Schaakmagazine 2013 - februari

Euwe-ring voor Cor van Wijgerden

Jong geleerd, oud gedaan?

Zes keer gambiet

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Jeroen Bosch

Gert Devreese

René Duret

Monique van de Griendt

Herman Grooten

Erik Hoeksema

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Eric van Reem

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

fax: 023-5254353

e-mail: schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Verschijning volgende nummer: week 16

Sluiting kopij: 25 maart 2013

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem tel: 023-5254025

e-mail: bondsbureau@schaakbond.nl Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & Lay-out: Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

Magnus Carlsen heerste in Wijk aan Zee

Schaaktechniek

Voorloper

Bond en club

Twee jubilea

December en januari zitten erop. Dat betekent dat we twee van de hoogtepunten uit het Nederlandse schaakseizoen achter de rug hebben. Groningen rond de kerst en Wijk aan Zee in de tweede helft van januari. Beide toernooien hadden een jubileum te vieren. In Groningen werd voor de vijftigste achtereenvolgende maal geschaakt. Bij het Tata Steel schaaktoernooi stond de teller zelfs op vijfenzeventig. En daar zal het niet bij blijven. Bij de opening van het toernooi werd bekend gemaakt dat er ondanks de moeilijke economische tijden ook volgend

Abstract schaak

Lithograaf Hans Kleinsman heeft zich op een bijzondere wijze laten inspireren door het schaakspel. Hij heeft schaakpartijen omgezet in een abstracte litho. Hij zegt daarover: “Ik maak of zoek naar reeksen die ik visualiseer, bijvoorbeeld de gemiddelde woordlengte van een boek omgezet in braille, geplaatst in een grid en per stip een waarde gegeven waarmee ik kan rekenen en een visueel beeld kan maken. De litho lijkt chaotisch maar is dus geheel gebaseerd op een reeks getallen.”

Voor het schaken gebruikte hij onder andere de partij Karjakin – Aronian uit het Tatatoernooi van 2012. De schaaknotatie wordt als volgt omgezet: een cijfer blijft een cijfer, een punt is een kleur, een letter komt overeen met de plaats in het alfabet, een "e" is dus: 5. Het geheel wordt handmatig in een grid geplaatst.

jaar in Wijk aan Zee geschaakt zal worden. De sponsor liet weten ook op lange termijn positief tegenover het toernooi te staan. Aan beide toernooien besteden we uiteraard aandacht. Niet heel uitgebreid helaas, want Schaakmagazine telt nu eenmaal een beperkt aantal pagina’s. Om die reden hebben we het portret van Hou Yifan, deelneemster aan de grootmeestergroep A bij het Tata toernooi, doorgeschoven naar april. Ze wordt door velen als de opvolgster van Judit Polgar gezien. Wij vragen uw speciale aandacht voor

de artikelen over het schoolschaakplan, de ontwikkelingen bij het jeugdschaak en de talentherkenning. Door het wegvallen van subsidies van NOC*NSF heeft de KNSB met frisse blik naar deze activiteiten gekeken. U leest erover in dit nummer. Tot slot feliciteert Schaakmagazine Cor van Wijgerden, die bij de opening van het toernooi in Groningen werd onderscheiden met de Euwe-ring. Als één schaker veel heeft betekend voor de ontwikkeling van het Nederlandse schaak, dan is het wel Van Wijgerden. (MbdW)

Kleinsman: “De kleuren ontstaan door gebruik te maken van het steenraster, de grein die is aangebracht op de lithosteen. De meeste litho's die ik maak hebben 8 tot 16 drukgangen. Wanneer ik groen wil, druk ik eerst een gele en daarna een blauwe drukgang. Met deze kleurbenadering ontstaat er een kleurimpressie in plaats van kleurvlakken.”

De partij Karjakin – Aronian ging als volgt: 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Nf6 5. O-O Be7 6. d3 b5 7. Bb3 O-O 8. a4 b4 9. Nbd2 Bc5 10. h3 d6 11. c3 Rb8 12. Re1 Re8 13. a5 Ba7 14. Nf1 Ne7 15. Ng3 Ng6 16. d4 h6 17. Bc2 c5 18. dxe5 dxe5 19. Bd3 Be6 20. Bxa6 c4 21. Ra4 Qc7 22. cxb4 Bxf2+ 23. Kxf2 Qa7+ 24. Be3 Qxa6 25. Kg1 Red8 26. Qc1 Rd3 27. Rd1 Rb3 28. Qd2 Kh7 29. Kh2 Rb7 30. Qf2 Bd7 31. Ra2 R7xb4 32. Nh5 Bc8 33. Nxf6+ Qxf6 34. Kg1 Bb7 35. Nd2 Qxf2+

Het resultaat zoals dat door Hans Kleinsman werd omgezet ziet u in de illustratie. Zie ook www.litho-hanskleinsman.nl.

Lezers van Schaakmagazine laten zich graag inspireren door de schoonheid van het schaakspel. De fysieke schoonheid wel te verstaan. Lezer Willem Gijzen nam het fototoestel ter hand en verblijdde de redactie met deze fraaie opname.

Vaderlandse

Voor Boudewijn Boogaard was maandag 7 januari een bijzonder dag. Op die dag werd het erelid van DSC uit Delft door de gemeente Delft en de Delftse sportraad in het zonnetje gezet. Hij ontving uit handen van wethouder van Sport en Cultuur Raimond de Prez (midden) en de voorzitter van de Sportraad Jacques van den Berg de Delftse sportspeld.

Er was een goede aanleiding voor die onderscheiding, want Boudewijn Boogaard kon vieren dat hij 75-jarig lid is van de KNSB. Boudewijn Boogaard (86) werd op zijn elfde lid van een schaakvereniging in Rotterdam en sloot zich in 1953 aan bij DSC. Hij werd acht keer clubkampioen en is ook bestuurslid geweest.

Hoewel hij tegenwoordig geen competitie meer speelt liet hij zien het schaken nog niet verleerd te zijn. Direct na de feestelijkheden speelde hij twee partijen in de Delftse Grand Prix rapid. Hij won de eerste en speelde de tweede remise. (Foto Herman Zonderland).

geschiedenis: Prins Maurits verslaat de Spanjaarden bij IJzendijke

Op straat in Nederland vinden we veel standbeelden. Hieronder ook een aantal schaakstandbeelden, zoals bijvoorbeeld het standbeeld van Max Euwe op het Max-Euweplein in Amsterdam, Alice in Wonderland in Bunschoten, maar ook het standbeeld van Prins Maurits in IJzendijke in Zeeuws Vlaanderen.

Prins Maurits van Nassau, zoon van Willem van Oranje, was tijdens de tachtigjarige oorlog een bekwaam legeraanvoerder, bekend van onder meer de Slag bij Nieuwpoort. En in 1604 veroverde hij het door de Spaanse Hertog van Parma aangelegde fort Ysendijck in Zeeuws Vlaanderen.

Vierhonderd jaar later, in 2004, werd op de markt in IJzendijke het beeld van een schakende Prins Maurits onthuld. De Prins, zelf ook een schaakliefhebber, zittend op

een bankje achter een schaakbord, tegenover hem een bankje waarop de bezoeker achter de zwarte stukken kan plaatsnemen. Daarbij symboliseren de stukken op het bord het beslissende moment in de inname van IJzendijke in 1604: de toren en de koning van de tegenpartij staan schaak waardoor Maurits de torenIJzendijke - zal innemen. Dit was een belangrijk moment in de vaderlandse geschiedenis: het begin van de herovering van Zeeuws Vlaanderen op de Spanjaarden.

Deze en andere verhalen over nationale en internationale schaakstandbeelden zijn terug te vinden in de Schaakkoerier , het blad van de Motiefgroep Schaken, www.euwe.nl. (HA)

Fabiano Caruana raasde in 2012 als een komeet naar de wereldtop

“Ik heb evenveel kans op de wereldtitels als de andere toppers”

Nieuwkomer aan de schaaktop

Fabiano Caruana (20) is na zijn superjaar 2012 nog lang niet verzadigd. “Carlsen een klasse apart noemen, is echt overdreven. Ik kan me met hem en alle wereldtoppers meten en heb evenveel kansen op de wereldtitel als zij. Mijn grote schaakambitie is om ooit wereldkampioen te worden.”

Wanneer bent u als kind beginnen schaken?

Fabiano Caruana: “Ik heb het schaakspel rond mijn vijfde leren kennen. Ik speelde in New York op school schaak met andere kinderen. Schaken was toen gewoon een hobby, een spelletje voor me, het was niets serieus. Eigenlijk heb ik schaken tot mijn twaalfde nooit serieus genomen.

In New York speelde ik in de Marshall Chess Club, waar ook Bobby Fischer nog ooit heeft geschaakt. Dat is de belangrijkste schaakclub van Manhattan en behoorlijk beroemd. Daar speelde ik vooral rapid games en snelschaak, maar dat was altijd puur voor de lol, niks professioneels.”

Maar u heeft als kind toch al toernooien gespeeld?

“Natuurlijk speelde ik toen al veel toernooien, maar dat was niet op een professioneel niveau.”

Maar uw talent moet toen toch al zijn opgevallen?

“Nee, eigenlijk niet. I did achieve some decent results. Ik haalde als kind zeker enkele behoorlijke resultaten, maar stel je er niet te veel van voor. Zo rond mijn twaalfde had ik een rating van 2250 elo, iets van die orde. Toen was ik een Fide-Master (FM).”

Heeft u aan jeugd­WK’s meegedaan?

“Ja. Ik heb vanaf mijn achtste, negende jaar meegedaan aan jeugd-WK’s en PanAmerikaanse kampioenschappen. Meestal haalde ik in dat soort toernooien een derde of vierde plaats. Wellicht was mijn beste resultaat die bronzen medaille die ik ooit behaalde op een jeugd-WK.”

Op uw twaalfde verliet u met uw vader en moeder New York om naar Europa te verhuizen. Waarom?

“Heel eenvoudig: in de Verenigde Staten wordt schaken niet zo serieus genomen als in Europa. De meeste professionele schaakspelers hebben zich niet voor niets in Europa gevestigd. In Europa worden de belangrijkste toernooien gespeeld.”

Was dat een makkelijke beslissing voor uw ouders? Hebben ze er veel voor moeten opofferen?

“Dat viel nogal mee. Mijn vader is actief in real estate, de vastgoedsector. Hij heeft een aantal eigendommen in New York en Florida. Hij kan heel wat zaken afhandelen via e-mail of internet. Hij moest dus niet zijn baan opgeven of zo.”

Italiaan of Amerikaan?

Wie zijn uw belangrijkste schaaktrainers geweest?

“In mijn VS-periode was er Bruce Pandolfini, zeer bekend als schaaktrainer van jonge kinderen. Later heb ik ook veel getraind met grootmeester Miron Sher, die naar mijn huis in New York kwam om me te trainen.

Toen ik in Spanje woonde, werkte ik in Madrid met Boris Zlotnik in zijn woning. Hij is een zeer bekende en zeer goede schaaktrainer. Hij is een Internationaal Meester.

Toen ik van Spanje naar het Hongaarse Boedapest verhuisde – ik was toen 14, 15 jaar oud – heb ik met de bekende grootmeester Alexander Chernin gewerkt. Ik ben toen vooral vanuit schaakmotieven naar Hongarije verhuisd. In Hongarije wonen immers veel heel sterke schakers met wie ik kon samenwerken. En Chernin is een zeer bekende en zeer goede schaaktrainer.

En na Boedapest trok ik naar Lugano in Zwitserland, waar ik nu nog woon.”

U heeft het record gebroken van Nakamura als jongste grootmeester van de VS (14 jaar, 11 maanden en 20 dagen).

“Zeker. Dat was in 2007.”

Nakamura werpt zich in interviews op als de schaakerfgenaam van Bobby Fischer. Is hij dat inderdaad, of bent u dat eerder?

“Dat weet ik zo niet. Fischer heeft zeker wel een rol gespeeld in mijn schaakopleiding. Ik heb Fischers partijen enkele jaren geleden bestudeerd.

En Fischer is natuurlijk een van de grootste spelers ooit, maar ik probeer niet om hem na te volgen.”

Nakamura wil wél in Fischers voetsporen treden.

“Ja, dat is begrijpelijk. Het is op zichzelf al een grote prestatie als je in het schaken zou bereiken wat Fischer in zijn carrière heeft gerealiseerd.”

Maar misschien heeft Nakamura een probleem. In 2012 presteerde u immers sterker dan hem.

“Mmm, daar ben ik niet zo zeker van. Aan de wereldtop zijn er veel spelers van vergelijkbare sterkte. Misschien heb ik recent wel meer overtuigende resultaten behaald dan Nakamura. Maar in het algemeen ontlopen we elkaar niet veel in speelsterkte. Het ligt allemaal dicht bijeen.”

U heeft twee nationaliteiten: de Amerikaanse en de Italiaanse. Voelt u zich het meest Amerikaan of Italiaan?

“Ik voel me een beetje beide, Italiaan en Amerikaan. Ik ben geboren in de Verenigde Staten, mijn moedertaal is het Engels. Maar tegelijk beschouw ik me zelf ook Italiaan. En ik spreek ook Italiaans, al is mijn kennis van het Italiaans minder goed dan die van het Engels.”

Zult u ooit een nationaliteit moeten kiezen?

“Nee, ik kan wettelijk beide nationaliteiten behouden. Maar voor het schaken heb ik mijn keuze al gemaakt. Op de Olympiade ben ik uitgekomen voor Italië. De Italiaanse schaakbond is mijn schaakbond, ik vertegenwoordig dus Italië op landentoernooien. Maar qua paspoort hoef ik niet te kiezen tussen Amerikaan en Italiaan.”

U deed al enkele keren mee aan het Italiaans kampioenschap, maar nooit aan het Amerikaans.

“Ik heb vier, vijf keer meegedaan aan het Italiaans kampioenschap. Ik denk dat ik al

die kampioenschappen heb gewonnen, op één uitzondering na.

Aan het Amerikaanse kampioenschap heb ik nog nooit deelgenomen. Het zou zeker interessant zijn om daaraan een keer mee te doen. Ik heb voor het volgende Amerikaanse kampioenschap trouwens een uitnodiging gekregen en heb ook overwogen om eraan deel te nemen, maar om praktische redenen is dat dit jaar niet mogelijk.”

Carlsen

Wat vond u van de partij tegen Carlsen in de eerste ronde?

“Ik ben blij dat ik na de opening in een ongeveer gelijke stelling belandde. Als ik echt kansen had gehad, zou ik zeker hebben geprobeerd om te winnen. Maar het is zeer moeilijk om van Carlsen te winnen. Hij speelt zeer solide en zeer accuraat. Dat de partij uitmondde in een remise, was dus niet onlogisch. In deze partij stond ik ook nooit beter dan hem, ik stond de hele tijd een beetje slechter. Ik heb nooit, op geen enkel moment, op meer gehoopt dan een remise.”

Was u verbaasd dat hij het op het einde niet langer bleef proberen?

“Nee, het is typisch voor Carlsen om zo een rustige variant te spelen en een solide stelling uit te bouwen. Dikwijls slaagt hij er immers in om dergelijke partijen te winnen.”

Wie is momenteel uw schaaktrainer?

“Op het ogenblik werk ik regelmatig met Vladimir Chuchelov, die u wel kent. Ik deed nu ook met hem mijn voorbereiding op het Tata Toernooi. Chuchelov is al mijn secondant geweest op toernooien, maar we werken ook samen daarbuiten. Dan hebben we sessies van enkele weken, meestal in zijn huis in de Belgische Ardennen. Ik werk nu al bijna drie jaar met hem samen en vind het een succesvolle samenwerking.”

Wat zijn uw sterkste en zwakste punten als schaakspeler?

“Ik tracht altijd gebalanceerd, evenwichtig schaak te spelen. Natuurlijk ben ik in sommige stellingen zwakker dan in andere, maar ik denk niet dat er één schaakaspect bestaat waarin ik opvallend zwak ben of één aspect waarin ik supersterk ben. Ik streef gewoon na om goed te spelen in elk type stelling. Ik probeer dus niet om een bepaald soort stellingen te vermijden. In het algemeen, als je tot de top van het schaken doorstoot, moet je proberen een universele schaker te zijn.”

U beschouwt zichzelf nu al als een universeel schaker?

“Daar ben ik niet zeker van. Misschien, misschien niet. Toch denk ik dat ik al minstens in staat ben om elk soort positie behoorlijk te spelen.”

In 2012 won u bijna 50 ratingpunten en klom u naar de vijfde plaats op de wereldranglijst. Is er een bijzondere reden voor die grote vooruitgang?

“Tja... Soms werk je een heel lange tijd hard aan je schaak, en merk je daarvan niets in je toernooiresultaten. En soms maak je, op een gegeven moment, een enorme ratingsprong en heb je eigenlijk totaal geen idee wat daar dan wel de reden van mag zijn, waarom dat nu ineens gebeurt. Maar in elk geval heb ik de afgelopen tijd veel op mijn schaak getraind. Dat ik op een bepaald moment die sprong voorwaarts zou maken qua rating, dat die schaaktraining vroeg of laat vruchten zou afwerpen, is dan niet meer dan een natuurlijke ontwikkeling.”

Zelfs Carlsen beschouwt u nu als ‘one of the big boys’. Hij lijkt zelfs een beetje bang van u.

“Ik betwijfel of Carlsen echt bang is voor me. Ik heb vorig jaar al een flinke ratingsprong gemaakt, maar natuurlijk zal ik er alles aan doen om mijn rating verder te verhogen en om goed te presteren in de volgende WK-cyclus. Ik wil het goed doen in de volgende Grand Prix en de volgende WK-kandidatentoernooien.”

Maar in maart behoort u nog niet bij de acht spelers die in een toernooi zullen uitmaken wie wereldkampioen Anand mag uitdagen.

“In 2013 zal het nog niet gebeuren voor me. Ik zal nog een beetje geduld moeten oefenen, wellicht zelfs enkele jaren.”

En kan de kloof van 50, 60 eloratingpunten tussen Carlsen en de rest nog worden gedicht?

“Ja, natuurlijk is dat mogelijk. Of ik dat zelf zal kunnen, weet ik niet. Het is wel mijn grote ambitie. Ik probeer altijd mijn schaakniveau te verhogen, maar je weet nooit wat er zal gebeuren in de toekomst.”

Maar op dit moment is Carlsen een klasse apart en komt er niemand in zijn buurt?

“Nee, dat is echt overdreven. Zo mag je het volgens mij niet zien. De laatste tijd boekt hij overduidelijk de beste toernooiresultaten van alle spelers. Maar er zijn andere spelers die qua talent heel weinig voor Carlsen moeten onderdoen.”

Zoals Caruana.

“Misschien. Misschien ook ik, maar zeker alle topspelers zoals Levon, Vishy... Zij staan qua speelsterkte uiterst dicht bij Carlsen.”

Ondanks die enorme ratingkloof met Carlsen?

“Ja, dat is een heel grote kloof. Maar niets zegt dat dat zo hoeft te blijven. Het verschil in speelsterkte tussen Carlsen en de andere toppers is echt niet zo groot als de ratings nu doen lijken. Toegegeven, op het ogenblik wint Carlsen alle toernooien waaraan hij meedoet. En verdient hij volledig zijn hoge rating. Maar er zijn zeker andere spelers die met hem kunnen wedijveren.”

Wat is jullie onderlinge score?

“In klassiek schaak won ik één partij van hem en heb ik er twee van hem verloren. En ik heb, denk ik, drie of vier keer remise gespeeld tegen Carlsen. En in blitzpartijen doe ik tegen hem wat ik kan, maar ik ben geen echte blitzer. Ik heb niet veel ervaring met snelschaak.”

Schaakambities

Wat zijn op termijn uw grootste schaakambities?

“Wel ja, mijn uiteindelijke doel is om wereld-

kampioen schaken te worden. Op het ogenblik is dat nog ver weg voor me: er zijn aan de top heel wat spelers van ongeveer mijn sterkte en misschien zelfs sterker. Maar ik kan me met elk van hen meten en ik heb evenveel kansen op de wereldtitel als zij. Ik heb zeker mijn kansen in de komende Grand Prix en later eventueel het Kandidatentoernooi.”

En nummer één van de wereld worden?

“Niet zo belangrijk. Voor mij is de wereldtitel veel belangrijker dan de eerste plaats op de wereldranglijst. Wat is de waarde van de rating nog nu de ratings van de spelers dagelijks veranderen? Al wil ik wel een zo hoog mogelijke rating bereiken. Ik heb echt geen idee waar op dat vlak mijn limieten liggen.”

Gisteren vernam u na de openingsceremonie dat uw moeder plots ziek in het hospitaal was opgenomen. Kan dat uw schaken in Wijk aan Zee beïnvloeden?

“Ja, gisteravond gebeurde er van alles. Ik was even van slag nadat ik had vernomen dat mijn moeder zeer ziek was geworden. Ik hoop wel dat dat mijn toernooi niet zal beïnvloeden. Ik ben blij dat ik het vandaag van me heb kunnen afzetten en dat ik erin

ben geslaagd om tegen Carlsen een solide partij te spelen. En nu is mijn moeder oké. Ik zal het toernooi dus kunnen uitspelen, denk ik.”

(Dit interview werd afgenomen in de eerste ronde van Tata. Caruana - in 2012 in Tata nog gedeeld tweede met onder meer Carlsen - zou een teleurstellend toernooi spelen: hij finishte twaalfde met 5 uit 13 en verloor in een klap 25 ratingpunten. Tijdens de derde ronde werd Caruana’s moeder in de intensive care van het ziekenhuis opgenomen. Volgens zijn coach Chuchelov worstelde Caruana ook bijna het hele toernooi met griep. Naar de buitenwereld toe had Caruana het daar nooit over, wellicht omdat hij geen excuses wilde inroepen voor zijn mindere presteren.)

Uitslagen

Tata­toernooi

Grootmeestergroep A

1. Carlsen 10

2. Aronian 8½

3. Anand, Karjakin 8

5. Leko 7½

6. Nakamura 7

7. Harakrishna 6½

8. Giri, Wang, Van Wely 6

11. Hou 5½

12. Caruana 5

13. L’Ami 4

14. Sokolov 3

Grootmeestergroep B

1. Naiditsch, Rapport 9

3. Smeets, Movsesian 8½

5. Dubov 7½

6. Edouard, Timman 7

8. Tiviakov 6½

9. Turov 6

10. Van Kampen 5½

11. Grandelius, Nikolic 4½

13. Ipatov 4

14. Ernst 3½

Grootmeestergroep C

1. Brunello 11

2. Peralta 10½

3. Swinkels 8½

4. Mekhitarian 8

5. Kovchan 7½

6. Burg, Klein 7

8. Gretarsson 6½

9. Bitensky, Romanishin 5½

11. Admiraal 4½

12. Goryachkina 3½

13. Van der Werf, Schut 3

Cor van Wijgerden ontvangt Euwe­ring

“De nieuwe drager van de Euwering is echt internationaal bekend. Je hebt de uitdrukking: wereldberoemd in Nederland. Maar deze drager is echt wereldberoemd.”

Bij het overdragen van de Euwe-ring aan zijn opvolger liet grootmeester Genna Sosonko er geen twijfel over bestaan. Cor van Wijgerden, de nieuwe drager, is een van de weinige Nederlandse schakers die internationaal faam hebben opgebouwd. Misschien nog niet eens door zijn naam, maar zeker door het product dat hij heeft ontwikkeld: de Stappenmethode.

De Max Euwe-ring werd in 1977 door de toenmalige sponsor de Nederlandse Gasunie in het leven geroepen bij de afsluiting van het Euwe-jaar 1976. Met de ring sprak de Gasunie waardering uit voor het vele werk dat Euwe had gedaan voor het stimuleren van het schaken in het algemeen en het jeugdschaak in het bijzonder. De ring wordt geen persoonlijk eigendom van de drager, maar is een symbool van waardering. De drager geeft deze na een aantal jaren door aan een opvolger.

Intussen heeft Gasunie zich als sponsor volledig uit het schaken teruggetrokken. Groningen wilde de uitreiking echter graag behouden. Daarom vond de uitreiking van de ring plaats tijdens de opening van het Schaakfestival Groningen, dat een jubileum te vieren had. Dit jaar werd er voor het vijftigste achtereenvolgende jaar tijdens de kerstdagen in Groningen geschaakt.

Internationaal succes

Cor van Wijgerden ontwikkelde vanaf 1985 op verzoek van de KNSB een trainingsmethode voor de jeugd. Aanvankelijk werkte hij samen met schaaktrainer en didacticus Rob Brunia. Na een aantal jaar ging hij alleen door. Brunia had het te druk met andere bezigheden en de KNSB durfde het financiële avontuur niet aan.

De opleiding kreeg de naam Stappenmethode en breidde zich gestaag uit. Sinds jaar en dag verschijnen er met grote regelmaat aanvullingen en nieuwe

uitgaven. Ook internationaal is de methode aangeslagen en de Stappenmethode is zonder twijfel internationaal de meest gebruikte opleidingsmethode. De methode is vertaald in het Engels, Duits, Frans en Turks. Aan vertalingen in het Grieks en Deens wordt gewerkt.

Van Wijgerden: “De laatste vijf jaar werk ik vaker in Duitsland dan in Nederland. Mijn methode is intussen ook verkocht aan Thailand, Singapore en Vietnam.”

We zouden het bijna vergeten, maar Van Wijgerden was in de jaren zeventig en tachtig ook een sterk schaker. Hij behaalde de titel internationaal meester en was in 1982 dicht bij een grootmeesterresultaat. In dezelfde tijd begon hij met het trainen van de jeugd. Hij was ruim tien jaar bondscoach van de KNSB en ook was hij docent van de Max Euwe Academie. Hij trainde onder andere John van der Wiel, Jan Smeets, Loek van Wely, Jeroen Piket, Daniel Stellwagen en Erwin l’Ami. De laatste gaat hem binnenkort helpen bij het ontwikkelen van trainingsmateriaal voor de hogere niveaus.

Aandacht voor trainers

Bij het aanvaarden van de ring liet

Van Wijgerden zijn licht schijnen over de toekomst van het schaken.

“Als het schaken wil voortbestaan moet er meer aandacht worden besteed aan trainers. Ouderen komen niet naar de club. Als de schaakwereld wil overleven heb je jeugdspelers en goede trainers nodig. Er moeten goede schaakleraren zijn. Op de school vindt een kind een vak leuk als hij een goede leraar heeft. Als je een kind leert dat hij binnen een jaar geen stukken meer weggeeft, dan is de kans vijftig procent dat hij blijft schaken.”

En hij pleitte uiteraard voor goede lesmethodes. Geen schaakleerboeken met ondertitels als ‘voor beginners en gevorderden’. “Dat is onzin. Je leert in de muziek ook niet in dezelfde les Vader Jakob en Chopin spelen.”

De dragers van de Max Euwe ring waren tot nu toe Max Euwe (1977), Hans Bouwmeester (1983), Jan Timman (1991), Hans Böhm (1996), Hans Ree (2001) en Genna Sosonko (2007).

Zie ook www.stappenmethode.nl, www.schaakstadgroningen.nl en www.maxeuwe.nl.

Genna Sosonko schuift de Euwe-ring om de vinger van Cor van Wijgerden (l). Foto Bart Beijer.

”We moeten slim zijn want veel geld zie ik voorlopig

niet komen”

Sinds juni 2012 maakt Dharma Tjiam (43) deel uit van het bestuur van de KNSB. Hij houdt zich bezig met het jeugdschaak en de kaderontwikkeling. Wat zijn de problemen waar de schaakwereld zich voor geplaatst ziet in deze periode van bezuinigingen? En wat is de rol van het bureau en het bestuur van de KNSB in deze situatie?

Wat heb jij met jeugdschaak?

Dharma Tjiam: “Ik heb een rijk verleden met de jeugd. Als jeugdspeler was ik behoorlijk goed en ik ben bij SMB, de OSBO en de KNSB al vrij jong betrokken geraakt bij het geven van trainingen.

Ook organisatorisch ben ik actief geweest. Ik was onder andere toernooidirecteur van het NK jeugd en heb ook het NK schoolschaak helpen organiseren, in beide gevallen toen de toernooien in Nijmegen werden gespeeld. Ik ben ook als coach met Nederlandse jeugdspelers mee geweest, onder andere als begeleider van Robin van Kampen.”

Hoe word je bestuurslid?

“Ik ben benaderd door penningmeester Michiel Bosman. Ik vond het een leuke vraag en het lokte enorm, maar ik heb wel getwijfeld, want ik ben met goede vrienden een jeugdschaakclub begonnen in de wijk Leidsche Rijn in Utrecht. Dat kost ook tijd. Zou dat wel samengaan? Ook heb ik gesprekken gevoerd met de mensen van het bondsbureau met wie ik in mijn functie te maken zou krijgen. Delen zij de richting waar ik voor voel, kun je persoonlijk en beleidsmatig met hen door een deur? Toen het antwoord positief was heb ik ja gezegd.”

Een nieuw bestuurslid, betekent dat een koerswijziging?

“Ik ga niet alles omgooien, maar ik wil wel accenten veranderen. Ik heb mij

georiënteerd wat er speelt en geconstateerd dat er veel ideeën en plannen zijn, maar dat een achterliggende visie nog ontbrak, Bovendien vond ik dat talentontwikkeling en jeugd- en schoolschaak teveel op zichzelf stonden, terwijl ze toch veel met elkaar te maken hebben.

Een gedeelde basis van beide is dat je vroeg moet beginnen. Dat betekent dat je je meer moet richten op iets jongere kinderen dan tot nu toe de gewoonte was. Schoolschaak begint nu nog te vaak in groep 7 of 8, dat zou jonger moeten. Willen we dat kinderen schaken als hobby hebben dan moet je ze rond acht, negen jaar aan het schaken hebben. Vandaar het schoolschaakplan dat we hebben gelanceerd (zie elders in dit nummer, red.). Die wijziging heeft ook invloed op de kaderopleidingen. Lesgeven aan kinderen van zes of zeven jaar is iets anders dan lesgeven aan oudere kinderen. We willen daarvoor meer trainers opleiden op maat en de trainerscursus wordt aangepast.”

Wij zij denken

Wat is daarbij de rol van het bureau in Haarlem en het bestuur?

“Ik merk dat er een soort wij zij denken lijkt te zijn. Dat zie je bij de schakers, een deel van de regionale bonden, en helaas soms ook bij het bestuur en het bondsbureau. Hoe dat is ontstaan is niet belangrijk, daarmee bezig zijn is contraproductief. Het bestuur is er vooral voor de algemene lijn, dit willen we met de schaakwereld en we willen graag dat die visie gedeeld wordt. Maar het moet in het land gebeuren. Er is nog steeds heel veel enthousiasme in het land. Dat moet je vanuit Haarlem koesteren, waarderen en ondersteunen. We moeten ons niet teveel willen bemoeien met alle mooie initiatieven. Je wilt dat er georganiseerd geschaakt wordt, geef de mensen dan de ruimte en de mogelijkheid om dat in de praktijk te brengen.

En geef ze de informatie die nodig is. Die moet beter ontsloten worden. De jeugdschaakwebsite waarover al zo lang gesproken wordt moet er komen. Daar moeten de goede voorbeelden op komen, daarin moet de KNSB een rol spelen. Je

moet als bond enthousiasmeren en ondersteuning bieden.

Het is goed als we meer waardering uitspreken voor alles wat er gebeurt. Er zijn verschillende clubs die het al jaren goed doen. Maar ik vind het juist leuk dat andere clubs opkomen, zoals Landau in Axel, Ada '04 in Ouderkerk aan de Amstel en de Paardensprong in Groningen. Daar wordt goed werk gedaan voor het jeugdschaak. En ook het plan van Jop Delemarre om zelf trainers op te leiden vind ik een goed initiatief.

Ook moeten we het lijntje met Cor van Wijgerden openhouden. Ik vind het meer dan verdiend dat Cor de Euwe-ring heeft gekregen.

In het algemeen vind ik dat we als bond niet bang moeten zijn voor kritiek, daar moeten we open voor staan. Daar moeten we vanuit het bestuur en het bureau aan werken.”

Dharma Tjiam reikte de prijzen uit bij het Nederlands teamkampioenschap voor de E-jeugd. (foto Frans Peeters).

In december was er in de bondsraad verschil van mening over het aanmelden van leden. Hoe sta jij daar tegenover?

“Het aanmelden van jeugdleden bij de bond is voor velen een heikel punt. Als lid van de KNSB kan je in veel meer toernooien meespelen. Het jeugdlidmaatschap geeft in de eerste jaren gratis toegang tot de Chess Tutor en Play Chess. Als je daar apart voor zou moeten betalen ben je al bijna evenveel kwijt als de contributie voor het jeugdlidmaatschap.

Je moet vooral vanuit het perspectief van de kinderen willen dat ze lid zijn van de bond. Het is vooral goed voor hen. Op de langere termijn heeft de jeugd daar meer aan omdat ze breder met de schaakwereld verbonden zijn. Als lid van de KNSB kun je aan meer toernooien meedoen Je ontmoet meer andere kinderen; dat is ook leuker. De

schaakwereld in het algemeen en schaakverenigingen in het bijzonder profiteren daar ook van, want de kans is groter dat ze blijven schaken.”

Zwaar getroffen

De talentontwikkeling is zwaar getroffen door het nieuwe beleid van NOC*NSF, waarbij het geld vooral naar de talentontwikkeling van de Olympische sporten gaat.

“Door het wegvallen van de NOC*NSF subsidie krijgt de talentontwikkeling inderdaad een klap. Dat heeft invloed op de uitzendingen. Het zal de ouders meer gaan kosten. Maar we moeten niet de fout gaan maken dat we in het reglement uitzendingen gaan blokkeren, omdat we denken dat de ouders toch wel niet zullen willen betalen. We moeten niet voor de

ouders gaan beslissen want misschien zeggen ze wel dat ze best een grotere bijdrage willen betalen. Dit idee moet nog verder uitgewerkt worden.

Ik ben wel geschrokken van de bedragen die in de talentontwikkeling omgaan. Kunnen we creatiever met dat geld omgaan, bijvoorbeeld door constructies als in Roosendaal en Groningen? Zij boden bij het toernooi onderdak voor de talenten aan op voorwaarde dat er een coach bij is.

Het plan Go for grandmaster in België is ook een goed voorbeeld. En we kunnen uitwisselen met België en Noord Rijnland Westfalen tegen lage kosten. We kunnen onze talenten nu te weinig bieden, ze hebben tegenstand nodig. We moeten slim zijn want veel geld zie ik voorlopig niet komen.”

Extra Bondsraad eensgezind over begroting en aanmelden leden

Op zaterdag 9 februari vond een extra vergadering van de Bondsraad plaats. Die was nodig omdat tijdens de vorige vergadering door late besluitvorming door NOC*NSF omtrent subsidies nog geen begroting kon worden vastgesteld en omdat tijdens een stemming bij het onderwerp aanmelden leden de stemmen staakten. Was er in december nog sprake van grote verdeeldheid, tijdens de vergadering van 9 februari was daar weinig sprake van. Hoewel beide onderwerpen gevoelig liggen en er uitgebreid en pittig gediscussieerd werd, werden uiteindelijk de besluiten vrijwel unaniem genomen.

Forse bezuinigingen

De begroting voor 2013 werd conform het bestuursvoorstel aanvaard. Deze begroting wordt gekenmerkt door forse bezuinigingen op topschaak en talentontwikkeling en een contributieverhoging per 1 oktober 2013. De KNSB heeft door het wegvallen van subsidies noodgedwongen geen bondscoach meer en de inzet van de talentcoach is meer dan gehalveerd. Ook voor uitzendingen naar landenwedstrijden en individuele Europese kampioenschappen en wereldkampioenschappen is zowel bij de senioren als bij de jeugd veel minder geld beschikbaar. Het aantal FTE’s op het bondsbureau daalt van 9,2 naar 7,0.

Wel overeind gebleven zijn de inspanningen die de KNSB op het gebied van leden-

werving doet. Die betreffen het ondersteunen van verenigingen bij ledenwerving en ledenbehoud, en initiatieven op het gebied van schoolschaak zoals internetschaak. Het schoolschaakplan waarover elders in Schaakmagazine geschreven wordt, is daarbij een belangrijk speerpunt.

Aanmelden leden Het onderwerp aanmelden leden leidde opnieuw tot veel discussie, maar uiteindelijk kwam er een breed gedragen besluit. Zo is besloten dat het fenomeen ‘zwarte leden’ bij verenigingen zal worden aangepakt. Ook zullen regionale bonden en KNSB zich inspannen om bij toernooien zoveel mogelijk schakers onder de vlag van het georganiseerde schaken in Nederland te brengen.

Dat betekent onder andere dat bij toernooien die voor de rating meetellen, voor alle deelnemers minimaal een ratinglidmaatschap vereist is. Voor overige toernooien is uitgesproken dat er een grens moet zijn aan het aantal malen dat men mee kan doen zonder lidmaatschap. Dit zal nader worden uitgewerkt.

De uitdagingen die de schaakwereld heeft betreffen niet alleen teruglopende subsidies. Tijdens de Bondsraad stelde de HSB de vraag of de wijze waarop het schaken in Nederland georganiseerd is, nog wel geheel van deze tijd is. Voor het openen van een discussie daarover vond de HSB steun bij de vergadering en het bestuur.

De volgende vergadering van de Bondsraad is op zaterdag 15 juni 2013. (MvdW)

Springen maar

In hun boekenserie over de stukken van het schaakbord zijn Hans Böhm en Yochanan Afek beland bij de kleurrijkste van allemaal, het paard. Het is volgens de auteurs ook het enige stuk dat in de ontwikkeling van het schaakspel nooit een verandering heeft ondergaan. En waarom zou het ook? Met zijn dansante loop één schuin één recht is het paard een aangename afwijking van het soms wat starre rechttoe rechtaan van de andere stukken.

In zestig, waarom eigenlijk niet vierenzestig, hoofdstukken van vier opgaven tasten de auteurs de mogelijkheden van het paard af. Met voorbeelden uit studies, problemen en de dagelijkse praktijk. We kiezen uit de overdaad drie karakteristieke stellingen, die een goed voorbeeld geven van het boek.

Om te beginnen een typisch paardoffer. Natuurlijk kunnen ook andere stukken zichzelf op een dergelijke wijze en prise zetten, maar kenmerkend voor het paard is dat het gepaard gaat met schaak.

volgens de auteurs gaf wit op. Volgens uw redacteur is het mat.

Wie paard zegt, zegt stikmat. Dat thema vinden we terug in de volgende stelling uit Evans – Larsen, Dallas 1957.

Op het opleidingscentrum van Anky van Grunsven in Erp overhandigde schaakmeester Hans Böhm, mede namens co-auteur Yochanan Afek, het eerste exemplaar van het boek Wij presenteren … Het Paard. Veelvoudig kampioen Salinero kijkt toe. (Foto Ab Scheel)

Op het eerste gezicht denk je dat zwart problemen heeft over de d-lijn, maar Larsen had het vervolg natuurlijk al zien aankomen. 1. .. Tf1+!. Nu duikt na 2. Kxf1 Df5+ 3. Kg1 Dc5+ 4. Kh1 Pf2+ het bekende stikmat op f2 op. Dus 2. Txf1 Dc5+. In plaats van het materialistische 2. .. Dxd3 dat natuurlijk ook wint. Na het schaakje gaf wit op. Na 3. Kh1 Pf2+ kan hij kiezen uit mat op de onderste rij na 4. Txf2 Dc1+ en inderdaad het stikmat na 4. Kg1 Ph3+ 5. Kh1 Dg1+ 6. Txg1 Pf2.

Tot slot de paardpromotie, altijd leuk om te zien. De studie is van M. Zinar en S. Didukh. We beperken ons tot de hoofdvariant.

maar een mogelijkheid: 1. d8P Txd8 2. exd8P Txd8 3. cxd8P Pc6. Valt de dekking van b7 aan, dus 4. e7 Pxd8 5. exd8P Kg3 6. e6 Lxb6. Opnieuw staat de dekking van b7 onder druk. 7. e7 Lxd8 8. exd8P. En nu gaat zwart spelen op zetdwang. 8. .. Kh3 9. d7 Kg3 10. Pc6 Lxb7 11. d8P La8. Terug in zijn hok. Een omtrekkende beweging via 11. .. La6 12. Pe6 Lf1 13. Pf4 helpt ook niet. 12. Pb7 Lxb7 en wit staat pat. De zes paardpromoties hebben zin gehad.

Het boek nodig uit om zelf naar oplossingen op zoek te gaan en is daar heel geschikt voor. De opgaven staan links, de antwoorden rechts daarnaast. Met een meegeleverd zwart schutblad kunt u die antwoorden bedekken om uw neiging tot spieken te bedwingen.

Lezingen

In de partij Bogoljubov – Aljechin, WK-match 1929, speelde zwart 1. .. Pg3+. Die moet wel genomen worden, want 2. Kg1 Lg4 verliest direct. 2. hxg3 hxg3+. Nu is de h-lijn open en daar ging het om. 3. Ph3. Of het eveneens kansloze 3. Kg1 gxf2+ en zwart wint. 3. .. Lxh3+ 4. gxh3 Txh3+ 5. Kg2 Th2 en

Wit zit in een penibele situatie, want er dreigt mat door Lxb7. Hoe redt hij zich? Er is

Hans Böhm en Yochanan Afek geven avondvullende interactieve lezingen waarbij de serie Wij presenteren het uitgangspunt vormt. Tot nu toe zijn delen verschenen over de pion, de toren en het paard. De kosten van een lezing bedragen € 200,-. Op de lezing worden de boeken met korting aangeboden.

Hans Böhm, Yochanan Afek: Wij presenteren Het Paard. Tirion Sport. Prijs € 22.95, paperback, 144 blz. ISBN 978 90 4391 5397.

Vegtlust wint ledenwervingsprijs

Schaakvereniging Vegtlust uit Maarssen heeft de ledenwervingsprijs 2012 gewonnen. De vereniging kreeg er in 2012 55 leden bij, terwijl er 24 vertrokken, een nettowinst van 31. De vereniging behaalde dit resultaat door actief aan de slag te gaan. Voor volwassen waren er beginnerscursussen, voor de jeugd waren er onder andere scholentoernooien en meisjesdagen. Vegtlust nam contact op met alle basisscholen in de omgeving en dat betaalde zich uit. Aan het eind van 2012 telde Vegtlust 86 leden, 20 senioren en 66 jeugdspelers.

De SpeelZ schoolschaakprijs ging naar HMC uit Den Bosch. Via dit schoolschaakproject

Kadercursussen

werden 230 SpeelZ-leden aangemeld. Er waren in Den Bosch maar liefst 22 lesgroepen.

De internetschaakprijs was voor De Pion uit Roosendaal. Van de clubleden zijn er intussen 64 lid van het KNSB internetschaak. Op 29 november 2012 werd door De Pion ook het record aantal deelnemers van een Slim. nl Schaakchallenge verbroken. Er waren 200 deelnemers en eenzelfde aantal internetschaakleden.

Daarnaast is De Pion zelf heel actief op Playchess met toernooien en sinds kort ook Internetschaaktrainingen.

Hieronder treft u een overzicht aan van de kadercursussen van de KNSB die vanaf maart van start gaan.

Datum Omschrijving Plaats

8 maart Schaaktrainer 1

Utrecht, Leidsche Rijn

21 maart Scheidsrechter C, examen Utrecht

Maart Schaaktrainer 1 Hardenberg

Maart Schaaktrainer 2 Hoogland (Amersfoort)

13 april Schaaktrainer 2

27 april – 5mei Schaaktrainer 1

Groningen (zaterdagen)

Sneek, tijdens NK Jeugd

April Scheidsrechter A Omgeving Den Bosch

September Schaaktrainer 1 Apeldoorn

Oktober Schaaktrainer 3 Utrecht

Nadere informatie over de kadercursussen is te verkrijgen bij de opleidingsfunctionaris van de KNSB, sschiermeier@schaakbond.nl.

Aanbieding digitale klok DGT 2010 met grote korting

Met ingang van het seizoen 2013-2014 wordt in de KNSB competitie gespeeld met toegevoegde tijd (Fischer-tempo). Een aantal regionale bonden spelen al met Fischer-tempo en een aantal overwegen dit te gaan doen. Voor dit speeltempo is een digitale klok nodig. Daarom is een speciaal aanbod ontwikkeld.

Aanbod

Schaak en Go winkel Het Paard biedt met korting de DGT 2010-SG aan: http://www.schaakcomputer-winkel.nl/

dgt-dgt-2010sg-p-1486.html. Verenigingen kunnen in een veelvoud van 10 klokken inschrijven op dit aanbod. Indien er in totaal minimaal 200 DGT 2010-SG besteld worden gaat het aanbod door. De prijs voor deze klok is € 41,14 (€ 34,- excl. BTW); dat is een korting van € 18,per klok.

Inschrijven

U kunt zich aanmelden voor deze aanbieding door voor 1 juni 2013 het aantal klokken (in een veelvoud van 10) door te

De KNSB is gestart met de ontwikkeling van de Online Ledenadministratie (OLA). Deze maand zullen alle verenigingen voor het eerst een vraag hierover krijgen. Via de regionale bonden zullen de gegevens worden opgevraagd van de functionaris binnen de vereniging die als eerste toegang zal krijgen tot OLA. Deze functionaris zal de functie van ledenadministrateur van de vereniging gaan vervullen vanaf april of mei 2013.

De taak van de ledenadministrateur wordt het online aanmelden en afmelden van de eigen leden en het bijhouden van hun contactgegevens. Het is belangrijk dat u als vereniging de gegevens tijdig doorgeeft, maar niet later dan 1 maart 2013, om vertraging te voorkomen. De opgegeven ledenadministrateur krijgt vanaf de uitroldatum van 8 april 2013 de beschikking over een eigen inlogcode die toegang geeft tot OLA. Hebt u vragen over dit proces of wilt u meer informatie, dan kunt u terecht bij het bondsbureau van de KNSB: bondsbureau@schaakbond.nl of 023-5254025.

geven aan het bondsbureau van de KNSB. Indien er meer dan 200 klokken besteld zijn, worden de klokken uiterlijk in september 2013 afgeleverd op het door u opgegeven adres.

Hans Böhm reikte tijdens het Tata-toernooi de prijs uit aan Vegtlust.

Records – van Messi en Magnus

Niet alleen in de schaakwereld zorgde het ratingrecord van Magnus Carlsen begin december 2012 voor ophef. Het is altijd interessant als er ergens een record wordt verbroken, of het nu het doelpuntenrecord van Lionel Messi is of het Elo­record van Carlsen. Foto’s van en achtergrondverhalen over de jonge Noor verschenen daarom wereldwijd in diverse mainstream media.

Eén weekeinde, twee records

Aardig genoeg verbraken zowel Messi als Magnus in hetzelfde weekend van 8-9 december 2012 twee oude records. Messi scoorde doelpunt nummer 85 en 86 in 2012 en kraakte daarmee het record van ‘Bomber’ Gerd Müller, die in 1972 maar liefst 85 keer in een kalenderjaar scoorde. Carlsen won in december de Chess Classic in London en had op de januari ratinglijst van de wereldschaakbond 2861 punten op de teller staan. Het oude record stond op naam van Gary Kasparov, die in 1999 zijn hoogste Elo

van 2851 bereikte. Carlsen heeft overigens na zijn zege in Wijk aan Zee zijn voorsprong op nummer twee verder uit kunnen bouwen. Hij verdiende door zijn zege in het Tata toernooi 11 punten en staat volgens de live rating lijst, te vinden onder www.2700chess.com, inmiddels op 2872. In Wijk aan Zee evenaarde Carlsen met zijn score van 10 uit 13 de prestatie van Kasparov uit 1999. Dat record heeft de 22-jarige Noor dus nog niet gebroken.

Inflatie?

De 2700 site volgt nauwgezet de verrichtingen van alle spelers met een rating van 2700 of meer. Als we de toplijst nader bestuderen zien we dat er maar liefst 52 spelers op staan (stand eind januari 2013). Op de Elo-lijst van juli 1999 (met de high-score van Kasparov) staan tien spelers met een rating van 2700 of meer. En als we nog verder terug gaan en de lijst van januari 1993 bekijken, zien we slechts vier spelers die 2700+ op hun naam hebben staan. Kijk maar eens op http://tinyurl.com/rating93. Leuk om te zien dat de dinosauriërs Anand en Ivantsjoek toen al zo’n hoge Elo hadden.

Ongeacht de geweldige prestaties van Carlsen valt dan snel de term ‘ratinginflatie’.

De gemiddelde rating van de top honderd in het jaar 2000 was 2644, in juli 2012 was dat 2703. Schaakmagazine medewerker Johan Hut schreef op www.schaaksite.nl: “door de hele top honderd heeft iedereen nu gemiddeld 62 Elo-punten meer dan in 1999 en gemiddeld 2,4% meer.” De rating van Kasparov zou dan uitkomen op 2919, dat is 2851 + 2,4% . Dan heeft Carlsen dus nog een lange weg te gaan! Cijfers, tabellen en de argumentatie van Hut vindt u hier: http:// tinyurl.com/hutrating. Op de blog ‘schakenbrabo’ vindt u nog veel meer tabellen en cijfers, de conclusie is echter een andere: http://tinyurl.com/elobrabo. Interessant leesvoer!

Overigens had Bobby Fischer in 1972 125 punten voorsprong op Boris Spasski op de in 1970 ingevoerde Elo lijst, een prestatie die Kasparov “veel hoger aanslaat dan het Elo-record van Carlsen”. Het interview is na te lezen op ChessVibes: http://tinyurl.com/ elofischer. En wat denkt u? Is 2871 in 2013 meer waard dan 2851 in 1999? Of is de 2785 van Fischer in 1972 nog veel hoger in te schatten? Stuur eens een mail naar de auteur: ericvanreem@gmail.com met uw mening of tweet naar @chessurfer.

Hoogste reële rating aller tijden?

Jeugdkatern Schaakmagazine

In deze Voorloper:

Andrew Mensing

geniet van een mooie combinatie

Partijen van Andrew Promoveren met paardenkracht

Jong bezoek bij Tata toernooi

Hij is twaalf jaar. Dit najaar werd hij Nederlands snelschaakkampioen bij de C. In 2011 won hij het NK rapid in Eindhoven. Met Hemelvaart werd hij derde bij het NK­D in Rijswijk. En in december 2012 won hij het Pathena toernooi. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Andrew Mensing.

Piet Peelen

Andrew Mensing geniet van een mooie combinatie

Schaken leerde hij van zijn broer Adrian. Terwijl Adrian het schaken leerde via internet. Dat liet hij Andrew ook zien. Na een paar jaar werd er vanuit de schaakvereniging Sliedrecht een schoolschaaktoernooi uitgeschreven waar Andrew aan mee wilde doen. Plots kwam Andrew een uur te laat uit school. Had hij straf? “Nee, ik bleef schaken en dat was leuk!” Meester Roland zorgde daarvoor. “Wel keek ik gek op toen mijn tegenstander rokeerde. Dat kende ik niet! Ook en passant slaan was nieuw.” “Ik eindigde niet heel hoog bij het toernooi, maar Adrian werd derde! Toen meldden we ons aan bij SV Sliedrecht!” Daar kregen ze les, via de stappenmethode. Ook speelden ze veel toernooien. Hun eerste toernooi was in Gouda. Het leukste toernooi vindt Andrew het J. de Kluyver toernooi. “Het is goed georganiseerd. En je krijgt een suikerspin!”

Super cool

Na pas een paar maanden lid te zijn speelde Andrew met het E-team de finale. “Dat was helemaal in Groningen. Super cool!”

Tabitha Snikkers vond dat Andrew talent had en kreeg zodoende via Naomi Snikkers een vrijplaats voor Andrew om mee te doen met het NK-E in Waalwijk. Vanaf dat moment heeft Naomi de gebroeders Mensing wekelijks getraind. “Dit seizoen deden we met het C-team mee aan de landelijke competitie. Tussen de partijen speelden we vooral blitz en bughouse. Met een wildcard werden we tweede van Nederland. De wethouder kwam speciaal naar de club om ons te huldigen!”

Het NK rapid in Eindhoven was spannend. “Mijn start was niet goed, maar ik won gelukkig toch mijn eerste partij. Daarna ging het beter. Echter in de laatste partij heb ik te snel gespeeld en

verloor al snel van Max. Gelukkig had ik op het eind de meeste weerstandpunten! Het meest trots ben ik op mijn derde plaats bij het NK-D in Rijswijk. Vooraf heb ik geoefend met mijn vader. Hij zette pionneneindspelen op en die moest ik dan uitspelen. Daar speelde ik best goed!”

Eindspelen

Op de club krijgt hij les van Robert van Rekom en Theo Dekker. “Dit jaar zijn we met eindspelen bezig, bijvoorbeeld toreneindspel.” Robert: “Andrew luistert goed. Hij weet altijd wat ik gezegd heb! Hij heeft een goed gevoel voor het eindspel.” Harold van Dijk geeft zijn stergroep eens per maand les. “Ik luister graag naar hem, want hij legt dingen goed uit.” Harold: “Andrew heeft leuke droge humor!” Wat vindt Andrew het leukste aan schaken? “Als ik een mooie combinatie heb gevonden. Daar geniet ik van!”

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

27 juni 2000

Sliedrecht

Willem de Zwijger College

Wiskunde

Schaken en tekenen

M’n broer

SV Sliedrecht

Weet ik niet

Schnitzel

Partijen van Andrew

Lucas van ForeestAndrew Mensing

HiQ Invest NK D Rijswijk

2012

1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. Pf3 0–0 6. Le2 c5 7. 0–0 cxd4 8. Pxd4

Dit is een stelling die in het Siciliaans hoort. Ik kende dit niet en probeerde een beetje op mijn gevoel af te gaan.

8. .. Pc6 9. Le3 Pxd4 10. Lxd4 b6 11. f3 Le6 12. Pd5 Hier wilde ik wel afruilen want mijn doel was minstens een remise. Het was wel ten koste van mijn fianchettoloper maar ik vond het de moeite wel waard.

12. .. Pxd5 13. cxd5 Ld7 14. Lxg7 Kxg7 15. Dd4+ f6 16. La6 Lc8 17. Lb5 Ld7 18. Lc6 Lxc6

Hier ruilde ik te snel af. Ik had 18. .. Tc8 ook gezien maar ik dacht dat ik de c-pion wel kon tegen houden.

19. dxc6 Dc7 20. Tac1 Tac8 21. b4 b5 22. a4? bxa4

Ik had niets te verliezen, dus pakte ik hem maar.

23. b5 Db6 24. Dxb6 axb6 25. Tc3 Ta8 26. Ta3 Ta5 27. Tb1

Tfa8 28. Kf2 Kf7 29. Ke3 f5

Hier speelde ik f5 om de f-lijn te openen

30. Kd4 fxe4 31. fxe4 e5+?

32. Kc4 Ke7 33. Kb4

Hier had hij de f-lijn moeten

overnemen met 33. Tf1 maar dat deed hij niet. Nu kan ik hem wel overnemen en kan ik via de achterste rij hem aanvallen.

33. .. Tf8 34. Tb2

Lucas verdedigt tegen de inval over de f-lijn met Tf2. Actiever was met 34. Txa4 Txa4+ 35. Kxa4 Tf2 36. Kb3 alles op de sterke pionnen op de damevleugel te zetten. Dan kan de witte toren via de a-lijn binnenvallen.

53. Txh4+ Kf5 54. Th8 Tg4 55. Tc8 Txg2 56. Txc5 Ke4 57. Ta5 Te2 58. Ta4+ Ke3!

De enige winnende zet.

59. Th4 Tf2!

Opnieuw de beste. 60. Th3+ Tf3 61. Th2 e4 62. Tg2 Tf2 63. Tg3+ Kf4 64. Th3 Tf3+, 0–1

Andrew MensingMarijn den Hartog Pathena 2012

1. d4 Pf6 2. c4 c5 3. d5 b5 4. cxb5 a6 5. b6 d6 6. Pc3 Pbd7 7. a4 Pxb6 8. a5 Pbd7 9. e4 g6 10. Pf3 Lg7 11. Pd2 0–0 12. Pc4 Tb8 13. f4

Een aanvallende zet. Iets veiliger is meteen 13. Ld3 want na Pe8 kan wit rokeren.

13. .. Pe8 14. Ld3 Ld4 15. De2 e6 16. Le3 Lxc3+ 17. bxc3 exd5 18. exd5 Pdf6 19. Pb6 Txb6!? 20. axb6

20. .. Dxb6

Hier had zwart eerst de centrumpion kunnen slaan, 20. .. Pxd5, met een spannende stelling. Nu dekt Andrew met c4 pion d5, waarna later zwart´s stukken op de damevleugel niet actief kunnen worden. 21. c4! Pc7 22. 0–0 Te8 23. Tfb1 Da7 24. Dd2 Pg4 25. Lf2 Lb7 26. h3 Pxf2 27. Dxf2 a5 28. f5! Da6 29. fxg6 hxg6 30. Tf1

34. .. Tf4 35. Te2 Tf1 36. Tb2

Te1

Hij kan e4 niet meer redden.

37. Tc3 a3! 38. Ta2

38. Txa3 Txe4+ 39. Kb3 Te3+

38. .. Txe4+ 39. Kb3 Txb5+ 40.

Kxa3 Tc5 41. Txc5 dxc5 42.

Tb2 Kd6 43. Txb6 Kc7?

Hier verloor ik jammer genoeg

een pion. Beter was 43. .. Te2.

44. Tb7+ Kxc6 45. Txh7 Te3+

46. Ka4 Td3 47. Te7 Kd6 48.

Te8 Td4+ 49. Kb3 Kd5 50. Kc3

Ke4 51. Th8 g5 52. h4 gxh4

Begint de koningsaanval! Zwart´s stukken op de damevleugel kunnen niet helpen, dus slaat die door.

30. .. f5 31. Dg3 Kf7 32. Tae1 Txe1 33. Txe1 Db6 34. Dh4 Pxd5 35. cxd5 c4+ 36. Kh1 cxd3 37. Te7+ Kf8 38. Df6+ Kg8 39. Dg7, mat (1-0).

Promoveren met paardenkracht

Pascal Losekoot

Wit heeft een vrijpion, maar deze lijkt verloren te gaan. Echter, een paardvorkje levert de redding (en de winst): 1. e6! Kxe6 2. Pc7+ en wit wint. Ook 1. .. Lb5 helpt niet, want 2. e7

(of Pc7) en Ke6 levert weer loperverlies op.

Het paard kent natuurlijk hele andere mogelijkheden dan de loper. Welk stuk beter is, hangt erg van de stelling af. We gaan kijken naar eindspelen waar het paard in het voordeel is. De vrijpion speelt hierbij een belangrijke rol.

Ld4! 2. Pxd4 b2 en juist de zwarte pion bereikt de overkant. Toch heeft wit een winstweg: 1. Pc5! (onderbreken). Na 1. .. bxc5 2. a6 is wit eerder (promotie met schaak!), en 1. .. Ld4 2. Pxb3 levert ook winst op, bijvoorbeeld door de pion naar te brengen a6, dan het paard naar c6 omspelen, gevolgd door pion a7.

aanvallen en doorbraakjes kunnen van pas komen.

Ook hier is wit aan zet. De randpion kan niet worden tegengehouden door zwart, zo lijkt het, maar op 1. a6? volgt 1.

Bij de opgaven - telkens met wit aan zet - mag je zelf aan de slag. Kijk of je een vrijpion kan maken, of deze begeleiding van het paard kan krijgen om naar de overkant te komen. Dubbele

Zes opgaven met paardenkracht

Opgave

Het

Opgave

Opgave 4

Opgave 6

Wit breekt door!

Opgave 6. 1. f5! gxf5 2. g6 Lf8 3. Pd4! en Pxf5 gevolgd door g7 wint. Of 1. .. fxg5 2. fxg6 Lf6 3. Pxg5! en wint.

3. Pe7 Le6 4. c6 en wit wint.

2. f6. 2. f6 Ke8 en nu bijvoorbeeld

3. f6 en op 1. .. Kxc6 volgt meteen

Opgave 5. 1. Pxc6! Lh3 Na 1. .. bxc6 volgt de doorbraak 2. a6 Kc7

dan na 1. h7, en dat maakt uit.

nen ophalen. Wit is een zet sneller

Pc7-b5-d6, en wit gaat -pion

beeld

pionnen voor het paard. Veel beter is 1. Pe8 (!!), want nu kan de zwarte koning niet naar g7. 1. .. Kg8 2. Pxc7 Kh7 en nu -bijvoor

duidelijk: zwart heeft aardig wat

Pe8+ Kxh7 3. Pxc7 is de stelling niet

Opgave 4. Nee! Na 1. h7 Kg7 2.

Ke7 2. c7 Kd7 3. Pxd6, 1-0.

Opgave 3. 1. Pb5! Niet Pe4!. 1. ..

Opgave 2. 1. Pe6 Kxd7 2. Pc5+.

Pxb6 en wit wint.

Opgave 1. 1. Pd5+ gevolgd door 2.

Oplossingen

Simultaan bij Tata toernooi

Een van de jaarlijkse hoogtepunten van het Tata toernooi is de simultaan voor de jeugd. Die is bedoeld voor leerlingen van basisscholen uit de gemeenten in de IJmond en voor de jeugd uit het revalidatiecentrum Heliomare in Wijk aan Zee. Er deden 107 kinderen van Heliomare aan mee en 163 van de scholen. Voor de kinderen die remise spelen is er een certificaat en iedereen krijgt een medaille en een traktatie. De simultaans werden gegeven door Hans

Böhm, Yochanan Afek, Aviv Friedman, Pavel Votruba, Jop Delemarre en Cor Roet. Alles wordt georganiseerd door Arno Vrins, die we ook op een van de foto’s zien samen met twee meisjes. Over het toernooi voor Heliomare kreeg Arno veel complimenten, o.a. van de moeder van grootmeester Nakamura. “Het laat zien dat een handicap niet altijd een handicap hoeft te zijn”, zei ze. Ze dacht dat dit het enige toernooi ter wereld was in een revalidatiecentrum.

Daar kan Tata trots op zijn! Op Heliomare wordt ook schaakles gegeven en de Vrienden van Heliomare hebben spelmateriaal daarvoor gefinancierd. De foto’s van de simultaan werden beschikbaar gesteld door Arno Vrins. (MvdG)

Zeven jaar oud

Zeven jaar oud waren ze en nu kwamen ze al bij het Tata toernooi kijken om inspiratie op te doen voor een scholentoernooi dat ze een paar dagen later zouden spelen. Cas Hoekstra, met Barcelona muts, Youri Kleibergen uit Leiderdorp vonden het maar wat interessant.

De vader van Cas zei: “Ik dacht dat ze het niet lang vol zouden houden, maar we zijn hier al tweeënhalf uur. We waren bij het commentaar gaan kijken, omdat ze daar wat van kunnen leren maar ze vonden het in De Moriaan bij de grootmeesters leuker. Waarschijnlijk toch de sfeer, het komt hier dichterbij, al die zich inspannende schakers.” Cas wil wel schaker worden, maar alleen als hij het kan combineren met voetbal, net zoals hij in het café van speelzaal De Moriaan op tv voetbal kan kijken. Hij wil graag

weten of Tata winnaar Carlsen ook goed kan voetballen. Cas is fan van Barcelona en AZ. Zijn opa woont dichtbij Alkmaar en toen Cas vier was reed hij langs het stadion en is hij betoverd. Cas: “Dat moet wel want ik was ineens fan en in Barcelona ging dat ook zo, daar kwamen we met de bus langs het stadion. Mijn opa heeft een speciaal pasje, daarmee kan hij zo bij AZ naar binnen. We zijn bij de training wezen kijken en in de AZ winkel, toen kreeg ik ook een shirtje.”

De foto van Cas en Youri werden gemaakt door Bas Beekhuizen. (MvdG)

Jeroen Bosch

De laatste dagen van 2012 leverden Nederland nog een wereldtitel op. Anish Giri, Ivan Sokolov, Sergei Tiviakov en Jan Smeets namen als 'team Hoogeveen' zeer succesvol deel aan het WK voor stedenteams in Al­Ain (Verenigde Arabische Emiraten). Held van het team werd Tiviakov die zowel in de kwartfinale tegen het Russische Saratov als in de finale tegen het Azerbeidzjaanse Baku (de geboorteplaats van Garry Kasparov) de enige Nederlander was die won. Een mooi moment om mee te spelen met een Tiviakov overwinning, de onderhavige partij werd twee weken na het WK gespeeld in de tweede ronde

van het Tata Steel toernooi in Wijk aan Zee.

Arkadij Naiditsch ­ Sergei Tiviakov

Tata Steel B Wijk aan Zee 2013

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3 Lb4+

De meest populaire zetten in het Dame-Indisch zijn 4. .. La6 van Nimzowitsch, en het klassieke 4. .. Lb7. De tekstzet is een specialiteit van Tiviakov. 5. Ld2 Le7 6. Lg2 c6

Na het stoorschaak (de loper hindert op d2 de witte stukken) zet zwart een stevig blok tegen de andere witte loper. Tiviakov speelt dit systeem bij tijd en wijle al sinds 1992 en heeft er ongelofelijk goede resultaten mee behaald. Naiditsch komt nu met een nieuwtje.

7. Pa3

Meestal speelt wit 7. 0–0 of 7. Pc3. 7. .. 0–0 8. 0–0 d5 9. Tc1 Pbd7 10. cxd5 cxd5

We zijn terecht gekomen in een symmetrische stelling waarin wit iets beter moet staan. Zijn dametoren staat op de enige open lijn, en wit heeft een

kleine ontwikkelingsvoorsprong. Ook staan de witte stukken iets actiever (alhoewel dat deels gezichtsbedrog is: de witte fianchettoloper doet niet veel op g2).

11. Da4 Lb7 12. Lf4 Pe8

Solide, en misschien iets sterker dan de partijvoortzetting is 12. .. a6. Wit bereikt namelijk niets met 13. Tc7 b5 14. Db3 Tb8 15. Tfc1 Pb6.

13. Pb5

Wit staat misschien iets beter, kunt u net als Tiviakov langzaam het initiatief naar u toe trekken en de elo-favoriet in de B-groep van Wijk aan Zee verslaan?

en kies steeds uw zet als zwartspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten die ook punten opleveren.

Karel van der Weide

In dit nummer van Schaakmagazine is er uiteraard veel aandacht voor het Tata Steel Chess Tournament. De overtuigende zege van Magnus Carlsen

De lezer heeft zwart. U gaat als volgt te werk: bedek de zetten

in de A-groep en de zware strijd van onze landgenoten worden elders besproken. De combinaties in deze rubriek hebben een hogere moeilijkheidsgraad dan gebruikelijk. De topgrootmeesters laten zich immers niet zomaar beetnemen.

8. Wit is aan zet

7. Wit is aan zet

6. Wit is aan zet

5. Zwart is aan zet

4. Zwart is aan zet

3. Zwart is aan zet

2. Zwart is aan zet

1. Wit is aan zet.

Van der Wiel verslaat Jorden van Foreest

Sipke Ernst gedeeld winnaar open toernooi Groningen

Bij het Schaakfestival van Groningen was de korte tweekamp tussen Jorden van Foreest en John van der Wiel de slagroom op de cake. Aanstormend talent tegen ervaren grootmeester, zo’n affiche spreekt altijd tot de verbeelding. Jorden is pas 13 jaar en heeft veel mogelijkheden. Door zo’n oefen tweekamp tegen een sterke tegenstander hopen de Groningers hem snel klaar te stomen voor het grote werk. Maar het is een zware leerschool voor Jorden. Vorig jaar verloor hij met 3­1 van Hans Ree, dit jaar ging hij met dezelfde cijfers onderuit tegen Van der Wiel.

Het lijkt me allemaal niet gemakkelijk voor Jorden. Hij speelt dit jaar voor het eerst in de Meesterklasse, zelf is hij nog niet eens meester en in deze korte tweekampen moet hij opboksen tegen gereputeerde grootmeesters, mannen die alles al eens meegemaakt hebben. Als de geruchtenmachine een beetje klopt, zou Jorden het helemaal niet erg vinden om een volgende keer gewoon mee te doen in de sterke Open Groep. Heerlijk in de luwte, geen stress, nauwelijks mediaaandacht, lekker ontspannen.

Van der Wiel had zich goed voorbereid op deze minimatch. Hij had gezien dat Jorden kwetsbaar is in scherpe, onduidelijke stellingen waarin veel gerekend moet worden, en dus zette de Leidse grootmeester de partijen zo agressief mogelijk op. De eerste twee partijen eindigden in remise, maar in de derde partij - verreweg de meest inhoudsrijke - sloeg Van der Wiel hard toe. Maar dat ging bepaald niet vanzelf. Onderweg beleefde hij vele angstige ogenblikken. Zo zag de Europees jeugdkampioen van 1980 een remiseaanbod resoluut geweigerd. En terecht, positioneel stond Van der Wiel heel verdacht. Jorden hoefde alleen nog maar de zwarte tegenaanval af te slaan, maar dat is bij snel slinkende bedenktijd niet zo eenvoudig tegen een grootmeester die allerlei offers op je afvuurt.

Van Foreest ­ van der Wiel

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. h3

De Najdorf met 6. h3, zo speelt Robin van Kampen ook. Van der Wiel schakelt nu over naar een soort Draak.

6. .. g6 7. Le3 Lg7 8. g4 Pc6 9. Dd2 h5

Om de witte standaardaanval met h2-h4-h5 bij voorbaat al uit te schakelen.

10. g5 Pd7 11. 0­0­0 0­0 12. f4 Pa5

Wit staat prachtig gecentraliseerd en zwart wil met b7-b5 en Pa5-c4 tot tegenspel komen. De ‘stofzuig’ variant 12. .. Pxd4 13. Lxd4 Lxd4 14. Dxd4 Db6 is wegens 15. Pd5! bijzonder onaantrekkelijk.

13. Kb1 b5 14. b3

Deze zet is typerend voor Jordens stijl. Hij speelt scherp, maar altijd een beetje met de voet op de rem. Hij wil eerst alle tegenkansen uitbannen. Later zien we hem ook nog c2-c3 spelen, een zet met hetzelfde idee. 14. .. Lb7 15. f5 Pc5 16. Lg2 Tb8

Met duidelijke bedoelingen. Zwart wil ooit een paard op c4 of a4 offeren, en dan staat de toren heel goed op de open b-lijn.

17. Thf1 Le5 18. Pd5 Lxd5 19. exd5 Dc7 20. c3 Pa4

Nog beter was 21. Tc1! (nog zo’n profylactisch Jorden-zetje) waarna de zwarte aanval niet goed verder gaat.

21. .. Pc4 22. Dd3 bxa4+ 23. Ka1 Pb2 24. Dc2 Pxd1 25. Txd1 a3!

Negeert de dreiging fxg6, Van der Wiel beseft heel goed dat het nu of nooit is met zijn eigen initiatief.

26. fxg6 Tb2 27. gxf7+ Txf7 28. Dg6+ Lg7 29. Le4?

Nu krijgt zwart winnende aanval. Ook niet goed was 29. Pf5? Tf2! maar met 29. Pc6! had wit de zwarte dame buiten de deur kunnen houden.

29. .. Dc4!

In aanmerking kwam ook 20. .. Pc4, maar na 21. De1! (niet 21. bxc4? Da5! met winnende aanval voor zwart) 21. .. Pxe3 22. Dxe3 blijft wit duidelijk beter staan. Zwart heeft een mooie loper op e5, maar verder pleit alles voor de witte stelling. 21. bxa4

En alles klopt voor zwart. Wit heeft alleen nog maar een paar schaakjes, en zelf geeft hij achter elkaar mat.

30. Pb3 Txb3 31. Ld4 Tb2 32. Lb1 De2!

En wit gaf op, hij staat machteloos tegen de dreiging Txa2+ en Db2 mat. Een nul voor Jorden, maar wel een uitstekend opgezette partij die hoop geeft voor de toekomst.

Handig manoeuvreren

In de Open Groep speelde Sipke Ernst, kopman van de Groninger Combinatie, een thuiswedstrijd. Met 7 uit 9 werd hij gedeeld eerste. Hij bleef ongeslagen, hij

won vijf partijen en speelde vier keer remise. Dat klinkt heel gedegen, maar zoals later in Wijk aan Zee zou blijken betekent dit geenszins dat hij zich ineens een solide stijl heeft aangemeten! Een cruciale overwinning behaalde hij met zwart in de zesde ronde op collegagrootmeester Robin van Kampen. In een taaie Spaanse partij kreeg Van Kampen een duidelijke plus, maar zo rond de dertigste zet manoeuvreerde Ernst veel handiger.

Van Kampen ­ Ernst Stelling na 27. .. Tbe8

In deze stelling speelde Van Kampen 28. Pd5. Geen slechte zet natuurlijk, maar waarom het paard weghalen van een schitterend veld? Op e3 loert het paard naar de pion op c4 en verder controleert hij het veld f5. Beter is een opstelling met Dd2 en Td1, rustig mikken op de zwakke broeder op d6.

28. Pd5 Db7 29. Te3 g6 30. Dd1 Lh6 31. Te2 f5!

Een goede, praktische tijdnoodcounter. Wit heeft geen trek in het rommelige 31. exf5 Pf3+ 32. gxf3 Txe2 33. Pf6+, hij wil controle houden.

32. f3 Kh8 33. Kh1 Pd3 34. Lxd3 cxd3 35. Dxd3 Lg7

In ware Benoni-stijl heeft zwart een pion geofferd voor activiteit. Vooralsnog blijft de stelling in evenwicht.

36. c4 Kg8

Die kwaliteit op d4 mag zwart nooit nemen, daarvoor is zijn koningsstelling veel te zwak.

37. Lb2 fxe4 38. fxe4 Df7 39. Dd1 Lxd5 40. Txd5 Lxb2 41. Txb2 Txe4

Een lange afwikkeling, en objectief gezien staat het nog steeds gelijk. Maar de stelling speelt intussen veel gemakkelijker voor zwart.

42. Df3

Na het koelbloedige 42. Kh2! Df4+ 43. g3 heeft zwart niets. Na de tekstzet wordt het weer spannend.

42. .. Tf4! 43. Dg3 Tf1+ 44. Kh2 Df6 45.Tb3 Da1 46. Dc3 Th1+ 47. Kg3 Dg1

stelling was Pancevski veel te optimistisch.

Een slopende stelling voor de witspeler. Met 48. Dd2! had hij stand kunnen houden.

48. Td3?

De vermoeidheid slaat toe. Nu is het geforceerd mat.

48. .. Dh2+ 49. Kf2 Te2+! 50.Kxe2 Dxg2+ 51. Ke3 Txh3+ 52. Kd4 Th4+ 53. Ke3 Te4 en mat.

Zo gaat dat in open toernooien. Het hoeft niet altijd briljant te zijn, vaak is het een kwestie van taai overeind blijven en toeslaan als dat ene onverwachte kansje zich voordoet.

Een lelijke tegenvaller voor Van Kampen, die de laatste tijd het ene succes na het andere boekte. Maar hij toonde karakter, in de achtste ronde versloeg hij IM Filip Pancevski uit Macedonië. In een min of meer gelijke

Pancevski ­ Van Kampen

Stelling na 15. .. Lxg2

Wit heeft niets bereikt in een originele Siciliaan, maar er is ook geen reden om te wanhopen. Na 16. Kxg2 Dc6+ heeft wit 17. Pe4 en dan staat het gelijk. Ik weet niet Pancevski hier bezielde, maar hij besluit zijn heil te zoeken in duistere tactische verwikkelingen. 16. Dxg2? Pxc2!

Met als idee 16. Dxc2? Dg3+ en 17. .. Dxe3. Uiteraard had Pancevski dit zien aankomen, maar van zijn volgende twee zetten had hij zich te veel voorgesteld.

17. Lf4 e5 18. Pd5

Verleidelijk, maar misschien bood 18. Lxe5 Dxe5 19. Dxc2 meer kansen op behoud. Er lonkt een mooi veld op e4 voor het witte paard.

18. .. Dd6

Een vrij deprimerende stelling voor wit. Hij kan kiezen uit allerlei afwikkelingen, die stuk voor stuk beter zijn voor zwart.

19. f6 Lxf6 20. Pxf6+ gxf6 21. Lxe5

Naar mijn idee kiest wit voor de allerberoerdste optie. Taaier is 21. Dxc2 exf4 22. Tac1 b6 23. Dd2. Dit is lastiger voor zwart dan wat er in de partij op het bord komt.

21. .. fxe5

Safety first bij Van Kampen. Mijn computer neemt onverschrokken met de dame op d3, maar Van Kampen wil geen gerotzooi met een witte loper op f6. Hij kiest voor een veilige stelling met een gezonde pluspion.

22. Dxc2 Dd4+ 23.Kg2 Tac8

De rest van de partij is niet zo interessant. Van Kampen had geen moeite met de technische fase en na 46 zetten had hij het punt binnen. In de laatste ronde had hij de ranglijst nog op zijn kop kunnen zetten, maar hij slaagde er niet in om met wit van Andrasian te winnen.

Eindstand

1. Andrasian, Kovchan, Ernst 7 4. Van Kampen, Pancevski, Hansen 6½

7. o.a. Bok, 6.

Tweekamp

Van der Wiel – Jorden van Foreest 3-1

Universiade Kazan

De KNSB zoekt schakers die van 6 tot 17 juli willen deelnemen aan de Universiade in het Russische Kazan. Deelname is mogelijk voor studenten van instelling voor WO, HBO en MBO in de leeftijd tussen 17 en 27 jaar en voor schakers die maximaal een jaar geleden zijn afgestudeerd. Er kunnen acht Nederlandse studenten deelnemen aan de Universiade. Het team moet minimaal drie vrouwelijke of mannelijke deelnemers tellen. De reiskosten zijn voor rekening van de deelnemers, evenals de verblijfskosten van 60 euro per dag (all in) en eenmalige FISUaccreditatiekosten van 20 euro. Meer informatie bij het bondsbureau van de KNSB (bondsbureau@schakbond.nl). De uitzending wordt georganiseerd door studentensport Nederland. SSN beschikt over een kledingsponsor voor dit evenement.

“Het sociale aspect is zeker even belangrijk als het schaken”

Schaken op het platteland. Hoe houd je een schaakvereniging in een kleine gemeenschap in leven? De schaakclub Aartswoud in de kop van NoordHolland heeft daar al vijfenzeventig jaar een antwoord op gevonden: sociale cohesie.

Voorzitter Rob Bijpost: “Aartswoud is van oudsher een plattelandsvereniging met de schoolmeester, een oud-directeur, mensen met titels en boeren. Iedereen praatte met iedereen, er was altijd wel wat te bespreken. De mensen kwamen om een praatje te maken.”

Peter Couwenhoven, jarenlang wedstrijdleider nu jeugdleider, vult aan: “Dat sociale aspect is nog steeds een belangrijke factor. Ons clublokaal is de stek waar het omdraait, daar voelen de mensen zich thuis. We hebben een geweldige accommodatie met bediening aan tafel. Bezoekende verenigingen hoor je daar altijd over.”

RB: “Het sociale aspect is zeker even belangrijk als het schaken. De club draait niet om het eerste team alleen. Als je van buitenaf binnenkomt, moet je je plaatsen, geen praatjes hebben. Anders moet je de eigen mensen eruit gooien. Dat is de kern van de vereniging, anders lopen de mensen weg.”

PC: “Om die reden wordt er in de interne fel gestreden. De opkomst is 60 a 70 procent.” Kort samengevat: de Westfriese mentaliteit, gewoon doen en geen praatjes hebben.

Aartswoud dus, opgericht in 1937, maar de club speelt sinds 1978 in Hoogwoud, enkele kilometers verderop. Bij de verhuizing is de naam niet veranderd, hoewel nog maar drie leden uit Aartswoud zelf komen.

Rob Bijpost: “Iedereen kent ons als Aartswoud, dat moet je niet veranderen. Schaakclub Aartswoud is een product van het Euweeffect. De schoolmeester zat ’s avonds achter het schaakbord. Schooljongens hebben de club opgericht, samen met de meester.

Peter Couwenhoven: “De roots liggen in Aartswoud, maar dat werd te klein voor de vereniging. Het is een agrarisch dorp. In april, mei was het schaakseizoen afgelopen, dan moesten de leden grassen en hooien. Hoogwoud telt veel meer mensen die er van buitenaf zijn komen wonen.”

Sociale samenhang

Tja, hoe overleef je als schaakvereniging op het platteland?

PC: “De jeugd is minimaal geworden. Er wordt op scholen les gegeven, maar dat is minder. We hebben tien jaar een grootmeester rapidtoernooi gehad (met winnaars als Reinderman, Nijboer, Sokolov, Bosboom, Fridman en Kazimdhzanov, red.) maar dat leverde aan leden niets op. Dat zorgt niet voor het soort publiciteit dat leden oplevert.”

RB: “We moeten het hebben van de sociale samenhang en soms stroomt er een jeugdlid door. Ik denk dat we niet te hoog in de competitie moeten spelen. Er is niemand die stopt omdat hij het niet leuk of niet sterk genoeg vindt. Als mensen vertrekken is dat

Aartswoud is laat met digitale klokken en stapt pas komend seizoen over. Dan worden digitale klokken in de competitie van de Noord-Hollandse Schaakbond verplicht gesteld, tot verdriet van beide bestuursleden.

Rob Bijpost: “Klassieke klokken hebben de charme van het niet precies weten hoeveel tijd je nog hebt. De nostalgie verdraagt geen digitale klokken.”

Peter Couwenhoven: “Dan is een stukje karakter van Aartswoud verloren gegaan.”

Onze leden komen uit een kring van 20 kilometer om Hoogwoud heen. We bedienen een vrij groot gebied. De meest nabijgelegen club zit in Schagen.”

De gemiddelde duur van het lidmaatschap is 23½ jaar. Aartswoud is dus geen doorgangshuis. “Toch loopt het ledenaantal heel langzaam terug, vaak door ouderdom. Zo af en toe komt er iemand binnen, gemiddeld een per jaar. En er zijn leden die later, als ze zo’n 35, 40 jaar zijn, terugkomen. De jongeren onder elkaar houden contact, ook als ze weg zijn bij de vereniging.”

Het sociale aspect van Aartswoud blijkt ook uit een aantal bijzondere leden.

Rob Bijpost: “Een van onze leden is blind. Hij wordt eens per twee weken door zijn vader gebracht. Iedereen wil tegen hem spelen.” Een ander lid zit na een ongeluk in een rolstoel, maar is toch bijna wekelijks aanwezig. Hij woont op 200 meter van de kroeg waar wordt gespeeld, wel handig natuurlijk.

“En we hebben een lid dat in Zuid-Frankrijk woont en op vrijdagavond via internet in de interne competitie speelt. Eén keer hebben we een partij remise moeten verklaren wegens een technische storing.”

Rob Bijpost is voorzitter van Aartswoud sinds 2000. Dat is relatief kort. De vorige voorzitters, vader en zoon, waren dat van 1952 tot 1978 en 1978 tot 2000. Ook Peter Couwenhoven gaat als bestuurslid al wat jaren mee.

Rob Bijpost: “Ik zie het als een teken van sterkte dat er zo weinig voorzitters zijn geweest.”

Peter Couwenhoven: “Het beperkte kader dat er is, is goed. En ja, je moet gewoon een keer zeggen dat je ermee stopt. Dan komt er wel iemand.”

Een van de leden speelt vanuit Zuid-Frankrijk mee in de competitie.

Hoogeveen wereldkampioen stedenteams

Van 21 tot 28 december werd in Al Ain (Verenigde Arabische Staten) onder de naam Sheik Zayed Cup het eerste wereldkampioenschap voor stedenteams gespeeld. Aan het toernooi deden 25 teams mee. Nederland werd vertegenwoordigd door Hoogeveen. Het Nederlandse team bestond uit Anish Giri, Ivan Sokolov, Sergei Tiviakov en Jan Smeets. Geen van deze spelers woont in Hoogeveen, maar allemaal hebben ze in de afgelopen jaren wel meegespeeld in het Univé­toernooi.

Op papier was de ploeg van Hoogeveen een van de favorieten en dat werd overtuigend waargemaakt. In de groepsfase won het verkapte Nederlandse team overtuigend

zijn vierkamp. Daarna werd in de achtste finale Chicago verslagen met 3-1. Meer problemen leverde de kwartfinale op. Tegen het Russische Saratov werd het 2-2. Giri en Sokolov speelden aan de eerste twee borden remise, Tiviakov won op drie en Smeets verloor op vier. Omdat bij gelijk eindigen de resultaten aan de hoogste borden het zwaarst gelden ging Hoogeveen door de zege van Tiviakov naar de halve finale, waarin Tasjkent met 3-1 werd verslagen. In de finale tegen Baku was de hoofdrol opnieuw weggelegd voor Sergei Tiviakov. Hij behaalde de enige overwinning, de andere drie Nederlanders speelden remise.

Het beslissende moment in de partij Tiviakov - Mamedov (Hoogeveen - Baku) deed zich voor na 88 zetten. Zwart hoopte eindelijk de lastige witte pion op b6 uit te schakelen. Na het opofferen van zijn loper tegen de witte g-pion zou hij het misschien houdbare eindspel van toren tegen toren en loper kunnen bereiken. Hij was echter te haastig.

88. .. Kxb6?

Te gretig.

89. Ld4+

Dit tussenschaakje had hij over het hoofd gezien. De koning moet op de zesde rij blijven omdat hij de loper moet blijven dekken. Echter, na 89. .. Kc6 slaat wit met schaak op g6 en wint de toren. Zwart gaf het op.

De uitzending van Hoogeveen werd mogelijk gemaakt door Univé, de gemeente Hoogeveen en MacDonalds. Zie ook www.worldcitieschess.com.

Succesvolle reanimatie tijdens schaaktoernooi

Dit verhaal gaat niet direct over schaken, maar ik raad een ieder aan het goed te lezen.

We gaan terug naar maandag 7 januari, wij als Voorster Schaakclub beleven onze eerste clubavond van het nieuwe jaar. Het beloofde een mooie schaakavond te worden, want het was tevens de eerste speelavond van het Open Voorster Schaakkampioenschap. Dus ook veel schakers buiten de Voorster Schaakclub hadden de weg naar onze speellocatie gevonden en we begonnen om 20.00 uur dan ook met een kleine 60 schakers aan ons toernooi. Het was even na 22.00 uur toen we werden overvallen door een schokwekkende gebeurtenis. Terwijl de eerste uitslagen net binnen waren en een ieder de nieuwjaarsoliebol al lang achter de kiezen had gebeurde er iets vreemds achter een van de borden. Jeroen Nikkels, al meer dan een decennium onze penningmeester en websitebeheerder, zakte ineen achter het schaakbord. Snel kwamen er mensen bij om te kijken wat er aan de hand was. Ook de in de speelzaal aanwezige AED werd er bijgehaald. Maar goed ook, want Jeroen bleek te zijn overvallen door een hartstilstand. De reanimatie kwam

spoedig op gang en met behulp van de AED probeerden we de lichaamscirculatie op gang te houden. Gelukkig was ook 112 snel gebeld en de ambulancebroeders waren zo snel als kon ter plekke om de behandeling over te nemen.

Ten tijde van dit schrijven zijn we bijna drie weken verder. Jeroen maakt het naar omstandigheden erg goed. Hij heeft geen hersenschade opgelopen en lijkt zijn leven weer normaal op te kunnen pakken. Al zal hij natuurlijk een tijd nodig hebben om goed aan te sterken en weer conditie op te bouwen.

Wij als Voorster Schaakclub zijn erg blij dat het zo goed is afgelopen. We schaken elke week in de voetbalkantine van de Voetbalvereniging Voorst. Zij waren het die drie jaar geleden een AED hebben aangeschaft en cursussen hebben georganiseerd om te leren hoe te handelen in dit soort situaties. Bij de schaakclub is toen ook een inventarisatie geweest wie er verstand van hadden en welke personen hier mee om konden gaan. Eén van de schakers heeft toen ook meegedaan aan de cursus. Hoe is dat bij u op de club geregeld?

Hangt er een AED op uw speellocatie? En zo ja, zijn er mensen die weten hoe hiermee om te gaan? Misschien hebt u het al goed georganiseerd, maar misschien is dit item voor u aanleiding om met uw leden en met de beheerder van uw speellocatie in gesprek te gaan hierover. Wij als Voorster Schaakclub weten nu dat het levensreddend kan zijn. Ik raad een ieder aan om hierover goed na te denken, want dit soort gebeurtenissen kunnen ook op uw clubavond gebeuren!

Michiel Jansen

Voorzitter Voorster Schaakclub.

Vergeten

In het vorige nummer van Schaakmagazine kon u op de jeugdpagina’s een portret lezen van Robby Kevlishvili. Daarbij werd helaas niet vermeld dat Robby gesponsord wordt door het bedrijf Osiris. Osiris is het Student Informatie Systeem voor het hoger onderwijs in Nederland. Zie www.osiris-ho.nl.

Schoolschaaktoernooi voor zes- tot negenjarigen

Jong geleerd, oud gedaan?

Veel kinderen schaken op school maar relatief weinig worden lid van een schaakclub. En van die leden haakt tachtig procent binnen vier jaar weer af. De KNSB wil dit bestrijden door de kinderen jonger met schaken kennis te laten maken.

Op een landelijke jeugdschaakbijeenkomst in november, presenteerde de KNSB haar visie op jeugdschaak en een schoolschaakplan voor zes- tot negenjarigen. Dharma Tjiam, bestuurslid jeugdschaak: “Of je met deze leeftijdscategorie aan de slag moet gaan, leverde wel discussie op, maar ons plan is voorzichtig positief ontvangen.”

“Schaken is heel populair, ook bij kinderen. Wel 10.000 kinderen krijgen schaakles op school. In 2012 deden 2.338 teams van vier kinderen mee aan het scholentoernooi, vanaf de lokale voorronden tot en met het NK , dat zijn 9.352 kinderen. Daar ligt voor de KNSB een enorme kans, maar het aantal kinderen dat lid wordt van een schaakclub blijft daar ver bij achter. Op 1 april 2012 hadden we 5.650 jeugdleden.”

Enorme drive

Volgens Tjiam is er een enorme drive bij veel schaakclubs om iets met jeugdschaak te doen en zou dit meer op moeten leveren. De KNSB wil daar de randvoorwaarden voor scheppen. “In onze jeugdschaakvisie hebben we zaken bijeen gebracht”, vertelt Tjiam. “Zoals wat we weten over talentontwikkeling. Schaken is een ‘vroeg-specialisatie’ sport. Als je grootmeester wilt worden, moet je jong beginnen. De jeugdschakers die de laatste jaren echt goed zijn worden, zijn allemaal vroeg begonnen.

Maar we kijken niet alleen naar topsport. Ook voor de breedtesport is het goed als kinderen jong beginnen. Het geeft ze de kans om een redelijk niveau te bereiken. De meeste kinderen zullen het topniveau niet halen. Prima natuurlijk, als ze schaken maar leuk blijven vinden. En misschien blijven ze ook vanwege het sociale aspect, het samen iets doen. Je kunt wat oudere kinderen prima bij de organisatie betrekken.”

Verloop KNSB jeugdleden op 1 april van het jaar

Op tijd erbij zijn

Tjiam: “We willen schaken aanbieden op het moment dat kinderen een hobby kiezen. Als ze al op voetbal, judo en pianoles zitten, ben je te laat. Als ze schaken leuk vinden, moeten ze op hun negende toch wel lid zijn van een schaakclub. Daarom moet je ze er eerder kennis mee laten maken dan we nu vaak doen. Bovendien is de kans dat kinderen voor het georganiseerde schaakleven behouden blijven groter, als ze een bepaald niveau hebben bereikt. Stap 3 zouden ze aan het eind van de basisschool moeten

beheersen. We willen de kans vergroten dat ze blijven!”

In het seizoen 2013-2014 gaat de KNSB daarom een landelijk schoolschaaktoernooi organiseren voor zes- tot negenjarigen, met NK-titels. Tjiam: “Het gewone NK basisscholen is voor alle groepen, daar wordt in één leeftijdscategorie gespeeld. Dat willen we zeker zo houden, dit toernooi komt erbij. Verder gaan we samen met acht verenigingen die eind januari belangstelling hebben getoond, lokale projecten uitwerken. De verenigingen

gaan uitzoeken hoe ze contact kunnen leggen met scholen, of ze trainers kunnen vinden om daar schaakles te geven en of er financiering mogelijk is.”

“Voor jonge kinderen hebben we de Opstapjes uit de Stappen lesmethode. Ze worden weinig gebruikt (zie staatje) maar zouden juist voor zesjarigen geschikt zijn.

Schaakleraren geven nu aan meestal met Stap 1 te starten omdat de kinderen dat wel aankunnen, maar het trainen van (heel) jonge kinderen is natuurlijk anders dan het lesgeven aan oudere kinderen. Wellicht moeten we het huidige kader ook bijscholen in didactische of pedagogische vaardigheden.”

Startsubsidie

Naast hulp bij het vinden van kader voor de jonge jeugd en korting op les- en spelmateriaal, stelt de KNSB een startsubsidie beschikbaar van € 200,- voor verenigingen die een nieuw scholenproject 6-9 jaar gaan opstarten. Ook financiert de bond op locatie een workshop van mevrouw Elke van Roon van het succesvolle scholenproject in Den Bosch. Tjiam: “We willen het enthousiasme dat er is, activeren. Ons idee is lesgeven aan zestot negenjarigen, contact hebben met scholen en aansluiten bij een schaakvereniging. Maar hoe je dat precies doet, moet je lokaal invullen. Het gaat erom de kinderen te verleiden om naar de club te komen. Nodig ze

uit om een keer te komen kijken. Duurzaam schaken betekent toch naar een club, vriendjes maken en wat beter leren schaken.”

“Op 30 maart presenteren we het nieuwe scholentoernooi en de voorlopige resultaten van de acht verenigingen aan de regionale en verenigingsjeugdleiders. Dit schoolschaakplan is ons initiatief maar het moet door de schaakwereld gedragen worden om het tot een succes te maken. Ik denk dat het dan een heel positieve bijdrage kan leveren aan het aantal jeugdleden.”

Schaakmeisje uit een sloppenwijk

Uitzichtloos. Zo kan je het leven in een sloppenwijk het beste omschrijven. Uitzichtloos kon je het leven van Phiona Mutesi dan ook noemen. Haar vader was aan aids overleden, het meisjes groeide met haar moeder, broertjes en zusjes op in de wijk Katwe. Misschien was het wel de armste van alle sloppenwijken rond Kampala, de hoofdstad van Oeganda. De wijk ligt in een moerassig gebied waardoor modder, slijk en een te hoge waterstand een vast onderdeel van het leven vormen.

’s Ochtends uren lopen naar de tussenhandelaren om wat groente en fruit in te kopen. Overdag op de markt zitten om de waar aan de man te brengen. Hopen dat je voldoende verkoopt om ook zelf te kunnen eten. Nauwelijks of geen tijd en geld om naar school te gaan. En dat dag in dag uit. Zo ziet het leven van tienduizenden volwassenen en kinderen er uit.

Schaakproject

Zo was ook het leven van Phiona Mutesi voor ze in aanraking kwam met het schaakproject van Robert Katende. Aanvankelijk organiseerde Katende in Katwe een voetbalproject, later besloot hij een groepje kinderen te leren schaken. Omdat je van schaken kunt leren vooruitdenken, omdat het je dwingt tot het nemen van beslis-

singen op korte en lange termijn, leek het hem een uitstekend middel om de kinderen te leren omgaan met de dagelijkse problemen. Het project wordt gesteund door de Amerikaanse evangelische organisatie Sports Outreach, die zich behalve om het zielheil ook om de levensomstandigheden van de mensen in de sloppenwijken bekommert. Phiona Mutesi was negen toen ze via een broertje met het schaakproject in aanraking kwam. Het bleek het begin van een wonderbaarlijke ontwikkeling te zijn. Mutesi mocht dan analfabeet en nauwelijks geschoold te zijn, slim was ze wel en aanleg voor het schaken bleek ze in hoge mate te hebben. Ze begreep het spel snel. Zo snel dat ze twee jaar later al meisjeskampioen van Oeganda was.

Dat was niet alleen een wonderbaarlijk snel leerproces, het was ook een cultuurschok. Want schaken is in Oeganda, net als in veel andere landen, een spel dat toch vooral in de hogere klassen wordt gespeeld. Stel je voor, een ondervoed meisje in gescheurde kleren tussen haar keurig geknipte en geklede tegenstanders.

Olympiade

Daarna gaat het snel. In 2009 wint ze voor Oeganda samen met drie teamgenoten een Afrikaans jeugdteamtoernooi. Een Russische schaakofficial die aanwezig was, zei tegen Phiona: “Ik heb een zoon die internationaal meester is en die was op jouw leeftijd niet zo goed als jij nu bent.” Terug in Kampala speelt Phiona mee in het kwalificatietoernooi voor de olympiade van 2010. Om ervaring op te doen, vindt coach Katende, zodat ze zich in 2012 misschien voor het nationale team kan plaatsen. Het loopt

anders. Piona wordt tweede en mag met de Oegandese vrouwenploeg naar de Olympiade in het Siberische Khanty-Mansiysk. Het schaken heeft haar een ander leven opgeleverd, onder andere omdat ze een beurs heeft gekregen die het haar mogelijk maakt om naar school te gaan. In hoeverre het schaken blijvend is valt te bezien. Twee jaar na Siberië scoort Phiona in de Olympiade van Istanboel 4½ uit 9, een ratingprestatie van 1612. De groei lijkt er een beetje uit te zijn. Maar is dat vreemd voor iemand die ondanks de ontwikkeling van de laatste jaren toch een kind van de sloppenwijken blijft en voor wie iedere dag onzeker is? De grootste winst van het schaakproject is niet dat er in Oeganda een verdienstelijke schaakster is opgestaan, maar dat het schaken het een meisje mogelijk heeft gemaakt zich te ontworstelen aan een uitzichtloos leven. (MbdW)

Tim Crowthers: Het Schaakmeisje. Uitg. Levboeken, 240 blz., prijs € 18.95. Ook leverbaar als e-book. Zie ook www.levboeken.nl.

Begrijp wat u doet 34

Gambiet 1: Het Evansgambiet

Proloog

Op verzoek van de hoofdredacteur zal dit seizoen een aantal gambieten besproken gaan worden. Op clubniveau zijn gambieten populair. Men offert een pion, soms zelfs meer en hoopt dan dat de onvoorbereide tegenstander in de wirwar van varianten de mist in gaat. Een aantrekkelijk vooruitzicht! Niet alle gambieten zijn even gezond, maar de kans op succes is relatief groot. Op voorwaarde natuurlijk dat men het gambiet goed in de vingers heeft zitten. En dat is meer dan zetjes uit het hoofd leren. Sterker nog: het alleen memoriseren van de openingsboom is helemaal geen garantie tot succes. Zoals in de vorige afleveringen van deze serie inmiddels wel duidelijk mag zijn geworden, gaat het ook hier om het bestuderen van typische plannen, en combinatoire wendingen. Parate kennis daarbij is wel handig, maar niet zaligmakend! We zullen de gambieten bespreken aan de hand van ideeën, waarbij we er niet aan zullen ontkomen dat er meer varianten gegeven zullen worden.

Inleiding

Toen we net leerden schaken, werd ons verteld dat we zo snel mogelijk onze stukken in het spel moesten brengen. Ook werden we er op gewezen dat we niet te lang moesten wachten om de koning in veiligheid te brengen. Vreemd genoeg verdwijnen deze twee eenvoudige principes naar de achtergrond op het moment dat we betere schakers worden. We moeten dan op zoveel andere zaken letten dat we nog wel eens willen zondigen tegen deze elementaire vuistregels. In dit artikel gaan we kijken wat er in de opening allemaal mis kan gaan.

Tijdverlies

Van Fischer is bekend dat hij zijn landgenoot Paul Morphy ooit als beste schaker heeft uitgeroepen. Nu heeft Morphy maar heel kort geleefd en heeft hij ook maar een klein deel van zijn leven aan het schaken gespendeerd, maar feit is wel dat hij fenomenale partijen heeft nagelaten. Fischer zei gegrepen te zijn door de efficiënte wijze waarop zijn voorganger de stukken in het spel bracht. Alle stukken werden, zonder tijdverlies, naar logische velden gespeeld. Daarbij maakte Morphy gebruik van tempowinst om de ontwikkeling van de tegenstander te verstoren en tegelijkertijd zijn stukken in de strijd te werpen. Veel spelers bezondigen zich aan de vuistregel dat je in de opening geen tijd moet verliezen. Tijdverlies ontstaat meestal door meerdere malen met hetzelfde stuk te spelen of door teveel pionzetten te doen. Bij een gambiet offert een speler een (of meerdere) pion(nen) en hij krijgt in ruil daarvoor een aantal tempi terug. Met andere woorden: hij heeft sneller dan zijn tegenstander meerdere stukken in het spel gebracht. Dat vergroot de kans op vroegtijdige aanvallen tegen de kwetsbare punten in de vijandelijke stelling.

Evansgambiet

Dan komen we nu toe aan het Evansgambiet. Het is een mooie openingsvariant die onder andere door Morphy veel gespeeld werd in die tijd. De opening werd bedacht door William Evans, geboren in Wales, die leefde van 1790 tot 1872. Hij was een Brits schaker en zijn beroep was kapitein op een postboot. Evans heeft zich grondig in de schaaktheorie verdiept en veel partijen geanalyseerd: van hem zijn

39 varianten beschikbaar. Eén daarvan is het Evans Gambiet, een variant in de Italiaanse opening, die voor het eerst in 1920 gespeeld werd. Wit offert hierbij een pion in ruil voor een snelle ontwikkeling. Het gaat om de stelling na 1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4!?

Laten we maar eens naar een fraai voorbeeld kijken. Bedenk dat het soms nodig is om meer te offeren om de aanval gaande te houden!

Lehmann – Mueller

Luzern 1952

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4 Lxb4 5. c3 La5 6. d4 exd4 7. 0­0 Lb6 8. cxd4

11. La3! Zo wordt de rokade verhinderd. 11. .. Pa5 12. Pxe5 Pxc4 13. Da4+ Ld7 14. Dxc4 Le6 15. d5 Lxd5 16. Da4+ c6 17. Tad1 Pd7 18. Pxd7 Dxd7

De bedoeling van het Evansgambiet is om een pion te offeren zodat wit snel zijn stukken in het spel kan krijgen en zwart tijd moet verliezen met zijn ontwikkeling. Wit krijgt na 4. .. Lxb4 5. c3 gevolgd door 6. d4 met tempowinst zijn centrumpionnen naar voren en hij brengt tegelijkertijd de mogelijkheid Dd1-b3 in de stelling zodat het zwakke punt f7 snel aangevallen kan worden. Omdat de pion op b2 weg is, kan wit ook vaak met Lc1-a3 proberen de zwarte koning in het centrum vast te houden.

Voor wit is het volgende van belang:

• Zo snel mogelijk ontwikkelen (net als bij andere gambieten)

• Ontwikkeling en vooral het rokeren van zwart tegengaan (bijvoorbeeld met La3)

• Matzetten!!

Voor zwart is het volgende van belang:

• Koning in veiligheid

• Proberen te ontwikkelen

• Op een goed moment de pion misschien teruggeven

19. Pxd5 cxd5

Wit komt nu met een mooie combinatie.

20. Txd5!!

Zwart gaf het op want na 20. .. Dxa4 21. Te1+ gaat hij mat. (1-0)

Wit moet niet bang zijn om soms meer te offeren maar het is wel verstandig om zelf zo snel mogelijk te rokeren, zodat de koning in veiligheid wordt gebracht en tegelijkertijd ook de toren via e1 in het spel gebracht kan worden. Je offert dus een pion voor een ontwikkelingsvoorsprong. In ruil voor de pion kan wit zijn stukken er snel uithalen en daarmee in korte tijd aan een moordend initiatief werken. Je zult die ontwikkelingsvoorsprong moeten omzetten in een koningsaanval. En dan komen de combinaties vanzelf, kijk maar naar de volgende aanvalspartij.

McDonnell – La Bourdonnais

Londen 1834

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5

4. b4 Lxb4 5. c3 La5 6. 0­0 Lb6

7. d4 exd4 8. cxd4 d6 9. h3 h6 10. Lb2 De7 11. e5 dxe5 12. d5 Pa5 13. Pxe5 Pf6 14. d6! cxd6 15. Lxf7+ Kd8

Nu blijft de zwarte koning gevangen in het centrum. 16. Te1 Kc7 17. Pa3 a6 18. Tc1+ Lc5

Objectief was 10. .. f5 beter, maar ook dat is geen pretje voor zwart.

11. Lxe4 Lxa1 12. Lg5 f6 13. exf6 gxf6 14. Lxc6 dxc6

Op 14. .. fxg5 volgt 15. Te1+ Kf8

16. La4.

15. Te1+ Kf7

Na 15. .. Kf8 16. Lh6+ Kf7 is er weer een fraaie combinatie voor handen met 17. Pe5+! fxe5 18. Dh5+ Kg8 19. Te3! en het gaat mat. 16. Pe5+!

De koning krijgt geen rust. 16. .. Kg7 17. Lh6+! Kxh6 18. Pf7+ Kg7 19. Pxd8 Txd8

Zwart heeft nog genoeg materiaal voor de dame maar zijn stukken functioneren niet. Helemaal niet meer na de volgende zet.

20. Dh5!

19. Txc5+!

Alle stukken van wit staan in de aanval. Hij offert nu een kwaliteit om de vijandelijke koning in een matnet te drijven.

19. .. dxc5 20. Pec4 Dd8 21. Le5+ Kc6 22. Df3+ Pd5 23. Lxd5+ Kd7 24. Df5+ Ke7 25. Df7, mat (1-0)

Bij dit geweld mag Morphy zelf natuurlijk ook niet ontbreken.

Morphy – Capdevielle

Havana 1864

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4 Lxb4 5. c3 Lc5?!

Hier wordt de loper later weer opgejaagd wat zwart op een aanzienlijk tijdverlies komt te staan.

6. 0­0 Pf6 7. d4 exd4 8. cxd4 Lb4 9. e5 Pe4

Er dreigt 21. Te7+ waardoor de volgende vreselijke zet nodig is.

20. .. Td7 21. Pd2?

Grappig genoeg overdrijft Morphy hier zijn methode van de efficiënte ontwikkeling. Direct winnend was 21. Te8! omdat er geen verdediging meer is tegen de dreiging Dh5g4+, bijvoorbeeld: 21. .. Tf7 22.

Txc8! Txc8 23. Dg4+ Kh6 24. Dxc8 met winst.

21. .. Tf7?

Gelukkig voor wit gaat zwart ook de fout in want de technische klus na 21. .. Lc3 22. Te8

Lxd2 23. h4 Tf7 24. Txc8 Txc8 25.

Dg4+ zal nog zeer lastig zijn.

22. Txa1 Le6 23. Te1 Ld5 24.

Te3 Kh8 25. Pe4 Tg7 26. Pxf6

Txg2+ 27. Kf1 Tg7 28. Te8+

Txe8 29. Dxe8+ Lg8 30. h4 h6 31. Df8 h5 32. Pxg8 Kh7 33.

Pf6+ Kh6 34. Pe8 Kg6 35. Df6+ Kh7 36. Dxg7, mat (1-0)

Morphy – NN

New Orleans 1858

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5

4. b4 Lxb4 5. c3 La5 6. d4

exd4 7. 0­0 dxc3 8. La3 d6 9.

Db3 Ph6 10. Pxc3 Lxc3 11.

Dxc3 0­0

Wit staat twee pionnen achter maar ontwikkelt eerst rustig door.

de lange diagonaal open. 16. f4 Pc6 17. Lc4+ Kh8 18. Lb2 De7 19. Tde1! Tf6 20. exf5 Df8

Fischer – Sugerman Chicago 1964 1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4 Lxb4 5. c3 La5 6. d4

Pe5

10. Ld5!

Zo verstoort wit de ontwikkeling van de tegenstander. 10. .. Lc3?!

12. Tad1 Pg4 13. h3 Pge5 14. Pxe5 Pxe5 15. Le2 f5?

Waarschijnlijk had zwart iets als 15. .. f6 moeten spelen. Nu komt

21. Te8!

Een zeer fraaie combinatie die onderstreept hoe mooi alle witte strijdkrachten zijn gemobiliseerd en hoe gebrekkig de zwarte stukken werken.

21. .. Dxe8 22. Dxf6 De7

23. Dxg7+ Schoonheid stond voorop in die tijd. Maar tegenwoordig zou een grootmeester niet moeilijk doen om de winst binnen te halen met 23. Dxe7 Pxe7 24. f6 d5 25. fxe7 Le6 26. Lb3. 23. .. Dxg7 24. f6 Dxg2+ Na de verdediging 24. .. Df7!? moet wit nog een probleemzet vinden: 25. Lxf7 h6 26. Le8 Kg8 27. f7+ Kf8 28. Tf3 Le6 29. Lg7+!! maar dat was Morphy wel toevertrouwd.

25. Kxg2 Lxh3+ 26. Kxh3 h5 27. Tg1, 1-0

Dat deze variant ook door de grootsten der aarde levensvatbaar wordt gevonden, daarvan getuige het feit dat zowel Fischer als Kasparov gambiet het gespeeld hebben. En met succes! Hieronder Fischer aan het werk.

12. Pxh7+ Ke7 13. Lg5+, 1-0

Uiteraard mogen de partijen van Kasparov ook niet ontbreken. Hij won er mee van Piket en zelfs Anand werd snel onderuit gehaald.

Kasparov – Anand Riga 1995

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4 Lxb4 5. c3 Le7 6. d4 Pa5 7. Le2 exd4 8. Dxd4 Pf6 9. e5 Pc6 10. Dh4 Pd5 11. Dg3 g6 12. O­O Pb6 13. c4 d6 14. Td1 Pd7 15. Lh6 Pcxe5 16. Pxe5 Pxe5 17. Pc3 f6 18. c5 Pf7 19. cxd6 cxd6 20. De3 Pxh6 21. Dxh6 Lf8 22. De3+ Kf7 23. Pd5 Le6

Kasparov – Piket Amsterdam 1995 1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4 Lb6 5. a4 a5 6. b5 Pd4 7. Pxd4 Lxd4 8. c3 Lb6 9. d4 exd4 10. O­O Pe7 11. Lg5 h6 12. Lxe7 Dxe7 13. cxd4 Dd6

Vervolg op bladzijde 30

Open Nederlands Kampioenschap

2013 in Dieren

Het Open Nederlands Kampioenschap wordt van 22 juli tot en met 1 augustus gespeeld in Dieren. Het toernooi vindt voor de 45e keer plaats in de gemeente Rheden en wordt voor de 35e keer gespeeld in Sport­ en Zalencentrum Theothorne in Dieren. In de hoofdgroep wordt gespeeld om de titel Open Kampioen van Nederland.

Facebook: https://www.facebook.com/OpenNKDieren?ref=hl Website: http://onk.schaakbond.nl/

Toernooien

Van 23 juli - 1 augustus Deelname-eis

Inleggeld Aan de zaal Prijzengeld

Open Kampioenschap KNSB- of FIDE-rating boven 2100 € 75,- € 80,- 1e prijs € 2500,-

Reservegroep A KNSB-rating maximaal 2150 € 55,- € 60,- bij 9 punten € 1050,- aflopend tot bij 6 punten € 65,-

Reservegroep B KNSB-rating maximaal 1850 € 45,- € 50,- bij 9 punten € 800,- aflopend tot bij 6 punten € 45,-

Reservegroep C KNSB-rating maximaal 1650 € 35,- € 40,- bij 9 punten € 450,- aflopend tot bij 6 punten € 45,-

GM/IM gratis deelname FM € 25,- korting op inleggeld Alle bovenstaande toernooien 9 ronden Zwitsers, rustdag zondag 28 juli

Van 22 - 27 juli Deelname-eis

Zesrondig toernooi 1 geen ratinggrens € 30,- € 35,- bij 6 punten € 140,- aflopend tot bij 4 punten € 20,-

Zesrondig toernooi 2 KNSB-rating maximaal 1750 € 30,- € 35,- bij 6 punten € 90,- aflopend tot bij 4 punten € 20,-

Beide bovenstaande toernooien 6 ronden Zwitsers

Van 29 - 31 juli Deelname-eis

Vierkampen geen ratinggrens € 15,- € 20,- 1e prijs € 30,-, 2e € 15,-

Alle toernooien aanvang ronde 13.00 uur m.u.v. de ronden op 1 augustus: aanvang 12.00 uur

Toeslag niet­leden KNSB

Voor Nederlandse deelnemers die geen lid zijn van de KNSB wordt het inleggeld voor het Open Kampioenschap en de Reservegroepen verhoogd met € 10, voor de zesrondige toernooien en de vierkampen met € 5.

Verplichte aanmelding in de zaal

De deelnemers dienen zich tijdig voor de eerste ronde bij de wedstrijdleiding aan te melden op de volgende tijden: Open Kampioenschap en Reservegroepen: dinsdag 23 juli van 10.30 - 12.00 uur; zesrondig toernooien: maandag 22 juli van 11.00 - 12.00 uur, vierkampen maandag 29 juli van 11.00 –12.00 uur.

Inschrijven

U kunt zich inschrijven via de internetsite http://onk.schaakbond.nl. De inschrijving dient vergezeld te gaan van gelijktijdige overmaking van het inschrijfgeld op rekening

31.36.20.512 t.n.v. Open Schaakkampioenschap 2013 te Dieren. Er wordt per e-mail een bevestiging van deelname verzonden, deelnemerslijsten worden ruim te voren gepubliceerd op http://onk.schaakbond.nl.

Sluiting inschrijving: donderdag 18 juli, daarna is aanmelding aan de zaal mogelijk zolang er plaats is.

Overnachten

Wij hebben naast de traditionele schaakcamping arrangementen afgesproken met Hotel Polysport en camping Boszicht.

Voor meer informatie zie onze website.

Nevenactiviteiten

Er zijn vele nevenactiviteiten zoals een simultaan door Erwin l'Ami, een doorgeefschaaktoernooi (donderdag), een Snelschaaktoernooi (vrijdag) en voetbaltoernooi (maandag) Voor alle nevenactiviteiten geldt: aanmelding ter plaatse.

De lezer aan zet

13. .. a6 Zwart moet wel meteen het paard aanvallen, na een wachtzet als 13. .. h6? zien we wat wit dreigt: 14. Lc7! Pxc7 15. Txc7 Lc8 16. Txa7 en wit heeft een pion gewonnen.

14. Pc7 Na 14. Pc3 b5 gevolgd door .. Pd6 kent zwart geen problemen. Foutief is 14. Lc7? Pxc7 (wit wint na 14. .. axb5? 15. Lxd8 bxa4 16. Lxe7) 15. Pxc7 Tc8 en het paard zit gevangen en gaat verloren vanwege 16. Pxa6 (16. Dc2 Ld6) 16. .. Ta8.

14. .. b5 Deze tussenzet is noodzakelijk. Wit heeft een plezierig plusje na 14. .. Tc8 15. Pxe8 Txe8 (15. .. b5 16. Txc8 Dxc8 17. Da5 Txe8 18. Tc1) 16. Txc8 Lxc8 17. Dc6, of 14. .. Pxc7 15. Txc7 b5 16. Db3 Tb8 17. Tfc1.

15. .. g5 Tiviakov speelt scherp op winst. Objectief is dit misschien zwakker dan het solide 15. .. Tc8 (ook 4 punten) maar hij wordt uiteindelijk wel beloond voor zijn moed. Na 15. .. Tc8 16. Pxe8 Txe8 17. Txc8 Dxc8 18. Tc1 Da8 19. Tc7 Lc6 zou de partij ongetwijfeld in remise zijn geëindigd, op 20. Dc2 volgt gewoon 20. .. Tc8.

16. Pxg5 De beste zet, na andere zetten komt zwart meteen in het voordeel: 16. Pxa8 gxf4 17. gxf4 Lxa8 en de torens hebben geen goede invalsvelden zodat zwart iets beter staat; 16. Lxg5 Lxg5 17. Pxg5 Pxc7 18. Pxh7!? (18. Dc2 Dxg5 19. Dxc7 Tac8 en zwart wint een kwaliteit.) 18. .. Kxh7 19. Dc2+ Kg7 20. Dxc7 Dxc7 21. Txc7 Lc8 en wit heeft maar twee pionnen voor het stuk en staat minder.

18. .. Lxa8 Na een geforceerde zettenreeks hebben we een interessante stelling met de materiaalverhouding 'kleine kwaliteit' bereikt. Wit heeft een toren en een pion tegen zwart twee lichte stukken (paarden in dit geval). Wit staat hier wat beter omdat de zwarte stukken

wat passief staan en hij de enige open lijn al goed in bezit heeft (alhoewel zwart de invalsvelden op de c-lijn redelijk kan controleren). In het vervolg lijkt Naiditsch een paar keer te vergeten dat wit in deze materiaalverhouding de dames moet ruilen (in het eindspel wordt zowel de toren als de pion relatief sterker), terwijl zwart de dames op het bord moet houden om aanvalskansen te krijgen met zijn lichte stukken.

19. .. Dd8 Een goede verdedigende achteruitzet, alhoewel wit sowieso iets beter blijft staan. Wit staat veel beter na 19. .. Pd6 20. Db4 De7 21. Tc7 Tb8 22. Tfc1. Ook 19. .. Dd2 (4 punten) 20. e3 Da5 21. axb5 Dxb5 22. Dxb5 axb5 23. Tc8 is een erg onplezierige stelling voor zwart. Nog zwakker is 19. .. bxa4 20. Dxa4 Pb8 21. Tc8 Pd6 22. Txf8+ Kxf8 23. Dc2 en zwart staat er slecht voor.

20. .. Db6 U krijgt evenveel punten (5) voor 20. .. Db8.

21. Da3 Pent de a-pion zodat zwart met de dame op b5 moet nemen. Als we denken aan het witte strategische doel (dames ruilen), dan is het niet zo moeilijk om 21. Da4! te vinden. Zwart staat wat minder in het eindspel na 21. .. Dxb5 22. Dxb5 axb5 23. Tc8.

22. .. Db6 De beste zet, Tiviakov bereidt .. Pd6 voor, waarna zijn stukken actiever komen te staan. Andere nuttige zetten zijn 22. .. Lb7 (dekt veld c8), 22. .. Lc6 (om .. Lb5 te spelen), 22. .. Kg7 (haalt de koning alvast van de onderste rij). U krijgt voor een van deze zetten 3 punten.

23. .. Pd6 U krijgt 3 punten voor 23. .. Lb7

24. Tfc1 Om dameruil af te dwingen zou wit hier verder kunnen gaan met 24. Ta1 Lb7 25. Da5 Db3 26. Da4.

24. .. Te8 dekt het invalsveld e7 en bereidt daarmee zwarts volgende zet voor. Ook redelijk zijn zetten als 24. .. Lb7, 24. .. Kg7 en 24. .. Tb8. U krijgt voor een van deze zetten 3 punten

25. .. Pc4 Dit pionoffer is waar Tiviakov op gespeeld heeft. Zwart doet nu weer volop mee. U krijgt dan ook geen punten voor andere zetten.

26. Lxc4 Naiditsch neemt de handschoen op. Dit slaan is erg gevaarlijk (alhoewel wit bij goed spel nog gewoon remise moet kunnen houden), na iedere normale damezet staat het ongeveer gelijk.

27. .. Db7 Dit was natuurlijk de bedoeling. Nu de lange diagonaal is geopend moet wit constant opletten dat zwart geen directe mataanval krijgt.

28. d5 28.Tc6 Pb8 29.d5 Pxc6 30.dxc6 is weliswaar geniaal, maar niet goed - zwart kan de vrijpion winnen met 30. .. Dc7 31. Dxa6 Tc8 32. b4 Lxc6 33. b5 Lb7!.

28. .. Pe5 28. .. Dxd5 29.e4 is misschien waar Naiditsch op rekende. Wit staat wat beter in dat geval.

29. .. exd5 Materieel staat het nu weer gelijk, maar de lange diagonaal is even geblokkeerd door de zwarte pion, zodat wit met gepointeerd spel de remisehaven kan bereiken. Andere zetten brachten zwart echter slechts problemen: 29. .. Pd7 faalt op 30. Da4! Pf6 31. Dd4 Pxd5 32. e4 en dit is weer beter voor wit. Ook niet goed is 29. .. Dd7 30. Dxa6 Pf3+ (30. .. Lxd5? 31. Tc7 Dd8 32. Tc8+-) 31. Kg2 Pd2 (wit wint na 31. .. Lxd5? 32. Tc7! Dd8 33. Tc8) 32.f3! en alhoewel de stelling ingewikkeld is, is zwart degene die het moeilijk heeft.

30. Da4 Wit kon hier remise afdwingen met heel concreet aanvalsspel: 30. Tc7 Db5 31. Tc8 d4!? (31. .. Pf3+ 32. Kg2 Pe1+ 33. Kg1 Pf3+ is onmiddellijk remise door zetherhaling.) 32. De7 Pf3+ 33. Kg2 Txc8 34. Txc8+ Kg7 en nu houdt of wit, of zwart,

remise door eeuwig schaak, bijvoorbeeld:

a) 35. Txa8 Pe1+ 36. Kg1 (36. Kh3? Df5+ 37. g4 Df3+ 38. Kh4 Pg2+ 39. Kh5 Dh3+ 40. Kg5 Dh4+ –+) 36. .. Pf3+ 37. Kg2 Pe1+. b) 35. Df8+ Kg6 36. Dg8+ (36. Dd6+ Kg7) 36. .. Kh6 37. Txa8 Pe1+ 38. Kg1 (niet 38. Kh3?? Dh5 mat of 38. Kh1?? Df1 mat). c) 35. e4 Pe1+ 36. Kg1 en zwart heeft niks beters dan berusten in de herhaling met 36. .. Pf3+.

30. .. Tf8 De beste zet, de toren staat hier niet kwetsbaar en verdedigt f7. 30. .. Td8? 31. Df4 Pg6 (31. .. d4 32. Dg5+ en wint laat zien waarom de toren slecht staat op d8.) 32. Dc7 en na dameruil staat wit vrijwel gewonnen. Of 30. .. Tb8? 31. Df4 Pg6? 32. Dxb8+! En wint. Wit staat wat beter na 30. .. Te7 (2 punten) 31. Tc8+ Kg7 32. Dd4 f6 33. Kg2.

31. Tc7 31. Df4 d4! 32. e4 Pg6 is duidelijk beter voor zwart.

31. .. Dxb2 Tiviakov neemt terecht de kans waar om een pion buit te maken. Het eindspel na 31. .. Db6 32. Df4 Pd3 33. Dg5+ Dg6 34. Dxg6+ hxg6 35. Ta1 kan zwart niet winnen.

32. Tc8 Dit verliest, Naiditsch had opnieuw op dameruil moeten aansturen met 32. Da1! Dxa1 33. Txa1 of 32. Df4!? Pd3 33. Dg5+ Dg7 34. Dxg7+ Kxg7 35. Td1 Pe5 36. Ta7. Als wit Tc8 wil spelen kan hij beter 32. T7c2?! Db6 inlassen, maar ook dan staat alleen zwart beter na 33. Tc8 d4.

32. .. Lb7 Een zeldzame fout van Tiviakov. Hij kon hier meteen winnen met het thematische 32. .. d4! (8 punten) 33. Dxa6 (33. Txf8+ Kxf8 34. Tc8+ Kg7 35. Txa8 Db1+ 36. Kg2 De4+ –+) 33. .. Pf3+ (ook 33. .. Kg7! 34. Dxa8 Dxc1+! 35. Txc1 Txa8 wint voor zwart.) 34. Kg2 Lb7 35. Txf8+ Kxf8 36. Dh6+ Ke8 en wit heeft geen verdediging meer tegen de gecombineerde aanval van de zwarte stukken. Controleer dit!

34. .. De6 U krijgt evenveel punten (4) voor 34. .. Te8 en 34. .. f6

35. .. La8 Natuurlijk houdt zwart de loper op de lange diagonaal.

37. h4 Dit is een verliezende blunder. Naiditsch vergeet de zwarte dreiging om de diagonaal te openen. Na 37. Td1 Tb8 (37. .. d4? 38.Txd4) 38. Tcc1 Kg7 zou zwart erg goed staan, maar is de partij nog niet meteen afgelopen.

37. .. d4 Ook winnend is 37. .. h6 (6 punten) 38. Dxh6 d4 maar 38.h5 is geen echte dreiging zoals Tiviakov goed heeft gezien:

38. .. De4 Het best, maar zwart wint ook na 38. .. Dh3; 38. .. dxe3 39. hxg6 exf2+ en 38. .. h6 39. Dxh6 De4. Voor een van deze winsten krijgt u 3 punten

39. .. d3 Of 39. .. Dh1+ (ook 3 punten) 40. Ke2 Df3+ 41. Ke1 d3. Naiditsch gaf op, na 40. Ke1 volgt 40. .. Df3 en om mat te

voorkomen moet wit grof materiaal geven.

80­100 >2400

70­80 2300­2400

60­70 2200­2300

50­60 2100­2200

40­50 2000­2100

30­40 1900­2000

20­30 1800­1900 0­20 <1800

Combineren

Diagram 1

Harikrishna - Van Wely

1. Tf7+! Pxf7 2. Dxg6+ Kxg6 3. Le4, mat.

Diagram 2

Schut - Kovchan

1. .. Tf8! 2. Kg1 Txf3 3. gxf3 e2, 0-1.

INFORMATIEF

Diagram 3

Ernst - Movsesian

1. .. Txc2!, 0-1 vanwege 2. Dxc2 Le3+ 3. Kh1 Tf1+ 4. Kg2 Tf2+ met een gewonnen pionneneindspel.

Diagram 4

l’Ami - Wang Hao

1. .. Td1+! 2. Pxd1 c2, 0-1.

Diagram 5

Edouard - Ernst

1. .. Dxf4 2. Txf4 d2 3. Tf1 Pc4

4. Td1 Pe3, 0-1, immers 5. Txd2 Pf1+.

Diagram 6

Movsesian - Van Kampen

1. Txd3! cxd3 2. Dh6 d2 3. Ta1, 1-0. Het mat met Lf6 is niet te verhinderen.

Diagram 7

Naiditsch - Grandelius

1. Pg5!! e4 2. Dxe4 hxg5 3.

Schakend Nederland vijftig jaar geleden

Vijftig jaar geleden werd een toernooi georganiseerd dat van groot belang zou blijken voor het schaken in Nederland. In restaurant De Bolderij in het centrum van Groningen vond het eerste Niemeyer Jeugdschaaktoernooi plaats. Het was een bescheiden internationale tienkamp voor jeugdspelers, van wie er vijf uit het noorden van Nederland kwamen. Het toernooi werd gewonnen door Zuidema. Hoe klein dat toernooi toen ook was, de ambities waren groot. Binnen tien jaar zou het toernooi zijn uitgegroeid tot het Europees jeugdkampioenschap. Niemeyertoernooi werd later Gasunietoernooi en nog weer later Koop Tjuchem-toernooi. Diverse sponsors zorgden ervoor dat dit jaar voor de vijftigste keer in Groningen werd geschaakt. Dat eerste toernooi werd in de begindagen van januari gespeeld, maar

al snel verhuisde het toernooi naar de dagen voor en na kerstmis en in die periode wordt het nog steeds gespeeld.

Een aardig tijdsbeeld: de sponsor zorgde ervoor dat er voor deelnemers, organisatoren en publiek gratis koffie en thee beschikbaar was, en ... er kon door iedereen gratis worden gerookt!

Januari 1963 stond ook in het teken van een jubileum. Voor de vijfentwintigste keer werd het Hoogoventoernooi gespeeld. De organisatie had groots uitgepakt, voor zover de krappe ruimte van het Kennemertheater in Beverwijk dat toeliet. Voor de hoofdgroep waren zoveel mogelijk winnaars van voorgaande toernooien uitgenodigd. De groep werd daarvoor eenmalig uitgebreid tot achttien deelnemers. Het toernooi werd een groot

Dg6, 1-0. Zwart doet niets tegen Le4.

Diagram 8

Edouard - Dubov

1. g5! fxg5 2. Tf7+ Kd8 3. Txg7! Txg7 4. Lf7! Txf7 5. h6!, 1-0.

Eenvoudig gezegd

Wit kan de open lijn bezetten met 33. Tf1 en staat dan op winst! Na 33. Kb4 Tf8 greep zwart zijn kans! Uit de partij Lucas van Foreest - Andrew Mensing, zie bladzijde 17. (Piet Peelen)

Vervolg van bladzijde 27

14. Pc3 Lxd4

succes voor de Nederlanders. Donner behaalde een van zijn beste toernooiresultaten. Hij won met de fraaie score van 12 uit 17, op een half punt gevolgd door Bronstein. Van den Berg en nationaal kampioen Tan veroverden de meestertitel. Dat was toen nog mogelijk in één toernooi van een dergelijke omvang. Hoofdredacteur Slavekoorde van Schakend Nederland omschreef het toernooi als een ‘fröhlich Zusammensein der Landleute’, waarmee hij doelde op de gezellige mix van topspelers en gewone schakers in een en dezelfde zaal. Net als nu eigenlijk, al schijnt het geluidsniveau in de speelzaal tegenwoordig wel wat lager te zijn. Van de topspelers klaagde alleen de Zweed Stahlberg af en toe dat het ‘zó’ niet gaat, maar als hij dan weer eens won was hij zijn klacht snel vergeten.

Illustratieve partijen:

• Lehmann – Mueller, Luzern 1952

• McDonnell – La Bourdonnais, Londen 1834

• Morphy – Capdevielle, Havana 1864

• Morphy – NN, New Orleans 1858

• Fischer – Sugerman, Chicago 1964

• Kasparov - Anand, Riga 1995

• Kasparov - Piket, Amsterdam 1995

Geraadpleegde bronnen: Megadatabase van Chessbase

Oudere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen, treft u aan op www.schaaksite.nl onder het kopje Techniek.

Reageren? Stuur een e­mail naar hgrooten@xs4all.nl.

CHESSBASE 12

Nieuw in ChessBase 12:

De „diepe analyse“ maakt een variantenboom aan, die zich dynamisch aan de diepte van de analyse oriënteert. U laat de analyse zo lang draaien als u wilt. Hoe langer de looptijd, des te beter en betrouwbaarder zijn de aangegeven varianten. De clou: alles wat ook bij een hogere diepte niet geschikt is, wordt automatisch verwijderd. Op die manier krijgt u een commentaar inclusief een analyse van de belangrijkste kandidaat zetten. De nieuwe functie is een duidelijke verbetering ten opzichte van Fritz, want de analyse kan oneindig lang doordraaien en past de variantenboom zelfstandig aan de diepte aan.

Met gebundelde kracht gaat het echter nog beter: de „cloudanalyse“. bundelt de rekenkracht van meerdere engines van één of meer parallel draaiende systemen. In de cloudanalyse kunnen de samenwerkende engines meerdere verschillende rollen innemen: één engine stuurt altijd de analyse aan, een andere rekent de hele tijd uitsluitend aan kandidaatzetten in de uitgangsstelling, om de optimale rekendiepte te bereiken. Daarnaast kunt u één of meerdere engines inzetten, die tegenzetten op een kandidaatzet onderzoeken enz.

„Overeenkomsten zoeken“: In ChessBase 12 worden eindspelen nu met een enkele klik gevonden en er wordt een lijst met overeen-

Start met de nieuwe ChessBase 12 uw eigen persoonlijke succesverhaal.

Ontdek de zwakke plekken van uw volgende tegenstander en maak gebruik van het voordeel optimaal voorbereid te zijn. Profiteer verder van een groot aantal nieuwe en verbeterde analyse- en online functies!

komsten ten opzichte van de bordstelling opgesteld. Op moderne 64-bit-systemen duurt de complete zoekoperatie slechts enkele seconden, omdat de database compleet in het hoofdgeheugen wordt bewaard en meerdere processors parallel kunnen werken. Wat bij het eindspel mogelijk is, kan natuurlijk ook in het middenspel toegepast worden. Hier wordt naar nagenoeg identieke pionnenstructuren gezocht en wordt de overeenkomst aan de hand van de positie van de stukken bepaald.

Meer nieuwtjes:

• ChessBase spelerlexikon nu online met automatische updates

• Intelligente google-achtige search in de ChessBase online database met nu 6,4 miljoen partijen*

• “Let’s Check”: toegang op de wereldwijd grootste database met diepe engine-analyses*

• Voor het eerst als 64 bit-versie met snellere database toegang

• Eén-klik-publiceren van partijen in het Internet als Java-Script

• Chess Media venster met nieuwe look, grote databasesymbolen voor hoge resoluties, nieuwe enginedialoog met CPU-optimering en nog veel meer!

Systeemvereisten: Minimum: Pentium III 1 GHz, 1 GB RAM, Windows Vista, XP (Service Pack 3), DirectX9 grafische kaart met 256 MB RAM, DVDROM drive, Windows-Media Player 9 en internetaansluiting voor het activeren van het programma, playchess.com, Let’s Check, engine cloud en updates.

Aanbevolen: PC Intel Core i7, 2.8 GHz, 4 GB RAM, Windows 7 (64 bit) of Windows 8 (64 bit), DirectX10 grafische kaart (of compatibel) met 512 MB RAM of beter, 100% DirectX10 compatibele geluidskaart, Windows Media Player 11, DVD ROM drive en internetaansluiting voor het activeren van het programma, playchess.com, Let’s Check, Engine Cloud en Updates.

ChessBase 12 - Startpakket 179,90 E

• ChessBase 12 programma

• Big Database 2013

• Database-Updateservice tot 31.12.2013

• toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 6.4 Mio. Partijen)*

• toegang op “Let’s Check” en “Engine Cloud”*

• Half jaar abonnement op het ChessBase Magazin (3 nummers)

ChessBase 12 - Megapakket 269,90 E

• ChessBase 12 programma

• Mega Database 2013 (DVD met meer dan 5,4 Mio. Partijen, 66.000 geanalyseerd)

• Database-Updateservice tot 31.12.2013

• toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 6.4 Mio. Partijen)*

• toegang op “Let’s Check” en “Engine Cloud”*

• Jaarabonnement op het ChessBase Magazin (6 nummers)

ChessBase 12 - Premiepakket 369,90 E

• ChessBase 12 programma

• Mega Database 2013 (DVD met meer dan 5,4 Mio. Partijen, 66.000 geanalyseerd)

• Database-Updateservice tot 31.12.2013

• Een jaar premie lidmaatschap voor playchess.com

• toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 6.4 Mio. Partijen)*

• toegang op “Let’s Check” en “Engine Cloud”*

• Jaarabonnement op het ChessBase Magazin (6 nummers)

• De nieuwe Corr. Database 2013 (DVD met ca. 1 Mio. correspondentiepartijen)

• Fritz eindspel turbo 3 (9 DVDs met eindspeldatabases)

ChessBase 12 - Upgrade van 11 99,90 E

• ChessBase 12 programma

• toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 6.4 Mio. Partijen)*

• toegang op “Let’s Check” en “Engine Cloud”*

Toegang tot 31.12.2015

NIEUW!