6 Schaak Ansichtkaarten in een mapje van Pia Sprong
Magnetisch reisschaakspel van hout
Finding Bobby Fischer, Chess Interviews (Engelstalig) Een hernieuwde druk van het mooie boek van Dirk Jan ten Geuzendam. Een fijn zomerboek!
veldgrootte 2 cm met een handige opbergcassette aan de binnenkant Schaakideeën 100 verhalen met een thematische schaakstelling voor de jeugdige schaker
magazine
Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond
Vormgeving & Lay-out: Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl
Druk
Koninklijke BDU Grafisch
Bedrijf BV, Barneveld ISSN: 1385-8807
Bond en Club
Spanning tot het laatst, Giri en Haast pakken titel
Het NK van 2015 bleef tot het einde spannend, zowel bij de mannen als de vrouwen.
Maar zoals verwacht bleef wereldtopper Anish Giri zijn belagers voor, terwijl Anne
Haast niet zonder geluk haar titel prolongeerde.
Loek van Wely (4,5 uit 6) zou om kampioen te worden in de laatste ronde van Sipke Ernst moeten winnen en dan Anish Giri (5,5 uit 7, na een korte remise tegen Robin van Kampen in ronde 7) in een beslissingsmatch met versneld tempo moeten verslaan. Tegen Ernst kreeg hij precies één kans om te winnen.
Stelling na 37…b3
Na 38. f5! zou de stelling ongeveer gelijk zijn geweest. 38..Ta2 faalt dan op 39.e7 en na 38.. Kf8 (om verder te komen) kan wit met 39.e7+ Kxe7 40.Kxg7 de balans in evenwicht houden. Maar Ernst had na een middelmatig toernooi niets aan remise, hij wilde in stijl van de nummer twee van Nederland winnen en dus speelde hij 38.g5? (zou tot verlies hebben moeten lijden na 38..Kf8!) Van Wely: “Ik kon het allemaal niet meer uitrekenen, ik had gewoon te weinig tijd.” Dan volgt op 39.gxf6 gxf6 en nu 40.Kxf6 Ta2 en 41..b2 en wint en 40.Lxf6 Ta2 41. h5 Tg2!+ 42. Kf5 b2 43.Lxb2 Txb2 en wint omdat zwart indien nodig tijd heeft om de e3-pion op te halen. Na 41..b2? 42.Lxb2 Txb2 43.h6 is de stelling remise omdat wit 44.h7 dreigt.
Van Wely speelde 38..fxg5? 39.hxg5 Ta6? 39..Ta2, 39..Ta4 en 39..Kf8 waren nog goed voor remise. 40.f5! en Ernst won en Anish Giri kampioen.
Paul Rump
Paul Rump was voor het tweede jaar op rij toernooidirecteur. Hij slaagde er dit jaar in de omstandigheden te scheppen die Girivlak voor zijn huwelijk - deden besluiten voor het eerst sinds 2012 weer deel te nemen. Het cultureel programma van Rump met dichters, schrijvers, acteurs, filmmakers en fotografen kwam ten opzichte van vorig jaar tot bloei en last but not least regelde hij Dehlia Timman en Marian Donner als publiekstrekkers voor het toernooi. Rump is duidelijk over zijn ambities: hij wil een zo sterk mogelijk NK met tegelijkertijd een cultureel festival organiseren waar zo veel mogelijk mensen van genieten. En liefst voorafgegaan door een kwalifciatietoernooi in mei.
Vorig jaar kwam het publiek nog mondjesmaat naar The Manor, mede vanwege de overlap met het SPA-toernooi dat een paar kilometer verderop wordt gehouden. Dit jaar was de samenwerking beter en vonden honderden schaak- en kunstliefhebbers hun weg naar het voormalige stadsdeelkantoor in Amsterdam-Oost.
Porgy Franssen
In de voorstelling Schachnovelle legde acteur Porgy Franssen het publiek uit hoe hij in staat is de bij sommige rollen horende enorme hoeveelheelheden tekst uit zijn hoofd te leren. Interessant
voor theaterliefhebbers wellicht, maar zeker ook voor schakers en voor de bij de tweede voorstelling van de avond aanwezige Ton Sijbrands. Die is in de eerste plaats natuurlijk dammer (naast schaker) en als iemand zich er op kan voorstaan over een goed geheugen te beschikken dan is hij het wel. Eind 2014 brak hij in Hilversum met een inspanning van bijna 48 uur zonder slaap het wereldrecord blinddammen en bracht het op 46 punten uit 32 partijen. Het bleek dat Franssen en Sijbrands vergelijkbare technieken gebruiken.
Ernst
Weinig spelers hadden zo veel invloed op de einduitslag in de top van het NK als Sipke Ernst. Hij won dus spectaculair van Van Wely in de laatste ronde, twee dagen eerder ging hij op onaangename wijze onderuit tegen Giri.
Stelling na 28...dxe4
Na 29.Dc4+ is de stelling in evenwicht. Ernst besloot op basis van een misrekening tot 29.Pc6?! Het antwoord 29.. Lxh2+ van Giri had hij wel gezien, de pech voor Ernst was echter dat hij dacht dat Giri
daarmee remise wilde forceren. Pech, in die zin, dat die geforceerde remise ook daadwerkelijk in de stelling zat. “Gezien de stand in het toernooi vond ik het wel wat vreemd”, aldus Ernst “maar ik dacht, remise, nou het zal wel.” Er volgde 30.Kxh2 Dh5+ 31.Kg3? Rekenend op 31.. Dg6+? of 31..Dg5+? met zetherhaling. Na 31.Kg1! Lxc6 is er gek genoeg niet veel aan de hand en is de remise nog binnen handbereik. Met 31..g5! bracht Giri zijn tegenstander weer terug in de werkelijkheid. No-way dat Giri tegen Ernst remise ging afdwingen. Ondekbaar mat.
De schaker die ging mediteren
Was Paul van der Sterren vorig jaar al betrokken bij de poging om het NK in The Manor van de grond te krijgen, dit jaar was hij zelfs onderwerp in één van de dagelijkse culturele intermezzo’s. Namelijk in de korte film: De Schaker Die Ging Mediteren van de broers Arnth en Reimer van Tuinen. In een 20 minuten durende monoloog vertelt Van der Sterren hoe hij door middel van meditatie een sterkere schaker probeerde te worden maar dat meditatie belangrijker en belangrijker in zijn leven werd en dat hij op een geven moment besloot met schaken te stoppen. Arnth van Tuinen: “De combinatie schaken en mediteren heeft iets grappigs. Schaken associeer ik met de wil om te winnen, terwijl je die bij mediteren juist wil loslaten op de een of andere manier.”
spannend van begin tot eind. Peng kwam met positionele middelen aanvankelijk in het voordeel. Dat resulteerde in pionwinst, onnauwkeurig spel van Peng bracht de stelling echter weer bijna in evenwicht. Toen sloeg de vlam in de pan.
Stelling na 46…Te8
om de optisch onlogische ‘terugzet’ in beschouwing te nemen. De technische fase die volgde werd een nachtmerrie voor Peng. Ze kon volgens Fritz op veel manieren winnen en op nog meer manieren remise maken, maar in de praktijk was het helemaal niet gemakkelijk en verloor ze zelfs nog.
Stelling na 65.Lh8
Haast dacht onmiddellijk remise te forceren, maar gaf met 47.Txf6+? een kwaliteit tegen een pion weg. Na 47..Kxf6! 48.Txd6+ had ze het ontnuch-
Het plan van Peng: met de b-pion de loper winnen. Of: met de twee torens de zwakte op g3
rechts en van boven naar beneden en voor veel schakers zonder duidelijke logica over het bord crossen en dan is het af en toe ineens uit. Wellicht zag Peng door de bomen het bos niet meer. In ieder geval werd het er door 65..Tb5?! niet makkelijker op voor haar. Na 66.Txb5 Kxb5 is de stelling misschien al niet meer gewonnen voor zwart. Even later kwam er een dame-eindspel met een g-pion meer voor Haast op het bord. Het stond theoretisch remise, maar ze won het wel.
Sosonko over Dostojevski
Toneelgroep ’t Barre land speelde na afloop van de derde ronde de voorstelling ‘Aantekeningen uit het Ondergrondse’ van Fjodor Dostojevski. In het boek en tijdens de voorstelling kwam schaken niet of nauwelijks voor, maar veel schakers hebben toch een band met
de beroemde Russische schrijver. Zelfhaat is een terugkerend thema in zijn werk, dezelfdevalt die een gewonnen stelling
Genna Sosonko woonde het eerste deel van zijn leven in St. Petersburg waar Dostojevski Aantekeningen uit het Ondergrondse in 1864 schreef. Daarnaast heeft hij van nabij meegemaakt hoe Dostojevski na lange tijd uit de gratie te zijn geweest bij de machthebbers van de Sovjet-Unie in het huidige Rusland weer de waardering krijgt die hij volgens de critici verdient. En tenslotte heeft hij het sleutelwerk van de schrijver natuurlijk in het Russisch gelezen.
”Het was niet dat boeken van Dostojevski in de Sovjet-tijd verboden waren”, aldus Sosonko. Ze werden alleen veilig opgeborgen en they were not recommended, in tegenstelling tot werken van de andere ook in het westen bekende Russische sterren van de eerste categorie, Poesjkin, Tolstoj en Tsjechov.
“Dostojevski werd toch gezien als een reactionair, als een
Anne Haast prolongeerde haar titel, maar niet zonder geluk, Anish Giri won zoals verwacht (Foto: Frans Peeters)
vertegenwoordiger van de bourgeoisie.”
Sosonko las de meeste boeken van Dostojevski pas in het westen waar hij altijd een gevierd schrijver is geweest. Na de val van het communistische bewind begon de waardering voor Dostojevski in zijn vaderland al snel weer toe te nemen. “Een mooi voorbeeld daarvan vind ik mijn bezoek uit die tijd aan het Dostojevski-museum in St.Petersburg”, legt Sosonko uit. “Eerst vroeg ik mij af waarom ik dat in mijn jeugd nog niet bezocht had. Later kwam ik er achter dat het toen nog niet bestond.”
AnnaMaja Kazarian
De grote verrassing bij het NK Vrouwen was de 16-jarige AnnaMaja Kazarian. Met 4,5 uit 7 eindigde ze op de gedeelde derde plaats (vierde achter Tea Lanchava op SB-punten) nadat ze bij haar debuut in 2014 niet verder dan vier remises en de laatste plaats was gekomen. Had Kazarian in 2014 al flink wat gewonnen stellingen gekregen tegen de Nederlandse vrouwentop, dit jaar won ze die
stellingen ook: van Ratsma, Paulet, De Jong-Muhren en in de laatste ronde van Lanchava. Hoewel, gewonnen stellingen? Ze stond dit jaar ook weer heel vaak verloren, maar Kazarian blijft dan vechten en wachten op kansen die ze dan nog krijgt. Op die manier won ze nog van Ratsma en Lanchava.
Stelling na 57…Txd3
58.Txd6 had een stuk en de partij moeten kosten. 58..Th2+ 59.Kg1 Ta2? 59..Tc2 dreigt ook mat maar valt tegelijkertijd het paard aan. 60.Tf6+ Kg5 61. Tg6+ Kh4 61..Kxg6 62.Pe5+ is direct remise. Lanchava moet winnen om een barrage met Anne Haast om de titel af te
dwingen. 62.Tg2 Ta4 63.Pe5 Td1+ 64.Kh2 Txd5 is een pion maar zwart heeft geen aanval meer dus is de stelling in evenwicht. 65.f4 Ta3+? en nu verliest Lanchava zelfs. 65..Tdxa5 of zelfs 65..Txe5 waren simpele remises. 66.Tg4+! Kh5 67. Tg5+! Kh6 68.Pg4+ en opgegeven.
Eerder dit jaar was Kazarian al met 9 uit 9 Nederlands jeugdkampioene geworden in de categorie Meisjes A/B maar daar had ze de critici nog niet mee overtuigd: al haar tegenstandsters hadden een rating van onder de 1900. Aan de andere kant: beter dan 9 uit 9 kan natuurlijk niet. Kazarians match tegen Maaike Keetman in mei om één plaats in het NK Vrouwen was een prestatie die al hoger aangeslagen werd. Ze won overtuigend met 3-1 van de topscorer uit de KNSBcompetitie van het seizoen 2014/2015.
En nu dan die gedeelde derde plaats. Bijna 90 punten ratingwinst, op de augustuslijst van FIDE komt ze met 2208 voor het eerst boven de 2200. De Chess Queens, het (beoogde) Neder-
landse damesteam voor bij de landenwedstrijden moeten van nu af aan uitkijken voor de prinses.
NK schaakcafé’s
Dat werd voor de tweede keer gehouden in het Manor Hotel. Oorspronkelijk een idee van Koos Stolk. Het Apeldoornse café De Flierefluiter won, met een overmacht aan elopunten in de finale, van het eerste team van Café Atlantis uit Groningen en loste zo Café Laurierboom uit Amsterdam af als ‘beste’ Nederlands schaakcafé. Een schaakcafé, waarin verschilt dat nu van een ‘gewoon’ café? De hiërarchie. Zonder dat er ooit een elolijst uitkomt weten alle bezoekers wie in schaken of wat voor spelletje dan ook de beste is en wie de slechtste. Een scheve verdeling tussen mannen en vrouwen is er ook. En: veel bezoekers overdag en minder in de avonduren. Bedienend personeel dat de boel korter houdt dan elders: “Géén geld op tafel.” Die opmerking is overigens in het algemeen voor kaarters bedoeld.
Café Atlantis komt dit jaar onder leiding van uitbater Lambertus van der Marel met twee teams vanuit Groningen naar Amsterdam. Gewoon een leuke dag met mensen die hij anders in zijn café ontvangt. De Schaakgodinnen (Batavia 2) hebben het zwaar achter het schaakbord, beginnen later dan de anderen aan het bier maar staan dan tóch hun mannetje. Café 1890 uit Hilversum heeft de mooiste shirts en is al voor de eerste zet gedaan is al aan het
Vorig jaar verrasten de deelnemers The Manor Hotel door rond half zes de biervoorraad te hebben opgedronken. Dat zou deze keer niet lukken, verzekerde Stefan van het restaurant en bar de organisatie vooraf. Dat had hij goed gezien. Niettemin ging er – in samenwerking met de andere bezoekers van het terras – meer dan 200 liter doorheen. Maar het was die dag dan ook heel erg warm.
Chess Princess Anna-Maja klopt Chess Queen Tea (Foto: Frans Peeters)
lijk willekeurig over het hele bord zijn neergekwakt. Ik vond het dan ook verheugend dat er veel meer deelnemers bleken te zijn dan verwacht en bovendien een groot aantal debutanten!”
“Als enige Nederlander met de GM-titel in het oplossen hoop ik op zo’n wedstrijd natuurlijk wel goed voor de dag te komen. Maar ik kan altijd een slechte dag hebben. En er duiken inderdaad wel ineens een paar ‘gevaarlijke klanten’, onervaren oplossers maar sterke schakers, op. Die kunnen best wel eens moeilijke studies oplossen, waar mij dat niet lukt en als dan de overige problemen erg makkelijk zijn, zou dat de doorslag in mijn nadeel kunnen geven. In het oplossen van gewone matproblemen weet ik dat mijn ruimere ervaring in het oplossen vaak de doorslag geeft tegen sterkere schakers.
Schwindel
Zonder de schwindel van Loek van Wely tegen Robin van Kampen was de laatste ronde misschien nog spannender geweest. Als alle andere uitslagen hetzelfde waren geweest dan had Van Kampen in de laatste ronde met wit met 4,5 uit 6 tegen Giri met 5 uit 6 gespeeld.
ontgaan. gxh3! 50.Dc6 Txf1+ 51.Kh2 want na 51.Kxf1 Dxc6 52.Pxc6 komt 52..h2 51..Dxg2 Fritz vindt 51..Dg8 nog beter omdat op 52.g3 Da2+ het paard wint. 52.Dxg2 hxg2! 53.Kxg2 Td1 en Van Wely won het eindspel zonder moeite.
Geen genade voor getuige bij huwelijk
In de zesde en voorlaatste ronde won Giri van Erwin l’Ami. Laatstgenoemde speelde een prima partij maar Giri bleef het maar proberen en uiteindelijk bezweek L’Ami onder de druk.
Stelling na 73…Tb8
De stelling is gelijk, maar Giri ziet nog kansen. 74.g6 fxg6 75.Kg5 Kg7 76.Th2 Tb5 goed
genoeg maar nog beter was om met 76..e3 een bliksemafleider te installeren. 77.Pe8+ Kf8? een lastige keuze met weinig tijd. 77..Kg8! was de enige zet die remise maakte: 78.Pc7 Txe5+ 79.Kf6 Th5 en nu is 80.Pxe6 geen schaak. 78.Pc7 Lc4 en tegelijk opgegeven. Ook 78.. Txe5 bood na 79.Kf6 Th5 80. Pxe6+ geen soelaas meer. Een week later zou L’Ami getuige van Giri zijn bij zijn huwelijk.
Dichter bij de schaker
Ter gelegenheid van het NK 2015 maakten 8 dichters een gedicht over een schaker. Die werden tijdens één van de dagelijkse culturele intermezzo’s tijdens het commentaar voorgedragen terwijl er ook bij de opening al twee hun primeur beleefden. De dichters konden over het algemeen niet of niet goed schaken, maar dat verhinderde hen volgens de kenners niet de schakers treffend neer te zetten. Opvallend was dat het dit jaar in het restaurant van The Manor tijdens het intermezzo soms drukker was dan tijdens het schaakcommentaar. De schakers bleven zitten om de gedichten te horen en zij werden dan tijdelijk aangevuld door poëzieliefhebbers.
over dichten over een schaker: Mark Boog: “Dichten in opdracht, verplichte inspiratie, dat is best fijn. Het rare van een deadline is - zoals hier bij mijn gedicht voor het NK - dat het altijd lukt om het op tijd af te hebben.’’
Tsead Bruinja: “Ik ben als dichter altijd heel erg bezig met de eerste regel. Als die goed op papier staat gaat het gedicht lopen.”
Rense Sinkgraven: “Ik kan schaken! Ik speelde tegen mijn pake op het Friese platteland. Toen hij de eerste keer van mij verloor, zei hij dat het licht slecht was en speelden we nog een partij, nu met meer licht. Die won ik desondanks ook en daarna hebben we nooit meer gespeeld. Ik denk dat ik me door deze ervaring beter kan verplaatsen in een schaker, hoe hij denkt.”
Thomas Möhlmann: ”Ik moest als kind van mijn vader op schaken. Ik had daar helemaal geen zin in, maar zijn opvoedkundige motivatie was: af en toe moet iedereen in het leven iets doen waar hij of zij niet voor kiest. Maar het grappige was: ik vond het heel leuk en ik bleek er ook redelijk goed in.”
'King' Loek van Wely: geslaagde swindel tegen Robin van Kampen (Foto: Frans Peeters)
‘Papa, ik wil later ook bij de ChessQueens’
De ChessQueens Zhaoqin Peng, Anne Haast, Tea Lanchava, Lisa Schut en Bianca De JongMuhren zijn alom aanwezig in de Nederlandse schaakwereld.
Alle reden voor een interview met voorzitter Bianca de Jong van de stichting ChessQueens. ’Meisjes zeggen tegen hun papa: ik wil later ook bij de ChessQueens.’ In het breedteschaak voor meisjes en vrouwen zijn er al successen, nu nog in het topschaak. Volgens Bianca de Jong gaan de ChessQueens knallen op het EK. Maar waar blijven de ChessKings?
Hoe zijn de reacties in de schaakwereld op de ChessQueens?
De reacties zijn heel positief. Vooral bij gewone clubschakers wordt het zó leuk opgepakt, en zo enthousiast ontvangen. En dat enthousiasme verspreidt zich ook, geweldig. Van de topschakers, de meeste vinden het ook hartstikke leuk. En we zijn ook heel blij met alle bordsponsoren, uit alle hoeken en gaten, van Limburg tot
Groningen, storten mensen geld op onze rekening, omdat ze ons een warm hart toedragen. En dat is heel mooi om te zien.
Zijn de ChessQueens uniek in de wereld?
Ja, voor zover ik weet zijn er nergens in de wereld ChessQueens zoals in Nederland. Ik weet wel dat de Russische Alexandra Kostenjoek de term ChessQueens heeft
gebruikt, Queen of Chess of zoiets. Die had zichzelf benoemd tot ChessQueen. Maar in groepsverband heb ik het nog nooit gezien.
Wie heeft het bedacht?
Ik weet eigenlijk niet precies hoe dat tot stand is gekomen, volgens mij is Peng op de naam gekomen, daar gaat geen bijzonder verhaal achter schuil. Maar hoe de groep tot stand is gekomen, het initiatief om dit te doen, dat is wel leuk.
Vertel eens
Tot 2009 heb ik EK’s en Olympiades gespeeld, toen ben ik daarmee gestopt vanwege mijn werk bij PwC en een opleiding tot Register Accountant. Mijn motto is: als je dingen doet moet je ze goed doen. Ik zat qua rating nog wel in het Olympiadeteam, maar als je het hele jaar niet traint vind ik het niet helemaal fair om EK’s en Olympiades te spelen.
Martin Voorn
Bianca De Jong-Muhren, tweede van links: 'De top-5 op het EK is een mooi doel' (Foto: Frans Peeters)
Exit Bianca
Ik ben een paar jaar soort van gestopt. Maar in de zomer van 2013 begon het weer een beetje te kriebelen. M’n studie was afgerond, ik bleef natuurlijk wel competitie spelen en af en toe een toernooitje. En dan merk je dat je beter kan dan er uit komt. Je hebt het gewoon helemaal niet bijgehouden, je speelt alleen één keer per maand een potje, daar word je niet beter van, sterker, daar word je slechter van. Om je niveau te houden moet je gewoon meer doen.
Je ging meer doen aan schaken
Toen is bij mij de knop om gegaan, ik wilde weer actief gaan spelen, en ik wilde ook weer het NK en Olympiades gaan spelen. Maar ik wilde het niet op dezelfde manier doen als voordat ik ermee stopte. Toen was ik nog jong, 23. Zo’n EK Landen of een Olympiade, dan kwam je één keer bij elkaar van te voren, zeg een maand voor het toernooi. En dan sta je op Schiphol en dan moet je ineens een team zijn.
Dat moest dus anders
Vanuit m’n baan bij PwC heb ik het werken in teamverband mee gekregen en ook hoe je het beste uit teams kunt halen. En toen dacht ik: laat ik nou eens proberen dat bij het damesteam in te brengen. Als je als
team goed en op een leuke manier met elkaar om gaat kan dat elkaar versterken, dan kun je elkaar voortstuwen om elkaar beter te maken. Maar ja, het idee is leuk, maar dan moet je het nog gaan uitvoeren.
Hoe ging dat, die uitvoering?
Eerst hebben de dames elkaar individueel gesproken. Iedereen vond het leuk en werd enthousiast. En ze vonden het ook jammer dat er nooit iets extra’s werd gedaan. En zo is het balletje gaan rollen. Toen hebben we in de aanloop van de Olympiade 2014 een aantal keren van te voren bij elkaar getraind, trainingsmatches gehouden, we hebben elkaar ook informeel gezien, barbecues georganiseerd, we hebben dezelfde matching oranje truien geregeld, een nieuwe coach, kortom teambuilding. Het begin was er. En je zag bij de Olympiade dat de dames van andere landen met argusogen naar ons keken, zo van: hoe doen ze dat?
En dan het resultaat
We deden het in het begin veel beter dan in de jaren daarvoor, we speelden boven ons niveau. Daarna zakten we weer wat terug. Maar hoe dan ook zag je wel een stijgende lijn. En de sfeer was supergoed in ons team, tot aan het einde toe. Op Schaaksite stonden ook continu verslagen over onze bele-
venissen. Je merkt dat iedereen het ook leuk vond om te volgen en er enthousiast van werd. Daarna hebben we geëvalueerd: hoe willen we verder, we willen dit voortzetten. En daar is de stichting ChessQueens uit voortgekomen.
Maar de 15e plaats op de Olympiade viel niet mee
Nee. Na een ronde of vijf stonden we op de derde plaats. Zo hoog hadden we nog nooit gestaan. Tegen landen waar we normaal gesproken kansloos verloren ging het heel goed. Maar dat niveau konden we toch niet vast houden en op een gegeven moment zakten we in.
Heb je daar een verklaring voor?
Een paar maanden extra werk betekent niet dat je meteen kampioen wordt. De trend is ingezet, maar je kunt niet meteen verwachten dat dat tot een enorme verbetering van het resultaat leidt. Dat is een lange termijn kwestie.
Schaken alle ChessQueens nu meer dan vroeger?
Nou, bijna allemaal. We hebben het daar ook bij de oprichting veel over gehad: we hebben alle vijf ook een leven naast het schaken. Iedereen moet voor zichzelf bekijken hoe zij dat regelt. We hebben een gemeenschappelijk doel, dat is bij EK Landen en Olympiades zo hoog mogelijk eindigen, iedereen geeft daar zelf invulling aan met haar trainingsschema. Wel hebben we een aantal trainingen samen.
Heb je het nu minder druk op je werk?
Van januari tot half mei kan ik geen toernooien spelen, want dan heb ik het gewoon te druk op m’n werk. Dus ik probeer mijn toernooien vanaf half mei te plannen. Iedereen heeft z’n leven en z’n ritme. Zo zit Lisa nu in het eerste jaar van een redelijk zware studie, die heeft elke zes weken tentamen, voor haar is het dus lastiger om dan toernooien te spelen. Anne is nu afgestudeerd op de Pabo, dus ze is nu redelijk flexibel.
Dus vanaf nu gaan alle ChessQueens er vol tegen aan?
Ja, maar dat is al ingezet vanaf januari/ februari/maart. Zelf heb ik de laatste maand drie toernooien gespeeld. Dat is best veel als je daarnaast een fulltime baan hebt. En het NK, we gaan Europacup spelen in oktober, in juli trainen, dus: op zich goed bezig. We spelen natuurlijk niet zoveel als we zouden doen als we geen studie of baan of wat dan ook zouden hebben.
'We hebben ook een leven naast het schaken'. In het midden coach Mykhaylo Oleksiyenko (Foto: Frans Peeters)
Robin van Kampen werd prof, maar kwam er van terug
Wij hebben ook alle vijf heel bewust de keuze gemaakt om niet (meer) fulltime te schaken. Bij Tea en Peng is het meer, want die zijn wel prof geweest. Anne, Lisa en ik hebben bewust gekozen geen profschaker te worden.
Zijn de verwachtingen van de ChessQueens tot nu toe uitgekomen?
Ja. Ja…. Je weet nooit hoe het uit gaat pakken. Maar als je ziet hoeveel enthousiasme wij teweegbrengen in de schaakwereld, hoeveel aanvragen wij krijgen om ergens iets te doen op een club, toernooi of bij een ander evenement. Tijdens de Nationale Sportweek waren we ambassadeurs. En je merkt dat iedereen zoiets heeft van: ja, hier waren we naar op zoek in de schaakwereld, dit is een mooie manier om er nieuw elan aan te geven.
Jullie zijn ambassadeurs van de schaakwereld, niet alleen voor de vrouwen Het doel van de stichting ChessQueens is tweeledig; de stichting is opgericht om
trainingsbudget te vergaren, daar is bij de KNSB geen geld voor. Maar we hebben nog een lange termijn doelstelling. En dat is het vrouwen- en meisjesschaak in de breedte promoten. Dus enerzijds het dames topschaak en anderzijds het breedteschaak voor meisjes en vrouwen.
Is het breedteschaak voor meisjes en vrouwen al een succes?
Dat is zeker gelukt, dat vind ik nu al. Bij het NK Jeugd en bij het NK tot en met 12 jaar zie je dat meisjes tegen hun papa zeggen: ik wil later ook bij de ChessQueens. Dat soort dingen wil je bereiken. Er zijn nog veel meisjes die op een gegeven moment stoppen met schaken. Ja, jongens ook, maar daar blijven er toch meer van over. Dus dit is hopelijk net dat steuntje in de rug dat een meisje nodig heeft om te blijven schaken.
Nu nog successen in het topschaak Je ziet wel dat we sterker worden en dat we hoger eindigen. Ik keek laatst toevallig op de ratinglijst tijdens het NK 2014. Anne en ik hadden toen allebei 2297 of zo, nu hebben we bijna 100 punten meer. Dus je ziet wel
dat het z’n vruchten af werpt, qua ratings is er beslist vooruitgang. En nu moeten we proberen dat te vertalen bij het EK Landenteams.
Jullie gaan dan knallen, schrijf je (lachend) Dat is wel de bedoeling, ja.
Ok, en welke plaats moet het worden? Dat is lastig te zeggen; het is nog een maand of vijf weg; we hebben nog geen echte doelen gesteld voor het EK.
Maar toch: knallen!
Als we in de top-5 eindigen hebben we het echt heel goed gedaan. Dat zou een mooi doel zijn. In voorgaande jaren zijn we achtste of negende geweest bij de landenteams. Het is altijd lastig, in zo´n landentoernooi kun je in de laatste ronde ineens vijf plaatsen stijgen of dalen. Je kunt ook niet al te veel verwachten na zo´n korte tijd. Dit is pas het begin. We hebben de stichting in december opgezet en we zijn niet van plan om te stoppen. We zijn nu aan het investeren en hopelijk laat het in november al resultaat zien. Maar als dat niet het geval is, zijn we
'Nu is er al succes in het breedteschaak voor meisjes en vrouwen' (Foto: Frans Peeters)
ook nog niet teleurgesteld, dan gaan we gewoon verder richting 2016, 2017, 2018.
Wie traint jullie nu?
We hebben voor het EK Landenteams een nieuwe coach, dat is Mykhaylo Oleksiyenko, rating 2638. We hebben een trainingskamp in maart met hem gehad, hij is ons aanbevolen door onze vorige trainer, Adrian Mykhalchisin, die zei dat Oleksiyenko een hele goede match voor ons zou zijn. We hebben het uitgeprobeerd en dat is heel goed bevallen. Daarom gaan we met hem door. Maar we hebben ook training van Yasser Seirawan gehad.
Zijn jullie inmiddels vriendinnen?
Ik denk dat het voor iedereen persoonlijk is, ook wat de definitie van een vriendin is. Anne Haast een hele goeie vriendin van mij, dat komt ook omdat we al jaren samen bij Stukkenjagers spelen. Ook voor de ChessQueens gingen we heel goed met elkaar om. Met de andere vrouwen kan ik het ontzettend goed vinden en we trainen prettig met elkaar. Natuurlijk hebben we ook wel eens onze meningsverschillen, dat hoort er ook bij.
Wil je iets over die meningsverschillen zeggen, of juist liever niet?
Nee, dat is niet heel spannend; we moeten best veel beslissingen nemen. We willen zoveel mogelijk dat iedereen het er mee eens is. Maar je hebt vijf verschillende personen, die hebben vijf verschillende meningen. Je ziet wel dat iedereen hetzelfde belang heeft bij de ChessQueens. Er is niet iemand op uit om zoveel mogelijk geld te krijgen. Iedereen is er echt voor de groep.
Hoe staat het met de werkbelasting van de ChessQueens, vooral die van jou?
Ik heb het ook op mijn werk alleen maar drukker gekregen. Je groeit door in de organisatie, je krijgt steeds meer verantwoordelijkheden. Ik ben in november manager geworden en dat is een flinke stap geweest die veel tijd en energie kost om die rol goed te vervullen. Ja, de ChessQueens kosten ook veel tijd, met name dingen regelen, er moet veel geregeld worden. We hebben niet de luxe van een manager die alles voor ons regelt, zodat we ons volledig op het schaken kunnen concentreren. Maar onze partners helpen zoveel mogelijk mee met de stichting.
Een drukke baan, druk met de ChessQueens en met schaken, heb je nog tijd over?
Ik ben iemand die graag bezig is. Ik ben niet iemand die om vijf uur thuis komt van zijn
werk en dan de hele avond op de bank gaat zitten. Ik vind het prettig om dingen omhanden te hebben en nuttig bezig te zijn. Ik probeer daar een balans in te vinden. En ik doe ook genoeg leuke dingen. Anders begint mijn man (Jan-Willem de Jong, rating 2448 MV) te piepen. Ik maak genoeg tijd voor familie, vrienden.
Maar je besteedt hoe dan ook veel tijd aan schaken
Je probeert het te combineren; Jan-Willem en ik hebben onlangs een toernooi op Sardinië gespeeld, dan combineer je schaken met vakantie, dat is waar ik me prettig bij voel. Maar we gaan ook wel eens op vakantie zonder schaken. Voor de één ligt de balans in veel vrije tijd hebben zonder verplichtingen en voor de ander is het veel omhanden hebben en af en toe vrije tijd hebben. Ik maak heel bewust keuzes in mijn werk en de dingen die ik naast mijn werk doe. Ik doe bijna alleen maar dingen die ik leuk vind, en waar ik energie uit haal. En op mijn werk ben ik 70% van de tijd bezig met leuke dingen. Het kost ook geen moeite. En zodra het moeite kost pak je weer wat andere dingen op. Als je het even laat rusten, komt er weer zin, dan pak je het weer graag op.
Hoe is de taak/werkverdeling in de ChessQueens?
De dames pakken de dingen die ze leuk vinden om te doen, of waar ze affiniteit mee hebben. Peng zet bijvoorbeeld vaak foto’s op onze website. Dat is haar hobby. Tea is vaak bezig met de relaties met de toernooiorganisaties, dan regelt zij dingen, dat vindt zij leuk om te doen. Lisa vindt twitteren leuk, de jonge generatie vindt het geweldig, al die social media. Die stuurt dus al onze tweets de wereld in. Anne vindt het leuk om verslagjes te schrijven en dingen met kinderen te regelen. Ik doe meestal de contractuele dingen, de afspraken maken met mensen, meer de coördinerende rol.
En jullie hebben nu ook al ChessPrincesses benoemd Mensen vragen ons: jullie zijn nu het Olympiadeteam, hoe gaat dat als er iemand anders bij komt, wordt dat dan ook een ChessQueen? Wij zijn de vijf oprichters van de stichting, maar we hebben in de statuten opgenomen dat er mensen bij komen en af gaan. Wij willen niet dat dit altijd de vijf ChessQueens blijven. Er zullen in onze persoonlijke levens misschien dingen veranderen waardoor iemand even niet meer actief is of helemaal stopt. Er kunnen nieuwe dames bij komen, of het nou de jongere generatie is of buitenlandse dames die trou-
wen met één van de Nederlandse schaakmannen. Wij staan er voor open hen op te nemen. Maar: wij hebben dit vanaf de grond opgebouwd en trainingsbudget vergaard. Het kan niet zo zijn dat ineens iemand komt die zegt: nu moet ik dit krijgen. Het blijft een groepsprestatie.
Maar nu die ChessPrincesses
Dat zijn Anna-Maja Kazarian, Maaike Keetman en Rosa Ratsma. Dat zijn de meiden onder de 20 die aan het opkomen zijn. En we zouden het alleen maar hartstikke leuk vinden als zij heel sterk worden en het ons moeilijk maken. Ja, meer concurrentie is alleen maar goed. Het feit dat ik – en dat vind ik wel triest eigenlijk – vier jaar niet actief geschaakt heb en zonder moeite in het Olympiadeteam ben gebleven, dat slaat echt nergens op. Als je naar de mannen kijkt: wie kan zich dat veroorloven? Dus we proberen het in de breedte sterker te maken, zodat de concurrentie groter wordt. Anders blijft het een beetje een status quo.
En hebben jullie al ChessKings op het oog?
(lachend), Nee, dat mogen ze helemaal zelf gaan regelen. In de schaakwereld is er weinig budget beschikbaar voor trainingen. Het geld van NOC*NSF is teruggeschroefd naar nul ongeveer. Daar kun je op twee manieren mee omgaan; je kunt gaan klagen of je kunt het heft in eigen handen nemen en proberen met positieve energie wat te bereiken. En wij hebben voor het tweede gekozen. En ik zou de mannen willen adviseren om hetzelfde te doen, want het werkt!
Waarom zijn er eigenlijk nog geen ChessKings?
Daar is wel een bepaalde ‘mindset’ voor nodig en daar moet je wel bewust met z’n allen voor kiezen. Dat er onder de mannen relatief veel profschakers zijn betekent wel een heel andere dynamiek. Wij hoeven ons brood er niet mee te verdienen en zij wel. Dat is heel anders. Aan de ene kant is het moeilijker omdat je, meer dan bij de vrouwen, altijd concurrent van elkaar bent. Aan de andere kant: je hebt hartstikke veel tijd. En daar zou ik echt een moord voor doen.
Jullie doen af en toe ook dingen met Nick
Ja, we hebben met hem de aftrap van de Nationale Sportweek gedaan. Nick is schaakambassadeur van de KNSB, en dat is geweldig voor het schaken. Wij proberen op onze manier het meisjes- en damesschaak te stimuleren. Ik denk dat het elkaar alleen maar versterkt. Hij boort een publiek aan dat wij ook willen aanboren.
Giri toont klasse met 4e plek, Carlsen is totaal uit vorm
Topalov is helemaal terug
Een supertoernooi met vele gezichten. Veselin Topalov toernooiwinnaar, het grootste succes voor de Bulgaar na zijn briljante overwinning in het WKtoernooi van Mexico 2005. Topalov leek een beetje op zijn retour, maar nu is hij weer helemaal terug. En dan natuurlijk het falen van Magnus Carlsen. 3½ uit 9, wat was er in hemelsnaam met de wereldkampioen aan de hand? En Anish Giri, hij hoort nu echt bij de wereldtop en pakte met zelfverzekerd spel een mooie vierde plaats.
Dankzij Magnus Carlsen is het schaken booming in Noorwegen. Carlsen is nog maar 24, maar hij heeft intussen alles gewonnen wat er maar te winnen valt –wereldtitels in klassiek schaak, in snelschaak, in rapidschaak plus zeges in alle grote traditionele toernooien. Alleen het Norway Chess toernooi in eigen land had hij nog nooit op zijn naam geschreven, maar niemand die eraan twijfelde dat hij daar dit jaar verandering in aan zou brengen.
Maar het liep allemaal heel anders. In de eerste ronde een dramatische kloknederlaag voor Carlsen – in gewonnen stelling overschreed hij in alle rust de bedenktijd. Hij meende dat hij er na de 60e zet weer een kwartier bij zou krijgen, maar dat reglementsartikel had de organisatie gewijzigd. Bij het begin van de eerste ronde werd het nog eens omgeroepen door de wedstrijdleider, maar Carlsen was een paar minuten te laat en kreeg deze mededeling niet mee.
Misschien hadden de organisatoren het nog duidelijker aan moeten geven, maar aan de andere kant: het is de eigen verantwoordelijkheid van iedere topspeler om de reglementen goed te kennen. Een klassiek geval dus van eigen schuld dikke bult, en na deze dreun kwam het niet meer goed met Carlsen.
In de tweede ronde verloor hij kansloos van Caruana, en in de derde ronde liet hij een gewonnen stelling tegen Giri remise lopen. Het meedogenloze commentaar van onze nationaal kampioen: “Als hij zo’n stelling niet eens kan winnen, dan zal hij nooit van mij winnen.” Maar het werd nog erger: in de vierde ronde kreeg Carlsen een ouderwets pak slaag van Anand, die zonder de loden last van de wereldtitel weer als herboren achter het bord zit. Een half uit vier voor Carlsen, vermoedelijk de slechtste start ooit van een wereldkampioen.
Daarna een licht herstel bij de Noor: na overwinningen op Grischuk en Aronian had hij bij het ingaan van de slotronde 3½ uit 8. In deze laatste ronde probeerde hij via landgenoot JanLudvig Hammer nog terug te komen op vijftig procent.
Bepaald geen onmogelijke opgave voor Carlsen, zou je denken. Op papier was Hammer verreweg de zwakste speler in Stavanger en met 2 uit 8 was hij inderdaad uitgegroeid tot de voorspelbare kop van jut. Maar juist deze partij werd ontluisterend, ja zelfs vernederend voor Carlsen. Zijn experimentele openingsspel werd aan alle kanten lek geschoten door Hammer en voor de vierde (!) keer in dit toernooi kreeg de wereldkampioen een nederlaag te slikken. Toch denk ik niet dat Carlsenfans hoeven te wanhopen. De
verschillen in de top zijn klein en dan kan het altijd een keer mis gaan in een toptoernooi. Carlsen is mentaal ijzersterk en ongetwijfeld is hij van plan om van zijn volgende toernooi een ouderwetse strafexpeditie te maken!
Een paar fragmenten om de ellende van Carlsen te illustreren.
Carlsen – Topalov Eerste ronde Stelling na 60…Kf7
de anti-climax: de wedstrijdleider wees Carlsen erop dat hij de bedenktijd had overschreden, waardoor deze partij de meest onlogische uitslag kreeg: 0-1. Een heerlijk onverdiend punt voor Topalov, die hierdoor natuurlijk vleugels kreeg.
Caruana – Carlsen
Tweede ronde
Stelling na 17.Pf4
Na een lang en moeizaam gevecht is Carlsen erin geslaagd zijn illustere tegenstander te slopen. Hij zat nu op zijn gemak een geforceerde winst uit te rekenen, iets als 61.Lc4+ Ke8 62.Lb5+ Kf7 63.Dd5+ Kf6 64. Dd8+ Kf7 65.Lc4+ Kg6 66.Dg8+ Kf6 67.Df8+ Kg5 68.Dg7+ Kf5 69.g4+ Ke4 70.Dg6+ Kf3 71. Dc6+ Ke3 72.Dc5+ en wit wint de dame. Zo’n variant – plus alle vertakkingen – is ook voor een wereldkampioen eventjes stevig rekenen, zeker als hij zes uur achter het bord zit. Maar nu dus
Ingewijden herkennen meteen de contouren van de Berlijnse Muur, die taaie verdediging uit het Spaans die menig witspeler al tot wanhoop heeft gedreven. Een goede zet lijkt nu 17…Pc2 om na 18.Pxc2 Txd1+ 19.Txd1 Lxc2 20.Td2 te vervolgen met 20…Lf5! (niet 20…Lb1? 21.e6!).
Na 21.g4 Lb4 22.Te2 Le6 heeft wit niet veel. In plaats daarvan volgde er: 17…Tg8?!
Een trage, en misschien wat al te diepzinnige zet. Zwart geeft g7 een extra steuntje, wat in sommige varianten met e5-e6 heel nuttig kan zijn. 18.g4! Wit pakt ruimte, hij ontneemt de zwarte loper veld f5. 18…Pa6?!
Na zijn nul in de eerste ronde wil Carlsen maximale spanningen op het bord, maar soms kun je daarbij ook te ver gaan. Andermaal lijkt de vereenvoudiging 18…Pc2 de aangewezen zet. Na 19.Pxc2 Txd1+ 20.Txd1 Lxc2 21.Tc1 (21.Td2 Lb1 22.e6
Lxa2 23.exf7+ Kxf7 24.Td7+ Le7! is nu niet gevaarlijk voor zwart)
Met een technisch gewonnen eindspel voor wit – de zwarte meerderheid op de damevleugel is waardeloos, maar op de koningsvleugel is het in feite drie tegen één voor wit. Na 27… Le7 28.Kg2 Tf8 29.Td3 Tf7
30.Ph5 Ld6 31.Tf3 Th7 32.Te3 Te7 33.f4 La3 34.Kf3 Lb2 35.Te2 Lc3 36.g5 Kd7 37.Kg4 Te8 38.Pg3 Th8 39.h4 b6 40.h5 c5 41.g6 Te8 42.f5! exf5+ 43.Kf4 Th8 44.Pxf5 Lf6 45.Tg2 gaf Carlsen zich gewonnen. “Een verschrikkelijke dag tegen een zeer sterke tegenstander”, aldus Carlsen na afloop.
Anand – Carlsen
Zwart staat intussen heel lastig. Ook niet aantrekkelijk is 22…g6 23.Lxc5 gxf5 24.Lxf8 Txf8 25. Ph5!
23.Pxe6! Lxa3
Gedwongen. Na 23…fxe6? Wint wit fraai met 24.Le7! (dreigt mat op d8) 24…b5 (24…Lxe7?? 25.Pxe7+ en 26.Pxg8) 25.Td8+ Kb7 26.Lxf8 exf5 27.e6! en de vrijpion beslist.
24.Pexg7 Lf8 25.e6!
Vierde ronde
Stelling na 21.Ph6+
Deze elegante wending is de nekslag voor zwart. Op 25… Lxg7 volgt 26.Pe7+ en 27.Pxg8, en na 25…Txg7 is 26.e7! vernietigend. Ook 25…fxe6 26.Pxe6 Lxf5? 27.Td8 mat lost de problemen niet op. 25…Lxf5 26.Pxf5 fxe6 27.Pg3
Een Spaanse Breyer, en opnieuw heeft Carlsen het alweer heel ver laten komen. Spelers die bij grote toernooien vaak naar het commentaar van Gert Ligterink hebben geluisterd weten dat zo’n loper op g7 ‘de vriend van de koning’ is. Liever je tong afbijten dan zo’n loper tegen een paard ruilen, zo zijn hele generaties grootgebracht.
21…Lxh6!?
Wereldkampioenen staan natuurlijk boven alle dogma’s, maar dit is toch wel een heel krasse beslissing. Vanaf dit moment prikt die loper op h6 bijzonder onaangenaam in de zwarte koningsstelling.
22.Lxh6 bxa4 23.Ta2 a3
Zwart moet zo snel mogelijk iets van tegenspel ontwikkelen, voordat op de koningsvleugel de bijl onverbiddelijk naar beneden komt.
24.bxa3 Pfd7 25.f4!
De geijkte manier om de zwarte koning uit te roken.
25…a5.
Zwart moet de stelling gesloten houden. Na b.v. 25…exf4 26. Dxf4 Pe5 27.Tf1 liggen alle zwarte velden open.
26.Tf1 f6 27.f5 Pd3 28.Lxd3 cxd3 29.Dd1!
Een mooi klein zetje. Wit brengt zowel Dg4 als Taf2 in de stelling.
43…Kg7 44.Pxg6 Kxg6 45.Tf8 a4 46.c4 h5 47.Kf2 en zwart gaf op. Na 47…Pxe4+ 48.Ke3 Pc5 49.Td8 wint wit eenvoudig. Opnieuw oordeelde Carlsen hard over zijn eigen spel: “De stelling totaal verkeerd getaxeerd, afschuwelijk gespeeld.”
De spijker op zijn kop. De witte aanval is zeker een kwaliteit waard.
34…Lxf1 35.Txf1 Dd7
Ook na 35…Kh8 36.hxg5 fxg5
37.f6! Txf6 38.Lg7+! Kxg7 39. Ph5+ Kh8 40.Pxf6 staat de zwarte koning in zijn hemd.
42.Tf7! en het is meteen uit. 41.Pf5! Dg6 42.Dxg6 Txg6 43.Pe7!
Genoeg over de misère bij Carlsen, over naar de schitterende vierde plaats van Anish Giri. Hij bleef ongeslagen, en dankzij overwinningen op Grischuk en Topalov kwam de nummer 1 van Nederland tot 5½ uit 9. Na de teleurstellende resultaten in de Grand Prixtoernooien is het goed om te zien dat hij ook van de allerbesten kan winnen. Hij is uitgegroeid tot een veelzijdige, moderne topspeler die van alle markten thuis is. 1.e4, 1.d4, 1.c4, hij speelt alles en hij weet alles. Dat is ook goed te zien wanneer Giri na afloop van zijn partij aanschuift voor de persconferentie. Dan beperkt hij zich niet tot zijn eigen partij, hij is ook niet te beroerd om de andere partijen even door te nemen. En dan valt op dat hij ook alle finesses beheerst van openingen die hij zelf helemaal niet speelt, op gezaghebbende toon – maar ook altijd met een vleugje humor – vliegen de varianten over tafel. Zijn twee winstpartijen verschillen als dag en nacht. Tegen Grischuk ging het om ontwikkelingsvoorsprong, initiatief en koningsaanval, Topalov werd juist gemangeld in een taai eindspelletje.
Giri – Grischuk het verhaal in diagrammen. Stelling na 14.c5!
De laatste pointe van het witte spel. Het idee is 43…Th6 47.Tf8+ Kg7 48.Tc8 (dreigt Pf5+ en Pxh6) 48…Tf6 49.Pf5+ Kg6 50.Pxd6 Txd6 51.Txc5 met een gewonnen toreneindspel voor wit.
De opening was een fiasco voor zwart. Het paard op a6, de loper op c8, ja zelfs de loper op g7, ze doen niets. Wit daarentegen staat lekker centraal en heeft een eenvoudig aanvalsplan met Pc3, Dh4, Lh6 en Pg5. Grischuk trekt daarom aan de noodrem met een pionoffer.
14…d6! 15.cxd6 exd6 16. exd6 Db6 17.Dh4 Pc5
Ten koste van een pion heeft zwart zijn stelling bevrijd.
Giri Grischuk
Stelling na 22.Lh6
op e7 brengen en dan pas de hulptroepen erbij halen, dat was de juiste volgorde. Een variantje: 25.Te7! c5 26.Dh4 a5 27.Pe4 a4 28.Txd7 Lxd7 29.Pf6+ Kg7 30.Pxd7 Da1+ 31.Kh2 Ta8 32.Pg5 h5 33.Dc4! en wit wint.
Giri – Grischuk Stelling na 29.Dxf6
onderuit te halen. Topalov kreeg de complete Catalaanse massage, hij moest urenlang lijden in een licht nadelig eindspel. Alle lof voor Giri: met kleine speldenprikjes duwde hij Topalov langzaam maar zeker over de rand van de afgrond. We komen erin na de 33e zet van zwart.
Giri – Topalov Stelling na 33…Ld6
mooie steunpunten voor zijn paard. Hij dreigt en passant 40.Pg5+ en 41.Pxe6.
Zwart staat nu zelfs een (onbelangrijke) pion voor, maar wit heeft de aanval ingezet. 22…Pd7
Niet 22…Dxd6? 23.Lf4! Db4 24.Tb1! en zwart verliest materiaal.
23.Lxg7 Kxg7 24.Dd4+ Kg8
Vooral niet 24…f6? 25.Pg5! b.v. 25…Pe5 26.Ta1! Dd3 27. Txa7+ en wit wint. 25.Pe4?!
Een zet waar Giri na afloop niet over te spreken was. Eerst de toren naar een actieve post
Geplaagd door zware tijdnoodheeft Grischuk zich niet optimaal verdedigd. De zwarte koningsstelling is verder ontmanteld en wit dreigt toe te slaan met 30.Pxf7! Txf7 31.Te8+ en mat. Grischuk heeft dan ook geen keus: hij moet f7 nog een keertje extra beveiligen.
29…Da2 30.Te7 Voert de druk verder op. Zwart is machteloos.
30…Lf5 31.Pxf7! Dxf7 Zwart moet de dame offeren, want 31…Txf7 32.Te8+ leidt weer tot mat.
32.Txf7 Txf7 33.Dd8+ Kg7
34.Dxa5 en wit won soepel.
In de achtste ronde bracht Giri de spanning terug in het toernooi door koploper Topalov
Een gekke stelling. Wit kan niet op b5 slaan omdat zijn paard op d7 dan hangt, zwart kan zijn koning niet dichterbij brengen omdat het paard veld f8 bestrijkt. Giri pakt eerst ruimte op de koningsvleugel.
34.g4! h5!?
Een nogal drastische poging om zich los te wurmen. Meer voor de hand ligt 34…h6, maar Topalov was bang dat hij dan na h2-h4-h5 langzaam gewurgd zou worden.
35.gxh5 Kh7 36.b4!
Echt een geweldige zet. Zwart moet nu ernstig rekening houden met 37.Pc5, vandaar Topalovs reactie.
36…Lxb4 37.Pe5!
Het wapen van de zetherhaling is een belangrijk psychologisch onderdeel van de massage: even de tegenstander de valse hoop geven dat het misschien remise wordt, en hem dan weer keihard aan het werk zetten. De tekstzet is sterker dan 43.Txb5 Ld2! 44.Kg3? Tf5! en zwart komt zelfs in het voordeel.
43…Tf5
Taaier was 43…Kg6, maar zelfs een vechter als Topalov raakt een keer uitgeput. Voortdurend zoeken naar gelijk spel maar het nooit helemaal vinden, dat vreet energie.
44.Pg5+ Kg6 45.Kf3. Geduld, geduld, Die zwakke pion op e6 loopt niet weg. 45…Ld2 46.e3 b4 47.Pxe6
Neemt f7 op de korrel en dreigt Pc6 met stukwinst.
37…Td5 38.Pxf7 Txh5 39.f4 Wit heeft de betere structuur en
Pionwinst, en het stort nu snel in bij zwart.
47…Th5 48.Pxg7 Txh2 Of 48…Th3+ 49.Kg2! Txe3 50. Pf5+ en 51.Pxe3.
49.Pf5+ Kg6 50.Pe7+ Kf6
51.Pd5+ Ke6 52.Ke4 Th3
53.Tb6+ Kd7 54.Kd3 Lc1 55. Txb4 Kd6 56.Kd4 en met twee pionnen achter geloofde Topalov het wel: 1-0.
Giri ongeslagen naar fraaie 4e plaats (Foto: Frans Peeters)
In
deze Voorloper:
Marrit Adema Is vrolijk en gretig
Partijen van Marrit
Geeft les, met moeder
Jeugdkatern
Zij is 12 jaar. Op het NK E in Waalwijk in 2013 werd ze 5e. En bij het NK Rapid in 2014 werd ze kampioen! Ze speelde drie keer het NK D in Rijswijk, met een 12e, 5e en 3e plaats! Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van … Marrit Adema.
Piet Peelen
Marrit Adema
‘Dan voel je je een beetje beroemd’
De spelregels leerde zij van haar jongere broer Wessel toen ze negen jaar oud was. ‘Op school kreeg ik met groep 5 schaken van meester Seerp. We gingen naar Schaakclub Sneek waar Joe Hania me apart nam om te kijken wat ik al kon. Toen mocht ik in de 2e stap-groep. Ik voelde me meteen thuis. Later zat ik ook bij de Meppeler Schaakvereniging omdat we daar naar toe waren verhuisd en kreeg bij beide clubs stap 3.’ Samen met Wessel ging ze naar de Grand-Prix toernooien van de FSB en de NOSBO. ‘In 2013 won ik het klassement van de NOSBO! Bij de GP van De Paardensprong speelden we met het ‘Zwitsers’systeem. Geen groep waar je tegen iedereen speelt, maar elke ronde tegen iemand die even hoog staat. Dat vind ik fijn. Bij de GP in Akkrum had de snackbar toevallig gratis ijs! Een jaar later
kregen we extra pauze vanwege de lange rij voor gratis friet!’ Marrit won het FSB kampioenschap bij de E meiden en mocht naar het NK in Waalwijk. ‘Dat was spannend en leuk! Officieel, we moesten stil zijn. Toen ik op een live-bord speelde konden opa, oma, m’n oom, clubgenoten en de hele wereld meekijken. Dan voel je je een beetje beroemd!’ In Meppel won ze twee keer het kampioenschap individueel en met haar school. ‘Bij het Drents kampioenschap werd ik met school tweede. Bijna mochten we naar de landelijke finale.’ In Rijswijk speelde ze drie keer het NK D in de Don Boscoschool. ‘Die ligt mooi in ‘t bos, je kunt er lekker naar buiten. De laatste keer was spannend omdat ik na twee dagen aan kop stond. Toen verloor ik en was de spanning weg.’ In Meppel krijgt ze nu stap 4 van
Roel Donker. ‘Hij mailt stellingen die ik met Bas bekijk op de club. Daar bespreekt hij die met ons.’ Omdat steeds meer kinderen schaken bij Meppel geeft Marrit nu ook les. Samen met moeder Carolien aan de 2e stappers. ‘Dat is leuk. Ik wilde ze over pat vertellen en toen was het al op het bord gekomen! Ook onthoud ik stellingen uit hun partijen en die bespreken we later. Carolien: ‘Marrit wil graag winnen en vindt het stoer als mensen eromheen staan. Dan gaat ze beter spelen! Tijdens een toernooi heeft ze vaak een liedje in haar hoofd.’ Roel: ‘Marrit vindt schaken gewoon ontzettend leuk. Ze is vrolijk, gretig en straalt dat uit naar iedereen om haar heen. Alles wat ik zeg in de training neemt ze op als een spons en gebruikt ze in haar partijen. Hoewel ze nog jong is zie ik al strategisch sterk spel!‘
Trainer Roel “Mooi, deze typische damevleugelaanval met pionnen. Achter het bord bedacht!”. Zwart wil het dichtschuiven, maar dat lukt niet. Beter is 11. .. e5. 12. a4 a6 13. axb5 cxb5
Leon Steijvers –Marrit Adema
Postillion Haren Challenger 2014
1. c4 e5 2. Pc3 Pf6 3. g3 Lb4 4.
Dc2 Pc6 5. e3 0–0 6. Lg2 Lxc3
7. bxc3 d5 8. cxd5 Pxd5 9. Pe2
Le6 10. d4 f5 11. e4 Pde7?
De juiste zet was 11. .. fxe4. Nu komt een dubbele aanval met stukwinst.
Het hoogtepunt van de strijd. Wit heeft goed gespeeld, maar zwart heeft alles op de aanval gegooid en dreigt Te1 mat! Iedereen stond eromheen en dacht “Hoe zal dit aflopen?”
36. Kf1?
Na 36. Lf1 lijkt zwart de dame te winnen, maar na 36. .. Te2+ 37. Dd4 of 36. .. Td3+ 37. Df2 redt wit zich en wint. Fraai en heel moeilijk te zien. 36. Td4 Pxh3+ 37. Kf1 wilde wit misschien met zetverwisseling bereiken. De penning van de zwarte toren en de dubbele aanval met Th4+ brengen de winst. 37. .. Dg5 38. Th4+ Kg7 39. Dd4+ Kg8 40. Dd8+ Dxd8 41. Txd8+ Kg7 42. Txh3. Tenslotte was 36. Kh1 Pxh3 37. Te8 ook moeilijk te zien.
36. .. Dxc4+
De enige zet die wint, alle andere verliezen!
37. Kg1 f2+! 38. Kh1 De4+ 0–1
Beide meiden hebben stukken ontwikkeld en gerokeerd, kortom goed gespeeld. Nu valt Eline c6 aan, maar Marrit heeft een sterk antwoord!
17. .. Dg4!
Pent het paard en dreigt c6-c5. De computer vindt nog een taaie verdediging met 18. h3 Dh4 19. f4 La6 20. Dxc6 Lxf1 21. Txf1.
18. Lb3 c5 19. f3
Marrit ziet goed dat de pion op a6 gepend is en wint daardoor een belangrijke pion. Daarna gaat de pion op a6 verloren en is dit topduel beslist. Ze kreeg hiervoor de schoonheidsprijs!
In de eerste stelling staat er al één wit paard aan de rand. Wit speelde hier: 1.Ph4! Kh8 2.f4
Dat was het plan: wit heeft ruimte gemaakt om met de f-pion op te stormen en een koningsaanval te beginnen. 2…
Opgaven
Opgave 1
f6? Dit verzwakt de witte velden nog meer 3.f5 Df7 4.exf6 gxf6 5.Lxh6 en wit staat gewonnen. Kijk bij de oplossingen voor het slot van de partij.
Behalve voor insluitingen moet je natuurlijk ook oppassen voor andere trucjes als je je paard aan de rand zet – en al helemaal als ie daar ongedekt staat:
Een bekende schaakuitdrukking is: “Een paard aan de rand is een schand(e)”. Paarden aan de rand kunnen naar minder velden en staan daardoor minder goed dan in het centrum. Toch kan het slim zijn om een paard naar de rand te spelen. Bijvoorbeeld op weg naar een mooi veld.
Wit heeft zijn paard op h4 gezet zodat hij met 1.f4 kan gaan aanvallen. Geen slecht idee, maar na 1…exf4 had hij beter niet met zijn g-pion (2.gxf4) kunnen terugslaan. Zie je waarom?
Nu mag jij aan de slag met paarden die naar de rand gaan. Is het een schand of juist best interessant? Wit is telkens aan zet.
Opgave
Opgave
hier een goed idee?
5) Ja. 1.Ph5 gxh5 2.Tg1! De witte dame kan niet geslagen worden vanwege mat op g8. 2…Tg6 3.Df8+ en mat op de volgende zet. (Krutitkhin –Chaplinsky, 1950) 6) Nee. De beste zet is 1.b4, wat een stuk wint. Met 1.Ph4? wil wit de dame insluiten, maar er is een -ont snapping: 1...Pg4+! Niet goed is 1...Dg3+ 2.Kxg3 Pcxe4+ 3.dxe4 Pxe4+ (3...Txc3 4.Pf5+–) 4.Kh2
4) Ja. Na 1.Ph4, met het idee om met f4 en Pf5 een aanval op te zetten is de aftrekaanval 1... Pxe4? niet goed, want na 2.dxe4 (minder sterk is 2.Pf5 Lf6! 3.Lxf6 Pxf6) 2...Lxh4 heeft wit een dubbele aanval: 3.Dg4! en de loper gaat verloren, hetzij na 3…Lf6 door een penning: 4.Lxf6, hetzij na 3…g5 door een insluiting: 4.g3. Overigens is 2. Dg4 niet goed vanwege Lf6.
3) Ja. Na 1.Ph4 dreigt wit Pxg6. Op 1…Kf6 volgt de dubbele aanval 2.Pd7+ en na 1…g5 2. Phg6 gevolgd door Txf7 als de zwarte toren weggaat. 01
2) Nee. 1.Ph4? Pxe4! 2.dxe4 Lxh4 zwart heeft een pion gewonnen. (Christensen –Engmann, 1993)
1) Nee, want op 1.Ph4? volgt de dubbele aanval Db4+. Beter is eerst 1.0-0-0 en daarna -eventu eel de aanval openen met Ph4.
Voorbeeld 2: Na 1.Ph4 exf4 2. gxf4? volgt: 2…Pxe4 en zwart wint een pion.
(Löwenthal-Sven,
Voorbeeld 1: De partij eindigde
Opgave
Opgave
Opgave
Alexander en Stella kampioen
Nationale Pupillendag
Op de Nationale Pupillendag in Roosendaal zijn Alexander Rutten (Eindhovense Schaakvereniging) en Stella Honkoop (SC Assendelft/KC Chesscool) pupillenkampioen van Nederland 2015 geworden. Alexander won zes keer op rij en speelde remise in de laatste ronde tegen Wesley Tjong Tjin Joe. Stella verloor alleen van Alexander en won de overige partijen. Jeugdkampioen tot en met 8 jaar werd Yichen Han (Eindhovense Schaakvereniging). Bij de meisjes in deze
categorie won Amelia Jonkman (De Wijker Toren). In de categorie tot en met 7 jaar werd Wendy Huang (Eindhovense Schaakvereniging) zowel jeugdkampioen als jeugdkampioene van Nederland met 7 uit 7. De prijzen werden uitgereikt door Jan Smeets. Jan is zelf meerdere keren Pupillenkampioen van Nederland geweest. Op de toernooisite www.nationalepupillendag.org zijn alle uitslagen en eindstanden te vinden.
Nutsschool Wassenaar pakt titel
De Nutsschool uit Wassenaar heeft het NK schaken voor schoolteams basisonderwijs in de groepen 3, 4 en 5 in Amsterdam gewonnen. De school werd met overmacht kampioen. De strijd om de tweede en derde plaats was wél spannend. De Rotterdamse schoolvereniging werd uiteindelijk tweede en PCA Den Haag Leidschenveen legde beslag op de derde plaats. Er waren 400 deelnemers (samen met de groep algemeen), ruim 200 begeleiders en 50 wedstrijdleiders aanwezig.
Alexander Rutten en Stella Honkoop (Foto: Frans Peeters)
Foto: Tu Tran
Jeroen Bosch
De ‘meesterklasse’ (Top–12) van de Franse teamcompetitie wordt gespeeld in de vorm van een toernooi op een centrale plaats. Anish Giri werd kampioen van Frankrijk met zijn team Bischwiller. De Nederlander droeg belangrijk bij aan dat kampioenschap met zijn score van 8 uit 10 op bord 1. Ook Ivan Sokolov speelde goed in Montpellier hij bleef ongeslagen met 8 uit 11 met onder andere overwinningen op Naiditsch en Postny en remises tegen Wojtaszek en VachierLagrave. Loek van Wely speelde slechts 5 partijen (3 punten), maar won wel van grootmeester Michal Krasenkow. Speelt u mee?
Combineren
Loek van Wely – Michal Krasenkow
Top 12 Montpellier 2015
1.Pf3 d5 2.g3 Lg4 3.Lg2
Van Wely kiest voor een rustige Reti opening. Hij speelde al vaker tegen de Poolse grootmeester, die een prettige tegenstander voor hem lijkt (4 overwinningen en 5 remises). Zijn fraaiste overwinning op de Pool stamt uit de Olympiade van 2000 - de moeite van het opzoeken waard!
Een kleine subtiliteit: op het logische 9...Db6 volgt nu 10.Dc2 en 11.Pa4 is een vervelende dreiging terwijl wit bovendien e4 heeft voorbereid. In een eerdere partij werd Krasenkow geconfronteerd met 9.h3, na 9... Lh5 10.a3 a5 11.e4 dxe4 12.dxe4 0–0 13.Lf4 Te8 stond het ongeveer gelijk in Marin-Krasenkow, Elista Olympiade 1998.
9...Dc8
Ook goed speelbaar is 9...Lb6 10.Pa4 0–0 11.Pxb6 axb6 12.Dc2 en ter compensatie voor het loperpaar heeft zwart behoorlijk wat ruimte. Toch kwam wit wat beter te staan in PiketKramnik, Zurich 2001, na 12... De7 13.b3 b5 14.Lb2 b4 15.Pd4 c5 16.h3!
Na 9...Dc8 staat wit een tikje beter. Kunt u net als Van Wely in het vervolg profiteren van de licht ongemakkelijk positie van de zwarte dame?
De Lezer heeft Wit
Het SPA-toernooi in Amsterdam is gewonnen door Etienne Goudriaan. Met 8 uit 9 bleef hij een punt los van Liafbern Riemersma en Albert Blees.
Lange tijd leek de enige grootmeester in het gezelschap, Harmen Jonkman, de beste papieren voor eindwinst te hebben. Hij startte met 6,5 uit 7,
maar twee nederlagen wierpen hem terug. Uiteindelijk deelde Jonkman de vijfde plaats met de jonge talenten De Ruiter en Kevlishvili. Karel van der Weide
Limburgse Schaakbond in gevaar?
Het BPB Limburg Open kende met Pinksteren 432 deelnemers. Een ongekend aantal voor een weekendtoernooi. Slechts 17% van deze enthousiaste schakers is lid van de Limburgse Schaakbond. Het ledental van deze kleine bond loopt flink terug. Een gebrek aan vrijwilligers bedreigt het georganiseerde schaakleven.
LiSB-voorzitter Frank Clevers: ‘In de laatste twintig jaar is het aantal leden gehalveerd. Ik herinner me dat we het 1500e lid konden huldigen, nu zitten we onder de 700. Veel verenigingen zijn opgeheven, of samengegaan. Als bondsbestuur wil je de schaaksport promoten, zo bezien gaat het niet goed. De massa neemt af. Maar de kleinere groep schakers doet het gelukkig juist heel goed.’
Afscheid
Clevers stopt in september met al het schaakvrijwilligerswerk, na ruim 43 jaar. In 1972 richtte hij zijn eerste schaakvereniging op. Hij werd redacteur van het clubblad en organiseerde grote jeugdtoernooien. Hij richtte nog drie verenigingen op en was voorzitter van SV De Postertoren in Herkenbosch. Van 1989-2004 en 2007-2015 was Clevers bestuurslid van de LiSB, in totaal 23 jaar waarvan 13 jaar als voorzitter.
De 59-jarige Clevers beëindigt ook zijn schaakjournalistieke activiteiten. Hij was jarenlang redactiemedewerker van club- en
bondsbladen, ook van de KNSB. Hij schreef ruim 1.000 schaakrubrieken voor Dagblad De Limburger/Limburgs Dagblad en drie schaakboeken. Hij is redacteur van de informatieve LiSB-website, wie neemt dat werk van hem over?
Vrijwilligers gezocht Clevers: ‘Na al die jaren wil ik mijn tijd aan andere zaken gaan besteden. Maar het is moeilijk om nieuwe vrijwilligers te vinden voor het bondswerk. Er zijn steeds minder leden die tijd hebben om de kar te trekken. We hebben vier vacatures en al de nodige personen benaderd in het afgelopen half jaar, zonder succes. Als er geen opvolging is, kan de LiSB het komend seizoen niet meer naar behoren functioneren.’
‘Voor het schaken zelf lopen mensen nog wel warm’, denkt Clevers. ‘Kijk naar het jeugdschaak, als je dat goed aanbiedt is er veel belangstelling. Ik heb in het verleden genoeg initiatieven opgezet, dat liep altijd heel snel goed. Als bond organiseren we het basisscholenkampioenschap. En er wordt les
gegeven op scholen, vanuit verenigingen en door particulieren.’
Limburgs kampioen
Clevers: ‘Ook het Limburg Open loopt fantastisch. Toen de deelname aan het Persoonlijk Kampioenschap van de bond terugliep besloten we er een open toernooi van te maken. Die formule sloeg geweldig aan. We krijgen veel publiciteit en hebben een goede prijzenpot. Daardoor doen er meer dan vijftig titelhouders mee, wat het voor de Limburgers ook interessanter maakt.’
Martijn Dambacher is het LiSB-lid dat het hoogst eindigde in het Limburg Open 2015, daarmee werd hij voor de achtste keer Limburgs kampioen. ‘Vorig jaar behaalde Martijn de titel grootmeester en daarmee is hij de tweede Limburgse grootmeester in de geschiedenis’, zegt Clevers trots. Tot nu toe lukte dit alleen Paul van der Sterren (geboren en getogen in Venlo). Dambacher is vanaf zijn jeugd lid van de Blerickse Schaak Vereniging.
Nederlands Clubkampioen
Een ander Limburgs hoogtepunt vindt Clevers het Nederlands clubkampioenschap van S.V. Voerendaal, drie jaar geleden. ‘Wie had gedacht dat er ooit een Limburgse club kampioen van Nederland zou worden? Helaas zijn ze nu uit de Meesterklasse gevlogen, maar het was toch een mijlpaal.’
De regionale clubteamcompetitie baart meer zorgen. Clevers: ‘Er doen nog zo’n 300 leden aan mee. We hebben veel kleine verenigingen, die met moeite één of twee teams op de been kunnen brengen. Kleinere teams maakt het flexibeler. Maar de grotere
Frank Clevers: 'Tijd aan andere zaken besteden'
Max Warmerdam: Aanstormend talent (15) uit Limburg. (Foto: Frans Peeters)
verenigingen willen graag met achttallen spelen. Bovendien mag het verschil met de KNSB-competitie en tussen de klassen niet te groot zijn. Anders moet je bij promotie of degradatie je team ineens verdubbelen of halveren.’
Competitiepuzzel
De indeling is een grote puzzel voor competitieleider Ynze Mengerink. ‘We willen de reistijden beperkt houden. Limburg is een langgerekte provincie. Van Bergen in NoordLimburg naar Eijsden in Zuid-Limburg is zo 1,5 uur rijden. Wel spelen we sinds jaar en dag op de zondagmiddag en dus niet ’s avonds.’
De LiSB promotieklasse bestaat uit acht achttallen - waarvan twee uit Maastricht. Maastricht 1 werd dit seizoen kampioen. Er zijn twee eerste klassen met in totaal vijftien teams, ook van acht spelers. Reuver en Hoensbroek/ME werden kampioen. De tweede klasse bestaat uit een poule van zeven waar drie teams gelijk eindigden en Horst de meeste bordpunten had en een poule met vier zestallen waar De Juiste Z 3 zegevierde. De derde klasse van acht viertallen werd gewonnen door Maastricht 3.
Clevers: ‘Er is een gezamenlijke slotronde. Dat is gezellig, goed voor de publiciteit en je kunt je concurrenten in de gaten houden. We reiken meteen na afloop de prijzen uit. De eerste drie jaar was het in Zuid-Limburg, daarna acht jaar in Roermond en de laatste vier jaar bij H.S.D.V. in Helden NoordLimburg. Je moet natuurlijk wel een goede locatie hebben, met voldoende parkeerplaatsen en catering. Elk team neemt de helft van het benodigde spelmateriaal voor hun match mee.’
Jeugd
Helaas heeft Clevers ook het aantal Limburgse jeugdleden zien teruglopen. Maar er worden wel prestaties neergezet. Clevers: ‘De talentvolle jeugdspelers Max Warmerdam (15 jaar) en Siem van Dael (11 jaar) van de Tegelse schaakvereniging deden vorig jaar mee aan het Europees Kampioenschap Jeugd in Georgië. Max heeft al een rating van 2260. Vorig jaar werd hij Nederlands kampioen t/m 14 jaar en dit jaar t/m 16 jaar.’
Piet Hoeben, voorzitter van de Tegelse S.V., verklaart het succes: ‘We krijgen continu nieuwe aanwas door een goede samenwerking met twee basisscholen en dankzij de inspanningen van Henk van Nieuwenborg. We hebben nu zo’n dertig jeugdleden die volgens de Stappenmethode les krijgen van vijf trainers en de competitieleider. Met ingang van het
komend seizoen worden de KNSB Stertrainingen van Boris Friesen in Tegelen gehouden. Tien van onze jeugdleden doen mee aan deze trainingen voor talenten!’
Hoeben: ‘We organiseren jaarlijks een jeugdtoernooi en bezoeken veel toernooien, waarbij de ouders het vervoer regelen. Ook spelen we tegen Duitse jeugdteams. De sterkere jeugd schaakt mee in de seniorencompetitie en we organiseren wedstrijden tussen de jeugd en de seniorleden. Als afsluiting van ieder schaakseizoen verzorgen we een gratis barbecue met (groot)ouders en broertjes en zusjes, waarbij ook alle prijzen en diploma’s worden uitgereikt. Zonder onze jeugd heeft onze vereniging namelijk geen toekomst!’
In Limburg wordt zo door een wellicht kleine, maar enthousiaste groep geschaakt. Ook zijn de Limburgers graag geziene gasten bij landelijke toernooien. Neem Jozef Simenon (van D.J.C. uit Stein) en Sarissa Dreessen die in het laatste Amsterdamse Kroegloperstoernooi
niet alleen een ratingprijs wonnen, maar ook de prijs voor het best geklede duo!
LiSB - Limburgse Schaakbond Nr Vereniging Plaats
1902 S.V. Bergen Bergen
1903 S.V. Brunssum Brunssum
1905 S.V. D.J.C. Stein
1906 S.V. De juiste-Z Noorbeek
1907 Eerste Weerter S.V. Weert
1908 S.V. GESS Sittard
1910 Heerlense S.V. Heerlen
1911 S.V. Hoensbroek M.E. Brunssum
1913 S.V. Horst 76 Horst
1914 H.S.D.V. Helden
1915 S.V. Kerkrade Kerkrade
1917 S.V. Leudal Buggenum
1918 S.V. ‘t Stokpaardje Maasbracht
1920 S.V. Eijsden Eijsden
1921 MSV-VSM Maastricht
1922 S.V. Reuver Reuver
1923 R.S.C. ’t Pionneke Roermond
1924 S.V. Schaesberg Landgraaf
1925 S.V. Ultimo Vero Echt
1926 Tegelse S.V. Tegelen
1927 Kon.Erk. S.V. Venray Venray
1928 Venlose S.V. Venlo
1931 S.V. Sjaak Mat Bunde
1932 S.V. De Postertoren Herkenbosch
1933 S.V. Voerendaal Klimmen
1938 BSV Venlo
1944 S.V. Schaakvelden Velden
Martijn Dambacher: Tweede Limburgse grootmeester in de geschiedenis na Paul van der Sterren (Foto: René Coenjaerts)
Coach Vladimir Tukmakov:
‘Plafond Giri nog niet in zicht’
Sinds januari 2014 is Vladimir Tukmakov de coach van Anish Giri. Op uitnodiging van de KNSB bereidde hij Anish voor op het Tata Steel Chess Toernooi 2014. In Wijk aan Zee vergezelde hij de sterkste Nederlandse schaker voor het eerst. De samenwerking werd een klinkend succes: Anish eindigde als tweede achter winnaar Aronian, de beste prestatie van een Nederlander sinds Jan Timman in 1985 het toenmalige Hoogovenstoernooi op zijn naam schreef. Een jaar later herhaalde Anish die prestatie in Wijk aan Zee – nu met een gedeelde tweede plaats achter Magnus Carlsen. Opnieuw was Tukmakov zijn coach.
Het idee om de toen 67-jarige Tukmakov te benaderen kwam mede van Dirk-Jan ten Geuzendam, hoofdredacteur van NIC Magazine. Na dit succesvolle begin organiseerde de KNSB trainingen op Papendal en waren er toernooien waar de coach zijn pupil vergezelde. De resultaten bleven niet uit. Anish maakte in 2014 een grote ratingsprong en steeg liefst 50 punten, van plaats 20 naar plaats 7 op de wereldranglijst. Op de ratinglijst van 1 juli 2015 staat Anish 6e met een rating van 2791. Ook in 2015 is Vladimir Tukmakov zijn coach, reden voor een interview met de Oekraïense oud-topschaker.
U had zijn grootvader kunnen zijn. Is dat leeftijdsverschil belangrijk voor de relatie coachpupil, zoals de Griekse held Mentoor (Mentor) de oudere raadgever is van Odysseus bij Homerus? Het is waar dat ik zijn grootvader had kunnen zijn, hoewel ik zelf de relatie niet zo zie. Toch zijn er op een bepaalde manier wel belangrijke elementen van zo’n relatie aanwezig in ons contact. Uiteraard is de coach ouder en ervarener dan zijn pupil, bovendien is het erg belangrijk dat de coach een vertrouwensband heeft met zijn pupil.
Waarom is dat laatste zo belangrijk, jullie werk is toch vooral schaaktechnisch? Eerlijk gezegd is dat niet zo. Wanneer je een speler van zeg een rating van 2500 verder wilt helpen en hem wilt laten groeien tot een niveau van bijvoorbeeld 2600 dan is het voldoende om te werken aan allerlei technische aspecten. Bijna alles is goed en zal werken, of je nu kiest voor het uitbreiden van het openingsrepertoire, werk aan middenspelaspecten of het eindspel traint. Op het hoge niveau van Anish is het echter niet zo dat je even wat aan het eindspel doet en dat hij dan ineens 20
punten sterker wordt. Het zou zelfs contraproductief kunnen werken. Wanneer je progressie wilt maken op het niveau van 2750 is het minder eenvoudig. Ik heb een nauwe band met Anish en we praten over van alles, dat blijft zeker niet beperkt tot schaken. Ik zou zelfs zeggen dat het nietschaakdeel het belangrijkste is. De schaakcapaciteiten zijn nauw verweven met het karakter en de persoonlijkheid van iemand. Als coach moet ik de juiste balans zien te vinden. Het zou zo kunnen zijn dat wanneer we aan een bepaald zwak punt gaan werken en hij op dat terrein progressie boekt, dat hij dan een ander sterk punt van zijn spel verliest. Die balans is delicaat en nauw verweven met iemands karakter.
Ik ben dus niet alleen zijn schaakmentor, en hij moet mij niet alleen zien als de grootmeester maar ook als de mens Vladimir Tukmakov. Een schaaktrainer op dit niveau moet dus niet alleen ervaring hebben in het spelen van toernooien maar ook in het leven.
In hoeverre is het van belang dat u zelf een topschaker bent geweest?
Alhoewel de schaaksport ondertussen enorm veranderd is, is het denk ik wel degelijk van belang. Schakers zijn nog steeds op een bepaalde manier dezelfde mensen, en het element van competitie is ook nog steeds het zelfde. Het is ook belangrijk dat ik nauwe banden had met vele topschakers en een aantal wereldkampioenen, dat helpt en daarmee brengen we een soort connectie aan.
U speelde onder meer tegen Fischer, dat verbindt Anish met de legendarische kampioen?
Ik speelde tegen Fischer, Spassky, Keres, Bronstein, Tal en ga zo maar door. Het is goed om je te realiseren dat het schaakspel niet
met Magnus Carlsen begon. Het schaakspel heeft een belangrijke geschiedenis, en, als we het dan toch over mijn leeftijd hebben, ik ben onderdeel van die geschiedenis. Door mijn verhalen wordt ook Anish deel van die schaakgeschiedenis.
Het mentale, psychologische deel lijkt bijna belangrijker dan het schaakdeel, maar u heeft geen opleiding in die richting, is dat geen bezwaar?
Inderdaad ik heb geen opleiding op dit gebied. Er zijn een paar gevallen bekend van sportpsychologen in de schaaksport. Denk aan Zoekhar bij Karpov (noot: met name tijdens de match met Kortchnoi in 1978 een opvallende figuur in de berichtgeving) en Dadashev bij Kasparov. Toch zijn er niet veel psychologen die in de schaaksport hebben gewerkt en dat is niet toevallig. Psychologen begrijpen vaak niets van schaken, en schaken is een zeer individuele sport. De problemen van de schaker zijn altijd nauw verweven met schaakzetten. Een speler legt zijn problemen of zorgen vaak ook uit in varianten. Die kan ik als grootmeester wel begrijpen, maar een sportpsycholoog niet. Schaken is een hele bijzondere sport en daarmee bedoel ik niet het klassieke dilemma of schaken nu een sport, wetenschap of kunst is. Iedere topschaker heeft ook zijn eigen unieke benadering, daarom is het moeilijk om de juiste psychologische benadering te vinden.
Overigens vind ik dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen de begeleiding van een individuele schaker en de begeleiding van een schaakteam. Ik denk dat teamwedstrijden voor een belangrijk deel wel vergeleken kunnen worden met andere teamsporten. Er spelen allerlei groepsprocessen een rol, en daarbij kan ik me voorstellen dat een sportpsycholoog toegevoegde waarde kan hebben.
Anish staat nu al in de top10 van de wereld. Hoe denkt u dat hij zich verder ontwikkelt?
Dat is heel moeilijk te zeggen. Alle spelers hebben een soort plafond. Ik moet zeggen dat Anish tot een selecte groep spelers hoort waarbij ik het plafond nog niet zie. Ondanks zijn hoge klassering op de wereldranglijst zie ik nog vele punten waarop hij zich zou kunnen verbeteren. Kortchnoi wist zich nog enorm te ontwikkelen na zijn 46e, maar tegenwoordig gaat alles veel sneller. Het is
waarschijnlijk dat we over 2-3 jaar al heel wat meer kunnen zeggen over het plafond van Anish.
U noemt Kortchnoi een belangrijke speler in de schaakgeschiedenis. Is Anish te vergelijken met een bekende speler uit de geschiedenis?
U bedoelt of hij te vergelijken is met een Aljechin of een Capablanca? Wanneer we deze twee spelers noemen dan eerder met de laatste, maar ik denk dat Anish een combinatie is van meerdere spelers. Of misschien beter gezegd dat hij heel origineel is. Hij is een moderne topschaker, en alleen al daardoor moeilijk te vergelijken met een topspeler uit het pre-computer tijdperk. De kunst om met de computer te werken is een onderdeel van zijn talent.
Met wie heeft u eerder gewerkt?
Toen ik nog een actieve toernooischaker was heb ik gewerkt met mensen als Tseshkovsky, Kortchnoi en Karpov. Voor de laatste ook in de rol van secondant. Later heb ik als trainer redelijk succesvol gewerkt met spelers als Eljanov en Pelletier, maar ik ben erg gelukkig dat ik nu in de omstandigheid ben om te werken met een groot talent als Anish Giri en om dat vrijwel continue te doen. Op dit niveau moet je een nauwe band met iemand opbouwen om hem werkelijk te helpen bij zijn ontwikkeling. Anish kan ik alleen maar sterker maken wanneer we constant samenwerken.
In uw autobiografie schrijft u dat de rol van delegatieleider of teamcaptain een erg natuurlijke voor u is. Kunt u daar meer over vertellen?
Zelfs toen ik nog een actieve speler was, werd ik in alle teams waarin ik speelde bijna automatisch ‘playing captain’. Dat was al zo toen ik deelnam aan de studenten olympiades die voor de Sovjet-Unie altijd erg belangrijk waren. Later, toen ik deel uitmaakte van de groep schakers die naar een buitenlands toernooi mochten afreizen, was ik vaak verantwoordelijk voor de begroting en het verslag aan de federatie. Als captain ben ik succesvol geweest met de teams van de Oekraïne en Azerbeidzjan, en in de Europa Cup met het team van SOCAR. In 2014 was ik de captain van het Nederlandse Olympiade team. Ik moet wel benadrukken dat het werk als captain heel anders is dan dat van de individuele coach.
Anish begon 2015 uitstekend in Wijk aan Zee, daarna volgden toernooien waar zijn resultaten niet heel bijzonder waren. In Noorwegen haalde hij een ongedeelde vierde plaats, tevreden? Ik ben tevreden over zijn resultaat en over het
niveau van zijn partijen in Stavanger. Hij won twee goede partijen tegen Grischuk en Topalov en verloor geen enkele partij. Natuurlijk was hij in groot gevaar in zijn zwartpartij tegen Carlsen, maar de manier waarop hij aan een nederlaag ontsnapte bevalt me zeer. Hij besloot zich niet passief te verdedigen, maar speelde op de tegenaanval en was succesvol. Dat is zeker een prestatie. Bovendien had hij in sommige andere partijen kansen op meer, dus ik zie dat hij wel degelijk progressie maakt.
Vlak voor het toernooi in Stavanger speelde Anish in de Franse teamcompetitie, waar hij tegen weliswaar veel zwakkere tegenstanders zeven van zijn tien partijen wist te winnen. Dat heeft zeker bijgedragen aan zijn zelfvertrouwen voor Stavanger. Voor iedere schaker is het stimulerend om de smaak van de winst te proeven.
Portret Tukmakov
Kunt u een standaard werkdag in Stavanger beschrijven?
Het schema tijdens een toernooi ligt min of meer vast voor een professioneel schaker en Anish is daarop geen uitzondering. Het is noodzakelijk om te rusten na iedere partij en je voor te bereiden op de volgende. Anish en ik wandelden iedere dag in de omgeving, dus mijn taak was ook om de meest plezierige routes te vinden voor dit onderdeel van de voorbereiding.
Hoe zien de komende maanden voor Anish eruit?
Een beetje onverwacht heeft Anish na Stavanger kansen om zich op rating te kwalificeren voor het Kandidatentoernooi. Zijn toernooischema is vrij zwaar, met het Nederlands Kampioenschap in juli, het toernooi in St Louis dat deel uitmaakt van de Grand Chess Tour in augustus, en min of meer aansluitend de FIDE World Cup. De prijs van ieder toernooi is vanwege zijn rating dus hoog, maar dat zal een nieuwe en heel interessante uitdaging voor hem zijn.
Is er nog iets dat u wilt toevoegen? Ja, het is extra uitdagend om te werken met een uniek talent als Anish Giri. Daarbij is het van belang dat de coach zich aanpast en zich goed realiseert wie de hoofdpersoon is in het samenwerkingsverband. Daar ben ik me absoluut van bewust. Daarbij is het ook zeer gelukkig dat wij dezelfde taal delen. Natuurlijk kunnen schakers altijd varianten uitwisselen. Maar in een nauw samenwerkingsverband als dit hebben we taal nodig om alle nuances te begrijpen. Anish spreekt vele talen min of meer vloeiend, maar het Russisch is de taal die ik duidelijk het best beheers, en daarom is het een gelukkige omstandigheid dat het ook de moedertaal van Anish is.
Vladimir Tukmakov werd geboren in Odessa (Oekraïne) op 5 maart 1946. Hij werd juniorenkampioen van de Sovjet-Unie in 1965, en haalde daarna successen terwijl hij natuurkunde studeerde. Nadat hij in 1970 al kampioen van de Oekraïne was geworden, en in hetzelfde jaar zijn eerste zilveren medaille haalde op het kampioenschap van de Sovjet-Unie (er volgden er nog twee in 1972 en in 1983), werd hij schaakprofessional in 1971 op de leeftijd van 25. In zijn carrière als speler haalde hij vele successen, maar drong nooit door tot de kandidatenmatches. Hij won vele grote internationale toernooien waaronder: Decin 1977, Las Palmas 1978, Lugano 1985 en Reggio Emilia 1987, maar zijn lijst met toernooioverwinningen gaat door tot in de 21e eeuw. In Nederland komt hij al 40 jaar. Zo was hij gedeeld winnaar van het IBM toernooi in Amsterdam 1974, werd hij 2e achter Miles in het Interpolis schaaktoernooi in Tilburg 1984, won hij het Amsterdam OHRA open in 1990, won hij de Wijk aan Zee B groep in 1992 (om een jaar later in de A-groep gedeeld 3e te worden). Tot zijn beste toernooien moeten ook Buenos Aires 1970 (2e achter Fischer) en Madrid 1973 (2e achter Karpov) worden gerekend. Hij won met het team van de Sovjet-Unie een Olympiade en diverse Europese titels. Een van zijn belangrijkste eigenschappen is volgens Genna Sosonko zijn niet aflatende zelf-analyse en zelf-kritiek. In zijn carrière als coach won Tukmakov gouden medailles op Olympiades met de teams van de Oekraïne en Azerbeidzjan. In de Europa Cup van 2014 won hij goud met het team van SOCAR. In januari 2014 begon zijn succesvolle samenwerking met Anish Giri. Ook was hij de captain van het Nederlandse mannenteam op de Olympiade in Tromsø.
Tukmakov heeft twee boeken geschreven met de veelzeggende titels: Profession: Chessplayer, Grandmaster at Work (2012) en Modern Chess Preparation (2012). De formule voor succes als schaker is volgens Tukmakov: talent, doorzettingsvermogen, geheugen en het vermogen om hard te werken.
'Anish kan zich nog op vele punten verbeteren' (Foto: Dirk Jan ten Geuzendam)
Reinderman verovert plek NK
Lang geleden debuteerde een zwaar bebrild 13jarig talent in het toernooi. Dimitri Reinderman opende altijd met 1.Pc3 en ging zijn eigen weg. Daarbij heeft hij een jaloersmakende speelsheid behouden. Terwijl andere grootmeesters de rustdag gebruiken voor rust en voorbereiding, kwam Reinderman na een fietstocht uit bij het familiespellencircuit en hield zich lang bezig met de puzzels. Eerder had hij ook een popquiz georganiseerd.
Tussen de bedrijven door was Reinderman ook heel gemotiveerd aan het schaken. Hij was vastbesloten ‘zijn’ plek in het NK te heroveren via het Open NK. Immers, eerder dit jaar was hij die plaatsing nipt misgelopen in een vierkamp met Wouter Spoelman, Friso Nijboer en winnaar Benjamin Bok. Reinderman schuwt het experiment nooit.
Reinderman –
Moradiabadi
Dg8. Nu dreigt overigens wel 47.Th7+ en mat.
46...Df8 47.Lxh6!
Ruimt de laatste verdediger op. Nu gaat de dame naar de h-lijn. Zwart mag alle achtergebleven witte stuken opeten, hij gaat toch mat.
47...Pxe1 48.Dg5 Tc2 49.Dh5 Pf3+ 50.Kg2 1–0
Via deze zege kwam Reinderman op een punt voorsprong. Concurrenten Erwin l’Ami en Viacheslav Ikonnikov hadden halfjes laten liggen. In de zevende ronde volgde het cruciale treffen tussen L’Ami en Reinderman.
L’Ami – Reinderman
Txd8+ 27.Ke2 Tf8 aan, en wit moet de torens ruilen.
Een bizarre situatie. De paarden van de Iraans-Amerikaanse grootmeester zijn de witte stelling binnen gegaloppeerd, maar zijn ze nu sterk of zwak? Reinderman heeft al een tijdje zitten azen op een switch met zijn dame naar de koningsvleugel, en na zwarts laatste zet 40…Tc3!? is het zover.
41.f6 Lf8 42.Tg1 Kh7?
Na het betere 42...Kh8 geeft Herman Grooten op Schaaksite
43.Ph4 Dc6 44.Pf5 Dxf6 45.Pc4! aan, met voordeel voor wit, want als zwart op c4 ruilt komt Db8 in de stelling.
43.Df1 De8 44.Pe1 Lc5 45.Tg7+ Kh8 46.Dg2
46.Df5 won direct; zwart kan het mat alleen verhinderen met 46…
20.Pf3 Wit dreigt zijn paard op f5 te zetten.
20...Lc5! 21.Tf1 Pf4 22.Pxe5!?
De consequentie van het witte plan. Hij offert de kwaliteit voor een pion, maar houdt druk op de zwarte stelling.
22...Ld6!
Niet 22...Pe2+ 23.Kb1 Pxg3
24.fxg3 en wit komt binnen op f7. 23.Pxf7 Pe2+ 24.Kd1 Pxg3 25.fxg3 Tgf8
Objectief is dit misschien niet slecht, maar Reinderman komt nu wel met de rug tegen de muur te staan. Als simpele weg naar remise gaf l’Ami 25...Lxg3 26.Pxd8
De druk is groter geworden. Wit dreigt de damevleugel kaal te plukken.
En Reinderman gaf op. De opmars van de g-pion beslist. Hiermee kwam L’Ami langszij, evenals Brandenburg en titelhouder Viacheslav Ikonnikov zat ook op het vinkentouw. De Rus kwam een paar maal goed weg, bijvoorbeeld tegen Jorden van Foreest (die het snelschaaktoernooi won, voor specialist Hing Ting Lai). Van Foreest speelde telkens bijzonder snel en soepel, en had het geluk dat bij een groot talent past.
Van Foreest-Reinderman in de slotronde was dus een mooi affiche. De zwartspeler was goed hersteld met een gedegen zege op Brandenburg en stond weer een half punt voor. Van Foreest bezorgde zichzelf een geïsoleerde pion op d4 en hield daar de hele partij last van. Maar kenmerkend voor de jonge IM was zijn optimisme: ‘Zwart had ook zwaktes. Ik had het idee dat ik best goed stond.’
Een winstpoging! Maar niet echt een verantwoorde.
Gemist door Van Foreest. Wit heeft geen goed vervolg vanwege de penning van Pf3.
41.Txe7+!
Wits enige kans.
41...Kxe7 42.Dc7+ Ke8 Zwart kon hier nog winnen met 42...Dd7 43.Dc5+ Dd6 44.Da7+ Ke8 en zowel na 45.Pe5 als na 45.Da8+ kan hij met veel moeite uit de schaakjes lopen. Maar L’Ami en Moradiabadi hadden al vrede gesloten, dus pakte Reinderman de remise, de titel, en het ticket voor het NK 2016. 43.Dc8+ Kf7 44.Dc7+ Ke8 ½–½ Ikonnikov kwam nog langszij via een zege op Ivo Maris en evenaarde zo zijn prestatie van vorig jaar, maar Reinderman had het hele toernooi op kop gestaan en had dus de meeste weerstandspunten.
Op 28 juni organiseerde de KNSB in samenwerking met de gemeente Den Haag het seminar Schaken en het Brein. Onder leiding van Hans Böhm werd gesproken over het belang van schaken voor de ontwikkeling van kinderen.
Was vorig jaar het WK Hockey het decor van een soortgelijke bijeenkomst, dit jaar viel het seminar samen met het WK Beachvolleybal, waarvan Den Haag de belangrijkste speelstad was. Oud-directeur Johan Wakkie van de hockeybond kwam aan het woord over het maatschappelijk belang van denksport. Wakkie is niet alleen een schaakliefhebber, maar ook voorvechter van een gebalanceerde opvoeding. Samen met hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder draagt hij de boodschap uit dat vier zaken belangrijk zijn voor de ontwikkeling van kinderen: gezonde voeding, muziek, fysieke sport en denksport. Sadik Harchaoui, verantwoordelijk voor diverse integratieprojecten en Hafida Amajoud, maatschappelijk werkster, vertelden over schaakinitiatieven in de Schilderswijk in Den Haag die met succes van start zijn gegaan en daadwerkelijk impact hebben. Amajoud: ‘Kinderen in de Schilderswijk gingen beter schaken na het
voetballen en beter voetballen na het schaken. En ze gingen beter nadenken en beter met elkaar om.’
Hans Böhm vertolkte de mening van voormalig staatssecretaris Fred Teeven die schaken als preventiesport ziet: als mensen eerst denken en dan doen is dat gunstig voor de maatschappij en betrokkene zelf. Michelle de Liefde geeft sinds enige tijd les op scholen in Den Haag en vertelde over haar positieve ervaringen daarmee. Bondsdirecteur Mark van der Werf vertelde tenslotte over de succesvolle start van een schoolschaakplan Den Haag. Schaaktrainer en HSB-jeugdleider Frank Thoma is de drij vende kracht hierachter. De scholen waar de KNSB in samenwerking met de HSB afgelo pen schooljaar met het project van start ging gaan er mee door. Daar komt met ingang van komend seizoen basisschool Het Galjoen bij met maar liefst 150 schakende leerlingen.
In de discussie die volgde, bleek dat er veel positieve energie en ideeën zijn om schoolschaak verder uit te breiden. Ook was er veel vraag naar concreet bewijs voor het positieve effect op kinderen. Daar is al veel onderzoek naar gedaan: zie kader. De middag werd afgesloten met een simultaan door Hans Böhm en een bezoek aan het WK beachvolleybal in het speciaal gebouwde stadion in de Hofvijver.
Schaken en schoolprestaties
Er wordt al meer dan 100 jaar onderzoek gedaan naar het effect van schaken op ‘cognitieve’ vaardigheden. Uit de meeste onderzoeken blijkt een positief verband tussen schaken en bijvoorbeeld problemen oplossen. Tot voor kort hadden deze onderzoeken een groot nadeel. De schakende kinderen die werden geobserveerd, hadden schaken zelf als hobby gekozen. De ervaring is dat de meeste kinderen die gaan schaken, in het algemeen bovengemiddeld presteren. Deze kinderen worden aangetrokken door de moeilijkheid en de diepgang van het spel; zij zoeken de intellectuele uitdaging. Positieve verbanden tussen schaken en cognitieve vaardigheden zouden dus ook verklaard kunnen worden door het hogere aanvangsniveau van de schakers. Recent zijn echter twee onderzoeken verschenen die het probleem van de ‘zelfselectie’, dat hierboven is beschreven, niet kennen. Het gaat om een onderzoek uit Groot-Brittannië en een onderzoek uit Duitsland.
In Groot-Brittannië is onderzoek gedaan naar het Chess in Schools and Communities Program (CSC). Het CSC-programma heeft als doel kansarme kinderen te helpen met schaaklessen. Op scholen die aan het CSC-programma meedoen, krijgen alle kinderen in een bepaalde klas gedurende 1 jaar 1 uur schaakles per week. De leerprestaties van de kinderen die in groep 4 schaakles hebben gehad, zijn vergeleken met kinderen van soortgelijke scholen die niet aan het CSC-programma meededen. Het meetmoment was 1 jaar later, dus toen ze in groep 5 zaten. Er waren 14 scholen in het onderzoek betrokken. Uit het onderzoek bleek dat de kinderen die schaakles hadden gehad, significant beter presteerden op de 4 onderzochte aspecten: rekenvaardigheid, ruimtelijk inzicht, logisch denken en probleemoplossend vermogen.
Het onderzoek in Duitsland is uitgevoerd bij een basisschool (kinderen van 6-10 jaar) in Trier, waar in alle klassen 1 uur schaakles per week is ingevoerd. Dit was in het kader van
een programma, dat is ingevoerd in reactie op de slechte scores van Duitse leerlingen bij het PISA-onderzoek 2003. De lessen werden 4 jaar lang gegeven, dus alleen de jongste groep heeft de volledige periode schaakles gehad. De kinderen van een andere, qua kenmerken vergelijkbare basisschool, fungeerden als controlegroep. Uit het onderzoek bleek vooral bij jonge en zwakker presterende kinderen (op langere termijn) de concentratie verbeterd. Ook was bij de zwakker presterende kinderen een significante verhoging van de intelligentie zichtbaar. Verder bleken de oudere kinderen meer gemotiveerd om te presteren en betere sociale vaardigheden te hebben. Alleen bij spelling, het vierde onderzochte aspect, deden de schakende kinderen het niet beter.
Schaken kan dus voor alle kinderen goed zijn. Voor kinderen die goed presteren vormt schaken een extra uitdaging, bij andere kinderen gaan de leerprestaties vooruit.
Presentator Hans Böhm praat met Ilma Merx van de gemeente Den Haag over het nut van schaken voor kinderen, links Mark van der Werf, directeur van het Bondsbureau van de KNSB (Foto: Sir Francis)
SCHAAKTECHNIEK
Begrijp wat u doet
Tabiya’s’
Veel tijd besteden aan het opzetten van een openingsrepertoire is niet moeilijk, met zoveel informatie voor het grijpen. Maar varianten naspelen uit boeken (of uit het hoofd leren) is geen garantie voor succes. Als de tegenstander afwijkt, moet er ineens geschaakt worden… In zijn boek Queen Indian Defense, Kasparovsystem (uit 1991) wijst grootmeester Mikhail Gurevich ons de weg.
Gurevich laat zien hoe hij een opening bestudeerde. Voordat concrete varianten aan bod komen kijkt hij eerst naar het middenspel. Gurevich geeft aan dat aan de hand van modelpartijen van elke karakteristieke stelling de plannen moeten worden geïnventariseerd. In feite is hij op zoek naar strategische concepten die een speler kunnen helpen zijn begrip te vergroten. Gurevich hanteert het Arabische woord ‘Tabiya’ dat letterlijk ‘normale manier’ betekent.
Gurevich typeert een bepaalde variant door een typische pionnenstructuur. Hij splitst varianten niet uit, zoals in veel openingsboeken, maar selecteert ze op hun kenmerkende pionnenstructuur. Niet elke opening leent zich hier voor, maar vooral bij de strategische openingen werkt dit heel verhelderend! Omdat we net een trilogie over het Dame-Indisch hebben afgerond, ligt het voor de hand deze werkwijze toe te passen op deze opening. Voor het gemak heb ik de tabiya’s een naampje gegeven.
- terugnemen met het paard Omdat in beide gevallen een wezenlijk andere pionnenstructuur ontstaat, zijn de bijbehorende plannen ook wezenlijk anders.
- terugnemen met de pion (Tabiya 4) 6... exd5
Tabiya 3
“Engelse systeemstructuur”
(1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. a3
Lb7 5. Pc3
Gurevich hangt elk hoofdstuk op aan een illustratieve partij die hij grondig geanalyseerd heeft. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met een aantal strategische vraagstukken en ‘tabiya’s’ We nemen een klein voorbeeldje bij de kop. 1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. a3 Lb7 5. Pc3 d5 6. cxd5
Deze ruil zet zwart voor het blok: hoe neemt hij op d5 terug?
Op deze manier heeft zwart meer grip op het centrum, wit zal niet gemakkelijk tot e2-e4 kunnen komen. Het nadeel kan zijn dat zijn loper op b7 wat passief komt te staan. Zwart kan ooit met ... c7-c5 komen, waarna de ‘hangende pionnen’ kunnen ontstaan (als zwart met ... b6xc5 terugneemt). Of, als zwart met een stuk op c5 terugslaat, verschijnt de geïsoleerde pion op het bord. De vraag hoe wit nu het beste verder kan gaan, legde ik voor aan talentvolle jeugdspelers, die echter voornamelijk 1. e4 spelen. Sommige kozen voor 7. Lg5, 7. Lf4 of zelfs 7. b4. Geen slechte mogelijkheden, maar toch kiezen goede grootmeesters hier voornamelijk voor 7. g3! waarop de koningsloper op de lange diagonaal wordt geplaatst. De ideeën uit dit middenspel hebben iets weg van het Catalaans, vandaar dat ik dit de ‘Catalaanse tabiya’ heb genoemd. Een mogelijk vervolg is dan 7. g3 Le7 8. Lg2 00 9. 00. Een leerzame partij met deze stelling is bijvoorbeeld Timman – Langeweg, 1981. - terugnemen met het paard
(Tabiya 5)
6... Pxd5
Na het terugnemen met het paard heeft wit als hoofdplan om met e2-e4 het paard op d5 tot een verklaring te dwingen. Zwart zal – om geen tijd te verliezen – zijn paard meestal ruilen op c3 waarna wit een sterk pionnencentrum krijgt. Zwart zal dat vervolgens gaan aantasten met ... c7-c5, eventueel gevolgd door ... c5xd4, c3xd4. Deze typische pionnenstructuur, waarbij wit met d4+e4 tegenover e6 beschikt, wordt het ‘kleine centrum’ genoemd.
- Voor zwart: het ruilen van (zware) stukken in de hoop op een eindspel, waarbij hij kan spelen op een verre vrijpion.
Deze spelpatronen bepalen dus hoe beide spelers hun stukken verder zullen willen ontplooien. Het groepje talenten kreeg een andere lastige vraag voorgelegd. Waar wil wit de torens in principe naartoe spelen? Het antwoord: liefst naar d1 en e1. En beter niet, zoals sommigen aangaven, naar c1 en d1. En dat heeft te maken met zwarts drang om zware stukken te ruilen. Dat kan hij bewerkstelligen met bijvoorbeeld ... Pc6-a5, Tc8xc1, gevolgd door ... Dd8-a8 en ... Tf8-c8. Met de zware stukken op het bord speelt wit bijvoorbeeld op de doorbraak d4-d5. Een speler als Kasparov heeft in zijn jonge jaren dit type middenspel uitvoerig bestudeerd. Het pionoffer d4-d5, e6xd5 gevolgd door e4-e5) is een belangrijk thema. Hoe gevaarlijk dit kan worden voor zwart, blijkt uit allerlei partijen. Hier een voorbeeld.
Iets actiever lijkt 18... Pc5 hoewel wit na 19. Lf5 La6 20. De3 Tc6 21. Pd4 Th6 22. Lc1 meer dan voldoende compensatie voor de geofferde pion heeft. 19. Pd4
Het beproefde concept. Het paard blokkeert pion d5 en maakt zich op om naar f5 te springen. Tegelijkertijd kan de witte dame ingezet worden. Hoe netelig de situatie is voor zwart blijkt uit het feit dat er al een vrijwel beslissende wending voor wit inzit, die niet werd opgemerkt. Namelijk 19. e6!
A) Op 19... fxe6 slaat wit een bres in de zwarte verdedigingswal met een spectaculair loperoffer: 20. Lxg7! Kxg7 21. Pe5 en vanwege de overmacht van witte stukken op de koningsvleugel, houdt zwart dit niet droog.
boven de zwarte koningsstelling.
20... fxe6?
Zwart zwicht onder de druk. Hij had met 20... Tc7! een verdediger kunnen mobiliseren. Op bijvoorbeeld 21. Dh5 Te8 lijkt hij de ergste stormen overleefd te hebben.
21. Pxe6 Pxe6
Dit maakt een geforceerd mat mogelijk. Na 21... Td7 22. Dg4! Pxe6 23. Txe6 Tf8 24. Dh5 g6 25. Txg6+ baant wit zich een weg door wat ooit een koningsstelling was.
22. Dxe6+ Kh8 23. Dh6
Deze stelling kwam onder andere voor in een partij Gelfand-Naiditsch, 2004. Tegenover het overwicht van wit in het centrum staat dat zwart de meerderheid op de damevleugel heeft. Dat zijn belangrijke kenmerken die bepalen hoe wit en zwart hun stukken in het middenspel het beste kunnen gebruiken. De standaardplannen zijn: - Voor wit: het doorzetten van d4-d5 (het creëren van een vrijpion) of met het pionoffer d4-d5 om … e6xd5 te laten volgen door e4-e5 dat tot koningsaanval moet leiden.
17. d5!
Daar is dan de beloofde opmars. Wit heeft zijn stukken opgesteld zoals we hadden aangegeven, die van zwart staan een beetje passief weggestopt. 17... exd5 18. e5 Pf8
B) 19... Pxe6 20. Pe5 Dreigt o.a. Pxf7 en Lxh7+. Ook hier is het al hopeloos voor zwart. 19... Lc5 20. e6?! Wit neemt de gelegenheid te baat om de zwarte koningsstelling verder aan te tasten. Maar eigenlijk mobiliseert hij zo de verdedigende troepen. Veel beter is 20. Pf5! Tc7 21. Dg4 Pe6 22. Pxg7!
En met deze aardige slotzet is het witte aanvalsplan volledig uit de verf gekomen. 10
Conclusie
Met tabiya’s leren schakers concepten en patronen (her)kennen, die door grootmeesters succesvol zijn toegepast. Door typische structuren in het middenspel te bestuderen wordt het begrip van de opening groter.
Belangrijkste illustratieve partijen:
• Timman – Langeweg, 1981
• Gelfand – Naiditsch 2004
• Burlando – Schiappacasse 2008
Geraadpleegde bronnen:
- Queen Indian Defense (M. Gurevich)
- Megadatabase van Chessbase
Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op http://schaaksite.nl/list. php?c=training.
22... Pxg7 23. Dh4 en er pakken zich donkere wolken samen
Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl
Op termijn veel extra diensten voor leden schaakbond
OLA op weg naar MijnKNSB
Sinds de introductie van de online ledenadministratie (OLA) in oktober 2013 hebben zo’n 1000 functionarissen van clubs en bonden toegang tot het systeem. Nu zijn een (basis)scholenmodule en een toernooimodule toegevoegd. Later komt ook een nieuwe wedstrijdkalender, die het verwerken van toernooien in de ratinglijst beter, makkelijker en sneller maakt. Dan komt een maandelijkse ratinglijst dichterbij. En op termijn wil de schaakbond naar MijnKNSB, met tal van extra diensten en functionaliteiten voor álle schakers. Een gesprek daarover met Koos Stolk van het Bondsbureau van de KNSB.
Eerst de (nieuwe) wedstrijdkalender; ‘die gaat ervoor zorgen dat de verwerking van toernooien in de ratinglijst makkelijker wordt,’ meldt Stolk. Hoe gaat dat in zijn werk? Stolk: ‘De organisator meldt een toernooi aan via de nieuwe wedstrijdkalender en hij geeft aan dat het toernooi verwerkt wordt voor de KNSB- en/of FIDErating. Dan krijgt de organisator een inlog op de toernooimodule van OLA. Dan kan hij er voor zorgen dat alle deelnemers voldoen aan de eisen van ratingverwerking. Iedereen die niet voldoet kan de organisator ratinglid maken. Na het toernooi rapporteert de organisator het ratingrapport aan de kalenderwebsite, die de rapportage accepteert of aan geeft wat verbeterd moet worden. Het is een heel open systeem, iedereen kan zien wat er gebeurt.’
Met de ratingverwerking is een aantal mensen bezig. Stolk: ‘Nu vereist het veel
controle en toezicht, het is heel arbeidsintensief. Nu komt er elke drie maanden een nieuwe ratinglijst, schakers vragen: kan dat niet vaker, kan dat niet elke maand? Nou, dat willen we wel, maar het is veel werk. Dat kan veel minder worden met de kalenderwebsite, die zelf zegt of iets klopt of niet. Dit is een eerste stap naar een maandelijkse ratinglijst. En op termijn kunnen schakers ook zien hoeveel ze er na een toernooi op voor of achteruit gaan. Maar we moeten
met de ratingsoftware nog heel wat tests doen om te zien of het systeem deugt. Ik hoop en verwacht dat dat binnen een jaar het geval is.’
‘Uiteindelijk willen we naar MijnKNSB; dan kunnen alle leden in het systeem. Dan kunnen we geavanceerde filters introduceren. Dan kan iemand bijvoorbeeld zeggen: ik wil in die en die week een toernooi spelen en ik woon hier. En je kunt je via dit systeem aanmelden voor een toernooi,’ zo meldt Koos Stolk. En hij vervolgt: ‘MijnKNSB zou ook service kunnen bieden als een digitale versie van Schaakmagazine. Dat bespaart de schaakbond druk- en portokosten. En je zou er een archief aan kunnen hangen, Schaakmagazine is de laatste 10 jaar op een pdf-bestand beschikbaar. Via MijnKNSB kunnen schakers zich dan ook opgeven voor cursussen. Zo zijn tal van extra diensten en functionaliteiten denkbaar. Maar aan MijnKNSB hang ik beslist nog geen termijn. Dat is toekomstmuziek.’
Schaakweek Amstelveen
Van zondag 27 september t/m zondag 4 oktober wordt in Amstelveen de 1e schaakweek gehouden. Mede dankzij steun van de gemeente en het Sportbedrijf Amstelveen kunnen activiteiten voor allerlei doelgroepen georganiseerd worden.
Op 27 september wordt de schaakweek geopend met alweer de 8e editie van het BRAINWAVE Rapid schaaktoernooi in het Keizer Karel College. Nieuw is dat de beste Nederlandse speler en speelster zich kunnen plaatsen voor het NK Rapid dat een week later gehouden wordt. Daarnaast neemt SV Zukertort Amstelveen de organisatie voor het jeugd Grand Prix toernooi voor haar rekening.
Doordeweeks vinden activiteiten plaats om het schaken onder de aandacht te brengen van doelgroepen die nog niet in aanraking met schaken zijn gekomen. In wijkcentra worden dagelijks activiteiten voor ouderen georganiseerd. Op 30 september wordt een groot basisscholieren kampioenschap gehouden. Mede door steun van de KNSB is er een ‘’Schoolschaakplan Amsterdam en
Amstelveen’’ geschreven om het schaken bij die doelgroep te promoten. Vanaf september worden op basisscholen schaaklessen aangeboden tijdens of na schooltijd. De week wordt afgesloten met het gesloten NK Rapid dat in het poppodium P60 in het Stadshart zal plaatsvinden. Uiteraard zijn toeschouwers van harte welkom.
Het volledige programma is terug te vinden op de site van het evenement: http://nkrapid.nl/
Contact: Robert Ris info@nkrapid.nl 06-41153594
Martin Voorn
Landelijke Themadag voor Schaaktrainers en
bestuursleden van de verenigingen
De Koninklijke Nederlandse Schaakbond organiseert zaterdag 19 september 2015 in Arnhem de Landelijke Themadag voor Schaaktrainers en bestuursleden van de verenigingen. Deze dag is zeer geschikt voor jeugdleiders, schaaktrainers, bestuursleden van de verenigingen en andere geïnteresseerden. Er is keuze uit maar liefst twaalf workshops. Het thema van deze dag is ‘Samenwerking’.
Cursuskalender
De workshops die gekozen kunnen worden zijn: Workshops voor Schaaktrainers/begeleiders
• Herman Grooten: ‘Patroonherkenning’ en ‘Samenwerking van de stukken’
• Boris Friesen: ‘Ontwikkelen van trainingsmateriaal’ en ‘Schaken op scholen’
• Erik Mijnheer: ‘Samenwerken met kinderen’
• Pascal Losekoot: ‘Demonstratietraining over mooie schaakstellingen’.
• Rick Lahaye: ‘De atletische driehoek’ en ‘Het brein in beweging: Schaakspelletjes’
Workshops voor bestuursleden van de verenigingen
• Eddy Sibbing: ‘Het clubaanbod nader bezien’ en ‘Effectief besturen’
De KNSB organiseert binnenkort weer een aantal cursussen. Hieronder treft u een overzicht van de geplande cursussen aan.
7 oktober Schaaktrainer 1 Eddy Sibbing Amsterdam
14 oktober Assistent Schaaktrainer (12-16 jarigen) Dolf Meijer Den Haag
16 oktober Schaaktrainer 1 Dolf Meijer Naaldwijk
20 oktober Scheidsrechter A Eric Roosendaal Leusden
oktober (dinsdagen) Schaaktrainer 1 Eddy Sibbing Purmerend
oktober Schaaktrainer 2 Dolf Meijer/Jop Delemarre Haarlem
oktober Indelingsdeskundige A Paul Peters Schaesberg december Schaaktrainer 2 Boris Friesen Zundert december Schaaktrainer 2 Eddy Sibbing Amsterdam
Geen cursus bij u in de regio? Vraag deze aan! Cursussen gaan van start bij een minimale bezetting van 8 deelnemers. Een uitvoerige beschrijving van de cursussen is te vinden op www.schaakbond.nl/ opleidingen.
Nadere informatie over de kadercursussen is te krijgen bij de opleidingsfunctionaris van de KNSB Sacha Schiermeier: sschiermeier@schaakbond.nl, 023-5254025.
• Bas van Esch: ‘Best Practices: Organisatie van een schaakvereniging’
• Pascal Losekoot ‘Ledenwerving en ledenbehoud’
Iedere deelnemer mag aan maximaal drie workshops deelnemen. De workshops worden gegeven door experts op hun gebied. De onderwerpen zijn zo gekozen dat er voor zowel schakers als niet-schakers, bestuursleden als trainers, iets te beleven en te leren valt.
Het complete programma, met de beschrijvingen van alle workshops en het inschrijfformulier, is terug te vinden via www.schaakbond.nl/opleidingen/landelijke themadag jeugdschaak 2015. De uiterste aanmelddatum is zondag 6 september. Er is een beperkt aantal plaatsen per workshop beschikbaar, dus tijdig inschrijven is een pré. De bijeenkomst vindt plaats in het Olympia College, Olympus 11, Arnhem (ingang Zeesingel). De themadag duurt van 11.00 tot 17.00 uur. De kosten bedragen € 15, - per persoon. Voor meer informatie over de themadag kunt u contact opnemen met de opleidingsfunctionaris van de KNSB Sacha Schiermeier, sschiermeier@schaakbond.nl, 023-5254025.
• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge
• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino
• Legpuzzels en breinbrekers
• Boeken over over mathematische puzzels
• Gezelschapsspellen
open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.
Schaak en Go winkel Het Paard
Herman Grooten in actie bij de themadag in 2013 Pascal Losekoot in actie bij de themadag in 2013
Sacha Schiermeier
Anish en Sopiko getrouwd!
toren. Een goed alternatief is 10.e4 (5 punten) om actief te worden in het centrum. Na 10... dxe4 11.dxe4 0–0 12.Dc2 Te8 13.Lf4 stond wit iets vrijer in Bruzon-Fressinet, Wijk aan Zee 2004. U krijgt 2 punten voor elk van de volgende zetten: 10.Dc2, 10.h3, en 10.d4. Die laatste zet is het scherpst na 10…Lxf3 11. exf3 Lxd4 12.Te1+ Kf8 13.Lf4, maar er is niks mis met 10...Le7. 10...0–0 11.Tac1
Alhoewel er nog het een en ander op de c-lijn staat is het vis-à-vis van toren en dame onplezierig voor zwart. Alternatieven zijn 11.e4, 11.h3, 11.Tfe1 en 11.Dc2. Voor een van deze zetten krijgt u 4 punten 11...Te8
Zwart heeft diverse alternatieven. Zo bevalt het profylactische 11...Le7 me wel. Zwart bereidt 12...Pc5 voor en misschien moet wit daarom maar reageren met 12.d4. Na 11...Lb6 werkt 12.Pb5
voor zwart. Ook nog bekend is 11...a5 12.e4 dxe4 13.dxe4 Te8 14.Tfe1 Lb4 15.Pg5 h6 16.Dxf7+ Kh8 Grunberg-Szabo, Paks 2007, en wit is in de problemen omdat zijn dame gevangen dreigt te worden. Een wending die we straks weer tegenkomen.
12.Tfe1
Niet alleen om eventueel e4 voor te bereiden maar ook om e2 te dekken (zodat het c3–paard kan spelen).
Ook goed is 12.h3 (6 punten) 12…Lh5 (sterker is 12...Lxf3 13. Lxf3 Pe5 14.Lg2 Lb6) 13.g4! Lg6 14.d4 Lf8 15.Pe5 Pb6 16.a4 Dd8
17.a5 en wit had al groot voordeel in Malakhov-Rublevsky, Novosibirsk 2012.
Minder goed dan het lijkt is 12.e4 (2 punten) 12…dxe4
13.Pg5 vanwege (13.dxe4 Lb6!)
13...h6! 14.Dxf7+?! (14.Pgxe4 Le6) 14...Kh8 15.Pgxe4 Le6 16.Dg6 Pf8 en de dame is gevangen: 17.Dxe8 Pxe8 18.Pxc5 Lh3 is wat beter voor zwart.
spelen dan was 12...Lf8 sterker, in plaats daarvan is 13.Dc2 (nu volgt op 13.Pb5 gewoon 13...Pc5 en in vergelijking met de partij staat veld d6 gedekt.) 13...Pc5 14.Le3 Pe6 15.Pd4 Pxd4 16.Lxd4 Pd7 hooguit een tikje beter voor wit, Markowski-Sharma, Kolkata 2001. Verrassend genoeg is zelfs 12...Pf8 beter dan de partijzet omdat 13.Pb5 cxb5! 14.d4 Pe6 15.dxc5 Pxf4 16.gxf4 Df5 gewoon een spannende stelling is. En ook na 13.d4 Lxf3 (13...Le7 14.Pe5) 14.Lxf3 Lxd4 15.Pxd5 Pxd5 16.Lxd5 Df5 krijgt zwart tegenspel.
gende zet goed berekenen. 13...Pc5 14.Da3
Wit maakt de weg vrij voor de b-pion. Zwart staat niet slechter na 14.Txc5 Lxc5 15.Pc7 Ph5, of 14.Dd1 Dd7.
14...cxb5
Het schijnoffer weigeren is niet echt een optie. Na 14...Dd7 15.Pe5 De6 (of 15...Txe5 16.Lxe5 cxb5 17.Txc5) 16.Pd6! Dxd6 17. Pxg4 De7 18.Pxf6+ wordt zwart gedwongen tot het lelijke 18... gxf6.
15.b4
Er is geen keuze, andere zetten falen op slimme tussenzetten: 15.d4? b4! 16.Dxb4 Pa6, en 15. Ld6? a5 16.Lxc5 b4!.
15...Dd8
Wit heeft een duidelijk betere structuur na 15...a5 16.bxc5 Lc7 17.Lxc7 Dxc7 18.Pd4. 16.bxc5 La5
Deze aanval op de toren is sterker dan 16...Lc7 17.Lxc7 Dxc7 18.Pd4 a6 19.c6.
17.Tf1
Wit moet terug naar f1 omdat
Foto's: René Olthof
de toren hangt na 17.Ted1 Txe2 18.Pd4 Te8.
17...Txe2 18.Pd4
De consequenties van deze zet (wit kan nu aan de slag met c5–c6) heeft Van Wely goed ingeschat toen hij op zet 13 tot Pb5 besloot. Overigens staat wit na 18. Pe5 (3 punten) ook wat beter.
onnodig subtiele 21.h3 Lxd4
22.c7 Dd7 23.Dxb4 en wit wint het stuk weer terug.
21...a5
Zwart verjaagt de dame vanwege de dreiging 22.Ld6.
22.Da4
Wit heeft een aangename keuze. Hij kan het paard dekken met de tekstzet of met 22.Db2 (ook 3 punten ). Maar ook goed zijn 22.Db5 Lxd4
23.cxb7 Tb8 24.Lxb8 Dxb8
25.Lxd5 en 22.Db3 Lxd4 23. cxb7 Tb8 24.Lxb8 Dxb8 25. Lxd5. In beide gevallen geeft de vrijpion op b7 wit zoveel spel dat zwart nog wat materiaal verliest - ook 3 punten dus.
22...Lc8
18...b4
Dankzij deze tussenzet houdt zwart een pion over aan de hele transactie, maar zijn stukken coördineren niet goed, terwijl wit met c5–c6 een gevaarlijk initiatief krijgt.
19.Da4
Het is handig om de loper te blijven aanvallen maar ook 19.Db3 (1 punt) (wat d5 weer een keer vaker aanvalt) is sterk.
19...Te7 20.c6
De beste zet, er dreigt heel irritant 21.cxb7 en 22.Pc6.
U krijgt 7 punten voor 20. Lg5 Ld7 21.c6 bxc6 22.Pxc6 Lxc6 23.Txc6. Na 20.Ld6 (2 punten) 20...Te8 is het witte voordeel veel kleiner. Hij verliest de actieve mogelijkheden met c5–c6, maar hij heeft met zijn voorpost op d6 en betere structuur wel goede compensatie voor de pion.
20...Lb6
Na 20...Lc8 is 21.Tfe1 Txe1+ 22.Txe1 beter voor wit omdat 22...b3? verliest na 23.c7!. Daarom is 22...bxc6 beter maar wit staat goed dankzij zijn loperpaar na 23.Pxc6 Ld7 24. Dxa5 Lxc6 25.Dxb4 Db6 26.Dc3. 21.Dxb4
Wit herstelt het materiële evenwicht en heeft duidelijk voordeel met zijn actieve stukken en gevaarlijke c-pion. U krijgt ook 2 punten voor het
27.Lh3 gevolgd door promotie.
- 24...Dd8 25.Lxf6 gxf6 26.Df4 bxc6 27.Txc6 wint ook voor wit omdat 27...Te6? de zwarte stelling niet bij elkaar kan houden vanwege 28.Pd6!.
25.Dxb4
Alleen dameruil levert punten op. Wit wint nu geforceerd.
25...axb4
Combineren
Diagram 1
Boelhouwer-Riemersma 1..Dxc2+! 0-1
Diagram 2
Henseler-Kevlishvili
1..Txa4! en spoedig 0-1 Op 2. bxa4 volgt immers Lc5 met damewinst.
Diagram 3
Wijers-Nieland
1.Pxc7! met pionwinst.
Diagram 4
Vroombout-Köhler
1..Txc3! 2.Dxa6 (2.Dxc3 Lb4 -+) Td3+! 0-1
Geen prettige zet om te spelen. Maar ook 22...Tc8 is beter voor wit: 23.h3 (of zelfs 23.Tb1 want 23...Lxd4? faalt op de winnende tussenzet 24.cxb7!)
26.Txc8 Dxc8 27.g5) 24.cxb7 Txb7 25.Pxe6 fxe6 26.h4 en pion e6 is zwak en wit heeft een sterk loperpaar.
23.Lg5
U krijgt evenveel punten (7) voor 23.cxb7 Lxb7 (23...Txb7
24.Le5) 24.Tb1 en zwart staat onder zware druk.
23...Dd6
Dit maakt het alleen nog maar erger. Hardnekkiger was 23...
Te5 24.Le3 (24.Lf4 Te7 herhaalt de zetten) 24...Te7 maar wit staat veel beter na 25.Db5.
24.Pb5
De beste zet, maar ook 24.cxb7 (5 punten) 24...Txb7
(24...Lxb7 25.Pf5) 25.Lxf6 gxf6
26.Pb5 Dd7 27.Dh4 Dxb5
28.Txc8+ Txc8 29.Dg4+ Kh8
30.Dxc8+ Kg7 31.Dg4+ Kf8 32. Df5 en de ongelijke lopers geven wit alle kansen, en 24.c7 (4 punten) 24...Lxc7
25.Pb5 Ld7 26.Pxd6 Lxa4 27. Pxb7 zijn niet slecht.
24...Db4
Na dameruil staat zwart aantoonbaar verloren, maar de alternatieven zijn ook niet om vrolijk van te worden:
- 24...De6 25.c7 Ld7 26.Dh4 en zwart verliest materiaal omdat 26...Lxb5 faalt op
26.Pd6
Even sterk is 26.Lxf6 gxf6 en dan 27.Pd6 ook 8 punten
26...Tb8
Het probleem is dat 26...bxc6
27.Txc6 een dubbele aanval is.
27.Pxc8
Even winnend is 27.Lxf6 gxf6 en dan 28.Pxc8 Txc8 29.cxb7 Td8
30.Lxd5 - ook 4 punten
27...Txc8 28.cxb7
Opnieuw mag 28.Lxf6 (ook 2 punten) worden ingelast.
28...Tf8 29.Lxf6
Of 29.Lxd5 Pxd5 30.Lxe7 Pxe7
31.Tfe1 ook 2 punten
29...gxf6 30.Lxd5 en zwart gaf op na 30...Te5 31.Tc8 La7 32.Lf3 1–0
Diagram 5
Balague-Lai 1..De2! 2.Tf1 Td1 0-1
Diagram 6
Sbarra-Blees
1..Pxe4! 2.Pxe4 Dxd2 3.Pxd2 Txb2 0-1 Zwart wint het stuk met rente terug.
Diagram 7
Riemersma- de Roda 1.Pxb5! axb5 2.Lxb5 Lc6 3.Lxa6 Txa6 4.Lxc5 1-0
Diagram 8
Vedder-Kevlishvili
Wit kon hier schitterend winnen met 1.Txf7!! Txf7 (1..Kxf7 2.Df4+ Lf6 3.Ld5+ +-) 2.Dxd8+ Tf8 3. Ld5+ Le6 4.Lxe6+ Kh8 5.Lxg7+! Kxg7 6.Dg5 + Kh8 7.De5+ Tf6 8.Dxf6+ mat!
Recht
toe recht aan
Wit kan na 1. .. g5 2. Pe6 Te7 3. Pxg5 veilig slaan! U kunt schrikken van 3. .. Tg7 met penning van het paard, maar dan heeft wit 4.Ta8#! Na 3. .. h6 won wit in Marrit Adema-Jessie Mang, HiQ Invest NK D 2015.
NIEUW!
Sneller, slimmer en sterker: deze drie woorden geven een korte samenvatting van de evolutie van de nieuwe Komodo Chess 9 engine, die nog sneller draait op multi-processor systemen, die de snelheid van de software gebruikt om nog meer kennis te te genereren, en die oudere ‘number ones’ met onwaarschijnlijk hoge scores verslaat.
Komodo is een schaakprogramma, dat anders is dan de rest. Tijdens het zoeken maakt het programma meer gebruik van extensions dan andere topprogramma’s, en daarom is Komodo in staat dieper te kijken dan andere engines, zelfs als een iets lagere zoekdiepte in uw display wordt aangetoond. De evaluatie is anders dan die van de belangrijkste rivalen, omdat het een perfecte mixture van automatische tuning en het oordeel van een grootmeester en computer expert (Larry Kaufman) is. Volledig geautomatiseerde evaluaties kunnen tot verkeerde conclusies leiden. Toevoegen van menselijke schaakkennis is bijzonder waardevol, niet alleen gezien de resultaten, maar ook in de redelijkheid van de gegeven evaluatie.
Komodo is vooral bekend geworden door zijn superieure positionele speelstijl. Natuurlijk is het ook één van de sterkste
tactische programma’s. De programmeurs hebben echter niet de positionele kennis verlaagd om een tik hoger te scoren in tactische test sets. Alle goede engines zijn veel beter dan mensen, maar als het om strategische vragen gaat, is de speler uit vlees en bloed nog altijd superieur. Daar om is het verstandiger meer aandacht te besteden aan strategie dan aan tactiek. Het is beter aan de zwakke punten te werken, dan aan dingen te draaien, waarin het programma al lang superieur is.
Carlsen, Fabiano Caruana, Pavel Eljanov, Sergei Karjakin, Vladimir Kramnik, Boris Gelfand, Peter Leko en Teymour Radjabov!
Komodo
Chess 9
Komodo is bijzonder geschikt om ope ningen te analyseren, omdat de pro grammeur en grootmeester ervoor heeft gezorgd dat de evaluatie van het programma overeenkomt met de kennis van de bekende theorie. Komodo speelt ook geweldig in stellingen met ongelijk materiaal, veel beter dan andere top engines. Door het gebruik van Syzygy tablebases, waarin alleen de belangrijkste informatie te vinden is om tijd en ruimte op de harde schijf te sparen, is ook de behandeling van het eindspel duidelijk verbeterd.
Komodo Chess 9
Update van Komodo Chess 8 (by ChessBase)
Opening Encyclopedia 2015
De nieuwe Chess-
Base Opening
79,90 €
39,90 €
Encyclopedia 2015 is een voortreffelijk hulpmiddel om gaten in uw openingsrepertoire te stoppen en om nieuwe valletjes en varianten aan uw repertoire toe te voegen. Hier vindt u meer partijen en geanalyseerde partijen dan ooit- 83,500 van de in totaal 5,3 miljoen partijen zijn van commentaar voorzien. Om maar een paar van de top commentatoren te noemen: Vishy Anand, Levon Aronian, Magnus
Daarbij komt nog dat aan de Opening Encyclopedia 2015 een unieke verzameling van alle 874 ChessBase Magazine opening surveys tot aan nummer 164 toegevoegd is. Deze verzameling, die door meesters is samengesteld, is vooral handig voor clubspelers omdat deze surveys snel en eenvoudig toegang geven tot verschillende openingen en de huidige stand van zaken in de theorie weergeven. De surveys geven eerst een geschreven inleiding tot de opening en de belangrijkste zetten. Daarna wordt de tekst met geanalyseerde partijen verder uitgewerkt en verdiept. De ChessBase Opening Encyclopedia 2015 geeft tevens een duidelijke en uitgebreide toegang tot de openingstheorie: voor alle, meer dan 500 openingen die met de internationale ECO sleutel te vinden zijn, is minstens één eigen survey beschikbaar, in totaal bijna 5.800. Veel auteurs zijn bekende en ervaren specialisten in de betreffende opening en hebben jarenlange ervaring, bv. voor het ChessBase Magazine. Daaronder zijn bekende theoretici als Avrukh, Grivas, Krasenkow, Kritz, Kuzmin, Marin, Moskalenko, Postny, Ribli, Rogozenco, Stohl enz.
De data – een overzicht:
– meer dan 5.3 miljoen partijen, alle met ECO-Code
– meer dan 83,500 geanalyseerde partijen
– 5.798 opening surveys, veel met updates
– toegang tot de partijen via de grote openingensleutel
– 874 speciale theoretische databases
– groot opening boek van alle partijen voor een snel overzicht van de partijen en statistieken.
