Schaakmagazine 2016 - augustus

Nieuwe KNSB voorzitter

Webwinkel

www.schaakbond-winkel.nl

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang 123 – no 4 – augustus 2016

Hoofdredacteur

Jeroen Bosch

Aan dit nummer

werken mee

Alina l’Ami (foto)

Bas Beekhuizen (foto’s)

René Olthof (foto)

Frans Peeters (foto’s)

Zhaoqin Peng (foto’s)

Dirk-Jan ten Geuzendam (foto)

Monique van de Griendt (foto’s)

Robert van der Eng (foto)

Jeroen Bosch

Twan Burg

Cees Duivenvoorde

Herman Grooten

Erik Hoeksema

Dennis Krassenburg

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Paul Rump

Sacha Schiermeier

Bart Stam

Jan Timman

Eric van Breugel

Monique van de Griendt

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Redactieadres

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Informatief

Opening: een leven lang schaken 4

Column Paul van der Sterren 5

Viktor Kortchnoi een wondergrijsaard 10

Interview NK-organisator Paul Rump 22

Boekrecensie Chess for Life 29

Voorloper

‘Schaken is èchte hersentraining!’ 15

Partijen van Jessie Mang 16 Pas op pat! 17

Pupillendag in Roosendaal 18

Toernooien

Giri

Tel: 023-5254025

E-mail

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Sluiting kopij 20 september 2016

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem tel: 023-5254025

E-mail:

bondsbureau@schaakbond.nl Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & lay-out

Interface Communicatie, Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld ISSN: 1385-8807

Cover: KNSB voorzitter

Marleen van Amerongen, foto Bas Beekhuizen

Schaaktechniek

Klassieke

Pallisander stukken staunton 4 op een mahonie houten bord.

Veldgrootte

Het laatste deel uit de stukken serie van Böhm en Afek waarin

COLUMN

Paul van der Sterren

Een leven lang schaken

Een leven lang schaken, het is niet iedereen gegeven, maar je zou het wel iedereen toewensen. Dan hebben we het over schaken op je eigen niveau en in de mate waarin je dat zelf wilt natuurlijk. Een leven lang bezeten en op het allerhoogste niveau schaken is vrijwel niemand gegeven. De in juni overleden Viktor Kortchnoi benaderde dat topschaak-ideaal echter wel. Jan Timman herdenkt de in de Sovjet-Unie geboren Zwitser die in 1976 in Nederland politiek asiel aanvroeg. Timman eert Kortchnoi in een mooi portret met een van Mulisch geleende term als ‘wondergrijsaard’. Op advies van Timman hanteert SchaakMagazine overigens de spelling ‘Kortchnoi’ zoals ‘de sterkste schaker die geen wereldkampioen werd’ zelf zijn naam schreef nadat hij was overgelopen naar het westen.

In diverse media heeft u al kunnen vernemen dat Marleen van Amerongen de nieuwe voorzitter van de KNSB is. U ziet haar op de cover van dit blad samen met haar jeugdheld Max Euwe. In een enthousiast interview pleit ze er niet alleen voor om alle kinderen in Nederland schaken te leren, maar ook om iedereen aan het schaken te houden. Ze stelt naast zichzelf ook kort een aantal andere KNSBbestuursleden voor, maar benadrukt dat we ‘samen heel Nederland aan het schaken’ moeten krijgen.

Net zo enthousiast is NK-organisator Paul Rump. Net als hij, raden wij iedereen aan om een kijkje te komen nemen in het Tropenmuseum in

Amsterdam, waar - naast de Nederlandse Kampioenschappen - Paul en zijn team een indrukwekkend scala aan culturele- en zeer diverse schaakactiviteiten organiseren. Zonder dat er vooraf contact over was beargumenteert Paul van der Sterren in zijn column deze keer waarom we trots moeten zijn op onze Nederlandse Kampioenschappen.

Over de Nederlandse Jeugdkampioenschappen heeft u in het vorige nummer al het nodige kunnen lezen. De zogenaamde ‘Pupillendag’ (NK’s voor de jongere jeugd) had u nog van ons tegoed. De bekende schaaktrainer Herman Grooten bezocht het toernooi dit keer als schaakvader en doet voor u verslag. Daarnaast had Monique van de Griendt het heel gezellig bij het NK voor E-teams in Zuid-Scharwoude. De vorige aflevering van de Vitale Vereniging had als onderwerp accommodatie, en Bart Stam beschrijft in dit vervolg een zestal bijzondere onderkomens van verenigingen. Een bijzondere vereniging is ‘Schaakgenootschap Het Paard van Ree’, zij gingen terug naar hun wortels met het organiseren van een match Ree-Westerinen. Schaaktechnisch valt er genoeg te genieten in onze vaste rubrieken en in een toernooiverslag van Erik Hoeksema die, tot zijn spijt, Anish Giri in de slotronde van Shamkir zag verliezen. Gelukkig heeft onze jonge landgenoot nog heel wat schaakjaren voor de boeg!

Jeroen Bosch hoofdredacteur

Hing Ting Lai de snelste van Nederland

Op zaterdag 11 juni werd in het voetbalstadion van Willem II het NK Lightning Chess gehouden. De deelnemers kregen 2 minuten per partij en werkten zo 43 snelschaakpartijen af. Loek van Wely kon zijn in 2015 behaalde titel niet prolongeren, en ook grootmeesters Jan Smeets en Benjamin Bok moesten uiteindelijk hun meerdere erkennen in Hing Ting Lai die daarmee Nederlands Kampioen Lightning Chess 2016 werd.

Hing Ting had al een indrukwekkende reputatie als snelschaker opgebouwd door in 2015 Manuel Bosboom in een match met 32-18 te verslaan, en in 2016 Dimitri Reinderman met 29,5-20,5. Met een regulier speeltempo kan Hing Ting trouwens ook uitstekend uit de voeten gezien zijn opeenvolgende zeges in 2015 en 2016 op de Nederlandse Jeugdkampioenschappen tot en met 20 jaar.

Het Nederlands kampioenschap

Zondag 21 augustus gaat in Amsterdam het Nederlands kampioenschap 2016 van start. Opnieuw zullen acht van onze beste spelers uitmaken wie zich voor een jaar Nederlands kampioen mag noemen. Anish Giri is er niet bij, maar dat maakt het toernooi niet minder spannend en de titel niet minder prestigieus.

Van iemand die zo ver boven ‘de rest’ uitsteekt kun je niet verwachten dat hij ieder jaar meespeelt en wie het goed met hem voorheeft moet dat zelfs niet willen.

Laat Anish nou maar rustig op zijn eigen ijle hoogte zijn eigen gave rondjes draaien en wees blij als hij zo nu en dan op aarde landt om bij te tanken en we hem allemaal even aan kunnen raken. Zo deden ook Euwe en Timman dat in hun tijd en zo is het goed. Er wordt vrijwel ieder jaar veel kritiek geleverd op het kampioenschap (“te kort, te duur, te elitair, niet interessant”) en er valt

natuurlijk ook veel over te zeggen, maar wat je in al die discussies zelden hoort is dat Nederland hierin een vrijwel unieke traditie heeft. Ik ken geen enkel ander land, of het zou Rusland moeten zijn (maar dan noem je ook wat!), dat al zo lang én met zoveel zelfrespect zijn nationale titelstrijd organiseert. Waar andere landen al jaren geleden hun kampioenschap hebben laten verslonzen door er een open toernooi van te maken of er om andere redenen maar zelden in slagen om hun topspelers bijeen te brengen (geen geld, geen organisatie, geen zin, geen benul), heeft Nederland al sinds mensenheugenis dit prachtige toernooi, waar de beste spelers onder goede omstandigheden (altijd vergeleken met de tijd waarover we praten – er is natuurlijk in de loop van meer dan een eeuw veel veranderd) hun onderlinge prestigestrijd uit kunnen vechten.

Deze traditie, die van een goed kampioenstoernooi, is ouder dan die van het Hoogovens/ Corus/Tata Steel-toernooi, ouder ook dan vrijwel alle ‘particuliere’ toernooien elders in de wereld. En dat terwijl de organisatoren (en de verantwoordelijke KNSB-bestuurders) toch altijd weer anderen zijn! Blijkbaar is het houden van een serieuze kampioenswedstrijd iets wat diep in de genen van het Nederlandse schaakleven verankerd ligt. Wij willen het misschien niet hardop toegeven, maar wij hebben respect voor onze kampioenen. En dus organiseren wij een respectabel toernooi voor ze. Het Nederlands kampioenschap, een toernooi om trots op te zijn.

NK Schaken presenteert op dinsdag 23 augustus

In de grote Zaal van het Koninklijk Instituut voor de Tropen geeft Professor Erik Scherder een lezing over hersenen, schaken en muziek, met live interactie met het brein van pianist Joep Beving en schaker Hans Böhm. Koop kaarten à € 2,- op www.nkschaken.nl

Het hele programma van dinsdag 23 augustus ziet er als volgt uit: Gevarieerd jeugdprogramma met schaakles, rondleiding Tropenmuseum, spelletjes en speelfilm Lang Leve de Koningin Start tweede ronde NK Schaken NK Miniaturen (oploswedstrijd) Live commentaar bij de partijen door Robert Ris en Tom Bottema

15:30 Professor Emeritus Remke Kruk over schaken en de Arabische cultuur 17:00 Lezing Professor Erik Scherder over hersenen, schaken en muziek 18:00 Simultaan schaken met onder andere Hans Böhm 19:30 Joep Beving speelt zijn eigen moderne pianomuziek

Maar ook de andere dagen zijn de moeite waard, zie www.nkschaken.nl

te denken in een boomstructuur, door te denken in verschillende scenario’s. Dankzij schaken leer je onder andere vooruit denken en werken naar een duidelijk einddoel.

Heb je zelf jong schaken geleerd?

Ik was vier jaar toen ik de regels leerde van mijn broer, maar ik mocht pas op mijn zevende naar de schaakclub. De jeugdafdeling van SMB begon op vrijdagavond pas om 19.00 uur. Het was een leuke combinatie van schaken en voetballen tussendoor, en laat opblijven natuurlijk. Vanaf mijn negende speelde ik mee op het NK tot en met 13 jaar, en vanaf dat moment heb ik steeds aan NK’s meegedaan.

Wat waren de hoogtepunten?

Een voorzitter

tussen de schakers

Er is geen betere plek om de nieuwe KNSB voorzitter, Marleen van Amerongen, te ontmoeten dan op het Max Euweplein in Amsterdam. Voordat het gesprek begint kan ze niet nalaten zich tussen de schakers te begeven en de schaakstelling op het grote bord te bekijken – ‘welke opening was dit?’. Snel verstuurt ze met haar mobiel een tweet met foto van het openbare schaakbord: ‘Dit wil ik ook in 040! @gem-Eindhoven’. Het antwoord van die gemeente op twitter volgt razendsnel en klinkt veelbelovend. Foto’s nemen doen we naast het beeld van haar jeugdheld Max Euwe, en, met gevoel voor ironie, op de Hein Donnerbrug. Grappend merkt ze op dat Donner waarschijnlijk zou zeggen dat ‘vrouwen best kunnen besturen, maar alleen niet kunnen schaken’.

Je bent de eerste vrouwelijke voorzitter van de KNSB en je hebt de afgelopen maand al heel wat interviews gegeven voor Radio 1, Omroep Brabant, de Telegraaf en allerlei andere media… Ja, er zijn sowieso heel weinig vrouwelijke bestuurders in de sportwereld. Slechts drie sportbonden kennen een vrouw als voorzitter op dit moment, en dus is het afwijkend en krijgt snel aandacht. Dat middel zet ik graag in voor het schaken, maar daar moet het natuurlijk niet over gaan.

Je moeder was voorzitter van een grote schaakvereniging (SMB Nijmegen). Heb je het besturen van huis uit meegekregen? Een beetje, maar het ging mijn moeder zeker ook om de sfeer. Clubgevoel en persoonlijke aandacht kunnen veel doen voor een schaakvereniging. Zelfs bij een bond, waar het misschien wat zakelijker toegaat, blijft het mensenwerk. De schaakwereld draait natuurlijk op al die vrijwilligers die zich inzetten voor het schaken. Los van alle mediabelangstelling heb ik het 125-jarig bestaan van ASV bezocht, dat gevierd werd samen met het 70-jarig jubileum van de OSBO. Ook bij die vereniging zie je veel aandacht voor de menselijke kant.

krijgen (bijvoorbeeld met een app of programma) en dat kost 5 euro per kind. Dan gaat het om 200.000 kinderen en een budget van 1 miljoen euro. Dat is veel geld, maar niet onmogelijk als je het opknipt en goede partners vindt.

In het Radio 1 interview heb je als doelstelling genoemd dat in 2020 alle kinderen in Nederland in aanraking komen met schaken. Is dat realistisch? Het is belangrijk om met grote dromen te beginnen. Dromen brengen mensen in beweging, beleidsplannen niet. ‘In 2020 leren alle kinderen schaken’ spreekt tot de verbeelding, en daardoor ontstaat een gesprek. We kunnen niet alle kinderen opleiden tot schakers, maar je kunt ze wel leren schaken. Natuurlijk zou het mooi zijn als schaken in het curriculum komt, maar dat hoeft niet, het kan ook anders. Maar goed, stel dat in groep 4 alle kinderen schaakles

Men heeft het idee dat je ‘slim’ moet zijn voor schaken, maar het heeft vooral ook iets heel ‘magisch’ en die lol gun je toch alle kinderen? Bovendien, als schaken verankerd wordt in de maatschappij, helpt die vanzelfsprekendheid bij het imago, verenigingsgroei en bij het organiseren van evenementen. Iedereen wordt er toch blij van wanneer schaken een andere positie krijgt in de maatschappij?

Zelf heb ik veel gehad aan schaken. Ik was als kind best druk, noem het enthousiast en vond veel leuk. Ik moest echt leren ‘op mijn handen te gaan zitten’. Eerst nadenken, en volgens een plan, is een heel nuttige houding voor de rest van je leven. Ik vlieg een complex probleem nog steeds aan door

Ik vond de centrale jeugdtrainingen in SintMichielsgestel en op Papendal altijd erg leuk, en de uitzendingen natuurlijk. Trainingen kreeg ik van Rob Brunia, Cor van Wijgerden, Herman Grooten en individueel van Friso Nijboer. Sportief gezien was ik er trots op dat ik in het ene jaar Nederlands Kampioen tot en met 13 jaar werd, om het jaar erop Nederlands Kampioen tot en met 16 jaar te worden. Mijn beste resultaten waren waarschijnlijk een derde plaats op een EJK, en een vijfde plaats op een WJK. Op het WK - ik was toen 17 jaar en ging studeren - merkte ik uiteindelijk dat ik niet bereid was alles opzij te zetten voor het schaken, zoals andere deelneemsters, voornamelijk uit de Oost Europese landen. De wereld was groot, ik had meer interesses en als ik iets doe, wil ik het goed doen. Daarna heb ik het schaken langzaam afgebouwd. Jammer eigenlijk, want ik zie dat meer mensen ineens uit beeld verdwijnen en dan jaren later weer opduiken. Die moeten we toch ook kunnen vasthouden?

Je had als meisje Max Euwe als sportheld? Zeker, een Nederlander die wereldkampioen was geweest dat sprak tot de verbeelding, maar eerlijk gezegd vond ik de boeken van Euwe ook geweldig. Van sommige van zijn boeken leerde ik – samen met mijn broer Arjen - nog meer dan van de trainingen. Oordeel en Plan bijvoorbeeld, was voor mij heel inzichtelijk. Ik was meer een tactische speler, en door de heldere manier van uitleggen ging ik ook strategischer denken.

Euwe was ook een bestuurder natuurlijk, ben je daarom voorzitter van de KNSB geworden?

Ja (lachend), dit was de enige manier voor mij om in hetzelfde rijtje terecht te komen als Euwe! Ik heb eerst bij Unilever gewerkt en was daarna manager commerciële zaken van het Parktheater in Eindhoven. Ik heb net

een sabbatical achter de rug, waar ik tot de conclusie kwam dat ik aan iets nieuws wilde bouwen. De KNSB staat er nu financieel gezond voor, maar de laatste jaren is veel de kaasschaafmethode toegepast om alle eindjes bij elkaar te knopen. Financiën moeten op orde zijn, maar zitten dromen en plannen soms echt in de weg. Dat biedt geen oplossing voor de toekomst. We moeten ons weer gaan richten op groei. We gaan natuurlijk niet opeens heel veel meer leden krijgen als schaakbond, maar er zijn ook andere manieren om je aan de KNSB te verbinden en misschien moeten we ook nog eens nadenken over de definitie van ‘leden’. Belangrijk is dat schaken positief in het nieuws komt en dan ontstaan er vanzelf mooie dingen. We moeten samen heel Nederland aan het schaken krijgen.

Je bent inderdaad niet de enige nieuwe KNSB-bestuurder. Kun je daar iets meer over zeggen?

Na het aftreden van Eddy Schuyer (voorzitter) en Michiel Bosman (penningmeester), zullen ook Dharma Tjiam (jeugdschaak) en Patrick Bernart (sponsoring en marketing) vertrekken. Dat is heel jammer, maar dat betekent ook dat we op zoek moesten naar

veel nieuwe bestuursleden. We zijn op zoek gegaan naar mensen die gewend zijn in deze hectische tijd om kansen te zien en verbinding op te zoeken. Een team mensen dat durft te dromen, maar wel met beide benen op de grond staat en ervaring heeft in het ‘bouwen’. Aart Baas is onze nieuwe penningmeester en zelf ondernemer. Frank Lommers, verantwoordelijk voor kader, heeft veel ervaring in het onderwijs en onderneemt ook. Eugène Rebers willen we voor november voordragen voor de functie topschaak en is een expert op gebied van besturen, en van het huidige bestuur maken Jan Stomphorst (regionale bonden) en Jan-Peter Wissink (ICT) het team voor nu compleet. Plan is om als bestuur zichtbaar te zijn en de dialoog met de leden op te zoeken. We zullen ook vast wel eens in teamverband op een toernooi verschijnen! Uiteindelijk zijn we een vereniging en zullen we het echt samen moeten doen. Ik wil dan ook graag afsluiten met een oproep dat alle hulp welkom is, en dat iedereen die een goed idee heeft dat graag aan ons kan doorgeven!

Heeft u een goed idee? Stuur een e-mail aan bondsbureau@schaakbond.nl

(Foto: Bas Beekhuizen)

(Foto: Bas Beekhuizen)

Giri derde bij Gashimov memorial Mamedyarov verrassende winnaar

Onvermoeibaar trekt Anish Giri van het ene toptoernooi naar het andere. In maart het kandidatentoernooi in Moskou, in april Norway Chess in Stavanger en eind mei reisde hij af naar de Azerbeidzjaanse stad Shamkir voor het derde Gashimov-herdenkingstoernooi. Ietsje minder sterk bezet dan Moskou en Stavanger, maar nog altijd een prachtig deelnemersveld met o.a. Karjakin, Caruana, Mamedyarov en Radjabov. In Moskou verraste Giri door al zijn partijen remise te spelen. Vriend en vijand waren het erover eens dat hij zuiver speltechnisch veel en veel meer had verdiend, maar zoals stervoetballer Zlatan ons voortdurend voorhoudt in dat Volvo-reclamespotje: “je moet geen kansen creëren, je moet kansen pakken.”

38.fxg6!

Vaak zijn twee torens sterker dan een dame, maar hier niet.

Trouwens, 38.Txe2 Df7 39.Ph3

Te5! zou wit weer helemaal niets opleveren.

38…Txe1 39.Dxh5 Th8 40.Df3 Te3 41.Dg4 Te5

Zwart moet verhinderen dat wit tot h4-h5 komt. Na 41…Pxd3?

42.Pxd3 Txd3 43.h5! Txb3 44. Dd7+ Kh6 45.Df7 wint wit gemakkelijk.

42.Dd7+ Kxg6 43.Pe4!

Vrij kort na Moskou werd Giri alweer in Noorwegen verwacht en mogelijk was hij daar nog niet helemaal fris. Hoe dan ook, Stavanger werd een licht teleurstellend toernooi voor Giri met één overwinning en twee nederlagen. Zou Shamkir dan de grote ommekeer worden? Eindelijk een ongedeelde toernooizege? Giri begon geweldig met 3½ uit 5, en vooral zijn punt tegen Karjakin – de winnaar van het kandidatentoernooi – zal hem goed hebben gedaan. Zo van “Yes! Ik kan echt wel winnen van een speler uit de top-tien.” Het begon allemaal oorverdovend saai, maar toen

de Rus een beetje frivool omsprong met zijn dame greep Giri zijn kans. We komen erin na de 34e zet van wit.

Giri-Karjakin, 2e ronde

Stelling na 34.Kg2

Een evenwichtige stelling, waarin weinig aan de hand zou zijn na 34…Dd7. Dan heeft wit niets aan 35.f5 gxf5 36.exf5 Te5!

(maar niet 36…Txe2+? 37.Dxe2 Dxf5 38.De7+ Kh6 39.Te6 en wit wint) 37.Pf4 Dxf5 en alle kansen zijn aan zwart. Maar Karjakin zag het gevaar niet en hij besloot zijn toren te centraliseren.

34…The8? 35.f5!

Dreigt 36.Pf2 met damewinst. Zwart heeft een gedwongen antwoord.

35…gxf5 36.Pf2 Dg6 37.exf5 Txe2

Want na 37…Df7 38.Txe7 Txe7

39.Txe7 Dxe7 40.Dxh5 heeft wit een gezonde pluspion.

Het paard dat eerst alleen maar de pion op d3 verdedigde, gaat nu actief meedoen aan de aanval.

43…Pxd3

Zwart heeft nauwelijks keus. Na 43…The8 is 44.h5+! beslissend, 44…Kxh5 45.Dh7+ is spoedig

mat en ook 44…Kh6 45.Df7! is onspeelbaar.

44.Dg4+ Kh6

Niet beter is 44…Kf7 45.Pxd6+ Ke7 46.Dg7+ Kxd6 47.Dxf6+ en 48.Dxh8.

45.Pxd6

Dreigt zowel 46.Pf7+ als 46.Pf5+.

45…Tf8 46.Pf5+ Txf5 47.Dxf5 Pe5 -+-+-tr-+ +-+-+-+-zp-+-zp-mk zp-zp-snQ+P+Pzp-+-zP +P+-+-zP-+-+-+K+ +-+-+-+-

Materieel gezien staat wit huizenhoog gewonnen, maar door die enge vrijpion op d4 wordt het nog heel spannend.

48.De6 d3 49.Dxb6 Tf7

De toren moet eerst naar d7 en dan pas kan zwart gaan lopen met zijn d-pion. Meteen 49… d2? faalt op 50.Dd6! met dubbelaanval op f8 en d2.

50.Dxa5 Td7 51.Dd2+ Kg7

52.a5! Pc6 53.a6 Kf7 54.h5!

Op subtiele wijze wordt zwart uitgetikt door die verre vrijpionnen.

54…Pb4 55.h6 Kg6

Niet 55…Pxa6 56.h7 Kg7 57. De3! d2 (of 57…Kxh7 58.De4+ Kh6 59.Dh4+ Kg7 60.Dg4+ en de toren op d7 valt) 58.De8! en wit wint.

56.Df4!

Dreigt weer Dg4+, zodat zwart geen tijd heeft voor …d3-d2. Het slot is adembenemend.

56…Td4 57.h7! Txf4

Of 57…Kxh7 58.Dc7+! Kg6 59.a7 d2 60.a8D en wit komt als eerste.

58.h8D d2 59.De8+ Kh6

60.Dh8+ Kg6 61.De8+ Kh6

62.De2 Td4 63.a7 Het klopt allemaal als een bus. Zodra de witte a-pion tegen de zwarte d-pion is geruild, wint wit door overmacht.

63…d1D 64.Dxd1 Txd1 65. a8D Td2+ 66.Kf3 Td3+ 67.Kf4 Txh3 68.Kf5 en Karjakin gaf zich gewonnen. Toegegeven, 34…The8 was niet handig maar de manier waarop Giri hiervan profiteerde was echt indrukwekkend!

Overwinningen op Harikrisha en Safarli brachten Giri al na vijf rondes op plus drie, maar ondanks een paar veelbelovende stellingen bleef het bij deze drie winstpunten. Een knullige nederlaag in de laatste ronde zorgde toch weer voor een wat katterig gevoel. Uiteindelijk 5½ uit 9 voor onze man en een mooie derde plaats, maar het gevoel dat er zoveel meer had ingezeten overheerst.

Het toernooi werd gewonnen door Shak Mamedyarov, de nummer één van Azerbeidzjan. Hij scoorde 6 uit 9, evenveel als Fabiano Caruana maar de snelschaakbarrage om de eerste plaats was een prooi voor Mamedyarov. Aanvankelijk leek het er helemaal niet op dat Mamedyarov een serieuze kandidaat was voor de eindzege. Hij begon moeizaam met 3 uit 6 en het was ploeteren in iedere partij. Maar zijn eindsprint was fenomenaal: 3 uit 3 met onder andere overwinningen op Caruana en Giri. De laatste jaren heeft Giri zich ontpopt als een heel lastige tegenstander voor Mamedyarov en eigenlijk hield niemand er rekening mee dat Giri juist deze partij zou verliezen. De opening leek ook volmaakt onschuldig. Mamedyarov deed geen enkele poging om voordeel te halen en zette gewoon een tam boerenkool-systeempje op het bord. Maar ineens voelde Giri toch een pijntje, een pijntje werd een zwakke pion, en dat veranderde weer in een beroerd toreneindspel. Bah, echt een heel vervelende partij om te verliezen.

Mamedyarov-Giri, 9e ronde

Stelling na 14.Lxc5

Hier had Giri op b2 kunnen nemen. Dat ziet er gevaarlijk uit, maar na 14…Dxb2 15.Lxe7 Tfb8 16.Ld6 Te8 17.Tb1 Dxc3 18.Txb7 beschikt zwart over 18…Dc6!. Een andere mogelijkheid is 14…Dxb2 15.Tb1 Dxc3 16.Tc1 Db2 17.Tb1 Dc3 met remise door zetherhaling. De verhalen dat Giri meer wilde en daarom deze variant uit de weg ging, weiger ik te geloven. Zoals het gaat belandt hij binnen de kortste keren in een onaangenaam eindspel waarin alleen wit kansen heeft.

De pion op a6 is niet meer te houden. De enige vraag is nu: kan zwart het resterende toreneindspel remise houden?

29…d4 30.cxd4 exd4 31.Lxa6 Txa6 32.Txa6 Lxa6 33.Txa6

14…Dxd1 15.Tfxd1 Tfe8 16.Txa5 Mamedyarov zal heel tevreden zijn geweest met het resultaat van de opening: zijn stukken zijn actiever dan die van zwart, en de zwarte a-pion vormt een mooi doelwit.

16…a6 17.Pe5 Tad8 18.Lb6 Tb8 19.La7 Tbd8 20.Lb6 Tb8 21.Ld4 e6 22.e3

Om met Lg2-f1 de pion op a6 onder vuur te nemen.

22…Ted8 23.Lb6 Tdc8 24.La7

Ta8 25.Ld4 Tc7 26.Tda1 Pd7

Op het eerste gezicht lijkt het actieve 26…Pe4 een betere poging, maar na 27.Pd3! houdt wit controle.

27.Pxd7 Txd7 28.Lf1 e5 29. Lc5

Door het dreigende schaak op a8 heeft zwart geen tijd om op e3 te nemen. Zwart moet dus een gaatje maken, en misschien was 33…h5 beter dan wat Giri speelt.

33…f5 34.exd4 Lxd4 35.b4 Lxc5 36.bxc5 Td1+ 37.Kg2 Tc1 38.Tc6 -+-+-+k+ +-+-+-+p -+R+-+p+ +-zP-+p+-

Typisch zo’n toreneindspel dat net wel of net niet gewonnen is. Giri, toch niet de slechtste verdediger, wordt vrij geruisloos weggeschoven.

Vreugde bij het Azerbeidzjaanse thuispubliek, een grafstemming in het Nederlandse kamp.

(Foto: Alina l'Ami)

Erik Hoeksema

Viktor Kortchnoi een wondergrijsaard

In zijn boek Paniek der onschuld introduceert Harry Mulisch het begrip ‘wondergrijsaard’. Je kunt het zien als de tegenpool van het wonderkind: iemand die op hoge leeftijd zijn gaves ten volle weet te etaleren. Viktor Kortchnoi was zo’n wondergrijsaard. Op 70-jarige leeftijd wist hij het jaarlijkse toernooi in Biel te winnen voor Gelfand en Svidler. Negen jaar later versloeg hij in Gibraltar Caruana die toen al tegen de absolute wereldtop aanzat. Die ongekende kracht op hoge leeftijd hing samen met het feit dat Kortchnoi pas op zijn sterkst was toen hij tegen de vijftig liep.

Tal was als een komeet naar de hoogste top geschoten, terwijl Spasski bekend stond om zijn langzame groei naar het wereldkampioenschap. Kortchnoi was 5 jaar ouder dan zij; op het moment dat hij voor de eerste maal uitdager werd, waren de andere twee wereldkampioenen allang over hun hoogtepunt heen. Het leek alsof hij een inhaalslag wilde maken: Petrosjan,Tal en Spasski mochten dan meer natuurlijk talent hebben, hij wilde aantonen dat ook met noeste arbeid grandioze resultaten konden worden bereikt. Uiteindelijk speelde hij 3 matches tegen Karpov om de hoogste titel. (Hierbij tel ik ook hun match uit 1974 mee die, nadat Fischer zich had teruggetrokken, als WK-match kon gelden). In totaal speelden Karpov en Kortchnoi 104 partijen tegen elkaar. Hoewel de totaalscore duidelijk in Karpovs voordeel uitviel, gold dat niet voor hun eerste twee matches. In Moskou 1974 en Baguio 1978 stond het na 56 matchpartijen slechts +2 voor Karpov; Kortchnoi had bijna gelijk op gespeeld tegen hem. Het wettigt de stelling dat Kortchnoi de sterkste speler was die nooit wereldkampioen werd. Kortchnoi had niet de gewoonte om een

blad voor de mond te nemen. Na een nederlaag kon hij behoorlijk vilein zijn. Nadat hij in Moskou van Karpov had verloren liet hij zich in denigrerende termen uit over zijn tegenstander. In de vroegere Sovjet-Unie was zulke openhartigheid een hachelijke zaak. Er werd een perscampagne tegen Kortchnoi in gang gezet. Steeds had hij als schaakcoryfee een geprivilegieerd leven gehad; nu werd hij door de Sovjetautoriteiten tegengewerkt. Kortchnoi besloot een rigoreuze stap te zetten; hij vroeg politiek asiel aan, nadat hij in 1976 samen met Tony Miles het IBM-toernooi had gewonnen. Het was geen onbezonnen actie, maar een beslissing waar hij lang over moet hebben nagedacht. Zo ging hij te rade bij de bekende slavist en schrijver Karel van het Reve die hem enkele welgemeende adviezen gaf. Later zei Van het Reve dat hij niet geweten had wat Kortchnoi zou gaan doen. In dit opzicht hield Kortchnoi veel voor zichzelf: hij had zijn gedragslijn uitgestippeld, maar wilde anderen daar niet deelgenoot van maken. Tussentijds mocht er niets mis gaan.

Voor het Nederlandse schaak had Kortchnoi’s defectie een heilzaam effect. Hij trainde ons Olympiade team en later in het jaar speelde hij een vriendschappelijke match tegen mij in Leeuwarden. Een half jaar later deed Kortchnoi mee aan het NK dat hij met overmacht won. Hij ging voor Volmac-Rotterdam spelen, hij aan het eerste, ik aan het tweede bord. Maar Kortchnoi bleef niet lang hangen in ons land: hij vestigde zich in Zwitserland. Daar kon hij de rust vinden om de heroïsche strijd tegen het Sovjetimperium te beginnen. En ze maakten het hem bepaald niet gemakkelijk. Het Sportcomité bracht een effectieve toernooiboycot op gang: waar Kortchnoi speelde, kwamen geen spelers uit de Sovjet-Unie. Maar ze konden niet verhinderen dat Kortchnoi zich succesvol door de Kandidatenmatches heenwerkte. Hij versloeg achtereenvolgens Petrosjan, Poloegajevski en Spasski. De WK-match tegen Karpov vond in Baguio plaats.

Als je op die match terugkijkt, valt op dat hij door een groot aantal hilariteiten omgeven was. Zo had je de fameuze yoghurt controverse. In een sfeer van wederzijdse protesten had Kortchnoi’s secondant Keene geprotesteerd tegen het bekertje yoghurt dat iedere ronde aan Karpov gebracht werd: door de kleur van de yoghurt kon er een geheime code worden aangegeven. Aan de manier waarop het protest verwoord was, bleek dat het voor Keene niet meer dan een grap was. Maar er moest wel serieus over gepraat worden door de jury. Uiteindelijk besloot hoofdwedstrijdleider Lothar Schmid dat alleen yoghurtjes met een violette kleur aan Karpov gegeven mochten worden. Nu

moet gezegd worden dat de yoghurt controverse door Kortchnoi evenmin serieus genomen werd. Wel voelde hij zich in zijn concentratie gestoord door de Russische parapsycholoog Zoekhar die tijdens elke ronde in een vrijwel lege zaal ononderbroken naar het podium zat te staren. Karpov zelf zei dat Zoekhar in Baguio aanwezig was om er voor te zorgen dat hij goed sliep. De omgekeerde wereld! De man die verondersteld werd om de tegenstander te hypnotiseren zou er in werkelijkheid zijn om de eigen speler in slaap te sussen. In zijn boek Antischaak vertelt Kortchnoi hoe hij uiteindelijk Zoekhar wist af te schrikken: de twee goeroes van de Amanda Marga-sekte die Kortchnoi in Baguio bijstonden hadden hem een bezweringsformule in het Sanskriet geleerd. Als je hem uitsprak zou een vijand verdreven kunnen worden. Kortchnoi besluit het uit te proberen, wanneer hij Zoekhar voor de 21ste partij ontmoet. In zijn woorden: “Terwijl ik hem recht in de ogen keek, sprak ik die enkele woorden in het Sanskriet uit. Hij stopte, bedekte zijn gezicht met zijn armen en liep weg”. Dit relaas is absoluut verbluffend. Het is tekenend voor Kortchnoi dat hij in zulke dingen geloofde, zoals hij ook later via een medium een partij tegen de geest van Maroczy zou spelen. Mij lijkt Zoekhars reactie volkomen begrijpelijk. Wie zou er niet vreselijk schrikken, als iemand met wie je de moedertaal deelde ineens onverklaarbare klanken uitstiet? Kortchnoi was 67 jaar actief als wedstrijdschaker. Er staan meer dan 5000 partijen van hem in de database, waarbij ook blitz-, rapid- en simultaanpartijen zijn meegeteld. Er moeten echter partijen zijn, zoals uit de Nederlandse competitie, die de database niet gehaald hebben. Het lijkt safe om te veronderstellen dat hij meer dan 4000 wedstrijdpartijen heeft gespeeld. Het is een record dat hoogstwaarschijnlijk nooit geëvenaard zal worden. Kortchnoi was ruim twintig jaar ouder dan ik. Toch speelden we 71 klassieke partijen tegen elkaar; alleen tegen Karpov en Ljubojevic heb ik er meer gespeeld. Aanvankelijk had hij een enorme score opgebouwd die ik uiteindelijk tot een draaglijke minusscore wist om te buigen. We speelden vier matches tegen elkaar, drie in Nederland en één niet ver over de grens: in Brussel 1991 wist ik hem in de kwartfinale van de Kandidatenmatches te verslaan. De eerste match in Leeuwarden won hij overtuigend, de andere twee, in Hilversum en Almelo, eindigden in gelijkspel. De sfeer tussen ons was vrijwel altijd goed. In een twitterbericht na Kortchnoi’s dood noemde Nigel Short hem een “cantankerous old git” (humeurige oude zak, red.). Tijdens de post mortem kon Kortchnoi zijn tegenstanders

inderdaad op de meest bizarre manier beledigen. Hoe anders was het 44 jaar geleden, toen we voor het eerst tegen elkaar speelden, in het IBM-toernooi in Amsterdam. Het was een hectisch tijdnoodduel geweest dat in remise uitmondde, nadat we om beurten de winst gemist hadden. Tijdens de post mortem was Kortchnoi de hoffelijkheid zelve en hij deed allerlei leerzame suggesties. Op een gegeven moment stelde hij een scherpe zet voor en merkte op: “Waarom heb je dit niet gespeeld? Dat is je stijl!”. Ook later was het steeds de moeite waard om met hem te analyseren. Hij was altijd echt geïnteresseerd in de geheimen van de stelling en het ontbrak hem bepaald niet aan zelfkritiek. Hij toonde zich ook zeer geïnteresseerd als ik hem eindspelstudies liet zien. Tijdens de match in Almelo in 2006 gaf hij me twee boeken over eindspelstudies cadeau. Iemand had ze aan hem geschonken, maar hij vond dat ze bij mij in betere handen waren.

Kortchnoi was niet altijd een gemakkelijke tegenstander. Hij kon achter het bord, vooral door zijn motoriek, een extra spanning opbouwen waar ik niet altijd tegenkon. Het is voorgekomen dat ik me excuseerde voor de post mortem; de partij zelf had me tezeer uitgeput. Soms was de communicatie met Kortchnoi achter het bord lastig vanwege zijn doofheid. In Londen 1984 had ik halverwege het toernooi mijn enkel gebroken. Met mijn been in het gips trad ik tegen Kortchnoi aan. In het

vroege middenspel voelde ik een onaangename pijn opkomen. Gelukkig had ik duidelijk stellingsvoordeel, zodat ik remise kon aanbieden. Kortchnoi reageerde niet en deed een tegenzet. Ik was ervan overtuigd dat hij me niet gehoord had en boog me naar hem over met de woorden: ”Viktor, heb je mijn remiseaanbod gehoord?”. Hij antwoordde gevat: ”Nee, maar is het nog steeds geldig?”. Dat beaamde ik en we schudden elkaar de hand.

Een kwarteeuw later speelde ik in het vierde Staunton Memorial voor het laatst tegen hem, opnieuw in Londen. Ik kreeg groot voordeel en bovendien zat hij in vreselijlke tijdnood. Ik was echter beducht voor die extra spanning en bood remise aan. Zonder antwoorden deed hij a tempo zijn tegenzet. Wat kon ik doen? Ik vond het onethisch om hem aan te spreken; hij had eenvoudigweg te weinig tijd. We speelden verder. Ondanks zijn hoge leeftijd behandelde Kortchnoi de tijdnoodfase ongelooflijk goed en ik ging ten onder. Het gaf een knauw, maar het bracht mijn toernooioverwinning uiteindelijk niet in gevaar. Tijdens het slotdiner sprak ik hem erover aan. Nee, hij had mijn remiseaanbod niet gehoord; wel wilde hij weten waarom ik het niet opnieuw had aangeboden. Ik legde het uit. Hij toonde zich verguld. Later hoorde ik van Hans Bohm dat Kortchnoi mijn gedrag uitbundig geprezen had als een staaltje van ouderwets ‘sportsmanship’. Op dat moment besefte ik dat ik een oude man intens gelukkig had gemaakt.

Timman

Kortchnoi tegen aartsrivaal Karpov (Foto: MEC)

Kortchnoi voorafgaande aan een partij tegen Ree (Foto: MEC)

Schaakclubs op bijzondere locaties

Van bioscoop tot melkfabriek

Hoewel de meeste Nederlandse schaakverenigingen in ‘gewone’ wijkcentra, scholen, kerkgebouwen of horecagelegenheden spelen, zijn er diverse clubs met een bijzondere accommodatie. Zoals een voormalige melkfabriek, een gemoderniseerde bioscoop of een fraaie Jugendstil-villa.

Er valt genoeg te vertellen over de onderkomens van de circa 450 schaakverenigingen in Nederland. Een bekende, aansprekende locatie is Café Batavia 1920 aan de Prins Hendrikkade in Amsterdam, waar FischerZ op maandag zijn clubavond heeft. Of neem het roemruchte Nationaal Schaakgebouw in Den Haag, al sinds 1927 de thuisbasis van DD. Maar er zijn tal van opvallende speellokalen die bij de doorsnee schaker veel minder bekend zijn. Zes komen er in dit deel aan de orde, zonder dat we de pretentie hebben volledig te zijn.

Twee locaties

Voor de circa dertig leden van schaakvereniging Zaltbommel Zuilichem Combinatie is het even goed opletten als het schema van de interne competitie op de website staat. Want ZZ Combinatie speelt al sinds 1992 op twee locaties: de ene maandagavond in Chinees-Indisch restaurant Quo Ching in Zaltbommel, de volgende week in café ’t Trefpunt in Nieuwaal. Dit kleine dorp aan de Waal ligt ongeveer halverwege Zuilichem en Zaltbommel.

Nu komt het wel vaker voor dat verenigin gen hun interne competitie en externe partijen op verschillende locaties afwerken maar een interne competitie in twee verschillende steden of dorpen is toch wel bijzonder, al speelt ook Degoschalm (Drechtlanden) zijn interne competitie afwisselend in Westwoud en Venhuizen.

“De reden voor twee speellokalen is dat ZZ Combinatie een fusieclub is van Zaltbommel en Zuilichem,” zegt vicevoorzitter Wim van Riessen. Hij is al sinds 1973 lid van Zuilichem en vanaf 1992 nauw betrokken bij ZZ Combinatie. “Bij de fusie hebben de leden in meerderheid besloten afwisselend in beide plaatsen te spelen. Dat is hierna nooit meer een discussiepunt geweest. Overigens spelen we onze externe wedstrijden (ZZ Combinatie komt met twee achttallen, twee viertallen en een jeugdteam uit in de Stichts Gooise Schaakbond, BS) altijd in Nieuwaal. Ook ons

jaarlijks snelschaakkampioenschap wordt hier gehouden.”

Van Riessen vervolgt: “Zowel in Zaltbommel als Nieuwaal hebben we een prima zaal tot onze beschikking. Op beide locaties zijn voldoende stukken, borden en klokken.

Bovendien hoeven we nergens zaalhuur te betalen, waardoor we de contributie al jaren laag kunnen houden.”

Volgens de vicevoorzitter komt het elk seizoen slechts sporadisch voor dat een ZZC-lid op maandagavond naar de verkeerde locatie gaat. “Als hij dan de wedstrijdleider belt, dan wacht de tegenstander wel even; beide speellokalen liggen met de auto hooguit tien minuten rijden van elkaar af.’’

Het tekent volgens Van Riessen de gemoedelijke sfeer bij de club.

Spelen in een oude melkfabriek

Ook de kleine Hilversumse schaakvereniging PION/VOGA (Vereniging voor Ontspanning van Gemeente Ambtenaren), die zo’n vijftien senioren telt, speelt op een bijzondere locatie: de voormalige ontvangsthal van De Melkfabriek aan de Larenseweg. Deze melkfabriek was van 1957 tot 2005 in gebruik: eerst door de Verenigde Gooise Melkbedrijven (VGM), later door Campina. Na de sluiting kreeg het gemeentelijk monument een tweede leven. Er bevinden zich inmiddels woonappartementen, startende bedrijven en ook basisschool De Avonturijn op het uitgebreide fabrieksterrein. De school is gevestigd in de Melkontvangsthal en is dus gastheer van PION/VOGA.

“We spelen hier nu zo’n drie jaar,” weet Jan Lebbink, oud-secretaris en voormalig penningmeester. “Het is een grote, avontuurlijke ruimte met hoge plafonds. Je voelt hier de bijzondere geschiedenis. Ook bezoekende schakers zijn doorgaans onder de indruk.”

Ook PION/VOGA hoeft geen zaalhuur te

betalen. “Dat komt door onze goede banden met de basisschool. Een van onze leden heeft jarenlang schaaklessen gegeven op De Avonturijn. Toen wij enkele jaren geleden naar een nieuwe accommodatie wilden verhuizen, heeft het schoolbestuur ons ruimhartig geholpen. Daarom vinden wij het ook niet erg als er af en toe een clubavond uitvalt vanwege een ouderavond of andere schoolactiviteit.”

Bioscoop Cinecitta

Van een heel andere orde is de nieuwe thuis basis van De Stukkenjagers in Tilburg. Deze grote, sterke club speelt met drie teams in de KNSB-competitie en eveneens met drie teams in de regionale competitie van de Noord Brabantse Schaakbond (NBSB).

De Tilburgse schakers spelen sinds oktober 2015 in de geheel gemoderniseerde bioscoop Cinecitta aan de Willem II straat. Eigenlijk dekt de term bioscoop de lading niet hele maal, want in het complex bevinden zich naast drie moderne filmzalen ook een restau rant, een grand café en een multifunctionele expositieruimte (Ruimte X). Cinecitta is een rijksmonument uit 1876 dat tussen mei 2012 en eind 2014 is gemoderniseerd. “Het is een prachtige locatie,” vertelt wedstrijdleider César Becx die al sinds 1976 lid is van De Stukkenjagers. “De Tilburgse ondernemer Paul Vermee en zijn vrouw Nettie Verhagen hebben deze ingrijpende verbouwing uit eigen middelen betaald. Wij spelen elke woensdagavond in Ruimte X.

eerste verdieping.”

Volgens Becx heeft De Stukkenjagers het geluk dat Paul Vermee al 25 jaar enthousiast clublid is. “Hij heeft de club zeer gastvrij Ruimte X als vaste speelzaal aangeboden waarvoor we dus geen huur hoeven te betalen. Dat scheelt ons jaarlijks zo’n 2500 euro ten opzichte van onze vorige locatie.

vinden in de binnenstad van Tilburg? Ach, het is een kwestie van oren en ogen openhouden en een beetje geluk hebben: op het juiste moment de juiste mensen tegenkomen zoals Paul en Nettie.”

Dat was vroeger een apart veilinggebouw en later een expositieruimte voor kunstenaars maar is na de heropening via een glazen doorgang verbonden met Cinecitta. Deze ruimte is groot genoeg om ongeveer tachtig schakers te huisvesten. Dat is voldo-

Met dat geld kunnen we weer leuke dingen doen. Zo hebben we hier onlangs een schaakmiddag gehouden voor Syrische vluchtelingen en houden we in de zomer rapidinstuifavonden. Ook staat er overdagschaak op stapel.”

Becx vervolgt: “Positieve reacties komen niet alleen van de eigen leden maar ook van bezoekende schaakverenigingen. Laatst vroeg iemand mij: hoe slagen jullie er toch steeds weer in om van die mooie locaties te

Schaken tussen de boeken Schaakclub Spijkenisse speelt al bijna vier jaar in De Boekenberg. Deze opvallende openbare bibliotheek in het centrum werd op 24 oktober 2012 geopend. De 26 meter hoge piramide met diverse ‘boekenetages’ en glazen buitenwand is het veelgeprezen ontwerp van Wimy Maas van architectenbureau MVRDV. Naast het openbare gedeelte voor de bezoekers bevinden zich in De Boekenberg nog het MilieuHuis, een filmzaal annex auditorium, vergaderzalen en een aparte ruimte voor schaakclub Spijkenisse. “Wij zijn erg tevreden over onze nieuwe speellocatie,” vertelt Kees Hamelink, als huismeester al zo’n dertig jaar bij de schaakvereniging betrokken. “Niet alleen vanwege het fraaie ontwerp maar ook vanwege het comfort. We hebben een goede, natuurlijke scheiding tussen de speelzaal en de bar.” Spijkenisse kan niet alleen tijdens de clubavond op vrijdagavond in De Boekenberg terecht maar ook op maandagavond, dinsdagmiddag en -avond en op zaterdag, als het eerste team (2e klasse KNSB) er zijn thuiswedstrijden afwerkt.

Op vrijdag komen er, zowel bij de jeugd als de senioren, zo’n vijftig à zestig schakers naar de fraaie bibliotheek. “We hebben hier circa 150 vierkante meter die we kunnen

De Boekenberg speellocatie Spijkenisse

De Stukkenjagers in Cinecitta

uitbreiden met nog eens 150 m2,” verduidelijkt de vader van Desiree Hamelink. “Dat is handig als we het jaarlijkse J. de Kluyver jeugdschaaktoernooi organiseren (de eerstvolgende editie is op 25 maart 2017, BS) en het open kampioenschap van Spijkenisse dat op 19 november begint. Nieuw dit jaar in De Boekenberg is het persoonlijk kampioenschap van de Rotterdamse Schaakbond (10-20 augustus) en een damesvierkamp op 14-15 oktober. Dit laatste evenement gebeurt in nauwe samenwerking met de Stichting Integratieschaak ter bevordering van het damesschaken. Het voordeel ten opzichte van de vorige locatie is dat de zaalhuur ongeveer gelijk is gebleven maar dat wij vaker over deze ruimte kunnen beschikken. Daarnaast mogen we de bar in eigen beheer gebruiken.”

Op zolder van het oude raadhuis

Het is al vanaf de buitenkant duidelijk dat schaakvereniging Denk en Zet in Scherpenisse (Zeeland) op de zolder van het oude raadhuis een sfeervolle locatie heeft voor de clubavond op vrijdagavond. “Het gebouw aan de Hoge Markt dateert uit 1594,” vertelt voorzitter Peter van de Breevaart. “Dat kunnen we goed merken op avonden met regen en harde wind. Dan kraken en piepen de balken naar hartenlust en dat geeft toch wel extra sfeer.”

Denk en Zet werd opgericht op 19 oktober 1983 om ook op het eiland Tholen een schaakclub te hebben. Aanvankelijk had de club zijn thuisbasis in Sint-Maartensdijk en speelde in de Noord Brabantse Schaakbond. Van de Breevaart: “Na de voltooiing van de Oesterdam in 1989, de verbinding tussen Tholen en Zuid-Beveland, werd de rest van

Luxe villa

Ruim driehonderd kilometer naar het noordwesten ligt Usquert. Het rustieke dorp, in het Hogeland van Groningen, staat bekend om zijn fraaie villa’s in het ontwerp van vooral Jugendstil, Art Deco en Amsterdamse School.

Het waren vooral rijke boeren die deze villa’s rond 1900 lieten bouwen om te rentenieren. Een fraai voorbeeld is Villa Langeheerd (Jugendstil) uit 1909. Hier zetelt sinds 2010 SchaakClub En Passant Usquert (kortweg ScepU). Het gebouw is inmiddels eigendom van particulieren, na van 1962 tot 1999 te hebben gediend als gezinsvervangend tehuis. “Momenteel wordt de villa zo’n driemaal per maand gebruikt,” zegt voorzitter Erwin Kok. “Niet alleen door onze schaakclub maar ook voor filmvoorstellingen, lezingen en muziek.”

Zelf houdt de vereniging voor de senioren elke drie weken een clubavond onder de titel

‘De Slag om Usquert’. De Groningse schakers spelen dan twee partijen met 45 minuten bedenktijd.

Zeeland beter bereikbaar. Daarop hebben we besloten ons aan te sluiten bij de Zeeuwse Schaakbond. In datzelfde jaar volgde ook de verhuizing naar het oude raadhuis van Scherpenisse.” Naast Denk en Zet maken ook een plaatselijk kloveniersgilde en een restaurant gebruik van het gebouw in maniëristische stijl.

Van de Breevaart vervolgt: “Als hier op zo’n zestien borden wordt geschaakt, dan is deze zaal behoorlijk vol. Dat geldt zeker als onze drie teams een thuiswedstrijd hebben.”

Denk en Zet telt zo’n 25 jeugdleden en 22 senioren. De club uit Scherpenisse speelt met drie viertallen in de regionale Zeeuwse competitie. Samen met Zierikzee heeft men een combinatieteam in de promotieklasse. “Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan heeft Herman Grooten hier in 2008 een

“En Passant Usquert is begonnen als jeugdvereniging omdat er voor kinderen nog geen schaakclub was,” vertelt Kok. “Wel gaven diverse ouders en trainers al vele jaren schaaklessen in groep zeven van de plaatselijke basisschool. Deze ouders en schakers besloten daarop Schaakclub En Passant Usquert op te richten.” Sinds 2012 speelt de club ook mee in de regionale competitie van de NOSBO, de Noordelijke Schaakbond. Het achttal promoveerde vanuit de derde naar de eerste klasse, maar is het afgelopen seizoen weer gedegradeerd. De jeugdafdeling is na een stormachtige start met twintig leden, waarin ScepU onder andere meedeed aan het Nederlandse kampioenschap voor jeugdteams, helaas dusdanig teruggelopen dat zij inmiddels is opgeheven. “Onze tegenstanders zijn altijd erg onder de indruk van Villa Langeheerd. Men spreekt hier in Groningen wel over het schaakkasteel en dat is toch een

In deze Voorloper:

Jessie Mang

‘Nieuwe tegenstanders’

‘Geniet van schoonheid in spel’

‘Was zenuwachtig voor kampioenschap’

‘leert van sterke spelers’

Jeugdkatern Schaakmagazine

Zij is 12 jaar. Bij het NK E in Waalwijk in 2014 werd ze derde. Op het NK D in Rijswijk werd ze vorig jaar kampioen en dit jaar vierde. Bij het NK C in Rotterdam in 2015 werd ze zevende. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van … Jessie Mang.

Jessie Mang

‘Schaken is èchte hersentraining!’

Toen ze acht jaar oud was zag ze op vakantie in Engeland een schaakbord. “Dat vond ik interessant en ik vroeg wat dat was. Dus leerde mijn vader me de spelregels. Ook speelden we partijtjes.” Ze ging naar de club, sv Almere, en kreeg les van Ron Bruins. “Eerst les, daarna spelen. Vaak spelletjes als met paarden pionnen eten, omdat we nog niet alle regels kenden. Thuis maakten we de resterende opgaven uit het werkboek dat de meester nakeek. We kregen duidelijke uitleg en als je iets niet wist kon je het vragen.

Aan het eind van het seizoen deden we proefexamen en examen.” Ze haalde het diploma stap 1 en won de C-groep. “Mijn eerste toernooi was het GP-toernooi van VAS in Amsterdam. Dat was best spannend! In de laatste groep won ik alle partijen op één na. Als tweede mocht ik bij het volgende toernooi een groep

hoger. Er waren veel nieuwe kinderen en het was gezellig.” Ze speelde heel wat SGA GP-toernooien. “Met het E-team van Almere plaatsten we ons voor het NK! Daarvoor hebben we nog extra geoefend en we hadden een leuk team!” Het NK E was best officieel met een klok en noteren. De eerste dag speelde ik heel goed en won er vier! De tweede dag was zwaarder, maar ik verraste mezelf met de derde plaats! Leuk was om tegen nieuwe tegenstanders te spelen, die soms best sterk waren. In plaats van à tempo te spelen moest je soms goed nadenken voor je je zet deed. Als je een uur op de volgende partij moest wachten duurde dat wel lang.” Samen met een clubgenoot nam ze les van Zhaoqin Peng. “Ze laat partijen van grootmeesters zien en legt die uit. Net als onze eigen partijen. Ze is streng en dat vind ik fijn. Ook ben ik nieuwe openingen

gaan proberen.” Vorig jaar bij het NK D speelde Jessie sterk en werd kampioen! “De laatste ronde was ik best zenuwachtig en kwam in de problemen. Maar die wist ik op te lossen!” Voor het EK vloog ze naar Kroatië. “Dat was best spannend, zonder mijn ouders. Het was gezellig alleen mijn kansen heb ik niet zo goed benut.” Ze verhuisden en ging bij Moira-Domtoren spelen. Dat is vrijdagavond en dat is fijn in verband met school. Ook is het leuk tegen sterke senioren te spelen.” Met het C-team van Almere speelde ze jeugdclubcompetitie in Den Bosch. “Ik vond het leuk en van de sterke tegenstand heb ik veel geleerd!” Ron Bruins: “Ze is serieus, snel van begrip en geniet van de schoonheid van het spel.” Jessie: “Ik vind het fijn om in alle rust lekker na te denken. Proberen jezelf te verbeteren. Schaken is èchte hersentraining!”

Piet Peelen

Foto: Zhaoqin Peng

En Passant Usquert schaakt in Villa Langeheerd

Denk en Zet schaakt in Raadhuis Scherpenisse

Geboortedatum: Uit: School:

Leukste schoolvak: Hobby’s:

Schaken geleerd van: Club:

Wat wil je worden: Lievelingseten:

12-03-2004

Bilthoven

Van Dijckschool geschiedenis, lezen tennis, piano, zwemmen vader

sv Almere, Moira Domtoren dokter pizza, andijvie

Partijen van Jessie

Martijn van Nimwegen-Jessie

Groningen 2015

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4

4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 g6 6.f3 Lg7 7.

Le3 0–0 8.Dd2 Pc6 9.0–0–0 Pxd4

10.Lxd4 Le6 11.g4 Da5 12.a3 Tfc8 13.h4 Tab8 14.h5 b5 15.Dg5

Goed idee dat grootmeester Lau ook speelde, maar pas na 15. hxg6 hxg6. Nu kan Jessie de dame wegjagen.

15...h6! 16.Dd2 g5 Een logische zet die de zwarte koningsvleugel dicht maakt. Wit kan nu dames ruilen na 17.Pd5! en daarom was aanvallen met 16... b4! het beste. 17.Tg1? b4! 18.Pd5 Een mooie variant is 18.Pb1 Lb3

19.Ld3 Da4 20.axb4 Pd5 21.Lxg7 Pxb4! 22.Pa3 Lxc2 23.Lxc2 Dxa3 24.bxa3 Pa2 mat.

18...Lxd5 19.Lxf6

19.exd5 Da4 20.Kb1 bxa3 21.b3 Txb3+ 22.cxb3 Dxb3+ 23.Ka1 Pe4

24.fxe4 Lxd4+ 25.Dxd4 Tc2 en mat.

19...Lxf6 20.Dxd5

20...Lxb2+!

Een mooi offer dat de koningsstelling openmaakt. 21.Kxb2 bxa3+ 22.Kc1 Tc5 23.Da2 Tb2 24.Dxb2 axb2+ 25.Kxb2 Db4+ 26.Kc1 Ta5

27.c3 Dxc3+ 28.Kb1 Ta1 mat 0–1

Jessie-Nienke Loes van den Brink

NK D Rijswijk 2015

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5

4.d3 Pf6 5.0–0 0–0 6.c3 d6 7.Pbd2 Lg4 8.Te1 De7 9.h3 Lh5 10.Pf1 Tad8 11.Pg3 Lxf3

Een mooie variant van Peng: 11... Lg6 12.a4! om de sterke loper te houden. 12...a6 13.Lg5 h6 14.Ph4 Kh7 15.Pgf5 Lxf5 16.Pxf5 Dd7 17.Lxf6 gxf6 18.Dh5 wint. 12.Dxf3 h6? 13.Pf5 Dd7

-+-tr-trk+ zppzpq+pzp-+nzp-sn-zp +-vl-zpN+-+L+P+-+ +-zPP+Q+P PzP-+-zPP+ tR-vL-tR-mK-

14.Pxh6+

Peng: Nog sterker is 14.Lxh6! gebruik nieuw stuk 14…gxh6

15.Dg3+ Kh7 16.Dg7 mat. 14...Kh8 15.Lg5 Pg4 16.Pxg4

Tde8 17.Pf6! 1–0

Lorena Kalkman-Jessie

NK C Rotterdam 2015

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4

4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Le2 e6

7.Le3 Le7 8.Dd2 0–0 9.f4 a6

10.g4?! Pxd4 11.Dxd4 h6?

Reageer op een flankaanval met een tegenaanval in het centrum.

De witte koning staat niet zo fijn

na 11...e5 12.fxe5 Pxg4 13.Lxg4 Lxg4.

12.0–0–0 Dc7 13.Dd2

Dankzij …h6 kan wit de stelling openmaken met 13.g5 hxg5 14.fxg5.

13...e5 14.f5 b5 15.Lf3 Tb8

Directer 15...b4 16.Pd5 Pxd5 17. Dxd5 Lb7 18.Dd3 en het staat gelijk.

16.h4 b4 17.Pd5 Pxd5 18. exd5?!

Nu maakt zwart de stelling open. Beter 18.Dxd5 Lb7 19.Dd2 gevolgd door g4-g5.

18...b3! 19.axb3 Txb3 20.Kb1 Tb8 21.Ka2?! a5 22.Tb1 a4 23.Le2 Db7 24.g5?! hxg5?

De eigen koningsstelling openen is geen goed idee. Nu kan 25.f6!? Peng geeft het fraaie 24...Lxf5

25.gxh6 Lxc2 26.Dxc2 Db3+ 27. Dxb3 axb3+ 28.Ka3 Tb7 en wit gaat mat. Om dat eruit te halen moest 24.Dd3!. Juist dit soort aanvallen en tegenaanvallen zijn typerend voor Siciliaanse stellingen en maken het een spannende en moeilijke opening.

Mooi dat beide meiden daar niet bang voor zijn!

25.hxg5 Lxf5 26.Lf3 Tfc8

Meteen met f6 een vluchtveld voor de koning maken was noodzakelijk. 27.Dh2! f6 -trr+-+k+ +q+-vl-zp-+-zp-zp-+ +-+PzplzPp+-+-+-+ +-+-vLL+KzPP+-+-wQ +R+-+-+R

28.Lg4

Laat pion d5 zonder dekking en daardoor krijgt de zwarte koning een vluchtveld op e6!

Wit wint na 28.Dh8+ Kf7 29. Lh5+ g6 30.Dh7+ Ke8 31.Lxg6+ Lxg6 32.Dxg6+ Kd7 33.Df5+ Kd8

34.Th8+ Kc7 35.Th7.

28...Dxd5+ 29.Ka1 Lxg4 30.Dh8+

Jaagt de koning naar e6, maar daar staat hij veilig. In deze scherpe en spannende partij was nog alles mogelijk na 30.g6! Kf8

31.Dg2! Dg8 32.Dxg4.

30...Kf7 31.g6+ Ke6 32.Dxg7

Tf8 33.Th7 Tbe8 34.Tbh1 De4

35.Th8 Dxe3 36.Txf8 Txf8

37.Dh7 Lf5 38.Dg7 Lxc2 39. Th8 De1+ 0–1

Pas op pat!

Pascal Losekoot

Stel: je hebt een mooie partij gespeeld en je bent overtuigd van de overwinning. Je tegenstander geeft zijn laatste stuk weg, jij slaat het eraf maar ach... pat! Wie heeft het niet meegemaakt? -+r+-+-+ +-+-+-+R+-+-+-+ +-+-vLk+-zP-+-zP-zp +-+-+-+P -+-+-+L+ +-+-+-+K

De partij lijkt al voorbij te zijn, maar zwart heeft nog één truc.

1...Tc1+ 2.Kh2 Th1+ 3.Kxh1 pat! Dat is wel balen. Wat had wit beter kunnen spelen? Ook in het eindspel moet je dus goed opletten. Kijk maar eens naar de volgende stelling: -+-+-+-+ +pvL-+-+-+-+k+-+ +P+-+-+-+-+-+pzp +-+-mK-zp-+-+-+P+ +-+-+-+-

1...h3! 2.Kxg3 hxg2 3.Kxg2

Wit speelde hier 1.Kf4? 1.Ke4 of 1.Kd4 zijn wel goed, want dan staat de koning niet voor de loper.

“Wat is het probleem?”, kan je je afvragen. Nou, de stelling is niet meer te winnen, omdat de witte koning niet kan naderen:

Opgaven

1. Zwart aan zet maakt remise -+-+-+-+ +-+-+-+-+-+-+-+ zpk+K+-+-+p+-+-+ +-zP-+-+-zP-+-+-+ +-+-+-+-

4. Wit aan zet, kan hij de partij nog redden? -+-+-+R+ +-tr-zp-+-+-zpK+-mk +-+P+-+P -+-+-+-vl +p+-+-+-+-+-tr-+ +-+-+-+-

Om extra op pat te letten zes opgaven met dit thema.

2. Wit aan zet maakt remise -+-+-+-+ +-+-+-mk-+-+-+-+ +-+-+-+-+-+-+-+ +-+-+n+K -+-+-+-zp +-+-tR-vl-

5. Wit aan zet, kan hij de partij nog redden?

3. Wit aan zet wint -+-+-+-+ zPp+-+-+-

Foto: Zhaoqin Peng

Pupillendag in Roosendaal

De Nationale Pupillendag werd dit jaar voor de zesde en laatste keer in Roosendaal gehouden. Volgend jaar vinden de Nederlandse Kampioenschappen in de jongste categorieën plaats in Meppel.

Yichen Han werd kampioen in de categorie F (tot en met 9 jaar) door al zijn partijen te winnen. Een grote verrassing was dit misschien niet, want eerder dit jaar was Yichen in Waalwijk al E-kampioen geworden! Manasvita Basa won bij de meisjes, zij verloor slechts een partij.

In de categorie G wonnen Polle van Arendonk en Wendy Huang, en in de H-categorie waren het Le Phong Nguyen en Aurelia Heukelom die er met de NK-titels vandoor gingen. De prijzen werden uitgereikt door grootmeester Benjamin Bok.

Alle uitslagen kunt u terugvinden via: www.nationalepupillendag.org

Van der Sterren - Kortchnoi

Wijk aan Zee 1984

1.e4 e6

Deze keer geen actuele partij maar een overwinning van de op 6 juni overleden Viktor Kortchnoi. De 'sterkste schaker die geen wereldkampioen werd' vroeg zoals bekend in 1976 in Amsterdam politiek asiel aan.

Hij werd met overmacht Nederlands Kampioen in 1977, maar werd uiteindelijk Zwitsers staatsburger. Hij bleef een band met Nederland houden en speelde vele jaren voor Volmac Rotterdam in de hoofdklasse.

Het Hoogovens schaaktoernooi schreef hij vier keer op zijn naam. In 1968 met 3 punten (!) voorsprong op Portisch, Tal en Hort; in 1971, in 1984 (gedeeld met Beljavski) en in 1987 (gedeeld met Short). In 1984 was een overwinning in de slotronde noodzakelijk om tot de gedeelde toernooiwinst te komen. Speelt u mee?

Alhoewel Kortchnoi van alles speelde tegen 1.e4 greep hij het vaakst naar de Franse Verdediging. 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6

De Klassieke Variant van het Frans. Kortchnoi geeft in zijn analyses in My Best Games (Olms, 2011) aan dat hij in de Winawer met 3...Lb4 in Wijk aan Zee 1978 van Van der Sterren een briljante partij had verloren. 4.Lg5 Le7 5.e5 Pfd7 6.Lxe7 Dxe7 7.f4 0–0 8.Pf3 c5 9.dxc5 Dxc5!?

Deze zet was in die tijd ongebruikelijk en door de zwartspeler speciaal voorbereid voor deze partij. De moderne aanpak is 9...Pc6 10.Ld3 f6. 10.Dd2

Zwart kent geen echte problemen na 10.Dd4 Pc6 11.Dxc5 Pxc5. Het staat ook gelijk na 10.Ld3 De3+ 11.Pe2 Pc6 12.Dd2 Dxd2+ 13.Kxd2. 10...Pb6

Kortchnoi geeft een uniek karakter aan de stelling. Hij wil 11.Ld3 met 11...Pc4 beantwoorden. 10... Pc6 11.0–0–0 Pb6 is vaak gespeeld - meestal via de volgorde 9.Dd2

Pc6 10.dxc5 Dxc5. 11.Pb5

Een ambitieuze zet. Het paard controleert het belangrijke veld d4, maar kan mogelijk ook springen naar d6 waarna de zwarte dame wordt afgesneden. Het nadeel van de paardzet is dat wit zijn ontwikkeling veronachtzaamt. 11.Dd4!? werd door de zwartspeler als voorzichtiger aangegeven. Nu het paard van d7 weg is moet zwart in ieder geval reageren. 11.0–0–0 Pc6 12.Kb1 Pc4 13.Lxc4 Dxc4 14.Pd4 Ld7 15.b3 Dc5 16.Pxc6 Lxc6 17.Dd4 b6 was de in hetzelfde jaar gespeelde partij Pasman-Kortchnoi, Beersheba 1984.

De Lezer heeft

Eén ronde voor het einde was de voormalig Russisch kampioen

Kunin en Erik van den Doel. De 15-jarige Lucas van Foreest scoorde een IM-norm. Karel van der Weide

Evgeny Alekseev al zeker van de ongedeelde zege in het

Amsterdam Science Park toernooi. Uiteindelijk won hij met 8 uit 9, een punt los van zijn collega-grootmeesters Vitaly

-+-+-+-+ mk-+q+p+pzp-+p+-+ +-+-tr-vlQ P+P+-zp-zp +-+-+L+-+-+-+PzP +-+-+-tRK

1. Wit is aan zet r+l+-trk+ zpp+-wQpzp-+p+-+-zp +-zP-+-+q -+-+RvL-+ +P+-+-+P+-+-zPPzP +-+-tR-mK-

-+r+-mk-+ +-+-+-zp-+-+Pzp-zp zpLvl-+r+P P+-+-+-+ +-tR-+-+-zP-+-+-+ +KtR-+-+-

2. Wit is aan zet -+r+-+k+ +R+-+p+p -+-+p+p+ +-+-+-+-+-+-zP-+ +-vlqvL-+-zP-+-wQPzP +-+-+-mK-

5. Wit is aan zet r+-+-+-+ +-zp-wq-mk-+-+-zp-+ zp-zp-zp-+R P+PzpP+-zP +P+Psn-+-+-wQ-+r+ +KvL-tR-+-

3. Zwart is aan zet

6. Wit is aan zet r+l+r+-+ +p+q+p+k -+p+nzPpzp +-+p+-+PzP-zP-tR-wQ +-+-+-+P -+L+-+P+ +R+-+-sNK

-tr-+-sn-mk +-tR-+-+-+-+psNpzp zpr+-zp-+-+-wqP+QzP +-+P+-+-+-+-zPP+ +-+-+RmK-

4. Wit is aan zet

7. Wit is aan zet -wqr+-+k+ +-+-+pzpp+rzppsn-zp vl-+-snP+-+-vLP+P+ +PsN-tR-+P P+-wQ-+L+ +-tR-+-mK-

8. Zwart is aan zet

Jeroen Bosch

Combineren

(Foto’s: Frans Peeters)

SchaakMagazine bezoekt NK E-teams

Vanaf de Westelijke Randweg in Zuid-Scharwoude, Noord-Holland herkennen we gebouw ‘De Binding’ aan een heuse schaaktoren. Een groot wit doek meldt in zwarte letters: ‘NK Viertallen t/m 10 jaar’. Bij de ingang klauteren kinderen op stenen blokken. Hier moeten we zijn!

De paarse loper in de hal wordt geflankeerd door staande lampen, verkleed als schaaktorens. Met z’n vieren staan ze zij-aan-zij voor een warm welkom. Rechts is de bibliotheek en links een mooi aangeklede vitrine met schaakborden en spellen. In de kantine zijn de topteams live te volgen op beeldschermen. Op een andere monitor in de hal wordt net de stand getoond.

Jeannette van Diepen, verantwoordelijk voor communicatie en PR, laat ons trots de film- en stripboekenzaal zien, de tafeltennistafel en het ‘schaken als een grootmeester’. Overal hangen groepjes ouders en teamleiders, rugzakken, i-pads en laptops op tafel, tussen pakjes drinken en eten, met hier en daar een kind op schoot. Kreten van ontzetting en blijdschap, duimen omhoog of omlaag. Veertig teams van minimaal vier kinderen strijden om een bloedserieus kampioenschap.

Arbiters en tafelleiders

In de grote aula met podium en balkon ogen de scheidsrechters Joost Goedbloed, Pim Verkerk, Florian Kelderman en Aart Strik verrassend monter en relaxt onder het jeugdig wedstrijdgeweld. Ze krijgen dan ook hulp van vele tafelleiders. Op het podium spelen zes teams in drie rijen onder het toeziend oog van camera’s. In de zaal staan zeven, zes en vier rijen tafels met steeds vier schaakborden. Van Diepen vertelt: ‘De tafelleiders noteren de uitslagen en geven de biljetten meteen door aan de wedstrijdleiderstafel waar ze worden ingevoerd door Leo van Steenoven en Frans Scholtes. Zo komen de resultaten op de website en kan iedereen in het gebouw alles volgen op beeldschermen of via de eigen telefoon of laptop.’

Samenwerken

Het samenwerkingsverband Winterkoning,

van de schaakverenigingen Schaakmat, Opening ‘64, Waagtoren en Bergen, heeft wel veertig vrijwilligers voor de organisatie weten te strikken. Het initiatief kwam van Schaakmat, vanwege het 80-jarig bestaan. Er werd voor drie jaar getekend. Van Diepen: ‘Vorig jaar probeerden we het draaiboek uit, dit jaar hebben we wat verbeteringen aangebracht, volgend jaar loopt het vast perfect. Al krijgen we nu al complimenten.’

In het zenuwcentrum naast de speelzaal ontmoeten we het ‘team sleutelhangers’: Ilse van Diepen (de dochter van Jeannette) en haar vriendin Joyce van der Gragt hebben de leiding. Bij de inschrijving heeft multimediatalent Robert van der Eng van elk team een foto gemaakt. Deze wordt voor ieder kind geprint, bijgesneden en in de sleutelhanger gezet. Een secuur en arbeidsintensief karweitje dat onder tijdsdruk wordt uitgevoerd. Toernooidirecteur Ruud Vlaming meldt om vier uur dat de pakketjes binnen een half uur klaar moeten liggen en vraagt of dat gaat lukken. De dames verblikken of verblozen niet, ook als ineens blijkt dat op sommige hangers de datum van vorig jaar staat.

Liveblog

Op de gang flitsen de razende liveblog reporters Rosa Ratsma en Halana Vlaming voorbij. Ze zijn op weg naar het zoveelste diepteinterview met teleurgestelde of juichende deelnemers. Van Diepen: ‘We maken onze website zo aantrekkelijk mogelijk. Naast alle wedstijdinformatie plaatsen we veel foto’s en filmpjes. Zo is ook het idee van de ‘Grootmeester aan zet’ ontstaan. De kinderen bekijken een stelling uit een grootmeesterpartij en bedenken welke zet is gedaan. Ze vertellen wie ze zijn en voeren hun zet uit op het grote bord. We filmen dat en plaatsen het op de website. Frans met zijn kleinzoon Joris Kooistra zijn onze technische mannen, zij zorgen ervoor dat de beeldschermen werken en dat we wifi hebben.’

De recreatieploeg

Erwin Slot van Schaakmat voert de recreatieploeg aan: ‘De kinderen moeten de spanning kwijt, ze kunnen lekker naar buiten rennen. Of een film kijken of een stripboek lezen, zoals de Donald Duck of de Suske en Wiske. We hebben de junior National Geographic er ook maar bijgelegd, voor de verantwoorde ouders.’ Slot meldt dat zijn taak eenvoudig is, vanwege de vele vrijwilligers. ‘We hebben de taken goed verdeeld en werken als clubs samen.’ Van Diepen: ‘Jouw zoon Floris schaakt dan ook bij mijn vereniging Opening ‘64! Van de school hier, het CSG Jan Arentsz, kregen we ook alle medewerking. Ze dachten mee over de aankleding van het gebouw en hebben de camera’s op het podium geïnstalleerd. Na

haar tegenstandster van Almere 2 mat op de achterste rij en in de laatste ronde trapte de tegenstander in een schaak+hout valletje. Stella viel met haar paard de koning en de dame tegelijk aan, de koning moest bewegen en de dame verdween van het bord.

Stella geeft toe gewend te zijn aan winnen, haar schaakbekers zijn ontelbaar. Ze weet even niet welke partij ze nu de leukste van de dag vond. Na zo’n lange dag is het ook lastig denken. Bovendien komt een teamgenoot haar vertellen dat KC Chesscool met 3-1 van Almere 1 wint! Helaas heeft het team een matchpunt te weinig voor de eindoverwinning. Op bordpunten wordt het team van Stella derde, achter VAS 1. Net als Almere een schaakvereniging uit de Schaakbond Groot-Amsterdam.

Beetje geluk

het weekend zijn hier examens, dus we moeten alle tafels in de aula wel netjes terugzetten.’

Winnaar Almere 1 Pas na de laatste ronde, toen de strijd was beslist, durfde SchaakMagazine de deelnemers om een reactie te vragen. Brendan Lieuw won met Oscar Klaren, Roger Labruyère en Jonathan Chen het toernooi. Hij werd topscoorder van zijn team Almere 1, met 6 uit 7 op bord vier: ‘Ik vond het een heel leuk toernooi. We moesten om half acht al in de auto! Ik schaak op de schaakclub en op mijn school, de Columbus. Ik speel soms tegen mijn zusjes of mijn vader, maar ook tegen de computer want die schaakt beter. Mijn vader geeft nu Stap 1 les op de club, maar ik zit al in Stap 3.’ Zijn schaaktrainer en trotse teamleider vult aan: ‘Brendan kwam een jaar geleden bij ons binnen lopen. Ik zag meteen dat hij talent had en vroeg van wie hij schaken had geleerd. ‘Van mijn i-pad’, zei hij toen!’

Stella topscoorder

Absolute topscoorder werd Stella Honkoop op bord 1 (!) van KC Chesscool. Zij was de enige in het hele toernooi die al haar partijen won. Stella komt uit Assendelft. Ze leerde schaken van haar vader die ook bij Chesscool speelt, net als haar broers. Alleen haar moeder schaakt niet veel, al kreeg ze laatst wel Stap 2. Zelf zit Stella al in Stap 5. Dat kun je wel zien aan haar techniek. Ze zit ook heel geconcentreerd achter het bord en zet haar tegenstander vakkundig onder druk. In de een-na-laatste ronde zette ze

De allerlaatste partij van het toernooi werd gewonnen door Lars Rutjens van Schaakvereniging Deurne. Net als Brendan en Stella is hij negen jaar. Op het eerste bord van zijn team scoorde hij 6 uit 7. Zijn broer Mika schaakt ook en zijn vader Toon is met zijn zoons mee gaan doen. Ze speelden alledrie in het Limburg Open in Maastricht, gezellig samen. Lars vertelt dat hij de laatste ronde wel geluk heeft gehad: ‘Ik stond beter maar vergat de klok in te drukken. Als mijn tegenstander niet had gezet, had ik verloren.’

Heel gezellig

SchaakMagazine weet genoeg en gaat op weg naar de uitgang. Daar struikelen we bijna over de hond van Parisa en Luna. Ook deze meiden hadden een prima toernooi, al scoorden ze niet veel punten. Ze schaken bij Landau uit Axel, de grootste schaakclub van Zeeland. ‘Is dat niet een beetje ver van ZuidScharwoude?’ Parisa en Luna: ‘Daarom zijn we gisteren al aangekomen! Wij sliepen in een hotel en de jongens op de camping. Het was heel gezellig.’

Wil je de eindstanden, filmpjes en foto’s nog eens terugkijken? winterkoning.chett.org/nke

Het toernooi werd mede mogelijk gemaakt door: Hoofdsponsor: Chett, het online platform voor schaaktoernooien: www.chett.org

Lunchsponsors: Bakkerij Frank Rood en Hessing Supervers.

Programmaboek: Arjen van Verseveld. EHBO: Dineke de Boer.

Luna en Parisa (Foto: Monique van de Griendt)

Winnaars NK E-teams (Foto: Robert van der Eng)

De grote beker (Foto: Monique van de Griendt)

Jeroen Bosch

In gesprek met Paul Rump:

NK schaken wordt

weer een groot schaaken cultureel festijn

Na twee jaar bivakkeren in het Manor Hotel in Amsterdam-Oost verhuist het NK schaken dit jaar 500 meter om uit te komen in het Tropentheater, direct naast het Tropenmuseum. Paul Rump, is, net als bij de vorige twee edities, de organisator die het allemaal mogelijk maakt. Nog voor het interview in Grand Café De Tropen goed en wel begint meldt hij dat tweevoudig Nederlands Kampioen Sergey Tiviakov net die ochtend heeft afgezien van deelname aan de editie van 2016.

Dat is een tegenvaller. Wat betekent dat voor het deelnemersveld, en ben je wel tevreden?

Gelukkig staat Jorden van Foreest klaar om als debutant tot het NK toe te treden, en het NK kent met Van Wely, Bok, l’Ami, Reinderman, Van den Doel en Werle een mooie bezetting. Tevreden ben ik pas wanneer de nummers 1 tot en met 8 deelnemen, maar daar heb je als organisator maar in beperkte mate invloed op. Anish Giri en Jan Timman hebben in een vroegtijdig stadium afgezegd, en Robin van Kampen en Sergey Tiviakov wat later. Verder zijn sterke spelers als Sokolov, Smeets en Spoelman inactief en volgens de reglementen dus niet gerechtigd om deel te nemen. Het is wel mooi dat we dankzij de kwalificatievierkamp spelers die op de plaatsen 11 tot en met 14 staan een kans kunnen bieden zich

te plaatsen en dat ze daar ook allemaal in zijn geïnteresseerd. Bij de vrouwen is het natuurlijk fantastisch om te zien dat de Anna-Maja Kazarian nu al de nummer 3 op rating is van Nederland en één van de favorieten voor de titel. Voor een 16-jarige is dat echt waanzinnig. Als tweevoudig titelverdedigster zal Anne Haast daar een zware dobber aan krijgen. Er ontbreken een aantal sterke spelers natuurlijk. Zhaoqin Peng is logischerwijze in deze fase van haar carrière ook veel met trainen en coachen van jeugdspelers bezig en is op het EJK in Praag. Bianca Muhren is net moeder geworden, en heeft als het ware een startverbod opgelegd gekregen. Ook Tea Lanchava doet, mede vanwege de verplaatste Olympiade, niet mee. Maar verder heeft iedereen ja gezegd en dat is best uitzonderlijk.

Het is alweer de derde keer dat je de Nederlandse Kampioenschappen organiseert. Wat opvalt is dat je naast de NK’s eigenlijk nog twee festivals organiseert: een schaakfestival met veel neven-NK’s en evenementen, en een cultureel festival. Vertel daar eens wat meer over.

Ja dat klopt, het is gewoon ontzettend leuk om een podium te bieden voor andere schaakvarianten. Die zijn vaak ook wat socialer van aard, en bovendien is het een mooie manier om topschaak en breedteschaak met elkaar te verbinden. Dit jaar hebben we wederom het NK Schaakcafés, het NK ‘Hands & Brains’en het NK Opdrachtschaak – allen waren heel gezellig. Maar we organiseren ook een oploskampioenschap dat weer een heel andere tak binnen de schaakfamilie vertegenwoordigt. Vorig jaar deden bijvoorbeeld sterke bordschakers als Jan-Willem de Jong en Manuel Bosboom mee – normaal gesproken geen echte oplossers. Waar ik ook erg naar uitkijk is het NK Voorgift. Dat is een voorgift toernooi waarvoor we een nieuw systeem hebben ontworpen: de bedoeling is dat ‘zwakkere’ schakers ook echt evenveel kans hebben om te winnen als ‘sterkere’ schakers. De pilot die we bij de Amsterdamse vereniging ENPS hebben mogen houden was in ieder geval succes

dende kunst, in 2015 toneel, literatuur en veel poëzie; dit jaar ligt het accent dan meer op muziek. Bij de opening, waar overigens iedereen welkom is, zal KNSB-voorzitter Marleen van Amerongen haar visie geven op schaken, en daarna volgt een concert van een zestal leden van het Concertgebouw orkest die zelf ook schaken. Op 23 augustus is er een lezing van professor Scherder over de invloed van muziek en schaken op de hersenen. Na afloop hebben we dan een activiteit met Hans Böhm en met Joep Beving, een componist van moderne pianomuziek met meer dan 25 miljoen downloads op spotify. Ook de culturele intermezzi zijn niet mis: zo zal Tim Krabbé een verhaal voordragen, houdt emeritus hoogleraar Remke Kruk een lezing over de invloed van de Arabische cultuur op het schaken, er is een lezing van Hans Ree over Multatuli als schaker en Peter de Wit komt over zijn strip Sigmund vertellen, waarna samen met het publiek een “Schaak Sigmund” wordt gemaakt.

Wat ik nog speciaal wil noemen is dat we op 23 juni ook een groot jeugdevenement hebben waar kinderen zich voor kunnen opgeven via de website. We mikken op basisscholieren die schaken of graag de regels willen leren. We beginnen met schaakles, verder zijn er spelletjes, een rondleiding door het Tropenmuseum, we gaan de simultaanscene uit de film ‘Lang leve de

dezelfde plek in het Tropenmuseum waar de film ook is opgenomen.

Het is indrukwekkend, doe je dit allemaal alleen?

Gelukkig heb ik ook veel hulp. In het organisatieteam zitten Johan Booij, Johan Wakkie en Arnth van Tuinen. We wonen allemaal in een straal van 2 kilometer van het Tropenmuseum, dus de lijnen zijn kort. Daarnaast is er natuurlijk financiële hulp van Deloitte, de KNSB en we hopen weer op een donatie van het Amsterdamse Fonds voor Kunsten (AFK).

Je klinkt erg enthousiast, hoe ben je erbij gekomen om het NK te gaan organiseren en waarom doe je dat?

In 2014 deed Tom Bottema (perschef van Wijk aan Zee en medewerker KNSB) een soort moreel appèl op mij om het NK te gaan organiseren en er iets moois van te maken. Ik heb iets met Nederlandse Kampioenschappen in alle sporten. Nederlands Kampioen worden is in alle sporten een soort van hoogste doel dat ook nog reëel is. Wereldkampioen worden is wel het hoogste, maar niet altijd reëel. Denk bijvoorbeeld aan de marathon, een Europeaan zal niet snel wereldkampioen worden hoe goed hij ook is.

Persoonlijk was ik zowel deelnemer als ook jurylid op NK’s Atletiek. Bij wielrennen, waar

ik in tegenstelling tot atletiek wel talent voor heb, heb ik het NK net niet gehaald. Als we het bij schaken houden dan was ik als middelbaar scholier bordenjongen bij een paar NK’s die in Hilversum werden gehouden begin jaren ’80.

Ik ben 12 jaar operationeel directeur geweest van Infostrada Sports (nu Gracenote), een sportdatabase bedrijf. In die hoedanigheid hebben we bijvoorbeeld een wereldranglijst voor het vrouwenvoetbal opgesteld op basis van aanpassingen aan het ratingsysteem zoals we dat in het schaken hanteren. Het organiseren gaat me dan ook redelijk makkelijk af.

Je hebt een indrukwekkend scala aan activiteiten opgenoemd: genoeg redenen om naar Amsterdam te komen? Zeker! Dat is één van de voornaamste doelstellingen: door een breed scala wordt het voor mensen aantrekkelijker om ook echt op bezoek te komen. Bij schaken is het heel makkelijk om thuis achter je PC met computerwaardering te blijven zitten. We zitten in de laatste week van de vakantie, en voor ouders met kinderen heb ik nog niet eens genoemd dat er elke dag schaaktrainers aanwezig zullen zijn voor trainingen aan de voorkant van het Tropenmuseum. Verder is het Tropenmuseum zelf ook een prima reden voor een uitstapje, net als natuurlijk Artis dat op loopafstand gelegen is. Ook voor niet-schakende partners of vrienden is er genoeg te beleven aan alle culturele activiteiten.

Paul Rump in Tropenzaal (Foto: Bas Beekhuizen)

het schaakbord bij het Tropenmuseum (Foto: Bas Beekhuizen)

Martin Voorn Herman Grooten

Nationale pupillendag groot succes

Schaakapps zijn tegenwoordig aan de orde van dag. Sinds mijn zoontje Tommy zichzelf op zijn vierde min of meer de spelregels en andere vaardigheden met zo’n schaakapp heeft eigen gemaakt, staat ons koninklijke spel bij hem ook hoog in het vaandel. En natuurlijk heeft hij kennis gemaakt met de schaakcultuur in ons huis. Heeft László Polgár indertijd niet proberen aan te tonen dat omgevingsfactoren belangrijk zijn voor de interesses van kinderen? Dat lijkt in dit geval te kloppen, want ook voetbal komt bij ons thuis nadrukkelijk om de hoek kijken. YouTube is in deze een onmisbare bron bij het ontwikkelen van dit soort vaardigheden. Binnen de kortste keren zit onze kleuter “Messi” in te typen om dan het hele arsenaal van trucs van ’s werelds beste voetballer te kunnen bekijken…

Van het een komt het ander. Na lid geworden te zijn bij schaakvereniging WLC (Woensel Lichttoren Combinatie) in Eindhoven komt hij ineens met bekers thuis. Via de Brabantse pupillendag mag hij toch nog vrij onverwacht meedoen aan de nationale pupillendag. In Brabant eindigt hij steevast achter twee 7-jarigen die hier de dienst uitmaken: Gachatur Kazarian (met Armeense roots) en Le Phong Nguyen (met Vietnamese roots). Op de jeugdratinglijst aan het begin van het H-Kampioenschap blijken die twee ook in deze volgorde één en twee te zijn.

Dus verschijnen wij op 18 juni in Roosendaal waar een groot aantal kinderen de strijd met elkaar aangaat in de categorieën F (t/m 9 jaar), G (t/m 8 jaar) en H (t/m 7 jaar).

Voor mij wordt het een weerzien met oude bekenden. Want al direct stoot ik bijna een kop koffie uit de handen van GM Harmen Jonkman die met twee dochters aanwezig is.

Tegelijkertijd loop ik ook mijn oud-pupil GM Dennis de Vreugt tegen het lijf. Zijn oudste zoon, Max, speelde in de tweede ronde tegen onze Tommy. Als wij tegen elkaar zeggen dat er nogal wat schort aan het niveau in deze leeftijdsgroep, zien we van een

afstandje dat beide boys in razend tempo een heleboel normale zetten van het Gesloten Siciliaans op het bord smijten… Later blijkt dat Tommy een stuk heeft buit gemaakt. Maar Max is uit het goede hout gesneden door met een gevaarlijke ‘alles of niets’-aanval op de vijandelijke koning af te gaan. Dan besluiten beide heren met een gentlemen’s agreement: remise! Onze 6-jarige stoomt door naar 3½ uit 4, maar hij krijgt dan zijn plaaggeest, Le Phong, tegen. Die verslaat hem – nadat hij in een ronde daarvoor op een ongelooflijke wijze een verloren stelling tegen de favoriet in deze groep, Gachatur, heeft omgezet in winst.

Le Phong Nguyen - Gachatur Kazarian (vierde ronde) Er is het nodige misgelopen bij de witspeler, maar hij blijft naar kansen zoeken.

Nu moet de zwartspeler enorm oppassen. Maar die let niet meer op omdat hij het punt al heeft geteld. Er volgt: 30...b4?? Na 30...f6! had wit niets meer te vertellen gehad. 31.f6 En plotseling valt het mat niet meer te pareren. 31...b3 32.Dxh7 mat 1–0

Vader Nguyen maakt in de aula, waar alle ouders verblijven, een rondedansje als de tegenstander matstaat! Daarmee is eigenlijk het kampioenschap beslist. Hoewel Le Phong in de laatste ronde nog verliest en Gachatur langszij komt, wordt eerstgenoemde de titel toegewezen omdat hij de onderlinge partij gewonnen heeft. Aurelia Heukelom is met 5 punten het

beste meisje. Zij heeft alleen van het illustere duo hierboven verloren.

Bij de negenjarigen wordt Yichen Han met grote overmacht (7 uit 7!) kampioen. Die is eerder dit jaar ook al Kampioen in het E-Kampioenschap geworden. We spreken hier over een uitzonderlijk talent dat (helaas) naar Newcastle is verhuisd. Manasvita Basa pakt in deze categorie bij de meisjes de titel met 6 uit 7, ook heel knap. In het kampioenschap van de achtjarigen eindigen Polle van Arendonk en Wendy Huang samen met 6½ uit 7 bovenaan, maar eerstgenoemde krijgt de titel op basis van betere weerstandspunten. Al deze kinderen krijgen de prijzen uitgereikt van GM Benjamin Bok, die hiertoe bereid is gevonden.

De voortreffelijke organisatie is voor het zesde en laatste jaar in handen van de ‘crew’ uit Roosendaal die een hoge standaard hebben neergezet. Werkelijk aan alles is gedacht, zodat de kinderen, de ouders en andere belangstellenden zich aangenaam hebben kunnen verpozen. Het comité in Meppel krijgt nog een kluif om deze prestatie te evenaren volgend jaar…

Nationale Sportweek:

Schaakkwartet met 52 schaakverenigingen!

Ter gelegenheid van de Nationale Sportweek 2016 (17-25 september) heeft de KNSB een speciaal schaakkwartet uitgebracht waarin 52 schaakverenigingen centraal staan. Op de rugzijde van de kwartetten staat het bekende duo Nick & Anish. In Schaakmagazine (no 2) was een oproep geplaatst waarin verenigingen een plaats op het kwartet konden verdienen.

Allereerst moesten de inzenders drie vragen beantwoorden.

Antwoord vraag 1: Meeste kampioenschappen behaald door VAS Amsterdam – 23! Antwoord vraag 2: Oudste nog bestaande vereniging VAS Amsterdam - opgericht 19 september 1822.

Antwoord vraag 3: Grootste schaakvereniging is SV Caïssa Amsterdam met 198 leden

De meeste inzenders hadden twee van de drie vragen wel goed. Het ging uiteindelijk om de origineelste inzenders.

De top 3:

• De IJssel (Moordrecht) met een gedicht over clubliefde, met een ontboezeming van Gerard van der Wouden (voorzitter).

• Hoevelakens SG met lasergamen met de jeugdafdeling. Geen snelschaakpartij bij remise, maar echte strijd!

• De Giessen en Linge met een foto van schaakschool Gorinchem. Het initiatief in samenwerking met Stichting Kinderopvang Gorinchem trekt veel jonge kinderen naar de schaakclub.

Om tot complete kwartetten te komen zijn vervolgens bepaalde verenigingen gevraagd ook in te sturen. Dat vonden de meesten een geweldige eer. Alle 13 regionale bonden

zijn minimaal met twee verenigingen vertegenwoordigd.

De 13 kwartetten hebben de volgende onderwerpen: Wereldkampioenen, Paarden, Oudste verenigingen, Openluchtschaak, Mooiste clubnamen, Klassiek, Jonge verenigingen, Jeugdverenigingen, Historisch, Getallen, Combinatie, Clubgebouwen en tot slot Bijzonder.

Bent u benieuwd welke schaakverenigingen op het kwartet staan, misschien wel uw eigen vereniging, bestel dan het gratis promotiepakket voor de Nationale Sportweek 2016 (maximaal 1 per vereniging) via de KNSB website: www.schaakbond.nl/formulieren/ nationale-sportweek. Het pakket bestaat verder uit een flyerpakket met twee schaakpuzzels voor potentiële leden, twee posters met Nick Schilder en Anish Giri en een setje folders ‘Kom schaken’. Het is ook mogelijk via het bestelformulier extra exemplaren van het Schaakkwartet te bestellen voor € 7,50 per stuk (zie voor grotere aantallen de stapelkorting op het bestelformulier).

Zie voor meer informatie over de Nationale Sportweek 2016: www.schaakbond.nl/knsb/ schaken-tijdens-de-nationale-sportweek/

Stelling na 30.Dc2!

Aankondiging NK Bedrijvenschaak 2016

Op zaterdag 1 oktober 2016 organiseert DSE Automatisering in samenwerking met de KNSB het NK Bedrijvenschaak 2016. Het NK Bedrijvenschaak wordt dit jaar gehouden in ‘De Moriaan’ te Wijk aan Zee: de welbekende toplocatie voor de schaaksport dus, waar elk jaar in januari de wereldtop bijeenkomt voor het Tata

Steel Chess Tournament. Het NK is een open toernooi voor bedrijventeams van vier (max. acht) personen. Deelname is gratis. In de middag wordt een lunch aangeboden en afsluitend is er een borrel. Voor meer informatie en inschrijven zie: www.dseautomatisering.nl /nk-bedrijvenschaak.

Jij bent steeds in mijn gedachten, jij kunt mijn tegenslag verzachten.

Wij zijn al jaren één verbond, omdat jij steeds mijn taal verstond.

Bij jou leef ik me ‘s maandags uit, en als ik ‘s nachts mijn ogen sluit, dan kan ik echt relativeren, want jij brengt mij in hogere sferen. Omdat je opening creatief is en je dialoog zo lief is.

Je leert me Russisch, Frans en Spaans. Soms Engels, Hollands, Italiaans.

Die laatste drie, dat weet jij niet, zijn echter niet mijn favoriet. Maar och, ik arme onverlaat... Vraag dan aan mijn computer raad. Niet dat hij je kan vervangen.

Ik blijf altijd naar jou verlangen.

Hoe vaak we ook een avond delen, jij zal me nooit één keer vervelen. En wie jou ook ‘t hof mocht maken, mijn liefde zal nooit over raken.

Schaakclub ‘De IJssel’: “Wie ‘t ook grieft!

Ik ben en ik blijf op jou verliefd.”

Eric van Breugel

Cees Duivenvoorde

Tommy Grooten (Foto: Frans Peeters)

Begrijp wat u doet

Het Slavisch 1 (o.a. Meraner)

Een mooie, maar ook zeer ingewikkelde opening is het Slavisch. De systemen die hieruit ontstaan, vormen in het moderne topschaak een belangrijk wapen tegen de opening met de damepion van wit. Na de zetten 1.d4 d5 2.c4 c6 rsnlwqkvlntr

ruimtevoordeel in, maar omdat hij een tempo meer heeft, kan hij zwart soms onder druk zetten. Een aardig voorbeeld is Aronian-Nakamura, 2013, maar we laten deze varianten verder buiten beschouwing.

3...Pf6

Met deze neutrale zet kan het spel weer alle kanten op gaan. Uitstellen van ...Pf6 kan ook met 3...e6. Maar dat geeft een heel ander speltype te zien, waar we later op terugkomen.

4.Pc3 e6

hebben we de uitgangsstelling van het Slavisch bereikt. In tegenstelling tot het Klassiek Damegambiet (na 2...e6) houdt zwart zich nog de keuze voor om zijn dameloper naar buiten te kunnen spelen. Vanaf dit moment moeten beide spelers steeds kijken wat de consequenties zijn van het slaan op c4. Soms kan wit de pion (meteen) terugwinnen, soms is hij hem zelfs helemaal kwijt omdat zwart met ...b7–b5 zogezegd ‘op de pion gaat zitten’. Zwart kan dan bogen op een overweldigende pionnenmeerderheid op de damevleugel, maar ondertussen heeft hij de strijd in het centrum verloren. Wit heeft een pion meer in het centrum en omdat hij vaak ook meer ruimte heeft, kan hij op aanval spelen.

3.Pf3

Uiteraard kan 3.Pc3 ook eerst en dan kunnen er na 4.Pf3 dezelfde stellingen ontstaan. Maar ook kan het spel een zelfstandige betekenis krijgen, als zwart het anders doet.

Er is een respectabel aantal sterke spelers dat kiest voor de ruilvariant met 3.cxd5 cxd5. In feite levert wit in één klap zijn

rsnlwqkvl-tr zpp+-+pzpp -+p+psn-+ +-+p+-+-+PzP-+-+ +-sN-+N+PzP-+PzPPzP tR-vLQmKL+R

Het zogenaamde Semi-Slavisch (in het Nederlands Half-Slavisch).

Van der Sterren merkt op “dat deze eigenaardige naam verwijst naar het hybride karakter van deze variant omdat het eigenlijk een kruising is van het Slavisch en het Klassiek Damegambiet”.

Men kan zich afvragen of zwart niet eerst zijn dameloper buiten de keten moet halen met 4...Lf5 om te vervolgen met ...e7–e6. Het grote probleem voor zwart is dat hij problemen gaat ondervinden met b7.

5.cxd5 cxd5 6.Db3 Db6 Hier is 6...b6 een enorme verzwakking van de witte velden. Hoe snel dat mis kan gaan bleek in EpishinVandenbempt, 2003.

7.Pxd5 Pxd5 8.Dxd5 e6 9.Db3 en in Gelfand-Adly, 2008, bleek dat

zwart te weinig compensatie voor de geofferde pion had.

Het Aangenomen Slavisch (zoals Paul van der Sterren het noemt in zijn boek De wereld van de schaakopening deel 1) ontstaat na 4...dxc4 5.a4 Wit verhindert dat zwart de pion gaat dekken.

5...Lf5

Een oude ‘stoffige’ variant is 5... Pa6 die de laatste tijd weer populair aan het worden is:

Aronian-Carlsen, 2014.

6.e3 Varianten met 6. Pe5 komen later aan bod.

6...e6 7.Lxc4 Met het bezit van twee centrumpionnen tegen zwart slechts één, wordt duidelijk dat vanaf nu de opmars e3–e4 een belangrijke rol gaat spelen.

7...Lb4 8.0–0

rsn-wqk+-tr zpp+-+pzpp -+p+psn-+ +-+-+l+PvlLzP-+-+ +-sN-zPN+-zP-+-zPPzP tR-vLQ+RmK-

Deze stelling is essentieel voor het begrip van deze variant. Wit stuurt met Dd1–e2 aan op het doorzetten van e3–e4. Er zijn nu twee mogelijkheden:

- Meteen rokeren met 8...0–0.

Dan volgt er meestal:

9.De2 Lg6 10.Pe5

Dat kan nu omdat er nog geen zwart paard op d7 staat.

10...Pbd7 11.Pxg6 hxg6 12.Td1 Da5

Dit is wederom een belangrijke stelling in de theorie. Meestal gaan de witspelers verder met 13.Ld2

Maar het pionoffer 13.e4 is hier ook interessant. In de praktijk blijkt dat aanname hiervan met 13...Lxc3 veel te riskant is voor zwart.

- Met 8...Pbd7 haalt zwart Pf3–e5 min of meer uit de stelling. 9.De2 Lg6 10.e4

illustratie van de witte mogelijkheden valt te zien in de partij Vachier-Lagrave-Raznikov, 2013.

Als wit geen zin heeft om de pion op c4 te offeren, kiest hij vaak voor

5.e3

Het logische vervolg is dan 5...Pbd7 6.Ld3

10...0–0

Wat veiliger dan het aannemen van het pionoffer, maar nu heeft wit wel zijn plan doorgezet.

De vraag is natuurlijk of zwart de pion niet mag nemen. Daarvoor moet hij wel zijn loperpaar inleveren, maar wat belangrijker is: zijn koning blijft nog even gevangen in het midden. 10...Lxc3 11.bxc3 Pxe4 12.La3 Dat is de pointe. Na 12... Dc7 is een belangwekkende partij Kasparov-Bareev, 1991. Daarin liet Kasparov op overtuigende wijze zien dat wit (meer dan) genoeg compensatie heeft voor de geofferde pion.

11.Ld3 Lh5 12.e5 Pd5 13.Pxd5 cxd5 14.De3

De pionnenstructuur lijkt op die uit de Franse verdediging. Zwart heeft een klein succesje geboekt, want zijn slechte loper is buiten de keten terecht gekomen. Wit zal in principe de witveldige lopers graag op het bord willen houden. Met zijn laatste zet, gaat wit uit de penning om Pg5 mogelijk te maken. Zijn spel ligt zowel op de koningsvleugel als op de damevleugel. Een mooie

r+lwqkvl-tr zpp+n+pzpp -+p+psn-+ +-+p+-+-+PzP-+-+ +-sNLzPN+PzP-+-zPPzP tR-vLQmK-+R

Dit wordt de Meraner genoemd. Nu wit een zet met zijn koningsloper heeft gedaan, laat zwart hem een tempo verliezen door op c4 te ruilen.

Strategen kiezen soms voor 6.Dc2 om nog even te wachten met de loperzet. Wit kan zijn koningsloper later ontwikkelen om na de ruil op c4 die terug te kunnen trekken naar e2. Een eventueel ...b7–b5–b4 met aanval op Pc3, kan dan gevolgd worden door Pc3–e4. Tegelijkertijd dekt de dame Pc3, zodat hij ook b2–b3 mogelijk maakt, zonder problemen te krijgen door ...Lb4. 6...Ld6 7.Le2

Of 7.b3 0–0 8.Lb2 De7 9.Le2 hetgeen een bijzonder geladen stelling te zien geeft, waarin elk moment de lont in het kruitvat gestoken kan worden. In Gelfand-Anand, 2000 werd het remise na een zwaar gevecht.

7...0–0 8.0–0 dxc4 9.Lxc4 Hier leren we iets over de verschillende strijdwijzen van zwart. Hij moet voornamelijk het probleem van zijn witveldige loper oplossen. Die kan

bevrijd worden als zwart met ...Dd8–e7 vervolgens ...e6–e5 weet door te zetten. De loper kan dan, nadat Pd7 een zet heeft gedaan, mooi op de koningsvleugel ontwikkeld worden. Een andere manier om zijn loper een zonnigere toekomstig te bezorgen, is met 9...b5 10.Le2 Lb7 Zwart zal in de regel met ...a7–a6 pion b5 dekken, zodat hij zijn spel kan bevrijden met ...c6–c5. Dit type stelling heeft veel weg van stellingen uit het Aangenomen Damegambiet. Daar slaat zwart al op zet twee op c4 en probeert daarna de loper via b7 in het spel te brengen. 11.Td1 Dc7 12.e4 e5 En de strijd is in volle gang!

6...dxc4 7.Lxc4 b5

De gebruikelijke reactie. Ook hier is 7...Ld6 8.0–0 0–0 9.e4 e5 weer mogelijk voor zwart. Hij beoogt opnieuw de dameloper op de koningsvleugel tot ontwikkeling te brengen. Een mooi voorbeeld is Lautier-Anand, 2000.

8.Ld3 a6

Zo dekt zwart pion b5 nogmaals, waarna hij klaarstaat om zijn spel te bevrijden met ...c6–c5. Als zwart nu het paard op c3 een schop geeft met 8...b4 kan het mooi naar e4. De hoofdvariant gaat verder met 9.e4

Men kan zich afvragen of wit er niet verstandig aan doet om pion b5 onder druk te houden zodat ...c6–c5 bemoeilijkt kan worden. Na 9.a4 b4 laat zwart zich er toch niet van weerhouden om ...c6–c5 door te zetten.

10.Pe4

Met 10.Pb1 valt een leuk

aanvalspotje te zien: MarkusPredojevic, 2009. 10...c5

En zwart mengt zich actief in de strijd.

9...c5

Zwart mag nu niet wachten. Want op 9...Lb7 10.e5 Pd5 11.Pxd5 cxd5 is deze Franse structuur weer wat beter voor wit. Hij beschikt over een prettig ruimtevoordeel en kan daarmee op aanval spelen. Dat lukte heel mooi in de partij Iotov-Gochev, 2009.

10.e5 cxd4 Min of meer de enige zet.

11.Pxb5

Ook deze slagzet is de enige manier voor wit om op voordeel te spelen.

11...axb5 12.exf6 gxf6 r+lwqkvl-tr +-+n+p+p -+-+pzp-+ +p+-+-+-+-zp-+-+ +-+L+N+PzP-+-zPPzP tR-vLQmK-+R

Dit is een belangrijke stelling van de Meranervariant die in de WK-tweekamp tussen Kramnik en Anand tweemaal op het bord kwam. En tweemaal bleek Anand als een vis in het water met zwart. Wit heeft de pionnenmeerderheid op de damevleugel, maar zwart kan met zijn sterke loper op b7 en de open g-lijn tactische kansen creëren tegen de witte koning.

13.0–0 Db6 14.De2 Lb7 15.Lxb5 Tg8

Werd gespeeld in KramnikAnand, 2008 (vijfde matchpartij), terwijl 15...Ld6 in de derde partij van dezelfde tweekamp al succesvol was afgelopen voor zwart.

Belangrijkste illustratieve partijen:

• Aronian-Nakamura, 2013.

• Epishin-Vandenbempt, 2003.

• Gelfand-Adly, 2008.

• Aronian-Carlsen, 2014.

• Kasparov-Bareev, 1991.

• Vachier-Lagrave-Raznikov, 2013.

• Gelfand-Anand, 2000.

• Lautier-Anand, 2000.

• Markus-Predojevic, 2009.

• Iotov-Gochev, 2009.

• Kramnik-Anand, 2008 (3e matchpartij).

• Kramnik-Anand, 2008 (5e matchpartij).

Geraadpleegde bronnen:

- De wereld van de schaakopening 1 (Paul van der Sterren)

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op de website schaaksite, en nu het menu ‘Nieuws’ en ‘Opleiding en Training’.

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

Herman Grooten

GM-norm in het correspondentieschaak

In de finale van het 9e EK landenteams correspondentieschaak mocht ik plaatsnemen aan het hoogste bord van het Nederlandse team. Een mooi toernooi voor mij, want met enkel remises zou ik al een SIM-norm kunnen scoren. (SIM is Senior Internationaal Meester een titel die tussen IM en GM inligt, red.). In de finale van de Olympiade had ik al mijn eerste SIM-norm gehaald. Voor een GM-norm was een score van 7 uit 12 nodig. Daarvoor moesten in ieder geval 2 partijen gewonnen worden.

In vier van mijn witpartijen kreeg ik de Siciliaanse Najdorf tegen. Deze opening speel ik met zwart ook al jarenlang met plezier. In de theoretische hoofdvarianten na 6.Le3 en 6.Lg5 heeft zwart momenteel weinig problemen. Daarom koos ik voor de 6.h3-variant, die de laatste jaren weliswaar wat populairder is geworden, maar waarvan nog niet bekend is wat zwart er het beste tegen kan doen. De ideale zet dus om in alle vier partijen te spelen. Het leek me gunstig om zo vroeg mogelijk op onbekend terrein te komen, omdat de kans dan groter is om het verschil te maken.

Voor mij als grootmeester in het bordschaak is het belangrijk om te beseffen wat de verschillen zijn met het correspondentieschaak, en hoe ik mijn sterke punten kan uitbuiten. Zo zijn ervaren correspondentieschakers waarschijnlijk beter in het bestuderen van de statistieken en het gebruik van de engines, maar heb ik zelf een betere intuïtie en kan ik snel inschatten hoe veelbelovend een bepaalde stelling is. Tegen oud-wereldkampioen Finochiaro kwam ik in de volgende stelling terecht:

rwq-vlr+k+ +-+n+pzPp -+lzpp+-+ zp-+-+-zP-+-+P+-zP zP-vL-+-+-zPPwQ-+-+ +K+R+L+R

Stelling na 20…Te8 Een stelling die er erg gevaarlijk uitziet voor zwart, maar wit heeft al een stuk geofferd en een eerdere partij was in remise geëindigd na 21.h5. Mij leek onmiddellijk 21.g6 een stuk dwingender. Dit motief zie je vaak met een zwarte pion op g7. Nu het een witte pion is, is het idee misschien wel nog sterker, omdat de koning hierdoor geen velden over heeft, en het voor het eindspel een enorm gevaarlijke vrijpion is.

Na 21.g6 fxg6 22.h5 g5 23.Lh3 g4 24.Tdf1 sloeg mijn aanval door, en dit was vooral te wijten aan zijn verzwakte koningsstelling en mijn sterke pion op g7. Die pion op g7 had nog averechts kunnen werken, want 23...Pf6 zou

voor hem een goede poging geweest zijn. Als ik dan 24.Thf1 e5 25.h4 Ta7 26.Lxa5 had gedaan, had hij met de briljante computerverdediging 26...g4 aan kunnen sturen op een dolle dame! Na

27.Lxd8 Dxd8 28.Db4 Td7 29.Dc4+ d5 30.Lxg4 Lb5 31.Le6+! Txe6

32.Txd5 De8! 33.Txb5 Txb5 34. Txf6 zijn we in de volgende diagramstelling aangekomen

dat geval geldt: hoe langer je met de engines analyseert, hoe duidelijker het wordt dat je verloren staat.

In de andere winstpartij had ik het idee dat mijn tegenstander teveel improviseerde, waardoor ik een gevaarlijk overwicht op de koningsvleugel kon ontwikkelen.

Schaken voor het Leven

In Schaakbulletin schreef Genna Sosonko ooit een toernooiverslag met als titel ‘Schaken als je 40 bent’. De gevolgen van het bereiken van een zekere leeftijdsgrens waren voor de topgrootmeester duidelijk: je spel wordt wisselvalliger en de resultaten minder. De in Nederland woonachtige Engelse topgrootmeester Matthew Sadler onderschrijft die conclusie zeker, maar in zijn nieuwe boek Chess for Life (geschreven samen met Natasha Regan) kiest hij wel voor een veel positievere invalshoek.

In deze stelling kan zwart met 34...Txb2+ 35.Kxb2 Db8+ 36.Kc1 Db1+ pat forceren! De variant die tot deze stelling leidde was redelijk geforceerd, behalve dat 26.Txf6 beter zou zijn geweest. Het was hoe dan ook een erg lastige stelling voor hem om te verdedigen. Misschien was het al te laat voor hem na 21.g6. In

Stelling na 19…Pc5

Deze stelling was kritiek, want met ...d5 kan zwart het centrum eventueel succesvol openbreken. De engine gaf nu diverse zetten aan met voordeel, maar na dieper analyseren bleek zwart eigenlijk altijd voldoende tegenspel te krijgen. Hier heb ik zelf het winnende plan bedacht. Met 20.c4 bxc4 21.Da5 voorkom ik …d5, terwijl ik eventueel de grip kan versterken met b4 en Pc3, om vervolgens mijn dame weer naar de koningsvleugel te brengen en beslissend te offeren op h5. Hij gaf al snel een kwaliteit, waarna ik het rustig uit kon tikken. Mijn overige 10 partijen eindigden in remise.

In de afgelopen jaren heb ik me bezig gehouden met een aantal schaakverwante disciplines. De afwisseling bevalt me wel, en de ervaring heeft geleerd dat ik door mijn niveau in het bordschaak redelijk snel de top kan bestormen in deze disciplines. Hoogtepunten zijn tot nu toe deze GM-norm in het correspondentieschaak, een derde plek in het NK problemen oplossen, en de titel bij het NK shogi.

De beide auteurs stellen vast dat jonge spelers vaak in het voordeel zijn dankzij hun rekencapaciteiten en kennis van de moderne openingstheorie, maar ze zijn er ook van overtuigd dat ook ‘ervaren spelers’ hun spel kunnen blijven ontwikkelen. Sadler en Regan schrijven terecht dat schaken toegankelijk is voor alle leeftijden, en daarmee conformeren ze zich aan een door NOC*NSF gepropageerd model dat ze overigens niet noemen. In dat zogenaamde Long-Term Athlete Development (LTAD) model wordt ook gekeken naar hoe je een leven lang (succesvol en met plezier) kunt sporten.

Door middel van interviews met en (schaaktechnische) portretten van dertien heel verschillende schakers op leeftijd (waaronder ook de reeds overleden wereldkampioen Capablanca en de Engelse topgrootmeester Miles) worden allerlei conclusies getrokken. Sadler concentreert zich daarbij

wat meer op de schaaktechnische aspecten, en Regan meer op de menselijke aspecten. Onder de geportretteerden bevindt zich ook de Nederlandse grootmeester Sergei Tiviakov. Op de vraag of hij sterker of zwakker schaakt dan vroeger geeft de Groninger een interessant antwoord: ‘Ik schaak sterker dan vroeger. Maar het probleem is dat het algemene schaakniveau in de wereld meer is gestegen dan mijn eigen niveau. Daardoor val ik terug’. Sadler analyseert vervolgens de openingsaanpak van Tiviakov met zwart tegen 1.e4: het Scandinavisch met 3…Dd6. Daarbij gaat hij veel verder dan concrete varianten door algemene conclusies te trekken ten aanzien van Tiviakovs aanpak in de typische middenspelen die kunnen ontstaan. Boeiend is ook het portret van Keith Arkell: Sadler laat aan de hand van een favoriete middenspelstructuur en Arkells voorliefde voor toreneindspelen zien hoe de

Engelsman ook als ‘senior’ goed blijft presteren. Naast alle trainingsmethoden en tips laten de auteurs nadrukkelijk zien dat liefde voor het schaken en motivatie essentieel zijn om succesvol te blijven. De levenslange belichaming van die liefde en motivatie was de onlangs overleden Viktor Kortchnoi, jammer dat een portret van hem ontbreekt. Een inspirerend boek voor schakers op alle leeftijden (die de Engelse taal machtig zijn).

Paard van Ree: match Westerinen-Ree

Ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan van Schaakgenootschap Het Paard van Ree werd op zaterdag 18 juni een unieke schaakontmoeting georganiseerd. De Nederlandse GM Hans Ree en de Finse GM Heikki Westerinen waren bereid gevonden 2 rapidpartijen te spelen in het bijzijn van een aantal genodigden. De reden om voor dit tweetal te kiezen vindt zijn oorsprong in de geschiedenis van de naam van het Genootschap. De informatie hierover kunt u terugvinden op de website www.paardvanree.nl

De match eindigde in een 1-1 gelijkspel maar dit was geenszins het resultaat van een “gentleman’s agreement” Er is werkelijk om elk veld hevig strijd geleverd. Alle aanwezigen, de beide Grootmeesters incluis, waren van mening dat het geheel een uiterst geslaagd evenement genoemd mocht worden. Op voorstel van Hans Ree doen we het over 10 jaar nog eens....in Helsinki!

Burg-Hefka

Martin Voorn Martin Voorn Twan Burg Jeroen Bosch

Dennis Krassenburg

Matthew Sadler en Natasha Regan Chess for Life: Understanding how chess skills develop and change with the passage of time Gambit, 2016

Kaderopleidingen

Cursuskalender

Informatie over de kadercursussen kunt u vinden op de website van de KNSB: www.schaakbond.nl/opleidingen.

Wilt u zich inschrijven voor een kadercursus, of nog iets meer weten? Neem dan contact op met de coördinator van de opleidingen mevr. Sacha Schiermeier,tel. 023-5254025 en e-mail sschiermeier@schaakbond.nl.

Wilt u ook een cursus georganiseerd zien worden bij u in uw omgeving laat dit dan aan de coördinator weten. Of meldt u spoedig aan voor een van de onderstaande opleidingen zodat wij de definitieve data kunnen vastleggen.

Cursussen gaan van start bij opgave van minimaal 8 cursisten 2 weken voor aanvang van de startdatum.

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

11...Pc6

Op 11...Ld7 volgt het door Kortchnoi aangegeven 12.b4! na 12...Dc8 13.Pd6 Dc7 14.Ld3 staat wit beter.

12.c3

Slecht is 12.Pd6 vanwege de typisch Franse zet 12...f6!. 12...f6

De basis van de keten (d4) is al weg, en nu wordt ook de voorste pion aangevallen door zwart. Normaal in het Frans, en hier specifiek ook een goed idee om 13.Pd6 te verhinderen.

Toch was eerst ontwikkelen met 12...Ld7 (6 punten) ook mogelijk omdat 13.Pd6 (dreigt 14.b4) nog beantwoord kan worden met 13...Pc8! 14.Pxb7 Db6 15.Pd6 Pxd6 16.exd6 Pa5 en zwart krijgt zijn pion terug met een gezonde stelling. 12...Pc4?! 13.Lxc4 gevolgd

Startdatum Dag Cursus Regio/Plaats Status Aanmeldingen

Oktober Do Schaaktrainer 1 Vught 7

Oktober Schaaktrainer 1 Friesland 1

Oktober Schaaktrainer 1 Den Haag/Delft 4

Oktober Do of Vrij Schaaktrainer 1 Soerendonk 5

Oktober Do Schaaktrainer 1 Beverwijk 5

Oktober Vrij Chesstrainer 1 (in English!) Amstelveen 8

Oktober Vrij en Zat Scheidsrechter A Zundert 6

Oktober Ma of Do Scheidsrechter A Friesland 2

Oktober Wo Scheidsrechter A Nijmegen 3

11 Oktober Di Schaaktrainer 2 Purmerend 5

12 Oktober Wo Schaaktrainer 1 Amsterdam 5

2 november Ma of Wo Scheidsrechter A Rotterdam 5

November Zo Schaaktrainer 2 Groningen

Februari Vrij Schaaktrainer 1 Maarssen

door 14.Pd6 is beter voor wit, evenals 12...a6?! 13.Pd6. 13.exf6

Volgens de zwartspeler komt 13.Pbd4 in aanmerking, maar na 13...fxe5 14.fxe5 Pc4 15. Lxc4 Dxc4 staat wit in ieder geval niet beter.

13...Txf6

Om actief spel over de halfopen f-lijn te ontwikkelen.

De zwarte koning staat altijd wat onveilig na 13...gxf6 (1 punt) wit houdt in ieder geval een voordeeltje met 14.Pbd4 Ld7 15.Ld3.

14.Ld3

Heel slecht is 14.0–0–0? Pc4! 15.Lxc4 Dxc4 en b5, a2 en f4 hangen. De beste zet was 14.Pbd4 waarna het ongeveer gelijk staat na 14...Ld7. Na 14...Pc4 15.Lxc4 Dxc4 heeft wit een nuttig tempo gewonnen op de partij.

14...Pc4

De logische consequentie van het plan dat ingezet werd op zet 10. Na 14...Ld7 (4 punten)

15.b4! De7 16.0–0 moet zwart heel energiek spelen om niet in het nadeel te komen. (Wanneer wit de tijd krijgt om te consolideren staat hij beter door de beheersing van de velden d4 en e5). Zwart kan het evenwicht handhaven met 16...Taf8 17.g3 e5! 18.Pxe5 Pxe5 19.fxe5 Txf1+ 20.Txf1 Txf1+ 21.Lxf1 Lxb5! 22.Lxb5 Dxe5. 15.Lxc4 Dxc4

Niet 15...dxc4? 16.Pd6. 16.Pbd4 Ld7

Zwart voltooit zijn ontwikkeling terwijl wit de opening nog niet helemaal heeft afgerond - zijn koning staat nog in het midden. Slecht is 16... Pxd4? 17.cxd4 met groot positioneel voordeel voor wit.

17.b3

Onvoldoende is 17.Pe5 Pxe5

18.fxe5 Tf7 19.De2 en nu het door Kortchnoi aangegeven 19...Taf8! 20.Dxc4 dxc4 21.0–0–0 Tf2 en zwart staat heel actief. Na de consoliderende

uitzonderingen op de algemene schaakregels behoorden tot de kenmerken van zijn spel. Nog steeds was 18. g3 voldoende om het evenwicht te bewaren.

18...Pxd4

Alleen deze concrete zet brengt zwart in het voordeel. Na alle andere zetten heeft wit op zijn minst geen problemen: 18...Da3+ 19.Kb1; 18... Le8 19.Kb2; 18...Tc8 19.Kb2; 18...Taf8 19.g3.

19.Pxd4

Wit is gedwongen met het paard terug te nemen, waardoor hij de controle over veld e5 (en de stelling) verliest. 19.cxd4? faalt op 19...Txf4! 20.Dxf4 Dxa2 21.Tdf1 Tc8+ 22.Kd1 Lb5 en mat is niet meer te verhinderen, en 19.Dxd4? Dxa2 verliest meteen.

19...Taf8

Opnieuw geen punten voor andere zetten. Dit samen met de volgende zwarte zet is de consequentie van het nemen op d4.

20.g3

zet 17.g3! zou de witte stelling nog steeds helemaal in orde zijn.

17...Da6

De korte rokade moet voorkomen worden. Na 17...Dc5

18.0–0! Taf8 19.g3 heeft wit een prettig plusje. 18.0–0–0

Objectief beter was 20.Pe2! maar na 20...e5!? (het staat gelijk na 20...Lb5 21.The1 Lxe2 22.Dxe2) 21.Dxd5+ Le6 22.Dd2 Lg4 23.The1 exf4 (Kortchnoi) staat zwart beter. 20...e5

De fraaie pointe, alle zwart stukken doen vanaf nu mee in de aanval. De ‘Franse’ witveldige loper wint enorm aan kracht, de torens dreigen binnen te komen over de f-lijn, en de dame staat in de buurt van de verzwakte witte koningsstelling.

21.Pe2

21.Pf3 exf4 22.Pe5 Lf5 is ook veel beter voor zwart. 21. fxe5? Tf2 wint op slag.

21...d4

Zetverwisseling met de partij is 21...Lg4 (ook 8 punten)

Eindelijk is de witte koning weg uit het centrum, maar Kortchnoi laat met zijn volgende (positioneel onwenselijke) zet zien dat er tactische bezwaren kleven aan de rokade. Concreet spel en een voortdurende zoektocht naar

-+-+-trk+ zpp+l+-zpp q+-+-tr-+ +-+-zp-+-+-zP-zP-+ +P+-+-zPP+-wQN+-zP +-mKR+-+R

22...Lg4

Beter dan 22...exd4 (1 punt)

23.h3! en wit leeft nog. 23.Tde1

Zwart wint na 23.The1 exf4 24.gxf4 Th6 of 24...Te6; en ook na 23.dxe5 Tc6+ 24.Pc3 Tfc8.

23...Tc6+

Even sterk is 23...Tc8+ (ook 7 punten). Voor 23...exd4 krijgt u 2 punten.

24.Kb2 Tfc8

De torens zijn ineens van de f-lijn naar de c-lijn geswitcht met vreselijke gevolgen voor de witte koning.

25.Pc1 -+r+-+k+ zpp+-+-zpp q+r+-+-+ +-+-zp-+-+-zP-zPl+ +P+-+-zPPmK-wQ-+-zP +-sN-tR-+R

25…Lf5

De meest logische winstweg. Zwart dreigt de dame te winnen en betrekt de loper in de aanval.

Onmiddellijk 25...Tc2+ wint ook na 26.Dxc2 Txc2+ 27.Kxc2 Dc6+ 28.Kb2 exd4.

25...Db6 is sterk vanwege het idee 26.dxe5 Tc2+ 27.Dxc2 Dd4+! 28.Kb1 Txc2 29.Kxc2 Lf5+.

25...exd4 wint ook, maar dan moet u goed gerekend hebben:

22.Tde1 (22.Dxd5+? Kh8–+) 22...d4 23.cxd4. Niet 21...exf4? 22.Pxf4 en zwart is al zijn voordeel weer kwijt.

22.cxd4

De alternatieven zijn niet beter: 22.c4 Lg4 of 22...b5; 22.fxe5 Tf2 23.Tde1 dxc3 wint grof materiaal.

26.Dxd4 Tc2+ 27.Kb1 Da3 28. Te8+! Txe8 29.Kxc2 Tc8+ (29... Lf5+!) 30.Kb1 Lf5+ 31.Pd3 en nu wint alleen 31...Dc5!.

25...exf4 is ook goed, omdat zwart na 26.gxf4 weer een winst kan kiezen, bijvoorbeeld met 26...Lf5!.

Voor het vinden van een van deze winstzetten krijgt u 4

punten. 26.Db4

Andere zetten verliezen ook:

- 26.Ka1 Tc2 27.Db4 exd4 28.Da4 (28.Dxd4 Da3!–+) 28... Df6! en de witte koning is niet meer te redden. 29.Te8+ Kf7!.

- 26.Te2 Tc2+ 27.Dxc2 Lxc2 28.Txc2 Txc2+ 29.Kxc2 Dc6+! en de toren op h1 valt.

26...Tb6

Hier leiden natuurlijke vele wegen tot Rome:

26...Tc2+ (ook 4 punten)

27.Ka1 exd4 is zetverwisseling met de variant 26.Ka1 in het vorige commentaar, en de snelste winst. 26...b5 (4 punten) pakt veld a4 en wint vanwege

27.dxe5 Tc2+ 28.Ka1 Txa2+ 29. Pxa2 Tc2. Ook winnend zijn 26... exd4 en 26...exf4 beide 2 punten

27.De7

Kortchnoi gaf in zijn commentaar aan dat hij op 27.Dd2 van plan was met 27...Tbc6 28.Db4 alsnog in de al aangegeven winstvariant over te gaan: 28... Tc2+ 29.Ka1 exd4.

27...Da5

27...Dc4 ook 5 punten wint ook. Hetzelfde geldt voor 27... Te6 (3 punten) 28.Db4 exf4. Ook goed zijn 27...exf4 en 27... exd4 (beide 2 punten).

28.a4 Dxa4 en wit gaf het op, hij gaat ten onder in de aanval. Ook goed is 28...Dc3+ (2 punten) 29.Ka2 Le6 30.d5 Dd2+ 31.Ka3 Dxd5. 0–1

Recht toe recht aan

Na 1.Kd5 f4! Eva Fiskus-Jessie Mang EK D 2015 2.Pxf4 g3! 3.Pxh3 gxh2 4.Pf2

5.a7+

6.a8D+ Kd7 7.De8+ Kd6 8.De6 mat.

Diagram 1

Van Foreest-German 1.Dh8! 1-0 de klassieke dubbele aanval.

Diagram 2

Omota-Molenaar

Diagram 3

Vroombout-Blees

Diagram 4

Van Foreest-Jonkman

Diagram 5

Diagram 6

Marzano-Floor

Diagram 7

Diagram 8

De Roda-Novikov

Zonder zwartveldige loper is er geen redden aan voor wit.

ComputerschaakWereldkampioen 2016

Komodo Chess 10

Komodo

Chess 10

k omodo Chess 10

De nieuwe nummer één van de computerschaakwereld is bekend! Komodo 10 heeft dankzij een groot aantal verbeteringen 60 Elo punten meer dan zijn voorganger. Zo werd in het bijzonder de evaluatie betreffende de koningsveiligheid en het eindspel gedetailleerd bewerkt en verbeterd. Bovendien werd de zoekoptie verbeterd en voor het gebruik van meerdere processoren geoptimaliseerd. Komodo 10 gebruikt zijn bedenktijd nog effectiever en rekent over het algemeen een stuk sneller.

Het resultaat is een onverslaanbare combinatie: u krijgt met Komodo 10 de sterkste schaakengine die op het moment te krijgen is samen met de beste en populairste grafische interface. Komodo 10 verschijnt namelijk met de interface van Fritz 15 en biedt naast alle buitengewone schaaktech-

nische vaardigheden alle trainings- en speelmogelijkheden van Fritz. Daarnaast kunt u alle nieuwe ChessBase web-apps met de live database, het videoportaal, de tactische server en nog veel meer direct benutten.

Komodo

Chess 10

Bijzonder effectief gebruikt Komodo 10 de intelligente en op resultaat ge richte evaluatie van de eigen positie, die als een rode draad in de speelstijl van het programma te vinden is. Als Komodo 10 de stelling voor zich posi tief waardeert, zal het programma de stukken op het bord of scherm houden en gaat proberen de stelling te openen. Als Komodo echter denkt dat de stelling wat minder is, zal het programma proberen stukken te ruilen en naar een gelijke stelling en remise streven.

gewonnen en kon zodoende de meest prestigieuze titels in de wereld van het computerschaak winnen. Vanzelfsprekend staat Komodo ook in de meeste ranglijsten met toernooibedenktijd op de eerste plaats.

omodo Chess 10:

- Nieuwe 64-Bit multiprocessorengine

- Actuele 64-Bit interface van Fritz 15 (optioneel 32-Bit)

- Premium-lidmaatschap voor de nieuwe ChessBase Web Apps en de playchess-Server (zes maanden)

Komodo Chess 10

Systemvereisten:

79,90 €

Zijn bijzondere kracht heeft Komodo onlangs in verschillende matches tegen sterke spelers getoond - onder andere tegen de huidige nummer 6 van de wereld, Hikaru Nakamura. In meer dan 50 partijen, waarin Komodo met een handicap speelde, bv. met minder materiaal of waarin het programma meerdere beginzetten toeliet, bleef het programma ongeslagen. Uitzondering waren de partijen waarin Komodo zonder twee belangrijke pionnen speelde of in stellingen waarin de pion op f7 ontbrak en wit drie zetten achter elkaar mocht spelen. Ondanks alle handicaps won Komodo echter tegen Nakamura met 2,5.-1,5.

Bij het WK computerschaak 2016 in Leiden scoorde Komodo 7,5 uit 10 en won uiteindelijk de tiebreak. Bovendien heeft Komodo drie van de afgelopen vier TCEC-Championship

Minimaal: Pentium III 1 GHz, 2 GB RAM, Windows XP (Service Pack 3), 7/8, DirectX9, grafische kaart met 256 MB RAM, DVDROM drive, Windows Media Player 9 en internetaansluiting om het programma te activeren, playchess.com, Let’s Check en updates.

Aanbevolen: PC Intel i5 (Quadcore), 4 GB RAM, Windows 8.1/10, DirectX10, grafische kaart met 512 MB RAM of meer, 100% DirectX10- compatibele geluidskaart, Windows Media Player 11, DVD ROM drive en internetaansluiting om het programma te activeren, Let’s Check, ChessBase Live Database, Engine Cloud, tactische training en updates.