Hou Yifan weer Wereldkampioen
Schandorff en Nijboer winnen Batavia
Doetinchem wint Verenigingsprijs
partijen op een
is
Leermethode van Wijgerden/Brunia Werkboeken
BHB Toernooi set Met 5 cm velden. Een houten schaakcassette met beuken houten stukken.
Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond
Jaargang 123 – no. 2 – april 2016
Jeroen Bosch
Aan dit nummer werken mee
Alina l’Ami (foto’s)
Bart Beijer (foto’s)
Bas Beekhuizen (foto’s)
Harry Gielen (foto’s)
Lennart Ootes (foto’s)
Frans Peeters (foto’s)
Benno Thomassen (foto)
Tu Tran (foto’s)
John Upham (foto’s)
Jeroen Bosch
Peter Boel
Twan Burg
Regobert Eijkelkamp
Herman Grooten
Erik Hoeksema
Johan Hut
Pascal Losekoot
Piet Peelen
Barth Plomp
Sacha Schiermeier
Eric van Breugel
Monique van de Griendt
Merijn van Delft
Paul van der Sterren
Karel van der Weide
Mark van der Werf
Dolf Wissmann
Redactieadres
Frans Halsplein 5
2021 DL Haarlem
Tel: 023-5254025
schaakmagazine@schaakbond.nl
Adreswijzigingen naar uw vereniging.
Sluiting kopij 20 mei 2016
Bondsbureau KNSB
Frans Halsplein 5
2021 DL Haarlem
tel: 023-5254025
E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl
Internet: www.schaakbond.nl
‘Twee
Vormgeving & lay-out
Interface Communicatie, Ede www.ifcommunicatie.nl
Druk
Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf BV, Barneveld
Recht toe recht aan
Van de ons onlangs ontvallen Johan Cruijff is de uitspraak: ‘Als je niet ken winnen, moet je zorgen dat je niet verliest.’ Aan die wijsheid conformeerde Anish Giri zich heel goed in Moskou: hij scoorde 14 remises op rij! Geen slecht resultaat, maar in Moskou telde alleen de eerste plaats. Het was uiteindelijk Sergey Karjakin die het felbegeerde recht verwierf om Magnus Carlsen uit te mogen dagen in de WK-match die in november in New York wordt gehouden.
In dit nummer zijn er meer eerste plaatsen die tellen. Zo herwon Hou Yifan ‘haar WK-titel’ door Maria Muzychuk in een match te verslaan. Nederlands Kampioen in een andere discipline – het correspondentieschaak - werd Gert Legemaat zoals Twan Burg verhaalt. De Groninger Combinatie degradeerde vorig seizoen uit de meesterklasse: voor de Groningers telde daarom alleen de eerste plaats in Klasse 1A die recht geeft op promotie. Erik Hoeksema verkocht de huid maar alvast (na competitieronde 7) voordat de beer definitief geschoten was. In de meesterklasse werd er ook gestreden om plaats 1 zoals Johan Hut beschrijft.
Nog meer over competitie in de uitslag van de online-ledenpeiling. En zo zien we dat het ook niet alleen maar om winnen gaat. Een duidelijke meerderheid van de leden wil vooral graag de mogelijkheid om te schaken in een competitie of competities naar keuze.
In het Batavia toernooi won ervaring het dit jaar van talent – maar sfeer en gezelligheid zijn in het café-toernooi ook heel belangrijk zoals Merijn van Delft niet nalaat te vermelden. Schaken doen ze ook graag in Doetinchem: winnaar van de verenigingsprijs 2015. Monique van de Griendt beschrijft de activiteiten die ze daarvoor ondernamen in het tweede deel van de serie de Vitale Vereniging.
Wat is belangrijker winnen of deelnemen? De vraag zal niet door iedereen op dezelfde manier worden beantwoord. Dolf Wissmann nam deel aan het Open Britse Oploskampioenschap – hij won niet, maar was wel tevreden met zijn vijfde plaats tussen de wereldtoppers. De deelnemers aan het Ritmeester tournooi (toen we dat woord nog zo schreven) worden voor het voetlicht gehaald door Johan Hut. Deelnemen aan kampioenschappen is voor velen weggelegd: jong en oud kunnen de nodige informatie vinden op pagina 25.
Jeroen Bosch hoofdredacteur
Hans Böhm en Yochanan Afek vierden onlangs een feestje in het Max Euwe Centrum. Met het uitbrengen van Wij presenteren… De Koning voltooiden zij namelijk hun zesdelige Nederlandstalige schaakboekenserie. De twee schaakmeesters en eindspelliefhebbers beschreven in 6 jaar tijd ieder schaakstuk (ze begonnen met de pion) in 60 thema’s.
Het hele idee voor de serie was geboren in huize Timman, en daarom was het zeer toepasselijk dat de auteurs het eerste exemplaar van het deel over de Koning overhandigden aan Jan Timman. De grootmeester noemde Wij presenteren een reeks prettig leesbare boeken die niet alleen schakers maar ook niet-schakers enthousiast zou kunnen maken voor ons mooie spel.
Naast 240 opgaven om de schaakgeest te scherpen worden ook de historische achtergronden beschreven.
Goed beschouwd gaat iedere column die ik schrijf, wat het onderwerp ook zijn mag, altijd over mezelf. Is dat egocentrisch? Misschien. Maar aan de andere kant: kan het anders? Ik sta nu eenmaal in het middelpunt van mijn universum. Er zijn natuurlijk wel gradaties in de mate van openlijkheid waarin je over jezelf schrijft, variërend van ‘alleen voor de goede verstaander’ tot ‘onverbloemd’. Deze keer wordt het ‘onverbloemd’.
Met Anish Giri in het Kandidatentoernooi word ik er geregeld aan herinnerd dat ik, afgezien van Jan Timman die decennialang op dat niveau bivakkeerde, de laatste Nederlander was die tot deze voorlaatste fase van de strijd om het wereldkampioenschap wist door te dringen. In januari 1994 speelde ik in Wijk aan Zee een Kandidatentweekamp tegen Gata Kamsky (en verloor die). Voor mij was deelname aan dit toernooi toen, hoewel geen toeval, toch duidelijk een ‘uitschieter naar boven’. Voor Giri is
het, net als voor Timman indertijd, gewoon de plaats waar hij thuishoort. Is er iets in mijn ervaring van toen wat ook maar enigszins teruggevonden zou kunnen worden in die van Giri van nu? ‘Gelukkig niet’ is mijn eerste gedachte. Niet alleen was 1994 een volstrekt andere, nog vrijwel computervrije tijd, Anish is natuurlijk een veel betere speler dan ik het ooit was. Maar toch. De loodzware voorbereiding, de druk van de buitenwereld en vooral, overal bovenuit torenend, de wetenschap dat je er zo dichtbij bent, dat moet nu toch allemaal nog hetzelfde zijn als toen. Het zelfvertrouwen, de opwinding die je voelt omdat je al zo ver gekomen bent, het besef dat een stapje nóg verder gewoon mogelijk is. De zeer klein geworden groep mededingers versterkt dit hoog-in-de-bergen-gevoel. Het doet er niet meer toe dat er misschien talloze schakers beter zijn dan jij, wat telt is dat zij er niet meer bij zijn en jij nog wel. Dus het omgaan met die positieven en nega-
Kort voor het Kandidatentoernooi in Moskou was er veel aandacht voor schaken in de media. Anish Giri verscheen in ‘De Wereld Draait Door’ en ‘Tijd voor Max’. In ‘Pauls Puber Kookshow’ was Anna-Maja Kazarian (Europees Kampioen tot en met 16 jaar) te zien samen met dammer Jan Groenendijk.
tieven, dat hebben we allebei doorgemaakt. Maar hoe we dat gedaan hebben? Totaal verschillend natuurlijk, dat kan niet anders, dus hier gaan onze wegen alweer uit elkaar. Maar één belangrijk aspect van het spelen van een Kandidatentoernooi moet voor hem nog komen: de morning after. Ongeacht het resultaat, het spelen van een Kandidatentoernooi of –match is zo’n intense ervaring. Mentaal sta je op een berg, de enige weg is naar beneden. Maar dan? Anish, op naar die volgende berg!
De Spelkaravaan: schaken en dammen voor asielzoekers
Op 1 april is in het asielzoekerscentrum ‘de Kruisberg’ in Doetinchem de officiële aftrap gegeven voor ‘de Spelkaravaan’. De Spelkaravaan wil schaken en dammen aanbieden aan vluchtelingen in de Nederlandse asielzoekerscentra. Prominente schakers en dammers als Anish Giri, Jan Timman, Ton Sijbrands, en Nick Schilder hebben hun naam verbonden aan het project. Ook organisaties als de KNSB, de KNDB en het Max Euwe Centrum steunen dit initiatief van een groep schakers en dammers.
“Op de vlucht voor geweld en onderdrukking komen veel mensen naar Nederland toe. De KNSB is heel blij met de diverse initiatieven waarbij vrijwilligers de schaaksport gebruiken om het verblijf in Nederland voor deze asielzoekers aangenamer te maken. Het is mooi dat schaken en andere denksporten hieraan positief kunnen bijdragen.” (Mark van der Werf – Koninklijke Nederlandse Schaakbond)
Via de website www.spelkaravaan.nl is alle informatie te vinden, en kunnen er ook schaak- en dammaterialen gesponsord worden.
Pas in ronde 14 van het Kandidatentoernooi werd beslist wie in november van dit jaar Magnus Carlsen mag uitdagen met de wereldtitel als inzet. Sergey Karjakin speelde met wit tegen medekoploper Fabiano Caruana. De tie-break regels waren in het voordeel van de Rus, en daarom koos de Amerikaan voor een ingewikkelde Siciliaanse Rauzer. In hevige tijdnood stond Caruana een winnend torenoffer toe. Karjakin greep zijn kans, zoals hij alle meevallers dit toernooi dankbaar accepteerde, en won in een directe mataanval.
Karjakin – Caruana, r.14 -+-+-tr-+ +-+-mk-+-wq-+pzp-+ +-+ptr-+p -zp-tR-+-+ +L+-+-zPP+PwQ-+lzP +K+R+-+-
Stelling na 36.Dd2
36...Te4?
Juist was 36...Le4 37.Txb4 Dc7 met gelijke kansen. 37.Txd5!
Een correct torenoffer, dat overigens ook gedwongen is!
Zwart staat beter na 37.Txe4 Lxe4 38.Dh6 Tg8 39.Dxh5 De3,
en na 37.Td3 Lh3.
37...exd5 38.Dxd5 Dc7
38...Td4 was de enige verdediging, maar het eindspel na 39.Dxd4
Dxd4 40.Txd4 ziet er verloren uit.
39.Df5! Tf7
39...Dc6 40.Dh7+ Ke8 41.Dxh5+
Ke7 en Karjakin kan kiezen tussen zetherhaling, waarmee hij het uitdager-schap binnen zou hebben, of het vinden van 42.Ld5! met winst.
40.Lxf7 De5
40...Kxf7 41.Dh7+ verliest de dame.
41.Td7+ Kf8 42.Td8+ en opgegeven vanwege 42... Kxf7 43.Dh7+ Ke6 44.Dd7 mat. 1–0
Met 8,5 uit 14 werd de jongste grootmeester ooit (zijn record van 12 jaar en 7 maanden staat al sinds 2002) de overtuigende
winnaar in Moskou. Op 12-jarige leeftijd was Karjakin ooit de secondant van zijn toenmalige landgenoot Ruslan Ponomariov in de finale van het FIDE WK, nu mag hij zelf een WK-finale gaan spelen in november 2016 in New York.
Opmerkelijk record
Anish Giri was veelvuldig in het nieuws voorafgaande aan dit Kandidatentoernooi. Zo werd hij in ‘De Wereld Draait Door’ en ‘Tijd voor Max’ uitgebreid bevraagd over zijn goede score tegen de wereldkampioen, en zijn eventuele kansen in een match tegen Carlsen. De ‘nuance’ die hij zelf aanbracht: dat toer-
nooiwinst in Moskou nog een lastig te nemen horde was, werd daarbij amper op waarde geschat door de presentatoren. De Nederlands Kampioen bereidde zich een maand lang voor op nationaal sportcentrum Papendal met zijn eigen ‘dreamteam’ onder leiding van vaste coach Vladimir Tukmakov. Naast zijn schaaktechnische voorbereiding besteedde hij ook aandacht aan voeding en beweging.
Alle goede voorbereidingen leverden uiteindelijk een opmerkelijk record op: Anish speelde al zijn 14 partijen remise. Goed, het is bekend dat Giri een gezonde en solide speelstijl heeft en van nature niet geneigd is buitensporige risico’s te nemen, maar hij wist toch wel dat in Moskou alleen de eerste plaats telde? De vraag is retorisch bedoeld. Anish kwam nauwelijks in gevaar (misschien alleen tegen Caruana in ronde 2), stond twee keer totaal gewonnen (tegen Caruana en Nakamura), en had daarnaast nog eens een vijftal goede stel-
lingen. Echter wat hij ook probeerde, en hoeveel zetten hij ook deed: aan het eind van iedere partij resteerde steeds een half ei. Met veel zelfspot sprak onze landgenoot over zijn ‘historische resultaat’, en lachte hij mee om internetgrappen als ‘wanneer Giri een rapper zou zijn zou hij 50 percent heten’. We besluiten met de vriendelijke twitterwoorden van Garry Kasparov: ‘Don’t be too hard on Giri for his 14/14 drawing record. He was fighting and had several completely winning positions.’
Rondje langs de borden Laten we de meest opvallende fragmenten van het Kandidatentoernooi nog eens langslopen. Zo komen we vanzelf de andere kandidaten tegen.
Anish was met zijn 21 jaar de jongste deelnemer. Anand was met 46 jaar de oudste. Hoe vaak is de oud-wereldkampioen al niet afgeschreven? Toch was hij het die lange tijd uitzicht had op een derde match tegen Carlsen.
Anand - Topalov, r.1
r+-wqr+k+ +pzp-+pzpp p+-zp-sn-+ zP-+P+-+l -+-vlP+-+ +Q+-+-+P -zP-sN-zPP+ tR-vL-tRLmK-
Stelling na 17...Lxd4
‘Neem nooit op b2, ook niet als het goed is’ is een bekende spreuk - maar gaat dat ook op voor pion b7?
18.Dxb7
De consequentie van Anands voorafgaande spel. Het wordt nu scherp:
18...Pd7 19.Pc4?
19.Ta3 was de zet die Anand gepland had te spelen toen hij op b7 nam. Het idee is dat wit nu op 19...Dh4 verder gaat met 20. Tae3 Pc5 21.Dxc7 Lxe3?! 22.Txe3. Wit heeft dan twee pionnen en een loperpaar voor de kwaliteit en de zwarte aanval is over.
Zwart heeft sterker in de vorm van 21...f5! en de complicaties duren voort.
19...Pc5 20.Dc6 Pb3?
Hier mist Topalov een grote kans met 20...Lxf2+! 21.Kxf2 Dh4+ 22.g3 Pxe4+ 23.Txe4 Dxe4. Materieel is de stelling nog wel in orde voor wit, maar zijn koning is erg onveilig. Zwart heeft goede kansen.
21.Tb1 Pxc1?!
Na 21...f5 is de stelling nog steeds behoorlijk onduidelijk, na de tekstzet gaat het mis. 22.Tbxc1 Tb8 23.Dxa6 Dh4
Beter is 23...f5.
24.Tc2 Txe4 25.Pe3! Dd8 26.Dc4 Lg6 27.Ld3 Tf4 28. Lxg6 hxg6 29.g3
Wit staat een gezonde pion voor, en dat voordeel wist Anand uiteindelijk te verzilveren. Al in de eerste ronde maakte ‘de Tijger uit Madras’ zijn punt!
Indrukwekkend was de score van Anand met wit. Zeven keer speelde hij 1.e4, zeven keer was het antwoord 1...e5. Dat leek niet verstandig gezien de score van de Indiër: 5,5 punt! Met 2 uit 7 toonde Anand zich met zwart echter veel te kwetsbaar. Kwetsbaar was zeker ook de Bulgaar Veselin Topalov. Als enige speler(!) eindigde hij uiteindelijk onder de 50%. Hij kwam als laatste aan in Moskou, had getwijfeld over deelname, had naar eigen zeggen niet erg hard gewerkt, en gaf aan het te accepteren dat op 41-jarige leeftijd zijn tijd voorbij was.
Anand - Svidler, r.6
spelers leken niet op de hoogte van een partij van Shirov. Shirov nam niet op b5, maar het niet openen van de a-lijn bleek ongunstig na 16.Pxe4 dxe4 17. Txe4 Pb3 en nu faalt in vergelijking met de partij 18.Pg5 op 18... Pxa1 19.Dh5 en omdat zwart al een toren heeft mee gesnoept kan hij nu zijn dame geven met 19...Dxg5 20.Lxg5 g6 21.Dd1 Pxc2 22.Dxc2 Lxe4 23.Dxe4 cxd4 en hier kan alleen zwart winnen.
Shirov speelde daarom 18.Lg5 maar dat bleek ook slecht na 18...Le7 19.Lxe7 Dxe7 20.Tb1 Pxd4 21.Pxd4 Lxe4 22.Lxe4 Tad8! Shirov-Onischuk, Mallorca 2004. 16.axb5! axb5
16...Pxd2 17.Lxd2 axb5 faalt op het klassieke loperoffer 18.Lxh7+!
Kxh7 19.Pg5+ Kg8 20.Dh5. 17.Pxe4 dxe4 18.Txe4!
Een ijzersterk offer - de witte loper is nog belangrijker in de aanval dan de toren. 18.Lxe4 Lxe4 19.Txe4 Dd5! en zwart heeft goede compensatie voor de pion.
18...Pb3
Hier faalt 18...Lxe4 19.Lxe4 Ta7 weer op 20.Lxh7+!.
19.Txa8 Lxa8 20.Pg5!
22.Dxf7+ Kh8 23.Tg4! l+-wqrvl-mk
Stelling na 15...Pe4
Een ingewikkelde stelling waarin Anand lang nadacht over het openen van de a-lijn. Beide
Nu de toren van a1 weg is, krijgt Anand een winnende aanval met deze zet. Het directe 20.Th4 levert slechts eeuwig schaak op na 20...Lxf3 21.Lxh7+ Kh8 22.Th3 Lxd1 23.Lg6+ Kg8 24.Lh7+. 20...Pxc1 21.Dh5 h6
Zwart krijgt nu onvoldoende materiaal na 21...Dxg5 22.Dxg5 Lxe4 23.Dxc1 Lxc2 24.Dxc2.
Zwart staat een stuk voor, maar alle witte stukken zijn op zijn koning gericht.
23...Da5
Op het stoorschaak 23...Pe2+ wint 24.Kf1!, maar niet 24.Kh1?
Da5 25.h4 De1+ 26.Kh2 Dg1+ 27.Kh3 Dh1 mat! 23...hxg5 gaat mat na 24.Dh5+ Kg8 25.Lh7+ Kh8 26.Lg6+ Kg8 27.Dh7. 24.h4!
en Svidler had genoeg gezien, wit wint na 24…De1+ 25.Kh2 Pe2 26.Ph3! Td8 27.Dg6 Kg8 en nu bijvoorbeeld 28.e6. 1–0
Dat was weer een mooie overwinning van Anand (die ook nog modelpartijen won van Aronian en Karjakin), maar de bijna-veertiger Svidler speelde wel degelijk een heel ander toernooi dan Topalov. Hij was goed voorbereid, verdedigde zich sterk, maar won ook diverse goede stellingen niet en eindigde op 50% zonder dat hij ooit realistische kansen had op de eerste plaats.
Ook Hikaru Nakamura, vooraf zeker getipt als een van de favorieten, was nooit in de buurt. De 29-jarige Amerikaan begon slecht met een blunder tegen Karjakin.
Karjakin - Nakamura, r.2 -+-+r+k+ +l+-wqpzpp pvl-+n+-+ +p+p+-+-zP-sNn+-zP zP-+NzP-zPQ+-+-zPL+ vL-tR-+-mK-
Stelling na 29.h4
Karjakin staat een tikje beter met wit, maar veel is het niet na een normale voortzetting als 29...Pxd4 30.Lxd4 Lxd4 31.exd4 Df6. In plaats hiervan dacht Nakamura (die in lichte tijdnood zat) dat hij zich met geweld kon bevrijden:
29...Pxg3? 30.fxg3 Pxd4
31.Lxd4 Lxd4 32.exd4 De3+ 30.fxg3 Pxd4 31.Lxd4 Lxd4
32.exd4 De3+
maar hij had over het hoofd gezien dat wit na 33.Df2 (33.Kh2 Dxd3 en 33. Pf2?? Dxc1+ zal hij nog wel gezien hebben.) 33...Dxd3 beschikt over een dubbele aanval met
34.Tc7! waarna het meteen over en uit is. Wit wint een vol stuk.
34...f5 35.Txb7 h6 36.Lxd5+ Kh7 37.Lg2 Te2 38.Lf1 1–0
Giri - Nakamura, r.11 -+n+-trk+ +-+-wq-zp-+-+P+-zp +p+p+r+N -+-wQ-+-zP +-+-tR-+-+-+-zPP+ +-+-tR-mK-
Stelling na 49...Tf5
Na een uitstekend gespeelde partij is het tijd om te oogsten dacht Anish. Tegen Caruana had hij in gewonnen stelling iets te timide gespeeld, vandaar 50.Pxg7? Hij had echter overzien dat zwart na 50...Dxg7
50...Tf4 51.De5 Dxg7 52.Tg3 Tg4 53.e7! was de winstvariant op grond waarvan Anish dacht dat het paardoffer goed was. 51.Tg3 nog beschikt over 51...Tg5 52.Txg5 hxg5 53. Dxd5
En remise gegeven omdat 53.Dxd5 Pe7 54.Dxb5 gxh4 een gelijke stelling is. ½–½
In plaats van het paardoffer wint het prozaïsche 50.Te5 pion
d5, waarna een gewonnen stelling resteert. Hier zat het mee voor Nakamura, eerder in het toernooi had een ‘aanraken-is-zetten’ incident tegen Levon Aronian hem echter lelijk opgebroken. De 33-jarige Armeniër speelde interessant en leek in het begin een kanshebber. Aan het eind ontbrak het hem aan energie: hij won in ronde 10 niet van Topalov, verloor met wit van Svidler in ronde 11, en miste een winnend torenoffer tegen Caruana in ronde 12. Diezelfde wisselvalligheid was ook te zien bij de 23-jarige Caruana, waardoor hij uiteindelijk net tekort kwam.
Sterke zenuwen, goed slapen (Karjakin had het over tenminste 10 uur per nacht), taai verdedigen en alert zijn wanneer de kansen zich voordoen; dat zijn allemaal zaken die minstens zo belangrijk zijn als een goede openingsvoorbereiding.
Laten we afsluiten met de beste schaaktechnische prestatie van de Rus.
Karjakin - Anand, r.4
1.Pf3 d5 2.e3
Dit ziet er bescheiden uit, maar is al vaker toegepast door Vladimir Kramnik.
2...Pf6 3.c4 e6 4.b3 Le7 5.Lb2 0–0 6.Pc3 c5 7.cxd5 Pxd5
De geïsoleerde pion stelling na 7...exd5 8.d4 Pc6 9.Le2 Lg4 10. dxc5 Lxc5 11.0–0 a6 is een andere mogelijkheid.
8.Dc2 Pc6 9.h4
Op dit exacte moment een nieuw idee - maar Karjakin kent zijn Nederlandse klassieken: in
leer tegen Mark van der Werf, toen de laatste 8...Lf6 speelde in plaats van 8...Pc6. Tot nu toe speelde wit het rustige 9.a3. r+lwq-trk+ zpp+-vlpzpp -+n+p+-+ +-zpn+-+-+-+-+-zP +PsN-zPN+PvLQzP-zPP+ tR-+-mKL+R
9...b6 10.a3 f5
Om Pg5–wendingen er voor eens en altijd uit te halen speelt Anand deze verzwakkende zet. Zo levert de ‘koffiehuiszet’ 9.h4 een positioneel voordeeltje op! 11.Lb5 Lb7 12.Pxd5 exd5 12...Dxd5 13.Lc4 Dd7 of 13...Dd6 was beter, nu ontstaat een meer statische stelling. 13.d4 Tc8 14.dxc5 bxc5 15.0–0!?
Zwart heeft zogenaamde hangende pionnen op c5 en d5. De pion op f5 is een mogelijke verzwakking, en wit heeft helemaal geen last van het feit dat hij h2–h4 heeft gespeeld! Toch is er ook nog niet veel aan de hand.
15...Lf6
Niet 15...Lxh4? 16.Pxh4 Dxh4 17.Dxc5, of 15...f4?! 16.Ld3!. 16.Tfd1
Niet 16.Lxf6 Dxf6 17.Dxc5 vanwege 17...Pe5 18.Dxa7 Pxf3+ 19.gxf3 Dg6+ 20.Kh2 Dh5 21. Dxb7 Dxh4+ met eeuwig schaak. 16...Pe7 17.Lxf6 Txf6 18.g3 La6
Een merkwaardige fout van de oud-wereldkampioen. Wit heeft een statisch voordeeltje en
het bord dus, en niet ruilen! Na 18...Db6 was er nog weinig mis met de zwarte stelling.
19.Lxa6 Txa6 20.Dc3 Tb6 21. Tac1
Nu heeft wit vervelende druk op de hangende pionnen. De zwarte stelling is in een praktische partij veel lastiger te spelen dan de witte.
21...Dd6?! 22.Pe5! Tb7 23. Pd3!
Het paard kan beide zwarte pionnen aanvallen: op 23...Tbc7 volgt 24.Pf4.
23...c4 24.bxc4 Txc4 25.De5 Dxe5 26.Pxe5 Txc1 27.Txc1
De witte stukken staan heel actief en zijn pionstructuur is superieur. Karjakin wint het eindspel tamelijk eenvoudig: 27...g6 28.Tc5 Kg7 29.Ta5 Kf6 30.Pd3 Tc7 31.Ta6+ Kg7 32.Pf4 Td7 33.Kf1 Pg8 34.Pe6+ Kf7
35.Pd4 Pe7 36.Pb5 Pc8 37.a4 Tb7 38.Tc6 Pe7 39.Ta6 Pc8 40.Tc6 Pe7 41.Td6
Na een zetherhaling om de tijdcontrole te halen gaat Karjakin alsnog op zijn doel (pion d5) af.
41...Tb6 42.Td7 a6 43.Pc3
Anand gaf op, na 43...Te6 44. Pxd5 volgt algehele ruil op e7 en een gewonnen pionnen-
In de jaren dertig van de vorige eeuw werd de Engelse Vera Menchik gezien als de eerste wereldkampioen bij de vrouwen. Na de Tweede Wereldoorlog kwam de titel in handen van schaaksters uit de Sovjet-Unie. Roedenko, Bykova, Roebtsova, het zijn op zijn zachtst gezegd geen namen die in ons collectieve geheugen gegrift staan. Van ruwweg 1960 tot 1990 werd het vrouwenschaak gedomineerd door Georgië, bekende namen uit die tijd zijn Nona Gaprindashvili en Maja Tsjiboerdanidze.
Daarna kwamen de Chinese vrouwen opzetten. Xie Jun was de eerste die de titel naar China haalde. Bedenk hierbij wel dat de Hongaarse Judit Polgar – de sterkste vrouw aller tijdennooit enige interesse toonde in een vrouwen-wereldtitel, zij had de lat hoger gelegd en wilde gewoon zo ver mogelijk komen bij de mannen. Zsuzsa, de oudere zus van Judit, nam intussen de familie-honneurs waar en in 1996 pakte zij de titel. Daarna nam China de regie weer over, al werd de titel tussendoor even ‘uitgeleend’ aan de Bulgaarse Antoaneta Stefanova en de Russische Alexandra Kostenjoek.
Vanaf 2010 is Hou Yifan de onbetwiste nummer één van het internationale vrouwenschaak. In 2015 besloot de Chinese haar titel niet te verdedigen in het FIDE knock-out toernooi, zij gaf de voorkeur aan een paar lucratieve rapidtoernooitjes in Amerika. De Oekraïense Maria Muzychuk greep haar kans en nam de titel over. Maar geen nood: Hou Yifan wist precies waar ze mee bezig was, ze had recht op een revanchematch.
Die tweekamp vond in maart plaats in de Oekraïense stad Lviv, in oude Sovjettijden beter bekend als Lvov. Niet alleen is Lviv de thuisbasis van Muzychuk, het is ook de stad waar de grote Vasili Ivanchuk vandaan komt. Ondanks het thuisvoordeel kwam Muzychuk er niet aan te
pas. Gezien het ratingverschil tussen beide dames (2673 om 2554) kwam dit niet als een grote verrassing. Bij het Tata Steel-toernooi in Wijk aan Zee is Hou Yifan een vaste klant in de hoogste groep, terwijl Muzychuk daar een leuke speelster voor de B-groep zou zijn.
Hou Yifan won uiteindelijk afgetekend met 6-3, de arme Muzychuk kon met wit geen vuist maken en met zwart was het iedere keer balanceren op het randje van de afgrond.
In de tweede partij nam Hou Yifan de leiding en al in de zesde partij viel de Vorentscheidung.
Muzychuk-Hou Yifan
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5
4.0-0 Pf6 5.d3 d6 6.c3 0-0 Een kalme Italiaanse opening, maar het wordt al snel spannend.
7.Lg5 h6 8.Lh4 g5 9.Lg3 g4!?
10.Ph4 Ph5 11.a4 a6 12.Pa3
Dg5 13.Pc2 La7 14.Pe3 Pe7
15.d4 Dg7 16.dxe5 dxe5
17.Pef5
Op zoek naar duidelijkheid in het centrum.
17…Lxf5 18.exf5
Na 18.Pxf5 Pxf5 19.exf5 e4! moet wit steeds op haar hoede zijn voor de opstoot …e4-e3.
18…Lc5?
Speelt de loper om naar d6, maar dit is te traag. Aangewezen was 18…Pxg3 19.hxg3 Pc8! gevolgd door …Pd6 waarna alle zwarte stukken op ideale velden terecht komen.
19.Te1
Hier en ook op de volgende zetten ziet wit af van f5-f6. Ten onrechte: na 19.f6! Dxf6 20. Dxg4+ Dg5 21.Dxg5 hxg5 22.Pf3 e4 23.Pxg5 e3 24.Pe4! komt wit in het voordeel.
19…Pxg3 20.hxg3 Ld6 21.De2 Ld6 22.De4 Tab8 23.Le2?
23…h5 24.Tad1 Pg8 25.Kh2 Dg5 26.Lc4 Pf6 27.De3 Dameruil brengt wit geen verlichting.
27…Dxe3 28.Txe3 e4 29.Te2
Tbd8 30.Lb3 Td7 31.f3 Wit wil niet langer passief afwachten, maar dit helpt zwart alleen maar.
31…Te8 32.Tde1 Tde7 33.Lc2? -+-+r+-mk
Een tweesnijdende zet. Het paard moet naar h4, waar het óf hopeloos buitenspel komt te staan óf allerlei gevaar zal stichten rond de zwarte koning.
Nog steeds kwam f5-f6 in aanmerking. Wit hoopt op ‘iets’ met f2-f3 maar dat idee komt niet uit de verf. Zwart daarentegen bouwt de zaak lekker om en werkt toe naar een plan met …e5-e4-e3.
Een blunder in slechte stelling. 33…exf3! 34.Txe7 Txe7 35. Txe7 f2! 36.Txf7
Of 36.Ld3 Lxe7 waarna paard en koning van wit niet meer meedoen.
36…f1D 37.Pg6+ Kg8 38.Txf6 Lc5 en wit gaf op.
Een deprimerende nederlaag, die een einde maakte aan alle illusies van Maria Muzychuk.
Schaakvereniging Doetinchem won de Verenigingsprijs 2015. Het ledental van de schaakclub is in één jaar tijd verdubbeld naar 67 en blijft groeien. Wat maakt deze club zo vitaal?
Jeugdleider Niels van der Mark: ‘Onze vereniging is laagdrempelig, als je voor het eerst komt, krijg je een kopje koffie en kun je meteen aanschuiven. Je mag eventueel zonder klok spelen, of zonder te noteren. Totdat je aan officiële wedstrijden gaat meedoen, uiteraard. De sfeer is gemoedelijk, het draait om passie en plezier.’
Jeugd en volwassenen
Van der Mark: ‘Vorig jaar hebben we een jeugdafdeling opgezet. We begonnen met vijf kinderen en dat zijn er nu zevenendertig. We hebben er overigens ook tien seniorleden bij gekregen. We organiseren een zomercompetitie waarbij gasten welkom zijn. Sommigen worden lid. Potentiële jeugdleden mogen twee keer gratis meedoen. Of ze krijgen drie avonden les, voor vijf euro, dat is een initiatief van Sportservice Doetinchem, om kinderen de
snel hulp nodig en heb nu een leuk team: met Iloy, een student die fantastisch les geeft, Marije die lesboekjes nakijkt en bemiddelt bij “aanraken is zetten!’’, en een moeder die een beginnersgroep heeft. We moedigen de lesgevers aan om de cursus Schaaktrainer te volgen, op kosten van de vereniging.’
Schiet- en atoomschaak De jeugd volgt de Stappenmethode, in kleine groepjes van maximaal acht kinderen. Van der Mark: ‘We geven een half uur les en daarna schaken ze een half uur. Elke vier weken organiseren we iets ludieks. Doorgeefschaak of weggeefschaak, of schietschaak - waarbij het geslagen stuk verdwijnt maar je eigen stuk op het originele veld blijft staan. Of atoomschaak: als je iets slaat, ontploffen beide stukken en alles op de aangrenzende velden: dat zijn hele korte
Wat is een vitale schaakvereniging?
“Een vitale schaakvereniging is een financieel gezonde schaakvereniging met een krachtig bestuur die vanuit haar eigen verantwoordelijkheid, realistisch en toekomstgericht activiteiten ontplooit voor zowel haar leden als haar omgeving. De vereniging is in staat nieuwe leden aan te trekken en samenwerkingen aan te gaan om daarmee tevens een actieve functie op lokaal niveau te kunnen vervullen.”
‘Ik probeer maatwerk te bieden, zo kwamen er in december twee meiden van twaalf die schaken wilden leren. Ik kon ze niet bij het groepje zesjarigen zetten, dat leeftijdsverschil is te groot. Ik heb een trainster voor ze gevonden. Toen namen ze nog een vriendin mee en zo ontstond er een meidengroep. Eén jeugdlid, ze zit in Stap 4, krijgt individueel les van clubleden - bij toerbeurt. We maken een rooster en noteren welke onderwerpen zij heeft gedaan. Daar gaat veel tijd in zitten. Er zijn ook steeds meer kinderen die extra aandacht nodig hebben.’
Beter schaken kost tijd
Van der Mark: ‘Dit seizoen spelen we met een D- en een E-team in de OSBO competitie. De E-tjes werden zesde van de veertien teams. Dat is een prima resultaat. Je ziet dat kinderen niet alleen leren schaken, maar ook leren verliezen. Dat valt soms niet mee. Sommige kinderen gaan heel snel door de lesboeken van de Stappen-methode, maar vertonen nog niet het bijbehorende spel, die blijven stukken weggeven. Beter schaken kost tijd. We zijn daarom blij met de Plus-boeken! Ook al willen kinderen snel het volgende diploma halen, ze doen Stap 1 Plus voordat ze doorgaan naar Stap 2.’
Naast het vrijwilligerswerk voor Schaakvereniging Doetinchem, geeft Niels van der Mark ook schaakles op scholen. Van der Mark: ‘Ik raakte mijn baan kwijt en kreeg van mijn dochter de tip om iets te gaan doen wat ik echt leuk vind. Dat is het schaken, daar
ligt mijn hart, ik krijg er energie van. Ik geef nu op dinsdag en vrijdag schaakles. Daarnaast werk ik als oproepkracht in de zorg. De scholen zijn altijd enthousiast, maar er is weinig geld beschikbaar. Dan laat je ze toch kennismaken met de schaaksport, op een vrijwilligersvergoeding. Onze jeugdleden komen overigens van scholen waar ik nog geen les geef, er is dus ruimte voor groei. Alhoewel, als er ineens twintig kinderen voor de deur staan, kunnen we dat niet meteen aan.’
Van der Mark: ‘De schaakvereniging organiseerde ook het basisscholenkampioenschap, maar we zullen keuzes moeten maken in wat we doen. Elke vrijdag schaak ik in het asielzoekerscentrum. Onze leden doneerden schaakborden. Toen ik die had gebracht, vroegen ze of ik een competitie wilde organiseren. Veel Syriërs schaken en het is een prettige manier om contact te leggen. Enkelen komen ook op de club. Ons initiatief trok de aandacht van de media en ik heb het gepresenteerd op de London Chess Conference. (Zie het artikel in het februarinummer van SchaakMagazine.) Daar is de vereniging trots op. Toch blijft het lastig om elke week genoeg clubleden naar het AZC te krijgen.’
Na de telling van de ledenaantallen over 2015 is de top 10 grootste stijgers en grootste dalers onder de schaakverenigingen bepaald. JSC Magnus Leidsche Rijn, de winnaar van 2014, stond voor het vierde achtereenvolgende jaar in de top 3 en heeft nu 130 leden. SMB Nijmegen, werd derde. Zij zorgen ervoor dat Nijmegen weer op de schaakkaart van Nederland terugkomt. De volledige top 10:
‘Dat we succes hebben, komt niet alleen doordat ik de jeugdafdeling ben begonnen’, zegt Van der Mark. ‘Er is in Doetinchem gewoon een goede klik met schaken. Er was al een damcultuur. Alle kinderen kunnen dammen. Maar misschien waren ze het dammen zat! Wij hebben ons natuurlijk wel geprofileerd. Zo deden we mee aan de aftrap van de Nationale Sportweek 2015. De KNSB zorgde dat Nick Schilder en de ChessQueens er waren en wij hebben een goed programma in elkaar gedraaid. Toen de gemeente Doetinchem hoorde dat Nick zou komen, kregen we een plek midden op het plein, in plaats van een kraampje in de steeg.’
Frans Kuggeleijn Memorial
‘We liften mee op de aandacht die er voor het schaken is. Je ziet het op tv: in het jeugdjournaal en bij De Wereld Draait Door. De plaatselijke spellenwinkel merkt ook dat er steeds meer schaakspellen worden verkocht. We besteden veel aandacht aan communicatie met de ouders van onze jeugdleden. Ze krijgen regelmatig een nieuwsbrief en we zetten internet en facebook in. We betrekken ze bij activiteiten en organiseren een ouder-kind toernooi. In tweetallen spelen we doorgeefschaak. Dat is geweldig leuk. Voor senioren organiseren we vanaf 17 mei
Bij de regionale bonden zijn de OSBO (+38) en HSB (+22) de grootste stijgers.
op zeven dinsdagavonden het Frans Kuggeleijn Memorial, het Open Doetinchems Schaakkampioenschap.’
‘Op 16 april deden we mee aan een spelletjesmarathon voor kinderen met een energiestofwisselingsziekte’, vertelt Van der Mark. ‘Eén van onze jeugdleden heeft die ziekte, daarom voelt iedereen zich erbij betrokken. De jeugd kon 12 uur lang schaken, onder het motto ‘Word jij wel eens moe?’. Met een sponsorkaart zamelden ze
geld in. Toen ik werd gevraagd om het schaakdeel te organiseren, heb ik daar niet lang over nagedacht. Je moet het gewoon doen. Ik zie nu al aankomen dat ik voor ons jeugdschaak volgend jaar meer ruimte nodig heb en meer lesgevers. Daar lig ik niet wakker van. Als schaker heb je de neiging om te wikken en wegen voordat je beslist. Om te denken in problemen en beperkingen en controle. Maar een goede schaker denkt ook in mogelijkheden en kansen.’
Van donderdag 18 t/m zondag 28 februari vond de achtste editie van het Batavia grootmeester toernooi plaats. Een gesloten toernooi met tien deelnemers in hartje Amsterdam, met kansen op een grootmeesternorm voor opkomende talenten, het blijft een prachtig concept. Peter Tames is eigenaar van Café Batavia en een groot schaakliefhebber: hij maakt dit toernooi ieder jaar weer mogelijk. Via zijn vriendschap met schaakfotograaf Bas Beekhuizen en toernooiorganisator Jeroen van den Berg is hij steeds meer bij het Nederlandse schaken betrokken geraakt. Wat hem aanspreekt is jong talent dat er echt voor wil gaan.
Sfeervol en gezellig
Zelf heb ik meegedaan aan de eerste, derde en zesde editie. Ik ben begonnen als speler, maar raakte steeds meer betrokken bij de organisatie. Mijn rol was nu het uitnodigen en onderbrengen van de spelers, en het live verslag doen van de partijen op de toernooisite. Lennart Ootes zorgde dat de techniek werkte (borden en website), en Arno Eliëns waakte met ingang van deze editie als arbiter over het welzijn van de spelers. De buitenlandse deelnemers werden ondergebracht in gastgezinnen. ‘s Avonds werd er in Café Batavia gekookt voor de spelers. In het bargedeelte
wordt er geanalyseerd en drinkt het publiek een biertje. Met zo’n leuk clubje mensen is het een groot genoegen om een dergelijk toernooi te organiseren. Sinds de zevende editie is er op donderdagavond een snelschaaktoernooi als opwarmertje. Het toernooi heeft geen dubbele ronden, maar zelfs een rustdag. In Nederland nemen we nog altijd de tijd voor een mooi schaaktoernooi.
Nieuwe gezichten
Het is ieder jaar het streven om steeds weer nieuwe gezichten uit te nodigen. Alleen de Belgische internationaal meester Stef Soors had al een keer
eerder meegedaan en speelde dit keer een voortreffelijk toernooi: hij miste op een haar na een grootmeesternorm. De partij in de laatste ronde tegen Friso Nijboer was een ware thriller. De Nederlandse beloften hadden het zwaar dit jaar. Arthur Pijpers maakt een mooie ontwikkeling door, maar in Batavia was de grote vorm er even niet. Anne Haast is op een punt in haar ontwikkeling aanbeland waarop veel theoretische kennis vereist is om het met succes tegen professionals op te kunnen nemen. Je moet er van houden om alle theoretische ontwikkelingen bij te houden. Lucas van Foreest is nog jong en mist nog wat ervaring, maar daarom was het voor hem zeker ook een nuttig toernooi. Vanwege ziekte kon Lucas zijn partij tegen Lars Schandorff helaas niet spelen, maar de dag erna zat hij alweer te bikkelen achter het schaakbord. Ook voor Danny de Ruiter was het een mooie gelegenheid om ervaring op te doen op dit niveau. Thomas Willemze deed waarvoor ie gekomen was: de schoonheidsprijs winnen met een prachtige aanvalspartij.
Routiniers winnen
Moulthun Ly is een kandidaat grootmeester uit Australië die de laatste tijd vaker van zich deed spreken - dit keer zat het
er niet echt in. Maar wie gingen er dan met de hoofdprijzen vandoor? Het waren de routiniers en generatiegenoten, grootmeesters Lars Schandorff en Friso Nijboer, die gedeeld eerste eindigden met 6,5 uit 9. De Deen met een fluwelen positionele stijl, de Amsterdammer met de botte bijl. Dat is het mooie van schaken: je kunt in allerlei verschillende stijlen spelen en er je eigen draai aan geven. De sympathieke Italiaanse grootmeester Sabino Brunello leek lange tijd het toernooi te gaan winnen, maar verloor een cruciaal eindspel van Schandorff. Daarmee ging de Deen er bovendien met de speciale prijs voor het beste eindspel vandoor. Deze nieuwe prijs is een idee van Bas de Melker en, evenals de prijs voor de beste partij, beschikbaar gesteld door zijn bedrijf de Melker & Partners (dMP). Op de dag van de laatste ronde kreeg ik een berichtje van jurylid Zhaoqin Peng met haar oordeel - daar waren we het snel over eens. Kortom, we hebben weer genoten van een prachtig schaaktoernooi in Amsterdam en kijken alweer uit naar volgend jaar!
Schandorff - Brunello
1.d4 d5 2.c4 c6 3.cxd5 De ruilvariant van het Slavisch is een veilige keuze. Wit speelt op een mini-voordeeltje en beperkt het zwarte tegenspel tot een minimum. De partij krijgt meteen een zeer positioneel karakter. 3...cxd5 4.Lf4 Pc6 5.e3 Pf6 6. Pc3 a6 7.Ld3 Lg4 8.Pge2 e6 9.0–0 Lxe2 Een interessante zet: zwart geeft eerst het loperpaar op, maar wil daarna meteen ook het witte loperpaar uitschakelen door de zwartveldige lopers te ruilen.
10.Dxe2 Ld6 11.Lg5 Le7 12. Tac1 Pd7 13.Lxe7
Na 13.Lf4 kan zwart loperruil blijven aanbieden met 13...Lg5. 13...Pxe7 14.e4 0–0 15.exd5 Pxd5 16.Pxd5 exd5 17.Dc2
Wit blijft het consequent simpel
17...Pf6 18.Dc7 a5 19.Dxd8
Tfxd8 20.Tc7 Tab8 21.Te1 Pe8
22.Tc5 b6 23.Tc6 Tdc8 24.Txc8 Txc8 Er zijn inmiddels behoorlijk wat stukken geruild, maar zwart heeft het nog steeds niet makkelijk.
25.La6 Td8 26.Tc1 Kf8 27.Kf1 Ke7 28.Lb5 Pd6
28...Td6 29.Tc8 Td8 was hier de juiste manier geweest om de witte toren buiten de deur te houden.
29.Tc7+ Ke6 30.Tc6 Tb8 31.a4 Tb7 32.Ke2 Ke7 33.Kd3 Pxb5?
Zwart was hier in tijdnood en probeert de stelling te vereenvoudigen. Maar in het toreneindspel blijft zwart passief staan. 33...h5 gevolgd door g6 lijkt hier een degelijke verdediging.
34.axb5 Kd7 35.h4 a4 36.f3?
Hier hapert de witte machine even. 36.Kc3! Tc7 37.Kb4 was sterk geweest, want na ruilen op c6 belandt zwart in een verloren pionneneindspel.
36...Ta7?
Maar zwart schikt zich in zijn rol als verdediger. 36...Tc7! 37.Txb6 Tc4 geeft zwart opeens voldoende tegenspel. Activiteit is belangrijk in toreneindspelen.
37.Ke3 a3 38.bxa3 Txa3+ 39.
Kf4 f6
Na 39...Td3 40.Ke5 wordt de witte koning ook heel actief.
40.Txb6 Td3
+P+p+-+-+-zP-mK-zP +-+r+P+-+-+-+P+ +-+-+-+-
Tijdcontrole gehaald. Wit mag het nu gaan proberen met een pluspion in het toreneindspel.
41.Tb7+
Tijdelijk de pion teruggeven met 41.h5 Txd4+ 42.Kf5 zou wel eens de beste methode kunnen zijn.
41...Ke6 42.Txg7 Txd4+ 43. Kg3 Tb4 44.Txh7 Txb5
Het leek me tijdens de partij dat de witte winstkansen en de zwarte remisekansen elkaar hier in evenwicht houden.
45.Kf4
De torenswitch 45.Ta7 Kf5 46. Ta4 is ook interessant.
45...Tb4+ 46.Ke3 f5?
Deze opzet blijkt niet zo goed te werken, de zwarte f-pion wordt uiteindelijk zwak. Zwart moet actief blijven met 46... Tb3+ 47.Kd4 Tb2.
47.h5 f4+ 48.Kd3 Tb3+ 49.Kd4 Tb4+
Op 49...Tb2 kan wit rustig dekken met 50.Tg7.
50.Kc3 Tc4+ 51.Kd3 Tc1 52.h6 Td1+ 53.Ke2 Tg1 54.Kf2 Th1 55.Ta7?
Een mooie tactische zet, maar niet de juiste. 55.Th8! Kf7 56.h7 is hier de manier, want na iets als 56...Th4 heeft wit 57.Tg8 Txh7 58.Tg4 en de zwarte f-pion gaat verloren, waarna de witte verbonden vrijpionnen voor de winst zorgen.
55...d4 56.Ke2 Kd5?
Dit is te neutraal en werkt niet. Met 56...Th2 57.Kd3 Txg2 kan zwart het nog wel remise houden, bijvoorbeeld 58.Kxd4 Kf5 59.Tf7+ Ke6 60.Txf4 Th2 en de witte h-pion gaat verloren. 57.h7 Kc4 58.Tc7+ Kd5 59.Kd2 Ke5 60.Tf7
Opeens is zwart in zetdwang, hij heeft geen goede zetten meer.
60...Kd5
Na 60...Th2 is 61.Kd3 sterk.
61.Txf4 Txh7 62.Kd3 Ke5 63. Te4+ Kf5 64.Txd4
Nu is het duidelijk gewonnen. 64...Tg7 65.g4+ Kg5 66.Ke3 Kh4 67.Td5 1–0
De meesterklasse van de KNSB-competitie kreeg dit seizoen een prachtige finale. Perfect was het geweest als die op 23 april had plaatsgevonden, in de centrale slotronde bij Kennemer Combinatie in Bloemendaal. Maar op 2 april in Groningen was het ook een mooie apotheose van een spannend seizoen. En Passant won met 6-4 van SISSA, dat tot eigen verrassing lange tijd koploper was. In Bloemendaal moeten de Bunschoters nog wel regiogenoot BSG verslaan om de landstitel te heroveren die ze al twee keer eerder behaalden.
Elo onbelangrijk?
De spanning in Groningen begon bij het inleveren van de opstellingen. Hoeveel grootmeesterlijke invallers zouden de teams tevoorschijn toveren? SISSA had de twee spelers met de laagste ratings buiten de ploeg gezet ten faveure van Gawain Jones en Thorben Koop, twee spelers die de afgelopen jaren al eerder meespeelden. En Passant miste topscorer Vyacheslav Ikonnikov (geen visum) en zette Manuel Bosboom ernaast. Daarvoor in de plaats kwamen Igor Khenkin en de grote verrassing: David Navara, de nummer 25 van de wereld. De Groningse teamleider en sponsor Kees Eldering: “Voor mij geen verrassing, ik had hem al op de ledenlijst zien staan.” Toen Eldering de opstellingen zag, rekende hij op een overwinning. De punten zouden op de laagste borden gescoord moeten worden. Richard Vedder, een van de boegbeelden van En Passant, baalde bij het zien van de opstelling. “Zij zetten Nick Maatman aan het eerste bord. Wij zaten ongeveer op volgorde van speelsterkte. Onze kopman Erwin l’Ami kan van Maatman winnen, maar ook van een sterke grootmeester.” Verspilling van zo’n sterke kopman? Nee, want l’Ami kwam niet verder dan remise. Op zeven van de tien borden was de uitslag anders dan je op basis van Elo-punten zou verwachten! Lucas van Foreest speelde remise tegen Jan Smeets, een aanwijzing dat deze tweede Van Foreest binnenkort misschien niet meer onderdoet voor de eerste. Aan de Bunschoter kant won Friso Nijboer van Gawain Jones, de Sissaan met de hoogste rating. Zhaoqin Peng won zeer overtuigend van Nicolas Lubbe, die 116 toch niet zo belangrijke Elo-punten meer achter zijn naam heeft staan.
Jong team
SISSA had opzien gebaard door in de promotieklasse van de NOSBO-competitie met Loek van Wely en Ivan Sokolov te spelen en in het hoogste tempo door te stomen naar de meesterklasse. Daar haperde het vorig seizoen even. Eldering: “We hadden minder geld en waren al blij dat we met een klein budget niet degradeerden. Dat was ook dit seizoen ons doel. Maar we wonnen drie keer met 5,5-4,5 terwijl dat ook andersom had kunnen zijn. Toen hebben we ons doel bijgesteld: kampioen worden. Tegen En Passant hebben we dus alles uit de kast gehaald.” In 2012 omschreef de toenmalige teamleider Jan Joris Groenewold in Schaakmagazine SISSA als ‘een club van studenten, met de interne competitie in een café’. Is dat nog steeds zo? Eldering: “We spelen nog steeds in café Atlantis. Inderdaad met veel studenten, maar sommigen zijn zelfs nog te jong om te studeren. We hebben het jongste team in de hele KNSB-competitie. Dan heb ik het niet alleen over de broers Van Foreest en Nick Maatman, maar ook over onze Duitse gast spelers. Het liefst zou ik met tien jonge
Groningers in de competitie spelen. SISSA heeft JSV voor de naam staan, dat betekent jeugdschaakvereniging.”
Hoe vind je Navara?
Aan Vedder de vraag: hoe kom je als Nederlandse club aan Navara? Vedder: “Onze teamleider Guido de Romph mocht in 2012 in Wijk aan Zee achter de schermen kijken. Daar ontmoette hij Navara. Er ontstond een mailwisseling uit, maar Navara was niet geïnteresseerd om voor ons te spelen. Wel stuurde hij, heel hilarisch, een lijst met vooral Tsjechische en Poolse schakers met vermelding of ze scherp of verdedigend speelden en hoeveel geld ze vroegen. Toen de cruciale wedstrijd tegen SISSA eraan kwam heeft Guido het nog een keer geprobeerd en toen heeft Navara ja gezegd.” De Tsjech had zich goed op de wedstrijd voorbereid, zo vertelde hij aan Vedder. Als hij tegen Matthias Bluebaum zou spelen, dan zou hij geen risico’s nemen. Dat is een degelijke speler. Tegen een van de broers Van Foreest zou hij scherp spelen. Het werd Bluebaum en een degelijke overwinning. Eldering: “Ik zou zo’n speler niet vragen. Natuurlijk scoort hij een punt, maar het is wel een duur punt. Voor hetzelfde geld dat een speler boven de 2700 vraagt, krijg je misschien drie spelers van 2450. Die zet ik op lagere borden en die scoren samen meer dan dat ene punt.”
Drie spelers van 2450, hoe vind je die eigenlijk in het buitenland? Dat vertelde Groenewold
won glazen beker
speelt graag eindspel
liever samen met jongens
Zij is 12 jaar. Op het NK D in Rijswijk werd ze vorig jaar vijfde. Het jaar ervoor scoorde ze daar 4 punten bij de jeugd. Bij het NK E in Waalwijk in 2013 haalde ze drie punten bij de jeugd. En bij het ONJK in Borne in 2013 werd ze 2e meisje bij de E. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van … Arjuna Bertholee.
Piet Peelen
‘Twee partijen op een dag vind ik wel wat weinig.’
Toen ze heel klein was zette ze schaakstukken op haar hoofd. Later leerde Arjuna de spelregels thuis. Op haar vijfde ging ze naar de club, Botwinnik in Zoetermeer. Daar kreeg ze les van John Pouwels uit Opstapje 1. “Ik ben er drie maanden geweest, maar toen verhuisden we en ben ik na een paar keer naar een andere club te gaan, gestopt. Later ben ik weer begonnen bij ENO in Nijverdal. Ik heb best lang over opstapje 1 gedaan. Het diploma haalde ik in hetzelfde jaar als dat van stap 1. Daarom kreeg ik de aanmoedigingsprijs. Ik ging meedoen aan de GP-toernooien van de SBO. In het begin verloor ik alles, maar toen begon ik opeens partijen te winnen. Dat was wel leuk! De eerste beker die ik won daar ben ik best blij mee.” Inmiddels staat ze vijfde in het SBO-klassement bij de C meisjes. Op school gaf vader Rob les. Inmiddels is schaken populair en heeft zelfs een klassenteam zich
geplaatst voor het NK! Arjuna won met haar team het scholenkampioenschap van Overijssel. “Toen mochten we naar het nationaal kampioenschap in Arnhem. Dat was leuk, we speelden twee zaterdagen vijf wedstrijden en tussendoor deden we spelletjes.” Met het VO plaatste ze zich voor het NK in Wijk aan Zee. Behalve schaken verzamelde ze ook alle handtekeningen van de grootmeesters. Omdat ze dicht bij de grens wonen schaken ze ook veel in Duitsland. “Daar hebben ze naast het schaken ook veel lekkere koekjes en snoepjes.” Bij het meisjestoernooi in Spelle won Arjuna een mooie glazen beker. “Ook kreeg je een oorkonde en was er een grote tafel waar iedereen een prijs kon uitkiezen.” “Met het jeugdteam van SK Nordhorn-Blanke plaatsten we ons onlangs voor het kampioenschap van Niedersachsen. Mede daardoor is m’n Duits heel goed!” In 2013 plaatste ze zich als
enige meisje voor het NK E in Waalwijk en een jaar later deed ze dat bij het NK D samen met Eva Zijdemans. “Ik vind het leuker om samen met de jongens te spelen. Daar ga ik ook beter van schaken!” Met het C-team van Minerva speelde ze jeugdclubcompetitie in Den Bosch op het 2e bord. “Het is leuk, je kan lekker buiten spelen of naar een winkelcentrum. Twee partijen op een dag vind ik wel wat weinig.” Arjuna oefent haar tactiek ook op internet. Eindspel vindt ze fijn om te spelen. “Dan zie je het beter omdat het bord niet zo vol staat.” Moeder Mariska grapt dat het misschien in de genen zit, want vader Rob componeerde eindspelstudies! “Ik ben een echte doorzetter. Ik vind het leuk om te winnen. Het mooist is als je een hele sterke speler verslaat. Mijn droom is ooit Nederlands kampioen te worden, maar dat zal wel een droom blijven, lacht ze .”
Geboortedatum:
Uit:
School:
Leukste schoolvak:
Hobby’s:
Schaken geleerd van: Club:
Wat wil je worden:
Lievelingseten:
21-12-2003
Wierden de Passie aardrijkskunde tekenen, zingen, ballonfiguren maken spelregels thuis
JSV Minerva architect of juf spinazie
Tycho Bruggink-Arjuna
NK D Rijswijk 2014
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Pf6
4.0–0 Lc5 5.Te1 0–0 6.c3 d6 7.h3 Ld7 8.d4 Lb6 9.d5 Pe7 10.Lxd7
Dxd7 11.Lg5 Pg6 12.a4 a5 13.Pbd2 Ph5 14.Pc4 Lc5 15.Dd2 Phf4 16.Lxf4 Pxf4 17.Kf1
r+-+-trk+ +pzpq+pzpp -+-zp-+-+ zp-vlPzp-+P+N+Psn-+ +-zP-+N+P -zP-wQ-zPP+ tR-+-tRK+-
Beide hebben goed gespeeld en in het centrum staan de pionnen vast tegenover elkaar, een pionketen. Dan kun je linksom of rechtsom. Arjuna speelt prima 17...b5, maar nu kan wit met het verrassende 18.Pcxe5 dxe5 19. Pxe5 De8 20.Pc6! (Niet 20.Dxf4 Ld6!) Pg6 21.axb5 drie pionnen voor het paard krijgen. Dat kan niet na 17...f5 18.Pcxe5 dxe5 19.Pxe5 Dd6 20.Dxf4 want dan komt fxe4 21.Dxe4 Txf2+ 22.Kg1 Te2+ met damewinst.
17...b5 18.Pe3 bxa4 19.Dc2 Db5+ 20.c4 Db3 21.Txa4 Dxc2 22.Pxc2 Pd3! 23.Tea1 Pxb2 24.Txa5 Txa5
25.Txa5 Pxc4 26.Ta2 f5! 27.exf5 Txf5 28.Pce1 e4! 29.Ta8+ Kf7
30.g4 Txd5 31.Ph4 e3
Na 31...Td2 wint zwart.
32.fxe3 Pxe3+ 33.Ke2 g5
34.Phf3 h6 35.Pd3 Pg2 36.Ta5
Pf4+ 37.Pxf4 gxf4 38.Ph4 Te5+
39.Kf3 Te3+ 40.Kxf4 Txh3 41.
Pf5 Lb4 42.Ta2 Kg6
De koning dekt h6. Heel sterk was de verbonden vrijpionnen helpen met 42...Lc3 43.Ke4 Ke6.
43.Te2 Lc3 44.Te6+ Lf6 45.Pxh6
Tycho probeert alles om zich te redden.
45...Txh6 46.g5 Kf7! 47.Te2
Th4+ 48.Kf5 Le5 49.g6+ Kg7
50.Tc2 c5 51.Ta2 Tf4+ 52.Kg5 c4
53.Ta7+ Kg8 54.g7 Lxg7?
Arjuna slaat die enge pion, maar vergeet dat de loper haar toren dekte. Een bijwerkingsblunder.
Gelukkig is het nog remise.
55.Kxf4 d5 56.Td7 d4 57.Ke4 c3 58.Kd3 ½–½
NK D Rijswijk 2015
1.e4 e5 2.f4 Lc5 3.Pf3 d6 4.Pc3
Pc6
Een jaar eerder won Arjuna na 4...Lg4 5.h3 Lxf3 6.Dxf3 Pc6 7.a3
Pd4 8.Dd1 Dh4+ 9.g3 Dxg3 mat.
5.fxe5 dxe5 6.Lc4 Lg4 7.d3 Pd4
Aanvallend gespeeld, maar Janne vindt een sterke tegenaanval!
8.Lxf7+! Kxf7
Na 8...Kf8 9.Pxd4! Lxd1 10.Pe6+ Kxf7 11.Pxd8+ Txd8 12.Pxd1 staat wit een pion voor.
9.Pxe5+ Ke8 10.Pxg4
Hier kon zelfs 10.Dxg4 Pf6 (10... Pxc2+ 11.Kd1 Pxa1 12.Pd5 Dd6 13.Dxg7) 11.Dxg7 Tf8 12.Lg5. 10...Dh4+ 11.Pf2 Pe6
12.Dd2 Pe7 13.g3 Df6 14.Tf1 Pd4 15.Dd1
Verrassend sterk was de tegenaanval 15.Pg4! Df3 16.Pe5 Dh5 17.Dd1 Dh3 (17...Dxe5 18.Lf4 Df6 19.Dh5+ Kd7 20.Dxc5).
15...Tf8
15...Pf3+ 16.Ke2 Pxh2 17.Pg4 Dxf1+ wint de kwaliteit.
16.Le3?! Pf3+! 17.Ke2 Lxe3
Hier kon zwart zijn paard weggeven voor een dubbele aanval: veldruiming! 17...Pg1+! 18.Txg1 Df3+ 19.Ke1 Dxe3+.
18.Kxe3
18.Pg4 moest.
18...Dd4+ 19.Ke2
9...Pg1+! 20.Ke1 De3+ 21.De2
Of 21.Pe2 Pf3 mat. 21...Pxe2 22.Pxe2 Pc6 23.c3 b5 24.b4 Pe5 25.Td1 Pf3 mat 0–1
Zofyra Joosse-Arjuna
NK D Rijswijk 2015
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Pf6
4.Pg5 Lc5 5.Pxf7 Lxf2+ 6.Kxf2 Pxe4+ 7.Ke3 Dh4
Zwart kiest de tegenaanval en dreigt …Df2+ en …Df4+. Zofyra slaat dus niet de toren, maar haalt haar dame bij de verdediging. Het beste was 8.g3, want dat valt Dh4 aan en dwingt 8… Pxg3 9.hxg3 Dd4+ 10.Kf3 d5 11. Th4 e4+ 12.Kg2 0–0 af en zwart staat actief, maar wit kan zich verdedigen.
8.Df3 Pf6!
r+l+k+-tr zppzpp+Nzpp -+n+-sn-+ +-+-zp-+-+L+-+-wq +-+-mKQ+PzPPzP-+PzP tRNvL-+-+R
9.g3
9.Pxh8 Pd4 10.Df1 d5 en hoewel wit een toren en loper meer heeft staat zijn koning bijna mat. Die staat onbeschermd midden op het bord tegenover zes aanvallers!
9...Dd4+ 10.Ke2 Dxc4+ 11.Ke1 Dxf7 12.Pc3 Pd4 13.Dd1 d6 14.h3 0–0 15.g4 Pd5 16.b3 Df2 mat 0–1
Pascal Losekoot
“Alle toreneindspelen zijn remise”, is een bekende spreuk. Toch is dat zeker niet altijd het geval, en daarom heb je maar weinig aan zo’n uitdrukking. Waar je wel wat aan hebt is te weten dat het belangrijk is dat je toren actief is. Bijvoorbeeld door een pion van de tegenstander aan te vallen, of de koning van de tegenstander af te snijden. Als je dat goed doet, dan kan je van slechte toreneindspelen remises maken, en gelijke toreneindspelen winnen!
staat wit gewonnen: de zwarte toren is passief en wit kan rustig zijn pionnenmeerderheid in het centrum gaan gebruiken. Juist is 1...Tb8! Actief tegenspel. Des te minder pionnen, des te groter de kans op remise. 2.Txa5 Txb2+ 3.Kg3 Te2! 4.Te5 Ta2! 5.a5
Met de pion op a5 is er geen goed veld voor de witte toren, die het grootste deel van zijn activiteit nu kwijt is. 5...Td2! Voorkomt e4. 6.Kh4 Th2+ 7.Kg3 Td2 en weer terug, plakken aan de d-pion. Wit kan het nog even proberen maar ‘t halfje is gered!
In het eerste voorbeeld heeft zwart het moeilijk. Hij heeft een pion minder, meer pionnengroepjes en de witte toren staat actief opgesteld. Toch kan zwart de partij redden. Maar niet door de bedreigde a-pion te dekken met 1...Ta8?; na 2.e4 fxe4 3.fxe4
1. Wit aan zet
2. Wit aan zet
3. Zwart aan zet
4. Wit aan zet
5. Zwart aan zet
Wit aan zet
Wit aan zet. 1.Txe4 levert remise op, zwart slaat de d-pion eraf. Veel sterker is de toren achter de belangrijke d-pion te zetten met 1.Td1!. Aardig is het om deze stelling (en de opgaven) als oefening tegen iemand anders uit te spelen. Een mogelijk vervolg staat bij de oplossingen.
(Selesniev, 1921)
3.Ta6 Dreigt opnieuw mat. 3... d4 4.Tf6 dxc3 5.dxc3 en opnieuw dreigt er mat. Er is maar een manier om dat te voorkomen, maar 5...Kd5 kost de toren na 6.Txf5+ 1–0
6). 1.Ta8! Op 1…Txc2 volgt nu 2.Ta5 mat!1...Tb6! 2.Ta5+ Tb5
5) 1...Ta7! Nu is wit -gedwon gen om zijn toren passief te zetten, want op 2.Txb6 gaat c4 verloren: 2...Txb6 3.Txb6 Txa4–+. 2.Ta2 g5 en zwart heeft uitstekende winstkansen.
Tb8 4.Tf2+ Ke6 5.b4 met uitstekende kansen voor wit.
4) 1.Ke3 De witte toren is gebonden aan de b-pion, vandaar dat wit met 1...Kg6 2.Kd3 Kf5 3.Kc3 de taak door de koning laat overnemen 3...
3) Zwart heeft een pion meer, maar zijn toren staat nogal beroerd. Daarom is 1...Th6! verreweg de beste zet. Na 2.Tf5+ redt 2…Tf6 de pion en zwart kan voluit op winst spelen.
2) Met 1.Tc8! brengt wit de toren in actie, bijv. 1...Tf7 2. Tg8.
1) Passief verdedigen is hier heel slecht: 1.Tb1? Tc4 en mat dreigt; 1.Ta2? h6+ is een -verlo ren zaak met twee verbonden vrijpionnen. Daarom: 1.Ta7+ Kg8 2.Ta8+ Kf7 3.Ta7+ en remise.
verlamd en wit wint.
Hotel Waalwijk was de gastheer van alweer het twaalfde Nederlandse Jeugdkampioenschap schaken tot 10 jaar. Veertig jongens en twintig meisjes maakten er een echt schaakfeest van, samen met alle ouders, trainers, begelei ders, wedstrijdleiders en organisatoren.
Sponsor was het ICT bedrijf Profs4U. Mede dankzij een bijdrage van het Rob Brunia fonds konden de partijen besproken worden met FIDE-meester Dirk van Dooren.
In de categorie Algemeen scoorde Yichen Han 6 punten op rij voor hij een halfje moest afstaan aan de kampioen van vorig jaar Alexander Rutten. Met 8 uit 9 bleef Yichen uiteindelijk een halfje voor op Alexander.
Bij de meisjes was het misschien nog wel spannender. Na 6 ronden hadden Eline Roebers (de nummer 2 van vorig jaar) en Stella Honkoop allebei 5 punten. In ronde 7 moesten ze dan eindelijk tegen elkaar. Eline won, en die voorsprong gaf ze niet meer uit handen.
Jeroen Bosch
In februari werd in Teheran het FIDE Grand Prix voor vrouwen gespeeld. Winnaar werd de Chinese Ju Wenjun met een score van 7,5 uit 11. Zeer verrassend eindigde Sarasadat Khademalsharieh op slechts een halfje achterstand op de tweede plaats - de Iraanse IM scoorde daarmee tevens een (mannen) GM-norm. Het resultaat van de Indiase elo-favoriet Humpy Koneru viel een beetje tegen. In ronde 9 won ze met zwart wel een goede partij van de Russische Valentina Gunina. Speelt u mee?
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.Pc3 Le7 5.Lg5 h6 6.Lh4 0–0 7.e3 b6 De Tartakower variant is één van de meest respectabele varianten van het Orthodox
Karel van der Weide
Damegambiet. Koneru speelt het vaak en goed. In Teheran scoorde ze maar liefst 3 uit 4 met zwart in de Tartakower.
8.Db3
Dit is een beetje een zijvariant. Om de zet goed te begrijpen is het belangrijk om te weten dat wit vaak wacht tot de zwarte loper naar b7 is ontwikkeld voordat ze op f6 en d5 neemt. De oude hoofdvariant (bekend van de beroemde partij uit de Fischer-Spassky match van 1972) gaat verder met 8.cxd5 Pxd5 9.Lxe7 Dxe7 10.Pxd5 exd5 11.Tc1 en nu weten we tegenwoordig dat zwart geen problemen heeft na 11...Le6! gevolgd door ...c5. In Teheran werd Koneru eerder geconfronteerd met 8.Le2 Lb7 9. Lxf6 Lxf6 10.cxd5 exd5 11.Db3. Deze stelling moet u straks vergelijken met de partijstelling na zet 11. Na 11...Te8 12.0–0 c6 13.Tfd1 Pd7 14.Tac1 Pf8 had zwart makkelijk gelijkspel in Zhao-Koneru, Teheran(1) 2016. In haar andere partijen werd 8. Ld3 gespeeld, na 8…Lb7 9.0–0
Voorafgaand aan het kandidatentoernooi in Moskou, vond het supersterke Aeroflot open plaats. Het tweetal Evgeniy Najer en Boris Gelfand eindigde
Pbd7 10.Lg3 c5 11.cxd5 Pxd5 (11... exd5 12.Dc2 a6 13.Tad1 c4 14.Lf5 b5 leidde tot een spannend gevecht in Batsiashvili-Koneru, Teheran(10) 2016.) 12.Pxd5 Lxd5 13.Tc1 Pf6 14.dxc5 Lxc5 stond het gelijk in Dzagnidze-Koneru, Teheran(3) 2016. 8...Lb7 9.Lxf6 Lxf6 10.cxd5 exd5 11.Ld3 rsn-wq-trk+ zplzp-+pzp-zp-+-vl-zp +-+p+-+-+-zP-+-+ +QsNLzPN+PzP-+-zPPzP tR-+-mK-+R
Meestal speelt wit hier 11.Td1 wat duidelijk gericht is tegen een mogelijk ...c5. Na 11.Ld3 is het enige verschil met Koneru’s partij tegen Zhao de positie van de witte loper. Aan u de taak om het verschil te beoordelen. Kunt u net als Koneru profiteren?
met 6½ uit 9 bovenaan. Daarachter een achttal Russische landgenoten; het blijft de sterkste schaaknatie ter wereld. ‘Onze’ Jorden van Foreest
eindigde door een sterke eindsprint op 5 uit 9. Benjamin Bok moest zich met een halfje minder tevreden stellen.
1. Wit is aan zet
2. Wit is aan zet q+-+r+k+ +-+-+pzp-+-+-+-+ +-+-+-+Q -+-+-+-zP +P+-vL-zP-+r+-zP-+ +-+-tR-mK-
3. Zwart is aan zet -+-+-+-mk zp-+-zp-+p -+-wq-+p+ +-+-+rtrN+p+-+-wQ +-zP-tR-zPPzP-+-tR-zP +-+-+-mK-
4. Zwart is aan zet
5. Wit is aan zet
6. Zwart is aan zet
7. Zwart is aan zet -tr-+-trk+ +-+P+-zp-+-+p+-zp +-+n+p+-zp-tR-zP-vL +-+-+-+-zP-+-zP-zP +-tR-+-mK-
8. Wit is aan zet
Het Open Brits Oploskampioenschap is een jaarlijks toernooi in het oplossen van schaakproblemen en studies dat de Britten altijd in februari organiseren. Het toernooi werd in 1980 voor het eerst gehouden.
In de loop der jaren hebben weliswaar diverse sterke Britse oplossers hun kansjes om de titel eens te bemachtigen weten te benutten, maar met achttien titels is Jonathan Mestel duidelijk de meest succesvolle geweest, terwijl John Nunn, die waarschijnlijk lang niet alle keren meedeed, met zeven titels ook regelmatig van zich heeft doen laten spreken. Een paar jaar geleden was het ineens De Schot Colin McNab (55) die de titel twee keer keer greep, maar op basis van de meest recente uitslagen kan de conclusie toch niet anders zijn: Nunn (60) en Mestel (58) zijn nog altijd de twee beste Britse oplossers! In het Engels heet het toernooi trouwens WCBCSC, het Winton Capital British Chess Solving Championship. In ‘Winton Capital Management’ heeft het toernooi een prettige sponsor die altijd zorgt voor een aardig prijzenfonds in zowel het Brits kampioenschap als de ‘Open section’ (de afdeling met de buitenlandse oplossers). Het is ook mede aan de sponsor te danken dat het toernooi nu
voor de vijfde achtereenvolgende keer in een mooie ruime zaal op Eton College (Windsor London) gehouden kon worden.
Mijn eerste deelname aan het toernooi, dat toen nog in Oakham werd gehouden, was in 2004 en dat leidde toen naar een mooie toernooiwinst. Later dat jaar boekte ik met het winnen van het Open in het Griekse Halkidiki een nog groter succes, en daarmee bemachtigde ik ook nog de grootmeestertitel. Het weekendje Engeland in februari was me zo goed bevallen, dat ik het na 2004 maar één keer heb overgeslagen. Een evenaring van de eindklassering die ik (als IM!) bij mijn debuut behaald had, is me daarna als GM nooit gelukt. De reis van Leeuwarden naar Windsor verliep in 2016 via België en Frankrijk samen met de Vlaamse oplosvrienden Marcel van Herck en Eddy van Beers. Laatstgenoemde heeft sinds 2011 steeds aan het toernooi meegedaan, en was al een paar keer dicht bij toernooiwinst.
Dit jaar stond ‘Eton’ op 20 februari
op de agenda. De sterkste deelnemers waren, net als vorig jaar Nunn, Murdzia, Van Beers en Mestel. Zij staan op de ratinglijst alle vier in de top-10. Voor lezers die het oplossen helemaal niet kennen: de wedstrijd is als een examen, de oplosser zit alleen aan een tafeltje en heeft geen menselijke tegenstander, de puzzel is de tegenstander, de oplosser mag bord en stukken gebruiken voor analyse en zal dan voor zowel wit als zwart moeten spelen. Bepalend voor de punten zijn de genoteerde en ingeleverde oplossing(en).
Ik was dit jaar dus toe aan mijn twaalfde deelname. Hieronder een selectie uit de opgaven, de oplossingen, en wat gedachtes en ervaringen tijdens de wedstrijd.
1e ronde: drie tweezetten (20 minuten)
De ronde die doorgaans de meeste stress met zich meebrengt.
Vicenzo Tinebra British Chess Magazine 1979
zijn, maar dan moeten de drie belagers van de batterij (Dc2, Ta3 en Tg8) niet meer kunnen ingrijpen. Dat kan net maar dan moet wit bij beide zetten een stuk afsluiten. Mijn oog viel al snel op 1.Te2? (2.Lc5 mat/2.Le5 mat), een batterij-mat zoals beredeneerd is dan 1...Txa5 2. Pg6 mat. Dit is ‘m dus dacht ik, totdat ik 1...Le4! zag. Volgens bovenstaande redenatie komen als eerste zet (naast 1.Te2?) ook 1.Te3?, 1.Tg5?, 1.Pd3?, 1.Pe2? en 1.Pg6? in aanmerking. Maar in alle gevallen zag ik bezwaren. Gelukkig zag ik vervolgens snel dat ik er eentje over het hoofd had gezien: 1.Pg2! (2.Lc5 mat), batterijmats zijn dan te zien in 1...Txa5 2.Tg5 mat en 1...Tc8 2. Te3 mat. En niet onbelangrijk is 1...Df2 2.Pe4 mat. Veel mogelijkheden, dus niet makkelijk. Twaalf van de 36 deelnemers hierna nog foutloos.
2e ronde: twee driezetten (40 minuten)
Frantisek Havelka Lucan 1900
Tweezet
Deze werd vlak na de ronde vrij unaniem als moeilijkste tweezet beoordeeld. Een ervaren oplosser zal in zo’n geval waarschijnlijk onmiddellijk de mogelijkheden tot matzetten met de batterij (Dh2-Pf4-Te5) op de zwarte koning zien. Als wit beide stukken wegspeelt zou het schaak van de dame tevens mat kunnen
Driezet
De loper op e6 presteert daar niet veel, na 1.Ld7! is het beter want dan dreigt 2.Dc2+! Ke4 3.Dc3 mat. Een mooie rol voor de a-pionnen is er in de varianten 1...Kc5 2.Db6+! Kc4 3.Lb5 mat en 1...d4 2.Db3+! Kc5 3.Lb4 mat. Mooie matbeelden! Dat geldt ook voor 1...Kd4 2.
Lf2+ Ke5 3.Db8 mat of 2...Kc3/ Kc4 3.Db3 mat. Bij de zoektocht naar de oplossing in de andere driezet sloeg ik een weg in waar ik vervolgens te lang aan vast hield. Het duurde lang voor ik de weerlegging vond en toen was ik al veel tijd kwijtgeraakt. Te langzaam en dus 5 punten achterop bij een groepje met onder meer de andere vier GM’s.
3e ronde: twee studies (60 minuten)
Een onderdeel waarop ik op sterke schakers nog wel eens wat punten in moet leveren. Een van de studies bleek niet al te moeilijk, daarmee bleef de volgende over.
Michael Roxlau
1e prijs Krivogo Roga JT 2000
sommige varianten, zoals 4...
Dxa8+ 5.Kxh2 Da2 6.Tg2! Dd5 7.Te2!. Die torenzet heeft wit na 6...Dc4! echter niet, dan zal er geen winst zijn. Dat wit op de derde zet gratis f7 mee kan nemen had ik gemist: 3.Txf7+! Kg8 4.Tg7+ Kh8! (want 4...Kf8 5.Ld6+ Ke8 6.Tg8+ Kf7 7.Tf8 mat) en nu dan de pion elimineren: 5.Lxb2! Pd4 6.Tg2! d5!. Geen van de deelnemers wist echter het volgende slot te vinden: 7.Tg6!! fxg6 8.fxg6 Kg8 9.h7+ Kg7! 10.h5! Kh8 11.Pc7! en wint. Daardoor kwam bij niemand de score in deze ronde boven 7,5 punt, en daarop leverde ik niet veel in.
4e ronde: helpmats met twee oplossingen (25 minuten)
Henry Tanner
2e Eervolle Vermelding best problems 2003
20 minuten voor dit helpmat in vier hebben gehad. Een duidelijke indicatie op welk(e) veld(en) de zwarte koning matgezet gaat worden zag ik niet, daarom maar met de zwarte koning aan de wandel en hier en daar wat geprobeerd, maar zonder succes. Toen zag ik in de diagramstand ineens: Td3 mat!. Een verdwijntruc voor de witte d-pion bleek wel te bedenken en dus: 1…c1P! 2.Ta5 Pxd3 3.Ta1 Pe1 4.Td1 Pc2 5.Td3 mat. Helaas was de resterende tijd niet toereikend om de tweede oplossing nog te vinden. Eén minuut na afloop van deze ronde bedenk ik ineens dat het vast nog een keer op Td3 mat uit gaat draaien en vind dan: 1...Kd4 2.Tb6 Kxd5 3.d4! Kxd4 4.Txd6+ Kc3 5.Td3 mat. Twee minuten te laat, dat was een beetje zuur: 7,5 punt was desondanks ook in deze ronde niet zo slecht, in het klassement bevind ik me inmiddels op de acceptabele vijfde stek.
5e ronde: twee vierzetten (55 minuten)
V. Kryzhanivsky 4e prijs Weissauer-85 JT 2007 -+-+-+-+ +-snnsN-zpr -vlLzP-+-+ tr-+PzP-tRp -+pmkN+-zP +-zp-+-+l+P+-mK-+ +-+-tR-+-
Het idee achter de drie hoofdvarianten is wel uit de stelling te halen, dan is het wel duidelijk dat 1.Lb7! de sleutel moet zijn en de dreiging is: 2.Pc6+!
de extra dekking op d5 wordt verkregen.
6e ronde: Zelfmats, (30 minuten)
Philips H. Williams Chess Review 1893
Wit wint
Het begin 1.Le5+! Lg7 2.Txg7+ Kh8! is niet al te moeilijk. Daarna ging ik verder met 3. Lxb2? Pd4! 4.Tg4!?. Het leek me kansrijk, winnend zelfs in
Helpmat in vier zetten
Met het korte helpmat had ik geen problemen, ik zal nog zo’n
Kxd5+ 3.Pd4+ Kxd4 4.Td1 mat. Wit laat d5 verdwijnen en dan staat e4 een keer extra gedekt. Ook zoiets in: 1...Tc5 2.Td1+ Kxe4 3.Te1+ Ke4 4.Pf5 mat, wit laat e4 verdwijnen waardoor e5 een extra dekking krijgt. Een derde thematische variant is 1...Pc5 2.Pf5+!
Kxe5+ 3.Pe7+ Kd4 4.Pc6 mat. Daarin verdwijnt e5 waarmee
Het zelfmat in twee blijkt geen obstakel, en dan rest alleen nog het zelfmat in vijf. Aantrekkelijke stelling. Ik heb ooit een zelfmat gezien met in een variant het fraaie slot 5. Kb4-a3! en het gedwongen 5... b5-b4 mat, die vond ik toen erg amusant en heb ik onthouden. Dat kwam nu van pas want daardoor zag ik de volgende variant: 1.Db4! Lb7 2.Lf1+! Ld5 3.f4+! gxf4 4.Kf2! f3 5. Kg1! f2 mat. Het lukte hierna ook vlot om het witte antwoord op 1...La6 te vinden: 2.Lc6+! Lb5 3.Pf1 dxc6 4.Pd2 c5 5.Dd4+ cxd4 mat. Klaar! En ruim binnen de tijd. Met alleen Murdzia een paar minuten sneller was dit voor mij een goede slotronde.
Door een sterke slotfase heb ik uiteindelijk ‘mijn’ vijfde plek nog overtuigend opgeëist. Maar Eddy van Beers was in dit toernooi, met name in de laatste drie ronden, gewoon dodelijk efficiënt: steeds kort voor het einde de ontbrekende onderdelen nog vinden. Een mooie winst.
Eindstand Brits Open
1. Eddy van Beers (België) 62,5
2. Piotr Murdzia (Polen) 60
3. John Nunn (GB) 57,5
4. Jonathan Mestel (GB) 57,5 (langzamere oplostijd dan Nunn)
5. Dolf Wissmann (Ned) 52
6. Colin McNab (GB) 45,5
7. Marek Kolcak (SK) 45
8. Abdelaziz Onkoud (MA) 44,5
Bij een verhaal over schaakgeschiedenis is het vaak een probleem een goede oude foto te vinden. Deze keer gebeurde het omgekeerde. Er dook een goede oude foto op, maar de vraag was: wie zijn deze mannen? En wat was dat voor toernooi?
Wie waren dit?
De vraag kwam van Nico van der Plas, een enthousiaste schaakverzamelaar die ook actief is bij de Motiefgroep Schaken. Hij vond deze foto op Marktplaats en herkende natuurlijk een paar spelers, maar vroeg zich af wie ze allemaal zou herkennen. Via via kwam de vraag terecht bij de redactie van Schaaksite, waarop de namen snel boven water kwamen. Grappig was, dat daar ook een niet-schaker reageerde die vertelde dat hij de foto ook had, uit de boedel van zijn vader, en dat hij zich afvroeg of dit sterke schakers waren. Ja, me dunkt! Hier staat zo’n beetje de halve Nederlandse top van de jaren vijftig. Maar wat was het Ritmeester Schaaktournooi?
Eerst de spelers. Van links naar rechts: Hein Donner, Constant Orbaan, Eduard Spanjaard, Th.C.L. Kok, Theo van Scheltinga, Pim Muhring, Hans Bouwmeester en Nico Cortlever. De foto is uit 1954 en in dat jaar namen zes van deze acht spelers deel aan het Nederlands kampioenschap. Bouwmeester niet, maar bij het volgende NK werd hij gedeeld tweede. De vreemde eend in de bijt
bekend was als probleemcomponist en (niet alleen in dit verhaal) alleen bij zijn voorletters bekend was. Van de sterkste spelers uit de jaren vijftig ontbreken op deze foto alleen Max Euwe, Lodewijk Prins en Haije Kramer.
Ritmeester was een sigarenfabriek in Veenendaal, in 1887 gesticht door Jochem van Schuppen en altijd in handen van zijn familie gebleven. In de jaren dertig groeide de fabriek, ondanks de economische crisis, naar 1700 werknemers! Tegenwoordig zoeken schakers sponsoren in de IT-branche, maar voor de opkomst van de computers waren schakers toch vooral heren, netjes gekleed (zoals ook op de foto), die rookten. Dikke rookwolken waren heel normaal in de schaaklokalen.
Het was niet eens de SV Veenendaal die Ritmeester als sponsor binnenhaalde, het toernooi werd gesticht door de schaakclub Ritmeester, de personeelsvereniging. In 1949 begon het heel eenvoudig als het kampioenschap van Veenendaal, een meerdaags vier-
snel, in 1952 bestond de hoofdgroep uit Cortlever, Orbaan, Spanjaard en Van Donk. Twee jaar later speelden de mannen op de foto in twee hoofdvierkampen. De eerste werd gewonnen door Bouwmeester en Cortlever, voor Donner en Muhring. In de tweede vierkamp eindigden Van Scheltinga, Spanjaard en Orbaan elk op twee uit drie. Kok was met nul punten dus echt een outsider. In 1955, toen de hoofdgroep een zeskamp was, deed zelfs Euwe mee. Hij won het toernooi samen met Van Scheltinga. Na dertien toernooien werd eind 1961 de SV Ritmeester opgeheven. Dat hoefde nog niet het einde te zijn van het toernooi, was het idee, maar dat werd het wel. Het toernooi leverde twee beroemde partijen op. In 1959 verloor Donner in veertien zetten van Carel van den Berg. De partij werd vooral bekend doordat hij in 1965 in Noordwijk op bijna dezelfde manier van Van den Berg verloor, toen in dertien zetten. In 1961 liet Donner zich in gewonnen stelling beschwindelen door Spanjaard, waarna de gigant de partij opgaf met de historische woorden: “Ja Eduard, zulke dingen gebeuren.”
De Motiefgroep Schaken hield zich lange tijd bezig met postzegels met schaakmotieven. Tegenwoordig wordt alles op schaakgebied verzameld: postzegels, boeken, kunstvoorwerpen, curiosa en noem maar op. Vijf keer per jaar verschijnt het blad De Schaakkoerier. Dat heeft zich ontwikkeld tot een belangrijk geschiedenistijdschrift. Zo werd onlangs het complete nummer gewijd aan de match EuweAljechin 1935, met foto’s van alle gebouwen waarin de partijen gespeeld werden plus de bijbehorende verhalen. Nico van der Plas doet, sinds hij twee jaar geleden deze foto kocht, onderzoek naar het Ritmeestertoernooi (tournooi is oude spelling) en is daarvoor ook in het gemeentearchief van Veenendaal gedoken. Eerst via internet, daarna ter plaatse om nietgedigitaliseerde gegevens op te sporen. Hij heeft al veertig pagina’s volgeschreven, inclusief foto’s en partijen, dus dat zal wel in De Schaakkoerier verschijnen. Van der Plas: “Ik hoop dat we met dat artikel bereiken dat deze toernooien niet verdwijnen omdat in het bedrijfsarchief de wettelijke bewaartermijn is overschreden.”
Meer informatie over de motiefgroep: www.euwe.nl.
Met grote overmacht heeft Gert Legemaat het Nederlands kampioenschap correspondentieschaak gewonnen. Het toernooi begon in oktober 2014 en het speeltempo was 50 dagen per 10 zetten. Met maar liefst 6 overwinningen in 8 partijen liet Legemaat de concurrentie ver achter zich.
Naar eigen zeggen werden de meeste partijen beslist in de opening. Zijn tegenstanders kozen niet de meest betrouwbare openingen: dat kun je je tegenwoordig in het correspondentieschaak niet meer permitteren! Als voorbeeld noemde de kersverse Nederlands Kampioen zijn zwartoverwinning op Groot: ‘hij speelde tegen mijn Siciliaans het Morra Gambiet. Het Morra gambiet is natuurlijk best een leuke opening en kan in bordpartijen een gevaarlijk wapen zijn, maar in het correspondentieschaak kies je er dan eigenlijk toch al voor om met wit te gaan knokken voor remise.’
In het correspondentieschaak is het met alle sterke engines best lastig om partijen te winnen, maar dat gaat vooral op wanneer men ook de hoofdvarianten speelt.
Tegen hekkensluiter Henk de Heer won Legemaat met een sterke koningsaanval.
Legemaat – De Heer
Ld3! een dodelijke matdreiging op h7 kunnen ontwikkelen.
20.Dxg5+ Kh8 21.Td1 b6
22.De3
Door de dame weg te spelen kunnen de pionnen weer verder opstoten.
22...Lc6 23.g5 Pd7 24.a3 a4
25.g6 Dreigt 26.Dh6.
25...fxg6 26.hxg6 Dxg6+
27.Ld3
Stelling na 18...g5
19.e5! dxe5
Na 19...Txe5 zou wit met 20.
Wit wint materiaal.
27...Txf3 28.Dxf3 Lxf3
29.Lxg6 Lxd1 30.Txd1 Txc4
31.Txd7 hxg6 32.Txe7 En het eindspel won makkelijk 1-0 (44).
Ook tegen concurrent Weegenaar trok Legemaat ten strijde op de koningsvleugel, ditmaal in een Franse structuur. Weegenaar slaagde erin enkele stukken te ruilen, maar uiteindelijk was dit niet genoeg om de aanstormende pionnen tegen te houden.
Legemaat - Weegenaar
1.d4 e6 2.e4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pf3 Pc6 7.Le3 Le7 8.Dd2 0–0 9.dxc5 Lxc5 10.0–0–0 Da5 11.a3 a6 12. Lxc5 Pxc5 13.De3
r+l+-trk+ +p+-+pzpp p+n+p+-+ wq-snpzP-+-+-+-zP-+ zP-sN-wQN+-zPP+-+PzP +-mKR+L+R
Een populaire variant in het Frans waarin wit het centrum probeert te controleren en een aanval probeert op te zetten, terwijl zwart alles op de koningsaanval gooit en hoopt op een goed moment met ...f6 het witte centrum te ondermijnen.
13...Ld7 14.f5!
Deze pion kan niet geslagen worden, omdat de zwarte centrumpion op d5 dan zou vallen.
14...Db6 15.Df4 Pe7
16.f6 Pg6
Het paard heeft zich naar de verdediging gesneld, waardoor de witte dame zich moet terugtrekken.
17.Dd4 Dc7 18.h4!
Wit wil zo snel mogelijk het verdedigende paard aanvallen.
18...h5 19.g4 gxf6 20.exf6 Pe4 21.Pxe4 dxe4 22.gxh5 r+-+-trk+ +pwql+p+p+-+pzPn+
Met een erg duidelijk plan: de witte pion naar h7!
28...e5 29.h5 e4 30.h6 Kh7
Zwart houdt de pion nog even tegen, maar op een fraaie manier breekt Legemaat toch door.
31.Lc4 Ld5 32.Td1 e3 33.Txd5!
Zwart kan tot dame promoveren, maar dat is niet genoeg.
33...Txd5 34.Lxd5 e2 35.Lxf7 e1D+ 36.Ka2
Met veel geweld wordt de zwarte koningsvleugel opengeslagen.
22...Df4+ 23.Kb1 exf3 24. hxg6 Dxd4 25.Txd4
Zwart is erin geslaagd dames te ruilen, maar zijn problemen zijn hiermee niet verdwenen.
25...Lc6 26.g7 Tfd8 27.Txd8+ Txd8 28.Ld3!
Zwart geeft het op. Na 36...Dg3 komt 37.Lb3 en is de dreiging van 38.f7 dodelijk. 1–0
Op de vraag of het NK eigenlijk sterk bezet was antwoordde Gert: ‘de eerlijkheid gebiedt mij overigens te zeggen dat het niveau van het NK niet al te hoog was: slechts twee spelers met een rating boven de 2300 (waaronder ikzelf) en een gemiddelde rating van nog geen 2200. Het is natuurlijk altijd leuk om een titeltoernooi te winnen maar op de elo-lijst ben ik pas de dertigste Nederlander: de echte toppers laten het NK meestal aan zich voorbijgaan.’
In het vorige nummer van SchaakMagazine heeft u kunnen lezen over het plan van een werkgroep bestaande uit competitieleiders van de regionale bonden om te komen tot twee gescheiden competities: een uitgebreide KNSB zaterdagcompetitie en een regionale competitie. De huidige promotie- en degradatieregeling tussen de regionale competitie en de KNSB-competitie zou daarmee verdwijnen.
Het grote voordeel voor de leden zou zijn dat zij zelf kunnen kiezen aan welke competitie zij deel willen nemen, waarbij allebei ook tot de mogelijkheden behoort!
De leden zijn naar hun mening gevraagd via een online enquête. Van die mogelijkheid is goed gebruik gemaakt! Bijna 8% van de KNSB leden heeft de enquête ingevuld. De uitslag van de peiling laat zien dat de leden in meerderheid voor twee gescheiden competities zijn: 53,86% is voor het plan; 22,47% stemde tegen; en 23,67% had geen mening.
Het is opvallend dat de verschillen per regio-
nale bond niet heel groot zijn. In alle bonden is een ruime meerderheid voor het plan, waarbij er maar één uitzondering is. In de NBSB (Noord-Brabant) zijn er exact evenveel voor- als tegenstanders. De reden hiervoor is ongetwijfeld dat de reguliere regionale competitie van de NBSB gespeeld wordt op zaterdag.
Tot slot werd in de peiling de vraag gesteld aan welke competitie men deel zou nemen
wanneer het plan zou worden ingevoerd. Niet alleen bleek er grote belangstelling van de leden om op zaterdag te spelen, maar ook een behoorlijke groep gaf aan in beide competities uit te willen komen. Dat betekent dat op basis van deze peiling het totaal aantal competitiedeelnames (regionaal en KNSB) met ruim 30% zou groeien. In de Bondsraad van 4 juni 2016 zal een principe besluit genomen worden over het plan.
Win een plek op het Schaakkwartet
Verenigingen kunnen dit jaar een plaats veroveren op het schaakkwartet dat ter gelegenheid van de Nationale Sportweek 2016 (17-24 september) zal worden uitgebracht. Op de achterzijde van het kwartet komt een cartoon van Nick Schilder en Anish Giri. Op de voorzijde kan elke schaakvereniging aangesloten bij de KNSB een eigen plek op het kwartet winnen. In het kwartet komen verschillende thema’s voor: zoals schaakverenigingen met een bijzonder clubgebouw, verenigingen in het bezit van een bijzonder schaakspel, of leden met een heel bijzonder eigen verhaal. Wilt u als vereniging in aanmerking komen voor het kwartet? Stuur een foto, afbeelding of clublogo met stukje tekst in voor een bepaald thema. Het moet gaan om een rechtenvrije foto/afbeelding met een korte toelichting wat er op de foto/afbeelding te
zien is. Ook graag bronvermelding en naam van de fotograaf wanneer deze vermeld wil worden. U mag ook geheel zelf een thema verzinnen. Indien de vereniging de enige is met een bepaald thema, stellen we een kwartet samen met de leukste vier losse thema’s.
Bij meerdere inzenders voor hetzelfde thema zullen de antwoorden op de volgende drie vragen de doorslag geven:
1) Welke nog actieve schaakvereniging heeft de meeste Nederlandse Kampioenschappen behaald in de KNSB-competitie?
2) Wat is volgens de KNSB ledenadministratie de oudste nog bestaande schaakvereniging van Nederland?
3) Wat is de grootste schaakvereniging van Nederland (peildatum 31-12-2015, alleen hoofdleden)?
Inzenden kan tot uiterlijk 15 mei 2016 via het elektronische formulier op de website van de KNSB. Verenigingen kunnen maar eenmaal per thema insturen. In het juninummer van Schaakmagazine worden de winnaars bekend gemaakt.
Regobert Eijkelkamp
Barth Plomp
Dit jaar worden in Borne weer de Open Nederlandse Jeugdschaak Kampioenschappen (ONJK) gespeeld. Het ONJK is dit jaar van 8 tot en met 13 augustus. Dit internationale jeugdtoernooi is voor kinderen en jongeren van 5 tot en met 20 jaar. Het toernooi is voor alle schaakniveaus geschikt. Ervaren jeugdschakers kunnen zich meten met sterke jeugdschakers uit binnen- en buitenland. De beginnende jeugdschakers kunnen ervaren hoe het is een meerdaags schaaktoernooi te spelen in een ongedwongen sfeer tijdens een echte schaakvakantie. Aanmelden gaat via www.onjk.nl.
Voor de jeugd t/m 9 jaar is er ook dit jaar de keuze voor een korter toernooi van drie dagen. De eerste drie dagen wordt gespeeld in aparte groepen t/m 7 (H), 8 (G) en 9 (F) jaar. De tweede helft wordt in een gemengde groep gespeeld. In alle groepen wordt gespeeld om de titel van Open Nederlands Jeugdkampioen en kampioene (meisjes). Het ONJK is de eerste kans in het nieuwe schaakseizoen om je voor jouw leeftijds
categorie te plaatsen voor het gesloten NK jeugd van 2017.
Hoewel het ONJK dit jaar zijn 42e editie beleeft, is het de 25e keer dat het ONJK in Twente wordt gehouden. Dat willen we niet ongemerkt voorbij laten gaan. Vorig jaar hebben we een teamsnelschaaktoernooi georganiseerd en dit jaar gaan we dat verder uitbreiden. Voor de allerjongsten hebben we ook een leuk nevenprogramma in petto. Voor het toernooi zelf proberen we om in alle leeftijdscategorieën een aantal sterke binnen- en buitenlandse spelers naar het ONJK te halen.
Op de toernooisite staat een voorlopige deelnemerslijst. Misschien sta je er zelf al bij, vraag dan of je clubgenoten of je andere vrienden en vriendinnen ook meedoen. Leuk te vermelden is dat in de jongste groepen diverse jeugdspelers uit China, India en Azerbeidzjan aanwezig zullen zijn. Sommige visum aanvragen lopen nog, dus daarom staan nog niet al deze spelers op de deelnemerslijst. Tot ziens in Borne!
Schakers van 50 jaar en ouder kunnen ook dit jaar weer terecht bij het Seniorentoernooi. Tot en met vorig jaar heette dit toernooi het Bilderbergtoernooi. In 2016 zal het toernooi worden gespeeld in het Zalencentrum Theothorne in Dieren. Er zijn twee groepen.
Senioren en Veteranenkampioenschap
Dit toernooi kent een vrije inschrijving voor KNSB-leden met een rating van 1900 of hoger, die geboren zijn op of voor 31 december 1966. Het toernooi telt 7 ronden.
Het toernooi begint op zondag 17 juli en eindigt op zaterdag 23 juli.
De deelnemers aan het Veteranen- en Seniorenkampioenschap spelen in één groep. De winnaar van deze groep is Seniorenkampioen. De hoogst eindigende 65+’er is Veteranenkampioen.
Seniorentoernooi
Voor dit toernooi geldt een vrije inschrijving, mits u geboren bent op of voor 31 december 1966. Het toernooi telt 5 ronden. Het toernooi begint op dinsdag 19 juli en eindigt op zaterdag 23 juli.
Het inschrijfgeld bedraagt € 50,-. Deelnemers die geen lid van de KNSB zijn betalen € 57,50. Aanmelden bij voorkeur via het inschrijfformulier op de website van het toernooi. Het inschrijfgeld overmaken naar IBAN: NL22 INGB 0006 7984 51 (BIC: INGBNL2A) ten name van Stichting Seniorenschaaktoernooi te Oosterbeek.
De inschrijving sluit op 1 juli 2016.
Inlichtingen bij Barth Plomp 026-4431020
Email: info@seniorentoernooi.nl Website: www.seniorentoernooi.nl
Eigenlijk was ik van plan om de Stonewall in deze aflevering aan bod te laten komen, maar die moet nog even wachten! Naar aanleiding van wat mails heb ik ervoor gekozen om eerst het Oud Hollands (ook wel het Iljin-Genewsky-systeem genoemd) te bespreken.
1.d4 f5 2.Pf3 Pf6 3.c4 e6
Duidelijk geen Leningrader, maar wat het wel gaat worden, houdt de zwartspeler nog even in het midden.
4.g3
De meest natuurlijke opbouw. Ook mogelijk is bijvoorbeeld 4.Pc3 waarop 4...Lb4 het meest geijkte antwoord is. Vanwege ruimtegebrek laten we deze variant achterwege.
4...Le7 5.Lg2 0–0 6.0–0 d6 Hiermee legt zwart eindelijk zijn kaarten op tafel. Hij kiest niet voor een ‘Stonewallopstelling’ met ...d7–d5 (die in de volgende aflevering behandeld wordt), maar hij gaat verder met dit ogenschijnlijk bescheiden pionzetje. Toch zitten er offensieve bedoelingen achter zoals we zullen zien.
7.Pc3
rsnlwq-trk+ zppzp-vl-zpp -+-zppsn-+ +-+-+p+-+PzP-+-+ +-sN-+NzPPzP-+PzPLzP tR-vLQ+RmK-
Er zijn nu diverse plannen voor zwart, waarvan we twee basisconcepten bespreken.
Concept 1 (groene pijltjes): Een idee voor zwart is om te proberen een aanval tegen de witte koning op te zetten. Het concept bestaat uit ...Dd8–e8 en eventueel naar h5 of g6. Dit plan vertoont wat analogie met het
aanvalsconcept uit de Grand Prix Attack tegen het Siciliaans. Deze variant ontstaat als volgt: 1.e4 c5 2.Pc3 g6 3.f4 Lg7 4.Lc4 Pc6 5.Pf3 e6
door ...Le7–d8 spelen. Met de loper dekt hij het zwakke punt c7 en door de dame op e8 komt ...e6–e5 snel in de stelling.
7...De8
Wit offert in deze stelling vaak een pion met 6.f5 om zijn stukken vliegensvlug in de aanval te kunnen krijgen. Het plan is om na d2-d3 en 0-0 de dame via e1 naar h4 over te brengen waar zij de dameloper hoopt te kunnen ondersteunen. Die gaat dan het liefst naar h6.
Terug naar het Oud-Hollands. Bovengenoemd aanvalsplan heeft pas een kans van slagen als zwart eerst wat aan zijn ontwikkeling heeft gedaan. Bijvoorbeeld met ...Pb8–c6 om te proberen de actie ...e6–e5 door te zetten. Het ultieme doel is om tot ...f5–f4 te komen (mogelijkerwijs voorafgegaan door ...g7–g5) om dan (met een dame op h5) de loperzet ...Lc8–h3 in de stelling te brengen en dan een paard naar g4 te spelen. In de partij Werle-Dgebuadze (2002) zien we een voorbeeld waarin de zwartspeler erin slaagde om de witte koningsstelling te verzwakken waar de witspeler de hele partij last van bleef houden.
Concept 2 (gele pijltjes): Het tweede plan komt in de praktijk meer voor. Zwart wil zo snel mogelijk aansturen op de opmars ...e6–e5. Daartoe kan hij bijvoorbeeld de interessante zetvolgorde ...Dd8–e8 gevolgd
Hoewel de resultaten recentelijk niet heel goed zijn voor zwart, geven de Britten Gawain Jones en Simon Williams de voorkeur aan 7...Pe4. Een zet die inderdaad zijn merites heeft, net als overigens 7…a5. Jones schrijft in zijn analyse van zijn partij tegen Chatalbashev dat hij tijdens het toernooi van te voren de DVD van zijn kamergenoot Simon Williams, een expert op dit gebied, over dit systeem had bekeken!
8.Te1
Een volkomen logisch idee: wit wil e2–e4 gaan doorzetten. We kijken nu naar twee alternatieven:
A) 8. b4 B) 8. Dc2
A) In deze stelling was 8.b4 de keuze van Karjakin in zijn partij tegen Nakamura (2012), waarop de Amerikaan verder ging met 8...Ld8. (Zie analysediagram)
10.a4 Dh5 11.La3 het paard op f7 te posteren met 11...Pf7 waar het de opmars ...e6–e5 helpt tot stand te brengen. Toch blijken de zwarte stukken niet optimaal te staan. In Neverov-Williams (2002) haalde wit de angels uit zwarts spel en won vrij soepel. Wit gaat trouwens ook vaak verder met 8.b3 een zet waar we nu verder geen aandacht aan besteden.
B) Het lijkt logisch om 8.Dc2 te spelen zodat zwart even geen ...Pe4 kan spelen. Eén van de grote kenners van het zwarte systeem, GM Amin, kiest hier voor 8...Dg6 om toch met de ‘stoorzet’ ...Pf6–e4 voor de dag te kunnen komen. (Een poging tot bovengenoemde aanval met 8...Dh5 bleek na 9.e4 e5 10.dxe5 dxe5 11.Pd5 Pxd5 12.cxd5 Ld6 13.exf5 Lxf5 14. Db3 Pd7 15.Le3 Lh3 gedoemd tot mislukken. Na 16.Lxh3 Dxh3 17.Pg5 kwam in een blitzpartij Bauer-Paci, 2007 de witspeler vlotjes tot winst. Zwart had echter 15... Le4 moeten spelen waarna hij niets te vrezen heeft.) 9.b3 wordt dan gezien als het beste vervolg. Na 9...Pc6 (Amin probeerde hier driemaal 9... Pe4 maar dat bleek wat te vroeg.) 10.La3 Pe4 en in El Gindy-Amin (2003) bleek het nu wel goed te komen met zwart.
Deze stelling is nog niet vaak op het bord gekomen en zal dus nader onderzocht moeten worden.
Een aantal respectabele zwartspelers opteert hier voor 8...Pc6 met de bedoeling om ditmaal veld d8 voor het paard te gebruiken: 9.b5 Pd8 De bedoeling van zwart is dan om na
8...Dg6 rsnl+-trk+ zppzp-vl-zpp -+-zppsnq+ +-+-+p+-+PzP-+-+ +-sN-+NzPPzP-+PzPLzP tR-vLQtR-mK-
Op het eerste gezicht lijkt het
dat zwart nu e2–e4 uit de stelling heeft gehaald maar dat is niet waar.
Uiteraard is 8...Pe4 weer een idee en uiteraard treffen we veel partijen van onze vriend Amin aan. Wit kan op diverse manieren reageren. Momenteel lijkt het erop dat de sterkste spelers de voorkeur geven aan 9.Dc2 Dg6 10.Pd2 Pxc3 11.bxc3 zoals voorkwam in HarikrishnaAmin, 2014.
9.e4!?
Dus toch! Het was Max Euwe die in het Kandidatentoernooi van 1953 tegen David Bronstein liet zien dat deze opstoot toch mogelijk is.
9...fxe4 10.Pxe4 Pxe4 11.Txe4 Dit is de grap. rsnl+-trk+
op e5 bezorgt. Ondanks het feit dat deze pion zwak kan worden, is het grote voordeel dat zwart heel snel zijn witveldige loper kan activeren en tegelijkertijd onder omstandigheden met veld d4 voor het paard kan werken. Het is de moeite waard om te bekijken hoe Tal zich door de witte stelling van Aronson in 1957 heensloeg.
15.Pxe5 Lxe5 16.Lc3!?
De meest agressieve manier voor wit om op voordeel te spelen. Wit accepteert op zijn beurt zwaktes in zijn pionnenstructuur, puur gericht om op activiteit te spelen. In Nielsen-Boe Olsen (2001) lukte het wit om te bewijzen dat de activiteit van zijn stukken belangrijker was dan de verminkte pionnenstructuur.
Echter, in Liebert-I. Farago (1975) had zwart geen moeite om de partij remise te houden. Tot slot een modelprestatie van de grote Hollands-specialist GM Simon Williams.
Wojtaszek–Williams, Mulhouse, 2011
13.Pxc7 f4
Het lijkt wel een wet dat als zwart ...f5–f4 door kan zetten, dat hij dat soms ook ten koste van grove materiële verliezen mag doen.
14.Pxa8
Wojtaszek heeft nauwelijks keus.
14...Lc5!
Williams heeft geen enkel ontzag voor zijn sterke tegenstander. Met 14...Lf5 zou zwart ook voldoende compensatie hebben gekregen.
15.Td5?!
11...Pc6
De grote specialisten Amin en Minasian opteren hier voor 11... e5. Zwart mag de toren niet slaan vanwege 11...Dxe4 12.Ph4 met een kunstige damevangst in het midden van het bord! 12.De2 Lf6 13.Ld2 e5 Goed of niet goed, van deze opmars moet het hoe dan ook komen voor zwart.
14.dxe5
r+l+-trk+ zppzp-+-zpp
1.d4 e6 2.Pf3 f5 3.g3 Pf6 4. Lg2 Le7 5.0–0 0–0 6.c4 d6 7. Dc2 a5
7...De8 wordt hier vaker gespeeld.
8.Pc3
Het is wit gelukt om vooralsnog ...Pf6–e4 uit de stelling te halen.
8...Pc6 9.b3 e5
Maar zwart heeft zonder slag of stoot ...e6–e5 kunnen doorzetten en daarmee heeft hij een klein succesje geboekt.
10.dxe5 dxe5 11.Td1 De8
12.Pb5
Deze zet toont aan dat de Pool bepaald niet op zijn gemak was. Achteraf kan worden vastgesteld dat zwarts laatste zet misschien twijfelachtig zou zijn geweest na 15.gxf4!, maar dat is voor een speler achter het bord niet zo eenvoudig te berekenen.
15...Pb4!
Natuurlijk probeert zwart wits laatste zet te weerleggen. Weliswaar zou 15...Pxd5? falen op 16.cxd5 en wit wint, maar na de adequate zwarte reactie, blijft wit het antwoord schuldig. 16.Txe5
Dit moet zijn bedoeling geweest zijn, maar hij heeft zich verrekend. Na een zet als 16.Db2 Pbxd5 17.cxd5 Pg4! zou de zwarte aanval ook als een trein lopen. 16...Pxc2 17.Txh5 Pxh5 18. Tb1 fxg3 19.hxg3 Pxg3
De zwarte stukken nemen vrijwel allemaal deel aan het initiatief tegen de witte koning, terwijl die van wit hulpeloos staan toe te kijken. 20.Tb2?
Dit verliest onmiddellijk. Ook na 20.Pc7 Pxe2+ 21.Kh1 en nu het zeer nauwkeurige 21...h6! (om Pg5 uit de stelling te halen) zou zwart aan het langste eind trekken.
20...Lf5
Opgegeven.
0–1
Belangrijkste illustratieve partijen:
• Werle-Dgebuadze, 2002
• Karjakakin-Nakamura, 2012
• Chatalbashev-Jones, 2011
• Gligoric-Maric, 1970
• Neverov-Williams, 2002
• Bauer-Paci, 2007
• El Gindy-Amin, 2003
• Harikrishna-Amin, 2014
• Aronson-Tal, 1957
• Nielsen-Boe Olsen, 2001
• Liebert-Farago, 1975
• Wojtaszek–Williams, Mulhouse, 2011
Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op de website schaaksite, en nu het menu ‘Nieuws’ en ‘Opleiding en Training’.
Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.
14...Pxe5
Ex-wereldkampioen Tal en ook vele andere grootmeesters kozen hier voor het wat anti-positionele 14...dxe5 waarmee de zwartspeler zichzelf een geïsoleerde pion
12...Dh5!?
Het is duidelijk dat Williams agressieve plannen heeft! In een partij McKenna-Katrein, 1990 ging zwart voor 12...Ld8.
Toen Groninger Combinatie vorig jaar degradeerde uit de Meesterklasse hield menigeen zijn hart vast. De topspelers zouden vertrekken, het team zou uit elkaar vallen, en het Groninger schaakleven zou weer helemaal op nul moeten beginnen – dit was het doemscenario waar iedereen ernstig rekening mee hield. Maar dat viel gelukkig reuze mee, de toppers toonden zich honkvast en bleven stuk voor stuk.
De opdracht voor het nieuwe seizoen was duidelijk: kampioen worden in de eerste klasse en zo snel mogelijk weer terugkeren naar de Meesterklasse. Met nog twee rondes te gaan heeft Groninger Combinatie een voorsprong van vier matchpunten en 18½ bordpunten op de nummer twee. Normaal gesproken kunnen in ronde acht de champagneflessen ontkurkt worden. (Groninger Combinatie verloor verrassend van Zukertort Amstelveen maarpromoveerde inderdaad, red.).
Met een gemiddelde rating van ruim boven de 2300 was Groninger Combinatie van meet af aan huizenhoog favoriet voor het kampioenschap in de eerste
verwachtingen een verlammende uitwerking, maar deze keer niet. Het team denderde als een stoomwals door de eerste klasse met zeven overwinningen op rij. De rapportcijfers mogen overtuigend worden genoemd: 7½-2½ tegen De Toren Arnhem, Max Euwe en ASV; 7-3 tegen De Wijker Toren; 6½-3½ tegen Philidor Leeuwarden en HWP Haarlem; en als klap op de vuurpijl een onvervalste 10-0 tegen Caïssa-Eenhoorn.
Het succes van Groninger Combinatie is voor een belangrijk deel te danken aan de drie grootmeesters: Sipke Ernst, Jan Werle en Daan Brandenburg. Ernst heeft nog 100% met 6 uit 6, Werle heeft 6½ uit 7 en Brandenburg
De moed zinkt de tegenstanders al in de schoenen als ze deze drie kanonnen achter de borden plaats zien nemen, en voor hun teamgenoten is het ook een geruststellende gedachte: met de topborden zit het wel goed, daar hoeven we ons geen zorgen over te maken. In de vierde ronde – een uitwedstrijd tegen De Toren Arnhem-VSVwon Sipke Ernst een aantrekkelijk duel van de jonge Bart von Meijenfeldt.
Von Meijenfeldt-Ernst 1.e4 e5
Dit speelt Sipke al zijn hele leven, maar in de zesde ronde kwam hij ineens met het Siciliaans op de proppen tegen Sjoerd Plukkel van de Wijker Toren. Plukkel kon na 1…c5 een
stevige krachtterm nog net inslikken, maar mompelde wel iets als ‘heb ik daarvoor de hele week het Spaans zitten bestuderen.’
2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Pxe4
Het Open Spaans is nog steeds springlevend.
6.d4 b5 7.Lb3 d5 8.dxe5 Le6
9.c3 Lc5 10.De2 0-0 11.Le3 Lxe3 12.Dxe3 f6
Samen met 12…Pa5 en 12…Pe7 de belangrijkste zet in deze stelling. De tekstzet is de meest actieve en past heel goed bij de ondernemende stijl van de zwartspeler.
13.exf6
In een oude partij LigterinkBöhm uit 1980 volgde heel interessant 13.Td1!? Pxe5 14.Pxe5 fxe5 15.Dxe4 dxe4 16.Lxe6+ Kh8 17.Txd8 Taxd8 18.Lg4 met onduidelijke verwikkelingen. 13…Dxf6 14.Td1?
Tijdverlies. Beter is meteen 14. Pbd2.
14…Tae8! -+-+rtrk+ +-zp-+-zpp p+n+lwq-+ +p+p+-+-+-+n+-+ +LzP-wQN+PzP-+-zPPzP tRN+R+-mK-
Sterker dan het sjablone 14… Tad8, vanaf e8 loert de toren naar de dame op e3. De voornaamste pointe is 15.Lxd5? Lxd5 16.Txd5 Pg5! 17.Dxg5 Te1+! 18.Pxe1 Dxf2+ en wit gaat mat. 15.Pbd2 Kh8!
Velen zouden hier zonder nadenken op d2 ruilen, maar deze getruukte zet geeft meer mogelijkheden of liever: het geeft wit meer mogelijkheden om het fout te doen.
16.Pxe4?!
Neemt de uitdaging aan, maar nu komt wit echt in moeilijkheden. Na het kalme 16.Te1 Pxd2 17.Dxd2 is er nog niets aan de hand.
16…dxe4 17.Pg5 Lf5 18.Lc2 Pe5!
Dreigt zowel …Pg4 als …Pc4, bij snel slinkende bedenktijd is zoiets amper te verdedigen.
19.Pxe4
Na 19.Lxe4 is 19…Pc4 beslissend, wit kan dan zijn spullen niet goed bij elkaar houden. 19…Lxe4 20.Dxe4
Of 20.Lxe4 Pg4 21.Dd4 Txe4! 22.Dxe4 Dxf2+ 23.Kh1 Dh4! met een dubbele dreiging: 24…Dxh2 mat en 24…Pf2+ met damewinst. 20…Dxf2+ 21.Kh1 Pg6 22. Dd3 Te2!
stukverlies op c2.
23.Tg1 Txc2 24.Taf1 Dd2 25. Txf8+ Pxf8 26.Df3 Df2 en wit gaf op.
Naast de drie grootmeesters beschikt Groninger Combinatie over een solide middenveld met jarenlange meesterklasse-ervaring – spelers als Jasper Geurink, Bonno Pel en Erik Hoeksema. En in geval van nood kan in thuiswedstrijden een beroep worden gedaan op Joris Brenninkmeijer, die begin jaren negentig samen met Loek van Wely de Nederlandse top bestormde. Maar het kan verkeren: de één werd topgrootmeester en vele malen kampioen van Nederland, de ander werd psycholoog en brave huisvader. Neemt niet weg dat de inmiddels 46-jarige Brenninkmeijer nog steeds al zijn partijen soepel wint!
Ervaring genoeg dus bij Groninger Combinatie, maar met Maurice Schippers, Milan Mostertman en David Slagter is
in het eerste tiental. Hij zette zijn debuut luister bij met een overwinning op Geert van Hoorn, een jeugdspeler van De Toren Arnhem-VSV.
Van Hoorn-De Boer
Stelling na 27…Dh5
Hier had wit de gevaarlijke vrijpion op a7 op moeten ruimen met 28.Txa7 Txa7 29.Lxa7. Na 29…Kg7 (dreigt 30…Th8, na 29…Dxe5 30.Ld4 Df5 31.Da6! e5 32.Lxe5! heeft wit ook voldoende tegenspel) 30.Tb8! Txb8 31.Lxb8 Pc4 32.Dd4 staat het ongeveer gelijk.
Met totale controle voor zwart. De stelling speelt zich nu als vanzelf.
33.Df4 Df5
Dxe5
Tc4
Dxd4 40. Tg3 De4
Einde tijdnood, en de kaalgeplukte witspeler gaf zich gewonnen.
Wat mag er komend seizoen in de Meesterklasse van Groninger Combinatie verwacht worden? Ik hoop van harte dat ik ongelijk krijg, maar zonder versterkingen vrees ik dat het toch weer knokken tegen degradatie gaat
En de tweede dubbele dreiging dient zich aan: mat op g2 en
Mark van der Werf
Schaakambassadeur Nick Schilder was op 29 maart aanwezig bij de Scholierenacademie van de Rijksuniversiteit Groningen. ’s Ochtends zat de collegezaal vol met basisscholieren, en ’s middags was het afgeladen met middelbare scholieren. Zij luisterden niet alleen ademloos naar Nick, maar ook naar dr. Bart Eggen en prof. dr. Niels Taatgen. Hoe schaken bij kan dragen aan het gezond ouder worden van je hersenen werd onder andere uitgelegd aan de scholieren.
En Nick ging natuurlijk ook schaken! In de ochtend een kloksimultaan tegen drie jeugdtalenten en in de middag een snelschaaktoernooi, dat Nick samen met Jonas Hilwerda won. Ook de pers was ruim vertegenwoordigd. Onder andere RTV Noord en het programma Shownieuws van SBS6 besteedden aandacht aan het schaken.
Voor een gezond en bloeiend clubleven is kader nodig. In 2015 is het aantal cursussen Schaaktrainer 1 gegroeid ten opzichte van de voorafgaande jaren. Helaas geldt dat niet voor de cursussen Schaaktrainer 2. Om kinderen ook op hoger niveau goed te begeleiden is het belangrijk dat er meer schaaktrainers 2 worden opgeleid.
Helaas komt het nog te vaak voor dat er cursussen geannuleerd moeten worden vanwege te weinig deelnemers.
Naast de aanbodgestuurde kaderopleidingen, wil de KNSB daarom iedereen die interesse heeft om een kaderopleiding te volgen vragen dit aan te geven bij het bondsbureau.
Wij verzoeken geïnteresseerden om de gewenste cursus, regio en maximale reistijd door te geven. Op de website van de KNSB zal het aantal geïnteresseerden per regio worden bijgehouden. Bij acht geïnteresseerden voor een bepaalde cursus in een bepaalde regio wordt een cursus opgezet.
Voor meer informatie, of om u in te schrijven voor de kadercursussen, kunt u contact opnemen met de coördinator van de opleidingen mevr. Sacha Schiermeier, tel. 023-5254025 en e-mail sschiermeier@schaakbond.nl.
Informatie over de kadercursussen kunt u ook vinden op de website van de KNSB: www.schaakbond.nl/opleidingen.
Het Open NK gaat vanaf dit jaar ‘Condigne Open NK’ heten, naar de nieuwe stersponsor. Het software bedrijf uit Hillegom was al sponsor van het toernooi in Dieren, maar heeft zijn bijdrage voor de komende drie jaar uitgebreid. Dit werd beklon ken voorafgaand aan een simultaan die regerend Open Nederlands Kampioen Dimitri Reinderman eind januari gaf op het Rhedens College in Dieren.
Jeroen Smoorenburg, directeur van Condigne, is sterk betrokken geraakt bij het Open Nederlands Kampioen schap: “Het is een mooi, traditioneel evenement. Het toernooicomité wil in de hoofdgroep een sterker deelne mersveld bij elkaar krijgen, en wij willen daar graag bij helpen. Het past ook geheel binnen de doelstelling van Condigne: Grote Doelen Bereik Je Samen”.
Condigne (een bedrijf dat onder andere software test) is in ieder geval stersponsor tot en met 2018, het jaar waarin het toernooi voor de 50e maal in de gemeente Rheden plaatsvindt. Toernooidirecteur Ap Lammers is van plan om van die editie iets heel speciaals te maken.
Hier kon zwart zijn paard weggeven voor een dubbele aanval: veldruiming! 17...Pg1+! 18.Txg1 Df3+ 19.Ke1 Dxe3+ 20.De2 Dxf2+ 21.Dxf2 Lxf2+ 22.Ke2 Lxg1 met torenwinst. Het gespeelde 17...Lxe3 won ook na 18.Kxe3 in Janne Allaart-Arjuna Bertholee HiQ Invest NK D Rijswijk 2015, maar wit kon nog 18.Pg4 proberen.
11...c5
Als deze actieve zet gespeeld kan worden dan is dat natuurlijk altijd de beste oplossing. Het is niet voor niks dat wit meestal 11.Td1 speelt om dit te voorkomen. Met de loper op e2, in plaats van op d3 zoals hier, zou 11...c5 ook niet goed zijn: het verschil is een paardvork op c5 zoals we zullen zien! 12.dxc5 Pd7
Dit is de pointe van 11…c5.
r+-wq-trk+ zpl+n+pzp-zp-+-vl-zp +-zPp+-+-+-+-+-+ +QsNLzPN+PzP-+-zPPzP tR-+-mK-+R
3.Pa4
Ambitieus maar niet goed zoals Koneru aantoont. Na 13.cxb6 krijgt zwart prachtig spel met 13...Pc5 14.Dc2 Pxd3+ 15.Dxd3 Dxb6, het probleem voor wit is dat 16.0–0 niet gaat vanwege 16...La6.
Het bevrijdende 11...c5 en de juiste zet voor wit nu 13.c6! is al bekend uit een oude partij van Boris Spassky: 13...Lxc6 14.0–0 Pc5 15.Dc2 d4 16.Pxd4 Lxd4 17.exd4 Dxd4 met een gelijke stelling in Zaid-Spassky, Moskou 1972. 13...Lc6
De eenvoudigste manier om een
goede stelling te krijgen, maar er zijn ook 5 punten te verdienen met de alternatieven:
- 13...d4 is een goede dynamische zet.
- 13...Tb8 is ook goed, mits u na 14.cxb6 opnieuw verder gaat met 14...d4! 15.bxa7? Da5+. - Ook met 13...De7 14.cxb6 d4 krijgt zwart een prima stelling.
14.Lb5
Het probleem is dat 14.cxb6 axb6 15.Pc3 (15.Lb5 Lxb5 16.Dxb5 Ta5) 15…Pc5 16.Dd1 d4 17.exd4 (17.Pxd4 Lxd4 18.exd4 Lxg2 19.Tg1 Pxd3+ 20.Dxd3 Te8+) 17...Te8+ zwart een gevaarlijk initiatief oplevert. Verder is 14.0–0 bxc5 gewoon goed voor zwart.
14...Lxb5
U krijgt evenveel punten (2) voor 14...Pxc5 15.Pxc5 Lxb5
16.Dxb5 bxc5.
15.Dxb5 a6
Een goede tussenzet, maar de zetten 15...Pxc5 en 15...bxc5 (beide 2 punten) leiden tot de variant op zet 14 en ook in die stelling heeft zwart enig voordeel.
16.De2 bxc5
Koneru besluit een extra stel stukken erop te houden en te profiteren van de slechte stand van het witte paard. De zogenaamde ‘hangende pionnen’ (d5 en c5) leveren zwart hier goed spel op.
Maar 16...Pxc5 17.Pxc5 bxc5 18.0–0 Da5 is een aantrekkelijk alternatief - ook 3 punten. En ook 16...b5 (2 punten) 17.c6 bxa4 18.cxd7 a3 is beter voor zwart.
17.0–0 Da5
Geen punten voor andere zetten. Wit moet nu een tempo verliezen en het paard blijft slecht staan aan de rand. Op 17...c4 volgt 18.Dd2.
18.Dc2 Tab8
Een logische zet, maar ook meteen 18...c4 levert 5 punten op. 19.Tad1 c4
Het oprukken van een van de hangende pionnen is vaak iets dat wit wil provoceren, maar hier is het verzwakken van veld d4 geen enkel probleem voor zwart. Koneru heeft druk over de b-lijn, een mooie loper en een paard dat op weg is naar het steunpunt d3. Wit kan daar weinig tegenover stellen: ze is te laat met druk zetten op pion d5 en het damepaard blijft maar slecht staan op a4. Wit zou uit de zorgen zijn na 19...Tb4
20.Pc3, en na 19...Pb6 20.Pxb6 Txb6 21.Txd5 Txb2 22.Txc5 Dxa2
23.Df5.
20.Pd4
Betere kansen op behoud boden 20.Pc3 Lxc3 21.bxc3, en 20.b3. Wit kan zich niet met geweld bevrijden met 20.e4 vanwege 20...dxe4 21.Pd2 Tb4! 22.Pc3 Lxc3 23.Dxc3 (23.bxc3 Ta4) 23... Pb6 24.Pxe4 Pa4 en zwart wint een pion.
20...Tfc8
De eenvoudigste manier om de dreiging 21.Pc6 te verhinderen.
Toch is 20...Pe5 (5 punten) ook goed, omdat zwart na 21.f4 beschikt over 21...Pg4 22.Pc6? Pxe3.
21.Pf5
21…Pe5
Nog sterker is 21...Pc5! (8 punten) 22.Pxc5 (22.Txd5 Dxa4 en 22.Pc3 Pd3) 22...Txc5 23.Pd4 Dxa2! 24.Ta1 Dxb2 25.Tab1 Lxd4! 26.Txb2 Lxb2 en zwart wint omdat de vrijpionnen uiteindelijk niet tegen te houden zijn.
22.Td4
Het is begrijpelijk dat Gunina tegenkansen zoekt, maar objectief maakt dit de taak van Koneru makkelijker.
22...Pd3 23.Tg4 h5
De beste zet: de pion wordt onttrokken aan de aanval en de toren komt buitenspel te staan op g3. Voor een van de alternatieven 23...Kf8, 23...Kh8, en
23...Dc7 (het idee is 24.Pxh6+ Kf8 25.Pf5 Dd7) krijgt u 3 punten
24.Tg3 Dc7
Centraliseert de dame. Evenveel punten (5) krijgt u voor 24... g6, 24...Dd8, en 24...h4 25.Tg4
Dd8.
25.Dd1 g6
Ook goed is 25...h4 3 punten. Niet goed is 25...De5 vanwege 26.Dxh5 g6 27.Txg6+! fxg6
28.Dxg6+ Kf8 29.f4 en wit houdt eeuwig schaak: 29...De6 30. Dh6+ Kf7 31.Dh5+ Kg8 32.Dg6+.
26.Pc3
Niet 26.Dxh5? Dxg3!
26...Td8
26...De5 (3 punten) geeft wit iets meer rommelkansen, maar is ook voldoende voor de winst.
27.Df3 De5
Simpel en goed - geen punten voor andere zetten.
28.e4
Na 28.Pd4 heeft zwart de winsten ook voor het uitkiezen: 28...Txb2!? (28...Td6) 29.Pc6 Dxc3 30.Pxd8 Lxd8 (30...De5 31.Pc6 Dd6 32.Pd4 Le5 33.Th3 Txa2) 31.Dxd5 Df6 32.Dxc4 Pe5 wat vooral opvalt is dat de witte toren op g3 steeds buitenspel staat.
28...d4
Ook 28...dxe4 29.Pxe4 Lg7 (2 punten) is niet slecht maar de tekstzet is veel sterker. Zwart staat nu gewonnen.
29.Pd5 -tr-tr-+k+ +-+-+p+p+-+-vlp+ +-+NwqN+p -+pzpP+-+ +-+n+QtRPzP-+-zPPzP +-+-+RmK-
29…Txd5
Het kwaliteitsoffer is het best. Zwart houdt alle troeven van haar stelling, en de witte stukken werken niet samen. 29... Txb2 (5 punten) 30.Pxd4 Txd5
31.Pc6 en nu is 31...Pe1! een grappige winstzet, na 32.Txe1 De6 is het paard gevangen.
30.exd5 Txb2
Het sterkst, maar 30...Pf4 en 30...Kf8 winnen ook. Beide 2 punten
31.d6 Pf4
Nu is het helemaal uit. Zwart wint ook na 31...Kh7 3 punten. Zwart won na
32.Da8+ Kh7 33.Df8 Pe2+ 34. Kh1 Pxg3+ 35.Pxg3 De6 36. Da8 Dxd6 37.Pe4 De6 38.f4 Te2 39.Pxf6+ Dxf6 40.f5 Dxf5 41.Kg1 De6 42.Df8 De3+ 0–1
80-100 >2400 70-80 2300-2400 60-70 2200-2300 50-60 2100-2200 40-50 2000-2100 30-40 1900-2000
Diagram 1
Goganov-Jobava
1.Dh6+ Kg8 2.Dxg7 mat.
Diagram 2
Wen Yang-Artemiev
1.Lxc5! 1-0 (1..Dxd5 2.Lb6 mat)
Diagram 3
Pichot-Khismatulin
1..Txe3! 0-1, wit gaat mat op h1 na 2.Txe3 Tc1+.
Diagram 4
Kovalev-Nepomniachtchy
1..Dd1+ 2.Kg2 Txf2+ 3.Kxf2 Tf5+ 4.Kg2 Df1 mat.
Diagram 5
Savchenko-Van Foreest
1.Dxe5 Txe5 2.f4 1-0
Diagram 6
Lei-Khismatulin
1..Pc5! 0-1, de dreiging 2..Pb3+ is vernietigend.
Diagram 7
Bachmann-Fedoseev
1..Texe4! 2.Txe4 Txe4 3.Txe4 Df3 0-1
Diagram 8
Bindrich-Korchmar
1.Txd5! exd5 (1…g5 2.Tdc5 wint) 2.Le7! en zwart doet niets tegen Lxf8/Tc8 met winst.
HET ULTIMATIEVE SCHAAKGEVOEL
OP „PLAYCHESS.COM“ SPELEN ELKE DAG CA. 20.000 SCHAAKVRIENDEN UIT DE HELE WERELD, VAN BEGINNERS TOT GROOTMEESTERS.
7 MILJOEN SCHAAKPARTIJEN ONLINE!
DOOR WEKELIJKSE UPDATES ALTIJD ACTUEEL! MET LIVE-OPENINGSBOEK EN LET’S CHECK-FUNCTIE.
MY GAMES: ALLES OP ÉÉN PLEK!
EIGEN PARTIJEN, TRAININGSMATERIAAL EN REPERTOIRES IN DE CLOUD CENTRAAL BEWAARD. PERFECTE ANALYSES MET DE ENGINE-CLOUD.
PRIVÉLESSEN BIJ DE MEESTERS!
GESELECTEERDE „60MINUTES“-TRAININGSVIDEOS ONLINE BESCHIKBAAR. MET DANIEL KING, LAWRENCE TRENT, RUSTAM KASIMDZHANOV E.A.
COMBINEREN, OFFEREN, MAT ZETTEN!
TACTISCHE OEFENINGEN OP ELK SPEELNIVEAU. NIEUWE OPTIE: TACTIEKFIGHT! MEET UW TACTISCHE SLAGVAARDIGHEID IN EEN DUEL OVER 12 RONDEN!
