Schaakmagazine 2013 - december

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang 120 • no.6 • december 2013

Vechtschaak in Hoogeveen

Goud voor Jorden

Hoofdredacteur Minze bij de Weg neemt afscheid

Sokolov en Haast op dreef

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang 120 • no.6

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Jeroen Bosch

Merijn van Delft

René Duret

Monique van de Griendt

Herman Grooten

Erik Hoeksema

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Mark van der Werf

Redactieadres:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

fax: 023-5254353

e-mail: schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Verschijning volgende nummer: week 9

Sluiting kopij: 28 januari 2014

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem tel: 023-5254025

e-mail: bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & Lay-out:

Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

Voorpagina: Univé is een toernooi voor profs en amateurs

Schaaktechniek

Van nieuws naar achtergrond

U zult het gemerkt hebben, dit is mijn laatste nummer als hoofdredacteur van Schaakmagazine. Na bijna dertig jaar maak ik plaats voor een opvolger. In al die jaren heb ik er naar gestreefd u als lezer een gevarieerd en leesbaar blad voor te schotelen. Uiteraard zijn er in die periode grote veranderingen opgetreden. Schakend Nederland, zoals het bondsblad in de jaren tachtig heette, was een blad met veel schaaktechniek. In de periode van Schaakmagazine is het veel meer een leesblad geworden. In de jaren tachtig kon een maandblad, Schakend Nederland verscheen in die tijd tien keer per jaar, nog wel eens nieuws brengen. Nu, in het internettijdperk en met een frequentie van zes keer per jaar, legt het blad zich toe op achtergronden.

Ook dit nummer van Schaakmagazine kent een gevarieerde inhoud. En er is positief

nieuws. Liefst drie gouden medailles zijn er te vieren. Jeugdspeler Jorden van Foreest werd Europees kampioen bij de jeugd tot veertien jaar. Ook goud was er voor Ivan Sokolov en Anne Haast. Zij speelden bij de Europese teamkampioenschappen mee in de Nederlandse teams. Die teams deden het redelijk, maar ook niet meer. Sokolov en Haast werden met hun prestaties van 6½ uit 7 echter de topscorers aan hun borden. Klasse!

Schaken, is dat alleen een partij spelen achter het bord? U heeft in de afgelopen jaren kunnen zien dat schaken meer te bieden heeft. Het is sinds jaar en dag een inspiratiebron voor velen. Politici, reclamemakers, voetbalcommentatoren, je kunt het zo gek niet bedenken, niemand kan om het schaken als metafoor heen. Ook kunstenaars hebben zich altijd graag door het schaakspel

laten inspireren en daar heb ik regelmatig en graag aandacht aan besteed. Het leek mij daarom passend om in het laatste nummer dat onder mijn redactie verschijnt nog eens extra aandacht aan schaakkunst te besteden. Verspreid over dit nummer treft u kunstwerken aan, die het schaken als onderwerp hebben. De kunstenaars geven zelf een korte toelichting.

Dat was het dan. Ik bedank alle medewerkers met wie ik heb samengewerkt. Zonder hen was het blad niet tot stand gekomen. En ik wens mijn opvolger Martin Voorn veel succes toe bij het maken van Schaakmagazine Ik zal velen van u ongetwijfeld nog wel eens bij een schaakactiviteit tegenkomen.

Minze bij de Weg Hoofdredacteur Schaakmagazine

Om te verzamelen: schaakgeld

De definitie van geld is dat het in tegenstelling tot een penning in een land een echt ‘wettelijk betaalmiddel’ is. En er is heel veel verschillend geld. Maar als ‘schaakgeld’, geld waarop een schaakbord, een schaker o.i.d. is afgebeeld kennen we slechts 2 bankbiljetten, 29 munten, 18 noodgeldbiljetten. Voor iemand die zijn verzameling compleet wil hebben een te overzien geheel. Er zijn twee bankbiljetten met schaken erop geweest. In Estland voor Paul Keres, de sportman van de eeuw in Estland. En in Oostenrijk voor de Oostenrijkse feministe Rosa Mayreder, die het in 1886 (!) als vrouw waagde om schaak tegen mannen te spelen en om ze daarbij dan ook nog eens verslaan. Helaas was de invoering van de euro hier

geen zegen; Oostenrijk ging in 2002 over op de euro, Estland in 2011. En daarom zijn er nu in de hele wereld geen schaakbankbiljetten meer in omloop.

De schaakmunten zijn voor een belangrijk deel uitgebracht ter gelegenheid van (en ter financiering van) de schaakolympiades in diverse landen. Daarnaast zijn er munten ter herinnering aan wereldkampioenen schaken, aan de schakende turk, aan de schrijver van de Schachnovelle Stefan Zweig en aan Alice in Wonderland. Een bijzondere vermelding verdient de Nederlandse schaakmunt, de zogenoemde Tukker, die in 2004 ter gelegenheid van het Open Nederlandse Jeugdkampioenschap in Hengelo uitgegeven werd.

Als laatste zijn er de noodgeldbiljetten. Die noodgeldbiljetten zijn allemaal uit Duitsland, uit de periode van vlak na de Eerste Wereldoorlog. Omdat er een tekort aan muntgeld was, gaven steden papieren noodgeldbiljetten uit, met daaronder een aantal schaaknoodgeldbiljetten. Afgebeeld zijn schaakproblemen, maar vooral veel karikaturen gericht tegen de toenmalige politieke situatie. Onder de noodgeldbiljetten zijn er maar liefst negen uit het schaakdorp Ströbeck. Schaken blijft een fascinerend verzamegebied, en de Motiefgroep Schaken heeft onlangs nog een special over schaakgeld uitgegeven. Voor meer informatie zie www. euwe.nl of mail naar h.j.alberts@hetnet.nl. (ha)

René Duret

Tjerk Zijlstra, Mystiek van de massasuggestie

In het Groninger Museum is op dit moment een fantastisch schaakspel te bewonderen. Het spel The Tournament is een onderdeel van de tentoonstelling Funtastico die is gewijd aan de Spaanse ontwerper Jaime Hayon. Het manshoge spel van keramiek en gedraaid hout werd in 2009 gemaakt in opdracht van het Design Festival Londen. Hayon baseerde zijn spel op de slag bij Trafalgar, waar Nelson de Franse vloot versloeg. Hayon woonde destijds in Londen en verdiepte zich in de Engelse geschiedenis, waaronder de slag bij Trafalgar. De overwinning van Nelson, die gebaseerd was op een strategisch plan deed hem denken aan het schaakspel.

Hayon heeft alle stukken zelf beschilderd, met motieven en symbolen die naar Londen verwijzen. En wat voor schakers ook belang

Het Groninger Museum heeft het spel aangekocht en is van plan regelmatig schaakactiviteiten te organiseren. De eerste is meteen een klapper. Van 26 tot en met 29 december spelen Jan Timman en Anatoly Karpov een korte tweekamp in het kader van het jaarlijkse schaakfestival in Groningen. Deze tweekamp is onderdeel van de activiteiten rond het NederlandRuslandjaar.

De tentoonstelling Funtastico is de omweg naar Groningen waard en is te zien tot en met 30 maart 2014.

“Mijn fascinatie voor vogels en schaken heb ik in dit schilderij gecombineerd. Het verbeeldt de schaakcompositie van een Franse edelman met als opdracht wit speelt en wint. Pas na vijftig jaar kwam men erachter dat het remise moest zijn.

Mijn gedachte erachter: de loper als symbool voor het gevoel wint in eerste instantie van het lichaam, de toren. Uiteindelijk wordt het evenwicht bereikt, de harmonie zit in jezelf. De buizerd als de geest en de vlinder als de ziel spelen het spel op de juiste wijze uit!”

Zie http://tjerkzijlstra.nl

Zie verder www.groningermuseum.nl en www.schaak stadgroningen.nl voor het schaakfestival.

Foto Groninger Museum

Topscorers redden Nederlandse teams

Warschau was het toneel voor de Europese Kampioenschappen voor Landenteams 2013. Polen is een echt schaakland dat zowel bij de mannen, maar met name bij de vrouwen, tot de sterkste in de wereld gerekend mag worden. Dit jaar was schaken een verplicht vak op 73 scholen in de Poolse hoofdstad en er kwamen dan ook dagelijks schoolklassen op bezoek bij het vlekkeloos georganiseerde evenement.

De Nederlandse teams konden geen rol van betekenis spelen in de strijd om de medailles, maar individueel waren er mooie successen voor Ivan Sokolov en Anne Haast. Beide Nederlanders veroverden op hun bord (respectievelijk 2 en 4) de gouden medaille voor het beste individuele resultaat, en Sokolov had zelfs de hoogste TPR van alle spelers in het toernooi.

Open toernooi

In de open sectie speelde één vrouw mee (Judith Polgar bij Hongarije), de 38 teams bestonden verder uit mannen. Het Nederlandse team kende hier een zeer matige start met nederlagen in ronde 1 tegen Oostenrijk, en in ronde 3 tegen een jeugdig Israël. Daarna vond het zijn draai, mede vanwege de goede vorm van Anish Giri op bord 1 en vooral ook Ivan Sokolov op bord 2.

Navara – Giri

Nederland – Tsjechië (6) Stelling na 26. .. fxe6

Het topduel uit de wedstrijd tegen Tsjechië (2-2 in ronde 6). Anish heeft zich met zwart goed verdedigd en heeft in de diagramstelling gelijke kansen. De Tsjech overzag nu een leuke achteruitzet en ging als volgt in de fout:

27. Le3? Wit verliest nu materiaal omdat de toren gevangen is na 27. .. Td1+ 28. Kh2 Pd8! 29. Txb6 Ook verliezend zijn 29. Tb8 Lc7+ en 29. Te7 Kf8. 29. .. axb6 30. Lxb6 Pc6 31. a5 Ta1 32. g4 Pxa5 Giri staat nu een volle kwaliteit voor, maar omdat alle pionnen op één vleugel staan is de winst nog niet zo eenvoudig. De Nederlandse kopman laat voorbeeldige techniek zien in het vervolg: 33. Pe5 Pb3 34. h5 Pd2 35. Kg2 Pe4 36. f3 Ta2+ 37. Kh3 Pd2 38. Ld4 Pf1 Dreigt mat, waardoor zwart weer verdere terreinwinst kan boeken. 39. Lg1 Te2! 40. Pd3?! e5 41. Pc5 Pd2 42. Kg3 Kf7 Anish brengt eerst zijn koning dichterbij voordat hij e5-e4 gaat doorzetten om van zijn zwakke pion af te komen. 43. Lf2 Ke7 44. Pd3 Pb3 45. Pe1 Pd4 46. Pg2 Ta2 47. Ph4 Kf6 48. Kg2 Kg5 49. Pg6 Gedwongen vanwege de dreiging 49. .. Txf2. Nu is het tijd voor de laatste fase: 49. .. e4 50. Kg3 Pe2+! Anish wikkelt af naar een gewonnen pionnen eindspel. 50. .. Pxf3 wint ook. 51. Kh3 Pf4+ 52. Kg3 Txf2 53. Kxf2 Pxg6 54. hxg6 exf3 55. Kxf3 Kxg6 56. Kg2 Kg5 57. Kh3 Kf4 58. Kh4 g6 59. Kh3 g5, 0–1

Sokolov – Skoberne

Nederland – Slovenië (7)

Stelling na 22. ..Pd3

Vanuit een merkwaardig soort KoningsIndisch zijn we in een stelling terecht gekomen die karakteristiek is voor het Wolga Gambiet. Zwart oefent zware druk uit op de witte damevleugel, maar Sokolov gaat direct op de zwarte koning af. 23. hxg6 hxg6 24. Pg5 Tb7 24. .. Pb4 25. Ta1 Pd3 om zetten ter herhalen na 26.Ta2 was een poging, maar Sokolov had ongetwijfeld 25. Pf5 gepland waarna wit goed staat in alle varianten.

- 25. .. gxf5? 26. Dh5 wint na bijvoorbeeld 26. .. Pxa2? 27. Dxf7+ Kh8 28. Dg6 Kg8 29. Pe6 en mat.

- 25. .. Tb7 26. Pxg7 Pxa2 (26. .. Kxg7 27. Ta1 Pd3 28. b3!) 27. Df3! f6 28. P5e6 en met een voortdurende aanval en een ingesloten zwart paard op a2 staat wit gewonnen.

- 25. .. Pxa2? 26. Pxe7+ Kf8 27. Df3! f6 28. Pxg6+ Ke8 en nu winnen zowel 29. Pe6 als 29. Pe5 in de aanval.

- 25. .. Lf6 26. Ta1 Pd3 (26. .. gxf5 27. Dh5 Lxg5 28. Lxg5 en de zwarte stukken zijn ver verwijderd van hun koning. Wit staat beter.) 27. Ph6+ Kg7 28. Phxf7 Tf8 29.Ph6! met voordeel voor wit. 25. Dg4 Er gaan zoveel mogelijk aanvallers richting de zwarte koning. 25. .. Pc7?! 26. f4! Pe8?! 27. f5! Pf6 28. Dh3 Pe5? 29. fxg6 Pxg6 29. .. fxg6 30. De6+ Kh8 31. Tf4 Lh6 32. Dh3! wint materiaal. Alles is klaar voor de slotcombinatie: 30. Txf6! exf6 31.

Dh7+ Kf8 32. Pf5 Lh8 33. Pxf7! Txf7 34. Lh6+ Ke8 35. Dxg6 en zwart gaf op vanwege de dreigingen 36. Dg8+ en 36. Pxd6+. (1–0)

Zo werden in het middengedeelte 7 matchpunten veroverd zodat Nederland in ronde 8 aan mocht treden tegen Rusland. Na een uur spelen zag het er bijzonder rooskleurig uit. Op bord 3 remiseerde Jan Smeets snel tegen World Cup Finalist Andreikin. Anish Giri bereikte met wit echter groot voordeel tegen Alexander Grischuk in een Caro-Kann. Erwin l’Ami kwam met zwart op bord 2 in het Spaans zeer comfortabel te staan tegenover Russisch Kampioen Peter Svidler. En Robin van Kampen leek al snel goed te staan in een Berlijnse Muur tegen de grillige Alexander Morozevich. Op het moment dat Robin met een promotiecombinatie materieel voordeel bereikte in het eindspel besloot Anish met een dameoffer tot een remisecombinatie nadat hij onderweg het grootste deel van zijn voordeel was kwijtgeraakt.

Morozevich – Van Kampen

Nederland – Rusland (8) Stelling na 45. Ph6

45. .. a1D 46. Lxa1 Txa1 47. g8D Lxg8 48. Pxg8 c5 49. Pe7 c4 50. Pf5 c3 51. Pe3 Tg1+ 52. Kf4 Kc6 53. Kf5 Kd6 54. g6 Tg3! 55. Pc2 Tg2 56. Pe3 Tf2+! 57. Ke4 Ke6? Winnend is nu 57. .. c2 58. Pxc2 Txc2 59. Kf5 Ke7, en ook na 58. g7 b1D 59. g8D Db1+! wint zwart. 58. g7 Nu maakt wit nog remise: 58. .. Kf7 59. Kd3 Tf3 60. Kd4 Kxg7 61. Pc2 De zwarte koning kan niet bij de vrijpion komen en de winst is verkeken. 61. .. Kf6 62. Kc4 Ke5 63. Pb4 Ke4 64. Pc2 Th3 65. Pb4 Tg3 66. Pc2 Tf3 67. Pb4 Kf5 68. Pc2 Kg4 69. Pd4 Tg3 70. Kb3 Te3 71. Pb5 Kf4 72. Pxc3 Ke5 73. Kc4 Th3 74. Pb5 Th8 75. Pc3 Tc8+ 76. Kd3 Td8+ 77. Kc4 Td4+ 78. Kc5 Td3 79. Kc4 Txc3+ 80. Kxc3, ½–½

Vrouwen

Net als de mannen kwamen ook de vrouwen slecht uit de startblokken. Tegen België werd in de eerste ronde verloren met 3-1. Het enige punt kwam van Anne Haast.

Giri – Grischuk

Nederland – Rusland (8) Stelling na 34. ..Dg4

35. Dxc6+ bxc6 36. Tb8+ Kd7 37. Tb7+ Kd8 38. Tb8+ Ke7 39. Tb7+ Kd8 40. Tb8+ Ke7 41. Tb7+, ½–½

Peter Svidler wist uiteindelijk na lang duwen en trekken toch het volle punt naar zich toe te trekken tegen Erwin l’Ami. Een gelijkspel leek de Nederlandse ploeg echter niet te kunnen ontgaan. Robin had inmiddels een technische winststelling weten te bereiken.

Een teleurstellende nederlaag waardoor het mannenteam geen kans meer had op een hoge klassering. Het versloeg nog wel Bulgarije (zonder Topalov) met 3½-½. Rusland haalde brons door in de laatste ronde de koploper van het eerste uur, Frankrijk, te verslaan. De Fransen bleven op zilver steken omdat Azerbeidzjan met een 2-2 gelijkspel tegen Armenië een matchpunt meer scoorde.

Eindstand:

1. Azerbeidzjan 14 (SB 212)

2. Frankrijk 14 (SB 210,5)

3. Rusland 13 (SB 202)

Nederland eindigde op de gedeeld 7e plaats, maar was in de officiële eindranglijst 11de

Individuele score Nederland:

1. Anish Giri 6½ uit 9;

2. Ivan Sokolov 6½ uit 7;

3. Erwin l’Ami 4 uit 7;

4. Jan Smeets 4 uit 7;

5. Robin van Kampen 2½ uit 6.

Haast – Barbier

Nederland - België (1)

Stelling na 14. .. Dd7

Met sterk openingsspel heeft Anne een betere stelling bereikt, maar hoe nu verder? 15.Tad1! Nu doen alle witte stukken mee. Niet 15. Lxe5?! dxe5 16. Dxe5 Ld6! en zwart wint pion f5 terug met volledig gelijke stelling omdat 17. Dd4? faalt op 17. .. Lxh2+. 15. .. Tad8 Overziet het fraaie antwoord. 15. .. Dxf5? faalt op 16. Lxe5 dxe5 17. Txe5 Df6 18. De3! en wit wint materiaal: 18. .. Tae8 (18. .. Ld6 19. Txd6! Dxd6 20. Dxc5) 19. Te1 Pe6 20. Lxe6 fxe6 21. Txe6 Df7 22. De2! (natuurlijk niet 22. Txe7? Txe7 23. Dxe7 Dxf2+ 24. Kh1 Df1+ en mat) en zwart blijft in een dodelijke penning verstrikt. 15. .. Dc7 was relatief het best, maar wit staat superieur na 16. f6! Lxf6 17. Lxe5 Lxe5 18. Txe5 dxe5 19. Dxc5. 16. Dxc5! Nu wint wit twee stukken voor een toren. 16. .. Pf3+ Om tenminste nog de witte structuur aan te tasten. 16. .. dxc5 17. Txd7 Txd7 (17. .. Pxd7 18. Txe7) 18. Lxe5. 17. gxf3 dxc5 18. Txd7 Txd7 Met twee stukken voor een toren (en een sterk loperpaar) staat wit gewonnen, Anne won verder zonder problemen. (1–0)

Gelukkig werd de weg naar boven snel weer gevonden via een 4-0 overwinning op Kroatië. Na een 2-2 gelijkspel tegen Griekenland werd Wit-Rusland verslagen en zo konden de vrouwen nadrukkelijk weer omhoog kijken. In ronde 5 was een overwinning dichtbij tegen het sterke Roemenië. Helaas werd het 2-2, waarbij Anne Haast haar 100% score handhaafde (4 uit 4!). Na de rustdag werd echter vanuit goede stellingen uiteindelijk van ‘de toekomst van Polen’ verloren. Het Poolse jeugdteam

kende een sterk toernooi, en ook de twee andere Poolse vrouwenteams waren steeds bovenin te vinden. De Nederlandse vrouwen toonden veerkracht met twee 2½-1½ overwinningen op Azerbeidzjan en Israël (eerder in het toernooi nog te sterk voor Rusland!). Tea Lanchava zorgde voor vuurwerk:

33. T3a6! Tea kiest voor een gevaarlijk aanval. Er komen nu veel trucs in de stelling. Heel lastig voor een zwartspeelster in tijdnood. 33. .. Td8 33. .. Dc7 34. Dxe6+ Kd8 35. Ta4 is spannend, maar nog ongeveer gelijk. 34.Tb6 Td7? Een blunder. Juist was 34. .. Dc7 35. Dxe6+ Td7 (35. .. Dd7? 36. Txc6+! bxc6 37. Txd7 Txd7 38. Dxc6+ Kd8 39.Dxg6) 36. Tb4 Dd6. 35. Txc6+! Nu wint wit de dame. 35. .. Dc7 Of 35...Tc7 36.De8 mat. 36. De8+ Td8 37. Dxe6+ Td7 38. Txc7+ en wit won

Anne Haast won opnieuw en bracht haar score daarmee op een fantastische 6,5 uit 7 en een TPR van 2579.

Net als Ivan Sokolov mocht ook Anne Haast een gouden medaille in ontvangst nemen voor haar uitstekende prestatie op bord 4. De captain van het vrouwenteam Jeroen Bosch ontving tijdens het toernooi nog een auteursprijs, de Isaac Boleslavsky award, van de FIDE voor de boekenserie SOS.

Eindstand:

1. Oekraïne 15 (SB 225,5)

2. Rusland 14 (SB 267,5)

3. Polen 14 (SB 203)

Nederland eindigde op de gedeelde 12e plaats, maar was in de officiële einddranglijst 14e

Lanchava – Vasiliev

Nederland – Israël (8)

Stelling na 32. .. Kc8

In de laatste ronde moest Nederland het opnemen tegen het als derde geplaatste Georgië. De Georgische ploeg bleek een maatje te groot alhoewel de 4-0 winst geflatteerd was. Nederland eindigde zo op de 14e plaats, exact de klassering die op grond van de rating verwacht mocht worden. Europees Kampioen werd de Oekraïne. Rusland greep het zilver met een slotoverwinning op de Oekraïne. Voor gastland Polen was er het brons.

Käty van der Mije was internationaal een topper

Ze was vijf keer vrouwenkampioen van Nederland en zes keer van Roemenië. Käty van der Mije, die op 14 oktober overleed was jarenlang een van de sterkste schaaksters ter wereld.

Käty van der Mije kwam op 22 juli 1940 in Boekarest ter wereld als Alexandra Ekaterina Nicolau. Ze leerde op zesjarige leeftijd schaken en bleek al snel een groot talent te hebben. Zo groot, dat ze in de jaren zestig zonder twijfel de sterkste Roemeense schaakster was. In 1960, 61, 63, 64, 65 en 73 veroverde ze de nationale titel. Ook internationaal maakte ze indruk. Zo scoorde ze op de olympiades van 1963 en 1966 aan het eerste bord van het Roemeense team respectievelijk 10 uit 12 en 8 uit 10. Fenomenale prestaties. Ze behoorde in die jaren zondermeer tot de tien sterkste vrouwen ter wereld. Toen in 1969 de eerste Elo-lijst verscheen stond ze vijfde op de wereldranglijst.

Verblijfsvergunning

Alexandra Nicolau, zoals ze toen nog heette,

had vanaf de jaren zestig een band met Nederland. Ze speelde regelmatig in Nederlandse toernooien, zoals het Danlontoernooi en de vrouwengroep van het Hoogovens-toernooi. Ze wilde al jarenlang weg uit Roemenië en het was logisch dat ze daarbij aan Nederland dacht. Er was begin jaren zeventig echter een probleem. De officier van de Securitate, de Roemeense geheime dienst, die met het toezicht op haar was belast vroeg haar iedere keer als ze naar het buitenland vertrok om toch alsjeblieft terug te komen. Anders zou het hem zijn kop kosten. Dat kon Nicolau niet over haar hart krijgen. Toen dat verzoek bij haar vertrek naar het Hoogovens-toernooi van 1974 niet meer kwam, greep ze meteen haar kans en ze besloot in Nederland te blijven. Ze vroeg geen asiel aan, maar een verblijfsvergunning. Toen die afliep had ze een probleem, dat werd opgelost door Kees van der Mije. Hij trouwde met Käty, waarmee ze definitief in Nederland kon blijven. Als voornaam koos ze vanaf nu haar tweede geboortenaam; het werd eerste Cathy en later Käty. In Nederland was Van der Mije van meet af

Individuele scores Nederland: 1. Lisa Schut 2½ uit 8; 2. Peng Zhaoqin 4 uit 8; 3. Tea Lanchava 3½ uit 7; 4. Anne Haast 6½ uit 7; 5. Arlette van Weersel 1½ uit 6.

aan met afstand de sterkste speelster. Alleen van Corry Vreeken ondervond ze enige concurrentie, zoals ze zelf zei. Haar nationale titels in 1974, 76, 77, 78 en 79 spreken wat dat betreft boekdelen. Daarna beschouwde ze haar schaakcarrière min of meer als beëindigd. Zelf zei ze dat 1980 haar laatste serieuze schaakjaar was, hoewel ze ook daarna incidenteel nog wel eens successen boekte. In de laatste jaren beperkte haar schaken zich tot partijtjes met vrienden en de clubavond bij haar vereniging Het Spaarne in Haarlem. Daar werd ze overigens in 2007 nog eens clubkampioen. Want haar krachten mochten dan door haar longemfyseem sterk afnemen, het begrip van het schaken bleef. (MbdW)

Foto Hoogovens

Schaken tijdens de Nationale Sportweek 2014

De KNSB zal actief deelnemen aan de Nationale Sportweek 2014. Deze wordt gehouden van zaterdag 19 april tot en met zaterdag 26 april. Schaakverenigingen kunnen in die week hun deuren openen voor het publiek en zelf actief hun sport promoten. De KNSB zal de schaakverenigingen hierbij ondersteunen. Gedurende de hele week zetten honderden sportverenigingen, sportclubs, sportbonden, bedrijven, het onderwijs en andere sportaanbieders

hun deuren open, organiseren clinics, toernooien en demonstraties. Iedereen, jong en oud, kan deze week kennis maken met (nieuwe) sporten. Ook de meeste gemeenten bieden in deze week speciale faciliteiten.

Samen met een aantal schaakverenigingen, de Motiefgroep schaken en het Max Euwe Centrum heeft de KNSB een ondersteunend programma opgesteld. Dat bestaat o.a. uit:

• Het beschikbaar stellen van een tuinspel (koningshoogte 30 cm), voor de eerste 20 schaakverenigingen die vanaf 1 februari 2014, hun activiteiten aanmelden voor de

Datum Programma schaakweek

zaterdag 19 april 2014 Startschot met simultaan in Waalwijk (slotdag NK E) Activiteiten van en door verenigingen zondag 20 april 2014 Activiteiten bij verenigingen maandag 21 april 2014 Activiteiten bij verenigingen woensdag 23 april 2014 Activiteiten bij verenigingen donderdag 24 april 2014 Activiteiten bij verenigingen vrijdag 25 april 2014 Activiteiten bij verenigingen Schaken op scholen bij de Koningsspelen zaterdag 26 april 2014 Activiteiten van en door verenigingen Afsluitende simultaan bij opening NK jeugd (ABC)

Op een speciaal formulier kan de score van het puntenschaak direct worden bijgehouden.

Nationale Sportweek 2014. De verenigingen mogen deze spellen daarna houden!

• Een schaakpuzzelwedstrijd waarbij verenigingen het publiek vragen een schaakpuzzel op te lossen, op de website in te vullen en mee te dingen naar leuke prijsjes.

• Het beschikbaar stellen van een toolkit met een schaakposter van Anish Giri voor de werving.

• Het beschikbaar stellen van een aantal speciale schaakpromotieartikelen.

• Een speciale webpagina waarbij kant-enklare materialen kunnen worden gedownload om het publiek met schaken in aanraking te laten komen. Helemaal nieuw is bijvoorbeeld het puntenschaak, ontwikkeld door Alof Wolt. Zie elders op deze pagina.

Nadere informatie is te verkrijgen bij het bondsbureau van de KNSB, bondsbureau@ schaakbond.nl of bij Eric van Breugel, 023-5254025 tijdens kantooruren. Of kijk op de KNSB website www.schaakbond.nl/knsb/schaken-tijdens-de-nationalesportweek-2014. Daar komt tevens de aankondiging te staan voor het aanvragen van de tuinspellen.

Puntenschaak in de Nationale Sportweek

Om tijdens de Nationale Sportweek 2014 extra aandacht te genereren voor het schaken is een nieuwe en tegelijk praktische variant op het schaakspel bedacht, het puntenschaak. Puntenschaak is echt schaken waarbij naast het winnen door mat ook gewonnen kan worden op punten. Net zoals bij het boksen, waar, behalve op KO, ook op punten gewonnen kan worden.

Puntentelling

Bij het Puntenschaak wordt gebruikt gemaakt van een scoreformulier. Vooraf wordt vastgesteld hoeveel punten iemand moet halen om te winnen, bv 16, 20, 29 of 34 punten. De punten zijn gerelateerd aan de waarde van de stukken: dame 9, toren 5, paard en loper 3, pionnen 1 en de koning oneindig. De geslagen stukken worden op het scoreformulier geplaatst, zodat direct duidelijk is wie voor staat. Jonge kinderen leren op deze manier ook automatisch te rekenen.

Puntenschaak is al eens uitgeprobeerd en ervaringen hebben geleerd dat het heel geschikt is om kinderen en recreanten in heel korte tijd aan het schaken te krijgen en te houden. De spelregels zijn eenvoudig uit

te leggen, kinderen vinden het daardoor ook meteen heel leuk en begeleiding is nauwelijks nodig. Ze kunnen bijna direct aan de slag. Heel geschikt dus om in de Nationale Sportweek door de verenigingen op het grote publiek toe te passen. Een verrassende bijvangst bij het uitproberen van Puntenschaak was dat veel kinderen hun enthousiasme overbrachten op hun (groot)ouders zodat deze er ook aan moesten geloven.

Puntenschaak is bedacht en uitgewerkt door de voorzitter van de Schaaksociëteit Nieuwkoop, Alof Wolt. De spelregels en uitleg van Puntenschaak zijn op de KNSBwebsite terug te vinden bij de hulpmiddelen voor de Nationale Sportweek 2014.

Hoofdredacteur Minze bij de Weg neemt na bijna dertig jaar afscheid

Afgelopen

Het zal een jaar of zeven geleden zijn geweest dat ik, toen nog niet zo lang tevoren met schaken gestopt, hierover met Minze in gesprek raakte en hij naar voren bracht dat stoppen met het hoofdredacteurschap van Schaakmagazine ook niet niks was en dat hij dat moment nog maar zolang mogelijk wilde uitstellen. Ik stelde toen voor om, als het eenmaal zover was, dat afscheid feestelijk op te luisteren door de rollen eens radicaal om te draaien. Inmiddels is het dan zover en dus krijgen we voor het eerst in de geschiedenis (?) de situatie ‘schaker interviewt journalist’. Minze, je nieuwe leven is begonnen!

Na bijna dertig jaar neem je op 1 januari 2014 afscheid van je werk als hoofdredacteur van Schaakmagazine, voorheen Schakend Nederland. Met deze uitzonderlijk lange staat van dienst versla je al je voorgangers vanaf de oprichting van het (toen nog) Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond in 1893 ruimschoots. Hoe vind je dat?

Minze bij de Weg: “Leuk! Het is een record dat wel nooit meer gebroken zal worden, want zo’n tijdschrift als dit zie ik toch als een uitstervend fenomeen. Vooral de porto en het drukwerk vormen een relatief hoge kostenpost op de begroting en die zal steeds moeilijker op te brengen zijn. Het zou best kunnen dat de bond in de niet zo verre toekomst overstapt op het toezenden van een pdf-file aan haar leden, iets wat door veel clubs al gedaan wordt.”

Minder formeel

In de loop van die dertig jaar heeft het blad heel wat veranderingen ondergaan, uiterlijk natuurlijk: alleen al de overgang van Schakend Nederland

naar Schaakmagazine in 1996 was enorm, maar ook inhoudelijk: de stijl werd minder formeel, persoonlijker en het accent verschoof van informatie voor de bestuurder naar inhoud die interessant is voor de schakers zelf. Heb jij hier een leidende rol in gehad?

“Het was zeker een verandering die me vanaf het begin voor ogen stond, maar het is in feite een proces geweest waarbij veel meer mensen betrokken waren. De redactiecommissie, die vooral in mijn eerste jaren een belangrijk klankbord was, de diverse nieuwe medewerkers die er in de loop van de tijd bijkwamen, maar ook de zeer duidelijke wens in deze richting van Joop Roozeboom, in 2005/2006 een jaar voorzit-

ter van de KNSB, heeft een belangrijke rol gespeeld. In feite heeft hij me zelfs voor het blad behouden, want ik begon in die tijd toch een beetje uitgekeken te raken op het werk. De stimulans om er meer ‘achtergrond’ in te stoppen, om er minder een schaaktechnisch en meer een leesblad van te maken heeft me het plezier in het werk teruggegeven.”

Dus je hebt ook wel moeilijke fases gehad?

“Jawel. Het was natuurlijk ook nooit mijn bedoeling om er zo lang mee door te gaan en inderdaad, er waren tijden dat ik het wel gehad had. Maar er kwam dan toch telkens

Paul

weer een nieuwe impuls. Die van Roozeboom is wel de belangrijkste geweest, dat was op dat moment echt mijn redding.”

Goede jaren

Maar ik krijg toch de indruk dat je dit werk over het algemeen met plezier gedaan hebt.

“Ja, zonder meer. Ik kijk er met plezier op terug. Niet alleen het hoofdredacteurschap, maar de hele schaakjournalistiek is me goed bevallen. En het was natuurlijk ook een heel goede periode voor de Nederlandse schaakwereld. Het was de tijd dat met name Jan Timman volop in de belangstelling stond van de media en van het algemene publiek. Ook het boek Jeugdschaak van Berry Withuis heeft een enorme impact gehad. Dankzij dat boek leerden véél meer kinderen schaken. Later kwam daar Van Wijgerden met zijn Stappenmethode nog eens overheen, maar het boek van Withuis zorgde toch voor de eerste en beslissende doorbraak. De KNSB groeide in de jaren zeventig naar ca. 32.000 leden. Schaken was in.”

Je hebt het over de schaakjournalistiek in het algemeen. Je hebt inderdaad nog veel meer gedaan dan alleen het hoofdredacteurschap van het bondsblad. Laten we het eens op een rijtje zetten. Je bent van 1975 tot en met 1980 redacteur van Schaakbulletin geweest, je hebt voor de KNSB een aantal toernooiboeken gemaakt van diverse NK’s in de jaren negentig en van de Olympiade in Moskou 1994, je hebt in 1985 een serie interviews gemaakt voor New in Chess Magazine. Je maakte zelfs al toernooiboeken van de Europese Jeugdkampioenschappen in Groningen in de jaren zeventig. En dan heb je ook nog andere functies bij de KNSB gehad.

“Je vergeet de vele persdiensten bij Nederlandse toernooien waar ik deel van heb uitgemaakt. Dat begon in Groningen in 1968. Waarschijnlijk omdat ik toen al wat stukjes geschreven had voor het clubblad van mijn eerste club in Assen vroeg Johan Zwanepol me te helpen in de persdienst voor het Europees Jeugdkampioenschap. Daar werd ik weer opgemerkt door Berry Withuis, die me uitnodigde om eens langs te komen in Wijk aan Zee om te zien ‘hoe we dat daar doen’. Vervolgens vroeg hij me voor de persdiensten van zowel het IBM- als het Hoogoventoernooi en sindsdien ben ik eigenlijk niet meer uit de schaakwereld weg geweest. Ik ging wonen in Amsterdam, Wim Andriessen vroeg me als redacteur van Schaakbulletin en voor ik het wist was ik

schaakjournalist. Een opleiding in die richting heb ik nooit gehad. Later heb ik ook nog bij diverse andere toernooien de persdienst gedaan.

Verder ben ik Verenigingsconsulent van de KNSB geweest en later Coördinator Opleidingen. Ook dat vond ik leuk werk en bovendien nuttig. Je bent toch in al die functies bezig om het schaakspel te propageren en om mensen aan het schaken te krijgen.”

Je voorganger Menno Ploeger is opgestapt na een hooglopend conflict met het bestuur. Heb jij nooit problemen gehad in die richting?

“Eigenlijk niet, nee. Het hangt natuurlijk zowel van je eigen persoonlijkheid af als van de karakters van de bestuurders waar je mee te maken krijgt. Tegenwoordig heeft het KNSB-bestuur veel werk gedelegeerd aan het Bondsbureau en de laatste vijf jaar heb

ik nauwelijks meer rechtstreeks met bestuurders te maken gehad. Maar ook daarvoor heb ik de samenwerking niet al te moeilijk gevonden. Het lastigst was in het in het begin, toen het bestuur zelf sterk verdeeld was en ik daar wel eens tussen kwam te zitten. Ik moest toen als hoofdredacteur ook bij bestuursvergaderingen aanwezig zijn. Onder Herman Hamers (voorzitter van 1994 tot 2003) kwam daar een eind aan. Daar was ik toen erg opgelucht over. Naar de vergaderingen van de bondsraad ben ik al zes jaar niet meer geweest. Dat vond ik nauwelijks interessant. Soms zei ik af onder het voorwendsel dat ik niet kon en dan ging ik lekker naar de Zaterdagmatinee in het Concertgebouw.”

Toekomst

Dan de vraag die ik eigenlijk ook aan mezelf of aan iedere willekeurige scha-

Schaken op het Spui 1991. Uw redacteur als lid van het journalistenteam tussen Tim Krabbé (voorgrond) en Alexander Münninghoff.

ker kan stellen, maar die bij een gelegenheid als deze natuurlijk voor jou is: hoe zie je de toekomst van het schaken?

“Tsja, ik vraag me wel eens af of ik het einde van het schaakspel nog zal meemaken. De moderne technologie, die nu zo geavanceerd is dat ze zowel vals spel in de hand werkt als de controles hierop ernstig bemoeilijkt, de dramatisch afgenomen belangstelling van de pers, andere bezigheden, zoals games, die steeds populairder worden, het zijn allemaal ernstige bedreigingen.

Ik zou het trouwens helemaal niet zo erg vinden als het schaken inderdaad verdwijnt, daar ben ik heel filosofisch in. Alles heeft zijn tijd en het is toch een mooie tijd geweest. Ook het fenomeen schaakclub is een beetje een sterfhuisconstructie geworden. Een avond per week naar de club om je partijtje te spelen, het is eigenlijk niet meer van deze tijd. Mensen willen zich niet meer vastleggen op een bepaald tijdstip en willen gewoon kunnen schaken op een moment dat ze goed uitkomt. De bond ‘ombouwen’ tot een internetorgaan is ook niet vanzelfsprekend. Je krijgt dan waarschijnlijk veel minder geld binnen en zonder geld word je als bond wel erg krachteloos.

Ik merk het ook bij mezelf. Mijn belangstelling voor het schaken is tanende. Ik zie het dus eigenlijk vrij somber in. Maar ik ben daar niet somber over.”

Peter de Leeuwe

Mooi. Ik kan ook niet zeggen dat er in Schaakmagazine de laatste jaren een sombere toon bemerkbaar zou zijn. “Ik heb me de laatste jaren geconcentreerd op wat ik nog echt leuk vond. Als ik bijvoorbeeld een kans zag om een interview te maken waarin schaken met kunst kon worden verbonden deed ik dat altijd zelf. De dingen die ik niet zo interessant meer vond besteedde ik uit. Dat is sowieso een van mijn sterkere punten geweest als redacteur, denk ik. Ik heb een tamelijk goede neus gehad voor geschikte medewerkers, ik was ook altijd bereid om nieuwe mensen een kans te geven. Zo zijn bijvoorbeeld Jeroen van den Berg, fotograaf Bas Beekhuizen en Monique van de Griendt bij Schakend Nederland begonnen.

Ten slotte nog even over je actieve schaakcarrière. Ik zag op internet dat je in het seizoen 1973/74 met SC Groningen kampioen van de eerste klasse KNSB werd. Is dat het hoogtepunt geweest?

“Nou, ik ben later ook met MEMO in Amsterdam nog een keer kampioen van de Eerste Klasse geworden en voor Unitas haalde ik dit resultaat zelfs twee keer, nog voordat ik bij SC Groningen speelde. Met Unitas heb ik ook twee jaar in de Hoofdklasse gespeeld.

Alice in Wonderland

“Mijn schaakbeelden zijn ontstaan met een vleugje ironie en een knipoog. Door Alice in Wonderland nog eens te lezen, werd ik geraakt door de passage over Alice die met de sprekende(!) schaakstukken in aanraking komt. Ach wat had Alice zo graag een echte dame willen zijn, die haar aan de hand meenam en heel hard liet rennen!

Mijn Alice gaat nog een stap verder. Zij tilt de koning op ten teken dat deze moet opgeven. Dus dat regelt Alice zelf wel even. Ja, kleine meisjes willen groot en sterk zijn en worden!”

Zie www.flickr.com/photos/peter_de_ leeuwe

Begin jaren zeventig was ik als speler op mijn best en ik ben heel tevreden over het niveau dat ik toen gehaald heb. Je had toen nog geen ratings, maar ik zou zeggen dat ik toen van 2200/2300 niveau was. Mijn beste resultaat was misschien een tweede plaats met 7 uit 9 in het NOSBO-kampioenschap begin jaren zeventig, achter Gert Ligterink en gelijk met Chris Baljon. De onderlinge partij tegen Gert won ik zelfs. Na MEMO speelde ik nog met veel plezier in de onderbond, op bord 1 voor Isolani. Later deed ik alleen nog mee aan het jaarlijkse Kroegloperstoernooi in De Pijp. Toen mijn rating vijf jaar geleden naar precies 2000 gezakt was dacht ik: dit is een mooi moment om te stoppen. Helaas kwam er daarna nog een kleine correctie en heb ik nog jaren met 1997 op de lijst gestaan.”

Heb je nog een advies voor je opvolger?

“Ik zou zeggen: doe het vooral zoals je het zelf goed vindt. Het blad hoeft echt niet te blijven zoals het nu is. Het zou stom zijn om niets te veranderen.”

Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam Tel 020-6241171 Fax 020-6270885 info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl

de meest complete denksportwinkel

Schaak en Go winkel

Het Paard

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

Paul Tuijp schaakvrijwilliger van het jaar 2013

Paul Tuijp uit Haarlem is uitgeroepen tot schaakvrijwilliger van 2013. De voorzitter van de Haarlemse schaakvereniging Het Witte Paard was totaal verrast door de keuze. “Ik dacht dat je daarvoor minstens vijftig jaar bestuurslid moest zijn”, was zijn reactie. De prijs werd op dinsdag 26 november uitgereikt door Minze bij de Weg, de scheidende hoofdredacteur van Schaakmagazine , tijdens een drukbezochte clubavond van HWP

Tuijp werd voor de onderscheiding voorgedragen door zijn mede bestuursleden. Ze prezen zijn stimulerende en bindende kwaliteiten en zijn vele nieuwe ideeën. En zijn inzet op vele terreinen, bij het organiseren van toernooien als het BDO toernooi, als teamleider van het eerste team, als schrijver voor de website, als initiator van de jubileumactiviteiten, als organisator van een toernooi voor sterke regionale spelers, en nog veel meer. “Een schaakvereniging die – toen hij aantrad – al een zeer actieve vereniging was, maar onder zijn voorzitterschap is die

activiteit niet alleen gecontinueerd, maar zelfs uitgebreid”, schreven de andere bestuursleden.

Meewerkend voorman

Hoe ziet Paul Tuijp zelf de functie van voorzitter?

“Het voorzitterschap op zich stelt natuurlijk niet veel voor. Je moet ook zelf aan de slag, want je kunt niet alles delegeren. Ik beschouw mezelf als een soort meewerkend voorman. Ik ben voorzitter geworden omdat niemand anders zin had, je weet hoe dat gaat.

Mijn bezigheden zijn heel divers, ik houd me overal mee bezig, alleen niet met de interne competitie. We doen als club vrij veel buiten het schaken, met 25 man naar de musical Chess, schiljarten (schaken en biljarten, MbdW), tafeltennisschaak, de jaarlijkse fietstocht, dat soort dingen. De aardigheid is om iedereen aan zijn trekken te laten komen. Ik voel zendingsdrang om mensen te vertellen waarom schaken zo leuk is.”

Paul Tuijp wordt door Minze bij de Weg, hoofdredacteur van Schaakmagazine, uitgeroepen tot schaakvrijwilliger van 2013.

Je ziet het dus niet als een verplichting?

“Nee, je moet er lol in hebben, dat is belangrijk. Ik vind het leuk om dingen te regelen, dat andere mensen het naar hun zin hebben. Het is leuk als je iets met anderen kunt doen. Je besmet mensen met een goede sfeer.

Henryette Weijmar Schultz

Icy King

Eigenlijk was ik voetballer, maar ik ben lid geworden van HWP omdat het voetbal niet meer ging. Ik was om de haverklap geblesseerd en met schaken kan je niet geblesseerd raken. Ik beschouw me als een voetballer die in het schaken terecht is gekomen.”

Zie ook www.hwphaarlem.nl.

“Dit schilderij heb ik jaren geleden gemaakt. Wat geven die prachtige schaakstukken een glans aan het geheel. Zonder die stukken zou dit schilderij niets anders zijn dan leegte. De man op dit schilderij is zich niet bewust van dit feit. Hij kijkt ijzig en onbewogen naar het ijsvogeltje, dat in het Engels Kingfisher wordt genoemd, en ziet niet de schoonheid om zich heen. Vandaar de woordspeling en naam van dit schilderij: “Icy King”. Sommige mensen vragen mij: waarom schaakstukken? Het antwoord is simpel. Schaakstukken zijn de kapstok waarop ik mijn schilderijen baseer. Ze lenen zich voor allerlei boeiende taferelen.”

Zie www.hmws.nl

Bij het afscheid van Minze bij de Weg

Minze bij de Weg. Dat is een naam die altijd verbonden zal zijn met de KNSB. En in het bijzonder met Schakend Nederland en Schaakmagazine. Bijna dertig jaar hoofdredacteur en meer dan 250 edities heeft hij afgeleverd. Dat is een unieke prestatie die voorlopig niet verbeterd zal worden. Het is niet alleen een unieke prestatie qua aantal, maar ook qua inhoud. Kijk naar een Schakend Nederland van 1984 en kijk naar een Schaakmagazine van 2013; het is een wereld van verschil.

Het is knap om zo met de ontwikkelingen van de tijd mee te veranderen. De frequentie van het blad veranderde, de opmaak van het blad veranderde, medewerkers kwamen, medewerkers gingen. Internet zorgde ervoor dat actualiteit minder belangrijk werd, maar dat achtergrondverhalen en analyses van schaakpartijen de boventoon gingen voeren.

Periodiek vindt in de bondsraad de discussie plaats of een papieren bondsblad niet uit de tijd is. Gelukkig eindigt die discussie meestal weer snel met de conclusie dat Schaakmagazine nog steeds van deze tijd is. Het is veelzeggend dat bij onderzoek onder leden bleek dat het blad nog steeds hoog gewaardeerd wordt. Het is veelzeggend dat het telefoontjes regen-

Anna Troost

de, als er problemen waren met de bezorging. Het wil zeggen dat Schaakmagazine onder leiding van Minze bij de Weg nog steeds een prima blad is, dat onze leden graag lezen. Overigens heeft Minze niet alleen voor de KNSB gewerkt als hoofdredacteur. Vanaf 2001 hield hij zich onder andere bezig met kadervorming en met het nieuws op de website. Daar is hij in 2010 mee gestopt bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Maar wij beiden vonden het toen een uitstekend idee om het hoofdredacteurschap voort te zetten. En met terugwerkende kracht is dat ook een prima idee gebleken. Aan alles komt een einde; ook aan de vanzelfsprekendheid dat onder de titel ‘Hoofdredacteur’ de naam van Minze staat.

De groene serie

Wat Anna Troost, beeldend kunstenaar uit Callantsoog, zo intrigeert in het schaakspel zijn de stukken. De stukken ziet ze als archetypes die je ook in de huidige maatschappij tegenkomt, maar die al eeuwenlang hun eigen kenmerkende rol spelen. In een serie heeft ze dit aangetoond door aan de bovenkant van het schilderij het stuk als ware het plooien in

Wij zijn als KNSB blij dat we in Martin Voorn een geschikte opvolger hebben gevonden. Wij zijn als KNSB dankbaar wat Minze de afgelopen dertig jaar voor de KNSB en de schaaksport in Nederland heeft betekend. Wij wensen hem alle goeds toe!

Mark van der Werf Directeur KNSB

het doek te schilderen - het archetype - en aan de onderkant het stuk zelf. De serie bestaat uit zes schilderijen die één kunstwerk vormen. De zwarte en de witte stukken wisselen elkaar af, evenals de donkere en de lichte velden.

Zie www.agkooltroost.nl

In deze Voorloper:

Kevin Nguyen

Lorena Kalkman vindt het leuk om plannetjes te bedenken

Partijen van Lorena

Toren tegen vrijpion

“Kunt u ook schaken meneer?”

Jeugdkatern Schaakmagazine

Zij is twaalf jaar. Bij het NK in Rijswijk werd zij dit jaar kampioen bij de D en op het EK scoorde ze 4 uit 9. Bij haar eerste toernooi, de pupillendag in 2009 werd ze tweede bij de meisjes F! En twee jaar geleden won zij brons bij het NK E in Waalwijk. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Lorena Kalkman.

Piet Peelen

Lorena Kalkman

vindt het leuk om plannetjes te bedenken

De spelregels leerde zij van haar moeder en vader. Zij was toen vier jaar oud. “Ik vond het meteen leuk! In het begin heb ik eigenlijk vooral veel gespeeld. Met mijn moeder, vader en zus gingen we naar de club, SV Spijkenisse. Van Rick van der Pluijm kregen we les in stap 1. Hij is heel rustig en aardig en we haalden het diploma. Bij mijn eerste pupillendag in Gouda werd ik zomaar tweede van Nederland! Daar was ik wel blij en verrast mee.”

Heel gezellig

Op de club kreeg ze maandagavondtraining. Eerst van Jeanet Gerssen stap 2. Later van Ricardo Klepke, die ook toernooien helpt organiseren. Een kwartier spelen en dan drie kwartier training. Toen die ophield heeft ze weer een tijdje alleen gespeeld. Toen ze acht jaar was plaatste ze zich bij de RSB voor het NK E in Waalwijk.

Björn Verstraaten van Spijkenisse ging mee als coach. De eerste dag ging heel goed en de tweede dag werd erg spannend. Als ze de laatste partij won was ze gedeeld eerste, maar ze werd zenuwachtig en verloor.

Het jaar erop gaf Nick Groeneweg haar een paar lessen voor het NK D in Rijswijk. Ze was niet in vorm en eindigde in het midden. Wel vond ze het heel gezellig met veel meisjes. Dit jaar was de vorm er wel en ondanks een start van een half uit twee werd ze kampioen!

Surpriseparty

Rick Lahaye begon in september de meiden van Spijkenisse te trainen. Rick: “Elke maandag na school twee uur trainen. Na afloop samen eten, afwisselend bij een van de meiden thuis, hartstikke gezellig.” Het resultaat mocht er wezen: ze werden eerste, tweede en derde! Thuis was er een surpriseparty met vrienden

en familie. Van haar zus kreeg Lorena een enorme knuffel. Op school schaakte ze samen met haar zus in een team. Juf Iet zei “Gewoon plezier maken en je best doen”. Ze werden vijfde in Rotterdam. Als ze de laatste hadden gewonnen mochten ze naar het NK. Leuke toernooien zijn het J. de Kluyvertoernooi “vanwege de popcorn!”, het NK-rapid in Mierlo “mooi Gebouw”, het ONJK “heel gezellig”, de JCC “leerzame partij gespeeld” en Pathena. Lorena is bedachtzaam en rustig, ook tijdens dit gesprek. Ze denkt na voordat ze wat zegt. “Ik vind het leuk om plannetjes te bedenken en te rekenen. Als ik veel energie in een partij stop wil ik ook winnen.” Moeder Evi, lachend: “Ook met andere spelletjes!” Rick: “Ze kan zich heel goed en langdurig concentreren, zoals op het EK. Ik ben trots op haar!” Lorena: “Met schaken kom je veel leuke mensen tegen!“

Foto Naomi de Ridder

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

10 juni 2001

Spijkenisse

CBS De Rank

Rekenen

Computeren, buitenspelen met vrienden

Moeder en vader

SV Spijkenisse

Lerares of mondhygiënist

Rijst met kip

Partijen van Lorena

Lorena KalkmanDominique Kroon

HiQ Invest NK D Rijswijk 2013 1. e4 d5 2. exd5 Dxd5 3. Pc3

Da5 4. Pf3 Pf6 5. Lc4 Lf5 6. d3 e6 7. h3 c6 8. 0–0 Pbd7 9. Te1 Lc5 10. Ld2 Db6 11. Te2 0–0 12. Tb1 Tad8 13. Df1 Ld6 14. De1 Tfe8 15. Pe4

16. .. Lg6 17. La5

Een mooie röntgenaanval!

17. .. Dc5 18. Lxd8 Dxc4

Liever 18. .. Txd8 want nu kon 19. Td1!

19. Lg5 Pc5 20. Pd2 Dxc2 21. Dd1 Dd3 22. De1 Lc7 23. a3 Dd6 24. Pf3 Pd7

Het was spannend gebleven na het actieve 24. .. Pd3. 25. Td2

Nog een röntgenaanval!

25. .. Dc5 26. Txd7 La5 27. b4 Dc4 28. bxa5 Lxe4 29. Tb4

En zelfs een derde röntgenaanval!

29. .. Da2 30. Dxe4 c5 31. Df4 e5 32. Dxe5 Txe5 33. Td8+, 1–0

Danique RijkenLorena Kalkman

HiQ Invest NK D Rijswijk

2013

15. .. Pxe4

Dominique heeft al haar stukken goed actief gemaakt. Nu slaat ze echter met het verkeerde stuk. 15. .. Lxe4 16. dxe4 Dc5 17. Ld3 Pe5. 16. dxe4

Een verrassende mogelijkheid was om niet terug te slaan, maar de dame aan te vallen. 16. La5 Lb4 (Na 16. .. Dc5 17. b4 is de dame gevangen!) 17. Lxb4 Pef6 18. La5 Dc5 19. Lxd8 Txd8 Wit heeft de kwaliteit - een toren tegen een loper (of paard) - gewonnen.

1. e4 c5 2. d4 cxd4 3. c3 dxc3

4. Pxc3 d6 5. Lg5 Pd7 6. Lb5 a6 7. Lc4 Pgf6 8. Pf3 e6 9. 0–0

Le7 10. h3 b5 11. Ld3 Lb7 12.

Dc2 h6 13. Lf4 0–0 14. e5

dxe5 15. Pxe5 Ld6?!

16. Pc6

Goed idee, maar verkeerde uitvoering. Juist was 16. Pxf7 Txf7 17. Lxd6. 16. .. Dc7

Nog beter was 16. .. Db6 17. Lxd6 Dxc6 met dubbele aanval: 18. Pe4 Pxe4 19. Dxc6 Lxc6 20. Lxf8 Kxf8.

17. Pe7+

De computer vindt een diep verborgen redding met 17. Pxb5 axb5 18. Pe7+ Kh8 19. Dxc7 Lxc7 20. Lxc7 Tfe8 21. Ld6 Ta6 22. La3 Txa3 23. bxa3 Txe7 24. Lxb5. 17. .. Kh8 18. Lxd6 Dxd6 Opeens is het paard ingesloten. 19. Pg6+ fxg6 20. Lxg6 Pe5 en zwart won (0-1)

de beperkte ruimte van de loper en tegelijkertijd de penning van het paard op c1. Wit staat direct verloren. Na 34. Lxe2 Pxe2+ gaat het paard op c1 verloren. Lorena speelde dit goed uit!” 34. Pxe2 Txd1+ 35. Kh2 Pxe2 en zwart won (0–1).

Maria GreibrokkLorena Kalkman

EK D Budva 2013

33. .. Le2!

Rick Lahaye: “Een hele mooie truc. Ze maakt slim gebruik van

Annelies VitharanaLorena Kalkman EK D Budva 2013

45. .. Ta1+ Haalt eerst de toren met schaak erbij.

46. Ke2 Ta2+ 47. Kf1 Da1+ 48. De1 Txf2+

Rick Lahaye: “Lorena laat zien dat ze ook goed kan combineren. Ze speelt hier Txf2+! uitschakelen van de verdediging en daarna maakte ze het heel mooi uit met

49. Kg1 Dxe1+ 50. Kh2 Txg2+

51. Kxg2 Dg3+ 52. Kf1 Df2, mat (0-1)

Foto: Naomi de Ridder

Toren tegen vrijpion

Pascal Losekoot

Wit is aan zet. De zwarte b-pion staat op het punt om te promoveren. Tegenhouden met 1. Th1 lukt niet omdat zwart er hulp bijhaalt: 1. .. c2. Onder het motto ‘de aanval is de beste

verdediging’ speelt wit echter 1. Th8!, wat mat in één dreigt. 1. .. Ka5 2. Kxc3 en nu leidt 2. .. b1D tot een nederlaag: 3. Ta8+ gevolgd door Tb8+, en wit haalt de dame op dankzij de röntgenaanval.

Dan zijn we er nog niet. Want ook 2. .. b1P(!) leidt tot winst voor wit. Het eindspel toren tegen paard is normaal gesproken remise, maar de zwarte stukken staan ongelukkig. 3. Kb2! Pd2 4. Th4

Meestal zijn torens prima in staat een vrijpion tegen te houden: ze gaan immers over grote afstanden. In deze rubriek kijken we naar stellingen waar dat niet zo makkelijk is. Normaal tegenhouden werkt niet. Zoeken naar een truc na de promotie, zoals in de volgende eindspelstudie, levert soms nog een oplossing op. Een tip: zet de stelling op een bord en speel mee!

Een andere ontsnappingsmethode is pat, wat we in het tweede voorbeeld zien.

Het paard heeft te weinig bewegingsruimte omdat het niet over de vijfde rij kan: 4. .. Pf3 5. Tf4! Pe5 6. Tf5. Ook 4. .. Kb5 helpt niet: 5. Kc3! Pb1 het paard is in de hoek opgesloten en gaat verloren. Zie je hoe?

Zes opgaven met toren tegen vrijpion

De pion lijkt niet meer tegen te houden, maar na 1. Tg7+ Kf7 2. Tg5! f1D 3. Tf5+ Dxf5 is het pat. Wat een meevaller!

Opgave

doen: 1. Pc3 Ta5 2. f7! Te5+ 3. Pe4! Een vaak voorkomend idee: wit geeft zijn paard weg zodat de toren net iets dichtbij de koning staat. 3. .. Txe4+ 4. Kf3 en -promo tie is niet te voorkomen.

Wit moet het paard laten -mee

6: 1. f7 Tf4 of 1. e6 Te4 is niet goed.

5: 1. Te3+ Kd7 1. .. Kf? Tf3+, en wit wint. 2. Te4! en op 2. .. d1D volgt nu 3. Td4+ Dxd4 pat.

4: 1. Tg7+ Kh8 1. .. Kf8 2. Tb7. 2. Tb7 a3 3. Kg6 en mat.

3: 1. Td5! leidt tot winst: 1. .. Kxd5 2. d7 d1D 3. d8D+ en wit wint de dame.

Tg1! hxg1D of T is pat, en op paard of loperpromotie volgt Kxg6 remise.

Opgave

Wit

”Kunt u ook schaken meneer?”

De schaakvereniging in Vinkeveen is oud en jong tegelijk. Volgend jaar wordt de club maar liefst honderd jaar. Maar ze zijn ook jong, want in Vinkeveen hebben ze al negen jaar een jeugdtoernooi. En ze heten Denk en Zet. Omdat Nederland en Rusland dit jaar een feestje te vieren hebben was grootmeester Genna Sosonko uitgenodigd om de prijzen aan de jeugd ui te reiken. Sosonko is geboren in Rusland, maar woont al ongeveer veertig jaar in Nederland. Natuurlijk zei hij ja. Hij vond het leuk en de kinderen ook. Dat kan je op de foto’s zien. Björn de Hondt zag deze ‘aardige opa’ rondlopen en vroeg: “kunt u ook schaken meneer”. Nou, dat kon meneer Sosonko wel. “Wilt u dan met mij een partijtje spelen meneer?”, vroeg Björn. Dat wilde de ‘aardige opa’ ook wel. Ze hebben zelfs drie partijen tegen elkaar gespeeld. Björn had net zijn pionnendiploma gehaald, dus je kunt wel raden hoe het afliep. Op de foto zie je dat ze er allebei plezier in hadden.

Kees Kentrop heeft de foto’s op deze pagina gemaakt.

Jeroen Bosch

De Europa Cup werd dit jaar op Rhodos gespeeld. Drie Nederlandse clubs speelden mee, te weten En Passant, Apeldoorn en Voerendaal. Er waren echter nog veel meer Nederlanders actief in de Europese clubcompetitie, maar dan bij buitenlandse clubs. Anish Giri speelde mee in het sterrenteam van titelverdediger SOCAR (Azerbeidzjan) maar zij moesten de titel laten aan Novy Bor. Giri speelde verdienstelijk (2 uit 3 tegen 2600+ grootmeesters en 3 uit 3 tegen de zwakkere spelers). Speelt u mee met zijn zwartoverwinning in ronde twee?

Lindgren – Giri European Club Cup Rhodos 2013 1. d4 e6 2. c4 Pf6 3. Pf3 c5 4.

d5 d6 5. Pc3 exd5 6. cxd5 g6

7. Lf4 Lg7 8. Da4+

Een slim schaak. Wit maakt van de gelegenheid gebruik om de zwart loper naar d7 te dwingen. 8. .. Ld7 9. Db3 b5

Een interessant pionoffer dat al lang bekend is. Het spel wordt nu heel scherp. 9. .. Dc7 10. e4 0–0 11. Pd2 geldt als wat beter voor wit, met name omdat de loper op d7 zwart in de weg staat.

10. Lxd6

De meest ambitieuze zet. Wit kan ook nemen op b5. Na 10. Pxb5 Lxb5 11. Dxb5+ Pbd7 12. Lxd6 Pe4 13. Le5 0–0 14. Lxg7 Kxg7 15. Da4 moet zwart een stuk offeren met 15. .. Tb8 16. Dxe4 Da5+ 17. Pd2 Txb2 18. Td1 Pf6 19. Dc4 Tfb8 waarna zwart voldoende compensatie heeftdeze stelling is meerdere malen voorgekomen in de grootmeesterpraktijk. Wit moet zich wel op de complicaties inlaten want rustig ontwikkelen zit er niet meer in na 9. .. b5. Bijvoorbeeld 10. e4?! c4

11. Db4 0–0 12. Pxb5? Pa6 13. Dxc4 Tc8 14. Da4 Pc5 en zwart staat al gewonnen. Na 15. Dxa7? Lxb5 16. Lxb5 Ta8 ging de witte dame verloren: Alders - Bosch, Studentenkampioenschap van Nederland Amsterdam 1989. 10. .. Db6 11. Le5 0–0 12. e3 c4 13. Dd1 b4 13. .. Td8 14. a3 Pa6 15. Le2 Pc5 16. Dd4 was de spectaculaire partij Timman - Winants, Brussel 1986. Onze landgenoot won, maar niet nadat Winants een gewonnen stelling bereikte. 14. Pb1

Zwart heeft compensatie voor de geofferde pion dankzij zijn ver opgerukte pionnen op de damevelugel. Bovendien heeft hij een ontwikkelingsvoorsprong. De stelling is erg scherp natuurlijk en de prijs van iedere zet is erg hoog.

De lezer heeft zwart . U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als witspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten die ook punten opleveren.

Karel van der Weide

Elders in dit nummer schrijft Erik Hoeksema over de Kroongroep en de topborden van het open toernooi in Hoogeveen. Mijn aandacht richt zich op de gewone

schakers, die in het middenrif van het open toernooi vechten voor elke Elo-punt. Hun ambitie, opzet en ongelukjes resulteren altijd in een overzicht met kleine

combinaties. In onderstaande gevallen trekt wit elke keer aan het langste eind.

Jorden van Foreest Europees

Kampioen tot en met 14 jaar

Goud voor Jorden

Van 29 september tot en met 8 oktober vond het EK jeugd plaats in Montenegro. Jorden van Foreest had tot dusverre nooit potten kunnen breken op internationale jeugdkampioenschappen, maar dit keer was hij de absolute uitblinker aan Nederlandse zijde door de titel tot en met 14 jaar binnen te slepen. Om kampioen te kunnen worden moet alles kloppen en moet je telkens weer scherp zijn op de cruciale momenten. En dat zijn er nogal wat. In dit verslag gaan we in vogelvlucht langs enkele momenten.

Om goed te kunnen presteren, moeten de juiste omstandigheden gecreëerd worden. Jorden heeft een mooi thuisfront in Groningen en zijn ouders maken het mogelijk om schaken op topniveau te beoefenen. Ook ter plaatse hadden we een leuke groep deelnemers plus coaches en werd er veel samengewerkt. Voor een mooi individueel succes moet de speler zelf natuurlijk over de nodige capaciteiten beschikken. Dan gaat het om schaaktechnische vaardigheden zoals rekenvaardigheid en veel kennis, maar ook om dingen als doorzettingsvermogen, creativiteit, flexibiliteit, terug kunnen vechten en bovenal concentratievermogen. De balans tussen ontspanning en keihard werken moet kloppen. Je moet lekker in je vel zitten en natuurlijk fysiek fit zijn (denk aan de nieuwe wereldkampioen Carlsen!). Zoals gezegd viel alles bij Jorden mooi samen.

maar we beginnen bij het begin.

Jorden van Foreest speelde een sterk en vooral stabiel toernooi. Hij werd Europees kampioen zonder een partij te verliezen.

64. .. Lf7?

Met het dynamische 64. .. gxh5! 65. Pxf5 La2! had zwart het initiatief kunnen overnemen. Met Lb1 worden de witte vrijpionnen redelijk onder controle gehouden, terwijl zwart gevaarlijke randpionnen overhoudt.

65. h6!

Van Foreest - Trubchaninov

EK Jeugd t/m 14 (2)

De eerste ronde was een overtuigende overwinning, maar de tweede ronde verliep heel wat minder soepel. Jorden had lange tijd helemaal niets en pas in het diepe eindspel kwamen de eerste winstkansen. Het volgende commentaar is gebaseerd op de analyses van Robert Ris voor ChessVibes Training. 64. h5?!

Een riskante winstpoging. Objectief beter was 64. Pe2 met het idee Pg3 om h5 voor te bereiden.

Dit legt de koningsvleugel gunstig vast, waarna er allerlei doorbraakmotieven in de stelling komen te zitten.

65. .. Ld5 66. Pc2

Na 66. Pxf5!? gxf5 en nu het lepe zetje 67. e4! kan zwart zich nog net redden met 67. .. Lg8! 68. exf5 Kd6 en na een lange geforceerde variant ontstaat er een verrassende vesting: 69. Kb4 Ke7 70. Kxb5 Lb3 71. f6+ Ke6 72. g6 Lc2 73. f5+ Lxf5 74. g7 Kf7 75. Kxa4 Le6 76. Kb5 Kxf6 77. Kc5 Kg5 78. Kd6 Kf6 79. a4 Lc4 80. a5 Kf7 81. Kc5 Lf1 82. Kb6 Kg8 83. a6 Lxa6 84. Kxa6 en wit komt niet verder.

66. .. Le4 67. Pb4 Lb1 68. Pc2 Lxc2

Nu krijgen we een verraderlijk pionneneindspel. Na 68. .. La2 is de stelling ook nog steeds binnen de remisemarge. 69. Kxc2

69. .. b4?

De eerste stap in de verkeerde richting. Correct is 69. .. Kd5 70. Kd3 Ke6! (70. .. Kc5? faalt op 71. e4! fxe4+ 72. Kxe4 b4 73. Kd3! en wit breekt door op de koningsvleugel.) 71. Kd4 Kd6 72. e4 fxe4 73. f5 b4! (73. .. gxf5? 74. g6 en de zwarte koning is niet op tijd.) 74. fxg6 bxa3 75. g7 a2 76. g8D a1D+ 77.

Kxe4 met een remiseachtig dame-eindspel.

70. axb4+ Kxb4?

Nu is het echt verloren. Zwart kon nog steeds remise maken met 70. .. Kb5! 71. Kc3 Kc6 72. Kc4 Kb6 73. e4 (73. b5 a3! 74. Kb3 Kxb5 75. Kxa3 Kc4 76. e4 fxe4 77. f5 e3 78. fxg6 hxg6 79. h7 e2 80. h8D e1D en het dameeindspel is remise.) 73. .. fxe4 74. f5 a3 75. Kb3 e3 76. fxg6 hxg6 77. h7 e2 78. h8D e1D en dit eindigt vermoedelijk ook in eeuwig schaak.

71. e4!

De beslissende doorbraak. 71. .. fxe4 72. f5 e3 72. .. gxf5 73. g6 wint ook. 73. f6!

Wit promoveert nu met schaak. 73. .. e2 74. Kd2 a3 75. f7 a2 76. f8D+ Kb3 77. Df6, 1-0

Nikitenko - Van Foreest

EK Jeugd t/m 14 (3) De derde ronde met zwart is ook een tricky moment. Je moet eigenlijk winnen om goed mee te blijven doen in de top, maar je kunt niet al te veel risico nemen, want de tegenstanders beginnen al sterker te worden. Na veel wikken en wegen besloten we om de scherpe Siciliaanse Taimanov voor te bereiden, hoewel Jorden hier nog geen praktische ervaring mee had. Het bleek fantastisch uit te pakken.

1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 Dc7 6. Le2 a6 7. 0–0 Pf6 8. Le3 Le7 9. f4 d6 Via een Taimanov zetvolgorde is een Klassieke Scheveninger ontstaan.

10. De1 0–0 11. Dg3 Pxd4 12. Lxd4 b5 13. a3 Lb7

In de voorbereiding baseerden we onze hoop op de kracht van deze loper. Zodra het witte initiatief vastloopt, kan zwart vaak een mooie counter plaatsen.

14. Ld3 Tad8 15. Tae1 d5! Omdat wit nog geen Kh1 heeft gedaan, kan zwart meteen counteren door het midden. 15. .. Tfe8 is het rustige alternatief. 16. Kh1

16. exd5 Lc5! is het idee en na 17. Lxc5 Dxc5+ 18. Df2 Dxf2+ 19. Txf2 Pxd5 staat zwart comfortabel; 16. e5 Pe4 geeft zwart ook voldoende tegenspel.

16. .. dxe4 17. Le5 Ph5! Nog een thematische counter.

17. .. Db6 kan ook.

18. Dh3

18. Lxc7 Pxg3+ 19. hxg3 Td7! is goed voor zwart.

18. .. Ld6

18. .. Db6 19. Pxe4 g6 leidt tot een scherpe tweesnijdende stelling.

19. Dxh5?

Na deze fout gaat het initiatief duidelijk op zwart over. 19. Lxe4 g6 20. Lxb7 Dxb7 21. Pe4 Le7 was het normale vervolg van de partij geweest en na het scherpe 22. g4 Pf6 23. Tf3 moet zwart nog wel even 23. .. Pxg4! 24. Dxg4 f5 vinden.

19. .. g6 20. Dh3 exd3

Nu heeft zwart met Lb7 een sterke troef in handen.

21. Lf6 Le7 22. Le5?

22. Lxe7 Dxe7 is ook geen feest voor wit, maar hij had geen keus.

22. .. Dc6 23. f5

Wanhoop - zwart kan het nu rustig uittikken. 23. cxd3 Txd3 wint ook.

23. .. exf5 24. Te3

Wit dreigt nu een bekende matcombinatie, maar dat is makkelijk te pareren.

24. .. f6 25. Lxf6 Dxf6 26. Txd3 Txd3 27. Dxd3 Td8 28. De2 Td4 29. Pd1 Dd6 30. Pe3 f4 31. Df2 Td2, 0-1

Na een keurige winstpartij in de vierde ronde stond Jorden met 4 uit 4 alleen bovenaan, met maar liefst zes Russen (en drie anderen) op 3½ uit 4 in de achtervolging. In de vijfde ronde met zwart was het zaak om in ieder geval niet te verliezen. Dat werd nog behoorlijk krapjes.

Sarana - Van Foreest

EK Jeugd t/m 14 (5)

21. .. La6?

Loperruil is gunstig voor wit. Na een zet als 21. .. Tfd8 houdt zwart prima positionele compensatie voor de pion.

22. Txa6 Txb3 23. Tc6

Als wit nu kan consolideren, staat ie gewoon een gezonde pion voor, maar vanaf hier verdedigt Jorden het optimaal.

23. .. Td8 24. Te1?!

Na 24. Td1! om de dame op d3 te dekken, krijgt zwart het nog behoorlijk lastig.

24. .. Db4!

De enige zet om terug in de partij te komen.

25. cxb4?!

25. Dxg6 hxg6 26. cxb4 resulteert in een eindspel met 3 tegen 2 op één vleugel, hetgeen wit natuurlijk ook nog heel lang kan proberen.

25. .. Txd3 26. Txc7 Lc3! Wederom de enige zet, maar nu komt de remise weer in zicht.

27. Tf1 T8xd5

27. .. Lxb4 28. Txf7! leidt weer tot een eindspel met 3 tegen 2 op de koningsvleugel.

28. Tb7 Td7!

Dwingt torenruil af, omdat zwart de witte toren kan blijven achtervolgen.

29. Txd7 Txd7 30. b5

30. Tb1 Lxb4! profiteert van de zwakke onderste rij bij wit.

30. .. Td5 31. Tb1 Lb4!

Na deze laatste tactische pointe, die nogmaals gebruik maakt van de zwakke onderste rij, is de indrukwekkende verdediging bijna voltooid.

32. Kf1 Txb5 33. Pd4 Tb6! En op de volgende zet kan zwart ontpennen.

34. Ke2 Lc5 35. Txb6 Lxb6 36. Pb5 Kg7 37. f4 Kf6 38. Kf3 h5 39. Pc3 Ld4 40. Pe4+ Kg7 41.

g3, ½–½

In de zesde ronde behaalde Jorden een degelijke overwinning, in de zevende ronde miste hij één kans, waarna remise een logische uitslag was. In de achtste ronde was de opening een succes (een Franse Tarrasch met 3. .. Pc6), met dank aan de analyses van onze vriend Ilja Zaragatski. In deze stelling moet wit het echter handig aanpakken.

Van Foreest - Zajic

EK Jeugd t/m 14 (8)

21. Tac1?

Dit geeft een belangrijk deel van het voordeel weg. Wit moet vrijwillig teruggaan met 21. Ph3! gevolgd door Pf4 met groot positioneel voordeel. 21. .. h6 22. Ph3 22. Pf3 Pc6 is ook OK voor zwart. 22. .. g5!

Nu krijgt zwart tegenspel, als compensatie voor zijn verzwakte pionnenstructuur op de damevleugel.

23. Pa3 Tb6 24. Le3 f4 25. Lxc5 Tc6 26. Lxf8 Txf8

Zwart heeft het ergste achter de rug en na wat verwikkelingen in het eindspel werd de partij remise: ½–½

Kelires - Van Foreest

EK Jeugd t/m 14 (9)

Met ingang van de laatste ronde stond Jorden gedeeld eerst met vier anderen. Net als voor de derde ronde stonden we voor een groot dilemma. Jorden’s normale Slavisch was eigenlijk niet geschikt, omdat de tegenstander daarop ruilvariant speelt en dan zijn de winstkansen beperkt. Zijn alternatieve repertoire 1. d4 Pf6 2. c4 e6 is

degelijk, maar geeft wit teveel keuzevrijheid. Het kostte ons nogal wat hoofdbrekens. Een paar uur voor de partij hadden we de knoop nog steeds niet doorgehakt. Uiteindelijk besloten we om all-in te gaan met het scherpe Konings-Indisch, waarmee Jorden alleen ervaring heeft in snelschaakpotjes op internet. Dan maar strijdend ten onder, mocht het tegenzitten. Robin van Kampen hielp vanuit Reykjavik met de belangrijkste varianten en beter had het niet uit kunnen pakken.

1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. Pf3 0–0 5. Lf4

We hoopten natuurlijk dat de tegenstander dit systeem zou herhalen wat ie al vaker had gespeeld,. Maar eigenlijk kun je daar niet teveel op vertrouwen. Het doorslaggevende punt was dat ie waarschijnlijk in de hoofd varianten ook niet al te veel theorie zou kennen.

5. .. d6 6. h3 c5 7. e3 Da5!

Nu voelt wit het gemis van zijn zwartveldige loper op de dame vleugel.

8. Dd2 cxd4 9. exd4 Pc6 10. d5 e5!

Een belangrijke counter in het centrum.

11. Le3

11. dxe6 Lxe6 is bloedlink met de witte koning nog in het midden. 11. .. Pe7 12. Le2 Pf5!

Nu krijgt zwart de belangrijke zwartveldige loper te pakken, waarna de loper op g7 een belangrijke troef wordt.

13. 0–0 Pxe3 14. Dxe3

Twee maanden voor het EK had de tegenstander van een groot meester gewonnen en die partij verliep tot dit moment identiek. 14. .. Ph5!

Een logische verbetering op deze eerdere partij. 14. .. Ld7 15. Pd2 Tfc8 16. b4 Dd8 17. c5 Df8 18. Pde4 en wit had het initia tief in Kelires - Antic, Gazi 2013. 15. Pe4 Dd8 16. c5

Wit moet om het initiatief vech ten, anders heeft zwart gewoon het loperpaar.

16. .. dxc5

17. Dxc5?

Dit is te passief. Wit moet er een pionoffer van maken met 17. Pxc5! waarna zwart voordeel houdt met het veilige 17. .. Pf4. Na 17. .. Dxd5 18. Tfd1 Dc6 19.

Tac1 staat wit opeens erg actief. 17. .. b6

17. .. f5! gevolgd door e4 is heel goed voor zwart. 18. Dd6?

Wederom te passief: na dameruil heeft zwart vrij spel en gaat er geforceerd een pion verloren. Het pionoffer 18. De3 Dxd5 19. Tfd1 geeft wit nog altijd bepaalde compensatie.

18. .. Lf5 19. Dxd8 Tfxd8 20. Pc3 Pf4 21. La6 e4 22. Pd2 Lxc3 23. bxc3 Pxd5

Dat is alvast één pion] 24. Tfe1?

En dit kost een stuk. 24. .. Pc7 25. Lb7 Tab8 26.

Lxe4 Txd2 en de rest was niet moeilijk meer:

27. Lxf5 gxf5 28. Te7 Pe6 29. Txa7 Tc8 30. Tb7 Txc3 31. Txb6 Tcc2, 0-1.

Een gestroomlijnde overwinning, maar nu was het wachten op de andere uitslagen. Het ging in de tijdnoodfase alle kanten op en het zou nog uren spannend blijven. Uiteindelijk viel alles precies goed en bezweek de Russische concurrentie onder de druk. Na tien dagen keihard werken was de titel binnen, een schitterende prestatie!

tegen een vlak en angstig spelende Vishy Anand en won met 6½ - 3½. De jonge Noor straalde zelfvertrouwen uit, zoveel dat het de vraag is of iemand de komende jaren zijn positie kan bedreigen. Voorlopig hebben we wel een blijver aan de top van de schaakwereld.

Het was niet de meest opwindende tweekamp om de wereldtitel. Maar belangrijk was hij wel, deze generatiewisseling. Magnus Carlsen toonde zich na een voorzichtige start oppermachtig

SGS groeit door jeugdleden

Het verenigingsleven loopt terug. Steeds minder mensen schaken in georganiseerd verband. Maar de Stichts-Gooise Schaakbond heeft leden gewonnen. Vanwaar dit succes en is het blijvend?

SGS ledenadministrateur Wick Vinkenburg relativeert de winst: “Het aantal betalende hoofdleden nam jarenlang af, pas sinds 2012 neemt het wat toe en dat komt vooral door de jeugdleden. Die groei is te danken aan JSC Magnus Leidsche Rijn. Deze jeugdschaakclub heeft in zeer korte tijd zestig leden geworven en verdient een KNSBlintje! Bij de senioren zijn er zeventien leden overgekomen van de Schaakclub Muiderberg, die telden voorheen bij de SGA, dat vertekent de cijfers ook een beetje.”

Jeroen Schuil, voorzitter SGS: “Vanaf 2003 liep het ledental scherp terug, maar de laatste jaren blijft het redelijk stabiel. In de Leidsche Rijn, een Vinexwijk in Utrecht, zijn ze tweeënhalf jaar geleden begonnen met een jeugdvereniging. Jochem Aubel is voorzitter en Dharma Tjiam bestuurslid, schakers met veel (organisatorische) ervaring, die kunnen wel wat. Vorig jaar heb ik ze de verenigingsprijs van de SGS uitgereikt. Dat was geweldig. Ze organiseerden een BBQ om het seizoen af te sluiten. Alle kinderen waren er. Dat komt mede doordat hun ouders de schaakvrijwilligers zijn. Ze zetten iedereen in en al die ouders hebben Stap 1. Ze kregen allemaal een presentje, om aan te geven dat hun hulp onmisbaar is.”

Schuil: “Bij de senioren hebben we er inderdaad een team van Muiderberg bij gekregen. Dat speelt in de laagste klasse. Ze komen uit de SGA en daar speelt die club nog, maar deze wat oudere heren wilden weleens andere gezichten zien en daarom graag in de SGS meedoen aan de competitie. Dat hebben we kunnen regelen.”

Landelijk geheel

“Wij zien de externe competitie als één landelijk geheel”, zegt Jeroen schuil. “Dat geldt voor het KNSB stuk en voor het gedeelte in de lagere klassen. Het loopt wat ons betreft gewoon door. Het wordt lastig als je als bonden elk je eigen regels hebt voor deelname. En waarom zou een speler in verschillende regio’s in verschillende klassen moeten meedoen? De schaakbond is klein, met zo’n 22.000 leden. Je kunt dan beter

één competitie hebben en één sterke bond, met regionale servicekantoren.”

Schuil: “De SGS is dienend aan de schaakverenigingen. Wij hebben een ondersteunende rol. Zo brandde het clubgebouw van één van onze verenigingen af. Die had een acuut probleem. Toen hebben we ze geholpen. Dat kan financieel zijn of organisatorisch. Maar bij ledenwerving gaat het erom wat de clubs willen en dat verschilt. Al willen ze allemaal vooral gewoon schaken. Ze moeten zelf bepalen of ze leden willen werven en hoe ze dat dan doen. Als ze hulp nodig hebben, kunnen ze natuurlijk bij ons terecht. Het verenigingsleven loopt overal terug, in de hele maatschappij. Men is meer op zichzelf. Dat is niet perse slecht, kijk nu naar internet, dat is goed voor het schaken. Veel mensen hebben de match Anand - Carlsen daar gevolgd. Daar tegenover staat dat veel clubschakers lang lid blijven. Bij mijn eigen club, Amersfoort, zie ik dat de clubtrouw groot is. Een tijdje terug heb ik het ledenbe-

stand bekeken en toen bleek meer dan 60% van de leden al 25 jaar lid te zijn!’

Ook de leeftijdsopbouw van de (betalende) hoofdleden van de SGS ziet er al jaren ongeveer hetzelfde uit. (zie de grafiek)

Schuil: “We richten ons als bond bij de ledenwerving echt op de jeugd. Zo hebben we een speciale meisjesschaakdag, dat is erg leuk. Ook organiseren we samen met de jeugdleiders van de verenigingen Grand-Prix toernooien, met gemiddeld negentig deelnemers, dat was een winnende zet! Niet alleen Magnus, maar ook clubs als Moira, En Passant, Vegtlust en Barneveld zijn flink gegroeid. Bij de volwassenen moeten de clubs het vooral zelf doen. Dat kunnen ze beter, ze zitten daar echt niet op bondsbemoeienis te wachten. Maar ik denk dat je twee dingen moet doen: zorg dat je wordt gevonden, dat mensen weten waar ze kunnen schaken. En vang dan je potentiële leden goed op.”

Leeftijdopbouw Hoofdleden

Jaar

SGS Clubschakers 1987-2013

Wesley So oppermachtig in kroongroep Univé-toernooi

De jonge Filippijn Wesley

So stak er met kop en schouders bovenuit in Hoogeveen. Hij won drie partijen en speelde drie keer remise, goed voor 4½ uit 6 en een voorsprong van anderhalf punt op zijn naaste belagers.

In de eerste ronde won So met kleine middelen van Loek van Wely. Vaak is het de kunst om je tegenstander het vuile werk te laten opknappen. Net op het moment dat Van Wely alle problemen had bezworen, blies hij zijn stelling eigenhandig op.

So - Van Wely

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. e3 0-0 5. Pe2 d5 6. a3 Le7 7. cxd5 exd5 8. Pf4 a5 9. Ld3 c6 10. 0-0 Pa6 11. f3 Pc7 12. Ld2

De gebruikelijke zet is 12. Lc2, waarna wit klaar staat voor de thematische opmars e3-e4. Na de aarzelende tekstzet wordt Van Wely meteen actief in het centrum. 12. .. c5! 13. dxc5 Lxc5 14. Kh1 Pe6 15. e4

Probeert nog een initiatiefje te ontwikkelen. Na 15. Pxe6 Lxe6 heeft zwart geen enkel probleem. 15. .. dxe4 16.Pxe4 Ld4 17.Dc2 h6 18.Tad1 Ld7?!

Gemakkelijk gelijk spel voor zwart is 18. .. Pxf4 19. Lxf4 Pxe4 20. Lxe4 Df6! 21. Lc1 Le6, met als idee 22. Lxb7 Tab8. 19. Pe2!

Gaat stukkenruil uit de weg en herinnert zwart eraan dat hij nog steeds wat ruimtegebrek heeft. 19. .. Tc8 20. Db1 Le5 21. Lc3 Lxc3 22. P2xc3

Dankzij de sterke toren op d1 heeft wit een duidelijk plusje.

22. .. Lc6 23. Pd6 Tc7

Natuurlijk niet 23. .. Dxd6?? 24. Lxh7+ en wit wint de dame.

24. Tfe1 Pd4

Want op 24. .. Td7? volgt 25. Pxf7!

25. Pc4 Da8 26. Pe5 Td8 27. Lc4 Le8 28. Pe4 Ph5!

Een uitstekende verdedigingszet. Na 28. .. Pxe4 29. Dxe4 maakt de witte stelling een krachtige, gecentraliseerde indruk.

29. Dd3 b5?

Zwart wil te veel. Het simpele 29. .. Pc6! is de gelijkmaker.

30. La2 b4 31. Lb1!

Dreigt 32. Pd6! Txd6 33. Dh7+ Kf8 34. Pd7+! en mat op de volgende zet.

31. .. Lb5 32. De3

En ineens staat zwart verschrikkelijk. Het paard op d4 staat in, maar wijkt het paard dan komt met grote kracht Pe4-d6.

32. .. Pe6 33. Pd6! La4

pe Slavische partij kende So de theorie veel beter.

Van Wely - So

1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 e6 5. Lg5

Neemt de handschoen op. Tot veel rustiger spel leidt 5. e3. 5. .. h6 6. Lh4

En hier kan wit met 6. Lxf6 de boot nog afhouden, maar dat was niet Van Wely’s bedoeling.

6. .. dxc4 7. e4 g5 8. Lg3 b5 9. Le2

Voor zijn gambietpion heeft wit een mooi centrum en een vlotte ontwikkeling.

9. .. Lb7 10. 0-0 Pbd7 11. Pe5 Lg7 12. Pxd7 Pxd7 13. Ld6 a6 14. a4 b4 15. Pb1

Alles nog bekend uit partijen van topspelers, maar wat is er nu eigenlijk mis met 15. Lxb4?

Na 15. .. Db6 16. La3 staat wit prima.

15. .. Pf6 16. e5 Pe4 17. Lxb4 c5!

Ook niet goed was 26. Kxh2 Td4! Zijn beste kans was meteen 26. Tf1. 26. .. Lxc6 27. Tf1 Dg3 28. Dxg3 Lxg3 29. Lh5

Het is los zand bij zwart, en wit slaat toe met een voor de hand liggende combinatie.

34. Pexf7!

De rest is een bloedbad.

34. .. Phf4 35. Pxd8 Dxd8 36. Td2 bxa3 37. La2 Df6 38. Dxa3 Lc6 39. Lxe6+ Pxe6 40. Da2 Lxf3 41. gxf3 Dxf3+ 42. Tg2 en zwart gaf op.

Zo’n nederlaag schreeuwt om wraak, en Van Wely was vastbesloten om in zijn witpartij tegen

So orde op zaken te stellen. Een mooi streven, maar in een scher-

Alle zwarte stukken komen nu tot leven. 18. dxc5?

Kritiek is 18. La3! cxd4 (18. .. Dxd4 19. Dxd4 cxd4 20. f3 is een schimmig stukoffer) 19. Lf3. Reken maar dat So daar heel wat uurtjes huiswerk in heeft gestopt!

18. .. Lxe5 19. Pa3 Dc7 20. Pxc4 Lxh2+ 21. Kh1 Td8 22. Db3 Df4!

Neemt f2 op de korrel en dreigt Df4-h4. Zwart heeft het initiatief helemaal overgenomen. 23. Df3 Dh4 24. Dg4 Pxf2+ 25. Txf2 Dxf2 26. c6?

Twee pionnen en een kwaliteit achter, wit kan alleen nog hopen op een wonder.

29. .. Td4 30. Lxf7+ Kd7 31. Lc3 Th4+ 32. Kg1 Lh2+ 33. Kf2 Tf4+ en 0-1.

Het moge duidelijk zijn, het liep niet bij Van Wely. Met 1½ uit 6 eindigde hij dan ook troosteloos onderaan. Beter verging het Robin van Kampen. Op papier was hij met afstand de zwakste speler in deze sterke Invitatiegroep, maar in de praktijk was daar niets van te merken. Met 3 uit 6 scoorde hij precies vijftig procent, en eigenlijk was dat maar een magere beloning voor alle veelbelovende stellingen die hij in handen kreeg. Ik ben bang – en hier spreekt een ervaringsdeskundige – dat Van Kampen voor aanvang

Wesley So heerste in Hoogeveen

van het toernooi al zo vaak tegen zichzelf had gezegd: “vijftig procent zou al heel mooi zijn” dat hij domweg niet meer kon omschakelen naar een ambitieuzer schema. In de eerste ronde won hij overtuigend van Michael Adams, naar ik aanneem zijn eerste 2700+scalp.

In de Open Groep ging de hoofdprijs naar de jonge Israëlische grootmeester Maxim Rodshtein, al ging hij in de laatste ronde langs de rand van de afgrond tegen de Engelse grootmeester Haslinger. Op de beruchte 41e zet miste de Engelsman zelfs mat in twee!

Rodshtein - Krasenkow

Stelling na 17. Lh2

Een lastige stelling voor zwart. Wit heeft een gezonde meerderheid op de koningsvleugel, en ooit zal hij met g4 en f4 komen. Zwart kan daar weinig tegenover stellen. Een poging tot tegenspel met b7-b5 activeert alleen maar de loper op b3.

17. .. f5?

Maar hier knapt het niet van op, integendeel.

18. exf5 gxf5

Dan nog liever 18. .. Lxf5 19. g4 Ld7 20. gxh5 Lxh3 21. Tfe1 gxh5. Ongetwijfeld heeft zwart niet genoeg voor het stuk, maar wat er in de partij gebeurt is nog veel erger.

19. Tae1 Tae8

Van Kampen - Adams

Stelling na 23. Ke3

Duidelijk de structuur van een Franse Winawer. Frans? Maar speelt die Adams niet altijd 1. .. e5 tegen 1. e4? Zeker, maar tegen de laagste ratinghouder wilde Adams wat ondernemender spelen dan gewoonlijk. Nou, dat heeft hij geweten. De Engelse nummer 1 werd finaal overspeeld en in de diagramstelling staat zwart verschrikkelijk. De pionnen op e6 en g6 staan allebei in en Adams grijpt daarom naar een noodmaatregel. 23. .. Pxe5!? 24. dxe5 Pxe5 25. Th3

Volgens mijn computer is 25. Tg3! nog sterker. De hoofdvariant luidt 25. .. Txe5+ 26. Kd2 Tf5 27. Te1 Kf7 28. f3 e5 29. Pd3 Ke6 30. Lf4 en het zaakje stort in bij zwart.

25. .. Txe5+ 26. Kd2 Txh3 27. Pxh3 Te2+ 28. Kd1 Te4 29. Kd2 Te2+ 30. Kd1 Te4 31. Le3! Met een stuk meer natuurlijk geen remise door zetherhaling, zelfs niet tegen iemand met 150 ratingpunten meer.

31. .. e5 32. Pg5 Th4 33. Kc1 d4 34. Ld2 dxc3 35. Lxc3 Tg4 36. Pf3 Txg2 37. Pxe5 Ld5 38. Ld4 Ke7 39. Kb2 Kd6 40. Pd3 Van het zwarte initiatiefje is niets meer over. Wit is in control en de partij duurt niet lang meer.

40. .. Tg4 41. Le5+ Kc6 42. Lxg7 Kb7 43. Lc3 Kc8 44. Pe5 Tg2 45. Ld4 Kb7 46. Le3 Le4 47. Td1 Lf5 48. Td4 Th2 49. Pf3 Th7 50. Lf4 Pe7 51. Ph4 en 1-0.

Haslinger - Rodshtein

Stelling na 40. .. Te7

Een moment waar Haslinger niet graag aan herinnerd zal worden.

41. Dxf5+ Kh8 42.Df8 is geforceerd mat in twee. Tja, de spelers zaten in hun laatste seconden en dan wil er nog wel eens wat mis gaan. 41. Lxf5+? Lxf5 42. Dxf5+ Kh8 43. Df8+

Met twee gezonde pluspionnen blijft wit huizenhoog gewonnen staan, maar er zat deze middag een engeltje op de lat bij Rodshtein. De arme witspeler was op van de zenuwen en liet zijn tegenstander nog ontsnappen met remise.

Meestal kon Rodshtein het wel af zonder hulp van boven. In de zevende ronde boekte hij een cruciale overwinning op de Pool Krasenkow. Het leek alsof Krasenkow met energiek spel het heft in handen nam, maar in werkelijkheid bezorgde hij zichzelf de ene zwakte na de andere.

Zou Krasenkow gemist hebben dat hij na 19. .. Df6 20. Pf4! Pxf4 21. Dxf4 pion d6 niet nog een keer kan dekken?

20. Pg3 Dh4 21. Pxh5 Dxh5 22. Lxd6 en met een pion meer won wit gemakkelijk.

Beste Nederlander werd Erwin l’Ami met 7 uit 9, goed voor een gedeelde tweede plaats. De grote vorm ontbrak bij de beul van de zomertoernooien, er glipten nogal wat slordigheidjes doorheen. Als je dan toch nog 7 uit 9 haalt kun je alleen maar heel tevreden zijn. Het was vaak ploeteren en hard werken. Een goed voorbeeld is zijn overwinning in de voorlaatste ronde op de Indiase Tania Sachdev.

Lxf1? 19. Pdxf7! Txf7 20. Dxe6 en wit wint.

18. Pxf7!?

Na 18. axb5 Lxe5 19. dxe5 De8 20. Dc4 Pg6 heeft wit wel twee lopers, maar is de stelling heel statisch. De tekstzet brengt wat leven in de brouwerij. 18. .. Txf7

Na 18. .. Kxf7 19. axb5 dreigt e4-e5, en na 19. .. Pg6 is 20. f4! sterk met als idee f4-f5. 19. axb5 Dd7

Zwart geeft het stuk meteen terug. Tot onduidelijke verwikkelingen leidt 19. .. Pg6 20. e5 Lf8, waarna zowel 21. Lh3 als 21. Lxa8 in aanmerking komt. 20. Lh3 Tf6 21. e5 Tg6 22. exd6 Dxd6 23. Tfe1 Ped5 Wit heeft twee lopers en een mooi mikpunt op e6, maar zwart heeft een schitterend blokkadeveld op d5. 24. Te5 Te8 25. Tde1 Kh8 26. Ld2 c6 27. Lg2 Tf8 28. bxc6 Pxc6 29. T5e4 Pdb4 30. Lc3 Pd5 31. Db5 Dd7 32. Lh3 Pf4??

L’Ami - Sachdev

Stelling na 17. Db3

Wit staat heel actief en zwart moet oppassen om niet onder de voet gelopen te worden. 17. .. Lxb5

Niet goed is 17. .. c6 18. Pxd6

Een bevrijdingspoging die op slag verliest. Veel taaier is 32. .. Te8.

33.Txf4! Txf4 34.d5! en 1-0, want na 34. .. Dxd5 35. Dxd5 exd5 36. Te8+ is het mat. Soms moet het gewoon even meezitten!

Eindstanden

Kroongroep: 1. So 4½; 2. Van Kampen, Adams 3; 4. Van Wely 1½.

Open groep: 1. Rodshtein 7½; 2. Moskalenko, l’Ami 7; 4. Haslinger, Goudriaan, Van Kooten 6½.

Begrijp wat u doet

Gambiet 6: Het Stauntongambiet

Het Hollands is altijd een populaire opening geweest. De term ‘Hollands’ is overigens afkomstig uit de kringen van de wat cynische Britten. Met hun uitdrukking ‘Double Dutch’ wordt duidelijk dat de Engelsen een wat denigrerend oordeel over dit systeem vellen.

Waarom de opening veel aanhangers kent, heeft vooral te maken met het feit dat zwart in de meeste gevallen zelf het systeem (of dat nu de Leningrader met .. g6 of de Stonewallopstelling is) kiest en dus in stellingen terecht kan komen die hij van te voren heeft bestudeerd. Dat heeft veel voordelen en daarbij is de opening natuurlijk niet zo slecht als de Britten ons willen doen geloven. Een van hen, de sterke Engelse IM Robert Bellin, heeft zelfs een uitgebreide manual geschreven, getiteld Winning with the Dutch. En als topspelers zoals Mikhail Gurevich, Nigel Short, Arthur Yusupov en uit ons land Friso Nijboer en de huidige Nederlandse kampioen Dimitri Reinderman in deze opening brood zien, kan hij toch niet al te slecht zijn. Als sterke spelers een opening spelen, volgen clubschakers snel. Een reden te meer om een verrassingswapen klaar te hebben liggen, waarin de witspeler het spel dicteert en voor de verandering niet degene die de opening mocht kiezen. Een ideale bestrijdingswijze is dan ook het Stauntongambiet.

Dat ontstaat na 1. d4 f5 2. e4!?

Een woeste poging om zwart naar de keel te vliegen. Het is in de begintijd gespeeld door Howard Staunton (18101874),naar wie niet alleen dit gambiet is genoemd, maar die we ook kennen van het model schaakstukken dat hij heeft ontwikkeld.

2. .. fxe4 3. Pc3 Pf6 4. Lg5

Dit wordt gezien als de belangrijkste voortzetting.

Interessant is de mogelijkheid 4. f3 om er direct een pionoffer van te maken. Er zijn nu twee belangrijke mogelijkheden:

A) Aanname van het pionoffer met 4. .. exf3 leidt tot scherp spel want na 5. Pxf3 (zie analysediagram)

een extra centrumpion heeft, maar daar staat tegenover dat zijn koningsstelling een fikse verzwakking vertoont. Een vermakelijke ‘kurzpartie’ werd gespeeld tussen twee onbekende grootheden Menkhaus - Jung 1996.

B) Hier is 4. .. d5 het beste antwoord. Zwart houdt graag een pion op e4, hoewel die ten dode is opgeschreven. Het witte paard kan dan niet naar het natuurlijke veld f3 ontwikkeld worden. 5. fxe4 dxe4 6. Lg5 (6. Lf4 werd ooit geprobeerd door Nogueiras Santiago in zijn partij tegen Barbero in 1987. Dat werd een ware klopjacht op de zwarte koning die uiteindelijk ook ten onder ging.) 6. .. Lf5 gespeeld door de grote Hollands-specialist Malaniuk. 7. Lc4 Pc6 8. Pge2 e6 9. O-O Pa5 (zie analysediagram)

hoofdvariant. 4. .. Pc6!?

heeft wit twee open lijnen waarover hij zijn latere operaties kan uitvoeren. Het doet een beetje denken aan het pionoffer uit het Blackmar Diemergambiet (1. d4 d5 2. e4 dxe4 3. Pc3 Pf6 4. f3 exf3 5. Pxf3). Het grote verschil is dat zwart in het Stauntongambiet

De principiële zet. Wits loper op c4 is zo sterk dat zwart die graag tot een verklaring dwingt.

De partij Predojevic - Sedlak, 2008 verliep heel curieus: 10. Ld5 Dd7 11. Txf5 exf5 12. Lxf6 gxf6 13. Pf4 (dreigt Dh5+) 13. .. h5 14. Le6 Dd6 15. g3 Td8 16. Pcd5 c6 en het eindigt nu met een spectaculair dame-offer in een remise door herhaling van zetten: 17. Dxh5+ Txh5 18. Pxf6+ Ke7 19. Pg8+. Hier werd remise overeen gekomen!

We keren nu terug naar de

Deze op het oog merkwaardige zet wordt gezien als zwart meest adequate bestrijdingswijze van het gambiet. Er zijn natuurlijk alternatieven. Hier een kleine inventarisatie:

A) Een volstrekt logisch idee voor zwart is 4. .. c6 Het dwingt wit min of meer om er nu ook echt een pionoffer van te maken, wil hij op voordeel hopen. Dat culmineerde na 5. f3 exf3 6. Pxf3 d5 7. Ld3 g6 8. Pe5 Db6?

(zie analysediagram)

in de partij Lalic - Kovacevic, 1995 in een door de witspeler magistraal gevoerde aanval. Ik druk de rest van de zetten nog even af: 9. De2 Dxb2? 10. O-O Dxc3 11. Lxf6 Tg8 12. Df2 Pd7 13. Lxe7 Kxe7? 14. Pxd7 Kxd7 15. Df7+ Le7 16. Dxg8 Dxd4+ 17. Kh1 Dh4 18. Tae1 Kd6 19. g3 Dg5 20. De8 d4 21. h4 Dd5+ 22. Kh2, 1-0.

Herman

In plaats van 8. .. Db6? verdient 8. .. Lg7 de voorkeur, maar het is duidelijk dat wit door het bezit van veld e5 en zijn ontwikkelingsvoorsprong geen centje pijn heeft.

B) Het fianchetto met 4. .. g6 leverde wit ook een droomstelling op na 5. f3 exf3 6. Pxf3 Lg7 7. Dd2 d6 in de partij Vidarte Morales - Martinez Balaguer, 2011.

C) 4. .. e6 5. Pxe4 Le7 6. Lxf6 Lxf6 7. Pf3 O-O

(Het wat trage 7. .. b6 leidde na 8. Pe5 O-O 9. Ld3 Lb7 10. Dh5 De7

(zie analysediagram)

in de wereldberoemde partij Lasker - Thomas, 1912 tot een spectaculaire magneetaanval: 11. Dxh7+!! Kxh7 12. Pxf6+ Kh6 13. Peg4+ Kg5 14. h4+ Kf4 15. g3+ Kf3 16. Le2+ Kg2 17. Th2+ Kg1 18. Kd2 mat.)

7. .. Pc6 wordt gespeeld door sterke spelers als Nikolic en Malaniuk. Hoe het toch snel mis kan gaan, zien we in het prachtig stukje positiespel dat wit aan de dag legt in de partij Yermolinksky - Curdo, 1994. Zwart raakt wat velden kwijt en hij wordt helemaal klem gezet. 8. c3 O-O 9. Dc2 d5?! Dit is natuurlijk vragen om moeilijkheden. In het vervolg lijdt zwart een smadelijke nederlaag: 10. Pxf6+ Dxf6 11. Lb5 Df5 12. Dxf5 Txf5 13. Lxc6 bxc6 14. O-O Tb8 15. b4 Ld7 16. Pe5 Td8 17. Tab1 Kf8 18. Tb3 Ke7 19. Ta3 Ta8 20. Ta6 Kd6 21. Te1 Tff8 22. Te3 Tfb8 23. Tg3 Tg8 24. a4 Le8 25. h4 Ld7 26. h5 Le8 27. h6 g6 28. Tf3 1-0 5. d5

Wit jaagt het paard op. Maar ook 5. f3 d5 6. fxe4 dxe4 7. Lb5

is wellicht goed speelbaar. 5. .. Pe5

6. De2!?

Deze wat op het oog ‘kromme’ zet is vermoedelijk wits beste mogelijkheid. In een partij Ivanisevic - Drazic, 2011, ging wit als een mes door de boter. Ook een aardig voorbeeld van hoe wit zijn tegenstander volkomen klem zet, valt te zien in de partij Erdos - Sikula, 2008. De normale reactie op zwarts paarduitval is 6. Dd4 maar na 6. .. Pf7 (zie analysediagram)

Lh6+ Zo ontwikkelt zwart ook snel. 11. f4 In NaumannKindermann, 2001 leek het er even op alsof wit de touwtjes in handen had, maar daar kwam niet veel van terecht. 11. .. O-O 12. Pf3 Lg7 13. Dd2 en na het sterke 13. .. b5! kwam zwart goed te staan.

B) Wellicht moet het dan komen van 7. h4 maar dan blijkt 7. .. c6! de juiste aanpak voor zwart. (7. .. g6 8. O-O-O kwam voor in een partij Adly - Luciani, 2008. Ondanks de symmetrische pionnenstructuur die ontstond na 8. .. Lg7 9. Pxe4 O-O 10. Pf3 d6 11. Pxf6+ exf6 12. Le3 stond wit erg goed. Door zijn pion op d5 heeft hij veel meer ruimte. Daarbij kan hij spelen op het zwakke veld e6 en eventueel hangt zwart nog een aanvalletje boven het hoofd vanwege de mogelijkheden met h4-h5.) 8. O-O-O Db6! zoals in een partij Cifuentes - Reinderman, 1993.

6. .. Pf7 7. Lxf6

Wit levert, zoals in veel van deze varianten, zijn loperpaar vrijwillig in. Dat is vooral om tijd te winnen. Ook wel eens geprobeerd is 7. h4 waarop 7. .. c6 wordt gezien als de beste reactie.

7. .. exf6 8. Pxe4

A) 7. Lxf6 blijkt het toch een behoorlijke concessie te zijn om het loperpaar in te leveren. Daar staat tegenover dat wit snel kan ontwikkelen, terwijl van zwart nog alle stukken in het spel moeten brengen. Op de lange duur zullen de lopers echter een factor van betekenis worden. 7. .. exf6 8. Pxe4 f5 De keuze van de ‘Hollandsspecialisten’. Die zullen wel in nopjes geweest zijn om tweemaal .. f5 te mogen spelen in één partij! (Niet 8. .. d6?! 9. Lb5+ Ld7 10. Lxd7+ Dxd7 want dit bleek erg goed voor wit in de partij Dobrov - Sabaev, 2006. Vooral veld e6 is nu erg zwak en daar wist wit goed gebruik van te maken.) 9. Pg3 g6 10. O-O-O

fer met 10. d6!? Kansrijk. Na 10. .. cxd6 11. Dd2 kreeg wit in de partij Drazic-Malaniuk, 2009 soortgelijke compensatie kreeg als in de hoofdvariant. 9. d6!

Van dit pionoffer moet het dan komen. Wit verminkt de zwarte pionnenstructuur, opent de witte velden en krijgt op den duur veld d5 voor een paard. Belangrijker is wellicht dat de zwarte stukken grote moeite zullen hebben om zich te ontwikkelen en dat geeft een klein, doch tastbaar plusje. Wit zal graag zijn witveldige loper willen ruilen tegen die van zwart, zodat hij veld d5 voor het paard kan reserveren. In twee partijen kwam zwart niet meer uit de omklemming: BerczesDanner, 2009 en Nemet - Speck, 2004.

Belangrijkste illustratieve partijen: Predojevic - Sedlak, 2008

Nogeiras Santiago - Barbero, 1987

Lalic - Kovacevic, 1995

Lasker - Thomas, 1912

Gelfand - Kerlouegan (simultaan), 2002

Yermolinksky - Curdo, 1994

Ivanisevic - Drazic, 2011

Erdos - Sikula, 2009

Adly - Luciani, 2008

Dobrev - Sabaev, 2006

Naumann - Kindermann, 2001

Cifuentes Parada - Reinderman, 1993

Drazic - Malaniuk, 2009

Berczes - Danner, 2010.

Geraadpleegde bron: Megadatabase van Chessbase

Wit wint de pion terug en hij dreigt nu een vernietigend dubbel-aftrekschaak met mat! 8. .. De7

Ook de zwarte dame moet ‘krom’ voor zijn loper gaan staan. Zoiets zien we ook in het Schots (1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. d4 exd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pxc6 bxc6 6. e5 De7 7. De2).

Zowel na 8. .. Le7 9. d6!? als na 8. .. Lb4+ 9. c3 Le7 is het pionof-

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op http://schaaksite.nl/ list.php?c=training.

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

Bij deze wens ik hoofdredacteur

Minze bij de Weg, die afscheid neemt, hartelijk te bedanken voor de vele jaren van prettige samenwerking.

Tata gaat op stap

Het Tata Steel Chess Tournament in Wijk aan Zee gaat veranderen. Twee ronden uit de grootmeestergroep A worden elders in het land gespeeld, in het Rijksmuseum in Amsterdam en op de High Tech Campus in Eindhoven. Ook in Wijk aan Zee zelf verandert een en ander. Schaakmagazine sprak met toernooidirecteur Jeroen van den Berg.

Van wie komt het idee om op reis te gaan?

Jeroen van den Berg: “Het idee op stap te gaan is afkomstig van het bureau TIG Sports. Je gaat met het toernooi naar de mensen toe, in plaats van dat de mensen naar Wijk aan Zee komen. Tata is erg gericht op de regio en ze wilden de vleugels wat uitslaan. Op deze manier komen ze naar de mensen toe. Aan de andere kant wilden ze Wijk aan Zee ook niet verlaten.”

Wordt dit een vaste formule?

“Je moet zoiets natuurlijk niet voor een jaar willen doen, maar we gaan nu eerst bekijken hoe het bevalt. Als we tevreden zijn kunnen we volgend jaar ergens anders naartoe gaan.”

Waarom deze twee bestemmingen?

“Met het Rijksmuseum waren al wat contacten en het eerste concrete contact verliep heel positief. Het was snel rond. Aardig is natuurlijk ook dat in het museum het schilderij De Staalmeesters hangt.

De High Tech Campus in Eindhoven ligt iets anders. Ze noemen zich de slimste vierkante kilometer van het land. Daar ligt een mooie link, want schakers afficheren zich ook graag als intelligente mensen. Zij waren ook meteen enthousiast, net als de gemeente Eindhoven.”

Er komt zeker veel kijken bij deze verhuizing.

“Het is wel een logistieke operatie. Hoe en wanneer vervoer je de spelers? Ik had van tevoren een gesprek gehad met Henrik Carlsen, de vader van Magnus. In een toernooi in Noorwegen waren ze ook op stap gegaan en hij raadde ons aan zowel voor als na de verplaatsing een vrije dag te plannen.

Anish Giri kreeg bijna de slappe lach toen hij hoorde dat er daardoor vijf vrije dagen zijn op elf ronden. Maar ik wilde niet het risico nemen dat spelers gingen klagen. Mede hierdoor is de A-groep teruggegaan naar twaalf deelnemers. De ronden in Amsterdam en Eindhoven worden gespeeld als er in Wijk aan Zee vrije dagen zijn.”

Hoe zit het met het toegangsgeld in het Rijksmuseum?

“We spelen in het auditorium, waarschijnlijk zonder toegangsgeld. Tussen de oude meesters spelen kon wel, maar er waren praktische problemen. Er zijn geen toiletten in de buurt en het museumpubliek is wel rustig, maar roezemoest toch wat.”

Hoe werd er gereageerd?

“De reacties uit Wijk aan Zee waren positief. De spelers zelf reageerden uiterst terughou-

Bram de Winter Caissa’s Fauna

dend. Ze vinden iets anders wel leuk, maar ze kijken toch eerst naar het startgeld en de andere voorwaarden. De reacties uit het land waren heel enthousiast en op de internetforums was er relatief weinig gemopper. Het reizen is ook niet nieuw. Het AVROtoernooi in 1938 werd op verschillende locaties gespeeld en de eerste match EuweAljechin trok door het hele land.”

Zijn er nog andere veranderingen?

“Ja, ook wij moesten bezuinigen. Het paviljoen, de grote witte tent, verdwijnt. Het commentaar wordt verplaatst naar het Strandhuis, voorbij Sonnevanck het strand op. En er is alleen commentaar als de A-groep in Wijk aan Zee speelt.”

Het Tata Steel Toernooi wordt gespeeld van 10 tot 26 januari 2014. Zie www.tatasteelchess.com

“De opdracht van een schaakminnende vriend was: wil je een schilderij maken over ‘Sprookjesschaak’. Ik had amper een voorstelling van deze tak van schaaksport en op het internet was er alleen maar een beschrijving te vinden over welke dieren er gebruikt werden als schaakstukken voor dit illustere spel.

Omdat ik het surrealisme aanhang in de kunst vond ik dit ‘sprookjesschaak’ wel interessant en heb ik in 2009 een schilderij gemaakt met een negental dierfiguren op een zwevend schaakbord.De vlag is van Iran, vroeger bekend als Perzië van waaruit het schaakspel zich verder verspreid heeft over Europa.”

Zie www.bramdewinter.nl

De lezer aan zet

14. .. Tc8 Het alternatief 14. .. Lb5 (4 punten) 15. a4 La6 16. Pbd2 lijkt iets beter voor wit, maar is ook vaker geprobeerd door Benoni spelers. Voor 14. .. Dc5 krijgt u 3 punten

15. a3 Een ambitieuze zet om de zwarte damevleugelpionnen uit elkaar te spelen. Logisch is ook 15. Pbd2 c3 16. Pc4 (of 16. bxc3 Pxd5 17. Lxg7 Kxg7 18. cxb4 Dxb4 en nu kan wit met 19. Db3 een eindspel bereiken. Zwart houdt compensatie voor de pion, maar staat eerder een tikje minder.) 16. .. Dc5 als in de partij Agdestein - Boissonet, Gausdal 1986. Wanneer wit verder ontwikkelt met 15. Le2 staat zwart redelijk na 15. .. Lf5 16. 0–0 Pbd7 17. Ld4 Db7.

15. .. c3 De scherpste voortzetting. Giri offert nog een pion voor een sterke vrije b-pion. 15. .. Da5 (7 punten) 16. Pbd2 bxa3 17. Txa3 Dxd5 18. Le2 Lb5 19. 0–0 laat het witte idee zien.

Materieel is het weer gelijk, maar wit heeft zijn ontwikkeling voltooid en staat wat beter. Wit staat ook beter na 15. .. Lf5 (4 punten) 16. axb4 (16. Pbd2 c3!) 16. .. Dxb4+ 17. Lc3 Dc5 18. Pbd2 Pxd5 (18. .. Dxd5? 19. Lxc4 Txc4 20. Pxc4 Dxc4 21. Dd8++-) 19. Lxg7 Kxg7 20. Lxc4. Vergelijkbaar is ook 15. .. a5 (4 punten) 16. axb4 Dxb4+ 17. Lc3. Ook 15. .. Tc5 (4 punten) 16. axb4 (Niet 16. Ld4?! Pxd5 17. Lxc5?! Dxc5 met voldoende compensatie dankzij de sterke loper op g7.) 16. .. Txd5 17. Pbd2 is beter voor wit.

17. .. La4 Dit is het zwarte idee. Er komen trucjes in met b3-b2. Minder goed is 17. .. Pa6 (5 punten) na 18. Dd4 Pc5 19. Le2.

18. Ld3 Na deze zet komt zwart in het voordeel. 18. De2 om b3-b2 te voorkomen was waarschijnlijk het beste, bijvoorbeeld 18. .. Pxd5 (18. .. Pbd7 19. Ld4 Da5+ 20. Lc3 b2 21. Ta2 is beter voor wit) 19. Lxg7 (19. cxd5?

verliest na 19. .. Tc1+ 20. Kd2 b2) 19. .. Kxg7 20. Db2+ Pf6 (20. .. Kg8 21. Le2) 21. Le2 Pbd7 22. 0–0. Wit staat een pion voor maar zwart heeft redelijke compensatie.

Zwart heeft gevaarlijke compensatie na 18. Dd2 Pbd7 (18. .. Pe4?! 19. Dd4) 19. Pc3 Pxe5 20. Pxe5 Pe4 21. Pxe4 Lxe5 22. Tb1 Tab8.

Een ander plan is 18. Dd4 Pbd7 19. Dxb6 axb6 (19. .. Pxb6) 20. Lb2 en alhoewel de dames eraf zijn heeft zwart prima kansen in het eindspel met bijvoorbeeld 20. .. Pe4, 20. .. Pxd5, of 20. .. b5. Hetzelfde geldt voor 18. Pbd2 Pbd7 19. Ld4 b2! 20. Lxb6 (20. Dxa4 Dxd4!) 20. .. Lxd1 21. Txd1 axb6.

Heel onduidelijk is 18. Lb2 Pxd5! 19. Lxg7 b2! 20. Dd4 bxa1D 21. Dxa1 f6! (21. .. Pxe3!? 22. fxe3

Dxe3+ 23. Le2 Te8 24. Pc3 Pc6 25. Tf1 en zwart kan de loper op g7 nog steeds niet nemen en lijkt niet voldoende aanvalskansen te hebben tegen de witte koning.) 22. Lh6 Pd7 en materieel staat het min of meer gelijk (een loper en twee pionnen tegen een toren.

Op 18. Pc3 volgt ook 18. .. b2 en nu 19. Pxa4 Da5+ 20. Lc3 bxa1D 21. Lxa5 Dxa3.

18. .. Pbd7 Een goede zet, zwart voltooit zijn ontwikkeling en valt de belangrijke witte loper aan. Ook heel goed is 18. .. Pxd5! (7 punten) 19. Lxg7 (wit verliest na 19. cxd5 Lxe5 20. Pxe5 b2!) 19. .. Kxg7 20. Dd2 (20. cxd5? b2) en nu 20. .. Df6! waarmee zwart de toren op a1 ophaalt omdat 21. Pd4 faalt op 21. .. Pc6! 22. cxd5 Pxd4 23. exd4

Te8+ (23. .. Dxd4 wint ook) 24. Le2 Txe2+! 25. Kxe2 (25. Dxe2 Te8) 25. .. Te8+ 26. Kf1 Lb5+ 27. Kg1 Te2–+. Niet goed is echter 18. .. b2 (1 punt) 19. Dxa4 bxa1D 20. Lxa1 Pxd5 21. cxd5 Lxa1 22. 0–0 waarna zwart zijn vrije b-pion te goedkoop van de hand heeft gedaan. Met twee pionnen voor de kwaliteit staat wit iets beter.

19. Lb2 Nog de beste zet. 19. Lc3 Pc5–+, 19. Ld4 b2! 20. Dxa4 en nu 20...Dxd4!–+, 19. 0–0? Pxe5 20. Pxe5 b2 verliest eenvoudig.

19. .. Pxd5 Het krachtigste antwoord. We zien dat steeds dezelfde tactische wendingen terugkeren in alle varianten. Iets minder veelbelovend dan de partij is 19. .. Pc5 (8 punten) 20. 0–0 Pxd5 21. Lxg7 Kxg7 22. Dd2 Df6 23. Pd4. Zwart staat ook beter na 19. .. Pe4 (8 punten) 20. Lxg7 Kxg7 21. De2 b2 22. Ta2 Tab8! 23. Lxe4 Db3 24. Txb2 Dxb2 25. Dxb2+ Txb2 26. Pbd2 Pb6.

20. Dd2 Nu komt wit helemaal verloren te staan. Relatief beter was 20. Lxg7 Kxg7 21. Dd2 (21. cxd5 b2–+) maar 21. .. b2 22. Ta2 Tab8! 23. 0–0 Db3 24. Txb2 Dxb2 25. cxd5 is duidelijk beter voor zwart. Zijn torens staat actief op de open lijnen en de witte e- en d-pion gaan niet ver komen. Slecht is 20. cxd5? Lxb2.

20. .. Lxb2 Het sterkst. Zwart staat ook beter na onmiddellijk 20. .. Pxe3 (5 punten) 21. Lxg7 Pc2+! 22. Lxc2 Te8+ 23. Kf1 bxc2 24. Pc3 Kxg7 25. Pxa4 Db1+ 26. Dc1 Db3.

21. .. Pxe3 Zwart heeft diverse zetten om in het voordeel te blijven, maar dit is de enige zet die duidelijk wint. 21. .. Da5+ 22. Kf1 Tab8; 21. .. Df6 22. Dxf6 P5xf6 23. Pc3 Pc5; 21. .. Tab8 22. Le2 (22. 0–0 Pxe3!) 22. .. Df6 23. Pd4.

23. .. Txc4 Opnieuw de enige zet die echt wint. Wit houdt het nadeel binnen de perken na 23. .. Pc5 24. Dd2 en 23. .. Te8 24. Pc3 Pc5 25. Td1.

24. .. Pc5 Niet de enige zet die wint. Even goed is 24. .. Tc2 (6 punten) 25. Dd4 b2! 26. Td1 Dxd4 27. Pxd4 Tc1 en wint. Andere torenzetten op zet 24 winnen ook, maar zijn veel minder logisch en overtuigend.

25. .. Tc2 Ook goed is 25. .. Pd3 (4 punten) 26. Lxd3 Dxd3+ 27.

Kf2 Tc2.

26. .. Pe4 De allerhardste, wit gaf het op. Ook winnend zijn zetten als 26. .. b2, 26. .. Te8, 26. .. Pd3, en 26. ..Txd2. Voor een van deze zetten krijgt u 4 punten.

80-100 >2400

70-80

Combineren

Diagram 1

Wagner - Hendriks 1. Th1! Dxh1 2. Dg7 mat.

Diagram 2

Slingerland - Dijkhuis 1. Txh5!, 1-0.

Diagram 3

Sachdev - Hulshof 1. Lb5!, 1-0.

Diagram 4

Bos - Stavast 1. Txc8!, 1-0.

Diagram 5

Wagner - Slingerland 1. Tg8!, 1-0. Na 1. .. Txg8 2. Dxd6+ verliest zwart zijn laatste troef, pion d3.

Diagram 6

Dijkhuis - Bos 1. Lxf7+! 1. Tf3 Dd2 2. Tg3+ Pg6 en zwart hangt nog in de touwen. 1. .. Txf7 2. Dxd8+ en spoedig 1-0.

Diagram 7

Beerdsen - Berkovich 1. Pf7! Kxf7 2.Te6!, 1-0, Zwart verliest de hele tent.

Diagram 8

Krasenkow - de Jong 1. Txc5! Na 1. Lxc5 Td8 spartelt

zwart nog tegen. 1. .. bxc5 1. .. Td8 2.Txe6 Txd4+ 3.Ke3 bxc5 4. Te8 mat is één van de vele zijvarianten. 2.Txe6 Td8 3.Te7 Txd4+ 4.Kc3, 1-0.

Recht toe recht aan

U bent wilskrachtig als u kiest voor de tegenaanval met 19. Td1! Na 19. .. Txd8 20. Txd6 staat het paard op d7 gepend en dat gaat verloren. “Moet ik wel weg?” is de vraag die u zich mag stellen. Niet slecht was weggaan met 19. Lg5, Lorena Kalkman - Dominique Kroon, HiQ Invest NK D Rijswijk 2013, zie blz. 16. (Piet Peelen)

Berry Zeemensch Chess Mirror

“Een schaal waar op de vloer een schaakbord ligt, inclusief schaakstukken. In de schaal rust water. Water dat spiegelt. Water dat door aanraking kringen, golven vertoont waardoor het beeld niet meer is, zoals je dacht dat het was. Ook door aanraking van een schaakstuk, ervaar je water. Je wordt geprikkeld. Je dient nog zorgvuldiger de schaakstukken te verplaatsen, anders glijden ze weg of ... Je legt je eigen handelen in het leven in het spel neer. Je ervaart ... Ik vind het sympathiek om schaakspellen te creëren, die een schoonheid in zich hebben. Tegelijkertijd wil ik er een oerelement in stoppen, waardoor de tijd geen grip heeft. Tijdloosheid die het schaakspel al in zich zelve heeft. Dat het spel reflecterend je geest, gedachten, gevoelswereld mag raken.”

Zie www.berryzeemensch.nl

Schakend Nederland vijftig jaar geleden

Het waren andere tijden begin jaren zestig. Hoe anders leert een blik in de bondsbladen die rond de jaarwisseling 1963-64 verschenen. Neem bijvoorbeeld het zonetoernooi voor vrouwen. Dan hebben we het niet over de opzet van de cyclus om het wereldkampioenschap. Zoiets verandert nu eenmaal met de jaren. In het verslag over het WestEuropese zonetoernooi in het Duitse Bad Neuenahr valt een klein detail op, de deelname van de Hongaarse Bilek. Ze bleek niet in de Oost-Europese zone te hebben kunnen meespelen vanwege een pokkenepidemie. Nederland had overigens weinig in te brengen in dit toernooi. Fenny Heemskerk eindigde in de middenmoot, kampioene Corry Vreeken was totaal van slag en werd roemloos laatste.

Reizen

Reizen was in het begin van de jaren zestig ook een ander verhaal. Een Nederlands team vertrok naar Birmingham voor de jaarlijkse landenwedstrijd tegen Engeland. De Nederlanders waren maar liefst vijftien uur onderweg en moesten al een kwartier na aankomst achter de borden plaatsnemen. De Engelsen waren op volle sterkte, bij de onzen ontbraken onder anderen Euwe, INFORMATIEF

Donner, Kuijpers en Bouwmeester. Een zware kluif zou je zeggen. Maar nee hoor. Nederland won opvallend gemakkelijk met 12½ - 7½. Zelfs aan het damesbord was veterane Catharina Roodzant de baas over haar veel jongere Engelse tegenstandster mrs. Pritchard.

Dat was reizen naar het buitenland. Maar ook Nederland kende toen zijn obstakels. Schakend Nederland van december opent met de kop Delta­werken bevrijden schaakclubs op Goeree­Overflakkee uit hun isolement. Om de komst van de brug van Ooltgensplaat naar Numansdorp te vieren had de schaakvereniging in Stellendam een tweedaags toernooi georganiseerd. De organisatoren hadden een boot gecharterd om eens andere schakers naar het eiland te krijgen.

Oudere Russen

Er stonden in deze periode een paar aardige wedstrijden op de agenda. In Amsterdam werd de GAK-zeskamp gespeeld. Twee oudere Russen bleken sterker dan de aanzienlijk jongere Nederlanders. Dan had je het wel over de grootmeesters Botwinnik en Flohr, niet de minsten. Bouwmeester was de beste Nederland, ongeslagen en voor

Donner. Een teken des tijds: voor hij aan het bord plaatsnam moest hij ‘zijn leraarsplichten te volle waarnemen’.

Ook al in Amsterdam werd het Danlon Damesschaaktoernooi gespeeld. Hier zagen we onder andere de onlangs overleden Käty Nicolau in actie, toen nog topspeelster voor Roemenië. Ze won het toernooi samen met de Joegoslavische Jovanovic. Ook al zo’n tijdsbeeld, Joegoslavië! De Nederlandse dames eindigden braaf in de onderste helft. Heemskerk was weer eens de beste.

Eigenzinnig HSB

Tot slot enig gerommel in de bond. Overal, in binnen- en buitenland, was de zogeheten 30-zettenregel ingevoerd. Voor de dertigste zet mochten spelers niet remise overeenkomen. Eenheid van organisatie, eenheid van beleid zou je zeggen. Maar zo ging dat niet in schaakland, en zo gaat het soms nog steeds niet. De Haagse Schaakbond meende het beter te weten en besloot de regel buiten werking te stellen voor de competitiewedstrijden van de Haagse Schaakbond. Het leverde de Hagenaars een felle reprimande op van hoofdredacteur Slavekoorde, onder de voor zijn doen vinnige kop De HSB vertikt het! (MbdW)

Webwinkel

Schaakklokken

Spelmaterialen

Boeken

CD’s Wedstrijdformulieren en reglementen

Leermethode van Wijgerden/Brunia Werkboeken Handleidingen

Voor clubs, scholen en de rest van schakend Nederland!

Werkboeken Opstapje 1

Voor kinderen tot een jaar of zeven, acht

Schoolschaakset

Dagschaak Diverse afleveringen

Digitale schaakklok met zeer veel opties.

NIEUW!

Het tijdperk van de „Singles“ is nu definitief afgelopen. Daarom verschijnt de nieuwe Fritz nu voor het eerst meteen in een sterke en krachtige meerprocessorversie. Deep Fritz 14 wordt voor het eerst met een 64-Bit-Engine geleverd en kan tot aan 8 processorkernen gelijktijdig gebruiken. De engine werd helemaal opnieuw ontwikkeld en speelt daardoor maar liefst 100 Elo punten sterker dan de vorige versie. Deep Fritz 14 hoort dus in de topgroep van de wereldwijd sterkste schaakengines. Het programma is optimaal compatibel met Windows 7/8: ook de interface van Deep Fritz 14 verschijnt voor het eerst als 64 bit versie en draait daarom op de aktuele Windows besturingssystemen sneller en vlotter. Natuurlijk heeft de nieuwe versie ook alle vertrouwde speel-, train- en analysefunkties, die ervoor hebben gezorgd dat Fritz één van de popu-

lairste schaakprogramma’s ter wereld is geworden.

Premium voor playchess.com: eenvoudig met Deep Fritz 14 op de grootste schaakserver ter wereld inloggen en genieten van het spannende live commentaar tijdens belangrijke toernooien door ervaren mensen als Maurice Ashley, Yasser Seirawan, Alejandro Ramirez en vele anderen. Natuurlijk is het mogelijk te trainen met coryfeeën als GM Daniel King of GM Karsten Müller. Met Deep Fritz 14 koopt u tevens een Premium abonnement voor 6 maanden.

Alleen de beste analyses zijn goed genoeg. Met Deep Fritz 14 kunt u gebruik maken van „Let’s Check“, de grootste database ter wereld met alleen de beste analyses. Er zijn inmiddels al meer dan 200 miljoen stellingen met diepe engine analyses op de Let’s Check-Server bewaard, en er komen elke dag meer en nog betere analyses bij. Als u snel wilt weten, hoe een bepaalde openingsstelling wordt gewaardeerd, kijkt u bij Let’s Check – hier vindt u met een enkele klik meteen alle informatie die relevant is. Informatie, waar u uw eigen PC urenlang voor moet laten rekenen.

ISBN: 978-3-86681382-3 69,90 €

Systeemvereisten voor Deep Fritz 14 en Houdini 4: Minimaal: Pentium III 1 GHz, 2 GB RAM, Windows Vista, XP (Service Pack 3), 7/8 -DirectX9, Grafische kaart met 256 MB RAM, DVDROM drive, Windows Media Player 9 en Internet.

Coming up: Houdini 4

De nieuwe versie van de sterkste schaakengine ter wereld, gecombineerd met de beste interface ter wereld: een perfectie combinatie. Houdini 4 wordt met de 64-Bit interface van Deep Fritz 14 geleverd en u krijgt een Premium abonnement voor de Playchess .com server voor 6 maanden erbij.

Houdini 4 Standard 79,90 € Houdini 4 Pro 99,90 € Leverbaar in December 2013!

Karsten Müller: Eindspelen 14 –Gouden eindspelregels

Vuistregels zijn enorm belangrijk om in een complex eindspel te juiste route te vinden. Op deze laatste DVD van zijn eindspelserie legt de eindspelexpert pur sang de belangrijkste vuistregels uit. Karsten Müller kijkt op deze DVD echter ook naar uitzonderingen op de gangbare regels.

ISBN 978-3-86681-407-3 29,90 €

De eindspelschool van Karsten Müller – Nummer 1 tot 14 compleet voor 299,- €

Deep Fritz 14