe aanvulling op de stappenmethode! Een boek vol met mix opgaven. In stap 3, 4 en 5 te verkrijgen

100 Endgames you must know (Engelstalig!)

Jesus de la Villa legt de stevige en noodzakelijke eindpel basis die iedere schaker moet hebben. Een moderne klassieker

€ 22,95

ProBase Schaakset, Edition Berlin Een prachtig afgewerkte schaakset op toernooi formaat. Met klassieke verzwaarde staunton stukken

DVD Fritz Masterclass vol. 7: Garry Kasparov (Engelstalig!) In een 9 uur durende training worden de carrière en de kracht van Kasparov getoond. Met oefeningen, een database en uitslagen tabellen. Schaakklokken

€ 24,95 van € 129,50 voor € 109,van € 6,50 voor € 3,95 € 4,95

€ 29,90 Aanbieding van de maand

Garde Start Digital Clock Een nieuwe digitale klok van Garde Voorzien van allerlei opties zoals bonustijd per zet.

U kunt online bestellen, per e-mail of telefoon.

6241171, email: info@schaakengo.nl. Bij afname van grotere aantallen geldt een korting. Bezoek voor details de website.

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang 123 – no. 5 – oktober 2016

Hoofdredacteur

Jeroen Bosch

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Anja Campmans (foto’s)

Peter Doggers (foto’s)

Harry Gielen (foto’s)

Patrick Hudepohl (foto)

Ilja Kalle (foto)

Lennart Ootes (foto’s)

Frans Peeters (foto)

Zhaoqin Peng (foto)

Wim Suyderhoud (foto’s)

Erik Wille (foto)

Peter Boel

Jeroen Bosch

Herman Grooten

Anne Haast

Erik Hoeksema

Johan Hut

Marcel Klein

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Anton Scheepstra

Sacha Schiermeier

Bart Stam

Merijn van Delft

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Jorden van Foreest

Jacqueline Wouda

Redactieadres

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

E­mail

Informatief

Voorloper

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Sluiting kopij 20 november 2016

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem tel: 023-5254025

E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & Lay­out

Interface Communicatie, Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Cover: Jan Werle feliciteert

Jorden van Foreest met zijn NK-titel, foto Harry Gielen

Toernooien

Opening: mooie schaakzomer

We kennen in Nederland een rijke traditie aan zomerschaaktoernooien en dat leest u terug in deze SchaakMagazine. Erik Hoeksema neemt drie niet meer weg te denken open toernooien onder de loupe: het SPA toernooi in Amsterdam, het Leiden Chess Tournament en het Hogeschool Zeeland toernooi in Vlissingen. Peter Boel was erbij in Dieren waar het Condigne Open NK een Indiase winnaar kende. Aan het eind van een bijna tropische zomer was het heel toepasselijk dat het Tropenmuseum onderdak bood aan onze sterkste schakers en schaaksters. Anne Haast haalde haar derde Nederlandse titel op rij en vertelt zelf hoe spannend het was deze keer. Nog mooier is het verhaal van NK-debutant Jorden van Foreest. De betovergrootvader van het 17-jarige talent heet Arnold van Foreest en behaalde drie keer de vaderlandse titel (even vaak als zijn broer Dirk overigens). Jorden maakte een jeugddroom waar door in Amsterdam Nederlands Kampioen te worden 127 jaar nadat zijn betovergrootvader het voor het eerst werd.

De Open Nederlandse Jeugdkampioenschappen vonden deze zomer weer in Borne plaats en foto’s hiervan ziet u op een Voorloper pagina. Merijn van Delft beschrijft hoe het de Nederlandse jeugd verging in augustus tijdens de Europese Jeugdkampioenschappen in Praag. In België werd trouwens een jeugdinterland gespeeld (en

Gezocht: schaakvrijwilliger van het jaar 2016

Ook in 2016 willen wij u vragen om kandidaten voor de titel ‘Schaakvrijwilliger van het jaar’ bij de redactie van SchaakMagazine te melden. Is er in uw omgeving iemand die in de afgelopen periode onmisbaar is geweest voor de schaakvereniging? Het gaat niet alleen om mensen die veel doen, ook kandidaten die een bijzondere bijdrage leveren komen voor de titel in aanmerking.

Ieder jaar worden er vele interessante kandidaten bij ons gemeld. Helaas kunnen wij maar één winnaar uitkiezen. Die keuze betekent dus niet dat de andere kandidaten ongeschikt zijn voor uitverkiezing. Integendeel! Daarom wijzen wij er uitdrukkelijk op dat kandidaten die in vorige jaren niet zijn gekozen opnieuw voorgedragen kunnen worden. Wilt u in dat geval al het materiaal opnieuw naar de redactie opsturen en niet volstaan met verwijzing

gewonnen) door Nederlandse jeugdschakers die met stichting Pathena op pad gingen. Nog net voordat het nieuwe schaakseizoen op gang kwam vond in een warm Bakoe de Olympiade plaats. De start van de KNSBcompetitie viel samen met de start van de Nationale Sportweek waar ook door onze schaakverenigingen goed gebruik van is gemaakt. Bart Stam beschrijft trouwens in de serie de Vitale Vereniging hoe het gesteld is met communicatie binnen twee grote verenigingen. Johan Hut laat zijn licht schijnen over het komende meesterklasse seizoen waarin regerend kampioen En Passant in de eerste ronde opvallend genoeg verloor van het jeugdige SISSA.

Veel schaaktechniek in dit nummer, en in onze vertrouwde rubrieken natuurlijk. Er valt ook wel iets te lezen, bijvoorbeeld hoe het lesgeven met Chessity aan grote groepen kinderen in zijn werk gaat – onze voorzitter probeerde het voor ons uit op een basisschool. Maar als u echt aan lezen wilt toekomen dan is de ledenaanbieding in dit blad misschien iets voor u: ter gelegenheid van het Hoogeveen schaaktoernooi schreef Jan Veenstra het boek De Secondant

Jeroen Bosch hoofdredacteur

naar een voorafgaand jaar?

Wij willen van de kandidaten graag het volgende weten:

• de naam van de vrijwilliger

• een overzicht van zijn of haar activiteiten in de afgelopen jaren

• eventueel andere redenen om de vrijwilliger in het zonnetje te zetten

Aanvullend materiaal in de vorm van kran tenknipsels, clubbladen, foto’s, artikelen op websites enzovoort is uiteraard van harte welkom. De winnaar van deze wedstrijd zal in het decembernummer van Schaakmagazine in het zonnetje worden gezet.

Vertrek directeur bondsbureau

U kunt uw nominatie onder vermelding van Schaak-vrijwilliger van het jaar 2016 tot 20 november 2016 sturen naar schaakmagazine@schaakbond.nl.

Vlak voor het ter perse gaan werd bekend dat Mark van der Werf per 1 januari 2017 vertrekt als directeur van het bondsbureau van de KNSB. Dat hebben het bestuur en Van der Werf in goed overleg besloten. De advertentie voor de vacature zal eind oktober op de website van de KNSB verschijnen.

COLUMN

Beroepsschaker Paul van der Sterren

Het is geen bijzonder mooi woord en toen het nog op mij van toepassing was gebruikte ik het zo min mogelijk, maar het heeft zijn nut. Wie ‘beroepsschaker’ zegt (en niet kortweg ‘schaker’) legt de nadruk op het geld dat met dat schaken wordt verdiend en zet daarmee het schaken in een maatschappelijk perspectief dat ook voor de niet-schaker begrijpelijk is. Het is een woord voor de buitenwereld, een paspoort eigenlijk en ik herinner me dat Hans Ree er inderdaad eens heel gemakkelijk mee langs de toch soms lastige Amerikaanse grenscontrole kwam. “A nice, quiet profession, mister” en verder geen vragen.

Maar in feite bestaat er niet zoiets als een beroepsschaker, althans niet in de zin van iemand met een vastomlijnd, voor iedereen begrijpelijk beroepsprofiel met bijbehorend salarisniveau en carrièrevooruitzichten. Met

NK

uitzondering misschien van de schakers van vroeger uit het Oostblok, die inderdaad een duidelijk omlijnde en stevig in hun maatschappij verankerde positie hadden (maar dat had iedereen daar), heb ik in mijn leven geen twee schakers gekend die ook maar bij benadering dezelfde weg bewandelden. Het enige wat ons verenigde was dat we tegen elkaar schaakten. We waren schakers of eigenlijk: we waren vrije jongens. We deden wat we het liefste deden en we konden dat doen omdat we er geld mee verdienden. Maar hoe we dat schakersbestaan verder invulden (of hoe de maatschappij rondom ons dat voor ons invulde), financieel, maatschappelijk, persoonlijk, daar vond iedereen zijn eigen weg in. Of niet. Er gaat wel eens iets mis in een mensenleven natuurlijk en ook met menig schaker is het niet helemaal goed afgelopen. Maar is dat

in andere ‘beroepsgroepen’ anders? Ook een piloot of een bankemployee kan de weg kwijtraken en de kans dat hij daarbij onnodig veel schade aanricht is heel wat groter dan wanneer een schaker ontspoort. Wie voor het schaakspel kiest gaat een vrij leven tegemoet, met alle vreugde én alle gevaren van dien. En niemand weet van tevoren wanneer het afgelopen zal zijn. Is het niet wonderlijk? Het lijkt wel – durf ik het te zeggen? – het leven zelf. Geen zekerheid, behalve de zekerheid dat je veel gaat winnen en ook veel gaat verliezen. En dat daar een keer een eind aan komt. Nou ja, wat wil je nog meer eigenlijk?

Bedrijvenschaak 2016 in Wijk aan Zee

Het NK Bedrijvenschaak kent ieder jaar een andere organisator. In 2015 gaf het Ministerie van OCW het stokje over aan DSE Automatisering die voor de editie van 2016 een bekende schaaklocatie uitzochten: De Moriaan in Wijk aan Zee.

Dat bleek een goede zet want maar liefst 73 teams van 49 verschillende bedrijven namen deel aan het NK Bedrijvenschaak 2016. Meer dan 300 schakers speelden 7 ronden lang om de titel. Uiteindelijk bleken drie teams 12 matchpunten te hebben behaald en moest de beslissing vallen op grond van de gescoorde bordpunten. Winnaar werd schakers.info dat daarmee de titel prolongeerde.

1. Schakers.info 12 22,5

2. UVA/HVA 12 20

3. Gem. Rotterdam 1 12 18

De volledige eindstand inclusief een foto- en videoverslag is te vinden via: www.dseautomatisering.nl/nk-bedrijvenschaak

Volgend jaar wordt het NK Bedrijvenschaak georganiseerd door Capgemini.

Foto: Patrick Hudepohl

Nederlandse Kampioenschappen: Debutant Jorden van Foreest maakt zijn droom waar

De Nederlandse Kampioenschappen vonden van 22-28 augustus plaats in Amsterdam. In het fraaie decor van het Tropentheater van het Tropenmuseum werd er fel gestreden om de titel Nederlands Kampioen zowel bij de mannen als bij de vrouwen. Anne Haast maakte tegen Iozefina Paulet na een spannende snelschaak barrage op de laatste dag haar favorietenrol waar en behaalde haar derde titel op rij. Bij de mannen was zevenvoudig kampioen Loek van Wely goed op dreef, maar de titel ging op sensationele wijze naar de 17-jarige debutant Jorden van Foreest. Beide kampioenen vertellen voor SchaakMagazine hun verhaal.

Oorspronkelijk zou ik meespelen aan het kwalificatieweekend voor het NK. Nadat Sergey Tiviakov zich echter had teruggetrokken van deelname aan het NK kwam er een plek vrij, en ik had het geluk dat op grond van de regels die vrijgekomen plek voor mij was. Hiermee werd één van mijn kinderdromen werkelijkheid, en ik was vastbesloten het NK erg serieus te nemen. Voorafgaande aan het NK speelde ik twee toernooien. Het eerste toernooi in Frankrijk verliep perfect, en ik wist het uiteindelijk te winnen met 8 uit 9. Het tweede toernooi in Vlissingen,

vlak voor het NK, ging heel wat minder goed. Door dit laatste slechte resultaat, en het feit dat ik wel drie stukken had weggeven in Vlissingen, dreigde ik met wat minder vertrouwen het NK in te gaan. Dankzij een aantal trainingssessies bij mijn persoonlijke trainer Tiviakov vlak voor het toernooi verscheen ik alsnog met een goed gevoel aan de start in Amsterdam. Specifiek voor het NK had ik mij alleen voorbereid op mijn zwartbeurten. Omdat het mij opviel dat de meeste deelnemers aan dit NK vrijwel altijd met 1.d4 beginnen was het een logische keuze om mij daar

vooral op te richten. Het duurde even voordat ik de goede openingskeus had gevonden, maar toen ik uiteindelijk bij het Konings-Indisch uitkwam voelde ik mij thuis. De stellingen passen goed bij mijn spel, en ik had al wat ervaring in die opening. Tegen 1.e4 had ik een kleine verrassing voorbereid. Ik zou namelijk de Philidor verdediging spelen. Ik had deze opening nog nooit eerder gespeeld, maar ik had er wel wat ervaring mee vanuit wit. Na wat analyses voor het toernooi had ik een aantal leuke varianten gevonden en voelde ik mij ook goed bij deze openingskeuze.

Mijn ambities voor het NK waren redelijk hoog. Omdat Anish Giri en Robin van Kampen niet meededen was ik als derde geplaatst. Ik hoopte dat ik daardoor mee zou kunnen doen aan het gevecht om de titel. Ik trok nummer 1 tijdens de loting, wat betekende dat ik twee keer met wit zou beginnen. Waarschijnlijk het beste lotingsnummer, maar ik was stiekem een beetje teleurgesteld. Ik had namelijk veel vertrouwen in mijn zwartbeurten.

In de eerste ronde speelde ik tegen Erwin l’Ami. Erwin speelt meestal na 1.e4 klassiek 1…e5, en ik wist niet precies wat ik zou spelen, totdat ik eens door de files van mijn vriendin Sonja Bluhm keek en een file over het Schots vond. Dit beviel mij direct, het Schots past namelijk goed bij mijn stijl en de file zag er goed uit. Ook dacht ik dat Erwin misschien al een tijdje wat minder naar het Schots zou hebben gekeken. Als secondant van Giri zou hij denk ik vooral naar het Italiaans en Spaans

(foto: Bas Beekhuizen)

Jorden van Foreest

kijken zoals de hele wereldtop nu speelt. Vanuit de opening ontstond er een gecompliceerde stelling die ik uiteindelijk wist te winnen. Een goed begin van het toernooi. De tweede ronde mocht ik tegen Erik van den Doel. Het werd een wat wisselvallige partij die ik uiteindelijk won.

Van Foreest – Van den Doel

zijn geblokkeerd, en Td6–xe6 is niet te stoppen.

39.Td7 Kb4

Stelling na 34.Te1

Een kritieke stelling in de partij. Zwart heeft niks te vrezen. Hij is de enige die ooit beter kan staan, maar objectief is de stelling remise. Van den Doel ging hier voor een kwaliteitsoffer wat er erg kansrijk uitziet, maar toch niet zo goed is als het lijkt.

34...Txb3?!

Dit is objectief gezien geen fout, maar zwart moet ineens nauwkeurig spelen voor remise.

35.Txb3 Kxc4 36.Txb8 Lxb8

Zwart heeft een kwaliteit geofferd, maar wat hij er voor terug krijgt lijkt meer dan voldoende. Zijn twee sterke vrijpionnen gesteund door de koning lijken erg moeilijk te stoppen. Ik kan echter mijn toren snel activeren.

37.Tb1 Lc7?

Een zet die je bijna automatisch speelt, maar toch is dit waarschijnlijk de beslissende fout.

37...d3+! was nodig, waarna zwart waarschijnlijk net genoeg heeft voor remise.

38.Tb7! Lb6

38...d3+ werkt nu niet meer vanwege 39.Kb2! Nu de toren al actief is is deze zet plotseling mogelijk. De witte koning staat hier perfect, want hij zorgt ervoor dat de zwarte koning nooit meer verder het witte kamp kan binnendringen. 39... Lb6 40.Td7! De zwarte pionnen

40.a5!

Een erg nauwkeurige zet die Van den Doel waarschijnlijk heeft gemist. De pion lokt één van de zwarte stukken naar een slechter veld waardoor wit een belangrijk tempo wint.

40...Lxa5

40...Kxa5 41.Td6 is niet veel beter. De koning zal vroeg of laat terug moeten naar b4.

41.Td6 Kc4?!

Misschien niet de beste verdediging, maar de stelling was hoe dan ook al verloren. Op 41...Kb5 volgt 42.Txe6.

42.h3

Het viel mij op dat zwart geen nuttige zetten had, en dus besloot ik langzaam g3–g4 voor te bereiden. Ik keek uiteraard ook naar 42.Txe6, maar ik kon niet alle varianten uitrekenen, en besloot uiteindelijk voor de veiligste optie te gaan.

42...Le1 43.Txe6 d3+ 44.Kd1

Lxg3 45.Txg6 Lxf4 46.e6 Ld6

47.Tg7 a5 48.e7 Lxe7 49.Txe7 a4

Met drie vrijpionnen voor de toren ziet het er nog redelijk moeilijk uit voor wit, maar ik nam mijn tijd en kon uiteinde lijk de winst uitrekenen.

50.Ta7 Kb3 51.Kd2 a3

51...c4 52.Tb7+ helpt zwart ook niet.

52.Kxd3 c4+ 53.Kd2 c3+

53...a2 54.Tb7+ Ka3 55.Kc2! is de laatste pointe.

54.Kc1 a2 55.h4 c2 56.Ta8 1–0

Mijn derde partij was tegen Benjamin Bok. Ik had voor het eerst zwart en Bok die met 1 uit 2 was begonnen zou deze witmogelijkheid zeker willen

gebruiken om ook voor het kampioenschap te strijden. Het werd echter mijn beste partij uit het toernooi, en ondanks één fout op het eind wist ik de partij te winnen.

Bok – Van Foreest

1.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 e5 4.Pf3 Pbd7 5.Lc4 Le7 6.a4 0–0 7.0–0 exd4 8.Pxd4 Pe5 9.La2 Pc6 10.h3 Pb4 11.Lb3 c5 12.Pde2 Le6 13.Pf4 Lxb3 14.cxb3 Te8 15.f3 Lf8 16.Pfd5

De witte pionnenstructuur is hier nogal verzwakt. Hij heeft echter veld d5 stevig in handen waardoor het niet zo makkelijk voor zwart is om zijn stukken te activeren.

16...Te5!

Ik probeer voor veld d5 te vechten. Niet 16...Pfxd5 17.Pxd5 Pxd5 18.Dxd5 Te5 19.Dxb7.

17.Pxb4

17.Lf4 Pfxd5 18.Lxe5 Pe3 werkt niet voor wit.

17...cxb4 18.Pb5

r+-wq-vlk+ zpp+-+pzpp -+-zp-sn-+ +N+-tr-+Pzp-+P+-+ +P+-+P+P -zP-+-+P+ tR-vLQ+RmK-

ook wat verzwakt, maar het is een stuk belangrijker dat wit nu niet meer veld d5 controleert. 18...Ph5!

Hiermee houd ik veld f4 onder controle waardoor wit zijn loper niet goed kan ontwikkelen en ...d5 nu echt op de agenda komt. 18...d5 is natuurlijk een wenselijke zet, maar na 19.Lf4 wordt de stelling toch behoorlijk ingewikkeld. Ik wou het graag wat simpeler houden. 19.f4?!

Een hele logische zet, maar misschien niet de meest nauwkeurige. 19.Le3! was beter om zo snel mogelijk te ontwikkelen. Het is echter moeilijk om deze zet te vinden tijdens de partij omdat de stelling er na 19...d5 optisch niet zo goed uitziet voor wit. 19...d5 20.Tc1! dxe4 21.Pc7! met een erg moeilijk stelling. 19...Db6+ 20.Kh2 Txe4 21. Dxh5 a6

Hiermee win ik mijn stuk terug en vanwege mijn actieve stukken speelt mijn stelling fijner. 22.Ld2 Tae8 23.Tfe1 axb5 24. Dxb5?

Dit is pas de echte fout waarna ik duidelijk beter kom te staan. 24.Dd5! was noodzakelijk. Het is erg belangrijk om ...d6–d5 te verhinderen. Dat dit een pion kost is niet zo belangrijk. Ik denk dat wit hiermee nog net de balans had kunnen behouden. 24...Df2 25.Txe4 Txe4 26.Td1

De Philidor in Bok-Van Foreest (foto: Harry Gielen)

De zet die Bok had gemist. Mijn loper komt nu in het spel en wit heeft geen goede zetten meer. Ik sta nu duidelijk beter.

27.Df1

De enige zet, maar het eindspel is natuurlijk geweldig voor zwart.

27...Dxf1 28.Txf1 Td4?!

Niet de meest nauwkeurige voortzetting. Ik win hiermee een tempo maar wit krijgt de moge lijkheid om actief spel te beginnen. 28...f5 was beter geweest. Het is moeilijk voor wit om een goede zet te vinden.

29.Le3

29.Lc1 bood iets betere verdedigingskansen. Het idee is dat de witte loper de damevleugel nog even gedekt houdt zodat de witte toren actief kan worden.

29...Td3 30.Lb6 Ld6 31.Kg1 Txb3

Nu staat zwart gewonnen, en ondanks een fout van mij later in de partij wist ik de vis op het droge te halen.

32.Td1 Lxf4 33.Txd5 h5 34. Td8+ Kh7 35.Td7 Txb2 36.Txf7 Le5 37.Txb7 b3 38.Lc7 Tb1+ 39.Kf2 Ld4+ 40.Ke2 b2 41.Lf4 Lf6 42.g4 Tg1 43.g5 Le7 0–1

Een droomstart zeker! Maar hier werd ik toch een beetje bang dat ik misschien plotseling zou instorten. Je ziet wel vaker dat een speler erg goed begint maar

1

6

7

8

dan ineens de ene na de andere partij begint te verliezen. En jawel, de volgende dag verloor ik van Dimitri Reinderman met wit nadat hij beter speelde in de complicaties dan ik. Dat deed pijn en de volgende dag moest ik tegen mijn oude trainer Sipke Ernst waar ik geen goede score tegen heb en dit jaar al drie partijen van had verloren. Gelukkig kreeg ik voor de ronde ineens steun vanuit allerlei hoeken waardoor ik toch met een goed gevoel achter het bord kon zitten. Het zou één van mijn moeilijkste partijen uit het toernooi worden. De partij duurde zes uur en uiteindelijk kwam ik als winnaar uit het gevecht. Hierdoor behield ik mijn koppositie, maar het toernooi was nog lang niet voorbij. In de volgende ronde speelde ik namelijk tegen Loek van Wely. Omdat Van Wely mijn enige achtervolger was was

ik tevreden met remise. Ik koos daardoor voor een wat rustigere voortzetting. Deze keuze pakte echter erg slecht uit en na nauwelijks 10 zetten te hebben gespeeld hing ik al in de touwen. Tijdens de partij overwoog ik op een gegeven moment zelfs even om op te geven, zo verschrikkelijk vond ik mijn stelling. Ik weet niet precies hoe, maar na een lange verdediging wist ik uiteindelijk toch de remise te behalen. Hierna wist ik zeker dat het geluk wel aan mijn kant moest staan dit toernooi. Tijdens mijn laatste ronde tegen Jan Werle verliep alles ook weer perfect. Ik kreeg mijn hele voorbereiding op het bord en had direct een erg fijne stelling. Ik speelde daarna goed en wist de vis op het droge te brengen.

Werle – Van Foreest

Nadat ik duidelijk beter uit de opening was gekomen begon Werle uitstekend te verdedigen. Uiteindelijk ontstond deze stelling waar ik erg lang moest nadenken. Zwart staat een pion voor en met een sterke loper lijkt het erop dat de winst nabij is. Wit wil echter de zwakke pion op d6 aanvallen met Pb5, en dit irriteert zwart behoorlijk. 44...Td3!

Een erg sterke zet. Het is essentieel om de pion op d6 te behouden. 44...Tb4 was de andere zet waar ik erg lang aan heb gerekend.

45.Ta6

Wit wint zijn pion terug, maar de zwarte loper en vrije g-pion zullen te sterk blijken. Ook zal de witte koning nu in gevaar komen.

45...g5 46.Txa5 g4 47.Pe6 Kf6 48.Tb5 Kf5 49.a5 49.Kg2 Td2+ 50.Kh1. 49...Ta3 50.Pd8

Een poging om het paard om te spelen naar betere oorden, maar het duurt te lang.

50...Kf4 51.Pc6?

Een blunder in een al beroerde stelling.

51...Kg3 52.Tb1 Kf2

0–1

Stelling na 44.a4 Een kritiek moment in de partij.

Een geweldig resultaat! Weer een kleine stap op weg naar mijn volgende doel, de wereldtop.

Speelzaal Tropentheater (foto: Harry Gielen)

Kijkers NK­Vrouwen ook in spanning

Veel reacties na afloop van het NK kreeg ik over het plezier waarmee mensen het toernooi gevolgd hebben. Tegenwoordig worden de partijen vooral vanuit huis gevolgd en de spanning is daar ook voelbaar. Dit NK Vrouwen speelde daar goed op in, want het deelnemersveld lag dicht bij elkaar. Alle dames waren aan elkaar gewaagd en iedere ronde leek weer op een frisse start, ongeacht de tussenstand. Een spannend toernooi dus, waarvan ik een aantal voor mij cruciale momenten zal laten zien.

Na een redelijk evenwichtige strijd in de eerste ronde, mocht ik het opnemen tegen Iozefina Paulet. Natuurlijk wisten we toen nog niet dat we later nog meer partijen mochten spelen. Na onnauwkeurig spel van mijn kant, besloot ik om in ieder geval mijn loper op b7 mee te laten doen ten koste van een pion. Iozefina was echter niet onder de indruk en plukte de pionnen van het bord en speelde in de diagram stelling de goede zet 27. Dd1

Toen kon ik niet veel anders dan met 27…Lxe5 28.fxe5 Dxd4+ een minder eindspel ingaan. In eerste instantie speelde Iozefina goed verder en bereikte een gewonnen stelling. Toen stokte de machine echter en ik denk dat het omslagpunt ongeveer in de buurt van het volgende diagram ligt.

ruimte. De stelling is nog steeds erg goed voor wit, maar het is een hele omschakeling om je spel in te richten op de nieuwe situatie. Daarna werd het beetje bij beetje steeds moeilijker voor wit om het punt binnen te halen en met allebei weinig tijd miste Iozefina het moment om remise te maken. Hoe ik me voelde na deze partij? Natuurlijk was er opluchting, maar toch ook de vraag wat er allemaal gebeurd was. Hoe zoiets kan gebeuren? Ik denk dat iedere schaker die een keer een gewonnen stelling heeft verloren, zich daar wel iets bij voor kan stellen.

maakte ze slim gebruik van door een rustige stelling op te zetten. Vervolgens raakte de stelling toch nog een beetje open.

1

2

3

4

5

In deze stelling volgde 44.h4 met het idee om met 45.Lf6 g5 46.h5 toch echt mat te gaan zetten. Echter na 44…Lg4 45. Lf6 g5 had ik weer wat adem-

Barrage om de titel: Anne Haast-Iozefina Paulet

In ronde 5 leed ik mijn eerste nederlaag tegen Arlette van Weersel. Ik moet zeggen dat ze gewoon erg goed speelde en dat haar overwinning verdiend was. In een Spaanse partij had ik het idee dat er voordeel te halen viel op de koningsvleugel, maar nadat de tent daar op slot was gegaan, draaiden de rollen om. Zo wist ik wat me te doen stond in de zesde ronde tegen koploopster Lisa Hortensius.

Lisa was heel goed gestart met 4 uit 5. Ze liet merken dat je tegen haar zo opgerold kan worden in een aanval, maar dat ze ook stug kan verdedigen. Door het punt voorsprong dat ze had, was remise voor mij geen optie. Daar

Hier zag ik mijn kans schoon om met allebei niet heel veel de tijd op de klok de stelling spannend te maken met 28…Lxe5. Op dat moment leek mij het offer kansrijk en had ik de weerlegging na 29. dxe5 d4 niet gezien: 30. Txf7 Txf7 31.Lc4. Of ik het offer nog steeds gespeeld had als ik het wel had gezien? Dat zullen we nooit weten denk ik… Met weinig tijd greep Lisa mis en dat betekende dat we met drie koplopers de laatste ronde in gingen: Iozefina, Lisa en ik.

Omdat Lisa remise speelde en Iozefina en ik wonnen, mochten Iozefina en ik vervolgens om de titel snelschaken. De tribune in de speelzaal was gevuld met bezoekers en je kon bijna merken dat ze hun adem inhielden. Misschien was het nog wel spannender om de partijen vanaf daar en vanuit huis te volgen dan om ze zelf te spelen! Want pas na vijf bloedstollende partijen kwam voor mij de opluchting van een derde NK-titel. Dit toernooi was weer heel anders dan de vorige NK’s, en dat maakt het schaken erg mooi!

Iozefina feliciteert Anne met de titel (foto: Harry Gielen)

Anne Haast

Amerika en China winnaars Olympiade in Bakoe

De 42e Olympiade begon een paar dagen na de Nederlandse Kampioenschappen in de hoofdstad van Azerbeidzjan. Meer dan 170 landen namen deel aan dit grote sportevenement in Bakoe. Nou zijn de Azerbeidzjanen op het gebied van evenementen de laatste jaren wel wat gewend. In 2013 organiseerden ze het Eurovisie Songfestival in dezelfde Crystal Hall waar nu geschaakt werd en in 2015 vonden de European Games plaats in de grootste stad aan de Kaspische Zee (dat weer het grootste meer ter wereld is). Vlak naast de Crystal Hall staat een van de grootste vlaggenmasten in de wereld waar een Azerbeidzjaanse vlag van zo’n 70 vierkante meter trots aan wappert. Verder heeft Bakoe een imponerende boulevard en vele imposante wolkenkrabbers en andere moderne gebouwen.

De organisatie pakte de zaken navenant groots aan. Zo werden er honderden vrijwilligers en beveiligers ingezet, en stond er naast de speelzaal permanent een brandweerauto en minstens zes ambulances gereed om in te grijpen bij een ramp. Ook reden de moderne bussen waarin de deelnemers van hun hotels naar de Crystal Hall werden vervoerd onder politiebegeleiding over de straten van Bakoe, en werd zo nodig het verkeer voor de schakers opgehouden. FIDE president Ilyumzhinov sprak dan ook van de beste Olympiade ooit georganiseerd, maar omdat hij dat iedere Olympiade roept begint dat toch iets minder indruk te maken.

Spannend was het zeker wel in Bakoe. De Nederlandse mannen begonnen uitstekend en stonden na 5 ronden aan kop. In de derde ronde werd Vietnam verslagen, kopman Anish Giri gaf het goede voorbeeld met een eindspelzege op een 2700+ collega.

Giri – Le Quang Liem

Giri nu vervolgde met 39.g4! Td8!

De pion slaan gaat echt niet: 39...Lxh4 40.g5 Tf7 41.Td8+ Kc6

42.Tc8+ Kb5 (42...Kd6 43.Lc5+ Kd7 44.Tc7+ Ke8 45.Txf7 Kxf7 is een instructieve variant die laat zien hoe opgesloten de loper staat op h4, met 46.Kf4 gevolgd door 47.Kg4 wordt de loper opgehaald.) 43.f4 en wit wint omdat 44. Tc7 niet meer te verhinderen is.

40.Ta7 Kc6

Opnieuw houdt zwart ‘de tent dicht’, wit heeft maar een manier om verder te komen en dat is met 41.Ta2!

Zwart moet remise kunnen houden na 41.g5 Le7 42.Ta1 Ld6

43.Ld4 Tf8!.

41...Th8

Wit wint opnieuw na 41...Lxh4 42.Tc2+ Kb5 43.Tc7 Ka6 44.g5 Td5 45.f4.

42.Tc2+ Kb5 43.g5 Txh4+ 44.f4 Ld8

Nu de loper van f6 is verdreven kan Anish eindelijk achter de zwakke zwarte pionnen aan.

45.Tc5+ Kb4 46.Te5?!

Er was een snellere winst in de vorm van 46.Tc7! Lxc7 47.bxc7 Th8 48.Ke5 en de vrije c-pion gaat zwart zijn toren kosten.

moeilijk meer. 49...Kd5 50.Lf2 (50.Txg7!) 50... Th7 51.f5 Ld6 52.Kg4 Le5 53. Lg3 Ld4 54.Td6+ Ke4 55.Td7 Lxb6 56.g6 Th1 57.Txg7 Tg1 58.Te7+ Kd3 59.Txb7 Lf2 60.Tb3+ 1–0

Giri zou uiteindelijk als enige lid van het team alle partijen spelen. Met drie overwinningen en acht remises scoorde hij zoals we van een wereldtopper van zijn formaat verwachten. Debutant Benjamin Bok was goed op dreef in het begin en scoorde het beslissende punt tegen Wit-Rusland.

Stupak – Bok

Stelling na 35...Ke7

Anish heeft een klein voordeeltje vast weten te houden vanuit de opening in het middenspel. Inmiddels zitten we in een eindspel waarin wits ruimtevoordeel en de zwakke zwarte pionnen een grote rol gaan spelen.

36.Ta7 Td7 37.Ke4 Kd6 38.Ta8 Lf6

Wit heeft nog meer ruimte gewonnen, maar hoe kan hij nu de zwarte vesting slechten? Met name de loper van zwart staat uitstekend op f6, vandaar dat

46...Kc4 47.Kf3

Niet 47.Txe6? Lxg5.

47...Le7?

Zwart had optimaal kunnen profiteren van de onnauwkeurigheid op zet 46 met het kwaliteitsoffer 47...Th3+! 48.Kg4 Txe3! 49.Txe3 Lxb6 50.Txe6 Ld4 dankzij de vrije-b-pion (en de sterk opgestelde loper) houdt zwart remise.

48.Txe6 La3 49.Txg6

Nu staat wit een pion voor met behoud van zijn positionele voordelen. De winst is niet

Stelling na 20.g3

Benjamin had zich samen met Robin van Kampen goed voorbereid op de partij tegen Wit-Rusland. Hij offerde een kwaliteit waarmee hij de witte koning voor lange tijd in het centrum wist vast te houden. Nu volgde het fraaie 20...Lc5! 21.Da4 21.dxc5? Dxb2+ 22.Pd2 Pb4 verliest op slag. 21...Pb4

Alleen voor een engine is het briljante 21...Lxd4! 22.Pxd4 (Zwart wint materiaal na 22. Dxd4 Pf4+ 23.Dxf4 Dxb2+ 24. Pd2 La6+ 25.Kf3 Lb7+ 26.Ke2 Dxa1 27.Dxh6 Lxh1) 22...Pb4!! te

China wint goud (foto: Lennart Ootes)

vinden. De belangrijkste pointe is het fraaie mat na 23.Dxb4 Txd4 24.Db5 La6! 25.Dxa6 De5+ 26.Kf3 De4.

22.Td1 Lb7 23.Td2 Ta8 24.Dd1 Lf8?

Voor een mens is het (in tijdnood!) amper te zien dat het juiste vervolg 24...Txa2 25.dxc5 Txb2 is, en zwart heeft voldoende compensatie voor zijn geofferde toren!

25.a3

Nu heeft Benjamin Bok onvoldoende, hij neemt een goed praktisch besluit door niet zijn initiatief op te geven met een zet als 25...Pd5. In plaats daarvan besluit hij er nog een stuk in te steken:

25...e5!? 26.axb4 exd4 27. Db3+! Kh8 28.Td1

Wit zou moeten winnen na 28. Lg2! maar ook Stupak zat in tijdnood.

28...Te8+ 29.Kd2

-zP-mK-zP-zP +-+R+L+R

29…Lxf3! 30.Dxf3 d3!!

De pointe van de vorige zet, ineens grijpt de zwarte dame in. 31.Tb1

De enige verdediging was nog 31.Kxd3! Dxb2 32.Dc6 Td8+ 33.Ke3 Txd1 34.Kf3 en wit staat slecht maar heeft nog niet verloren!

31...Lxb4+ 32.Kxd3 De6!

Deze fraaie stille zet zal Stupak gemist hebben toen hij tot 31.Tb1 besloot. Het is voorbij:

33.Kc2 Tc8+ 34.Dc3+ Lxc3

35.bxc3 Dc6 0–1

Na zijn bliksemstart van 4 uit 4, scoorde Benjamin vervolgens nog 1,5 uit 4 waarmee hij een prima debuut kende, maar uiteindelijk niet meer het verschil wist te maken zoals dat in het begin wel lukte. In ronde 6 nam Nederland het op tegen medekoploper India.

l’Ami – Adhiban

Stelling na 35...Te7

Erwin heeft een kwaliteit geofferd voor mooie compensatie en kan eigenlijk niet verliezen. Op bord 3 en 4 waren de partijen al in remise geëindigd en Anish had op bord 1 nog wat kansen tegen Harakrishna. In tijdnood volgde nu 36.Td1? Lxc4!

A tempo uitgevoerd. Op deze truuk had Adhiban gespeeld. Erwin had overzien dat nu op 37.Lxf7+ Txf7 38.Txd6 zwart mat zet met 38...Tf1. Na 37.Lf3 Txd1+ 38.Lxd1 Lb5 won zwart uiteindelijk.

Anish kwam niet verder dan remise en de match ging verloren met het kleinst mogelijke verschil. Dat was een zware domper, en op de een of andere manier wist het team (dat verder bestond uit Loek van Wely en Robin van Kampen) daarna de weg omhoog niet meer te vinden. In de voorlaatste ronde werd van Hongarije verloren, waarna Nederland in de slotronde niet verder kwam dan een gelijkspel tegen Servië en uiteindelijk 36e werd.

De Verenigde Staten wist voor het eerst sinds Haifa 1976 (boycot van de Sovjet-Unie) weer een Olympiade te winnen. Met Caruana, Nakamura en So in de gelederen hadden de Amerikanen ook een sterrenteam, alhoewel het maar een haar had gescheeld of Oekraïne was er met goud vandoor gegaan. Het brons was de troostprijs voor Rusland dat in 2002 voor het laatst Olympisch goud pakte.

Vrouwen

China met wereldkampioen Hou Yifan won het goud bij de vrouwen, voor het verrassend sterk

presterende Polen dat Oekraïne net voorbleef.

De Nederlandse vrouwen eindigden uiteindelijk na een slotnederlaag tegen Vietnam op plaats 21, bizar genoeg exact gelijk aan de startranglijst, maar mogen terugkijken op een goede Olympiade. Het team bestaande uit Zhaoqin

Peng, Anne Haast, Tea Lanchava, Anna-Maja Kazarian en Maaike Keetman, speelde steeds bovenin mee en presteerde dan ook boven elo-verwachting. Peng en Haast deden het goed op de topborden en met 6,5 uit 9 werd Lanchava topscorer waarmee ze maar net naast een individuele bordmedaille greep.

Kazarian – Stojanovic r+-+k+n+ zpp+r+-+-+-+pvLP+ +-+pzPqwQP -+-+-zP-+ +-tRl+-+PzP-+-+-+ +-+-tR-mK-

Stelling na 33.Tc3

Anna-Maja had in de opening een stuk geofferd voor aanval en een stel vrijpionnen op de koningsvleugel. We naderen nu in tijdnood de crisis in de partij:

33...d4! 34.Txd3!

Er is geen keuze; wit moet nog meer materiaal in het avontuur steken.

34...Dxd3 35.f5?!

Een fout in tijdnood, maar dat is lastig te zien. Juist was 35.h6! waarna zwart remise kan maken met 35...Pxh6 (of 35...Dd2 36. h7!? Dxe1+ 37.Kh2 en zwart heeft niet beter dan eeuwig

schaak met 37...De2+ 38.Dg2 Dh5+ 39.Dh3 De2+) 36.Dxh6 Dg3+ 37.Kf1 Df3+. 35...Dxf5 36.h6 Pe7?

Zwart vergeet het belangrijke verdedigingsprincipe om op tijd materiaal terug te geven. Dat kon hier met 36...Dxg5+! 37.Lxg5 Pxh6! 38.Lxh6 Ke7 39. Lg5+ Kf8 40.Lf6 Tg7!. 37.Dxf5 exf5

37...Pxf5 38.h7 wint voor wit. 38.e6

Nog iets sterker is 38.g7 Kf7 39.h7.

38...Pxg6 39.exd7+ Kxd7 40.Lxd4 b6 41.Kf2 en zwart gaf vroeg maar niet onterecht op. Zwart is kansloos tegen de vrije h-pion en wits sterke stukken. 1–0

De beste prestatie van de Nederlandse vrouwen was de matchoverwinning op het ijzersterke Georgië (gemiddeld 170 elo-punten per bord sterker!).

Lanchava –Khotenashvili

Stelling na 23...Dc4

Vanuit een gelijke stelling trekt Tea de partij nu naar zich toe met mooi dynamisch spel.

24.Lg5! f6

24...De6 was misschien beter, maar daarom speel je geen 23... Dc4.

25.Lf4 Dxd3?! 26.Tbxd3 f5

Nederland-Hongarije met captain Judith Polgar (foto: Peter Doggers)

27.e5

En pion d4 is zwak!

27...Lxg2 28.Kxg2 h6 29.h4 Tc5 30.Pxd4 Kf7 31.Pf3

Tea offert nu een aantal pionnen om een directe aanval te beginnen tegen de zwarte koning.

31...Txb5 32.Td7 Lf8 33.e6+! Kxe6 34.T1d6+ Kf7 35.Pe5+ Wint een kwaliteit met aanhoudend initiatief.

35...Txe5 36.Lxe5 Txa3 37. Tf6+ Ke8 38.Tb7 Ta5 39.f4

Ta2+ 40.Kh3 Tc2 41.Ld6

Zwart kan geen vin verroeren.

41...Td2 42.Txa7

Zwart kan toch niks doen, dus eerst nog wat meenemen is ster-

CONDIGNE OPEN NK

ker dan direct een stuk winnen met 42.Txf8+ Kxf8 43.Lxe7+.

42...h5 43.La3 Td3 44.Ta8+

Kd7 45.Tfxf8 Pd5 46.Tad8+

Kc6 47.Tf6+ Kb5 48.Txd5+ Het eenvoudigst, de resterende stelling wint simpel. 48...Txd5 49.Txg6 Td3 50.Lf8

Td8 51.Tf6 Td5 52.Lg7 Kc5 53.Th6 Td7 54.Le5 Kd5 55. Txh5 Ke4 56.Th6 Td1 57.h5

Tg1 58.Kh4 b5 59.Tb6 en zwart gaf op 1-0

En dat betekende 2,5–1,5 voor

Nederland!

Condigne Open NK: Sandipan

loopt

warm maar blijft koel

Het Condigne Open NK had kunnen gaan tussen Erwin l’Ami en Igor Khenkin, en misschien regerend Open Kampioen Dimitri Reinderman. Maar soms maakt zich een grootmeester los uit de subregionen, die ineens alle partijen naar zijn hand zet en een toernooi afgetekend wint. Het was dit jaar Chanda Sandipan die domineerde van begin tot eind.

Sandipan, de sterkste van een contingent van vijf Indiërs in Dieren, had in het LCT in Leiden een redelijk succesvolle generale: achter Roeland Pruijssers en Hugo ten Hertog deelde hij de derde plaats. In Dieren, dat met 488 deelnemers waaronder tien grootmeesters weer goed bezet

was, stond hij vanaf het begin op kop en alle pogingen van zijn concurrenten leken als dauwdruppels van hem af te glijden.

maar dat bepaald niet is. Zwart won het stuk op e1:

31...Lf8 32.Txa7 Pd3 33.Kf1 Lb4

En rondde als volgt af: 34.Ta8 Txa8 35.Lxa8 Pxe1 36. Lb7 Ta1 37.f4 g5 38.h3 g4 39. hxg4 fxg4 40.Kf2 Kf7

Het eerste, misschien wel enige, probleempje voor de Indiër deed zich voor in de zesde ronde.

Reinderman – Sandipan

Na zijn laatste zet, 30.Tb7, had Reinderman nog maar 4 minuten bedenktijd. Zwart moet een manier vinden om roet in het eten te gooien, want na het natuurlijke 30...Lc5 werkt wit zich geleidelijk los met 31.Kg2, met goede winstkansen.

30...f5!?

Dat kostte Reinderman zijn laatste minuten. Hij zal 31.Txe7? hebben berekend, maar dat is niet goed na 31...fxe4 32.Txa7 Pf3+ 33.Kf1 Pxh2+ 34.Kg2 Pf3 35.Lc3 g5. Wel sterk was 31.f4! fxe4 32.fxe5 Lc5 33.Kg2 Td3 34.Tc7 Lxe3 (34...Txe3 35.Txe3 Lxe3 36.Txc1 Lxc1 37.b4+–) 35. Txc1 Lxc1 36.Tc2 Le3 37.Lf2! en het toreneindspel is heel gunstig voor wit.

31.Lg2?

Chanda Sandipan (foto: Harry Gielen)

De derde keus, die veilig oogt

Vooral niet 40...Pd3+? 41.Kg2 Pc5 42.Tc2! Pxa6 43.Tc8+ Kg7 44.Ta8. 41.Lc8 Kf6 42.Lb7 h5 43.Lc8 e5 44.fxe5+ Kxe5 45.Lb7 Kf6 46.Kg1 Kg5 47.Kf1 h4 48. gxh4+ Kh5 49.Le4 g3 50.Lb7 Kxh4 51.Kg1 g2 52.Txe1 Txe1+ 53.Kxg2 Lc5 0–1

Een goed gelukte gok. Reinderman, in 2015 nog superieur kampioen, kwam hierna niet meer terug in het toernooi. Even namen Pruijssers en Csaba Horvath de leiding over, maar Pruijssers verloor van Sandipan en Horvath speelde een paar krankzinnige partijen waarin hier en daar wat (half) mis ging. Elo-favoriet Erwin l’Ami bleef steeds in het kielzog van de koplopers. Een sleutelmoment voor hem kwam in de zevende

Peter Boel

Tea Lanchava (foto: Lennart Ootes)

ronde, tegen een landgenoot van Sandipan. “Schakers uit India willen vaak briljant spelen”, zei commentator Hans Böhm. Dat leidt vaak tot vreugde bij het publiek.

l’Ami – Debashis

1.d4 d5 2.c4 dxc4 3.e3 Pf6 4. Lxc4 e6 5.Pf3 c5 6.0–0 Pc6 7. De2 cxd4 8.Td1 Le7 9.exd4 0–0 10.Pc3 Pa5 11.Ld3 b6 12. Lg5 Lb7 13.d5 De thematische doorbraak in dit soort isolani-stellingen. 13...exd5 14.Pd4 Te8 15.Pf5 Lc5 16.Df3 d4 17.Pe4!?

l’Ami wist natuurlijk wel dat ‘Debs’ zich zeer scherp voorbereidt – toch ging hij in op de duizelingwekkende verwikkelingen. Hier bekeek hij allerlei offervarianten, maar besloot tenslotte tot: 18.Te1!

… waarna wit zeer goed staat. Debashis probeerde zich nog steeds wanhopig te herinneren wat hij vergeten was en kwam met 18...Te6

Het beste was nog 18...Lxe4 19. Txe4! Txe4 20.Lxe4 (dreigt 21. Pxg7 Kxg7 22.Lxf6+ Dxf6 23. Dg4+) 20...h5 21.Tc1 en de zwarte stelling is heel onaangenaam.

19.Pxf6+ Dxf6

19...gxf6 20.Dh5 De8 en nu gaf l’Ami 21.Pe7+! als de meest aantrekkelijke beslissing.

20.Dg3 Txe1+ 21.Txe1 Dc6

22.Le7! 1–0

voordeel (net als vorig jaar, toen dat de toernooizege van de Amsterdammer niet in de weg stond) met een gedegen positionele aanpak van het Hollands. Sandipan moest zelf de ultieme aanval afslaan van de langzaam opgeklommen Ikonnikov, de kampioen van 2014. Dat werd een episch gevecht.

Sandipan – Ikonnikov

1.Pf3 Pf6 2.g3 g6 3.Lg2 Lg7

4.0–0 0–0 5.d4 d5 6.c3 Pbd7

7.a4 a5 8.Pa3

Een rustige, non-theoretische opstelling die wel vechtkansen biedt.

8...Pb6 9.Pe5 c6 10.Db3 Pg4

11.Pd3 e5 12.Pxe5 Pxe5 13. dxe5 Lxe5 14.Le3 Pd7

29...f4?

17...Tc8?

In een geanimeerde postmortem zei Debashis dat hij deze hele variant had voorbereid. Ergens was de computer die ochtend met een geniale zet gekomen, en dat bleek hier te zijn. Zwart slaat verrassend met 17...Txe4! 18.Lxf6. Nu is 18...Dxf6 19.Lxe4 Lxe4 20.Dxe4 Td8 niets omdat wit alle zwarte troeven neutraliseert met 21.b4!. Het plan was echter 18...Te5!! met de pointe 19.Ph6+ gxh6! (19...Kf8?

20.Lxg7+ Kxg7 21.Dxf7+ Kxh6 22.Dxh7+ Kg5 23.Dg6+ gaat mat) 20.Dg3+ en nu is 20...Tg5! de winnende pointe. Wit moet dus 19.Lxd8 spelen, en na 19...Lxf3 20.Lc7 Txf5 21.Lxf5 Lxd1 22.Txd1 Pc4 23.b4 Lxb4 24.Txd4 b5 ontstaat een ongeveer gelijkstaand eindspel.

Sandipan ging met 6½ punt de slotronde in, een halfje voor vier grootmeesters: l’Ami, Khenkin, Horvath en Ikonnikov. De strijd tussen Khenkin en Horvath werd met een mooi zetje beslecht.

Khenkin – Horvath

stelling na 30…Pxe4

31.Pc6!! Met ondekbaar mat.

l’Ami besliste de strijd met Reinderman opnieuw in zijn

Eindstand (58 deelnemers):

1. Sandipan 7½

2. l’Ami, Khenkin 7

4. Horvath, Ikonnikov, Pruijssers, Debashis, Hausrath, Hendriks 6

10. Reinderman, Beerdsen, Maris, De Jong, Zwirs, Shah, Milov, Geurink, Kollen 5½

Hier dacht Sandipan 26 minuten na vanwege de situatie die op de 16e zet ontstaat.

15.Tfd1 De7 16.c4 d4 16...Db4 leek de witspeler eerst vervelend, maar hij vond 17. Da2!. Nu kan zwart niet goed op b2 slaan vanwege de zwakte op d5. Na deze conclusie besloot Sandipan geen remise aan te bieden maar door te gaan.

17.Lxd4 Lxd4 18.Txd4 Dxe2 19.Dc3 Pc5?!

Beter was 19...De7! 20.Te1 Db4 met ongeveer gelijk spel. De tekstzet betekent in feite een kansrijk stukoffer, hoewel je je kunt afvragen of Ikonnikov alle gevolgen had voorzien.

20.Te1 Dh5 21.Th4 Dg5 22.Te5 Pxa4 23.Txg5 Pxc3 24.bxc3 f5

Beter was 24...Te8! met gevaarlijk aanvalsspel. De tekstzet geeft juist wit aanknopingspunten.

25.g4 Td8 26.Lh3 Td1+ 27.Kg2

Ta1 28.Pc2 Tc1 29.Pd4

Het remisebod 29.Pa3 had zwart kunnen aannemen met 29...Ta1, maar hij had dan ook nog 29... Txc3 kunnen proberen.

De beslissende fout in naderende tijdnood (Ikonnikov had nog 6 minuten). Cruciaal was 29...fxg4! 30.Lxg4 Lxg4 en nu is 31.Thxg4 te langzaam, maar 31.Tgxg4! biedt nog winstkansen na het volgende krankzinnige verloop: 31...a4 32.Te4! a3 33.Te7 h5 34.Pe6 (de pointe; wit krijgt een koningsaanval) 34...a2 35.Tg7+ Kh8 36.Txg6 Tg1+ 37.Kxg1 a1D+ 38.Kg2 Dd1. Dekt het mat, maar nu volgt fraai 39.Th6+ Kg8 40.Tf4! Te8 41.Tf3! (dreigt 42.Tg3+ Kf7 43.Tg7 mat en na 41...Te7 is het mat op f8) 41... Txe6 (het enige) 42.Txe6 Db3 en in dit eindspel moet zwart voor remise vechten.

30.Te5! Txc3?

30...a4 31.Te8+ Kf7 32.Th8 h5 33.Pe6 Lxe6 34.Txa8 Lxc4 35.Kf3! zou moeten winnen voor wit. Het slot is ook het naspelen waard. 31.Te8+ Kf7 32.Th8 h5 33.gxh5 g5 34.Lxc8! Kg7 35.Te8 gxh4 36.Pf5+ Kf6 37.h6 h3+ 38.Kf1 f3 39.Ke1 Txc4 40.h7 Te4+ 41.Txe4 Txc8 42.Pd6 Th8 43.Pxb7 Txh7 44.Pxa5 Ta7 45.Pxc6 Ta1+ 46. Kd2 Th1 47.Pd4 Txh2 48.Ke3 Th1 49.Pxf3 Kg6 50.Tg4+ Kf6 51.Kf4 Tf1 52.Kg3 1–0 Zo werd Sandipan ongedeeld winnaar. l’Ami deelde de tweede plek met Khenkin en plaatste zich aldus voor het NK 2017. Maaike Keetman was de beste Nederlandse voor het NK vrouwen. Haar rating (2056) moet echter nog wel flink doorstijgen voor directe plaatsing. Thomas Beerdsen had in de slotronde genoeg aan remise voor een IM-norm, maar liet Roeland Pruijssers zijn loper insluiten. Joris Gerlagh moest met zwart Daniel Hausrath verslaan voor een norm. Even stond hij goed, maar kort daarop ging het mis. Willy Hendriks, die met liefst zes remises was gestart, kwam nog aardig bij met drie zeges in de slotronden.

Eline Roebers top 10 bij EK­debuut

Het Europees jeugdkampioenschap in de diverse leeftijdscategorieën vond dit jaar plaats in Praag van 18 t/m 27 augustus. De Nederlandse delegatie bestond uit veertien deelnemers, vier coaches en een groepje ouders. Het was een inspirerend en leerzaam toernooi. De sfeer in de groep was uitstekend en er werd goed samengewerkt. Helaas geen medailles dit keer, maar wel een knappe prestatie van Eline Roebers, die bij haar EK-debuut constant bovenin meedraaide, 6 uit 9 scoorde en een mooie 10e plaats haalde bij de meisjes t/m 10 jaar.

Eline had voor het toernooi nog geen internationale rating, maar traint en speelt in Amsterdam met de jongens mee, hetgeen duidelijk zijn vruchten afwerpt. Ze is al een echte schaakster met een uitsproken eigen mening. Maaike Keetman deed ook lange tijd bovenin mee bij de meisjes t/m 18 jaar, maar kwam op het laatst net wat tekort (5 uit 9, TPR 2202). De andere meiden Timardi Verhoeff, Feline Waardenburg en Marline Waardenburg hadden het zwaar in dit Europese veld, maar scoorden iets boven de statistische verwachting.

Eline-Dilyana Ivanova r+-wqr+k+ +lzpnvlpzpp -zp-zp-sn-+ zp-+Pzp-+-zPP+P+-+ zP-sN-+N+-+-+LzPPzP +RvLQ+RmK-

Stelling na 11…Te8

Wit heeft mooi ruimtevoordeel en Eline vindt een sterk plan: c4–c5 doorzetten. Daartoe speelt ze eerst haar paard om: 12.Pe1! Pf8 13.Pd3 Pg6 14.c5 axb4 15.axb4 bxc5 16.bxc5 La6

Hoe nu verder? Zwart verder aanschroeven met 17.c6! slaat de spijker op z’n kop. 17...Lf8 18.Le3 De7 19.Dd2 Lxd3

19...Pf4 was de beste kans op tegenspel geweest. 20.Lxd3 Pg4 21.Tb7!

Nu wordt duidelijk hoe zwak de pion op c7 is.

21...Pxe3 22.Dxe3 Teb8 23.

Tfb1 Dd8 24.h3 Le7 25.Txb8

Txb8 26.Da7

Een schoonheidsfoutje. 26.Tb7! was nauwkeuriger geweest, om zwart volledig klem te houden.

26...Txb1+ 27.Lxb1 Dc8

27...Lf8! gevolgd door …Dg5 had nog wel lastig tegenspel gegeven.

28.Db7

Nu is alles weer in orde, wit gaat beslissend materiaal winnen.

28...Dd8 29.Pb5 Lf6 30.Pxc7

Pe7 31.Ld3 Lg5 32.Pb5 h6

33.c7 Dd7 34.Pa7 en wit won makkelijk. Een prachtige strategische partij van Eline.

Het groepje Thomas Beerdsen, Max Warmerdam en Robby Kevlishvili heeft inmiddels een rating van rond de 2400, maar wist dit toernooi niet te pieken (TPR’s rond de 2350). De concurrentie zit zeker niet stil en er gaan schaaktechnisch nog teveel dingetjes mis. Topscorer bij de Nederlandse jongens was Liam Vrolijk met een 12e plaats t/m 14 jaar. Hij begon het toernooi wat weifelend met twee remises, maar kwam daarna goed op stoom (6,5 uit 9, TPR 2277).

Kenmerkend is zijn mooie positionele stijl, waarbij hij zijn tegenstanders met veel geduld langzaam maar zeker van het bord schuift. De broers Kevin Nguyen en Lucas Nguyen debuteerden conform verwachting met een plek in de middenmoot. Eelke de Boer en Siem van Dael hadden allebei een sterk seizoen achter de rug, maar merkten beiden dat

hun zeer aanvallende insteek op Europees niveau niet altijd even goed werkt. Dat is het mooie aan zo’n EK: je merkt precies waar je staat in je ontwikkeling. Yichen Han hield zich als 8-jarige keurig staande in de categorie t/m 10 jaar.

Liam-Fabian Baenziger -+r+-trk+

Pd6 27.Kd3

Nu lijkt wit het ergste wel achter de rug te hebben.

27...Kf7 28.Lf4 Pf5!? 29.Ld2? Wit let één moment niet op. Na 29.g3 is er nog steeds weinig aan de hand.

29...Txb4 30.cxb4 Txc1 31.Lxc1 Ph4!

Opeens verliest wit een pion. 32.Ke2 Pxg2 33.a4

33.Lg5 h6 34.Ld8 b5 en zwart heeft geen technische problemen. 33...h6 34.Kf2 Ph4 Het paard komt er probleemloos weer uit.

35.Lf4 a6 36.b5 axb5 37.axb5 Het lijkt nog even of zwart problemen heeft met zijn b-pion, maar na 37...Pf5 blijkt dat de witte pionnen minstens even zwak zijn.

38.Le5 Ke7 39.Ke2 g6 40.Kd3 Pd6

En het is gebeurd.

41.Lxd6+ Kxd6 42.f4 Ke7 43. Ke3 Kf6 44.Kf3 Kf5 45.h4 h5 Een lekkere slotzet.

0–1

tR-+-+RmK-

Stelling na 14.0-0

Zwart is comfortabel uit de opening gekomen, maar van echt voordeel is nog geen sprake. Met 14...Lh5 blijft Liam zijn stukken kalm naar betere velden manoeuvreren.

15.Lf5

De tekstzet haalt weinig uit, beter was meteen 15.Tfc1.

15...Lg6 16.Tfc1 Lxc3 17.bxc3 Lxf5 18.Dxf5 De6

In het eindspel heeft wit weinig problemen. 18...Dc6 houdt een mooie positionele plus vast: goed paard tegen slechte loper.

19.Dxe6 fxe6 20.Tab1 Tf7

21.f3 Tc4 22.Lf4 b6 23.Tb4 Tf8

24.Ld2

24.Txc4 dxc4 is wellicht net even wat prettiger voor zwart, omdat het paard een mooi veld krijgt op d5.

24...Tfc8 25.Kf2 Pe8 26.Ke2

Om op Europees niveau in de top mee te kunnen draaien, is het nodig om iedere dag te trainen. Eens per week training van een sterke speler is niet voldoende. Mijn advies aan iedere ambitieuze jeugdspeler is om één of meerdere trainingspartners te zoeken, samen een trainingsgroepje te vormen en dagelijks contact te hebben. Het maakt niet uit waar je precies woont in Nederland, want via Skype, Playchess en diverse andere kanalen kun je makkelijk samen aan de slag. Een andere belangrijke tip is om niet alleen boeken (en video’s) in te voeren, maar zelf je eigen files te schrijven. Nooit zomaar geloven wat je leest (of ziet) en dingen in je eigen woorden opschrijven. Dat is een veel interactievere manier van leren. Meer lezen over het EK? Alle uitslagen, partijen, rondeverslagen en foto’s zijn te vinden op schaakuitzendingen.blogspot.nl.

In deze Voorloper:

Siem van Dael

‘Terug naar de basis’

‘Voorbereiden, spelen en analyseren: heerlijk!’

‘Kreeg handtekening van Magnus’

Jeugdkatern Schaakmagazine

Hij is 12 jaar. In de meivakantie afgelopen jaar werd hij Nederlands kampioen bij de D. Twee jaar geleden werd hij tweede bij de E en won hij het ONJK bij de B! Eerder won hij de pupillendag bij de G en H en inmiddels twee maal het NK rapid. Dit seizoen speelt hij eerste klasse KNSB met Venlo. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van … Siem van Dael.

Piet Peelen

Siem van Dael

“Mijn doel is om grootmeester en wereldkampioen te worden.”

foto: Ilja Kalle

‘Versloeg een FM’

‘Lekker mat zetten’

Zijn broer Rens schaakte met een vriendje. Siem keek toe en leerde zo al wat spelregels. Hij was toen 4 jaar oud. Met zijn vader ging hij naar de schaakclub Leudal in Haelen. “Daar kreeg ik les in stap 1 en daarna mochten we partijen spelen.” Zijn eerste toernooien waren de GrandPrix toernooien van de LiSB. “Het was leuk om er te spelen. Ik speelde ze allemaal zodat ik hoog eindigde in het eindklassement.” Resultaat was een tweede plaats bij de H-categorie, Siem was toen vijf! Een jaar later won hij wel, het jaar daarna bij de E. Toen hij in groep 4 van de Leonardoschool Venlo zat kreeg hij schaakles op school. “Boris Friesen gaf ons les en die doet dat heel goed. Met de Leonardoschool speelden we om het Limburgs kampioenschap. Daarna gingen we naar het nationaal kampioenschap! Ik heb later privétraining van Boris gekregen. We gingen terug naar de basis, stap 1, om het fundament van mijn schaken stevig te maken.

Matbeelden liet hij me oefenen, wel 750 stuks! Boris kan dingen heel goed uitleggen, zodat je het meteen begrijpt.” Wat was zijn eerste grote succes? “Ik werd Nederlands kampioen bij de nationale pupillendag bij de H!” Verrassend knap was het NK rapid voor clubs dat Siem en Rens met sv Tegelen behalen in 2012! Later traint hij bij Petra Schuurman. “Leuk -ze is altijd vrolijk - en leerzaam.” Twee jaar geleden speelt hij het EJK in Batumi, Georgië. “Dat was een geweldige ervaring! Bijna twee weken voorbereiden, spelen en analyseren, heerlijk! Zhaoqin Peng was mijn coach en dat klikte goed. Van de stad en het land heb ik niets gezien.” Maar daar kwam hij niet voor. Sindsdien is ze zijn trainer. “Ze kan goed uitleggen wat ik moet doen.” Onlangs speelde Siem weer het EJK, dit keer in Praag, en verbeterde zijn score naar 5,5 uit 9. Al jaren speelt Siem veel toernooien, ook in het buitenland.

Zijn favoriete toernooi is Tata waar hij in de perskamer een handtekening van wereldkampioen Magnus Carlsen kreeg. “De 10-kamp is mooi, want dan heb je elke dag een tegenstander van jouw niveau. Bij het BPB Limburg Open kan ik lekker in mijn eigen bed slapen.” Met STB werd hij in de jeugdclubcompetitie derde bij de C in 2014. Onlangs versloeg hij bij de JCC FIDE-meester Max Warmerdam! Zhaoqin: “Siem is een creatieve en gepassioneerde aanvalsspeler. Hij werkt hard en geniet van het spel.” Siem traint dagelijks, wel 3 tot 4 uur en heeft onlangs de Jong Oranje status behaald. Zijn talentcoach op school helpt Siem bij het combineren van zijn Topsport met de Da Vinci opleiding (TVWO in 4 dagen!). “Eigenlijk vind ik alles van schaken leuk. Maar koningsaanval is toch wel mijn favoriet. Lekker mat zetten. :) Schaken is mijn grote liefde! Mijn doel is om grootmeester en wereldkampioen te worden.”

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd van: Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

20-02-2004

Reuver

College Den Hulster Venlo

Frans

voetballen

toekijken bij broer

Tegelse sv, Venlose sv, STB grootmeester en wereldkampioen pasta met zalm

Partijen van Siem

Thijs Roorda – Siem

ONK Dieren 2016

1.Pf3 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7

4.e4 d6 5.d4 0–0 6.h3 Pbd7

7.Lg5 h6 8.Le3 c5 9.d5 a6 10.

Dd2 Gecontroleerder is 10.a4

Da5 11.Ld3 Te8 12.0–0 e6 ½–½ Akesson-Loek van Wely, Yerevan 1996. 10...Kh7 11.g4 Pe8

Gaat …b5 ondersteunen, maar met een actief paard. 11...Da5!? 12.h4 Pc7 13.Ld3 b5 14.Lb1 r+lwq-tr-+ +-snnzppvlk p+-zp-+pzp +pzpP+-+-+P+P+PzP +-sN-vLN+PzP-wQ-zP-+ tRL+-mK-+R

Thijs had zijn aanval kunnen doorzetten met 14.e5 bxc4 15. Lc2! Th8 16.h5 Df8 17.0–0–0. 14...Pb6!

Uitstekend gespeeld! Zwart slaat niet op c4 met de pion, want dan loopt zijn spel vast. Nu komt zijn paard daar! De witte aanval wordt ontregeld. 15.h5 Pxc4 16.De2 Kg8 17.g5 Lg4! 18.gxh6 Lxc3+ 19.bxc3 Pe5! 20.Pxe5 Lxe2 21.Pxf7 Dd7

Siem: 21...Txf7 22.hxg6 Lg4 23. gxf7+ Kxf7 met veel materiaal meer.

22.hxg6 Dg4 23.h7+ Kg7 24. e5 Txf7 25.Lh6+ Kh8 26.gxf7 Lc4 27.Kd2 Lxd5 28.Le4 Dxe4

29.Tag1 Dxh1 30.Txh1 Lxh1

31.exd6 exd6 32.f8D+ Txf8

33.Lxf8 Pe8 0–1

Aaron Noah Köllner –Siem

Goch 2016

1.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.Pbd2 d5

4.e3 Lg7 5.b4 0–0 6.c4 b6 7.a4 c5 8.b5 cxd4 9.Pxd4 e5 10. P4f3 d4 11.e4 Pxe4!? Erg interessant, maar als ik rustig 11…Lb7 had gedaan staat zwart natuurlijk een stuk prettiger.

12.Pxe4 f5 13.Peg5 e4 14.Db3 De8

Misschien beter 14...exf3 15.c5+ Kh8 16.Pf7+ Txf7 17.Dxf7 bxc5

18.Lg5 Dd7 met actief spel. Nu kon wit met 16.Pxd4 goede kansen krijgen.

15.c5+ Kh8 16.Lc4 exf3+ 17. Kf1 a6 18.Dxf3 axb5 19.Dxa8 19.Lxb5 Dxb5+ Dit had ik uitgerekend in de partij, ik dacht dat mijn kansen wel goed waren met de vrijpionnen die ik krijg.

20.axb5 Txa1 21.Ke2 bxc5 ik denk dat dit ongeveer gelijk is maar ik vond het wel interessant om te spelen. Na 19.Pf7+ Txf7 20.Lxf7 Dxf7 21.Dxa8 staat wit materiaal voor. Alleen Th1 moet nog meedoen.

19...bxc4 20.Dxb8 c3 21.Da7 d3

-+l+qtr-mk wQ-+-+-vlp -zp-+-+p+ +-zP-+psNP+-+-+-+ +-zpp+-+-+-+-zPPzP tR-vL-+K+R

22.Ta2 c2

Of 22...Le6 23.Pxe6 Dxe6. 23.g3 f4! 24.gxf4 Lh3+ 25. Pxh3 De2+ 26.Kg2 Dg4+ 27. Kf1 Dxh3+ 28.Kg1

28.Ke1 Te8+ 29.Kd2 Te2 mat. 28...Te8 29.Dxg7+ Kxg7 30. Lb2+ Kg8 31.Ta1 d2 0–1

Siem – Max Warmerdam

JCC A 2016

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4

Pf6 5.Pc3 a6 6.f3 e6 7.Le3 b5 8. Dd2 Pbd7 9.0–0–0 Lb7 10.g4 Tc8 11.Kb1 h6 12.h4 b4 13.Pa4 Da5

14.b3 Le7 15.Ld3 Pe5 16.g5 Ph5

17.Tdg1 Pxd3 18.Dxd3 g6

19.Pxe6

Siem offert liever een stuk voor aanval dan dat hij een pion pakt met 19.gxh6 e5 20.Pe2 d5 21.Pb6 Td8 22.Pxd5 Lxd5 23.exd5. 19...fxe6 20.e5 Kf7

20...Dxe5 21.Ld4 Df5 22.Lxh8 Lxf3 23.Th2 Dxd3 24.cxd3 hxg5 25.hxg5 met een pion voor de kwaliteit.

21.exd6 Ld8 22.gxh6

22.Dd4 Tf8 23.Da7 Dd5 24.Pc5! Txc5 25.Lxc5 is een mooie truc. 22...Df5 23.Pc5 Dxd3 24.Pxd3 Lf6 25.Th2 Thd8 De witte pionnen op d6 en h6 zijn gevaarlijk. Hier gaf 25...Tcd8 iets voordeel, een zet later gaf 26...Lc6 nog gelijk spel en het kwaliteitsoffer 28...Txc5 was de laatste kans om daar wat aan te doen.

26.Pc5 Ld5 27.d7 Tc6 28.Thg2 Lh8? 29.Txg6 Pf6 30.Tg7+ Lxg7 31.Txg7+ Kf8 32.Lg5 e5 33.Pd3 Txd7 34.Lxf6 Txg7 35.Lxg7+ Kg8 36.Pxb4 Tc5 37.Pxa6 Ta5 38.Pb4 Lxf3 39. Kc1 Le4

De laatste kans op tegenspel was de toren activeren: 39...Tb5 40.a3 Tb6.

40.Kd2 Lh7 41.c4 e4 42.a4 Tf5 43.Pd5 Kf7 44.a5 Tf2+ 45.Kc3 Ta2 46.b4 Ta3+ 47.Kb2 Td3 48.a6 e3 49.a7 Td2+ 50.Kb3 e2 51.a8D Lc2+ 52.Kc3 e1D 53.Df8+ Kg6 54.Pf4+ Kh7 55. Dh8 mat 1–0

foto: Zhaoqin Peng

Slaan op b2 …

Pascal Losekoot

rsn-+kvl-tr zpp+-+pzpp -+pzp-sn-+ +-+-+-+-wq-zPPvLl+ zP-sNL+N+-zPP+-+PzP tR-+QmK-+R

Wit heeft net a3 gespeeld en heeft een mooie voorsprong in ontwikkeling als zwart …Db6 speelt. Maar zwart was hebberig, en speelde 1...Dxb2. Nu komt

Opgaven

Opgave 1

tR-+QtR-mK-

Opgave 4

r+l+-trk+ zpp+-+pzpp -wq-+-+-+ +-+-+-wQ-+-sn-+-+

zP-sNL+-+-zPP+-zPPzP

tR-+-+RmK-

“Sla nooit op b2, ook niet als het goed is”, is een bekende schaakuitdrukking. Het gaat om situaties waarbij je met een dame een pion op b2 kan slaan. Hierbij moet je goed oppassen of je dame niet wordt ingesloten. Kijk maar naar het eerste voorbeeld.

een veel voorkomend motief:

2.Pa4! De dame heeft ineens geen velden meer. Zwart lijkt nog te kunnen ontsnappen: 2... Lxf3. Met de dame terugslaan kost wit z’n a1-toren, vandaar

3.gxf3 Dxd4 4.c3! De witte dame dekt ineens het aangevallen paard, en de zwarte dame kan nergens meer heen. Daarom gaf zwart op.

Die uitdrukking is leuk, maar er zijn natuurlijk ook stellingen waar je wel op b2 kan slaan. Het is vooral belangrijk dat de dame

kan ontsnappen. Dit moet je nauwkeurig berekenen. r+l+-trk+ zpp+-zppvlp -wqnzp-snp+ +-+-+N+-+-+PzP-+ +-sN-vL-+PzPP+L+PzP tR-+Q+RmK-

De laatste zet van wit was Pd4-f5. Gaan we op b2 slaan?

Laten we kijken: 1...Dxb2 2.Pa4 De enige zet die iets dreigt. 2... Da3 3.c3. De dame heeft niet veel ruimte meer. Wit dreigt, na bijvoorbeeld 3...gxf5? 4.Lc1! met insluiting. Maar met 3... Pxe4! redt zwart zich: 4.Lc1 Pxc3 met tegenaanval, zwart blijft flink wat punten voor.

Opgave 2

r+l+-trk+ zppzpn+pvl-+-+-snpzp +-+Pzp-+-wqP+P+-vL

zP-sNL+N+-zP-+-+PzP tR-+QmK-+R

Opgave 3

r+-tr-+k+ zpp+-+-zpp -wqnzpp+-+ +-+-zp-+n -+P+P+-+

zP-sN-+PzP-zP-+N+P+ tR-+Q+R+K

Opgave 5 r+-+-+k+ zpp+-+pzpp -wqp+-sn-+ +-+-sn-+-+P+P+-+ zP-sN-+L+P -zP-+-zPP+ tR-+Q+-mK-

Opgave 6 r+-+-trk+ zpp+n+pzp-wqp+-sn-zp +-+-+-+-+P+-zP-+ zP-sNL+-wQ-zP-+-+PzP +-+R+R+K

6) 1...Dxb2 leidt tot -materiaal verlies: 2.Pa4 Da2 3.Tf2 Dxa3 4.Lh7+ aftrekschaak.

5) 1...Dxb2 is een prima zet (1...Pxf3+ is minder sterk, wit krijgt veel activiteit na 2.Dxf3 Dxb2 3.Tb1 Dxa3 4.Txb7) 2.Pa4 de dame lijkt ingesloten, maar 2...Pxf3+! 3.gxf3 De5 en de witte koningsstelling is behoorlijk verzwakt.

4) 1...Dxb2?? is niet goed: 2.Pa4 en op de tegenaanval 2...Pe6 heeft wit 3.Dh4 met matdreiging, de dame gaat verloren en zwart gaf op.

3) 1...Dxb2 is een prima zet, op 2.Pa4?? volgt 2…Dxe2 3.Dxe2 Pxg3+. Na andere zetten wordt de dame niet ingesloten.

De vraag is telkens: Zwart aan zet, is het goed om op b2 te slaan? 1) 1...Dxb2 wint: 2.Pa4 Dxa1 2) 1...Dxb2 is niet goed: 2.Pa4! Dxg2 3.Tg1 Dh3 4.Tg3 en de dame is ingesloten.

ONJK in Borne

Alweer voor de 25e keer op rij organiseerde Stichting Caïssa de Open Nederlandse Jeugdkampioenschappen! Zoals altijd was de sfeer weer bijzonder goed in Borne. Het aantal deelnemers was deze zomer dan ook wederom toegenomen.

Jochem Mullink werd Open Kampioen in de A-categorie, en Rosa Ratsma (die evenveel punten haalde als Jochem maar de onderlinge partij verloor) werd de meisjeskampioen in de hoogste leeftijdscategorie. Maar er waren nog veel meer

kampioenen natuurlijk: Luuk Baselmans (B), Iris Schelleman (B-meisjes), Jonas Hilwerda (C), Annelies Vitarana (C-meisjes), Kasper Bleeker (D), Tyani De Rycke (D-meisjes), Karl Boehm (E), Dalya Mang (E-meisjes), Manasvita Basa (gemengd FGH), Roger Lubruyere (F), Manasvita Basa (F-meisjes), Wendy Huang (G) en Gachatur Kazarjan (H).

Alle uitslagen kunt u terugvinden via www.onjk.nl

(Foto’s: Anja Campmans)

Europees Kampioen 2016

Ernesto Inarkiev had het deze zomer zwaar in een match tegen Boris Gelfand. Gelfand is natuurlijk al decennia lang een wereldtopper en was in 2010 nog uitdager van toenmalig wereldkampioen Anand. Gelfand won met 4–2 in de serie partijen met een klassiek speeltempo. Indrukwekkend genoeg zette de 48–jarige de Europees Kampioen ook met 4–2 opzij in de rapidpartijen.In de 6e matchpartij met een klassiek tempo won Gelfand een fraaie aanvalspartij - speelt u mee?

Gelfand - Inarkiev, Magas (6) 2016

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 b6 4.g3 La6

Op het EK won Inarkiev nog een belangrijke partij tegen het

Dame-Indisch met 4.g3 met het klassieke 4...Lb7 5.Lg2 Le7 6.0–0 0–0 7.Pc3 Pe4 8.Ld2 Lf6 9.Pe5 Pxc3

10.Lxc3 Lxg2 11.Kxg2 c5 12.dxc5 bxc5 13.Dd6 Db6 KovalenkoInarkiev, EK Gjakova(9) 2016.

5.b3 d5

5...Lb4+ 6.Ld2 Le7 7.Lg2 d5 is zetverwisseling met de partij, maar veel vaker gespeeld is 7...c6.

6.Lg2 Lb4+

Zoals 4...La6 een stoorzet is, zo is ook dit schaak bedoeld om wit te irriteren. De loper wordt naar d2 gelokt, waar deze eigenlijk in de weg staat - pion d4 staat minder gedekt, er kan geen paard naar d2, de loper kan niet naar b2.

7.Ld2 Le7 8.cxd5 exd5 9.0–0

0–0 10.Pc3 Te8 11.Pe5

Andere gebruikelijke zetten zijn 11.Dc2 en 11.Tc1.

11...Lb7

Eindelijk gaat de loper terug naar de lange diagonaal. Zwart staat nu klaar voor ...c5, zodat wit een goed veld moet zoeken voor zijn zwartveldige loper.

12.Lc1

In Sargissian-Zhigalko, Dubai 2014, was wit succesvol met 12.Lg5, na 12...Pbd7 13.f4 c5 14.Kh1 Pe4 15.Pxe4 dxe4 16. Lxe7 Txe7 17.Pc4 had zwart nu echter een gelijke stelling kunnen bereiken met 17...cxd4 18.Dxd4 Pf6.

12...Pbd7

Zwart staat klaar voor het middenspel waarin hij graag ... c5 zal spelen. Wit moet anticiperen op die opstoot en proberen zijn paard op e5 te handhaven. Speelt u mee?

De Lezer heeft Wit

Karel van der Weide

Op de olympiade in Bakoe konden de Nederlandse teams hun hoge klassering niet tot het einde toe handhaven. Het heren-

team behaalde uiteindelijk de 36e plaats; de dames bezetten plek 21. Bij de heren ging de zege naar de Verenigde Staten.

Zij hadden meer weerstandspunten dan de Oekraïne. Het Chinese team bleek de sterkste bij de dames.

p+-+p+p+ wq-+-sn-+P+PsnP+-+ vLP+-sN-wQ-+-tr-zPPzP +R+L+RmKN

1. Zwart is aan zet

2. Wit is aan zet

4. Wit is aan zet r+-+-tr-+

3. Zwart is aan zet -+r+-+k+ +-+-+qzpp pzpl+p+-+ +-+-wQ-+-+-+-+-+ +N+P+-tRPzP-+-+PzP +-+-+-mK-

5. Wit is aan zet

6. Wit is aan zet -+r+-+k+ +-+-wqp+p -+-zp-tRp+ +p+Psn-+p+-+PwQ-zP +-+-+-+PzP-+-+PmK +-trL+R+-

7. Zwart is aan zet

r+-+-+k+ +p+-+p+p p+-+-+-+ +-+p+Q+-+P+nvLK+ zP-+-zP-+P -+-+-wqP+ +-+-+L+R

8. Zwart is aan zet

Jeroen Bosch

Combineren

Zonder communicatie geen schaakvereniging

Ook voor Nederlandse schaakverenigingen is een actief communicatiebeleid belangrijk, bijvoorbeeld via een moderne, interactieve website. Niet alleen om de achterban optimaal te betrekken bij de vereniging maar ook om nieuwe leden te trekken. Caissa Amsterdam en ASV uit Arnhem zijn twee grote clubs die hun communicatie goed op orde hebben.

‘Communicatie’ is zo’n containerbegrip, waarvan iedereen wel weer een andere definitie heeft. De KNSB heeft echter in de enquête ‘De Vitale Vereniging’ uit november 2015 een verdienstelijke poging gedaan om het begrip te definiëren voor de 437 schaakverenigingen in ons land.

Een actieve schaakvereniging, aldus de KNSB, brengt op vele fronten haar activiteiten onder de aandacht. Zowel bij de eigen achterban als bij potentiële nieuwe leden. Een goede, interactieve website kan wat dat betreft al wonderen doen. Dat geldt ook voor sociale media als Facebook, Twitter, Youtube of Pinterest. Daarnaast zijn er voor schaakverenigingen de meer klassieke middelen als toernooien of simultaans.

Goede website belangrijk

Uit ‘De Vitale Vereniging’ blijkt dat de meeste schaakverenigingen goed scoren qua informatievoorziening op hun website. “Dat is belangrijk want een vitale schaakvereniging herken je vaak al aan de website.” Volgens de schaakbond besteedt echter de helft van de clubs geen aandacht aan sociale media en richt een even groot percentage zich niet op potentiële nieuwe leden. Gebeurt dit laatste wel, dan is vooral de jeugd tot negen jaar een populaire doelgroep, gevolgd door senioren van 21 tot 60 jaar. Relatief weinig aandacht besteden de schaakclubs aan de categorie zestig jaar en ouder, hoewel dit de snelst groeiende bevolkingsgroep is!

De KNSB concludeert dat mond-tot-mondreclame van de eigen leden het meest effectief is. “Als de eigen leden het bij een club naar hun zin hebben en dat doorvertellen, dan zorgt dat doorgaans voor een constante stroom aan nieuwe leden.”

Caissa Amsterdam

In een overzichtsartikel over communicatie bij Nederlandse schaakclubs mag Caissa niet ontbreken. Niet alleen omdat het de grootste schaakvereniging is van ons land met zo’n 225 leden (van wie bijna 160 senioren), maar vooral omdat de Amsterdammers één van de mooiste clubbladen hebben en een moderne, interactieve website. Deze is inmiddels zo’n twee jaar in de lucht. “Een expliciet communicatiebeleid hebben we eigenlijk niet,” zegt Peter van der Vlis, de nieuwe voorzitter. “Wel heeft het bestuur enkele jaren geleden uitgesproken dat onze website het belangrijkste communicatiemiddel moet zijn van en voor onze leden. Vandaar dat we destijds een werkgroep hebben opgericht om de bestaande website te verbeteren.” Dit heeft een moderne interactieve internetsite opgeleverd, gebouwd door Paul van Beukering en ontworpen door Angelo Spiler. Beiden zijn lid van Caissa. “Ik denk dat we nu een van de beste schaakwebsites van Nederland hebben,” aldus Van der Vlis. “De website is overzichtelijk en interactief. Zo kunnen alle leden hun partijen uploaden en ook delen met clubgenoten. De jeugd heeft een aparte

website (www.caissa.pionnenclub.nl) die direct gelinkt is aan de website van Caissa.” Dat de nieuwe website inmiddels wordt opgepakt door de buitenwacht, blijkt volgens Van der Vlis aan diverse nieuwe leden die zich recent hebben aangemeld, waaronder relatief veel buitenlandse schakers.

Andere functie clubblad

Naast de website is CaissaNieuws het tweede belangrijke communicatiemiddel. “De functie is de afgelopen tien jaar drastisch veranderd. Vroeger was dat het belangrijkste communicatiemiddel naar de leden toe, nu is dat de website. Het clubblad is het verbindend element geworden.”

CaissaNieuws komt twee- tot driemaal per seizoen uit en bevat sfeer- en achtergrondverhalen en partijanalyses. Niet alleen Paul van der Sterren maar ook veel andere leden klimmen regelmatig in de pen om een toernooiverslag, sfeerverhaal of een partijanalyse aan te bieden aan hoofdredacteur Wim Suyderhoud.

“Dat CaissaNieuws in een behoefte voorziet onder onze senioren blijkt wel uit een recente enquête,” zegt de voorzitter. “Zeventig procent hecht aan een gedrukt exemplaar in de huidige frequentie. Daarnaast zetten we alle edities ook als PDF online, want er zijn ook leden die het blad alleen digitaal willen lezen. Overigens moeten we ook rekening houden met een handvol oudere leden die geen toegang hebben tot internet.”

Hij vervolgt: “Over special media, en vooral Facebook, hebben we in het bestuur al wel gesproken maar concrete plannen zijn er nog niet. We willen nu eerst een nieuwe webredacteur zoeken die wekelijks de internetpagina’s up to date houdt. Dat is nog niet zo eenvoudig want veel leden hebben een druk bestaan. Maar ik ben ervan over-

Communiceren met de leden bij Caissa (foto: Wim Suyderhoud)

tuigd dat we wel iemand kunnen vinden onder bijna 160 senioren!”

ASV actief op diverse fronten Ook voor de Arnhemsche Schaakvereniging (ASV), die in 2016 zijn 125-jarig bestaan viert, is actieve communicatie een belangrijk doel om de vereniging onder de aandacht te brengen en zo nieuwe leden aan te trekken. ASV telt momenteel zo’n 160 schakers, waarvan 30 jeugdleden en 130 senioren. “Ook ASV heeft geen vastomlijnde communicatiedoelstelling,” vertelt voorzitter Erik Wille die al vanaf 1975 lid is van de Arnhemse schaakclub. “Wel hebben we besloten om op twee fronten zichtbaar te zijn. Enerzijds via onze wekelijkse nieuwsbrief, het clubblad, de internetpagina en sociale media als Facebook, anderzijds met fysieke schaakactiviteiten in Arnhem. Zowel in de wijk Presikhaaf, waar we ons clublokaal hebben, als in het noordelijk deel van de stad. Zo houden we viermaal per jaar een schaakdemonstratie bij de openbare bibliotheek van Arnhem. Voorts hebben onder anderen Hans Böhm, Bianca Mühren-de Jong en Anne Haast simultaan gespeeld in Winkelcentrum Presikhaaf, vlakbij ons clublokaal. Hans Böhm is trouwens al vaak op bezoek geweest met boekpresentaties, de opening van de nieuwe bibliotheek, schaken tegen de beer et cetera.” Wille vervolgt: “Ook organiseren we elk jaar een scholentoernooi, een kroegschaaktoernooi en cursussen voor beginnende schakers. En we plaatsen nieuwsberichten over ASV in de huis-aan-huis-bladen en in De Gelderlander. In de hoop dat al deze inspanningen nieuwe leden opleveren.”

Groot jubileum

Op 25 juni hield ASV een groot evenement ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan dat samenviel met de zeventigjarige van de

OSBO, de Oostelijke SchaakBond. Naast een simultaan van stadgenoot Jan Timman en een aanschuifsimultaan tegen Thomas Beerdsen, waren ook ‘Chess Queens’ Zhaoqin Peng en Tea Lanchava aanwezig. Voorts waren er lezingen van Hans Böhm en Huub Blom, competitieleider van de OSBO, en een tweetallentoernooi met 120 deelnemers. Wille: “Deze dag heeft ASV veel publiciteit opgeleverd en onze zichtbaarheid in de stad vergroot.” De ASV-preses geeft aan dat dergelijke activiteiten een zaak van de lange adem zijn. ”Pas na diverse evenementen worden mensen lid.” ASV heeft sinds 1996 een website die nu

ingrijpend wordt gemoderniseerd. Deze zal naar verwachting in oktober online zijn. “We vinden de website zeer belangrijk in de communicatie naar onze leden toe,” vertelt Wille. “Er is sinds 1996 veel veranderd in de techniek. Wij stappen nu over op een databasegestuurde website. Hierdoor gaat het verversen van de website veel beter en daarmee ook de live-weergave van onze toernooien. Ook hebben we de informatie van de jeugdafdeling geïntegreerd met de overige rubrieken.” Bewust heeft ASV ervoor gekozen om de website helemaal openbaar te maken, dus ook voor nietleden. Wille: “Dat past in ons beleid om open en transparant te zijn.”

Op papier

In tegenstelling tot veel andere schaakverenigingen heeft ASV nog altijd een clubblad (ASV-Nieuws) en een wekelijkse nieuwsbrief (En Passant) op papier. En Passant, waarvan broer en secretaris Ruud Wille de samensteller is, bestaat uit twee A4-tjes met de uitslagen van de interne competitie en korte verslagen van externe wedstrijden. Beide media staan ook op de website. “Op de clubavond leggen we zo’n zestig à zeventig neer die altijd gretig aftrek vinden.” ASV-nieuws verschijnt zesmaal per jaar en bevat veel sfeerverhalen, partijanalyses uit de interne en externe competitie en toernooiverslagen. “Ook dat blad wordt goed gelezen,” zo besluit Wille.

Een promotie activiteit bij Caissa met ChessQueens (foto: Wim Suyderhoud)

ChessQueens Peng en Lanchava, Jan Rotmans en een SMB meisjesviertal bij ASV jubileum (foto: Erik Wille)

Zomertoernooien: Leiden, Amsterdam en Vlissingen

Nederland is ’s zomers goed bedeeld met open toernooien. In dit artikel aandacht voor SPA Amsterdam, LCT Leiden en het Hogeschool Zeeland Schaaktoernooi in Vlissingen.

Amsterdam

Begin juli vond in Amsterdam het jaarlijkse SPA-toernooi plaats, een groot open toernooi voor spelers van alle pluimage. Al te uitbundig kan hier niet met de geldbuidel gezwaaid worden, waardoor het aantal deelnemende grootmeesters beperkt is. In de A-groep deden bijna tachtig spelers mee, en de hoofdprijs was voor de speler met de hoogste rating: de Russische grootmeester Evgeny Alekseev. Een jaar of tien geleden leek hij voorbestemd om door te stoten naar de absolute top, maar om de een of andere reden is hij toch een beetje verdronken in dat enorme aanbod van Russische topspelers. Hier in Amsterdam was Alekseev duidelijk een maatje te groot voor de andere deelnemers. Met 8 uit 9 bleef hij een vol punt voor op Erik van den Doel en Vitaly Kunin. Een belangrijke overwinning behaalde hij in de vierde ronde, toen hij afrekende met zijn landgenoot Stanislav Novikov. En dat ging heel soepel, in een scherpe Siciliaan vergde Novikov veel te veel van zijn stelling.

Alekseev – Novikov

Een normale Siciliaanse stelling, waarin 11…b5 een tamelijk automatische zet lijkt. Novikov heeft echter heel andere plannen.

11…g5?!

Met als idee 12.fxg5 hxg5 13. Lxg5 Lg7, en dankzij dat schitterende stopveld op e5 heeft zwart altijd een beetje compensatie. Maar wit heeft veel beter!

12.e5! dxe5 13.fxg5 hxg5 14.Lxg5

Gelijk materiaal nu, maar zwart beschikt niet langer over veld e5. Hij heeft meteen grote problemen.

14…Le7 15.Tf1 Tf8

Geen mooie zet, maar 16.Pe4 was een verschrikkelijke dreiging.

16.Lh6 e4

Er dreigde zowel 17.Lxf8 als 17.g5, het is alweer tijd voor de noodrem.

17.Pxe4 Pxe4 18.Dxe4 Lh4+ Hier knapt de zwarte stelling ook al niet van op. Na 18…Th8

19.Lf4 Ld6 20.Lxd6 Dxd6 21.00-0 Txh2 kan zwart nog vechten.

19.Kd1 Pf6 20.Df3 e5 21.h3

Le6

Wanhoop, maar ook na 21… Tg8 22.g5 is het helemaal uit.

22.Lxf8 Kxf8 23.De3 e4

Of 23…Kg7 24.Pc5 en wit heeft alles onder controle.

24.Dh6+ Kg8 25.Dxh4 exd3

26.Dg5+ Kh7 27.Pd4!

Na alle andere zetten zou het helemaal kloppen voor zwart, maar deze zet maakt aan alle twijfels een eind.

27…Pe4 28.Df4 Pc3+ 29.Kd2

Russische efficiency. Waarom zwart nog rommelkansen gunnen met 29.bxc3 Dxc3 30.Tc1 Td8?

29…Da5 30.bxc3 Tc8 31.De4+ en zwart gaf op.

Leiden

Terwijl ze in Amsterdam nog niet uitgeschaakt waren begon in Leiden alweer het 10e toernooi van toernooidirecteur Jan Bey.

“Eindelijk weer eens een toernooi gewonnen”, aldus een tevreden Roeland Pruijssers na afloop van het Leiden Chess Tournament. Een prestatie van formaat, want daarvoor moest hij in de laatste ronde met zwart remise zien te houden tegen Loek van Wely. Een onwennige situatie voor hem, want met zijn optimistische stijl gaat Pruijssers normaal gesproken altijd vol voor de winst. Maar deze opdracht ging hem redelijk soepel af en met 7 uit 9 eindigde hij als eerste. Evenveel als Hugo ten Hertog (de jonge Utrechtenaar scoorde zelfs een grootmeesternorm!), maar op grond van weerstandspunten en onderling resultaat werd Pruijssers uitgeroepen tot toernooiwinnaar. Gedeeld derde werden o.a. Loek van Wely en Arthur Pijpers met 6½ uit 9. Het onderlinge treffen tussen de nummers 1 en 2 in de voorlaatste ronde was duidelijk voor Pruijssers.

Ten Hertog – Pruijssers

stelling na 11.Df3

Stelling na 13…Pd4

Ten Hertog is een speler met veel originele ideeën, maar hier is hij duidelijk te ver gegaan. Het is een soort Siciliaans met verwisselde kleuren, en zowel op de koningsvleugel als in het centrum voelt wit al nattigheid. Het beste is misschien nog 14. gxh5 Lxh5 15.Tc1, maar dat ziet er zo lelijk uit dat je daar als witspeler niet eens naar wilt kijken. Na 14.e3 oogt 14…Lxd3!? 15.exd4 exd4+ 16.Pe2 Db5! goed voor zwart, terwijl ook simpel 14…Pe6 15.Pxe6 Dxe6 16.g5 Ph7 met dubbelaanval op d3 en g5 gunstig is voor zwart.

14.Pge4 hxg4 15.Pxf6 gxf6 16.hxg4 Txh1+ 17.Lxh1 Dxe6 De pion op g4 hangt en na 18.e3 is 18…Pb3! sterk. Ten Hertog probeert er nog wat van te maken met een pionoffer.

18.Pe4 Dxg4 19.e3 Dg1+ Wikkelt af naar een eindspel met pluspion, maar op aanval blijven spelen met 19…Dh4! was ook aantrekkelijk.

20.Kd2 Dxd1+ 21.Txd1 Pb5

22.Kc2 Le7 23.a4 Pd6 24.Pc3 Taaier was 24.Pxd6+ Lxd6 25.b5, na de tekstzet wint zwart overtuigend.

24…Th8 25.Kb3 Th2 26.f4 c6

27.Pf3 Lf5 28.Lg4 Kd8 29.Lxf5 Lxf5 30.Pe4 Le6+ 31.Kc3 exf4

32.exf4 Lxb4+ 33.Kxb4 Txb2+ 34.Kc3 Tb3+ 35.Kd4 Tb4+ 36. Kc5 Txa4 37.Pc3 Txf4 en genoeg klappen gehad, 0-1.

Vlissingen

Loek van Wely probeerde zich via open toernooien in Leiden en Vlissingen in vorm te spelen voor het NK. Bij het Hogeschool Zeeland Schaaktoernooi van Vlissingen liep dat perfect, Van

Wely won het toernooi met 8 uit 9. Een prestatierating van 2757!

Sipke Ernst werd met 7½ uit 9 gedeeld tweede. Mark Timmermans uit Rotterdam behaalde een meesternorm. Van Wely startte overdonderend met 6 uit

6. In de vijfde ronde rekende hij af met de Indiase meester Rathnakaran. Onbekommerd deed de man uit India zijn zetjes, maar spelen zonder enig gevoel voor gevaar kan niet goed gaan.

Van Wely-Rathnakaran

1.d4 Pf6 2.c4 c5 3.d5 e6 Een riskante Benoni. Dat vindt een grootmeester nooit erg. Hans Ree schreef ooit iets als “Die hoofdklassers van tegenwoordig spelen allemaal NimzoIndisch en Damegambiet. Wat is er met ze aan de hand? Willen ze soms niet meer verliezen?”

4.Pc3 exd5 5.cxd5 d6 6.e4 g6 7.f4 Lg7 8.Lb5+ Pfd7 9.Ld3

Dh4+ 10.g3 De7 11.Pf3 Pb6

Deze opstelling met een paard op b6 oogt heel ongezond. Zo komt een initiatief op de damevleugel voor zwart nooit van de grond.

12.h3 0-0 13.Kf2 Pa6 14.Kg2 c4 15.Lc2 Pc5 16.Te1 Ld7 17. Le3 Tfc8 18.Ld4

Even zwarts sterkste stuk ruilen, dan het thematische e4-e5 erdoorheen jagen en klaar. Zo simpel kan schaken zijn! 18…Lxd4 19.Dxd4 Pba4 20. Lxa4 Pxa4 21.e5!

Alles zoals beloofd. 21…Pxc3 22.bxc3 Lf5 23.e6! Tc5 Nu gaat het hard. 23…dxe6 is ook geen feest, maar beter dan de tekstzet.

24.g4 Ld3 25.Pg5 f6 26.Pf7 Tf8 27.Ph6+ Kg7 28.g5!

en hier kon zwart de ellende niet langer aanzien: 1-0 Er dreigt 29.Pg4, en na iets als 28…Lf5 29.Te3 b5 30.Pxf5+ gxf5 31.Tg3 Kh8 32.gxf6 Dxf6 33.e7! gaat het ook heel erg mis.

Arves vernieuwt website

De Alexander Rueb Vereniging voor SchaakEindspelStudie (Arves) heeft zijn website (www.arves.org) flink gemoderniseerd. “Daar waren diverse redenen voor,” vertelt webmaster Peter Boll. “Voorheen zag men meestal alleen statische diagrammen met tekst erbij. Om eindspelstudies na te spelen waren vaak bord en stukken nodig. Voortaan kunnen bezoekers de meeste eindspelstudies met alle zijvarianten direct naspelen op hun scherm. Daarnaast is onze website nu de internationale locatie voor actuele uitslagen en rapporten (Awards) over studietoernooien. Vandaar dat de website nu primair Engelstalig is.”

Arves is opgericht in 1988 als Nederlandse-Vlaamse vereniging voor liefhebbers van eindspelstudies. Hoewel Arves nog altijd het kwartaalblad EG op papier uitbrengt, neemt de vernieuwde website een steeds belangrijkere plaats in. Deze werkt niet langer met frames maar met Joomla! Dit is een zogeheten open source content management systeem. Boll: “Deze software heeft veel interessante plugins voor een website als www.arves.org. Een

van de voordelen is dat de software direct herkent met welk apparaat een bezoeker is ingelogd. De software past automatisch de menustructuur en de indeling aan voor bijvoorbeeld een tablet, laptop, desktop of mobiele telefoon.”

Zoeken naar thema’s Tevens is de Arves-website nu de centrale locatie voor de zogeheten Chess Query Language (CQL). Met deze gratis software

kunnen liefhebbers van eindspelstudies (of partijverzamelingen) zoeken naar specifieke thema’s en manoeuvres in PGN-bestanden. Naast een uitgebreide uitleg over CQL heeft Arves hierin ook vijftig eindspelstudiethema’s uitgewerkt. Ook biedt de website informatie over de bekende database van Harold van der Heijden die inmiddels uit meer dan 86.000 eindspelstudies bestaat.

Naast uitleg over de terminologie van eindspelstudies, besteedt www.arves.org ook aandacht aan bekende eindspelcomponisten en aan de publicatie van nieuwe (eindspel)boeken. Daarnaast kunnen de bezoekers een groot aantal PDF’s downloaden van EG en van een Argentijns tijdschrift voor eindspelstudies. Ook heeft Arves de zoekfunctie van de website sterk verbeterd. Elke dag kunnen bezoekers diverse studies oplossen van drie of vier zetten diep.

Hoewel de website nu primair Engelstalig is, blijft er een Nederlands deel met informatie over de historie van Arves. Zowel het aantal bezoekers als het aantal downloads groeit maandelijks; op 1 januari 2016 stond de teller op 85.000 bezoeken.

www.arves.org

Bart Stam

(foto: Frans Peeters)

Wordt jeugdig SISSA nu kampioen?

In de Meesterklasse van de KNSB-competitie kan iedereen kampioen worden. Dat is de laatste jaren een cliché, maar werd in de eerste ronde direct met opmerkelijke cijfers bevestigd. De gemiddelde ratings zitten dicht bij elkaar en er werd bovendien direct volop tegen de ratingverhouding in gescoord. Sissa won al in de eerste ronde van landskampioen En Passant, wat vorig seizoen de kampioenswedstrijd was. Maar het is dus allerminst zeker dat het dat dit seizoen weer zal blijken te zijn.

Jongste team

Veel opvallende transfers waren er deze zomer niet. En Passant zag Roeland Pruijssers al na een jaar weer vertrekken. Hij wilde niet met Apeldoorn in de eerste klasse spelen, maar na de promotie van dat team kwam hij terug op het oude nest. Een grootmeester die op het hoogste niveau wil spelen, dat is een loffelijk streven dat best mag botsen met clubtrouw. Voor hem in de plaats kwam Benjamin Bok van HMC Calder. Bok, die zelf bij de Bunschotense teamleider informeerde naar zijn mogelijkheden, is een stevige toptienspeler geworden en dus een goede vervanger voor Pruijssers. SISSA, vorig jaar tweede, had het jongste team in de hele KNSBcompetitie. Teamleider en sponsor Kees Eldering zei na de laatste ronde in SchaakMagazine: “Het liefst zou ik met tien jonge Groningers in de competitie spelen. SISSA heeft JSV voor de naam staan, dat betekent jeugdschaakvereniging.” Met tien jonge Groningers lukt het niet in de Meesterklasse, maar de club wilde dat label van ‘jongste team’ graag handhaven. Hing Ting Lai, tweevoudig jeugdkampioen van Nederland, kwam van Rotterdam, Ivo Maris van Assen en Demre Kerigan van Purmerend. Met 21,2 jaar is SISSA weer het jongste van alle 150 teams. In de Meesterklasse is Kennemer Combinatie met 23,7 een goede tweede. Kampioen En Passant is met 43,3 bijna de oudste, alleen Pathena Rotterdam is met 44,6 iets ouder.

Dat laatste is opmerkelijk, nu Rotterdam met sponsor Pathena eigenlijk voor jeugdtalenten zegt te staan. Maar enkele oude mannen zoals Dimitri Reinderman halen het gemiddelde omhoog. Nieuwkomer bij Rotterdam is Albert Blees, de held van het NK 1989. Hij had een tijd geen serieuze wedstrijden geschaakt, deed dat de laatste jaren wel weer voor Laurierboom Gambiet (en enkele toernooien) en maakt nu de sprong van de tweede klasse naar de Meesterklasse. Daar hoort hij ook thuis.

Titanengevecht

Aanwinsten voor de Meesterklasse zijn Groninger Combinatie en MuConsult Apeldoorn, twee oude bekenden. Zij behaalden vorig seizoen op bordpunten een enorme overmacht in de eerste klassen. Groninger Combinatie maakte het in de eerste ronde meteen waar door Charlois Europoort, dat vrijwel dezelfde gemiddelde rating heeft, met maar liefst 8-2 te verslaan. Grappig was dat beide ploegen met een superinvaller aan het eerste bord opkwamen: Sergei Tiviakov bij Groninger Combinatie en Ivan Sokolov bij Charlois Europoort. Sokolov is procentueel topscorer aller tijden in de Meesterklasse, maar Tiviakov won het titanen

Apeldoorn begon minder voor spoedig. Tegen Kennemer Combinatie, ook met ongeveer dezelfde gemiddelde rating, verloor het met 6,5-3,5. Roeland Pruijssers verloor aan het eerste

bord van Loek van Wely. Over de hele wedstrijd schreef Pruijssers op de website van zijn club: “De conclusie is toch wel dat het in de Meesterklasse vooral op hardheid aankomt. Mooie stellingen zeggen niet zo veel, de punten worden verdeeld in het vierde speeluur.”

En dan die topper in Groningen, de kampioenswedstrijd? En Passant miste Vyacheslav Ikonnikov, maar trommelde Konstantin Landa als gelijkwaardige vervanger op. SISSA miste de kersverse Nederlands kampioen Jorden van Foreest en verving die door de niet gelijkwaardige Melanie Lubbe. En Passant had een gemiddeld ratingoverwicht van 81 punten maar stond in no time met 3-0 achter. Dat is een van de vele redenen dat ik ratingverwachtin-

gen voor de rest van dit seizoen overboord zet. SISSA won met 6-4. De grootste ratingshock was dat de degelijke Erwin l’Ami (2611) kansloos werd gevloerd door Nikolas Lubbe (2485).

LSG IntelliMagic walste met 7,5-2,5 over Pathena Rotterdam heen en is ook titelkandidaat. Een van de vele.

Machteld

Van Foreest, die naam valt veel dezer dagen. De meest opvallende uitslag van de eerste ronde kwam ook op naam van een van de zes telgen. En wel de jongste, Machteld. Drie weken na haar negende verjaardag debuteerde zij met Groninger Combinatie 3 in de KNSBcompetitie tegen Sneek. Na zo’n halfuurtje nadenken had ze de arme Christian Kuitert voor ondekbaar mat gezet. Tegen de Siciliaanse Draak gooide ze haar g-pion, haar dame en een loper naar voren, waarna ze naar huis mocht. Zelfs haar teamgenoten bleven enigszins in verwarring achter. Hadden ze het goed gezien of zaten ze in een droom?

Benjamin Bok ging van HMC Calder naar En Passant (foto: Harry Gielen)

Hoogeveen Schaaktoernooi: De Secondant bestellen met ledenkorting

De schrijver Jan Veenstra kreeg van het Hoogeveen Schaaktoernooi een eervolle opdracht: schrijf een schaaknovelle voor ons evenement. De organisatie gaf deze opdracht eerder aan Gerrit Krol, hetgeen resulteerde in Een schaaknovelle . Ook kwam uit dit toernooi de bloemlezing Schaakgedichten voort. Schaken en literatuur vormen in deze en andere voorbeelden een gelukkig huwelijk.

Jan Veenstra is een bekende schrijver uit de omgeving van Hoogeveen. Hij staat bekend als iemand die ogenschijnlijk kleine geschiedenissen op afwisselend ontroerende en hilarische wijze kan omzetten in universele verhalen. In De Secondant lezen we hoe het hulpje van een grootmeester terugblikt op de voorbereiding aan een schaaktoernooi.

Over het boek

Oom Jan is een bijzondere man. Niet gek, maar een aparte. Daarnaast is hij boekhouder bij een christelijke reisvereniging, vrijgezel en verdienstelijk schaker in clubverband. Volkomen onverwacht krijgt hij de kans secondant te worden van een Nederlandse schaakgrootmeester, die ook internationaal hoge ogen gooit. De grootmeester staat aan

de vooravond van een grote internationale vierkamp in het Deense Odense. Hij wil zich hier in alle rust op voorbereiden, maar heeft in Nederland te kampen met nogal wat turbulentie op het amoureuze vlak. Daarom vraagt hij oom Jan om ‘elders in de wereld een plek te zoeken van volmaakte kalmte’. Dat wordt het hoog en geïsoleerd gelegen Zwitserse boerendorpje Ladir. Daar moeten de twee volstrekt verschillende mannen het zien te rooien met elkaar, met de eenzaamheid, met de grillen van het hooggebergte en met de eigenaardigheden van de zwijgzame bevolking.

Ledenprijs

Leden van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond kunnen De Secondant met drie

Nationale Sportweek

Op zaterdag 17 september ging de Nationale Sportweek voor wat het schaken betreft van start bij Caissa in Amsterdam. De aftrap van wat tevens de eerste ronde van de KNSB-competitie was verliep door middel van overhandiging van het Schaakkwartet (met 52 schaakverenigingen op de speelkaarten) aan het bestuur van Caissa.

Op woensdag 21 september werd er een scholierentoernooi gehouden in Utrecht met het nieuwe Square4Chess, en nam Nederlands Kampioene Anne Haast het in drie simultaans op tegen 60 kinderen. De afsluiting van de Sportweek op zondag 25 september was ook in host city Utrecht: in het Griftpark verzorgde schaakvereniging Paul Keres diverse activiteiten.

Maar liefst 220 schaakverenigingen namen dit jaar deel aan de Nationale Sportweek. Dat de verenigingen en de regionale bonden actief zijn met hun wervingsbeleid blijkt wel uit het feit dat er in totaal 50.000 flyers zijn besteld bij de KNSB. Een mooi begin van het nieuwe seizoen!

Uitgeverij Passage Boterdiep 117 9712 LM Groningen info@uitgeverijpassage.nl

euro korting bestellen. Bestel het boek via www.uitgeverijpassage.nl, of stuur een mail of brief naar de uitgeverij. Vermeld uw complete adresgegevens én het lidnummer. Het boek wordt u vergezeld van factuur zonder portokosten toegestuurd.

Start Nationale Sportweek bij Caissa (foto: Bas Beekhuizen)

Begrijp wat u doet

Het Slavisch 2 (o.a.

In de vorige aflevering zijn we begonnen met het Slavisch, en dan in het bijzonder de Meranervariant. We komen nu toe aan één van de meest grillige, ondoorzichtige, bijna monsterlijke variantencomplexen die ons schaakspel rijk is: de Botwinnikvariant. Die ontstaat na de zetten:

1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3 e6 5.Lg5 rsnlwqkvl-tr zpp+-+pzpp

5...dxc4

Hiermee kiest zwart ervoor om ‘op de pion te gaan zitten’. Omdat wereldkampioen Mikhail Botwinnik zo’n beetje de eerste was die hiermee begon, kreeg dit systeem zijn naam.

In het moderne schaak heeft men soms geen zin in deze problematiek zodat men kiest voor 5...h6, een nuttige inlassing. Er zijn nu twee belangrijke mogelijkheden:

A) Met 6.Lxf6 levert wit zijn loperpaar in. Hij gaat ervan uit dat zijn twee paarden in een redelijk vastgelegde structuur niet voor de twee zwarte lopers hoeven onder te doen. Om een goed begrip te krijgen van de problematiek die bij een dergelijke materiaalverhouding hoort, dienen we te beseffen dat wit zijn zwartveldige loper heeft ingeleverd. Aangezien hij zijn pionnen in het centrum op diezelfde kleur zet, perkt hij de bewegingsvrijheid van die loper van de tegenstander in. Wit zal in het vervolg die loper in

Botwinnikvariant)

‘bedwang’ moeten zien te houden; zwart zal juist het openbreken van de zwarte velden hoog in het vaandel hebben staan.

6...Dxf6 7.e3 Pd7 8.Ld3 dxc4

De meest populaire zet.

9.Lxc4 g6

Zwart verliest tijd om zijn loper op de lange diagonaal te posteren. Daarmee anticipeert hij op het belangrijkste witte plan, om toch (op het eerste gezicht tegen bovengenoemd principe in!) met e3–e4 te komen. Hoe we wits actie kunnen rechtvaardigen, komt weldra aan bod.

10.0–0 Lg7 11.e4

Dit is de meest gespeelde mogelijkheid. Wit heeft twee pionnen in het centrum en zet ze optimaal neer. Dat hij zo …Lg7 beter maakt, deert hem vooralsnog niet. We gaan zien waarom. Er zijn overigens veel andere ideeën in deze stelling uitgeprobeerd, waaronder: 11.Tc1, 11.b4, 11.Dc2 en 11.Te1. 11...0–0 12.e5 (zie analysediagram)

gek voor wit. Ook al omdat wit mogelijk veld d6 met een paard kan bezetten in de verre toekomst. Een mooie illustratie van dit alles valt te zien in de partij Carlsen-Topalov, 2009.

B) Als wit niet zonder slag of stoot zijn loperpaar wil inleveren, moet hij er weer rekening mee houden dat hij pion c4 inlevert, zodat hij op zoek moet naar compensatie.

6.Lh4 dxc4 7.e4 g5 8.Lg3 b5 9.

Le2 Lb7 10.0–0

In zwang raakt tegenwoordig ook 10.h4.

10...Pbd7 11.Pe5 Lg7 (zie analysediagram)

uiteindelijk eeuwig schaak af te dwingen.

6.e4 b5

Die pion is van zwart! Hij hoopt deze pionnenmassa in het eindspel tot gelding te brengen.

7.e5

Het volgende zetverloop is geforceerd.

7...h6 8.Lh4 g5 9.Pxg5 hxg5 10.Lxg5 Pbd7 11.exf6

Wit heeft zijn stuk terug en zichzelf ook een verre vrijpion (de h-pion) verschaft.

11...Lb7 12.g3

Men is erachter gekomen dat wit met deze zet de meeste kans op voordeel heeft.

Zo wordt de loper op g7 ‘in zijn hok’ gehouden! Wit zal met man en macht pion e5 gedekt willen houden. Ondertussen zadelt hij zwart op met het gebruikelijke probleem hoe die zijn loper op c8 gaat bevrijden. En mocht die op den duur in het spel gebracht worden, dan kan wit hem ruilen voor zijn eigen loper. De materiaalverhouding van twee witte paarden tegen een zwart paard en een loper die in principe niets doet, is bepaald niet

-+p+psn-zp +p+-sN-zp-+pzPP+-+ +-sN-+-vLPzP-+LzPPzP tR-+Q+RmK-

Deze stelling stond in 2008 in het middelpunt van de belangstelling. De rivalen Topalov en Kramnik zaten tegenover elkaar en de Bulgaar had speciaal gewacht op dit moment om zijn formidabele tegenstander uit zijn evenwicht te brengen met het volgende verbluffende stukoffer dat was uitgedokterd door zijn secondant, Ivan Cheparinov. Kramnik slaagde er niet in om de problemen tijdens de partij de baas te worden en hij verloor. Maar hoewel het offer voldoende compensatie biedt, heeft zwart bij de beste verdediging weinig te vrezen. 12.Pxf7!? Kxf7 13.e5 In hetzelfde jaar werd ShirovKarjakin gespeeld en daar bleek de zwartspeler zijn huiswerk gedaan te hebben. Wit bleef evenwel genoeg spel houden om

12...c5

Ook 12...Db6 is vaak geprobeerd.

13.d5

r+-wqkvl-tr zpl+n+p+-+-+pzP-+ +pzpP+-vL-+p+-+-+ +-sN-+-zPPzP-+-zP-zP tR-+QmKL+R

13...Db6

Sommige topspelers hebben zich ook een tijdje gewaagd aan 13...Pxf6. Dat het systeem misschien wat discutabel is voor zwart, bleek in een partij Van Wely-Kramnik, 1993, waarin onze landgenoot een knappe zege boekte op de veel sterker geachte Kramnik.

14.Lg2 0–0–0

14...b4 kwam eventjes in de mode, maar mede door de partij Nikolic-Shirov, 1997 (1–0) raakte deze variant toch weer op de achtergrond.

15.0–0 b4

16.Pa4 -+ktr-vl-tr

16...Db5

Door voortschrijdend inzicht blijkt deze zet zwarts beste kans te zijn. Het is onlogisch om naar a6 (hetgeen aanvankelijke gespeeld werd) te gaan met de dame omdat wit met a2–a3 de a-lijn opent.

17.a3

Hier moet het van komen voor wit. De a-lijn dient geopend te worden zodat Ta1 iets gaat doen.

17...exd5

17...Pb8 is geprobeerd door Anand. In de partij KramnikAnand, 2014, maakte hij er comfortabel remise mee.

18.axb4 cxb4

op het mooie veld d4 te posteren. Vanaf dat veld blokkeert hij pion d5 (waardoor …Lb7 slecht blijft) en tegelijkertijd houdt wit zo de pionnenmassa van zwart op de damevleugel onder controle. Tegelijkertijd ondersteunt de loper later in de partij ook de opmars van zijn eigen pionnen op de koningsvleugel. Dat wit nog een andere, krankzinnige, mogelijkheid in de stelling brengt, valt hier nog nauwelijks te zien. Bruikbare alternatieven voor wit zijn 19. Dg4, 19.Lf4, 19.Te1 en 19.h4.

19...Pc5

Het lijkt onlogisch dat zwart de tegenstander af wil helpen van het slechte paard op a4, maar er is voor hem geen andere manier om zijn spel verder te ontplooien. Door het paard in het spel te brengen doet ook …Td8 volop mee en mag zwart hopen om zijn pionnenmeerderheid in beweging te zetten. Nog nooit heeft hier iemand 19...Pxf6? gespeeld, want dat verliest geforceerd na 20.Dd4! Dc6 21.Dxa7 en het dodelijke Pa4–b6+ valt alleen te pareren met 21...Pd7 maar dan is 22.Tfd1 de killer.

20.Dg4+

De dame kan eindelijk spelen nu Pa4 gedekt staat. 20.Pxc5 Lxc5 21.Dg4+ Td7 22.Lxc5 Dxc5 is niet zo gek voor zwart. In een (blind)partij Van Wely-Shirov, 2004 werden zwarts pionnen veel gevaarlijker dan de losse h-pion van wit.

20...Td7

Deze stelling is bijzonder intensief geanalyseerd door de halve wereldtop. Er zijn diverse mogelijkheden voor wit om op voordeel te spelen.

19.Le3

Algemeen beschouwd als de meest kansrijke mogelijkheid. Wit trekt zijn loper terug om die

Deze stelling kwam in Wijk aan Zee 1996 op het bord in een partij tussen twee giganten van de laatste twee decennia, Ivanchuk en Shirov. De Oekraïense grootmeester voerde een volkomen krankzinnige zet uit en kreeg daarmee het publiek op de banken.

21.Dg7!!

Ik schreef hierover eerder: “Een verbluffend dameoffer, volkomen ‘out of the blue’. Je moet misschien een beetje krankzinnig zijn om überhaupt naar een dergelijke zet te kijken. Laat staan om hem te spelen en dan ook nog te zien dat het niet alleen speelbaar is, maar ook nog kansrijk!” De normale voortzetting is 21.Pxc5 Lxc5 22.Dg7 Thd8 23.Lh3 Kc7 24.Lxd7 Txd7 25.Lxc5 Dxc5 26.Tae1 hetgeen voorkwam in een partij Werle-l’Ami, 2006. Hoewel zwart nog altijd zijn naar voren geschoven pionnenmassa op de damevleugel heeft, slaagde wit erin om zelf met een pion te promoveren. Een bijzonder spannend eindspel!

21...Lxg7 22.fxg7 Tg8 23.Pxc5 Txg7

Inmiddels heeft men uitgezocht dat zwart met zijn laatste zet de gevaarlijke witte vrijpion van het bord moet nemen. In de eerder genoemde partij Ivanchuk-Shirov, 1996 werd namelijk 23...d4 gespeeld en de zwartspeler ging uiteindelijk ten onder.

24.Ld4

Niet zo goed is nu 24.Pxd7 wegens 24...Dxd7. Dat kwam op het bord in de partij Ponomariov-Shirov, 2003 en ditmaal slaagde de Let er wel in de partij naar winst te voeren met zwart. De tekstzet werd gespeeld in Bacrot-Carlsen, 2009. De Fransman bleef zijn tegenstander goed bezig houden en hield de schade beperkt, ondanks zijn (grote) materiële achterstand. Het interessante vervolg was:

24...Tc7 25.Pxb7 Tg6! 26.Ta5 Hier verliest 26.Pa5? wegens 26...Ta6. Ook 26.Pc5?! Txc5 27.Txa7 Tc7 28.Ta8+ Kd7 29.Tfa1 Ke7! is goed voor zwart.

26...Dxb7 27.Lxd5 Db8 28.Le5 Db6 29.Lxc7 Dxc7 30.Tfa1

Zwart hield uiteindelijk een dame tegen een toren en twee pionnen meer over. Maar wit vluchtte in een vesting, zodat Carlsen genoegen moest nemen met remise.

Belangrijkste illustratieve partijen:

• Carlsen-Topalov, 2009.

• Topalov-Kramnik, 2008.

• Shirov-Karjakin, 2008.

• Van Wely-Kramnik, 1993.

• Nikolic-Shirov, 1997.

• Kramnik-Anand, 2014.

• Van Wely-Shirov, 2004.

• Ivanchuk-Shirov, 1996.

• Werle-l’Ami, 2006.

• Ponomariov-Shirov, 2003.

• Bacrot-Carlsen, 2009.

Geraadpleegde bronnen:

- De wereld van de schaakopening 1 (Paul van der Sterren)

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op de website schaaksite, en nu het menu ‘Nieuws’ en ‘Opleiding en Training’.

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

KNSB ­ voorzitter geeft 120

kinderen les met Chessity

Marleen van Amerongen is niet alleen de nieuwe voorzitter van de KNSB, ze geeft ook schaakles op de basisschool van haar kinderen, Daan en Nienke.

In juli heeft ze proeflessen schaken met Chessity gegeven aan twee groepen

3 en twee groepen 4. “Wat is dit geweldig!”, twittert ze al na een uurtje. “Chessity workshop voor 120 kinderen in 4 uur en ze vinden het super!”

In het normale schaakklasje van Marleen zitten tien kinderen uit groep 6. Ze zijn razend enthousiast en hebben zelfs hun eigen schoolschaakvereniging Vladislav opgericht, compleet met zelfontworpen groene clubshirts. Het schaken is zo’n succes dat de school, basisschool Reigerlaan in Eindhoven, overweegt om schaken op te nemen in het curriculum. Tot grote vreugde van Marleen uiteraard, die in haar functie van Schaakbond-voorzitter wil inzetten op meer ruimte voor schaken in het onderwijs.

Goed voor de concentratie

“Ik ben ervan overtuigd dat het heel goed is voor alle kinderen om te leren schaken”, zegt Van Amerongen. “Kinderen van nu kunnen zich slecht focussen en concentreren. Dat is iets wat door schaken kan verbeteren. Vroeger was het heel normaal om op school een schaakdiploma te halen. Het is jammer dat die schaakcultuur niet meer bestaat. Ik zou die cultuur graag terughalen. Bovendien denk ik dat het voor de schaaksport heel goed is als kinderen al op jonge leeftijd in

sport heeft.”

Wat haar betreft dus liever vandaag dan morgen dat ‘haar’ school het schaken opneemt in het lesprogramma. Maar ja, tien kinderen in een schaakklasje is wel zo’n beetje het maximum dat Marleen in haar eentje kan lesgeven op de traditionele manier. Omdat lesgeven aan grotere groepen met Chessity wél mogelijk is, wilde ze dit graag uitproberen.

Schaakdag met een glimlach Ondersteund door twee Chessitymedewerkers én de kinderen uit de Vladislav-groep, was het onlangs zo ver. Wanneer na een korte uitleg de eerste kinderen uit groep 4 als eerste met Chessity aan de gang gaan, is al snel duidelijk dat dit een dag met een grote glimlach wordt. Geconcentreerde koppies, juichende kinderen, behulpzame Vladislav’ers, een stralende Van Amerongen tussen tientallen kersverse schakertjes én enthousiaste leerkrachten. Wat wil je nog meer?

Zelfs in de groepen 3, waar de kinderen nog nooit eerder op een computer hebben

gewerkt, weten de kinderen zich probleemloos een weg te vinden door De Rivier van Chessity, waar ze door middel van spelletjes de loop van de stukken leren. Toren, loper, dame, koning en soms zelfs al het paard – na drie kwartier laten de kinderen ze prachtig over het bord gaan en komen ze winnend uit het spel ‘kikkerrrace’.

Ander beeld van kinderen “Ik sta echt versteld”, zegt leerkracht Nicky de Bar van groep 3B. “De kinderen waar ik normaal gesproken mijn handen aan vol heb, zitten nu heel stil en geconcentreerd te werken. Normaal houden ze dat nog geen tien minuten vol en nu al een half uur! Dat is heel knap. En ze leren ook echt wat, want als ik ernaar vraag kunnen ze me precies vertellen wat elk schaakstuk kan. Ik vind dit ontzettend leuk om te zien. Door het schaken zie je een andere kant van kinderen dan normaal.”

Het is dat aan het eind van de schaakdag de laptops leeg zijn en de kinderen naar huis moeten, anders waren ze met veel plezier nog wat langer doorgegaan. Marleen van Amerongen kijkt tevreden terug op de Chessity-lessen. “Je moet zo’n schaakles meemaken om te zien hoe het in zijn werk gaat en hoe leerlingen reageren. Volgens mij is online lesgeven een hele goede manier om kinderen schaakles te geven op grotere schaal, en dit is voor scholen redelijk makkelijk te organiseren. Ook niet onbelangrijk.”

Voordelen van schoolschaken met Chessity

• Gamend leren sluit aan bij belevingswereld van kinderen

• Lesgeven aan grote groepen mogelijk

• Leerlingvolgsysteem geeft inzicht in schaakvorderingen en leerstijlen van leerlingen

• Lessen houden rekening met leesniveaus van groep 3-6

De KNSB heeft een aanbod voor scholen, waarin Chessity slechts 5 euro per leerling per jaar kost en de school ook profiteert van andere voordelen. Voor schaaktrainers en scholen die geïnteresseerd zijn, verzorgen speciaal opgeleide KNSB-vrijwilligers gratis demonstraties. Kijk op www.chessity.nl/school of neem contact op met chessity@schaakbond.nl voor meer informatie of om een demonstratie aan te vragen.

Martin Voorn Jacqueline Wouda

Marleen van Amerongen geeft les met Chessity

Nederland wint Jeugdinterland tegen België

Op 27 en 28 augustus vond in het schitterende gebouw MAS in Antwerpen de (inmiddels) jaarlijkse confrontatie tussen een Nederlands schaakteam en een Belgisch schaakteam plaats. De teams bestonden uit in totaal twintig jeugdspelers. Na vijf spannende ronden wist het Nederlandse team met 3,5-1,5 van België te winnen.

Dit jaar had de KNSB aan Stichting Pathena gevraagd om het Nederlandse team te formeren en de organisatie op te pakken en Pathena deed dit met veel plezier. In Antwerpen schoten de Nederlanders (onder leiding van coaches Harold van Dijk en Rick Lahaye) meteen goed uit de startblokken door de eerste twee ronden te winnen (12,57,5 en 12-8), maar in de derde ronde kwamen de Belgen sterk terug. De eerste dag werd dus afgesloten met een 2-1 voorsprong. De volgende ochtend, tijdens de vierde ronde bleek het Nederlandse team te sterk en werd met 15-5 gewonnen. Daarmee was de eindoverwinning binnen, maar het Belgische team wist in de vijfde ronde nog wel een gelijkspel af te dwingen (10-10), zodat de eindstand 3,5-1,5 werd. Nederland scoorde in totaal 58 bordpunten. Het gebouw waarin gespeeld werd (MAS in Antwerpen) is een bijzonder mooi gebouw, waarbij op de achtste verdieping werd gespeeld, waardoor er een mooi uitzicht over Antwerpen was, maar er ook veel publiek kon komen kijken. ‘Go For Grandmaster’ uit België organiseerde dit toernooi voor de vijfde keer op deze locatie.

Er werd gespeeld in vier leeftijdscategorieën (U16, U14, U12 en U10) en waar vooraf veel werd verwacht van U16 en U14 waren het in de eerste ronden juist de “kleintjes” die het team de overwinning brachten. Het speeltempo (1 uur zonder increment) was zeker voor de oudere schaaktalenten een lastig tempo en diverse malen werden goede stellingen alsnog op tijd verloren. Maar eerlijk is eerlijk de topscorers van het team zaten onderin. Bij de U10 deden Alan Bakija (4 punten) en

Kathleen Wiegmann (5 punten) het uitstekend, maar ook de rest speelde daar goed. Bij de U12 wist Marek Kudlicka de meeste punten te scoren en bij de U14 waren dat Derk Kouwenhoven, Tommy Tran en Sebastiaan Janse. Bij de U16 tenslotte, scoorde Jonas Hilwerda (terwijl hij ook nog U14 had kunnen spelen) 4 punten.

De Belgische organisatie was weer uitstekend, terwijl ouders en kinderen ook konden genieten van een stukje Antwerpen.

Een mooie overwinning voor het Nederlandse team. Volgend jaar is het de bedoeling dat Pathena dit evenement in Nederland gaat organiseren.

Alle foto’s, verslagen en uitslagen zijn te vinden op: home.pathena.nl

Marcel Klein

Het Nederlandse team met coaches Harold en Rick (foto: Pathena)

Kaderopleidingen

Informatie over de kadercursussen kunt u vinden op de website van de KNSB: www.schaakbond.nl/opleidingen.

Wilt u zich inschrijven voor een kadercursus, of nog iets meer weten? Neem dan contact op met de coördinator van de opleidingen mevr. Sacha Schiermeier, tel. 023-5254025 en e-mail sschiermeier@schaakbond.nl.

Wilt u ook een cursus georganiseerd zien worden bij u in uw omgeving laat dit dan aan de coördinator weten. Of meldt u spoedig aan voor een van de geplande opleidingen zodat wij de definitieve data kunnen vastleggen.

Cursussen gaan van start bij opgave van minimaal 8 cursisten 2 weken voor aanvang van de startdatum.

Cursuskalender

3 November Do

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

13.Lb2

Dit was Gelfands bedoeling met 12.Lc1 - de loper staat goed op de lange diagonaal om het centrum te ondersteunen. Zwart kan nu eerst wit tot het verplichtende 14.f4 dwingen door zijn loper naar d6 of f8 te spelen alvorens met ...c5 het centrum aan te vallen. Zwart heeft geen problemen na 13.f4 c5 14.e3 cxd4 15.exd4 Pe4.

13...Ld6

Na 13...Lf8 is 14.f4 c5 15.e3 beter dan Botwinnik’s pionoffer 14.Tc1 Pxe5 15.dxe5 Txe5 16.Pb5 Te7 17.Lxf6 gxf6 18.e4!? dxe4 19.Dg4+ Lg7 20.Tfd1 Df8 21.Pd4 Lc8 22.Dh4 f5 en wit had onvoldoende compensatie voor twee pionnen in Botwinnik-Bronstein, Moskou WK 1951.

14.f4

Gelfand handhaaft zijn sterke paard op e5. Anish Giri speelde

A Leeuwarden 8 2 November Wo

A Nijmegen 3

2 November Wo Scheidsrechter A Rotterdam 8 18 December Zo Schaaktrainer 2 Groningen 3

November Za, Ma of Wo

A N-Brabant 6 December

3 Februari Vrij

9 Februari Do

1 Friesland 1

1 Maarssen 1

1 Vught 10 14 Februari Di

2 Purmerend 4

14.Pd3 (5 punten) in het in maart gespeelde Kandidatentoernooi waarna Karjakin zich uiterst creatief verdedigde met 14...a5 15.Tc1 c6

16.Pa4 Tc8 17.e3 La6 18.Te1 h5!? 19.Lh3 Pg4!? en na enige offers werd Giri-Karjakin, Moskou 2016 uiteindelijk remise.

14.Pxd7 (1 punt) 14...Dxd7

15.Tc1 is geen enkel probleem voor zwart. 14.Pc4 (1 punt) 14...Lf8 levert wit ook niks op. 14...c5

De meest logische zet. Een beetje traag is 14...a6 15.e3 De7

16.g4! Pe4 17.Pxe4 dxe4 en nu moet wit in plaats van 18.Pxd7 Dxd7 ½–½ Flohr-Stahlberg, Gothenburg 1957, verder gaan met 18.g5!. 14...Pe4 15.Pxe4 dxe4 16.e3 Pf6 17.a3 c5 18.De2 cxd4 19.Lxd4 De7 20.b4 lijkt misschien solide, maar wit won verrassend eenvoudig in Botvinnik-Padevsky, Monte Carlo 1968. 15.e3

Een slag in de lucht is 15.Pb5 Lf8

omdat wit nu alsnog 16.e3 moet spelen, waarna zwart bijvoorbeeld ruimte kan winnen met 16...a6 17.Pc3 b5. 15...cxd4 16.exd4 Lb4

Inarkiev wil veld e4 veroveren voor zijn paard. Karolyi analyseert in NIC Jaarboek 119 nog 16...Pe4 17.Pxe4 dxe4 18.De2 Pf6 19.g4, en 16...a6 17.Dd3 b5 18.a3. De Hongaarse IM vindt dat wit in beide gevallen wat beter staat.

normaalzet is 17.Dd3 (4 punten). Wanneer wit druk wil zetten op de zwarte stelling met 17.Lh3!? (2 punten) dan beschikt zwart ineens over 17... Pc5! 18.dxc5 (18.a3 Lxc3 19.Lxc3 Pce4 is OK voor zwart.) 18... Lxc5+ 19.Tf2 Lxf2+ 20.Kxf2 d4 met heel sterk tegenspel. 17.Pb5 (3 punten) met als bedoeling 17...a6 18.a3 is interessant.

17...Lxc3 18.Txc3

Het alternatief is 18.Lxc3 (1 punt) 18...Pe4 19.Lb4 (als 19.Lb2 dan heeft wit ten opzichte van de partij hier niet de toren op c2 maar op c1.).

18...Pe4 19.Tc2

Hier staat de toren iets beter dan op c1. 19.Tc1 levert 1 punt op.

19...Pf8

17.Tc1

Gelfand gelooft in het loperpaar en laat Inarkiev gewoon zijn plan uitvoeren. Een andere

Na deze grijpt Gelfand het initiatief. Zwart kan beter proberen zich te verdedigen met een paardenpaar tegen een loperpaar met 19...f6 20.Pc6 Lxc6 21. Txc6 f5.

20.Dh5

Geen punten voor andere zetten, het uitlokken van het verzwakkende ...g6 is sterk. 20...g6

Niet 20...De7 21.La3!.

21.Dh6

Consequent op koningsaanval spelen is sterker dan tevreden zijn met het uitlokken van een kleine verzwakking met 21.Dd1 (3 punten)

21...f6

Wit staat heel goed na 21...Tc8 22.Lxe4! dxe4 23.Tc4! zwart moet rekening houden met een combinatie van de aanvalszetten d5, Pg4 en f5. Bijvoorbeeld 23...Ld5?! 24.Pg4 Lxc4? 25.d5 en wit wint. r+-wqrsnk+

e4 24.Lb5 Te6.

U speelt als Tal in zijn beste dagen wanneer u hier verder ging met 23.Lxg6!? (10 punten) na 23...hxg6 (23...Pxg6 24.f5+–) 24.f5 wint wit in alle varianten. Bijvoorbeeld: 24...

De7 (24...gxf5 25.Txf5) 25.fxg6

Dg7 26.Dxg7+ Kxg7 27.Tc7+

Kxg6 (27...Kg8 28.Txb7) 28. dxe5! (28.Txb7 e4 is gewoon beter voor wit.) 28...La6 29.Tf6+

Kh5 30.Lc1! en de zwarte koning wordt matgezet: 30...Txe5

31.Tg7 Te1+ 32.Kg2 Txc1 33.g4+ Kh4 34.Th6 mat.

23...Te7

Nog de beste verdediging. Meteen verliezend is 23...dxe4

24.f6 Dd7 (24...Te7 25.fxe7 Dxe7

26.La3!) 25.f7+ Dxf7 26.Txf7 Kxf7 27.Tc7+ Te7 28.Txe7+ Kxe7

29.Dg7+. 24.Lg2

22.Lxe4

Het begin van een ingewikkelde maar door Gelfand zeer sterk gespeelde fase. Wit zet alles op een directe koningsaanval. Het zou ongeveer gelijk staan na 22.Pg4 (1 punt) 22...Tc8. Een minder nauwkeurige uitvoering van Gelfands idee is 22.f5 (8 punten) waarna 22... fxe5 23.Lxe4 zetverwisseling is met de partij, maar in deze volgorde beschikt zwart over 22... gxf5 23.Lxe4 dxe4 24.Pc6 met voordeel voor wit (maar niet zo groot als in de partij). 22...fxe5

Zwart is verrassend kansloos na 22...dxe4 23.Pg4 Tc8 (23...Ld5 24.f5+–) 24.Txc8 Lxc8 25.f5! Lxf5 26.Txf5 gxf5 27.Pxf6+ Kf7 28.d5 en de witte aanval met zijn laatste troepen is zo sterk dat zwart fors materiaal moet opgeven. 23.f5

Opnieuw heel energiek gespeeld. Wit verliest momentum na 23.Lg2 (2 punten) 23... La6 24.Tfc1 e4 maar staat wel beter. Een andere normale (maar niet winnende) voortzetting is 23.Ld3 (2 punten) 23...

28.Tf2

Eigenlijk het enige moment waarop Gelfand nalaat een nog sterkere zet te spelen. Wit wint onmiddellijk met 28.Lh3! (8 punten) vanwege 28...Lc8 29. Tc6! Lxh3 30.Txg6+! hxg6 31. Dxg6+ Kh8 en nu de fraaie slotpointe 32.Ld6!.

28...Dd7

Of 28...Tc8 29.Lh3 Tc6 30.Lf5 en wint.

29.Lh3 Dc6 30.Le7

Andere zetten winnen ook. U krijgt 4 punten voor een van de volgende zetten: 30.Lf5, 30. Dg5, 30.Lg4, en 30.Tf1 Te8

31.Tc1 Df6 32.Tc7.

30...e3

Of 30...Tc8 31.Tc2 Dxc2 32.Le6+ Kh8 33.Lf6 mat, en 30...Pxe7

31.Le6+.

31.Tf6

De enige duidelijk winnende zet. Na 24.f6 (2 punten) 24... Tf7 25.Lg2 e4 26.La3! staat wit beter, maar heeft zeker nog niet gewonnen. Scherp en ingewikkeld wordt het na het stukoffer 24.dxe5!? (3 punten) 24... dxe4 25.e6 gxf5 26.Txf5 en nu 26...Dd1+! 27.Tf1 Dd5!. Wit houdt voordeel met 24.Lf3 (3 punten) 24...e4 25.Lg4 en 24.Ld3 (3 punten) 24...e4 25.

Lb5.

24...e4 25.La3

Dit is het verschil! Nu de witte loper niet wordt aangevallen door 24...e4 kan wit meteen zijn zwartveldige loper in stelling brengen. Wit houdt ook groot voordeel vast met 25.fxg6 (5 punten) 25...Pxg6 26.La3 of 26.h4.

25...Tf7 26.fxg6

Weer de allerbeste zet van Gelfand, maar ook winnend zijn 26.Lh3 en 26.Tcf2 Voor een van beide krijgt u 4 punten 26...Txf1+ 27.Lxf1 Pxg6

U krijgt ook 2 punten voor 31.Dxe3 of 31.Tc2.

31...Dc1+ 32.Tf1

Na 32.Kg2 Dc2+ 33.Kg1 Dc1+ moet wit alsnog 34.Tf1 spelen om te winnen.

32...Dc6 33.Lf6 en omdat mat alleen nog af te wenden is door de dame op te geven gaf Inarkiev op. 1–0

Recht toe recht aan

Antwoord: Wit overzag 1... Lxf2+! Uitschakelen verdediging door weglokken. 2.Txf2 Txe1+ 3.Tf1 Txf1+ en zwart won. Jasper Beukema-Siem van Dael, ONK rapid 2014. Motto: Als u iets aanvalt, pas op voor de tegenaanval!

Combineren

Diagram 1

Tapia-Papaioannou 1…Txb4! 0-1 vanwege 2.Txb4 Lxc5+ enz.

Diagram 2

Berkes-Kojima

1.Df3! 1-0 een dubbele aanval op e2 en f7.

Diagram 3

Mehdi-Van Kampen 1…Txd1! en spoedig 0-1 door het onvermijdelijke …Pe2+.

Diagram 4

Fressinet-Lorenzana

1.Txg7+! Dxg7 2.Dxe6+ 1-0

Diagram 5

Shankland-Fernandez 1.b5 1-0 Immers 1...Ld7 2.Dxf6+ Kxf6 3.Pd5+

Diagram 6

Balogh-Averbukh 1.Lg7+! Txg7 2.Ta8+ met mat.

Diagram 7

Giron-Can 1…Txd1! 2.Txd1 Dxf6 0-1 (3. Dxf6 Pg4+)

Diagram 8

Mandizha-Radjabov 1…h5+! 0-1 Wit wordt altijd gevorkt: 2.Kxh5 Pg3+ en 2.Dxh5 Pf6+

Chessbase aCC ount:

Altijd en overal toegangtot de gehele

ChessBase wereld!

MASTER ClASS

Garry Kasparov

Is er in de schaakgeschiedenis ooit een betere speler dan Garry Kasparov geweest? Veel schaakspelers zullen deze vraag met ‘nee’ beantwoorden. Zijn schaakloopbaan staat in het teken van tomeloze energie en wilskracht.

playChess

Online schaken tegen de rest van de wereld

lIve Database

Professionele recherche: 8 miljoen partijen online

My GaMes ClouD

Alles op één plek Centraal opslaan

FrItZ onlIne

Het Schaakprogramma in de browser

vIDeos

Privé lessen van de meesters

openInGs

Zo leer je openingen

traInInG

Combineren, offeren en mat zetten

enGIne ClouD

Top Engines op de snelste hardware

let‘s CheCK

Weten is mat: 200 miljoen analyses

Het talent van Garry Kasparov werd al vroeg ontdekt, maar toen hij op zijn 15e erin slaagde zich voor het gerenommeerde kampioenschap van de Sovjet-Unie te kwalificeren, werd hij in de schaakwereld als mogelijke komende wereldkampioen serieus genomen. Toch moest de jonge Kasparov op zijn weg naar de hoogste titel veel problemen omzeilen. Kasparov voelde zich benadeeld door de wereldschaakbond FIDE en de Sovjet-schaakbond, die wereldkampioen Karpov ondersteunde. Toch slaagde Kasparov erin op zijn 22e de jongste wereldkampioen aller tijden te worden. Hij won zijn strijd vooral aan het bord door zijn ongelooflijk dynamische speelstijl en zijn wetenschappelijke voorbereiding op de partijen. Kasparov maakte al vroeg gebruik van de in die tijd nieuwe hulpmiddelen computers en database programma’s als ChessBase en was daarmee zijn tijd vooruit. In zijn talrijke tweekampen met de pragmatische Karpov botsten twee totaal verschillende schaakwerelden op elkaar, waarbij deze spelers in hun tijd veruit de beste spelers van de wereld waren.

Naast de vele tweekampen heeft Kasparov ontelbare toernooien gespeeld en hij had maar één doel: zoveel mogelijk partijen en toernooien winnen! Wat was eigenlijk het fundament van zijn succes? Op de nieuwe Masterclass DVD wordt het geweldige schaakbegrip van Kasparov door vier experts grondig belicht. U kunt zich verheugen op meer dan acht uur video (in het Duits en Engels) en vele hoogtepunten en geniale momenten uit de schaakgeschiedenis! GM Dorian Rogozenko, GM Mihail Marin, IM Oliver Reeh en GM Karsten Müller analyseren de opening, strategie, tactiek en het eindspel, de vier doorslaggevende aspecten van de schaakkunst van Kasparov. Een heel bijzondere bonus mag u absoluut niet missen: Karsten Müller analyseert de legendarische matches tegen Deep Blue uit 1996 en 1997. Een mijlpaal in de moderne schaakgeschiedenis.

Daarnaast krijgt u de mogelijkheid met een grote database, met 162 partijen en meer dan 500 trainingsvragen, uw eigen tactische kennis te vergelijken met de gedachteflitsen van Kasparov en daardoor te perfectioneren.

• Videolooptijd: 9 uur (Engels en Duits)

• Interactieve tactische tests met videofeedback

• Alle Kasparov partijen, tabellen, korte biografie

• „Kasparov-Powerbooks“: het openingsrepertoire van de 13. wereldkampioen als variantenboom

• Tactische training met 162 Kasparov partijen

ISBN: 978-3-86681-486-8