Schaakmagazine 2016 - juni

magazine

Nederlandse Jeugdkampioenen

‘NJK leuk om te doen’ Jorden in Sotsji

Vitale Vereniging: schaakclubs onderdak Officieel orgaan van de

Afscheid van voorzitter en penningmeester

Leermethode van Wijgerden/Brunia Werkboeken

Een nieuw boek van Herman Grooten waarin hij alle facetten van het aanvallen doorneemt. (Engelstalig!)

Zilverkleurige Dasspeld met KNSB logo Met een bewaardoosje

Schaken voor de Jeugd speel en oefenboek! Voor de jonge schakertjes die nog beter willen worden. Vol met spelletjes en oefeningen. Sabrina Chevannes

Werkboek stap 5 Verbeter onder andere je eindspelkennis en positionele inzicht.

magazine

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse

Schaakbond

Jaargang 123 – no. 3 – juni 2016

Hoofdredacteur

Jeroen Bosch

Aan dit nummer

werken mee

Rick Alberigs (foto’s)

Bas Beekhuizen (foto’s)

Harry Gielen (foto’s)

Erika Klein (foto)

René Olthof (foto)

Frans Peeters (foto’s)

Zhaoqin Peng (foto’s)

Dirk-Jan ten Geuzendam (foto’s)

Sergey Tiviakov (foto’s)

Eric van Breugel (foto’s)

Pepijn van Erp (foto)

Jeroen Bosch

Herman Grooten

Anne Haast

Erik Hoeksema

Hans Klip

Erwin l’Ami

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Dimitri Reinderman

Paul Rump

Sacha Schiermeier

Bart Stam

Koos Stolk

Monique van de Griendt

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Jorden van Foreest

Jeroen van Ginneken

Redactieadres

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

E-mail

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Sluiting kopij 20 juli 2016

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem

tel: 023-5254025

E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Informatief

Voorloper

Toernooien

Bond en Club

Vormgeving & lay-out

Interface Communicatie, Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Schaaktechniek

Recht toe recht aan

Een goed onderkomen

Voor een vitale vereniging is een goed clublokaal van groot belang. Goed toegankelijk voor de leden, op een aansprekende locatie, niet te duur, voldoende licht en niet te lawaaiig. Deze en andere aspecten komen aan de orde in een artikel van Bart Stam.

De Nederlandse Jeugdkampioenschappen hadden de afgelopen jaren een prachtig onderkomen in het Topsportcentrum naast het Feijenoord stadion in Rotterdam. Monique van de Griendt sprak met de Pathena-organisatoren die vol enthousiasme aangeven waarom het zo leuk is om de Nederlandse toptalenten te herbergen. Daarbij moeten we zeker niet vergeten dat de Nederlandse Jeugdkampioenschappen tot en met 12 jaar alweer voor de 26e keer(!) op rij werden georganiseerd door de HSB. Rijswijk is zo echt een begrip geworden voor de Nederlandse schaakjeugd. Natuurlijk gaat Erik Hoeksema ook schaaktechnisch in op de verrichtingen van de jeugdkampioenen. Eén van hen, Marijn den Hartog, wordt geportretteerd door Piet Peelen in zijn vaste Voorloper rubriek. En omdat we er geen genoeg van kunnen krijgen selecteerde Karel van der Weide ditmaal de combinaties uit het overvloedig NJK-partijmateriaal.

Jorden van Foreest is 17 jaar en het nationale jeugdniveau al enige tijd ontgroeid. NOC*NSF verleende de jonge grootmeester de mogelijkheid tot een stage met een ervaren Russische trainer Alexey Dreev. Jorden zelf geeft ons een impressie van de stage, en legt uit

hoe zijn vaste trainer Sergey Tiviakov erbij kwam om de stage in een rustoord in Sotsji te organiseren.

Kennemer Combinatie won dit jaar de KNSB beker. De finale werd gehouden in Wageningen en Hans Klip was erbij. Datzelfde Kennemer organiseerde de afsluitende ronde van de meesterklasse competitie in het schitterende stadhuis van Bloemendaal – En Passant werd Nederlands kampioen zoals Johan Hut in ons vorige nummer al voorspelde.

Verder aandacht voor twee grote evenementen in Limburg: het 10e Limburg Open en het Eurochess toernooi. Nijmegen huisvestte het NK scholen en we zien een foto-impressie op pagina 18. Niet altijd is het nodig om een goede locatie te zoeken voor een training of toernooi. Dimitri Reinderman nam deel aan een chessbase workshop en geeft aan wat er virtueel mogelijk is als internetschaker. In Haarlem keken twee KNSB bestuurders (voorzitter en penningmeester) vlak voor hun afscheid achteruit en vooruit. Dan vergeten we nog bijna Anish Giri die dit keer naar Noorwegen afreisde, vergezeld door Erwin l’Ami. Veel leesplezier vanuit uw woon- of werkkamer, trein of bus, of welke leeslocatie dan ook.

Jeroen Bosch hoofdredacteur

En Passant kampioen van Nederland

Op 23 april vond in Bloemendaal de gezamenlijke slotronde van de Meesterklasse plaats. Alhoewel het nog best een beetje spannend was won En Passant zoals verwacht van BSG (6-4). Dat betekende de derde landstitel voor de Bunschoters in vier jaar tijd. Voor de club uit Bussum betekende

de nederlaag ook meteen degradatie uit de hoogste klasse. HWP Sas van Gent hield Sissa namelijk verrassend op 5-5, terwijl de andere degradatiekandidaat Pathena Rotterdam nipt HMC Calder wist te verslaan. De landskampioen had topscorer Vyacheslav Ikonnikov (7 uit 8) in de gelederen, maar

individuele successen waren er ook voor (de 15-jarige!) Lucas van Foreest (Sissa) en Edwin van Haastert (LSG) die evenveel punten scoorden uit 9 ronden wat voor beiden tevens een grootmeesternorm betekende.

En Passant viert feest in Bloemendaal. (Foto: Harry Gielen) Lucas van Foreest. (Foto: Harry Gielen)

COLUMN

Een grande dame Paul van der Sterren

Het is alweer zo’n tweeënhalf jaar geleden dat Käty van der Mije overleed. Ze was één van de grootste vrouwelijke schakers van Nederland, maar eigenlijk was ze dat ook weer niet, want tijdens haar glorietijd in de jaren zestig (toen hoorde ze inderdaad bij de absolute wereldtop) was ze nog Roemeens en nadat ze zich in 1974 in Nederland vestigde heeft ze nog maar een paar jaar serieus geschaakt, al bleef ze tot haar dood een hartstochtelijke liefhebber van het spel en was ze inderdaad nog jarenlang de beste in ons land, wat niet zo moeilijk voor haar was met haar Roemeense niveau en bijbehorende prestatiemoraal. Ter herinnering aan haar werd onlangs in Haarlem het Grande Dame toernooi georganiseerd, een goedgekozen naam want zoals ook Max Euwe na zijn actieve schaaktijd als een soort zon boven de

schaakwereld bleef hangen (en door Hein Donner, zijn opvolger als Nederlands beste, steevast met grand maître werd aangesproken), zo bleef ook Käty toen ze niet meer speelde op de achtergrond de nieuwe generaties overschaduwen (al zou ze zelf de eerste zijn geweest om dat tegen te spreken – en fel!). Ze was een bijzondere vrouw, zoals natuurlijk alle mensen bijzonder zijn, maar bij haar viel het op. Het is onmogelijk om haar persoonlijkheid, haar leven of zelfs enkel haar schaakcarrière in een column ook maar bij benadering enigszins recht te doen. Alleen al met de ontwikkeling van haar naam (van Alexandra Ekaterina Nicolau tot Käty – spreek uit Keetie – van der Mije) zou je een paar bladzijden kunnen vullen. Laat ik het hierbij houden: ze hielp mensen. Toen ik in de Olympiade van Thessaloniki in 1988 in de

laatste ronde een totaal gewonnen stelling tegen John Nunn remise liet lopen, waardoor Nederland de zilveren medaille en ik mijn eerste grootmeesterresultaat miste raadde ze me vriendelijk, maar dringend aan om ‘hulp te zoeken’. Fijngevoelig als ze was liet ze het vervolg ‘bij een psycholoog’ onuitgesproken, maar ik begreep wat ze bedoelde. Het gaf me een schok. Niet in de suggestie dat ik mentaal tekortkwam, maar in de impliciete verzekering dat ik niets anders tekortkwam lag de geweldige kracht van haar advies. Het kwam over. Ergens in mijn hoofd ging er een knop om en minder dan een jaar later was ik plotseling werkelijk de grootmeester die zij toen al in me wilde zien. Een grande dame, jawel Käty.

Nederlandse Kampioenschappen in Amsterdam

Het NK Schaken zal van maandag 22 augustus tot en met zondag 28 augustus plaatsvinden in het direct naast het Tropenmuseum gelegen Tropentheater. Zowel bij de mannen/algemeen als bij de vrouwen betreft het een enkelrondige achtkamp.

1 Loek van Wely 2658 1 Anna-Maja Kazarian 2317

2 Benjamin Bok 2614 2 Anne Haast 2309

3 Erwin l'Ami 2606 3 Smaranda Padurariu 2191

4 Sergei Tiviakov 2591 4 Iozefina Paulet 2188

5 Dimitri Reinderman 2584 5 Lisa Hortensius 2162

6 Erik van den Doel 2557 6 Arlette van Weersel 2170

7 Jan Werle 2554 7 Linda Jap Tjoen San 2116

8 Winnaar Kwalificatie 8 Martine Middelveld 2101

Kwalificatie Weekend NK Schaken 2016 Het Kwalificatie Weekend NK Schaken zal op 9 en 10 juli in Amsterdam worden gehouden. Het format is een dubbelrondige vierkamp met 45 minuten per persoon plus 10 seconden per zet. Plaats van handeling is

het Amsterdams Science Park Schaaktoernooi, de rondes starten om 11:00, 13:30 en 16:00 en de partijen zullen aldaar live van commentaar worden voorzien.

Neven NK’s Schaken

Ook in 2016 is er weer volop ruimte om zelf mee te doen aan alternatief NK Schaken.

Ma 22 aug NK Pastores

Di 23 aug NK Miniaturen

Wo 24 aug NK Opdrachtschaak

Do 25 aug NK Voorgift

Vr 26 aug NK Hands & Brains

Za 27 aug NK Schaakcafé’s

Het NK Voorgift is nieuw en zoals de naam al suggereert zal een verschil in rating in een verschil in materiaal worden vertaald waardoor iedereen gelijke kansen heeft. Het NK Schaakcafé’s wordt direct naast het Oosterpark gehouden. Er zal een buitentap zijn en ook een barbecue. ‘s Avonds is er ook nog een pubquiz. Opgeven voor een Neven-NK kan bij nkschaken@nkschaken.nl.

NK Jeugdschaken neemt afscheid van Pathena

Drie jaar op rij organiseerde Stichting Pathena in Rotterdam het NK Jeugdschaken in de A-, B- en C- categorieën. Begin mei kwam er een einde aan deze mooie reeks, tot verdriet van spelers, ouders en begeleiders. Gelukkig blijft Pathena actief in andere schaakprojecten.

Organisatoren Marcel Klein en Tu Tran: ‘Eind vorig jaar hebben we besloten het bij drie edities te houden. We willen meer aandacht schenken aan de Pathena Academy. We hebben zoveel plannen en je kunt je tijd en geld maar één keer uitgeven. Bovendien krijgt een andere regionale bond nu de kans om dit prachtige NK te organiseren.’

‘Tijdens het laatste NK gingen wij bijna twijfelen aan ons besluit, want het is zo leuk om te doen. Het toernooi liep weer goed en de speellocatie, het Topsportcentrum naast het Feijenoord stadion in Rotterdam, is prachtig. Dit derde jaar namen we ook echt de tijd om te genieten. Een eerste keer is alles zo spannend dat je dat bijna vergeet! We krijgen vooral energie van de positieve feedback. Ouders zeggen dat het toernooi professioneel is opgezet. Alle partijen zijn live te volgen en uitslagen, standen en indelingen staan snel op de website. We brengen een bulletin uit en plaatsen veel foto's.’

Het NJK/Pathena organisatiecomité is een driemanschap. De eerste keren was Thao Nguyen toernooidirecteur, die rol werd dit jaar overgenomen door Marcel Klein die ook verantwoordelijk was voor de communicatie. Tu Tran is de technische man. ‘Met z'n drieën bewaken we dat alles goed loopt’, vertelt Klein. ‘Maar onze ploeg is veel groter, zo hebben we zeven man in de persdienst: fotografen en enthousiastelingen die artikeltjes schrijven, corrigeren en plaatsen. Daarvoor moet je goed kunnen schrijven maar ook de partijen kunnen beoordelen.’

Klein: ‘Onze vrijwilligers vinden het leuk om onderdeel te zijn van het team. Ze zijn gemotiveerd om de 118 deelnemers een mooi podium te bieden in een topsportomgeving. En ze helpen met de ‘side events’, zoals een voetbaltoernooi waar de helft van de deelnemers aan meedeed en waar elk jaar naar wordt uitgekeken. Of de Pathena Young Selections, een evenement voor talenten uit de regio. Ook is er een snelschaaktoernooi waar deelnemers, ouders, begeleiders en toeschouwers aan meedoen. En we spraken met ouders over wat het betekent om een schaakouder te zijn. Die nevenevenementen leveren extra werk op, maar ze geven meer cachet aan het geheel.’

Schaakouders Klein, Tran en Nguyen startten vier jaar geleden met hun Stichting Pathena omdat ze vonden dat er weinig aanbod was

voor kinderen die al wat sterker schaakten. Klein: ‘Schakers van een jaar of twaalf die langere partijen willen spelen kunnen terecht bij de senioren, maar dat is niet ideaal. Wij bieden deze jeugdschakers coaching, analysekracht en uitdagende toernooien. We begonnen met een invitatietoernooi voor twaalf deelnemers, op vier zaterdagen, met twee ronden per dag. Inmiddels hebben we tweeëndertig deelnemers en spelen we in twee groepen. Zo kunnen ze met een rating van 700 tot 1700 bij ons terecht.’

De drie organisatoren hebben een ‘meer dan volledige baan’ en houden toch energie over voor de vrijwillige schaakactiviteiten. Klein: ‘We lopen met z'n drieën de gaten dicht en vullen elkaar goed aan, dat geeft kracht.’ Tran: ‘Mijn zoon Tommy deed voor het eerst mee aan het NK, in de C-groep. Hij hoorde niet bij de kanshebbers, maar vond het geweldig om mee te mogen doen en te leren van zulke sterke tegenstanders.’ Kevin, de zoon van Thao Nguyen, werd tweede in de B-categorie. Marcels zoon Jorik Klein maakte ditmaal deel uit van de persdienst.

Klein: ‘We bedanken onze partners: de KNSB en de RSB en de gemeente Rotterdam. Rotterdam Topsport wil Rotterdam dé Sportstad van Nederland maken. Ze stimuleren ook de breedtesport. Daarom organiseren we een toernooi voor basisscholieren. Daarnaast hebben we de Stertrainingen van de KNSB overgenomen voor tachtig talenten uit Rotterdam en omstreken. We hebben een mooi trainerscorps, met onder andere Dimitri Reinderman en Anne Haast. Met kleine en grotere sponsors hopen we de activiteiten van onze Pathena Academy verder uit te kunnen breiden.’

(Foto: Frans Peeters)

(Foto: Frans Peeters)

Nederlandse Jeugdkampioenschappen in Rotterdam en Rijswijk

Bij de jeugd t/m 20 jaar had titelverdediger Hing Ting Lai uit Amstelveen geen enkele moeite met zijn favorietenrol. Met 8 uit 9 prolongeerde hij zijn titel. Robby Kevlishvili werd met 7½ uit 9 ongedeeld tweede. Het onderlinge duel uit de vijfde ronde was beslissend. Het was een rustige positionele partij, typerend voor het ondoorgrondelijke sluipmoordenaarschaak van Hing Ting Lai. Het ene moment is er nog niets aan de hand, en even later voel je als tegenstander toch een klein pijntje. Een zwakke pion, een afgesneden loper, een doelloos rondzwervend paard: Hing Ting is heel bedreven in het uitbuiten van zulke kleine plusjes. Het is natuurlijk ook de verdienste van Hing Ting dat hij dit stugge speltype wist op te dringen aan Robby, die van nature meer een onbekommerde aanvalsspeler is.

Lai-Kevlishvili, r.5 -+-+-trk+ +p+-vlpzpl

heeft een licht initiatief op de damevleugel. Verder valt op dat de zwarte loper op h7 helemaal niets doet. Een goede zet lijkt

22…f6! om het witte paard van e5 te houden. Na bijvoorbeeld

23.bxc6 bxc6 24.Tb7 Tfa8 25.Lb2

T2a7 26.Txa7 Txa7 27.Ta1 Txa1

28.Lxa1 Lb4 heeft wit slechts een symbolisch voordeeltje.

22…Pb4 23.bxc6 bxc6 24.Pe5 c5

Na 24…f6 (idee 25.Pxc6 Pxc6

Nu krijgt wit een sterke toren op de zevende rij. 29…Tb8! ziet er een beetje griezelig uit met al die penningen en hangende stukken, maar dan heeft zwart meer spel dan in de partij.

30.Txa4 Pb3 31.Ta7 f6 32.Lg4 Lf5

Natuurlijk niet 32…fxe5? 33. Lxe6+ en 34.Lxb3.

Net nu zwart zijn structuur gefatsoeneerd heeft, stort het zaakje in. Hij gaat een pion verliezen.

39…f4 40.gxf4 exf4 41.Pxf4 Tc8 42.Pg6

Hing Ting is een gave technicus en zulke eindspelen zijn bij hem in goede handen. Zwart komt er niet meer aan te pas.

42…c4 43.dxc4 Lb4 44.Pe5 Le7 45.h5 Lf6 46.c5 Le7

Stelling na 22.Lf3

De dames zijn al geruild en wit

26.Lxc6 Txe2) leidt 25.Lg4! tot scherpe verwikkelingen.

25.Tfc1 Td8 26.h4 Lf8 27.Lc3 Ta4

28.Ta1 Pa2 29.Lb2 Pxc1

33.Lxf5 exf5 34.Pg6!? Een vreemd veld voor het paard. Logischer lijkt 34.Pc4, om daarna rustig verder te breien.

34…Te8 35.e3 Pd2 36.Td7

Hier had zwart met het actieve 36…c4! het halve punt veilig kunnen stellen. Al dit tegenspel zou zwart niet hebben gehad met een wit paard op c4.

36…Pf3+ 37.Kf1 Pe5 38.Lxe5 fxe5 39.Td5!

47.Pd3 Kf7 48.e4 Ke6 49.Ke2 Ta8 50.f4 Ta2+ 51.Ke3 Tc2 52.f5+ Kf6 53.Kf4 Th2 54.Te5 Kf7 55.Te6 Lg5+ 56.Ke5 Td2

57.Td6 Lf6+ 58.Kf4 Lg5+ 59.Kf3 Ke7 60.e5 Ke8 61.Ke4 Td1 62.c6 Td2 63.Pc5 Tc2 64. Kd5 Le3 65.Pe6 Td2+ 66.Ke4 Txd6 67.exd6 Lb6 68.Kd5 La5 69.c7 Kd7 70.Pc5+ en zwart hield het eindelijk voor gezien: 1-0

Een sterke speler is taai, hij valt zomaar niet om bij een beetje tegenwind. Deze eigenschap kwam Hing Ting Lai heel goed van pas in zijn partij uit de achtste ronde tegen Anna-Maja Kazarian. Na een futloze opening verloor hij met wit binnen twintig zetten een pion waarna de enige vraag was: hoe komt zwart erdoor? Toen AnnaMaja diep in de uitvluggerfase het juiste spoor bijster raakte,

Hing Ting Lai (Foto: Frans Peeters)

pakte Hing Ting zelfs nog het volle punt. Een dramatische ontknoping van een partij, die de titelstrijd een heel ander gezicht had kunnen geven.

Lai-Kazarian, r.8

62.dxe5 Pxe5 63.Txc7 Kxc7 64. Pe8+ Kc6 65.Pxg7 Pxf3 66.h3 Kd6. 62.Pxf7 h6 63.f4 Kc7 64.h4 Kd7 65.h5 Ke7 66.Pe5

versloeg ze Emma de Vries, haar grootste concurrente.

De Vries-Verhoeff, r.6 -+r+-trk+ zpp+l+-zp-wq-+p+-zp +-+pzP-+-+P+p+-+ +P+-+-+P PwQ-+-zPP+ +L+RtR-mK-

Stelling na 59.Pd6

Wit heeft zich al aardig teruggevochten in de partij, maar na 59…Td7! zijn alle kansen nog steeds aan zwart. Dan faalt 60.Pe8 op de penning met 60… Td8! En 60.Txf7? kost een stuk na 60…Pc6+. Blijft over 60.Pc8+ Pxc8 61.Txc8 met een gezonde pluspion voor zwart. Of het wint is natuurlijk weer een tweede, maar verliezen is onmogelijk. 59…Pc6+ 60.Kc3 Tc7 61.Txf7 Txf7?

Na het correcte 61…e5! loopt zwart geen enkel gevaar, b.v.

Nu had zwart tot iedere prijs het pionneneindspel moeten vermijden.

66…Pxe5?

En nu staat wit zelfs gewonnen. 67.dxe5 Kf7 68.f5 Ke7 69. fxe6 Kxe6 70.Kd4 Ke7 71. Kxd5 Kd7 72.e6+ Ke7 73.Ke5 Ke8 74.Kd6 Kd8 75.e7+ Ke8 76.Ke6 en Anna-Maja staakte de strijd. Ze is een harde, maar ik kan me toch voorstellen dat hier dringende geestelijke bijstand moest worden verleend!

Anna-Maja deed mee bij de jongens, waardoor het een open strijd was bij de meisjes-A. Winnares werd Timardi Verhoeff met 5½ uit 7. In de zesde ronde

Stelling na 22.Tcd1

Hier lijkt 22…Txc4! 23.Lxe4 Txe4 24.Txe4 dxe4 25.Txd7 e3! al heel gevaarlijk voor wit. 22…Lc6 23.Td2 Tf5 24.cxd5 exd5 25.a3?

Te langzaam. Met meteen 25.b4! – om zo snel mogelijk b4-b5 door te drukken – had wit de stelling in evenwicht kunnen houden. 25…Tce8!

Nu valt de pion op e5.

26.b4 Tfxe5 27.La2 e3!

28.fxe3 Txe3 29.Txe3 Dxe3+ 30.Tf2 Tf8 31.a4?

Alleen met 31.Dd2 kon wit nog van zich af bijten. 31…De1+ en wit gaf op.

Bij de B-jongens ging de titel naar Marijn den Hartog. Meer over hem in het artikel van Piet Peelen op pagina 15 en 16!

Kampioene bij de meisjes t/m 16 jaar werd Feline Waardenburg met 5 uit 7. Een belangrijke overwinning boekte ze in de vierde ronde op Ting Ting Lu, die uiteindelijk gedeeld tweede zou worden.

Lu-Waardenburg, r.4

Wit staat een pion voor, maar het is niet makkelijk om daar iets mee te doen. Haar stukken werken niet samen, vooral de toren op h1 doet niet mee. Ting Ting moet gedacht hebben: ik breng de koning naar b1, daarna gaat de toren via d1 en d3 naar b3 . Een mooi plan, maar er ligt een vervelende bananenschil in de weg… 21.Kc1 Lg5+ 22.Kb1? Beter is 22.Kb2 waarna 22…Lf6+ 23.Kc1 Lg5+ tot remise door zetherhaling leidt. Na de foutieve tekstzet heeft zwart een fraaie truc.

Stelling na 20…Lf6

Timardi Verhoeff (Foto: Frans Peeters)

Feline Waardenburg (Foto: Frans Peeters)

Liam Vrolijk (Foto: Frans Peeters)

22…Txa7!! en wit gaf meteen op, zonder 23.Txa7 Tb8+ 24.Ka1 Lf6+ af te wachten.

Bij de C-jeugd – jongens t/m 14 jaar – eindigde ratingfavoriet Liam Vrolijk met Eelke de Boer op een gedeelde eerste plaats. Beiden haalden 8 punten uit 9 partijen, zij waren een klasse apart. Pas na barrage (2-0) ging de titel naar Liam. In de negende ronde moest hij winnen om gelijke tred te houden met Eelke. Een optimistisch pionoffer leverde snel resultaat op tegen Charlie Tang.

Vrolijk-Tang,

Waardenburg met 7 uit 9 op een gedeelde eerste plaats. Na barrage ging de titel naar Marlinde. Een fragment uit het reguliere toernooi van Pascalle tegen Marit de Boer:

De Boer- Monteny, r.1

Stelling na 25.Pd6

Als compensatie voor de pion heeft wit een sterk paard op d6 en de optie om de dame naar e4 om te spelen. Mogelijk was 25… Lg4! nu een hinderlijk tussenzetje om na 26.Tb1 (26.Td2? Txd6) 26…Te7 27.Dc4 de loper op f3 te planten.

25…Te7 26.Dc4 Le6

Taaier was een opstelling met … h6-h5 en …g7-g6.

27.De4 f5?

Gooit alle sluizen open. Na 27… g6 blijft het spannend.

28.Pxf5 Lxf5

Ook 28…Tf7 29.Pd4! is geen pretje.

29.Dxf5 Tf7 30.Dh7+ Kf8

31.Td2 Tf3?

De enige kans was nog 31…Dd4! 32.Kg2!

Pareert alle dreigingen met … Txg3+.

32…Tf7 33.e6 en zwart gaf op, er is geen houden meer aan.

Bij de meisjes t/m 14 jaar eindigden Pascalle Monteny, Anna Martinez en Marlinde

Stelling na 22…Te6

Hier had wit 23.Kh1 moeten spelen, zodat 23…Tg6 opgevangen kan worden met 24.f3 23.Dd2? Tg6!

If it rains, it pours. Zwart dreigt zowel mat op g2 als damewinst met …Pf3+.

24.Pf4 exf4 25.Txe8+ Kf7 en wit gaf op, er dreigt teveel. Het kampioenschap van de D-jeugd (t/m 12 jaar) werd in Rijswijk gehouden. Bij de jongens was Siem van Dael oppermachtig met 8½ uit 9. In de eerste ronde had hij het moeilijk tegen Muhammad Zubair, maar op het eind sloeg hij verwoestend toe.

Van Dael-Zubair, r.1 -+-+-trkvL zpp+-+-+l -wq-+-+rtR +-+-wQ-zP-+P+-zp-+ +-+-+-+-+-+-zP-+ +-+R+-mK-

Stelling na 38…Db6

En er volgde 39.Txh7! waarna zwart meteen opgaf. Na 39… Kxh7 wint wit met 30.Td7+ Kg8 31.Tg7+ Kxh8 32.Txg6+.

Bij de meisjes werd Eline Roebers kampioene met 7½ uit 9. Op rating was zij slechts als vierde geplaatst. In de eerste ronde

mocht ze een heus stikmat uitvoeren tegen Evi Maris.

Maris-Roebers, r.1 -+-+-trk+ +-+-+pzpp p+Q+-+-+ +-+p+-+P+-wqnvL-+ +-+-+-zP-tr-+-+PzP tR-+-+R+K

Stelling na 24.Dc6

24…Pf2+! 25.Kg1 Of 25.Txf2 Txf2 26.Tg1 Dc4 en zwart wint gemakkelijk. 25…Ph3+ 26.Kh1 Dg1+! Eline kent haar klassiekers. 27.Txg1 Pf2 mat!

Marlinde Waardenburg (Foto: Frans Peeters)

Siem van Dael (Foto: Frans Peeters)

Eline Roebers (Foto: Frans Peeters)

Jorden op Leo van der Kar stage in Sotsji

Sportfonds Leo van der Kar

In 1960 werd het Sportfonds Leo van der Kar opgericht. De stichter en naamgever overleefde als één van de weinige joodse arbeiders de Tweede Wereldoorlog en werd daarna een succesvol zakenman. Zijn grote hobby was echter de sport. Zo was hij actief als trainer, masseur, begeleider en bestuurder in diverse sporten waaronder atletiek, honkbal, voetbal en tafeltennis! Zijn sportfonds richtte hij op om talentvolle sporters via een buitenlandse stage kennis te laten maken met de topsport in al zijn facetten. Sinds 2014 is het Leo van der Kar fonds volledig onder beheer van NOC*NSF. Jaarlijks worden zo ongeveer vier sportstages gefinancierd. Talentvolle schakers hebben door de jaren heen zich al vaker kunnen ontwikkelen dankzij dit unieke Sportfonds. Jan Timman was in 1971 de eerste schaker die zo naar Rusland trok. Anish Giri trainde in 2013 een aantal dagen met Garry Kasparov, en in 2016 was het de beurt aan Jorden van Foreest om naar Sotsji af te reizen. Jorden vertelt voor SchaakMagazine zelf zijn verhaal.

Van 12 tot 22 maart heb ik een trainingsstage gevolgd van Sergey Tiviakov en Alexey Dreev. Tiviakov woont net als ik in Groningen en is al een aantal jaren mijn trainer. Dreev kende ik nog niet zo goed, ik had alleen gehoord dat hij een goede trainer was. Toevallig hadden we eerder dat jaar al een keer tegen elkaar gespeeld, namelijk in Wijk aan Zee. Toen hij mij na 15 zetten remise aanbood, en het al bekend was dat we kort daarop een trainingsstage zouden hebben, leek het mij verstandig om de remise maar aan te nemen. Het oorspronkelijke plan was om de training in Moskou te houden. Dreev woont daar namelijk dicht in de buurt en ik zou daarvoor het Aeroflot Open toernooi spelen in Moskou wat precies goed aansloot op de

training. Dreev en Tiviakov kenden de weersomstandigheden in Moskou echter maar al te goed, en daarom stelde Sergey voor om de training in Sotsji te houden waar we hoopten op mooi weer. Ter voorbereiding op de training speelde ik het Aeroflot toernooi. Na een slechte start herpakte ik mezelf en wist ik het toernooi met 5 uit 9 af te sluiten en nog een paar ratingpunten te winnen.

In Sotsji had ik verwacht dat we in een hotel zouden verblijven, maar Tiviakov had een soort resort voor oudere mensen die graag willen uitrusten uitgekozen. Buiten het resort stonden zelfs bordjes met een trompet en een grote rode streep erdoor. Geluid was dus niet toegestaan, misschien was dit ook wel een ideaal resort voor schakers! Aanvankelijk leek het mij wat

saai, maar na een aantal dagen begon ik mijn draai wel te vinden. Elke dag hadden we twee trainingssessies: in de ochtend tussen 10.00 en 13.00 en in de middag tussen 15.00 en 18.00.

Tijdens de trainingssessies besprak Dreev met name partijen van zichzelf. In iedere sessie behandelden we ongeveer twee partijen. Hij liet mij de partijen zien, en had bij iedere partij veel opgaven bedacht. De partijen waren erg interessant en de opgaven behoorlijk moeilijk. De Russen staan bekend om hun enorme eindspelkennis, maar de partijen die Dreev had uitgekozen waren erg afwisselend en er kwamen ook meerdere knotsgekke stellingen voorbij. Hieronder een voorbeeld van een eindspel.

Dreev gaf deze stelling aan mij met de bedoeling dat ik hem tegen hem zou uitspelen. Zijn voorspelling was dat ik drie fouten in de uitspelsessie zou maken. Ik kan de lezer vertellen dat ik er wel wat meer dan drie maakte. De bedoeling van de opgave is duidelijk. Wit heeft een erg sterke gedekte vrijpion en moet daarom proberen te winnen.

1.Kb4 Kb6 2.Ka4 Zwart moet nu een keuze maken. Of hij laat de witte koning binnen, of hij speelt een van zijn pionnen op.

2...a5

Op dit moment dacht ik zo'n 10 minuten na. Als zwart in deze stelling namelijk aan zet is wint wit gemakkelijk. Ik zag echter niet hoe ik dat mogelijk kon maken en pas na een hele tijd drong het tot mij door dat wit nog een ander idee tot zijn beschikking heeft.

Na 2...h5 3.Kb4 a6 (3...a5+ 4.Ka4

Jorden

Jorden in Sotsji (Foto: Sergey Tiviakov)

en wint) 4.Kc4 Kc6 5.Kd4 dringt de witte koning de zwarte stelling binnen met beslissende gevolgen.

3.h5!

Wit wil e6 spelen om de zwarte koning weg te lokken en dan met zijn eigen koning de zwarte stelling binnendringen.

Daarvoor is het echter eerst nodig om de zwarte pionnenstructuur te verzwakken.

3...gxh5 4.e6! Kc6 5.Kxa5 Kd6

6.Kb6 Kxe6

Op dit moment dacht ik dat wit simpel zou moeten winnen.

Vanwege zetdwang zal zwart zijn pionnen op f5 en h5 verliezen en daarna moet de winst geen probleem meer zijn dacht ik. Ik had niet door dat het moeilijkste gedeelte nu pas begon!

7.Kc6!

7.Kc5? Het lijkt alsof alles op hetzelfde neerkomt, maar deze zet geeft de winst weg. 7...Kd7! 8.Kd5 Ke7 9.Ke5 Kf7 10.Kxf5 h4 11.gxh4 Ke7! en deze stelling is remise, wat ik niet wist.

8...Kf8 9.Kd6!

Wit houdt de schuine oppositie en blijft dicht bij de zwarte pion op f5. Heel verleidelijk is 9.Ke6?, maar dat geeft de winst weg: 9...Ke8! 10.Kxf5 h4 11.gxh4 Ke7 en zwart heeft de bekende remisestelling weer bereikt.

9...Kg7

9...Kf7 10.Ke5 Ke7 11.Kxf5 h4

12.gxh4 en zwart is aan zet wat betekent dat wit wint.

10.Ke7! Kg8 11.Ke6 Kf8 12. Kf6!

13.Kxf5 h4

Zwart moet deze pion ook weggeven, want anders haalt wit hem op zonder dat zijn pionnenstructuur wordt verzwakt.

14.gxh4 Kf7 15.Ke5 Ke7 16. h5!

Zwart is weer in zetdwang. Elke koningszet laat de witte koning namelijk binnen.

16...Kf7

Een theoretische stelling ontstaat na 16...h6 17.f5 Kf7

18.f6 Kf8. Wit wint door een driehoekje te draaien en zwart in zetdwang te brengen. 19.Kf4

Kg8 20.Ke4 Kf8 21.Ke5 Kf7

22.Kf5 en wint!

17.Kd6! Kf6 18.h6 Kf5 19.Ke7

Kxf4 20.Kf6

En nu is het duidelijk dat promotie van de witte h-pion niet meer verhinderd kan worden.

1–0

Dit is de sleutelstelling waar wit naar streefde. Zwart is nu in zetdwang. Als hij naar g8 gaat kan wit op f5 slaan zonder dat ...Ke7 mogelijk is, wat betekent dat wit wint. Als zwart naar e8 gaat haalt wit de pionnen op h7 en h5 op.

12...Kg8

12...Ke8 13.Kg7 Ke7 14.Kxh7 en wit wint gemakkelijk.

Na vijf dagen hard trainen hadden we een welverdiende rustdag. Tiviakov had op die dag iets leuks gevonden. We zouden namelijk op excursie gaan naar één van de grootste grotten van Rusland. De reis daar naar toe duurde ongeveer een uur, en alhoewel ik niets van de Russische gids kon verstaan kon ik wel mooi van

het uitzicht genieten. Helaas konden we in de grot zelf maar een klein gedeelte zien omdat de rest te gevaarlijk was om te bekijken, hoewel Sergey nog even voor de grap voorstelde om het toch te doen. Eenmaal terug kon het trainen weer beginnen.

Het verblijf in het resort verliep zonder incidenten, op één keer na dan. Alle avonden kwam iemand in de dinerzaal langs om te vertellen waar we uit konden kiezen. Sergey vertaalde meestal voor mij, zodat ik wist wat de verschillende gerechten waren. Dit keer was Tiviakov er niet bij en ook Dreev was er nog niet. Omdat het personeel geen Engels sprak, en ik dus niet goed kon kiezen, bedacht de hoteldame dat ik dan maar het hele menu moest uitproberen. Dit waren vier hele borden vol, wel wat veel dus, maar ik heb wel allerlei verschillende gerechten kunnen uitproberen! Een paar dagen later was het weer tijd om terug te keren. Ik heb er vertrouwen in dat de trainingsstage spoedig zijn vruchten zal afwerpen. Daarom waarschuw ik mijn toekomstige tegenstanders alvast!

analysediagram

Als zwart echter aan zet is dan wint wit! Ik adviseer de lezer het zelf na te gaan.

7...Kf7 8.Kd7!

Omdat wit niet zomaar de pion op f5 kan pakken moet hij eerst de zwarte koning zo ver mogelijk wegduwen.

Dreev en Van Foreest aan het trainen (Foto: Sergey Tiviakov)

Plussen en minnen: Anish in Noorwegen

Het 4e Altibox Norwaychess tournament in Stavanger was de eerst test voor Anish Giri sinds het Kandidatentoernooi van afgelopen maart. Een serieuze test, aangezien onder andere Vladimir Kramnik en Magnus Carlsen van de partij waren. Zonder laatstgenoemde zou het toernooi er uiteraard nooit zijn geweest. Carlsen is de officiële ambassadeur van het toernooi en door zijn grote populariteit in Noorwegen was de Noorse TV-zender TV2 er het gehele toernooi live bij.

Het is tegenwoordig trendy om, in plaats van door loting, door middel van een snelschaaktoernooi de kleurverdeling in het reguliere toernooi te bepalen. In dat snelschaaktoernooi liet Anish direct van zich spreken door met 6,5 uit 9 op de tweede plaats te eindigen. Hij verzekerde daarmee dat hij vijf van de negen partijen met wit zou spelen en, ook niet onbelangrijk, gaf wereldkampioen Magnus Carlsen er stevig van langs.

Giri-Carlsen, Blitz (9)

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Pf6

4.d3 Lc5 5.Lxc6 dxc6 6.Pbd2 Le6 7.0–0 Pd7 8.Pb3 Lb6 9.

Pg5 Lxb3 10.axb3 De7 11.Ld2

0–0–0

Dit maakt na wits volgende twee zetten een wankele indruk.

12.b4! Kb8 13.c4!

Nu heeft zwart de keuze tussen 13…a6 14.c5 met een ingegraven loper, of de partijvoortzetting.

13…Ld4 14.Pf3

Uiteraard! Want na 14…Lxb2

15.Ta2 Ld4 16.Pxd4 exd4 17.Da1 a6 18.Txa6! volgt mat over de a-lijn.

14…Pf8 15.Da4 a6 16.b5!

Een droomstelling, de aanval loopt vanzelf.

16…cxb5 17.cxb5 Dd7 18. bxa6 Dxa4

Vlucht in een verloren eindspel. Anish tikt het soepel uit. 19.Txa4 Pe6 20.axb7 Pc5 21. Ta3 Lxb2 22.Ta2 Pxd3 23.Tb1 c5

Vlag én stelling.

1–0

Uiteraard mag je aan snelschaken geen al te grote conclusies verbinden maar goed voor het zelfvertrouwen was dit natuurlijk wel. De volgende dag begon ook het reguliere toernooi goed met een overwinning op Pavel Eljanov. De Oekraïner greep in een gecompliceerde stelling volledig mis:

Giri-Eljanov, ronde 1

Wit heeft met zijn laatste zet (19.Pe3-g4) de stelling in brand gezet. Zowel 19…Kg7 als 19… Kh7 geven zwart uitstekende kansen om in de partij te blijven. r+-wq-trk+

Een enorme misser. Eljanov gaf in de persconferentie aan het eindspel dat nu ontstaat volledig verkeerd te hebben inge-

20.Txe4! Lxe4 21.Dxd8 Tfxd8 22.Pf6+ Kg7 23.Pxe4

Dit is het eindspel dat beide spelers voor ogen hadden. Als zwart nu …Kg6 en …f5 zou mogen spelen heeft hij mooi

spel, maar op 23…Kg6 volgt 24.g4 met een prachtige blokkade. Zwart is net te laat. 23…f6 24.g4 h4 25.a4 c6 26.Kf1

Je kunt Anish hier wel om een boodschap sturen. Wit heeft totale controle en kan nu rustig de stelling verbeteren. Eerst gaat de koning naar het midden, dan wordt het probleem van de loper op h2 opgelost.

26…Kg6 27.Ke2 Tab8 28.Le6 Kg7 29.f3 Te8 30.Lc4 Ted8 Een instructief moment. Terwijl ik de partij aan het volgen was dacht ik dat de oplossing voor de probleemloper op h2 was om met 31.Lg1 op ruil aan te sturen. Anish neemt een andere route. -tr-tr-+-+ vlp+-+-mk-+p+-zp-+ zp-+-zp-zpP+L+N+Pzp +-zP-+P+P -zP-+K+-vL tR-+-+-+-

31.Ld3 Kf7 32.Pd2!

Na deze hergroepering is pion a5 ineens een zorgenkindje. Zwart moet 32…Lb6 spelen maar dan komt na 33.Pc4 Lc7 34.Lg1! de loper weer helemaal tot leven.

32…Ke7?!

Tijdnood versnelt nu het einde van de partij.

33.Pc4 Td5 34.Le4 Tc5 35.Pd2 b5 36.Lg1

Opgegeven, er gaat nog meer materiaal af.

1–0

Na deze droomstart nam het toernooi ineens een nare wending. In de tweede ronde werd het duel in de opening (een complexe 6.Lg5 Najdorf) dan wel gewonnen tegen

Snelschaakpartij tussen Anish en Magnus (Foto: Dirk-Jan ten Geuzendam)

Vachier-Lagrave maar kort daarna ging het mis.

Giri-Vachier, ronde 2

r+l+k+r+ +-wqnvlp+p+-zppsn-zp +p+-+-+-+-sNPzpPzP zP-sN-+Q+-zPP+LvL-+ +-mKR+-+R

Stelling na 15...Th8-g8

Anish had hier al een uur meer op de klok en keek naar 16.Dxf4 e5 17.Dxh6 exd4 18.Lxd4 wat een aantrekkelijk stukoffer is. Zwart kan ook met 16…Pe5 reageren maar dan heeft wit, naast een gezonde zet als 17. Thg1, het elegante 17.g5 hxg5 18.hxg5 Pfd7

r+l+k+r+

+-wqnvlp+p+-zpp+-+ +p+-sn-zP-+-sNPwQ-+ zP-sN-+-+-zPP+LvL-+ +-mKR+-+R

analysediagram

19.Pxe6!! met het idee dat 19… fxe6 20.Th7! Lxg5 21.Lh5+ Kd8 22.Lh4! op slag wint. Ook 20… Pf8 21.Lh5+ Tg6 22.Th8! helpt zwart niet, want op 22…Lb7

complicaties niet volledig overzien en speelde een zet die op het eerste gezicht heel normaal is.

16.Tdg1?

Want wit wil graag g4-g5 doorzetten, maar na 16…d5! 17.exd5 Pe5 18.Dh3 (18.Dxf4 Pd3!+ is één van de pointes van zwarts 16e zet.) 18…exd5 liggen alle troeven ineens bij zwart, en ondanks verwoede pogingen moest Anish de partij niet veel later gewonnen geven.

Weer met beide benen op de grond volgden keurige remises tegen Kramnik (zwart), Aronian (wit) en Carlsen (zwart). Remise maken tegen ‘Big Vlad’ was met zwart nog niet eerder gelukt en ook het feit dat Carlsen met wit weinig potten kon breken gaf een goed gevoel.

Toch was hierna de koek een beetje op. Na de maand februari in training op Papendal te hebben doorgebracht, en de maand daarop in Moskou voor het Kandidatentoernooi, kwam dit toernooi wellicht iets te vroeg. Gebrek aan energie vertaalde zich in een weinig karakteristieke nederlaag in ronde 6 tegen Pentala Harikrishna.

Met een score van 2,5 uit 6 was daarmee de toernooioverwinning definitief uit het zicht verdwenen maar hoop op een goed slot was er nog steeds. Kansen waren er ook wel: een scherpe partij, met wisselende kansen, tegen Veselin Topalov eindigde in remise.

Topalov-Giri, ronde 7

Is zwart in de problemen? Op 37…Dxc7 volgt immers, 38.Dxd2 met een pion meer. 37…Txh2!

Een elegante manier om aan de noodrem te trekken.

38.Txd7 Th1+ 39.Kf2 Th2+ 40.Lg2 Txg2+ 41.Kf1 Th2!

De sleutelzet. Wit heeft een dame meer én is aan zet, toch kan hij niets doen om het eeuwig schaak te verhinderen.

42.Td2 Th1+ 43.Kf2 Th2+ 44. Kf1 Th1+ 45.Kf2 ½–½

Ook in ronde 8 en 9 kwam Giri niet verder dan remise, wat resulteerde in 4 uit 9. Niet het beste toernooi van de onbetwiste nummer 1 van Nederland, maar wel een interessante trendbreuk met eerdere toernooien. Anish speelde aanvallend (1.e4!) en fris schaak, maar miste echter de energie op de beslissende momenten. Met het supertoernooi in Shamkir (Azerbeidzjan) voor de boeg is er gelukkig snel weer een mogelijkheid om dit toernooi weg te poetsen.

Winnaar in Noorwegen werd Magnus Carlsen. De wereldkampioen nam vanaf het prille begin de leiding en liet die niet meer los. De meeste indruk maakte zijn overwinning tegen Vladimir Kramnik. De oerdegelijke Rus werd geruisloos weggeschoven.

Carlsen-Kramnik, ronde7 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Pc3 Pf6 4. cxd5 exd5 5.Lg5 c6 6.e3 Lf5

toegefluisterd door zijn secondant Jon-Ludvig Hammer. In deze variant is veld f5 belangrijk en wit brengt zijn paarden direct in die richting.

12…Pb6 13.Pg3 Lb4+ 14.Kd1 Pa4?

Een slag in de lucht na wits volgende zet. Beter is het paard via c8 naar d6 te brengen.

15.Pgf5!

Want 15…Pxb2+ 16.Kc2 Pc4 17.Lxc4 dxc4 18.Thb1xb7 is geen pretje voor zwart.

15…Kd7 16.Tb1 Ke6 17.Ld3 Thc8 18.Ke2 Lf8 19.g4 r+r+-vl-+ zpp+-+p+p -+p+kzpl+ +-+p+N+n+-zP-+PsN +-+LzP-+PzP-+KzP-zP +R+-+-+R

analysediagram

heeft wit het beeldschone 23. Dxe5!! dxe5 24.Lxg6 mat! Anish kon tijdens de partij deze

Stelling na 37.Tc7

7.Df3 Lg6 8.Lxf6 Dxf6 9.Dxf6 gxf6

Dit eindspel heeft Kramnik vaker en met succes gespeeld. 10.Pf3 Pd7 11.Ph4 Le7 12.Pe2 Dit is een nieuw idee, Carlsen

Een prachtig plaatje! Wit heeft complete controle en de rest is voor Carlsen een kwestie van techniek. Pak een bord, speel rustig de zetten na en geniet. 19…c5 20.Pg2 cxd4 21.exd4 Ld6 22.h4 h5 23.Pg7+ Ke7 24.gxh5 Lxd3+ 25.Kxd3 Kd7 26.Pe3 Pb6 27.Pg4 Th8 28. The1 Le7 29.Pf5 Ld8 30.h6 Tc8 31.b3 Tc6 32.Pge3 Lc7 33.Tbc1 Txc1 34.Txc1 Lf4 35.Tc5 Ke6 36.Pg7+ Kd6 37. Pg4 Pd7 38.Tc2 f5 39.Pxf5+ Ke6 40.Pg7+ Kd6 41.Te2 Kc6 42.Te8 Txe8 43.Pxe8 Pf8 44.Pe5+ Lxe5 45.dxe5 Kd7 46.Pf6+ Ke6 47.h5 Kxe5 48. Pd7+ Pxd7 49.h7 Pc5+ 50.Ke2 1–0

Zo willen we allemaal wel schaken!

Team Giri in Noorwegen (Foto: Dirk-Jan ten Geuzendam)

Euro-Chess wederom een succes!

De stichting “Euro-Chess Foundation” (ECF) is opgericht door Pierre Keune om jongeren uit verschillende landen met elkaar in contact te brengen middels de schaaksport. Onder hen bevinden zich jongeren met en zonder lichamelijke en/of visuele beperkingen. EuroChess kent een lange traditie met in 1998 het eerste evenement in Valkenburg aan de Geul. Vervolgens is het toernooi jaarlijks ook georganiseerd in onder andere Praag, Boedapest, Litovel, Bydgoszcz en Rotterdam. Ieder jaar staan er wel ontzettend veel mensen klaar om de jongeren een geweldige week te bieden.

Dit jaar stond Euro-Chess gepland van 29 april tot en met 7 mei in het moderne kinderrevalidatie-centrum Adelante in Valkenburg aan de Geul. Een onderdeel van de organisatie is in handen van het Youth Committee van Euro-Chess 2016. In dit Youth Committee bevinden zich Nederlandse jongeren die vaak zelf al een aantal edities mee hebben gemaakt en die nu voor een deel zelf de touwtjes in handen nemen. Zo ook Mike Eggen van 15 jaar. Hij ontving voor zijn inzet een kinderlintje uit handen van burgemeester Martin Eurlings van

met de verschillende activiteiten. Naast de schaakactiviteiten en het schaaktoernooi is ook gezorgd voor een intercultureel programma. Met behulp van dit programma leren de jongeren elkaar en de verschillende culturen beter kennen. Zo werd het eerste deel van de zaterdagmiddag besteed aan het oplossen van een mysterie door verschillende aanwijzingen uit verschillende landen bij elkaar te brengen. Vervolgens werden de jongeren opgewarmd voor het schaaktoernooi door een les van Hans Böhm en Anne Haast. Daarna stond een goede maaltijd klaar om op te laden voor de simultaan ’s avonds. Iedere avond stond het eten van een ander land centraal, zodat alle gerechten een keer uitgeprobeerd konden worden. Die avond werd hard gestreden in de simultaan en wisten een aantal jongeren een knappe remise te behalen.

Op zondag volgde de officiële opening van het schaaktoernooi. De rijke geschiedenis van Euro-Chess kwam aan bod met behulp van verschillende foto’s door de jaren heen. Vervolgens speelde het Youth Committee een partij tegen een aantal genodigden. Met die partij was het toernooi officieel geopend!

tweede simultaan. Ook de genodigden konden aanschuiven voor een partij. Deze keer kon Anne niet alle tegenstanders genoeg weerstand bieden. Twee jongeren wisten van haar te winnen! Daarnaast werden tegen zowel Hans, Anne als Barry ook een aantal remises behaald. Na een wederom stevige maaltijd konden de voetjes van de vloer; het was tijd voor een disco! Dat was een mooie afsluiting van het weekend.

Op maandag kon het schaaktoernooi dan echt van start gaan. De focus was bij iedereen aanwezig, want nu werd toch wel echt ergens om geschaakt. Deze schaakochtenden werden afgewisseld met verschillende activiteiten, zoals een bezoek aan onder andere de Romeinse Katakomben in Valkenburg aan de Geul, het Gouvernement in Maastricht, een dagje Efteling en een interculturele markt op donderdagavond.

Op vrijdag werd het toernooi afgesloten met de prijsuitreiking en een disco. Naast individuele prijzen was er ook een landenbeker voor alle categorieën waarin gespeeld werd. Die ging dit jaar voor de eerste keer naar Nederland, maar zeker niet zonder strijd. Alle jongeren gingen op zaterdag met een hoop nieuwe ervaringen en goede herinneringen weer terug richting huis. Fantastisch om te zien dat het schaken ingezet wordt om deze jongeren dichter bij elkaar te brengen!

Anne Haast

Jongere uit Boedapest met visuele beperking. (Foto: Rick Alberigs)

Peter Keune krijgt landenbeker van locoburgemeester en organisatie. (Foto: Rick Alberigs)

Anne met jongeren uit 7 verschillende landen. (Foto: Rick Alberigs)

In deze Voorloper:

Marijn den Hartog

Maakt eindspelstudies

Speelt meesterklasse

Bezocht een kernijsbreker

Zoveel mogelijk onderzoeken

Jeugdkatern

Hij is 16 jaar. In de meivakantie werd hij Nederlands kampioen bij de B. Een jaar geleden werd hij gedeeld eerste en in 2013 al verrassend vijfde. Al twee seizoenen speelt hij meesterklasse met Pathena Rotterdam. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van … Marijn den Hartog.

Piet Peelen

Marijn den Hartog

‘Mijn doel is grootmeester worden’

Dankzij de vader van zijn oom ging hij naar de schaakclub toen hij 10 was. Bij de 3-Torens nam Ronald Damhuis met hem stap 1 tot 5 door en hij speelde vooral veel partijtjes. Hij speelde het Groene Hart toernooi en kreeg de smaak te pakken.

“Via de RSB-kampioenschappen leerde ik Adrian en Andrew Mensing kennen. Zij vroegen of ik met hen en Jorik Klein voor Sliedrecht jeugdclubcompetitie wilde spelen. Het was leuk en we werden 2e van Nederland bij de C!” Nadien huldiging op de club!

“Adrian maakte eindspelstudies en dat vond ik mooi. Dus dat ging ik ook doen. Via Henk Prins hoorde ik van de Schaakprobleemvrienden. Ik deed mee aan de oploswedstrijden voor problemen en eindspelstudies, als jongste liefhebber.” Marijn werd in 2012 gevraagd voor het allereerste Pathena toernooi in Rotterdam.

“Leuk en leerzaam! Bijzonder was dat we eerst de partijen speelden en daarna analyseerden met trainers

Dolf Meijer en Harold van Dijk.” Hij speelde in 2013 het BASAMRO toernooi op de ss Rotterdam. “Dat was een mooie ervaring. De burgemeester kwam het zelfs openen!” Een jaar later werd het gehouden in Rusland. “Dat was heel bijzonder, want Moermansk ligt zo dicht bij de Noordpool dat de zon bijna niet onder ging! Ook bezochten we een kernijsbreker en hebben ontzettend veel geschaakt. Thao Nguyen van Pathena vroeg me of ik in de meesterklasse zou willen spelen. Ik dacht dat hij een grapje maakte, maar zei natuurlijk 'Ja!' Toen bleek dat Pathena SO Rotterdam ging sponsoren en het geen grapje was! Inmiddels hebben we ons met veel jeugdspelers zelfs al twee keer weten te handhaven in de meesterklasse.” Vorig jaar werd Marijn gedeeld kampioen van Nederland bij de B in Rotterdam. “Dat was een mooie prestatie. Om het EK te kunnen spelen heb ik via talentboek financiële ondersteuning gezocht

en gevonden. Zo heb ik simultaan gegeven bij mijn oude club 3-Torens. Dat was leuk om te doen en hielp me flink op weg!” Nu is hulp voor het WK welkom! Dit jaar werd hij overtuigend kampioen bij de B en daar is hij best trots op. “In het begin moest ik drie keer met remise genoegen nemen. Mijn eindsprint van vijf keer winst mocht er zijn! Het EK vorig jaar was leuk en leerzaam, maar het resultaat (3½-9) viel me tegen. Dit jaar wil ik het graag beter doen!” Marijn is rustig, nadenkend en moeder Arja noemt hem glimlachend "gezond eigenwijs". Zijn speelstijl is scherper en aanvallender geworden. Momenteel is hij druk bezig zijn school goed te doen. Daarnaast traint Marijn fanatiek. Hij heeft van diverse trainers les gehad. “Eigenlijk vind ik alle trainingen leuk. Ook de blitz en bughouse in de pauze. En ik probeer zoveel mogelijk te onderzoeken. Mijn doel is om grootmeester te worden.”

Foto: Frans Peeters

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd van: Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

22-1-2000

Bergschenhoek

Erasmiaans gymnasium

Chinees

judo en schaken van mijn oppas

3-Torens, sv Sliedrecht, DD, Pathena Rotterdam

Arts-onderzoeker

Turkse pizza

Partijen van Marijn

Marijn - Simon Elgersma

NK B Rotterdam 2016

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pd2 c5 4. exd5 Dxd5 5.Pgf3 cxd4 6.Lc4

Dd6 7.0–0 Pf6 8.Pb3 Pc6 9.De2 a6 10.a4 Dc7 11.Td1 h6?! 12.Pbxd4 Pxd4

Deze ruil helpt wit met ontwikkelen. Beter 12...Ld7 13.g3 Pxd4. 13.Txd4 Lc5

Zwart kan rokeren na 13...Ld6 14.b3 0–0 15.Lb2 b6 16.Tad1 Le7 17.Pe5 maar Lc8 krijgt hij niet in het spel. Dat probleem heeft hij ook in de partij.

14.Lf4 De7 15.Td3 0–0 16.Pe5 Td8 17.Tg3! Kf8 18.Df3 Ta7 19.Ld3 Ld7 -+-tr-mk-+ trp+lwqpzpp+-+psn-zp +-vl-sN-+P+-+-vL-+ +-+L+QtR-zPP+-zPPzP tR-+-+-mK-

Eindelijk komt de loper in actie, maar Marijn heeft een fraai antwoord! Het taaist was 19...Ld4 20.c3 Lxe5. 20.Txg7! Kxg7 21.Dg3+ Kf8

22.Lxh6+ Ke8 23.Dg7 Df8

24.Dxf6 Le7 25.Df4 Het briljante 25.Dg6!! had Marijn niet nodig. Hij heeft meesterlijk

gespeeld!

25...Dg8 26.Pxd7 Kxd7

27.Dd4+ Kc6 28.Le4+ Td5 29. c4 Lc5 30.cxd5+ 1–0

Jan Havenaar-Marijn

LCT 2015

1.Pc3 d5 2.e4 e6 3.d4 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pf3 Pc6 7.Pe2 cxd4 8.Pexd4 Db6 9.c3 Le7

10.Ld3 g5!? 11.Pxc6 bxc6 12. fxg5 Tb8 13.Dc2 Pc5 14.Lxh7?

Dxb2 21.Dxf7+ Kd8 22.Pd4 Dxa1+ 23.Kd2 Lg5+ 0–1

Talitha Munnik-Marijn LCT 2015

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pd2 Le7 4.e5 c5

5.Dg4 Lf8 6.dxc5 Ph6 7.Dh3 Pc6

8.Pgf3 Dc7 9.Lb5 Lxc5 10.Pb3 Lf8?!

10...Pf5 ontwikkelen!

11.Lxh6 gxh6 12.Dg3 Ld7 13. Lxc6? 13...bxc6 14.0–0 c5 15. Pbd2 Lc6 16.c3 0–0–0 17.b4 Le7 18.Pb3 Thg8 19.Df4 d4!!

-+ktr-+r+ zp-wq-vlp+p -+l+p+-zp +-zp-zP-+-zP-zp-wQ-+ +NzP-+N+P+-+-zPPzP tR-+-+RmK-

22...Tg4 23.Dxg4 Lxf3+ 24. Kg1 Lxg4 25.Pxb7 Tg8 26. Pd6+ Lxd6 27.Tfc1 Le2+ 28. Kh1 Lf3 mat 0–1

Marijn: dit kost teveel tijd. Piet: Consequent, maar Marijn offert ook nog de kwaliteit voor een geweldige aanval op de koning in het midden.

14...Txh7!! 15.Dxh7 La6 16.Kd1

De dame erbij halen helpt ook niet, zoals Marijn laat zien: 16.

Dc2 Pd3+ 17.Kd2 Lc5 18.Db3 (18.

Te1 Lf2 19.Te2 Pf4) 18...Lb5 19.a4

Le3+ 20.Kc2 Pc5. Wellicht rekende wit op 16.Le3 Pd3+ 17.Dxd3 en zag hij nu pas dat 16...Dxb2 wint.

16...Pd3 17.g6 17...Pf2+ 18.Ke1

Pd3+ 19.Kd1 Pxb2+ 20.Lxb2

Piet: Marijn opent het spel voor zijn loper op c6. Een fraaie aanval volgt!

20.cxd4

20.Pxc5 Lxc5 21.bxc5 f5 22.h3 (22. cxd4 Tg4 23.De3 Txg2+!) 22...dxc3 en zwart heeft zijn pion terug en alle stukken zijn actief! Hij wint na 23.Tfc1 Td3 24.Dc4 Dg7 25.g3 Txf3

26.Dxe6+ Ld7 27.Da6+ Kd8 28. Txc3 Txc3 29.Da5+ Ke8 30.Dxc3 f4. 20...Db7 21.Pa5 21...Txg2+ 22.Kh1

22.Kxg2 Tg8+ 23.Kh3 Lxf3 24. Pxb7 Lg2 zo'n mooi mat!

Marijn den Hartog 2014 1.Lc7!!

De verleiding is 1.Pb5? Txb8 2.f7 Ke6 3.Kg7 Tb7 4.Pxd6 Td7 met de juiste stelling, maar de verkeerde speler aan zet. Wit is in zetdwang. 1...Txc7

Na 1...Ke6 2.Pb5 Kxf6 is zwarts toren voor eeuwig opgesloten door het paard en de loper! Wit wint door rustig de zwarte koning weg te duwen.

2.Pb5 Tb7 3.f7 Ke6 4.Pxd6 Td7! En dit is de Recht toe recht aan opgave op pagina 3. De volledige oplossing staat op pagina 31. 5.Kg7! Kxd6 6.Kg8 Td8+ 7. f8T! Td7 8.Tf6+! Ke7 9.Tf7+ en wit wint het pionneneindspel. Marijn kreeg een welverdiend compliment voor deze studie van niemand minder dan grootmeester eindspelstudies Yochanan Afek! 1–0

Foto: Erika Klein

Breek het centrum

open met ...d5!

Pascal Losekoot

Zwart heeft alles klaar staan om op te stomen in het centrum, en speelde: 20...d5! De druk tegen e4 is ineens zo hoog dat wit eigenlijk wel moet slaan: 21.exd5

Opgaven

1.Zwart aan zet -+r+-vlk+ +l+-+p+p -+-zp-+p+ +-+-zp-zP-+N+P+-+ wqpmKQ+PvL-+-+-+-zP +R+R+-+-

4. Zwart aan zet

-+-+-tr-mk zpp+ntrpzp-+pzp-+-zp +-+-+-vl-+-vLP+-+ +P+-sNP+P+-+-+PzP +-+-tRRmK-

Pxd5 Het paard staat lekker centraal. 22.Lc1 Wit wil zijn zwartveldige loper niet kwijt. Nu gaat zwart in de aanval: 22...a5 23.Ld3 23.Lc4 Pb6 is ook geen pretje. 23...a4 als de a-lijn open komt, is de partij snel voorbij. 24.bxa4 De8 en wit gaf op. Op 25.Lb5 volgt 25...Lc6 26.Lxc6 Dxc6 27.Df2 Dxa4 daarna Ta8 en mat op a1 of a2. (Rechner - Gurevich, 1997)

Maar pas op: Als zwarts ...d5 veilig door wit met e5 beantwoord kan worden, dan komen de zwarte stukken

We gaan kijken naar stellingen zoals hieronder, waar zwart een pion op d6 heeft en wit een halfopen lijn. We noemen zo'n pion een achtergebleven pion. Zwart moet eerst z'n stukken klaarzetten om de opstoot voor te bereiden. Als het dan eenmaal lukt om …d6-d5 te spelen, dan komen die stukken tot leven en krijgt zwart vaak prettig spel.

niet vrij. Dat zien we in de volgende stelling. -+ltrrvlk+ +-wq-+pzpnzppzp-sn-zp zp-+-+-+P+-sNP+-+ +PzPL+-sNP -+Q+-zPP+ +-vLRtR-mK-

De pion op d6 is niet achtergebleven, maar wel zwak. Op het oog lijkt 1...d5 mogelijk: de zwarte stukken komen dan

tot leven. Maar na 2.e5! is er een probleem. Op 2...Txe5 volgt 3.Txe5 Dxe5 4.Pxc6 met een dubbele aanval. In de partij speelde zwart daarom 2...Pd7, maar na 3.e6! waren juist de witte stukken tot leven gekomen - met een winnende aanval.

2. Zwart aan zet r+r+-+k+ +l+-vlpzpp -+-zp-+-+ +-+-zp-+qzPp+P+-+ zP-wQ-vLPzP-+-tR-+-zP tR-+-+LmK-

3. Zwart aan zet -+ktr-+-tr zppzp-+-+-+-zp-zp-zp wQ-+-zp-zp-zP-+P+-zP zP-wqP+PvL-+-+KzP-+ tR-+-+-+R

Tfd8! 4.Dc4 Tb4! wint ook materiaal.

5. Zwart aan zet

r+lwq-trk+ zp-zp-vlpzpp -+pzp-+-+ +-+-+-+-+L+PzPn+ +-sNQ+-+PzPP+-+PzP tR-vL-+RmK-

6. Zwart aan zet tr-+-trk+ zp-wq-vlpzpp -+pzpnsn-+ +-+-zp-+-+N+P+-+ +P+QvL-zPP+P+-zPLzP +-+R+RmK-

dxe4 3.Lxe4? (beter is 3.Dc4) 3…

5) Ja. 1...d5! 2.exd5 Lc5+ 3.Kh1 Pxh2! gevolgd door … Dh4, met een winnende aanval (Bartha-Chajes, 1924); 3...Dh4 4.h3 Pf2+ levert ook voordeel op voor zwart. 6) Ja. 1...d5! is een uitstekende zet die de zwarte stukken activeert. Op 2.exd5 cxd5 3. Lxd5? volgt 3…Tfd8 met groot voordeel voor zwart, en 2.Pb2

4) Nee. Juist is 1...c5! Op 1...d5? volgt 2.Pf5! wat niet alleen Pxe7, maar ook Lxg7 dreigt. 2.Lb2 2.Pf5? cxd4 3.Pxe7 Lxe7 is een uitstekende stelling voor zwart, met twee lichte stukken voor de toren en een extra vrijpion. 2...Lxe3+ 3.Txe3 d5! 4.Td3 d4 en de zwakke d-pion is ineens een gedekte vrijpion geworden.

3) Nee, 1...d5? 2.Thc1 levert een tegenaanval op. Juist is 1... Db2+ 2.Ke3 en pas nu 2...d5! (zoals gespeeld in Von Hartingsvelt-Euwe, 1923) met een winnende aanval.

2) Ja. 1...d5 (dreigt ...d4) 2.exd5 Lxb4 wint materiaal en activeert de zwarte lopers.

Bij de opgaven is elke keer zwart aan zet. De vraag luidt telkens: is 1...d5 een goede zet? Zo niet, wat is wel goed? 1) Ja. 1...d5 2.exd5 Lb4 mat!

(Foto’s Eric van Breugel)

NK schoolteams basisonderwijs in Nijmegen

Maar liefst 40 schoolteams namen deel aan de Nederlandse Kampioenschappen voor het basisonderwijs. Verdeeld over twee finaledagen (28 mei en 4 juni) werden er zo een kleine duizend partijen gespeeld door de scholieren.

Gastheer was de Nijmeegse Scholengemeenschap Groenewoud (NSG). De organisatie was een mooi samenwerkingsverband tussen twee Nijmeegse schaakverenigingen (SMB en UVS), de Wijchense schaakvereniging Het Kasteel en de KNSB.

De Waalstad was al veel vaker het toneel van Nederlandse Kampioenschappen. Met Jeugd NK’s in de jaren ’80 en ’90, een NK Studententeams in deze eeuw, en eerdere NK’s voor scholenteams (basis en voortgezet onderwijs) in de periode 2004-2009. Zo zijn er heel wat schakers ‘opgegroeid’ in Nijmegen.

Al nieuwsberichten zijn hier te vinden: http://nkscholen.schaakbond.nl/nieuws

Voor de winnaars en alle uitslagen kijkt u hier: http://nkscholen.schaakbond.nl/bo-alg/uitslagen

Fabiano Caruana is de nieuwe Amerikaanse kampioen. Met 8,5 uit 11 bleef hij in een indrukwekkend veld zijn naaste achtervolgers Wesley So en Hikaru Nakamura een vol punt voor. Drie spelers uit de mondiale top–10 deden mee in Saint Louis. Dus was het onvermijdelijk dat er historische vergelijkingen werden gemaakt met de sterk bezette nationale kampioenschappen die Fischer in de jaren vijftig en zestig won. Een echte uitkomst was er niet omdat zulke zaken zich nu eenmaal moeilijk laten vergelijken. Wat wel kan is het spel van de nieuwe kampioen bewonderen en proberen na te volgen. Speelt u mee?

Caruana - Onischuk, Saint Louis (6) 2016

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6

De Berlijnse Verdediging begint iets aan populariteit te verliezen. Niet zozeer vanwege het eindspel, maar meer vanwege partijen als Caruana-Nakamura, Moskou Kandidaten 2016, waarin na 3...Pf6 4.d3 Lc5 5.Lxc6 dxc6 6.Pbd2 0–0 7.De2 Te8 8.Pc4 Pd7 9.Ld2 Ld6 10.0–0–0 de witte koningsaanval sneller was.

In het snelschaaktoernooi in Stavanger, waarmee de paringen bepaald werden, speelde de wereldkampioen het anders met 6...Le6 7.0–0 Pd7 8.Pb3 Lb6 9.Pg5 Lxb3 10.axb3 De7 11.Ld2 0–0–0, maar na 12.b4 Kb8 13.c4 Ld4 14.Pf3 Pf8 15.Da4 a6 16.b5 won onze landgenoot het snelschaakpartijtje in Giri-Carlsen.

4.La4 Pf6 5.0–0 Lc5 6.c3 b5 7.Lc2 d5

Dit is een scherpe Spaanse variant waarin Onischuk de grote expert is.

8.a4

De hoofdvariant is 8.d4. Twee ronden later in het Amerikaans Kampioenschap werd Onischuk hiermee geconfronteerd, na 8… dxe4 9.Pxe5 Pxe5 10.dxc5 Pd3 11.Lg5 0–0 12.Pd2 Lb7 13.De2 Dd5 14.Lxf6 gxf6 had wit echter geen voordeel in So-Onischuk, Saint Louis (8) 2016. 8...dxe4

Het is een heksenketel geworden. Navigeert u net als Caruana bekwaam door dit Spaanse mijnenveld?

De Lezer heeft Wit

Combineren

Karel van der Weide

Niet minder dan 118 deelnemers kende de jeugdkampioenschappen dit jaar, wederom georganiseerd door de stichting Pathena in Rotterdam. Een

opsomming van de kampioenen: Hing Ting Lai (A), Timardi Verhoeff (meisjes A), Marijn den Hartog (B), Feline Waardenburg (meisjes B), Liam Vrolijk (C) en

Marlinde Waardenburg (meisjes C). Acht combinaties met vooral mat tot gevolg.

1. Zwart is aan zet

2. Wit is aan zet

5. Wit is aan zet

3.Wit is aan zet

6. Wit is aan zet -trr+-+-mk +-+-+-+p -+-+-vl-+ +-+q+L+pzP-zpN+-zP zP-+-+-wQ-mK-+-+R+ +-+-+-tR-

4. Zwart is aan zet

7. Zwart is aan zet -+-trr+-+ +p+-+p+k psNp+-+pzp zP-vL-vl-+-zP-+-+-+ +-zP-+lwqP -+Q+-tRP+ +-+-tRK+-

8. Zwart is aan zet

Jeroen Bosch

Schaakclubs onderdak

Er zijn zo’n 450 schaakverenigingen in Nederland die minimaal eenmaal per week hun clubavond houden. Dat vraagt om goede huisvesting, zeker bij verenigingen met meerdere locaties vanwege het grote aantal jeugdleden of de KNSB-teams. Opvallend is dat veel clubs in Noord-Brabant en Limburg in café’s en andere horecagelegenheden spelen, terwijl elders wijk- en buurtcentra, scholen, verzorgingstehuizen en kerkgebouwen populair zijn. Enkele verenigingen, zoals En Passant en BSG Bussum, hebben de luxe van een eigen clubgebouw.

Wie de websites van de circa 450 schaakclubs in Nederland afstruint, ontdekt dat de traditionele verzuiling tussen het roomskatholieke zuiden en de protestantse regio’s nog niet helemaal is verdwenen, althans wat betreft de speellokalen.

In Noord-Brabant en Limburg spelen clubs opvallend vaak in cafés, partycentra, hotels, restaurants en andere horecagelegenheden. Daarentegen komen vooral in Groningen, Friesland, Drenthe, Flevoland, Overijssel, Gelderland, Zuid-Holland en Zeeland kerkgebouwen, scholen, verzorgingstehuizen, wijk- en buurtcentra frequent voor als speelzaal. Opvallend is verder dat in ZuidNederland diverse clubs de jeugd op zondagochtend les geven, iets dat elders niet voorkomt.

Gemeenschappelijke, landelijke trends zijn er natuurlijk ook. Zo zijn er maar weinig verenigingen die zaalruimte huren bij particuliere bedrijven. Ook gemeentehuizen en bibliotheken zijn niet erg populair. Mogelijk heeft dit te maken met de beveiliging en met het verdwijnen van de traditionele bedrijfsverenigingen, zoals de vroegere Philips Schaakclub. Daarentegen zijn er wel steeds meer verenigingen die zaalruimte huren in een theater of andere culturele instelling. Stukkenjagers uit Tilburg speelt bijvoorbeeld in bioscoop Cinecitta.

Denksportcentra in opkomst Opvallend is verder dat in heel Nederland denksportcentra in opkomst zijn. Inmiddels zijn er zo’n 25 van dergelijke panden met minimaal één schaakvereniging als vaste bewoner. Een van de bekendste voorbeelden is Denksportcentrum Jannes van der Wal in Groningen. Groninger Combinatie en Spassky’s zijn de vaste bewoners, terwijl SISSA hier zijn KNSB-partijen speelt. Andere denksportcentra vinden we in steden als Utrecht, Leiden, Apeldoorn, Arnhem, Tilburg, Haarlem, Delft, Amstelveen,

Zaandam, en Zwolle. Maar ook kleinere plaatsen als Bussum, Berkel-Enschot, Putten, Leiderdorp, IJmuiden en Sliedrecht hebben inmiddels zo’n accommodatie voor schaken, dammen en bridge, soms in combinatie met klaverjassen, darts en biljarten. De voordelen van een denksportcentrum laten zich raden: naast synergievoordelen ook betere mogelijkheden de eigen vereniging te promoten, bijvoorbeeld via trainingen of toernooien.

Beter profileren

Uit de recente enquête De Vitale Schaakvereniging van de KNSB blijkt dat maar liefst 88 procent van Nederlandse schaakclubs zeer tevreden (43 procent) of tevreden (45 procent) is over de huidige speellocatie. Echter: 55 procent kan zich hier niet als schaakvereniging profileren, terwijl 23 procent geen aparte ruimte heeft voor trainingen of lezingen. Voor grote, ambitieuze verenigingen met veel sterke spelers en talentvolle jeugdleden lijkt dit belangrijker dan voor kleinere verenigingen waar de gezelligheid voorop staat.

Veel schaakverenigingen moeten vanwege de beperkte (contributie)inkomsten de zaalhuur noodgedwongen laag houden. Dit verklaart waarom veel clubs hun toevlucht

zoeken tot maatschappelijke organisaties als scholen, kerken, verzorgingstehuizen, wijk- en buurtcentra. Doorgaans locaties die ‘s avonds en tijdens de weekenden niet of weinig worden gebruikt, of juist als taak hebben sociaal-culturele activiteiten te bevorderen.

Ook een horecagelegenheid kan voordelen bieden als de eigenaar bereid is een gunstige huurovereenkomst te sluiten. Een schaakclub met pakweg vijftig leden zorgt immers voor extra omzet, zeker op een doordeweekse avond.

Eigen clubgebouw

Enkele clubs in Nederland hebben de luxe van een eigen clubgebouw. Het bekendste voorbeeld is waarschijnlijk En Passant dat sinds september 2002 over een fraai clubgebouw (een schaaktoren) beschikt aan de Bikkersweg in Bunschoten.

“Het idee voor een eigen clubgebouw ontstond rond 1998 toen we min of meer gedwongen waren te vertrekken uit een oud schoolgebouw,” vertelt voorzitter Ernst de Reus. “De gemeente BunschotenSpakenburg heeft ons een flinke financiële injectie gegeven in de vorm van een grote, aflossingsvrije lening met een lange looptijd en met een gunstige erfpachtregeling. Via onze toenmalige hoofsponsor, bouwbedrijf Visser Hopman, zijn we in contact gekomen met architect Braakman. Hij heeft heel goed naar onze wensen geluisterd en een prachtig gebouw ontworpen.” Dankzij de renteloze lening van de gemeente, de Rabobank en de gunstige tarieven van de hoofdaannemer en een aantal toeleveranciers, was het gebouw in vier jaar een feit. De Reus: “Ook na bijna vijftien jaar zijn we nog steeds enorm trots. Welke vereniging heeft er nu zo’n mooi

Clubgebouw En Passant

Inmiddels hebben ook andere denksportverenigingen er hun intrek genomen. De Reus: “De damclub en de bridgeclub betalen een zeer lage huur. Wel zorgen zij natuurlijk voor extra barinkomsten.” Vooral dankzij de horeca heeft de ambitieuze schaakvereniging de lening en de hypotheek al voor een belangrijk deel kunnen aflossen.

Met vier zalen is het gebouw in Bunschoten groot genoeg om alle verenigingen te huisvesten. De Reus: “In de grote zaal kunnen we tachtig schakers of dammers kwijt. Handig is ook dat we bij de bar analysetafels hebben waarvan we de schaak- en damborden kunnen omdraaien.”

Oude kerk in Bussum

Ook BSG (Bussums Schaak Genootschap) beschikt sinds 1982 over een eigen clubgebouw, samen met drie bridgeverenigingen. De vier clubs vormen samen de overkoepelende stichting die het gebouw beheert en exploiteert.

Met een aantal bridgeclubs kocht BSG in 1982 een oud kerkgebouw aan de Nieuwe Englaan. Inclusief restauratie en herinrichting kostte dat zo’n 600.000 gulden. “Veel leden van de deelnemende verenigingen hebben toen een obligatie gekocht. Samen met de hypotheek en een schenking van de gemeente Bussum heeft dit de financiering rond gemaakt,” aldus Eddy Sibbing. Naast schaaktrainer en manager van het Max Euwe Centrum, is hij al jarenlang lid van BSG. In de jaren tachtig was hij bestuurslid van de Bussumse schaakvereniging en dus nauw betrokken bij de aankoop.

Na bijna 35 jaar noemt Sibbing het Denksportcentrum Bussum een geslaagde stap. “Niet alleen hebben we sindsdien genoeg ruimte voor onze interne competitie, de externe wedstrijden en alle jeugdtrainingen, ook kunnen we het denksportcentrum tegen een aantrekkelijk tarief huren voor ons Pinkstertoernooi. Voor onze leden is een bijkomend voordeel dat de consumpties goedkoop zijn. Dat heeft te maken met de stichtingsvorm; komen de barinkomsten namelijk uit boven de 80.000 euro per jaar, dan is de stichting BTW-plichtig.”

Tweemaal verhuizen

Niet alle verenigingen verkeren in een dergelijke luxe situatie. Het komt regelmatig voor dat clubs moeten uitkijken naar een nieuw onderkomen omdat de eigenaar of verhuurder andere plannen heeft met de zaal, zich terugtrekt of zelfs failliet gaat. UVS Nijmegen weet daar alles van: de vereniging moest in amper een jaar tijd twee keer verhuizen, vertelt voorzitter Lambert Hofman. “Tot begin 2015 zaten we in de Ganzenheuvel. Dat is een mooi zalenen sportcomplex van de gemeente in de binnenstad van Nijmegen. Helaas had de hoofdhuurder fikse schulden gemaakt en besloot de gemeente het gebouw te sluiten. Na bijna 35 jaar zijn we vertrokken naar een café in de wijk Wolfskuil. Op zich een prima accommodatie maar helaas ging de eigenaar in februari 2016 failliet. Op stel en sprong moesten we weer naar een andere locatie uitwijken, ik heb ‘s nachts ons spelmateriaal

nog verhuisd met een aanhangwagen! Gelukkig zitten we nu bij café-zaal Groenewoud aan de Groesbeekseweg.”

Eind goed, al goed zou men zeggen. Ware het niet dat deze horecagelegenheid alleen donderdagavond onderdak kan bieden. En dat terwijl UVS al 35 jaar de maandag als vaste clubavond heeft. Hofman: “Gelukkig is de meerderheid van onze leden heel flexibel geweest. Uiteindelijk hebben maar zes van de negentig leden bedankt.”

Ondanks deze hectische tijd blijft het ledental van UVS toenemen. “Ik denk dat wij één van de snelst groeiende verenigingen van Nederland zijn. In tien jaar tijd zijn we van 46 naar 92 leden gegaan.”

Snel tevreden

Uit De Vitale Vereniging blijkt dat veel schaakclubs niet zoveel financiële mogelijkheden hebben om te verhuizen. De vraag is of dat nodig is: de meeste clubschakers zijn nogal honkvast en hebben weinig luxe nodig. Voor de meesten is een rustige speelzaal met goed meubilair, voldoende licht, een kop koffie en glaasje wijn of bier na afloop al voldoende. Schakers zijn ten slotte geen verwende profvoetballers die al moord en brand schreeuwen als hun dure shampoo niet klaarligt in de kleedkamer!

(In deel 2 zullen we ingaan op een aantal opvallende en interessante clubgebouwen. Hebt u suggesties, stuur dan een e-mail naar schaakmagazine@schaakbond.nl)

Clubavond UVS. (Foto: Pepijn van Erp)

‘Een voorzitter moet niet teveel met schaken bezig zijn’

Het is een mooie zonnige dag in Haarlem wanneer we voorzitter Eddy Schuyer (ES) en penningmeester Michiel Bosman (MB) treffen. Beide bestuursleden nemen op 4 juni afscheid in de Bondsraad. Op die datum hebben ze er allebei bijna drie volledige termijnen van drie jaar (de maximale bestuursperiode binnen de KNSB) op zitten. Ze hebben een paar uur voor hun laatste KNSB-bestuursvergadering beschikbaar voor een dubbelinterview, en die tijd praten ze moeiteloos vol. Vragen stellen is niet nodig, en na bijna negen jaar vullen ze elkaar moeiteloos aan op allerlei terreinen. Bosman is een sterke schaker die al zo’n dertig jaar in de hoogste klasse van de landelijke competitie speelt. Het afgelopen seizoen speelde hij in de laatste ronde nog voor een meesternorm. Schuyer schaakte fanatiek in zijn studententijd, maar kon naar eigen zeggen maar ‘slecht leren’ uit de boeken van Euwe, en alhoewel hij in allerlei perioden weinig tijd had om een schaakclub te bezoeken bleef hij altijd verenigingslid (van Bobby Fischer in Wassenaar).

ES: Ik vind het normaal dat je lid bent, of donateur, van een vereniging of sport die je een warm hart toedraagt. Verenigingslid zijn is ook een manier om bijvoorbeeld de jeugd te stimuleren. Ik heb me erop verkeken dat niet alle schakers er zo over denken. Bij mijn aantreden als voorzitter (december 2007, red.) was dit één van de zaken waar ik te optimistisch over dacht.

Ook over het vinden van sponsoren voor de schaaksport was ik veel te optimistisch. Bij mijn aantreden heb ik de directeur gevraagd hoeveel sponsorgeld er nodig was om alle activiteiten die wij willen ontplooien draaiende te houden. Drie ton bleek voldoende te zijn. Ik dacht, dan vinden we toch gewoon drie grote sponsoren van ieder een ton en dan zijn we er. Ondanks een aantal veelbelovende contacten is ons dit als bestuur niet gelukt. Natuurlijk heeft de financiële crisis ons daar parten gespeeld, maar ik heb inmiddels wel meer waardering voor de veelal ‘kleine sponsoren’ die we in de schaaksport kennen. Wel denk ik nog

steeds dat schaken heel aantrekkelijk kan zijn voor grote bedrijven, en dan niet vanuit de hoek van ‘sponsoring’, maar uit die van ‘werving en selectie’. Schakers zijn over het algemeen natuurlijk hoog opgeleide mensen, en daarmee een interessante groep voor grote bedrijven.

MB: We moeten ook niet vergeten dat in het afgelopen decennium de overheid voor een heel groot deel teruggetreden is als sponsorpartij. Als bestuur hebben wij ons netwerk in kaart gebracht en daar bleek uit dat we tamelijk eenzijdig waren. Ook het denken in proposities is bij ons slecht ontwikkeld. We zijn er onvoldoende in geslaagd om met een aantrekkelijk pakket te komen voor sponsoren.

Onze grootste uitdaging is natuurlijk de terugloop van het ledenaantal. Ondanks het

KNSB penningmeester Michiel Bosman. (Foto: Bas Beekhuizen)

moeilijk. Het is nodig dat we een nieuwe inbedding geven aan het begrip ‘lid’, als organisatie hebben we verdienvermogen nodig. In de afgelopen periode hebben we twee grote reorganisaties op het bonds bureau meegemaakt. De laatste ligt nog heel vers in het geheugen en dat is niet iets om trots op te zijn als bestuurder. Ook de regionale bonden merken heel duidelijk dat er gaten gaan ontstaan in onze oorspronkelijke ledenorganisatie, en zij zijn zeker aan het nadenken over de toekomst. Gelukkig is dankzij Eddy de verhouding tussen de regionale bondsbesturen en het KNSB bestuur heel goed.

ES: In de periode dat Michiel en ik aantraden was er alle reden voor de bondsraadsleden om achterdochtig te zijn. De Schaak academie (een mislukt ICT-project) was daar debet aan. Bovendien hadden een aantal van mijn voorgangers het maar kort vol gehouden en waren soms ook nog als een olifant in een porseleinkast opgetreden. Daardoor stond iedereen tegenover elkaar.

MB: Daarom was het ook nodig om een voorzitter te vinden die naar verbinding zou zoeken. Gelukkig zijn we van een vijandige sfeer omgeslagen in een constructieve sfeer. Nu moeten we nog naar een proactieve sfeer.

ES: Het voorzittersoverleg dat we hebben ingevoerd en ongeveer zes weken voor een bondsraadsvergadering wordt gehouden loopt heel goed. Daar kunnen we van gedachten wisselen zonder dat er gestemd hoeft te worden. Een voorzitter van de KNSB moet niet teveel een eigen opvatting hebben, en zeggen dat het zus en zo moet. Dan ga je in de fout. Je moet als voorzitter niet teveel met schaken bezig zijn. Je moet besturen.

de bondsraad. Dankzij hun geheel eigen kritische, maar constructieve toon heb je veel stappen kunnen zetten.

Maar wellicht is het een kwaal die typisch is voor de sportwereld. Wanneer ik bij NOC*NSF bijeenkomsten aanwezig was, viel het me altijd op hoeveel de aanwezige bestuurders overal wel niet van vonden. Dat moet je aan de directeur van de sportbond overlaten. Als KNSB hebben wij een professioneel bureau, dat zijn de mensen die de tent draaiende moeten houden. Een bestuur moet afstand kunnen bewaren.

MB: Het bestuur moet wel een punt op de horizon willen zetten waar ze naar toe willen. Soms denken we nog te vaak in ‘kosten’ en te weinig in ‘waarde’.

ES: Michiel, jij hebt trouwens veel gehad aan de FAC (Financiële Advies Commissie) van

MB: Bij mijn aantreden moesten we inderdaad eerst een aantal stappen ‘achteruit’ zetten. De beslommeringen rondom de Schaakacademie moesten financieel worden afgewikkeld. Er was geen AO/IC op dat moment. We hadden een probleem met de belastingdienst, en er waren nog een aantal stichtingen op de balans waar we iets mee moesten. Maar gelukkig konden we daarna mede dankzij de FAC weer vooruit. Inmiddels hebben we OLA (de online ledenadministratie) en gaan we in de toekomst toe naar Mijn KNSB (een online systeem toegankelijk voor alle leden).

Ondanks dat we nu een afgeslankte KNSB hebben denk ik dat we nu in een betere

situatie zitten. ‘Mijn KNSB’ heb ik al genoemd. Ik denk ook dat de regionale bonden heel goed inzien dat er iets moet gebeuren en dat onze vertrouwde ledenorganisatie in ontwikkeling is. Er is, denk ik, ook minder tolerantie voor ‘zwarte leden’. Vorig jaar is secretaris Arthur Rongen afgetreden (zie het interview in SchaakMagazine van oktober 2015). Nu treden de voorzitter en de penningmeester af. Binnen relatief heel korte tijd zit er een nieuw bestuur met frisse ideeën. Er komt een nieuw bestuurslid kader, een nieuwe penningmeester en een creatieve nieuwe voorzitter. Zo bezien staan we er goed op!

(In het augustusnummer van SchaakMagazine leest u een interview met de nieuwe voorzitter van de KNSB, Marleen van Amerongen).

De Voorzitter en penningmeester. (Foto: Bas Beekhuizen)

Beker prooi voor Kennemer Combinatie

Kennemer Combinatie was de favoriet tijdens de finaledag van de KNSB-beker en maakte dat ook waar. De Haarlemse vereniging veroverde voor het eerst deze prijs. Loek van Wely leverde een grote bijdrage aan het succes.

De bekerfinale vond op 5 mei in Wageningen plaats, tegelijk met het Bevrijdingsschaaktoernooi. Behalve Kennemer Combinatie deden Groninger Combinatie, UVS Nijmegen en Zukertort Amstelveen mee. De charme van de beker is de onvoorspelbaarheid. Omdat teams slechts vier spelers tellen, komt een verrassing regelmatig voor. Het scheelt dan een slok op een borrel wanneer je Loek van Wely kunt opstellen. In de halve finale loodste hij zijn team langs Groninger Combinatie. Van Wely beleefde wel enkele benauwde momenten tegen Jasper Geurink.

Van Wely - Geurink r+lwqr+k+ +p+-+pvlp p+pzp-snp+ +-+-sn-+-+PsNP+-+ +PsN-+P+P+-+LvLPzP +-tRQ+RmK-

13...b5!? Ondernemend gespeeld. 14.f4 Peg4 15.Pxc6 Pxf2 16.Txf2 Db6 17.e5!? 17.Dxd6 kan, al heeft zwart ook dan na 17...De3 18.Tc2 Pxe4 aardige compensatie voor de pion. 17...dxe5 18.Pxe5 Lb7 19.Lf3? Lijkt logisch maar is niet zo goed. 19...Tad8 20.De2 Lf8? Hier laat Geurink een mooie kans liggen. 20...Lh6! is ijzersterk omdat 21.g3 wordt beantwoord met 21...Txe5! 22.Dxe5 Lxf3. Wit moet daarom aan de noodrem trekken met 21.c5 Dxc5 22.g3 en hij leeft nog.

21.Kh1 b4 22.Pa4 KingLoek heeft nu alles onder controle. 22...Lxf3 23.Dxf3 Dc7 24.c5 Td4 25.Te2 Ted8 26.Dc6 Dxc6 27.Pxc6 Td1+ 28.Te1 en wit won. 1–0

De finale ging tegen UVS uit Nijmegen. Van Wely won opnieuw, nu van David Miedema. De andere beslissing viel in de ontmoeting tussen Lennart Dek en Joost Retera. De speler van Kennemer Combinatie trok in een onderhoudend gevecht aan het langste eind.

Dek – Retera r+-wqk+ntr +l+nzppvlp p+-zp-+p+ +-zp-zP-+Pzp-zPNzP-+ +-+L+N+-zPP+-+PzP tR-vLQmK-+R

10.Pfg5 Ph6 11.e6 f6 Inventief maar tevens noodzakelijk. Na 11...Pf6 12.exf7+ heeft wit groot voordeel. 12.exd7+ Dxd7 13. dxc5 Zwart wint ook na 13.Pf3 met 13...c4 het stuk terug. 13... fxg5 14.cxd6 De6 15.De2 Pf5

16.0–0 g4? Beter is 16...0–0!

17.Lc4 Ld5 18.Lxd5 Dxd5 19. dxe7 Tfe8 met actief tegenspel.

17.Ld2 Lxb2 18.Tae1 Ld4+

19.Kh1 0–0 20.Dxg4 exd6

21.Pg5 Dd7 22.Pe6 Dit wint de kwaliteit. 22...Pg7 23.f5 Le5

24.Pxf8 Txf8 25.Dc4+ Kh8

26.fxg6 Tg8 27.Dh4 Dek mist een leuk mat: 27.Dxg8+! Kxg8

28.gxh7+ Kh8 29.Tf8. 27...Pe6

28.Te2 Pd8 29.Tf7 Pxf7 30.

Dxh7 mat. 1–0

Naast Van Wely en Dek maakten Miguoel Admiraal, Quinten Ducarmon en Daan in ’t Veld deel uit van het winnende team. Groninger Combinatie werd derde door in de troostfinale nipt Zukertort Amstelveen te verslaan. Iozefina Paulet rondde haar aanval fraai af.

Paulet - Brouwer -trr+n+k+ +-+q+pvlp -+-zp-+p+ zpl+Pzp-+P -sn-+P+-sN +P+-+PsN-+-vL-tR-wQ +L+-+-tRK

Loek van Wely tijdens Halve finale KNSB-beker. (Foto: René Olthof)

39.Pgf5! Tb7 Als zwart het paard neemt, verliest hij meteen: 39...gxf5 40.Pxf5 Kf8 41.Tfg2. 40.hxg6 hxg6 41. Pxg6! fxg6 42.Txg6 Ld3 43. Tfg2 Lxb1 44.Th6 Wit dreigt 45.Th8+ Kf7 46.Dh5+ Kf6 47.

Dg6 mat. 44...Dxf5 Er is niets beters meer. 45.exf5 Lxf5 46.Th8+ Kf7 47.Dh5+ Ke7 48.Txe8+ 1–0

Kees Stap van de organiserende schaakvereniging Wageningen toonde zich na afloop content.

Halve finales

“Het is een leuke extra activiteit geweest in het kader van ons negentigjarig jubileum. De finaledag is prima verlopen. Alle vier matches waren spannend. Alleen is het jammer dat mijn eigen club in de voorronden werd uitgeschakeld en niet kon meedoen.” Wagenings succes was er wel bij de sterk bezette 68ste editie van het Bevrijdingsschaaktoernooi. Na zeven rapidpartijen eindigden de thuisspelers Stefan Bekker en Jan Timman samen met de Duitse meester Jan Sprenger bovenaan. Bekker werd officieel tot winnaar uitgeroepen.

Kennemer Combinatie – Groninger Combinatie 2,5-1,5 UVS Nijmegen – Zukertort Amstelveen 2,5-1,5

Finale

Kennemer Combinatie – UVS Nijmegen 3-1

Om 3e/4e plaats

Groninger Combinatie – Zukertort Amstelveen 2,5-1,5

Trainen via internet: een Playchess workshop

Internet en schaken is een goede match, dat is ongetwijfeld bij de lezer bekend. Dat geldt niet alleen voor het spelen en volgen van schaakpartijen, ook schaaktraining geven gaat prima via internet. De KNSB probeert dit op verschillende manieren te promoten: niet alleen door zelf schaaktrainingen aan te bieden (daarover later meer), maar ook door trainers bij te leren via cursussen en workshops. Op 23 maart gaf Martin Fischer van Chessbase op het bondsbureau een workshop over de mogelijkheden van Chessbase en Playchess en daar was ik samen met een aantal collega-trainers bij aanwezig.

Fischer begon met uitleg geven over een nieuwe functie van Chessbase 13, de cloud-database, oftewel de mogelijkheid om databases op de server van Chessbase te bewaren. Ik kende deze functie wel, maar was er nog niet zo enthousiast over, omdat er geen sprake is van “synchronisatie van bestanden” (dat is dat de cloud automatisch kopieën maakt van bestanden op je eigen computer.) Bij de cloud van Chessbase moet je zelf online databases aanmaken en daar partijen toevoegen, en het is daarom niet erg geschikt als backup van je bestanden. Wat wel handig is, is dat je bestanden op de cloud kan delen met anderen. Je kan het als een pgn-viewer gebruiken en zo partijen op het web publiceren, of een trainingsbestand met opgaven en/of vragen maken en die toegankelijk maken voor een pupil. Vooral dat laatste kan voor een trainer een nuttige functie zijn.

Fischer besteedde ook veel aandacht aan een andere nieuwe applicatie van Chessbase, de webapps. Hiermee kunt u de software van Chessbase gebruiken met alleen een browser. Het installeren van software hoeft dus niet, u heeft alleen een account van Chessbase/Playchess nodig.(*) Momenteel kunnen de volgende apps gebruikt worden:

• De volledige up-to-date database van Chessbase.

• Toegang tot de eigen databases in de cloud.

• Video's bekijken over openingen, middenspel en eindspel van grootmeesters zoals Erwin l'Ami en Karsten Müller.

• De tactiektrainer, het oplossen van (tactische) opgaven.

• Een openingentrainer. U dient dan openingsvarianten in te voeren, vervolgens speelt de computer dan vanaf de beginstelling een van de varianten tegen u.

• Fritz Online. Spelen tegen, of analyseren met, de nieuwste versie van Fritz.

De KNSB organiseerde de workshop niet alleen voor het algemeen nut, maar ook met een eigen belang: veel van de aanwezige trainers (waaronder ikzelf) doen namelijk mee aan de serie internettrainingen via Playchess die de KNSB elk najaar organiseert. Het gaat hierbij om een serie van vijf lessen van anderhalf uur voor groepen van vier á acht schakers ingedeeld op speelsterkte. Misschien bent u wel geïnteresseerd in schaaktraining, maar is het fenomeen training via internet volkomen onbekend voor u, en aarzelt u om mee te doen. Ik zal daarom uitleggen hoe het in zijn werk gaat.

Voor de training is nodig dat de trainer en deelnemers met elkaar kunnen praten, en dat ze hetzelfde schaakbord zien. Het praten gaat via Skype, een programma waarmee het mogelijk is gratis te bellen vanaf uw computer of tablet. De trainer belt de deelnemers via een groepsgesprek en vervolgens kan iedereen elkaar horen en spreken. Voor het schaakbord zijn de deelnemers en de trainer ingelogd op Playchess. Ze gaan naar de kamer KNSB – Trainingen en Lessen, de trainer start een sessie, nodigt de deelnemers hiervoor uit en de training kan beginnen! De trainer kan bijvoorbeeld

een stelling opzetten, alle deelnemers zien die stelling dan op de eigen computer. De deelnemers kunnen dan nadenken over de beste zet(ten), de trainer kan even later de zetten laten zien en toelichten. Eigenlijk net zoals een “echte” training.

Er zijn natuurlijk nadelen aan internettraining. Het is misschien iets minder gezellig (al wordt er best gelachen), je weet niet altijd wie wat zegt, en het voornaamste nadeel: je bent afhankelijk van de verbinding. Een verbinding kan uitvallen of storen en dat is best wel vervelend. Gelukkig gaat het over het algemeen goed en dat je ervoor het huis niet uit hoeft is toch wel een groot praktisch voordeel.

Meer informatie over de lessen vindt u op http://www.schaakbond.nl/internetschaak/ internettraining-volwassenen . Daar vindt u ook handleidingen voor Playchess en Skype.

(*) Een Playchess-account is onderdeel van het KNSB internetlidmaatschap. Met dit account heeft u naast toegang tot de Chessbase webapps ook toegang tot Playchess en de internetschaakactiviteiten van de KNSB. Meer informatie hierover op http://www.schaakbond.nl/internetschaak/ aanvraag-lidmaatschap

Een aantal in dit artikel beschreven functies zijn alleen beschikbaar via premium accounts.

Organisaties gezocht voor 2017: KNSB Bekerfinale en NK Snelschaken voor teams

De KNSB Bekerfinale wordt op Hemelvaartsdag gespeeld. De vier groepswinnaars maken in twee knock-out ronden uit wie er KNSB bekerkampioen 2017 wordt. Dit evenement wordt meestal door een jubilerende vereniging georganiseerd.

Koos Stolk

Het NK Snelschaken voor Clubteams is een groot evenement voor viertallen. Voor 2017 en verder zoekt de KNSB een nieuwe organisator.

Heeft u interesse? Vraag dan meer informatie aan het bondsbureau.

Dimitri Reinderman

SCHAAKTECHNIEK

Begrijp wat u doet

Het Hollands (deel

3)

Zoals voor alle liefhebbers van het Hollands duidelijk is geworden, is de tijd gekomen dat de beroemde/beruchte Stonewall behandeld gaat worden. De naam zegt het eigenlijk al: zwart heeft op de witte velden een soort 'muur' opgeworpen die in de praktijk vrij lastig te slechten valt door wit.

(Schematisch diagram 1)

Het eerste diagram geeft de basisstelling van de Hollandse Stonewall weer. Door deze zwarte opstelling is een redelijk gesloten stelling ontstaan, waarin beide spelers aan twee kanten van de pionnenstructuur hun stukken naar zo goed mogelijke velden zullen proberen te manoeuvreren. In het oog springt het 'gat' op e5 dat zwart heeft laten vallen. Dat veld wordt niet meer door eigen pionnen bestreken en dat houdt in dat wit daar graag een stuk (liefst een paard) naartoe zal willen spelen. Als dit paard aan de tand gevoeld wordt door een vijandelijk stuk (ook liefst een paard) zal wit in sommige gevallen graag met een stuk willen terugslaan als zwart overgaat tot een ruil. Maar vaak ook met een pion om zijn ruimtevoordeel te bevestigen. Vandaar dat sterke schakers het volgende idee hebben bedacht (zie het tweede schematische diagram).

Het gebruikelijke witte plan is om de paarden op de velden d3 en f3 te positioneren. Het paard van f3 wil dan naar e5 springen om daarna met f2–f3 niet alleen het lastige zwarte paard op e4 te verdrijven, maar ook om ooit met e2–e4 maximaal druk te kunnen zetten op de zwarte pionnenstructuur. Hij kan zelfs in een later stadium proberen g3–g4 erbij te spelen. Zoals we in dit schematische diagram ook meteen zien maakt zwart veelal ook gebruik van veld e4 door daar een paard te posteren. Daarom slaat wit twee vliegen in één klap als hij daarna Pf3–e5 kan spelen. Op het moment dat e2-e4 is doorgezet, begint de 'muur' namelijk te kraken. Het is evenwel niet zo eenvoudig om de paarden op de ideale velden d3 en f3 te krijgen (zie het derde schematische diagram)

(Schematisch diagram 3)

nen en dan het andere paard van f3 snel naar e5 te spelen. Dat paard moet dan terug naar d3 zodat het paard van d2 via f3 naar e5 gespeeld kan worden. Een andere manier is om Pb1–d2–f3 te spelen en het andere paard via g1–h3–f4 naar d3 te spelen (zie gele pijltjes). De witte paardmanoeuvres zijn tijdrovend en zwart kan soms met de scherpe actie ...g7–g5 ruimte creëren op de koningsvleugel. Daarmee beoogt hij bijvoorbeeld om soms ...g5–g4 te spelen, zodat de witte actie e2–e4 op losse schroeven komt te staan. Dat brengt ons op een paar mogelijke plannen voor zwart.

(Schematisch diagram 4) r+lwq-tr-+ zpp+n+-zpp -+pvlp+-+ +-+p+p+-+PzPn+-+ +P+-+NzPP+-+PzPLzP +-+-+-mK-

De zwarte stukken in de Stonewall staan soms opgesteld om een aanval op de koningsstelling op te zetten. Dat gaat gepaard met de opmars ...f5–f4 eventueel voorafgegaan door ...Dh5 en/of ...Pdf6. Maar ook liggen er mogelijkheden in het centrum of op de damevleugel. Twee belangrijke modelpartijen om de plannen in zijn algemeenheid beter te leren begrijpen, zijn:

• Voor wit: PetrosianBondarevsky, Moskou 1950.

• Voor zwart: GligoricPonomariov, Cannes 1998.

variantencomplex van deze opening te kijken.

1.d4 f5 2.g3

Een speelwijze is om in de opening met Pb1–d2 te begin-

Na deze algemene bespiegelingen wordt het tijd om eens naar een ‘uitsnede’ van het

Ik kies voor de meest gebruikelijke zet in deze stelling. Wit speelt graag zijn loper naar de lange diagonaal. Als wit ervoor kiest om geen opstelling met g2–g3 in te nemen, heeft zwart soms meer kans op een initiatief tegen de witte koningsstelling. In plaats van de tekstzet kan wit uiteraard ook 2.c4 spelen en de opstoot van de witte c-pion is ook later nog op verschillende momenten mogelijk. In dit artikel zullen we deze mogelijkheden niet telkens kunnen bespreken, hoewel het soms tot andere consequenties kan leiden.

2...Pf6 3.Lg2 e6 rsnlwqkvl-tr zppzpp+-zpp -+-+psn-+ +-+-+p+-+-zP-+-+ +-+-+-zPPzPP+PzPLzP tRNvLQmK-sNR

4.Pf3

Het is soms voor wit interessant om even te wachten met een paardzet en eerst te kiezen voor een zet als 4.c4. Er zijn nu twee varianten:

A) Met 4…Le7 wacht zwart even af, maar met deze loperzet ontneemt hij zichzelf wel een bepaalde mogelijkheid (zie B). Als de witspeler van tevoren weet dat de tegenstander graag de Stonewall speelt dan is het soms slim om het paard via h3 te ontwikkelen. 5.Ph3 0–0 6.0–0 d5 7.b3 c6 Hier ontstaat een splitsing met verschillende ideeën:

Idee 1: Sommige witspelers kiezen ervoor om de 'slechte’ loper van wit af te ruilen tegen zwarts goede loper met 8.La3 Lxa3 9.Pxa3 De7 (zie analysediagram)

10.Dc1 zoals voorkwam in Richter-Djurhuus, 2006. De paarden worden dan samen gericht op het kwetsbare veld e5. Deze (eerdergenoemde) manoeuvres (Pb1xa3–c2–e1–f3/ Pg1–h3–f4–d3) lijken tijdrovend, maar zwart kan in de tussentijd ook niet echt actief worden.

Idee 2: 8.Lb2 Dit is zo'n type stelling waarin wit kan proberen zijn paarden op e5 te richten. Zwart heeft meerdere opties. Een belangrijk idee isnadat hij zijn ontwikkeling heeft voltooid - om met ...h7–h6 gevolgd door ...g7–g5 te gaan werken. Dat moet hij op het juiste moment doen omdat hij zichzelf soms te veel verzwakt.

B) Als de zwartspeler toch van plan is de Stonewall te spelen, kan hij beter meteen voor 4...d5 gaan om daarna de loper naar d6 te ontwikkelen. (zie analysediagram) rsnlwqkvl-tr zppzp-+-zpp -+-+psn-+

En nu:

A) De mogelijkheid 7.Pbd2 is geen onbelangrijke. Wit kan zijn beoogde paardopstelling (zie bovengenoemd plannenschema) zo vrij snel bereiken. 7...c6 8.Pe5 Pbd7 9.Pd3 Pe4 10.Dc2 Lf6 11.Pf3 Kh8 12.b3 Kasparov-Short, 1987 met een spannende stelling.

Hij kan dan een eventueel plan van wit om met b2–b3 en Lc1–a3 de goede loper van zwart af te ruilen opvangen met ...Dd8–e7. Het witte plan kan hij overigens niet helemaal verhinderen, want wit kan met Lc1–b2 en Dd1–c1 dat plan toch doorzetten, maar dat is allemaal wat tijdrovend. Hier is ook weer zo'n moment dat wit ook het paard naar de rand kan spelen met 5.Ph3 Ld6 6.0–0 c6 Op deze manier kan de loper fraai naar f4 ontwikkeld worden met 7.Lf4 waarna zwart min of meer gedwongen wordt om zich aan deze voor hem ongunstige ruil te onttrekken met 7...Le7 zoals gespeeld werd in Sakaev-Dolmatov, 2002. Wit had nu veld e5 stevig in handen en slaagde erin om de druk verder op te voeren in deze partij.

4...d5

Opnieuw om de loper niet naar e7 maar naar d6 te ontwikkelen.

De loper op d6 ondersteunt mogelijke acties met ...f5–f4, vandaar dat er zeker wat voor te zeggen is om de loper naar d6 te ontwikkelen.

Vaak houdt zwart in het midden of hij wel of niet de Stonewall wil spelen en daarom kiest hij toch in veel gevallen voor 4... Le7 5.0–0 (Ook hier kan 5.c4 weer.) 5...0–0 6.c4 d5 (zie analysediagram)

B) Veel gespeeld wordt hier ook 7.b3 om Lc1 in het spel te betrekken. 7...c6 (zie analysediagram)

8.Lb2 0–0 rsnl+-trk+ zpp+-wq-zpp -+pvlpsn-+ +-+p+p+-+PzP-+-+ +P+-+NzPPvL-+PzPLzP tRN+Q+RmK9.Pbd2

P+-+PzPLzP tRNvLQ+RmK-

Met weer twee mogelijkheden:

8.Lb2 Zwart heeft hier verschillende ideeën. Het meest gebruikelijk is het omspelen van Lc8 naar betere oorden. 8...Ld7 (ook kan ... b7–b6 en ...Lc8–b7) 9.Pbd2 Le8 10. Pe5 Pbd7 11.Pd3 Ld6 MoskalenkoBellin, 1993. Of ook 11...g5 zoals in oude partijen van de ons welbekende Hans Böhm te zien is.

Of weer de bekende ruil van de lopers met 8.La3 Lxa3 9.Pxa3 De7 (zie analysediagram) rsnl+-trk+ zpp+-wq-zpp -+p+psn-+ +-+p+p+-+PzP-+-+ sNP+-+NzPP+-+PzPLzP tR-+Q+RmK-

De witte paarden zijn wederom op weg naar de ideale velden.

5.0–0 Ld6 6.c4 c6 7.b3 De7

Zoals hierboven aangegeven verhindert zwart (tijdelijk) de actie met Lc1–a3.

In een partij Paunovic-Beliavsky, 1992 krijgen we een mooi beeld te zien van de plannen die zwart in dit type stellingen kan spelen. Zo werd de loper van c8 naar h5 omgespeeld en kreeg zwart over het hele bord spel. Aanhangers van het witte spel moeten de partij Christiansen-Rodriguez, 1988 maar eens goed bestuderen. Daarin laat de Amerikaan zien hoe wit zijn ruimtevoordeel op fraaie wijze in winst kan omzetten.

Het plan met 9.Dc1 blijkt toch ietwat traag, hoewel wit na 9... b6 10.La3 Lb7 11.Lxd6 Dxd6 12. Da3 Dxa3 13.Pxa3 Pbd7 14.Tac1 Tac8 15.Tc2 in de partij MarinVarlan, 1994 een prettig plusje bezat.

Belangrijkste illustratieve partijen:

• Petrosian-Bondarevsky, 1950

• Gligoric-Ponomariov, 1998.

• Richter-Djurhuus, 2006.

• Sakaev-Dolmatov, 2002.

• Kasparov-Short, 1987.

• Moskalenko-Bellin, 1993.

• Paunovic-Beliavsky, 1992

• Christiansen-Rodriguez, 1988

• Marin-Varlan, 1994

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op de website schaaksite, en nu het menu ‘Nieuws’ en ‘Opleiding en Training’.

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

Axel Bachmann wint jubileumeditie BPB Limburg Open

Hoe een regionaal toernooi uitgroeide tot het grootste weekendtoernooi

van Europa

De Paraguayaan Axel Bachmann heeft de feestelijke 10e editie van het BPB Limburg Open 2016 ongedeeld gewonnen met 6 uit 7. De 27-jarige moest alleen een halfje laten liggen tegen Robin Swinkels en de Braziliaan Alexandr Fier. Met het winnen van de ongekend sterke editie, eiste Bachmann eigenhandig de hoofdprijs van het Open Limburgs Kampioenschap op. Fier, Swinkels, Jorden van Foreest, Christian Bauer en Tigran Gharamian deelden de tweede plaats.

Oud-winnaars

Vanwege het jubileum had het toernooi extra geïnvesteerd in het deelnemersveld. Zo waren er 15 GM’s, waarvan 6 met een rating hoger dan 2600. Omdat het bovendien nog geen enkele speler is gelukt om de titel van het Limburg Open voor de tweede keer te winnen, waren er veel oud-winnaars uitgenodigd voor een officieuze Battle-ofthe-Winners. In dit deelnemersveld bleek het echter schier onmogelijk om debutant

Bachmann te verslaan, waarmee het toernooi nu alsnog tien verschillende winnaars kent.

Nederlandse toppers

Traditioneel komen er veel Nederlandse toppers naar Maastricht. Onder de GM’s dit jaar: Nederlands jongste grootmeester Jorden van Foreest, vaste gast Sipke Ernst, regerend toernooiwinnaar Ruud Janssen, veelvoudig Limburgs kampioen Martijn Dambacher en Robin Swinkels, die het schaken op een lager pitje heeft gezet maar desondanks een fantastisch toernooi speelde. Zoals gebruikelijk kwamen er ook veel jeugdtoppers naar Maastricht. FM Hing Ting Lai, die dit jaar zijn Nederlandse jeugdtitel prolongeerde, viel zelfs in de prijzen door tussen de kanonnen op 5 punten te eindigen. Ook de lokale talenten FM Max Warmerdam en Ruud van Meegen scoorden hoog met respectievelijk 4,5 en 4 punten. Op het NK jeugd werden zij gebroederlijk 4e en 5e en ook op het

grootste toernooi van hun provincie zaten ze vaak naast elkaar.

Nevenprogramma

Niet alleen in het deelnemersveld werd extra geïnvesteerd, er werd ook bijzondere aandacht gegeven aan het nevenprogramma. Het inschakelen van GM Zhaoqin Peng als trainer voor de jeugd bleek vorig jaar een succes en daarom werd dit jaar daarnaast ook FM Frank Erwich aangetrokken. Zo waren er twee ervaren trainers beschikbaar voor iedereen die zijn partij wilde analyseren. Erg veel spelers maakten daarvan gebruik en Peng en Erwich maakten lange maar leuke dagen. Een verplichte activiteit voor elk groot toernooi is tegenwoordig het verzorgen van livecommentaar. Daarom werd IM Stefan Kuipers net als vorig jaar ingevlogen om verslag te doen van de leukste en spannendste gevechten per ronde. Verder had schaakwinkel het Paard een uitgebreide stand en was ook de lezing van GM Matthew Sadler

Jeroen van Ginneken

Winnaar Axel Bachmann. (Foto: Zhaoqin Peng)

en WIM Natasha Regan naar aanleiding van hun boek “Chess for Life” een schot in de roos; zelfs na de start van de volgende ronde zat de zaal nog helemaal vol.

Grootste weekendtoernooi van Europa?

En daarmee is het BPB Limburg Open inmiddels uitgegroeid tot het grootste en sterkst bezette weekendtoernooi van de Benelux, en misschien wel van Europa. Liefst 465 spelers uit 25 landen reisden naar Maastricht om daar het Open Limburgs Kampioenschap te spelen, waarmee het toernooi alle eigen records brak. Hoe kan een regionaal toernooi, georganiseerd door enkele vrijwilligers, uitgroeien tot één van de grootste toernooien van Nederland?

Begonnen in de kroeg

Ashraf Ibrahim, oprichter en eerste directeur van het toernooi, vertelt over het begin van het toernooi. “Het idee voor het toernooi is ontstaan op een kroegavond in Maastricht. De regio Maastricht, een mooie stad met veel grote steden binnen een uur rijden, kende nog geen groot toernooi. Daar moest toch wel iets te organiseren zijn? En zoals dat gaat in een kroeg, waren de plannen snel gesmeed.”

De Limburgse Schaakbond haakte al snel in op het idee door er het officiële Limburgs Kampioenschap van te maken en ENCI bleek bereid om haar naam aan het toernooi te verbinden, waardoor het niet meer bij slechts een idee kon blijven.

“De organisatie was lastig omdat we geen idee hadden hoeveel mensen zich zouden inschrijven. We verwachtten zo’n 80 tot 100 deelnemers, uiteindelijk schreven zich liefst 220 mensen in. En dat was maar goed ook, want we hadden afgesproken om een eventueel financieel verlies te delen en de kosten vielen, natuurlijk, veel hoger uit dan we hadden verwacht. Door het hoge deel nemersaantal konden we net break-even spelen. In de tweede editie hadden we al wat ervaring opgedaan met het toernooi en waren er al meer dan 350 spelers.”

Dat het toernooi is geboren in een kroeg, is nog steeds te merken. Het toernooi wordt gehouden in één ruime speelzaal zonder afscheidingen, waardoor het gemakkelijk is om een rondje te lopen en bij andere borden te kijken, ook bij de toppers. Zo staan er in de tijdnoodfase tot wel 50 mensen om het bord om het dramatische einde te bekijken.

Een lang weekend in Limburg Omdat het hele toernooi zich afspeelt in één zaal en een bar, hangt er een gemoedelijke sfeer die vaak nog blijft hangen tot ver na afloop van de laatste partij. Elk jaar is het op zaterdag nog lang onrustig in de bar van de speelzaal, de vele campings die bevolkt zijn met schakers en zelfs in de nachtkroegen in het centrum van Maastricht.

Maar wat maakt het toernooi nu zo aantrekkelijk? Hans Ouwersloot, directeur van 2009 t/m 2014: “De timing van het toernooi, het Pinksterweekend, blijkt bijzonder goed gekozen. Hierdoor kunnen 7 rondes worden gespreid over 4 dagen en dat zorgt voor een relaxed speelschema waarin je niet te vroeg hoeft te beginnen en niet te laat eindigt. Je hebt dan vaak nog tijd om het Limburgse landschap of de Maastrichtse binnenstad te bezoeken. Zo wordt het toernooi niet alleen een schaaktoernooi, maar een compleet weekendje weg.

Grote regionale uitstraling

Verder waren we een van de eerste weekendtoernooien die het spelen in 3 groepen introduceerden. Dat zorgt ervoor dat spelers altijd tegen hun eigen niveau spelen en er voor meer spelers iets te winnen valt. Gecombineerd met een groot prijzenfonds is dat toch aantrekkelijk voor veel spelers. Tenslotte kende de regio nog geen groot toernooi, en er zijn veel spelers uit de buurt die het fijn vinden dat ze in

Opmerkelijk is ook de grote regionale uitstraling van het toernooi. Waar veel toernooien worden georganiseerd door één club, wordt de organisatie van het BPB Limburg Open gedragen door spelers van verschillende clubs en zijn vrijwilligers van heinde en verre bereid om een handje te helpen. Deze regionale binding zorgt ook elk jaar voor veel bezoekers die op hun beurt weer de nodige grandeur meebrengen.

Groeipotentie

En wat zijn de toekomstplannen van het toernooi? Ferry Gerard, huidig toernooidirecteur, vertelt: “We blijven groeien, en er zijn veel repeat-players, dus de formule en sfeer spreken aan. We gaan daar dan ook niets aan veranderen en blijven laagdrempelig, informeel en gemoedelijk. Het toernooi heeft echter duidelijk potentie om door te groeien naar ruim boven de 500 spelers. Ook de ligging draagt daaraan bij, want van de deelnemers komt 20% uit Duitsland en 20% uit België. We kijken er naar uit om vanaf 2018 te spelen in de nieuwe Geusselthal, met modernere en betere voorzieningen. In lijn met onze hoofdsponsor Bruls Prefab Beton lijkt het me geweldig om die zaal vol te krijgen en zo een toernooi met nog meer en nog sterkere spelers te realiseren. En als we daar eenmaal uit zijn gegroeid, then the sky is the limit!”.

Het BPB Limburg Open wordt elk jaar in het Pinksterweekend georganiseerd. Meer informatie is te vinden op www.limburgopen.nl.

Jan Stomphorst en toernooidirecteur Ferry Gerard. (Foto: Zhaoqin Peng)

Kaderopleidingen

Informatie over de kadercursussen kunt u vinden op de website van de KNSB: www.schaakbond.nl/opleidingen.

Voor meer informatie, of om u in te schrijven voor de kadercursussen, kunt u contact opnemen met de coördinator van de opleidingen mevr. Sacha Schiermeier, tel. 023-5254025 en e-mail sschiermeier@schaakbond.nl.

Cursuskalender

Startdatum

Oktober

Oktober

Oktober

Oktober

Oktober (donderdagen)

12 Oktober

Oktober

Oktober

Schaaktrainer 1

Schaaktrainer 1

Schaaktrainer 1

Schaaktrainer 1

Schaaktrainer 1

Schaaktrainer 1

Wilt u ook een cursus georganiseerd zien worden in uw omgeving? Laat dit dan aan de coördinator weten! Of meldt u spoedig aan voor één van de onderstaande opleidingen zodat wij de definitieve data kunnen vastleggen.

Cursussen gaan van start bij opgave van minimaal 8 cursisten 2 weken voor aanvang van de startdatum.

Scheidsrechter A/ Indelingsdeskundige A

Scheidsrechter A/ Indelingsdeskundige A

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

9.axb5

Wie A zegt moet ook B zeggen. Natuurlijk staat zwart heel prettig na 9.Pg5 Lf5. 9...Lg4

De scherpste zet, waarna wit weer voor een lastige keuze staat. Het slaan van het paard met 9... exf3 is goed voor wit, mits hij verder gaat met 10.Dxf3 (niet 10.bxc6? fxg2) 10...e4!? 11.Lxe4

Pe5 12.De2 0–0 en nu heel sterk 13.d4!±. En niet 13.Lxa8 Pd3!? wat zwart gevaarlijke compensatie geeft. 9...0–0 10.bxc6 exf3 11.Dxf3 is wat beter voor wit. 10.bxc6

Een nieuw idee van Caruana, dat tot een rare stelling leidt. Een belangrijk alternatief is 10.Lxe4 ook 3 punten, na 10... Pxe4 11.bxc6 0–0 ontstaat een ingewikkelde stelling van waaruit Anand ooit Shirov versloeg

Midden – Brabant (Vught)

Friesland

Den Haag/Delft

Noord - Brabant/Limburg

Beverwijk

Amsterdam

Midden-Brabant

Friesland

Euwepas

Met de Euwepas krijgt u kortingen bij bedrijven zoals Het Holland Casino, MacBike, Hard Rock Café, DGT, Het Paard, Wagamama, etc. De pas kost 15 euro, die ten goede komen aan het Max Euwe Centrum. Een overzicht van alle deelnemende bedrijven en kortingen staat op de website van het MEC – zie www.maxeuwe.nl.

Stertrainingen 2016/17

Kijk op de website www.stertrainingen.nl. waar stertrainingen gepland staan in het seizoen 2016/17.

(Teheran 2000). Objectief lijkt zwart voldoende tegenspel te hebben.

10.h3 Lxf3 11.gxf3 axb5 12.Txa8

Dxa8 is prima voor zwart.

10...exf3 11.gxf3 Niet 11.Te1?! fxg2 12.Txe5+ Kf8 en zwart krijgt een sterke aanval op de verzwakte witte koningsstelling.

11...Le6

Het logische 11...Lh3 is minder sterk dan het lijkt vanwege 12.Te1 0–0 en nu zou zwart inderdaad een gevaarlijke aanval krijgen na 13.Txe5 Ld6 14.Tea5 (14.Te1? Ph5 15.d4 Pf4–+) 14...Te8: er dreigt al 15... Pg4. Juist is echter 13.Ta5! Ld6 14.d3 en wit staat beter, onder andere omdat nu op 14...Ph5 heel sterk 15.d4! volgt. 12.Ta5

Deze creatieve torenzet doet denken aan het spel van Karpov in zijn beste tijd. Net als in de variant met 11...Lh3 werkt de toren over de vijfde rij als aanvaller en verdediger tegelijk.

Redelijk is 12.d3 (3 punten) maar zwart heeft genoeg compensatie voor de pion na 12...0–0. Riskant is 12.Te1 (1 punt) 12…Pd5 13.Txe5 Ld6 en zwart krijgt een gevaarlijke aanval.

12...Dd6

Op 12...Ld6 volgt 13.d4 exd4 14.Dxd4 en wit staat beter.

13.f4

Weer een creatieve voortzetting van Caruana - hij wil op de volgende zet d2–d4 kunnen spelen.

Na 13.Te1 (1 punt) beschikt zwart over het sterke pionoffer

13...e4! 14.Lxe4 (14.fxe4? verliest op slag vanwege 14... Pg4) en nu zijn 14...Pxe4 en 14... Lb6 prima zetten om goede compensatie te houden voor twee pionnen. Maar zwart kan ook al toeslaan met 14...Lxf2+ 15.Kxf2 Dxh2+ 16.Ke3 Pxe4 en omdat 17.fxe4? verliest na 17... Dg3+, en 17.Kxe4 ook na 17...0–0–0, is het zwarte paard onkwetsbaar.

Redelijk is ook 13.De2!? (6 punten) omdat het pionoffer 13...e4? nu faalt op 14.fxe4 Pg4 15.e5.

Heel matig is 13.d3?! omdat zwart met 13...Lb6 de toren weer terugdrijft. 13...e4

De beste zet was 13...Lh3! Zwart zou nu winnen na 14.Te1?! 0–0 15.fxe5? (15.Txe5 Lb6 16.Ta1? Dxc6) 15...Dxc6. Daarom moet wit een kwaliteit geven met 14.Df3 Lxf1 15.Kxf1 wat trouwens erg gevaarlijk is voor zwart. Die moet dan met 15...e4! de enige juiste voort-

zetting vinden (wit wint bijvoorbeeld na 15...exf4? 16.d4 Lb6 17.Lxf4). Na 16.Lxe4 Pxe4 17. Dxe4+ zijn de kansen redelijk gelijkwaardig in het eindspel na 17...De7 18.Dxe7+ Lxe7. Deze variant verklaart waarom Onischuk twee ronden na deze verliespartij dezelfde openingsvariant weer durfde te spelen tegen So.

Wit staat beter na 13...exf4 14.d4 Lb6 15.Te5 0–0 16.Lxf4, en datzelfde geldt voor 13...Lg4 14.De1.

14.d4

Zwart staat wat beter na 14.b4 Lb6 15.Te5 0–0 16.d4 exd3 17. Dxd3 Dxc6, en beslist niet minder na 14.d3 Lb6 15.Te5 exd3 16.Dxd3 0–0. 14...exd3

Dit is sterker dan 14...Lb6 15.Te5 0–0 (15...Dxc6?? 16.La4) 16.Pd2. 15.Dxd3 0–0

Uiteraard niet 15...Dxc6?? 16.La4. 16.Dxd6

U krijgt 1 punt voor 16.Le3 16...Lxd6

Wit heeft het makkelijker na 16...cxd6 17.Le3 of 17.Ld3. 17.Td1

De beste zet omdat zo 17...Ld5 verhinderd wordt. 17.Pa3 (2 punten) 17...Ld5, en 17.Pd2 (1 punt) 17...Ld5 zijn maar iets beter voor wit. 17...Lg4 18.Td4

Caruana's zet is nauwkeuriger dan 18.Td3 Tfe8 19.Le3 Lf3 onder andere omdat 18.Td4 pion f4 nog een keer extra dekt. Zo zou nu op 20.La4? gewoon 20...Lxf4 volgen.

Na 18.Te1 Tfe8 19.Txe8+ Txe8 20.Le3 houdt zwart met 20...Lh3 de witte koning gevangen en daarmee de stelling in evenwicht. Op 21.Txa6?! heeft zwart nu 21...Lxf4 vanwege mat op de onderste rij. 18...Lf3

19.La4

Caruana laat zien dat de moderne topschaker heel hebberig kan zijn. Het is belangrijk om vast te houden aan de extra pion - ook al is het een dubbelpion. Wit kan de pion teruggeven en tegelijkertijd zijn ontwikkeling voltooien als in een van de volgende varianten: - 19.Pd2 Lxc6 20.Pc4 Le7

21.Pe5 Lb7.

- 19.Pa3 met als plan 20.Pc4.

- 19.Le3 Lxc6 20.Pd2.

In alle gevallen staat wit dan wat beter - zijn stukken werken beter samen - daarom 3 punten voor een van deze drie alternatieven. In de partij is het voordeel van Caruana echter veel groter.

19...Tfe8 20.Le3

Ontwikkelt een stuk en verhindert het onderste rij mat. Geen punten dus voor andere zetten.

20...Pe4 21.Ld1

Caruana slaat weer de spijker op de kop. Hij ruilt de sterke zwarte loper af die zijn koning in bedwang houdt. Bovendien wordt het zo weer moeilijker voor zwart om pion c6 te veroveren.

21.Pd2 Pxd2 22.Txd2 wordt weer beantwoord met 22...Lxf4!

21...Lxd1 22.Txd1 Tab8 23. Pd2

De sterkste zet, maar dan moet je wel meteen de mooie onderste rij combinatie gezien hebben. 7 punten voor 23.b4 waarna zwart gedwongen weer terug moet met 23...Ta8 en wit nog wel een technische klus wacht.

Met 23.Ta2 verdient u 4 punten. Zwart krijgt tegenkansen met 23...Tb5 24.Pd2 Pxd2 25.Txd2 a5 en 26...Tf5. Wit staat wat beter, maar winnen is nog niet zo simpel.

23...Txb2

23...Pxd2 24.Txd2 Ta8 25.b4 gevolgd door 26.Kg2 (om f4 te kunnen dekken wanneer zwart ...Te4 mocht spelen) en 27.Tda2 wint pion a6 ook nog en daarmee de partij.

24.Pxe4

Niet 24.Pc4 Tc2 25.Pxd6 Pxd6 26.Td3 Pb5 en wit is al zijn voordeel kwijt.

24...Txe4 25.Te5 -+-+-+k+ +-zp-+pzpp p+Pvl-+-+ +-+-tR-+-+-+rzP-+ +-zP-vL-+-tr-+-zP-zP +-+R+-mK-

Een fraaie slotcombinatie, gebaseerd op de zwakke onderste rij van zwart.

Wit heeft slechts remise na 25.Txa6 Te8 bijvoorbeeld: 26.c4 Tc2 27.c5 Lxc5 28.Lxc5 Txc5

29.Td7 g6 30.Txc7 Te6 31.Taa7 Tf6.

Of 25.Txd6 cxd6 26.c7 Te8 (26... Tc4? 27.Lc5) 27.Txa6 Tb7 28.Tc6 Tc8 29.Lb6 Kf8 en zwart houdt ook deze stelling probleemloos. Na 25.Te5 staat zwart hopeloos, Onischuk gaf het op na 25...Txe3

Of 25...Txe5 26.fxe5 Le7 (26...Lf8 27.Td7; 26...Lxe5?? 27.Td8 mat) 27.Td7. 26.fxe3 Tb8

Of 26...Lxe5 27.Td8 mat. 27.Ta5 Kf8 28.c4 1–0

zetdwang is op het bord gekomen, maar nu met zwart aan zet! Na 1.Kg8? Txd6 2.f8D Td8! 3.Dxd8 is het pat! Of 3.Kg7 Txf8 4.Kxf8 Kf6! met remise. 1...Kxd6 2.Kg8 Td8+

Na 2...Ke6 3.f8P+! wint het pionneneindspel, terwijl 3.f8D? Td8! de bekende remise is. 3.f8T!

Na de paard- en damepromotie ook nog een torenpromotie! Opnieuw de verleiding: 3.f8D+? Ke6!

3...Td7 4.Tf6+! Ke7 5.Tf7+ en wit wint het pionneneindspel. 1–0

Combineren

Diagram 1 van Meegen-Lai

1...Dxd3! 0-1 (2.Dxd3 Pe1+)

Diagram 2 Warmerdam-Schoppen 1.c5! 1-0

Diagram 3 Vos-van der Werf

1.Te8! 1-0 Zwart doet weinig tegen Tg8 met mat.

Diagram 4

Corstjens-Kazarian 1…Te1! 2.Txe1 fxe1(D) 3.Dxe1 Dxg2 mat.

Diagram 5

Kalle-Tikranian 1.Pg5! Dxh6 2.Pxf7 mat.

Diagram 6 van Roon-Albertus

1.Txg6+! fxg6 2.Txg6+ Kf8 3. Dh8+ Ke7 4.Dh7+ Ke8 5.Tg8 mat.

Diagram 7

Keetman-Halfhide 1...d3+! 2.Pxf6 Db3+ 3.Ka1 Dxa3+ 4.Ta2 Tc1+ 5.Txc1 Dxc1 mat.

Diagram 8 de Boer-Baselmans

Dit is het slot van een studie van Marijn den Hartog uit 2014: 1.Kg7!

De stelling met de wederzijdse

1...Lxg2+! 2.Txg2 Dxe1+! 3.Kxe1 Lg3+ 4.Kf1 Te1 mat. In de partij won zwart met het cryptische 1…Ld4.

Recht toe recht aan

HET ULTIMATIEVE SCHAAKGEVOEL

OP „PLAYCHESS.COM“ SPELEN ELKE DAG CA. 20.000 SCHAAKVRIENDEN UIT DE HELE WERELD, VAN BEGINNERS TOT GROOTMEESTERS.

7 MILJOEN SCHAAKPARTIJEN ONLINE!

DOOR WEKELIJKSE UPDATES ALTIJD ACTUEEL! MET LIVE-OPENINGSBOEK EN LET’S CHECK-FUNCTIE.

MY GAMES: ALLES OP ÉÉN PLEK!

EIGEN PARTIJEN, TRAININGSMATERIAAL EN REPERTOIRES IN DE CLOUD CENTRAAL BEWAARD. PERFECTE ANALYSES MET DE ENGINE-CLOUD.

PRIVÉLESSEN BIJ DE MEESTERS!

GESELECTEERDE „60MINUTES“-TRAININGSVIDEOS ONLINE BESCHIKBAAR. MET DANIEL KING, LAWRENCE TRENT, RUSTAM KASIMDZHANOV E.A.

COMBINEREN, OFFEREN, MAT ZETTEN!

TACTISCHE OEFENINGEN OP ELK SPEELNIVEAU. NIEUWE OPTIE: TACTIEKFIGHT! MEET UW TACTISCHE SLAGVAARDIGHEID IN EEN DUEL OVER 12 RONDEN!