Schaakmagazine 2012 - juni

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang 119 • no.3 • juni 2012

Jong en sterk

Fischer - Spassky in houtskool

Alles wat u van de rating wilt weten

Cheryl Looijer vindt nadenken fijn

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Jeroen Bosch

Merijn van Delft

Gert Devreese

René Duret

Monique van de Griendt

Herman Grooten

Johan Hut

Pascal Losekoot

Dolf Meijer

Piet Peelen

Jan van Reek

Eric van Reem

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

fax: 023-5254353

e-mail:

Schaaktechniek

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Verschijning volgende

nummer:

week 35

Sluiting kopij: 1 augustus 2012

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

tel: 023-5254025

fax: 023-5254353

e-mail: bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & Lay-out:

Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

Roger Meng was een van de gelukkige winnaars bij het NK voor de jeugd in Haarlem.

Voorloper

Jeugd, heel veel jeugd

U leest in dit nummer van Schaakmagazine veel over de jeugd. Heel veel zelfs en dat is goed, want de jeugdige schakers houden het schaakleven jong. Jeugdschakers, je hebt ze van zes of nog jonger tot twintig. Voor alle leeftijdsgroepen is er tegenwoordig een kampioenschap. De strijd in de drie hoogste leeftijdsgroepen vormen traditiegetrouw de kroon van al die toernooien. Voor de derde keer streden de besten van de besten in Haarlem om de nationale titels. Jeugdspelers van wie we nog veel gaan horen. Merijn van Delft schreef er een uitvoerig verslag over.

Bij jong denk je ook aan computers en internetschaak. Wat is logischer dan deze samen te brengen in een activiteit. Sinds 2010 wordt het kampioenschap voor de scholen in het voortgezet onderwijs

René Duret

gespeeld door middel van internetschaak. De activiteit wordt gesponsord door slim!nl. Natuurlijk kan ieder school vanuit zijn eigen locatie spelen, maar dat levert geen leuke activiteit op. Daarom was gekozen voor een passende locatie. Het kampioenschap voor het voortgezet onderwijs vond onderdak in NEMO, het wetenschapsmuseum in Amsterdam. Of Science Center, zoals dat tegenwoordig heet. Verdeeld over het hele gebouw speelde de schakers hun partijen, een mooi gezicht.

Schakers nemen elkaar graag de maat. Ofwel, ze vragen naar de rating. Wat speelt er allemaal bij het berekenen van de rating? En wat kan je doen met al die cijfertjes? Monique van de Griendt ging voor Schaakmagazine op onderzoek uit.

Schaken en kunst blijft een ijzersterke combinatie. Dat zag u in het vorige nummer en dat blijkt in dit nummer opnieuw. De Belgische kunstenaar Rinus Van der Velde maakte voor het Stedelijk Museum Schiedam een reusachtige tekening over Bobby Fischer en legde aan Gert Devreese uit wat hem inspireerde.

En de strijd om de wereldtitel, vraagt u zich misschien af. Dat laten we aan andere bladen over. Schaakmagazine houdt zich bezig met het schaken in Nederland, al gaven we tekenaar René Duret wel de gelegenheid zijn kijk op het schaken op dit niveau te geven.

Minze bij de Weg Hoofdredacteur Schaakmagazine

De koning van Pc3

Wie 1. Pc3 zegt, zegt Dick van Geet. Een opmerkelijk schaker die vooral in de jaren zestig opzien baarde. Met origineel spel slaagde hij erin menig grootmeester op het verkeerde been te zetten en met vlag en wimpel haalde hij de meestertitel binnen. Van varianten als 1. d4 Pf6 2. c4 Pc6 keek hij, als zwartspeler, niet vreemd op.

Dat zijn succes niet alleen gebaseerd was op de verrassing van een afwijkende opening bewees hij in latere jaren, toen hij zich op het correspondentieschaak stortte. Hij bracht het bij de briefschakers tot grootmeester. Overigens ging het hem ook daarbij om creativiteit. Nog maar kort geleden maakte hij in het blad van de correspondentieschakers bekend dat hij stopte. Hij vond dat de computer teveel werd gebruikt. Dick van Geet overleed op 29 april op tachtigjarige leeftijd.

Dit soort foto’s kan natuurlijk aan het eind van elk seizoen worden geplaatst. Er is een kampioenschap te vieren en dat zorgt voor blijheid. Toch was er bij de Schaakclub Woerden reden voor extra vreugde, want voor het eerst in het 71-jarig bestaan van de club werd de stap naar de landelijke competitie gezet. Woerden werd de sterkste club van de Stichts Gooise Schaakbond en promoveerde naar de derde klasse van de KNSB-competitie. Dat bevalt de spelers bijzonder gezien de glimmende oogjes.

Het kan een schaakbord op een tafel zijn, de hoofdpersonen die onder een schaakpartij hun problemen met elkaar bespreken, of soms speelt het schaakspel zelf de hoofdrol in het stripverhaal. Wat te denken van Lucky Luke die tegen z’n paard Jolly Jumper schaakt (Wat knap. Nee hoor, hij heeft al drie keer verloren.) Of Ollie B. Bommel die gekrompen tot pion op het schaakbord zijn geliefde slot Bommelstein moet zien te redden (verzin een list, Tom Poes!) Wereld kampioene Alexandra Kosteniuk heeft een eigen schaakstrip. En van de FC Knudde zijn er meer dan 200 schaakstrips bekend. Er is geen bekende grote strip of het schaakspel heeft er wel een keer een rol in gespeeld. Donald Duck, Kuifje, Asterix, de Smurfen, Appie Happie, Guust Flater, Prins Valiant of de Hulk; overal wordt er geschaakt. En dan zijn er ook nog de Amerikaanse strips als Batman, Superman enz. met hun mooi getekende schaakcovers.

Hoeveel stripverhalen er zijn waarin schaken voorkomt is onbekend, maar de huidige lijst telt circa 520 Nederlandse en circa 850

buitenlandse titels. De Motiefgroep Schaken heeft een themanummer over schaken in stripverhalen uitgebracht en er is ook een nummer met een ‘getekenden en geschreven schaakpartij’ tussen Jan van Haasteren (die van de Jumbo-puzzels) en Jaap de Kreek (zie de afbeelding.) Het blijft een fascinerend verzamelgebied bij de Motiefgroep Schaken, www.euwe.nl

Wie jeugdschaak zegt denkt aan Mierlo. Op 23 september wordt daar al weer voor de ste keer het internationale jeugdschaaktoernooi georganiseerd. Honderden jeugdschakers zullen het Brabantse dorp in de buurt van Eindhoven weer overspoelen. Naast het open toernooi wordt er ook om een Nederlands kampioenschap gespeeld. Jeugdteams strijden voor de vijftiende keer om het Open Nederlands Kampioenschap Rapidschaak voor Jeugdteams. Ook een jubileum dus. Als extraatje kan er ook Raindropchess worden gespeeld, deze keer zelfs in toernooivorm. Het kan niet anders of de deelnemers gaan weer een boeiende dag tegemoet. Bovendien gaan alle deelnemers met een herinneringsprijs naar huis. Meer weten? Kijk op www.mierlogeldrop.nl.

Jong en sterk

Julian van Overdam is de sterkste jeugdspeler

Dit jaar vond het Nederlands Jeugdkampioenschap in de leeftijdscategorieën A, B en C voor het derde jaar op rij in Haarlem plaats, met het ROC Nova College als plaats van handeling. Waarschijnlijk ook voor de laatste keer, hetgeen jammer is, want de organisatie was bij jeugdschaakvereniging Chesscool in uitstekende handen. De kunst is om van een dergelijk kampioenschap echt een event te maken, met een leuk programma er omheen, waardoor een mooie, sportieve sfeer ontstaat. Chesscool slaagt daar als geen ander in, met een scherp oog voor multimedia en public relations. Wat de toekomst ons ook zal brengen, in ieder geval heeft Chesscool de Nederlandse schaakwereld de afgelopen drie jaar getoond hoe je dat doet.

Een aandachtspunt voor de toekomst is de bezetting van de koningsklasse, de A jeugd. We hebben in Nederland heel veel sterke jeugd, ook in deze leeftijdscategorie, maar heel wat potentiële titelkandidaten hadden afgezegd. Daardoor was het toernooi nog altijd redelijk sterk

Julian van Overdam winnaar jeugd A Nathalie van der Lende winnaar meisjes A Roger Meng winnaar B-jeugd

bezet, maar lang niet zo sterk als het in theorie zou kunnen zijn. Er moet in een vroegtijdig stadium met de betreffende jongeren worden gesproken en in kaart worden gebracht wat het interessant zou maken om aan het kampioenschap deel te nemen.

Jeugd A

Ongeacht de precieze bezetting, blijft de hoogste leeftijdscategorie een ware krachttoer. Er zijn veel kanshebbers en alleen degene die op de beslissende momenten zijn (of haar) zenuwen onder controle heeft en doortastend handelt, maakt kans op de eerste plaats. Met Julian van Overdam kende het toernooi dit jaar een waardig kampioen, die met 7½ uit 9 ongeslagen bleef, een half punt voor de nog jonge Jorden van Foreest, die eveneens ongeslagen bleef. Julian kreeg niets cadeau en moest vanaf de allereerste ronde keihard werken voor zijn punten. In de eerste twee ronden trok hij in een rommelige tijdnoodfase aan het langste eind en in de vierde ronde werd een slechtere stelling nog omgebogen naar winst. Cruciaal waren de drie zwart-

partijen tegen de directe concurrentie, die uitgeschakeld werd met harde Siciliaanse counters.

Anne Haast – Julian van Overdam Derde ronde

1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6

De Scheveninger was Julian’s vaste wapen met zwart in Haarlem. Opmerkelijk, want tegenwoordig speelt bijna iedereen Najdorf. Tegen de directe concurrentie leverde hem dit een ijzersterke 2½ uit 3 op. 6. g4

De Keres-aanval, nog steeds één van de meest kritieke voortzettingen.

6. .. h6 7. h4 Le7

Twee ronden later tegen Jorden van Foreest eindigde een min of meer correcte partij in remise: 7. .. Pc6 8. Tg1 h5 9. g5 (Deze natuurlijk uitziende zet geldt al sinds decennia als ongevaarlijk voor zwart, 9. gxh5 is de hoofdvariant.) 9. .. Pg4 10. Tg2 (10. Le2 Db6 11. Lxg4 hxg4 12. Pxc6 bxc6 13. Dxg4 d5! is goed voor zwart, zoals grootmeester Adorjan, bekend van het boek Black is

OK!, in 1982 liet zien.) 10. .. Db6 11. Pb3 Ld7 12. Le2 (De eerste nieuwe zet, 12. De2 werd gespeeld in Matulovic - Sax, Zagreb 1975) 12. .. 0–0–0 13. Lxg4 hxg4 14. Le3 Da6 15. Dxg4 Pe5 16. Dg3 Txh4! (Mogelijk vanwege de paardvork op f3.) 17. 0–0–0 Tg4 18. Dh3 Txg2 19. Dxg2 Pc4 20. Lf4 g6 21. Pd2 Lc6 22. Df1 Pxd2 23. Dxa6 bxa6 24. Kxd2 (Het ontstane eindspel is ongeveer gelijk.) 24. .. Le7 25. Ke2 Th8 26. a4 Th5 27. b4 Lxg5 28. Lxg5 Txg5 29. Txd6 Kc7 30. Td4 Tg1 31. b5 axb5 32. axb5 Le8 33. Tc4+ Kb6 34. Kd2 Lxb5 35. Pxb5 Kxb5 36. Tc7 a5 37. Txf7 a4 38. Kc3 Te1 39. Tg7, ½–½, Van Foreest - Van Overdam, Haarlem 2012. 8. Tg1

Beter is 8. Df3 of 8. Lg2, ten eerste omdat wit door Th1 te dekken ook g5 doorzet, maar ten tweede houdt wit meer controle over het cruciale veld d5. 8. .. d5!

Dankzij deze centrale tegenstoot komt de witte aanval niet echt van de grond. 9. exd5 Pxd5 10. Lb5+ Dit schaakje blijkt niet zo effectief. Beter is 10. Pxd5. 10. .. Kf8!

Deze verrassende reactie was al

in de jaren zeventig bekend.

11. Pe4

De eerste nieuwe zet, maar geen gelukkige keuze. Beter 11. Df3 met ongeveer gelijke kansen.

11. .. Da5+

Nu beginnen er dingen te hangen bij wit.

12. Ld2

Op 12. c3 komt 12. .. e5. 12. .. Db6 13. c3 e5 14. Lc4 exd4 15. Lxd5 Le6 16. c4?

Ook na het betere 16. Lb3 Pd7 blijft wit problemen houden met haar koning.

16. .. Pd7

17. Tg3?

Nu loopt het definitief uit de hand. Wit moet proberen met 17. Db3 dames te ruilen.

17. .. Lxd5 18. cxd5 Te8 19. Dc2 Lxh4 20. Th3 d3!

Met deze fijne tactische pointe wint zwart een stuk.

21. Dxd3 Pc5 22. Da3 Txe4+ 23. Te3 Ta4, 0–1

De volgende partij uit de voorlaatste ronde tussen de ratingfavoriet en de koploper bracht in feite de beslissing bij de A jeugd.

Arthur Pijpers – Julian van Overdam

Achtste ronde

1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6 6. Le3

De Engelse aanval is de andere gevaarlijke aanvalsoptie die wit heeft tegen de Scheveninger.

6. .. Pc6 7. f3 Le7 8. Dd2 0–0 9. 0–0–0 Pxd4?!

Deze ruil is waarschijnlijk te vroeg. 9. .. a6 en 9. .. d5 zijn veel gebruikelijker.

10. Lxd4 e5?!

In de structuur die nu ontstaat heeft zwart aanvankelijk te weinig tegenspel. Hier is wederom 10. .. a6 beter.

11. Le3 Le6 12. g4 a6 13. h4!?

Door eerst een pion op h5 te zetten, voorkomt wit dat zwart een blokkadepaard op h5 krijgt. Overigens lijkt ook 13. g5 Ph5 14.

Kb1 wit een plus te geven, bijvoorbeeld 14. .. Tc8 15. Pd5 Lxd5 16. exd5 en er dreigt Lh3-g4. 13. .. b5 14. Kb1 Tc8 15. h5 Pd7 16. Pd5?

Opeens slaat de twijfel toe. 16. g5! gevolgd door 17. g6 geeft sterke aanval. Hier werkt 16. .. Da5 niet vanwege 17. Pd5! 16. .. Lxd5 17. exd5 h6! Nu heeft zwart de zwarte velden goed onder controle en wordt het lastig voor wit om lijnen te openen op de koningsvleugel.

18. Db4 Pc5 19. Lxc5 Een tweesnijdende beslissing. 19. .. dxc5 20. De4

Ongelijke lopers zijn goed voor de aanvaller. Als wit nu ook Ld3 mag doen, werken de ongelijke lopers natuurlijk in wits voordeel.

20. .. c4!

Met dit pionoffer ontwikkelt zwart daarentegen prima tegenspel.

21. Dxe5 Lf6 22. Df4 22. Df5 Dd6! en wit moet enorm oppassen dat hij niet opeens mat staat.

22. .. Lg5 23. Df5 Dd6

24. Lg2??

Veel te optimistisch. In zo’n scherpe middenspelstelling met ongelijke lopers is snelheid geboden. Met 24. f4! moet wit een pionnetje terug offeren en om het initiatief vechten, waarna het ongeveer gelijk staat. 24. .. c3!

Nu heeft zwart sterke aanval over de zwarte velden.

25. Td4 Tc4 26. Txc4 bxc4 27. f4

Alsnog dit pionoffer, maar nu is het veel te laat.

27. .. Db4 28.Kc1 Dxb2+ 29. Kd1 Db6!

Een dodelijke switch, uitstekend gezien.

30. fxg5 De3 31. gxh6 Dd2, 0–1

Julian zelf aan het woord, gevraagd naar zijn toernooi en

Catheleijne Sanders winnaar meisjes B Joris Gerlagh winnaar C-jeugd

Cheryl Looijer winnaar meisjes-C

zijn schaakambities: „Ik schatte mijn titelkansen voor het toernooi in als redelijk. Er waren twee spelers boven me geplaatst (Anne Haast en Arthur Pijpers) die natuurlijk een goede kans op de titel maakten. Maar er waren nogal wat outsiders waarmee je natuurlijk altijd rekening moet houden. In de laatste ronde tegen Joran Donkers zou ik bij winst kampioen worden. Na een rustige positionele partij waar ik steeds iets beter stond en op het einde de buit wist binnen te halen, was ik ongedeeld kampioen met 7½ uit 9. Ik wil proberen mezelf te blijven ontwikkelen en binnen een paar jaar IM te worden. Op de langere termijn hoop ik natuurlijk GM te worden, maar dat is voorlopig nog wel een aantal jaren weg.“

Meisjes A

De hoogste meisjescategorie was een duidelijke prooi voor Nathalie van der Lende met 8 uit 9, hoewel Shannon Vlaar tot de laatste ronde in de achtervolging bleef en met 7 uit 9 een keurige tweede plaats behaalde. Nathalie zelf aan het woord: „Ik had van tevoren wel verwacht en gehoopt dat ik in de top mee zou draaien aangezien er een groot ratingverschil was tussen de top vier en de rest, maar dat ik eerste zou worden met 8 uit 9 had ik nooit verwacht. Iedereen is erop gebrand om te winnen en dat maakt zo’n NK altijd extra lastig. De eerste ronde was voor mij weer even wennen. Ik speel niet zoveel toernooien en dan is zo´n eerste ronde altijd lastig. Die partij werd eigenlijk al vrij snel remise, ik had niet zoveel tijd meer en zag geen directe winstkansen. Daarna won ik zeven rondes achter elkaar. Ik kreeg gedurende het toernooi steeds meer zelfvertrouwen en ik speelde voor mijn gevoel ook wel gewoon goed aanvallend en maakte geen blunders. Ik denk dat ronde 3 tegen Shannon Vlaar en ronde 6 tegen AnnaMaja Kazarian cruciaal waren voor het eindresultaat.“

In die derde ronde gaf Shannon tegen Nathalie vrij snel een stuk weg, maar daarna wonnen beide dames dus de ene na de andere partij. De andere cruciale partij was een langer gevecht.

Anna­Maja Kazarian –Nathalie van der Lende Zesde ronde

1. e4 c5 2. Pf3 g6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Lg7 5. Pc3 Pc6 6. Le3 Pf6

7. Lc4 0–0 8. f3

8. Lb3 is de hoofdvariant.

8. .. Db6 9. Lb3 Pxe4! Wint tijdelijk een pion, maar die wint wit weer terug.

10. Pd5 Da5+ 11. c3 Pc5 12. Pxc6 dxc6 13. Pxe7+ Kh8 14. Pxc8 Taxc8 15. 0–0 Tcd8 16. Dc2

De legendarische wereldkampioen Bobby Fischer had deze stelling ook een keer met wit, die partij werd snel remise: 16. .. Db5

17. Tfd1 Kg8 18. Txd8 Txd8 19. Td1 Te8 20. Lf2 a5 21.Lxc5, ½–½, Fischer - Panno, Portoroz 1958.

16. .. Tfe8 17. Lf2 Td7?

17. .. Pxb3! 18. axb3 Db5 19. Tfe1 (Wit mag geen toren op de tweede rij toelaten.) 19. .. Txe1+

20. Txe1 Lf6 21. b4 b6 22. De2 Dxe2, ½–½, Watson - Chandler, London 1984.

18. Tad1 Tde7 19. Tfe1?

Met 19. Lc4! kan wit het loperpaar behouden.

19. .. Txe1+ 20. Txe1 Txe1+ 21. Lxe1 Pxb3 22. Dxb3 Dc7 23. Lf2 b5 24. a4 a6 25. Da2 Veiliger is om met 25. Dd1 de dame te centraliseren.

25. .. Df4 26. g3 Dxf3 27. axb5 cxb5 28. Dxa6 Dd1+ 29. Kg2 Dd5+ 30. Kf1 Dd1+ 31. Le1 Df3+ 32. Kg1?!

Na 32. Lf2 is er niets aan de hand.

32. .. Lh6!

Plotseling heeft zwart gevaarlijke dreigingen tegen de witte koning.

33. Dc8+?

Dit schaakje verergert de situatie aanzienlijk. Na direct 33. Lf2

Le3 34. Lxe3 Dxe3+ 35. Kg2

De2+ 36. Kg1 Dxb2 heeft wit eeuwig schaak, te beginnen met 37. Df6+.

33. .. Kg7 34. Lf2 Le3 35. Lxe3

Dxe3+ 36. Kg2 De2+ 37. Kg1 Dxb2

Nu kan zwart het eindeloos proberen met haar pluspion.

38. Dc5 Dc1+ 39. Kg2 Dd2+ 40. Kh3 Dd7+ 41. Kg2 h5 42. De5+ f6 43. De3 g5 44. h3

Dd5+ 45. Kh2?!

Beter was 45. Kg1. 45. .. h4?!

Sterk is eerst 45. .. De5! om de witte g-pion te pennen.

46. De7+?!

46. gxh4 gxh4 invoegen biedt betere kansen om de stelling te houden.

46. .. Df7 47. Dxf7+? Het pionneneindspel is verloren. Beter dames erop houden met 47. Dd6.

47. .. Kxf7 48. gxh4 gxh4 49. Kg2 Ke6 50. Kf3 Kf5 51. Ke3 Ke5 52. Kf3 f5 53. Ke3 f4+ 54. Kf3 Kf5 55. Kf2 Ke4 56. Ke2 f3+ 57. Kf2 Kf4 58. Kf1 Kg3 59. Kg1 Kxh3 60. Kf2 Kg4 61. Kf1 Kg3 62. Kg1 f2+ 63. Kf1 h3, 0–1

Nathalie gevraagd naar haar ambities en doelen in het schaken: „Ik zie schaken volstrekt als hobby. Alleen wanneer ik tijd en zin heb om toernooien te spelen doe ik dat. Als ik een partij speel ben ik wel heel fanatiek en wil altijd winnen maar ik ben niet zo fanatiek met trainen en voorbereiden buiten toernooien om. Voor de rest heb niet zulke hoge ambities met het schaken, ik wil gewoon op een leuk en redelijk niveau kunnen schaken later. Ik hoef niet zo nodig een torenhoge rating te hebben, een rating tegen de 2100 lijkt me wel leuk. Mensen verwachten en weten vaak niet dat ik op schaken zit en dan is het natuurlijk wel leuk om te zeggen dat je een aardig niveau hebt.“

Jeugd B

Roger Meng was de grote favoriet in de categorie tot en met zestien jaar met zijn respectable rating van 2333. Met 7½ uit 9 maakte hij zijn favorietenrol waar en prolongeerde hij zijn titel van vorig jaar. Verrassend tweede was Hing Ting Lai met een eveneens uitstekende 7 uit 9. Gedeeld derde en vierde werden Stefan Beukema en Jan van Overdam met 6½ uit 9. Op de vraag of hij enig moment getwijfeld heeft aan het feit dat hij eerste zou worden antwoordde Roger: „Ik had wel mijn twijfels, toen ik weer gelijk kwam te staan met Stefan Beukema. Ik vreesde een herhaling van twee jaar geleden (toen verloor ik de barrage). Doordat Jan van Overdam in de laatste ronde van Stefan won, kon ik ongedeeld eerste worden.“ Een partij die de kampioen aardig typeert is die uit de laatste ronde.

Roger Meng – Stijn Gieben Negende ronde

1. e4 c5 2. Pf3 g6 3. Pc3 Lg7 4. d4 cxd4 5. Pxd4 Pc6 6. Pb3 Typerend voor de jongens uit Rotterdam is dat ze de hoofdvarianten vermijden en snel proberen een interessante speelstelling te krijgen waarin er echt geschaakt moet worden. 6. Le3 is de hoofdvariant. 6. .. Pf6 7. Le2 0–0 8. 0–0 d6 9. Te1 Le6 10. Lg5 10. Lf1 is het alternatief. 10. .. Tc8 10. .. d5 11. exd5 Pxd5 12. Pxd5 Dxd5 13. Dxd5 Lxd5 14. c3 h6 15. Le3 b6 en hoewel zwart later nog in de problemen kwam, stond het hier gelijk in Kramnik - Aronian, Moskou rapid 2011. 11. Lf1 h6 12. Lh4 g5 Dit is natuurlijk niet geheel zonder risico. Normaal is 12. .. Pe5 met prima tegenspel voor zwart. 13. Lg3 Pg4 14. h4 Lxc3!? Ook riskant, maar het blijkt nog redelijk speelbaar met zwart. 15. bxc3 Pce5 16. Pd4 gxh4? Dit kan de zwarte koningstelling echter niet verdragen. Een mooie oplossing was geweest 16. .. Txc3 17. Dd2 en nu een

positioneel kwaliteitsoffer met 17. .. Txg3! 18. fxg3 gxh4 19. gxh4 Dc7 en zwart staat redelijk stevig. Bovendien staat de witte koning staat ook niet helemaal veilig.

17. Lxh4 Ld7 18. Dd2

18. Pf5 Lxf5 19. exf5 is ook goed voor wit.

18. .. Pg6 19. Lg3 Da5 19. .. e5 biedt misschien betere kansen om de stelling nog bij elkaar te houden.

20. Tab1

Hier is het eenvoudige 20. f3 duidelijk beter voor wit. 20. .. b6 21. Tb4

Ook hier is 21.f3 overtuigender. 21. .. Dg5 22. f4 Dc5 23. Tc4 Da5?

Dit kost een belangrijk tempo, omdat de dame daarna alsnog naar a3 moet. Beter meteen 23. .. Da3 en zwart kan nog flink blijven vechten.

24. Pb3 Da3 25. f5!

Nu zet Roger de beslissende aanval in.

25. .. Txc4 26. Lxc4 P6e5 27. Lxe5 Pxe5 28. Dxh6 Pxc4 29. Dg5+ Kh8 30. Kf2! Een mooie slotzet, mat is niet meer te verhinderen. (1–0)

Meisjes B

Catheleijne Sanders was de ratingfavoriete bij de meisjes tot en met zestien jaar en greep vorig jaar in de barrage naast de titel bij de C meisjes. Daarom was ze erop gebrand om dit jaar revanche te nemen. Nadat ze als een speer van start was gegaan met 5½ uit 6, was het kampioenschap binnen handbereik. Een nederlaag in zevende ronde tegen Naomi de Ridder maakte het nog even spannend, maar strakke overwinningen in de laatste twee ronden namen de laatste twijfel weg. Gedeeld

tweede en derde werden Halana Vlaming en Naomi. Achteraf gezien was de partij van Catheleijne uit de vijfde ronde cruciaal.

Catheleijne Sanders –Willemijn de Voogt

Vijfde ronde

1. e4 d5 2. exd5 Pf6 3. Lb5+ Ld7 4. Le2 Pxd5 5. d4

Een goede manier om deze opening te spelen met wit: de pluspion terug geven en daarvoor een prettig ruimtevoordeel vasthouden.

5. .. Lf5 6. a3

Een nuttige zet in dit stellingtype: het neemt veld b4 af van de zwarte lichte stukken en bereid b4 voor.

6. .. Pd7 7. Pf3 e6 8. c4 P5b6

9. Pc3 Pf6 10. Ph4

Neemt ook nog even het loperpaar mee.

10. .. Lg6 11. Pxg6 hxg6 12. Le3 c6

Zwart blijft solide staan, maar wit heeft wat positionele troeven in handen.

13. Dc2 Dc7

Nu een opmerkelijk moment, wit vergeet de pion op h2 te dekken...

14. b4?

Op zich een thematische zet...

14. .. Txh2

Na enig nadenken besluit Willemijn de pion toch echt gewoon mee te nemen. In plaats van in paniek te raken, herpakte Catheleijne zich nu wonderbaarlijk en kwam met de blufzet van het toernooi aanzetten.

Objectief gezien was de andere kant op met 15. 0–0–0 de juiste manier geweest om te blijven vechten.

15. .. Th7?

15. .. Pxc4! 16. Lxc4 Pg4! wint hier voor zwart, want de dreiging Th1+ is vrijwel niet te stoppen en 17. g3 Pxe3 verliest ook. 16. g3!

De witte pointe: het wordt nu lastig voor zwart om te profiteren van de open h-lijn omdat wit met Lf3 een stevige Drakenloper neer kan zetten (die geen natuurlijke vijand meer heeft) en wit is ondertussen aardig opgeschoten met haar aanval aan de andere kant van het bord.

16. .. 0–0–0 17. Db3 Le7 18. a4 Pbd7 19. Lf3 Ld6

Beide speelsters richten hun stukken op de vijandelijke koning.

20. Ta2 Tdh8 21. Pe2 Pg4 22. c5

22. Lxg4 gaat niet vanwege 22. .. Th1+ 23. Kg2 T8h2+ 24. Kf3 Txf1.

22. .. Pxe3??

De stelling was alles anders als makkelijk, maar dit kost gewoon een stuk. Na 22. .. Le7 is alles nog mogelijk.

23. cxd6 Dxd6 24. Dxe3 Dxb4 25. a5!

De beste zet in de stelling, vanaf hier maakt Catheleijne het goed af.

25. .. a6 26. Pc3 Pf6 27. Tb1

De7 28. Tab2 Dc7 29. De5 Dxe5 30. dxe5 Pd7 31. Txb7 Pxe5 32. Lg2 Pc4 33. Pe4, 1–0

Jeugd C

Bij de jongens tot en met veertien jaar was de concurrentie vrij hevig en had de uiteindelijke kampioen, Joris Gerlagh, slechts 6½ uit 9. Gedeeld tweede tot en met vijfde waren

dezelfde opening te verslaan.

Joris Gerlagh – Thomas Beerdsen Vijfde ronde

1. d4 d5 2. Pf3 Pf6 3. Lf4

Deze opening is eigenlijk niet bijzonder goed voor wit, maar Joris deed er goede zaken mee in Haarlem.

3. .. c5!

Het symmetrische 3. .. Lf5 is een beetje perspectiefloos voor zwart: 4. e3 e6 5. Ld3 Lxd3 6. Dxd3 Pbd7 7. Pbd2 Ph5 8. Lg5 Le7 9. Lxe7 Dxe7 10. 0–0 f5 11. Pe5 Pxe5 (Deze ruil is niet zo geweldig, omdat Ph5 buiten spel komt te staan.) 12. dxe5 0–0 13. f4 g5 14. De2 g4 15. Df2 (15. c4! ziet er ook goed uit voor wit.) 15. .. Kh8 16. Pb3 g3 17. Df3 gxh2+ 18. Kxh2 Df7 19. Pd4 Tae8 20. Tg1 c5? (20. .. Tg8 21. g4! is ook goed voor wit, maar biedt zwart betere kansen op een succesvolle verdediging.) 21. Pb5 (Nu krijgt wit een ijzersterk paard.) 21. .. Tg8 22. Pd6 Dg6

15. 0–0!?

Het is dat zwart wel degelijk van deze zet kan profiteren, anders was het echt geniaal geweest.

Robby Kevlishvili, Ankit Majhi, Tycho Dijkhuis en Maarten van Harten met 6 uit 9. De jongste van het stel, Robby, won in de barrage al zijn partijen en daarmee het EK ticket. Kort daarop won Robby ook het NK bij de D jeugd. In de tweede en de vijfde ronde legde Joris de basis voor zijn kampioenschap door de hoogste twee ratinghouders in

23. g4! (Tactisch scherp gezien. Vooral niet 23. Pxe8 Pg3!) 23. .. fxg4 24. Txg4 Dxc2+ (Na 24. .. Dxg4 25. Pf7+ verliest zwart zijn dame.) 25. Kh3 Hier staat de witte koning veilig, terwijl de zwarte koning spoedig mat gaat: 25. .. Tef8 26. Txg8+ Txg8 27. Pf7+ Kg7 28. Tg1+ Kf8 29. Txg8+ Kxg8 30. Dxh5 Dc1 31. Ph6+ Kh8 32. De8+ Kg7 33. Dg8+ Kxh6 34.Dg5 mat, 1–0, Gerlagh - Dijkhuis, Haarlem (2) 2012.

4. c3 Pc6 5. e3 Db6 6. Dc1

6. Db3 c4 7. Dxb6 (Na 7. Dc2 Lf5! wint zwart een belangrijk tempo voor zijn ontwikkeling.) 7. .. axb6 en zwart kan b5-b4

spelen, gevolgd door ... b5-b4! 6. .. Lf5 7. Pbd2 h6!?

Een ambitieuze zet, zwart wil eerst een veld op h7 voor zijn loper creëren, voordat hij e6 doet. Normaal is 7. .. e6 en zwart hoeft (nog) niet bang te zijn voor 8. Ph4 omdat het witte paard na 8. .. Le4 slecht staat op h4.

8. dxc5! De enige goede zet in deze stelling, wit moet direct wat ondernemen. Na 8. Le2 e6 staat zwart comfortabel.

8. .. Dxc5 9. Pd4! Wederom de juiste zet, want als zwart rustig verder kan ontwikkelen, staat hij prima. 9. .. Pxd4?!

Dit kan het niet helemaal zijn voor zwart, aangezien het de witte stelling repareert. 9. .. Lh7 10. Lc7!? (Thomas kon 10. Pb5 niet helemaal inschatten, maar 10. .. e5! 11. Pc7+ Kd7 is erg goed voor zwart.) 10. .. e6 11. Pb5 Kd7!? leidde tot interessante complicaties in J.Dominguez - Kaidanov, Mallorca 2004. 10. cxd4 Db6

10. .. Da5 11. Lc7 Da4! 12. Dc5 Ld7! is de manier om een gelijke stelling te bereiken.

11. Lc7 Dc6?

Nu komt zwart serieus in de problemen. 11. .. Db4 12. b3! Pe4 13. a3 Dxd2+ 14. Dxd2 Pxd2 15. Kxd2 speelt een stuk makkelijker met wit, maar is nog binnen de perken. 12. Dxc6+ bxc6 13. La6

15. .. h5 16. h3 Pf6 17. Tc1 e6 18. Lb7

En nu is het voorbij. De technische fase duurt nog even, maar wit maakt het keurig af. 18. .. Lb4 19. Lxc6+ Ke7 20. Lxa8 Pe4 21. Tc7+ Kf6 22. Le5+ Kg6 23. Ke2 Pxd2 24. a3

La5 25. Txa7 Pb3 26. Lb7 f6 27. Lh2 Te8 28. g4 hxg4 29. hxg4 Lc2 30. g5 f5 31. Lc6 Tg8 32. Le5 f4 33. La4 f3+ 34. Kxf3 Le4+ 35. Kg3 Lxh1 36. Lxb3 Ld2 37. Lc2+ Kxg5 38. Lf4+ Kf6 39. Kg4 Le4 40. Lxe4 dxe4 41. Le5+ Kg6 42. Te7 Le1 43. Kf4 Tf8+ 44. Kxe4 Txf2 45.

Txg7+ Kh6 46. Te7 Txb2 47. Txe6+ Kh7 48. d5 Tb3 49. Ta6

Kg8 50. d6 Lh4 51. d7 Kf7 52.

Lf6 Lxf6 53. Txf6+ Ke7 54.

Td6 Kd8 55. Td3 Tb6 56. Kf5

Tb5+ 57. Kf4 Th5 58. e4 Th1 59. e5 Tf1+ 60. Kg5 Tg1+ 61.

Kf6 Tf1+ 62. Ke6 Th1 63. Tf3 Th6+ 64. Tf6 Th8 65. a4, 1–0

Joris is tactisch sterk en verder een behoorlijk allround speler. Daar gaan we nog meer van horen!

Meisjes C

Bij de meisjes tot veertien ging Lola de Dunnen geweldig van start met 5 uit 5, maar door een onverwachte nederlaag in de laatste ronde belandde ze op een gedeelde tweede tot en met vierde plaats met Maaike Keetman en Olivia Meng (6 uit 9). Cheryl Looijer had zich inmiddels hersteld van haar nederlaag in de tweede ronde, bleef de andere meiden uiteindelijk een halfje voor en werd de nieuwe kampioene met 6½ uit 9. Net als Robby Kevlishvili won ze kort daarop ook het NK bij de D. In de zesde ronde speelde Cheryl een leuke aanvalspartij:

met het idee om lang te rokeren is hier wel interessant. 6. Ld2 e6 7. Lb5+! Wit neemt het initiatief over. 7. .. Kd8?

Nu houdt zwart problemen met haar koning. Het was niet makkelijk om te zien, maar met 7. .. c6! 8. Pxd5 Dd8! kon zwart de tactische problemen oplossen.

8. Lc4 Lb4 9. Pge2 Pc6 10. a3 Pxc3 11. axb4 Dxb4 12. Lxc3 12. Pxc3 Dxc4 13. Ta4! Pb4 14. b3 Dc6 15. Txb4 Dxg2 16. Tf1 is ook goed voor wit.

12. .. Dxc4 13. 0–0

Wit heeft een pion minder, maar de ongelijke lopers (en de positie van de zwarte koning) geven wit mooie aanvalskansen, net als in de partij Van Overdam - Pijpers bij de A jeugd die we gezien hebben!

13. .. Dd5 14. b3 b5 15. Pf4

Dd6 16. Df3 Lb7 17. Dg3 Ke7? Een betere verdediging was 17...Pe7.

18. Tad1 h6

13. .. Kd7? En nu verliest zwart geforceerd een pion. 13. .. Lc8 was taaier geweest.

14. Le5!

Weer een voltreffer. Na direct 14. Lg3 Ph5 heeft zwart zijn problemen opgelost.

14. .. Pg4 15. Lg3 Nu staat de loper hier prima.

Cheryl Looijer – Quirine Naber Zesde ronde

1. e4 d5 2. exd5 Dxd5 3. Pc3

Da5 4. d4 Pf6 5. Lf4!?

Normaal is 5. Pf3. 5. .. Pd5

Op het eerste gezicht een aantrekkelijke zet, maar zwart blijkt zelf tijd te verliezen. 5. .. Pc6

nooi terugzien. Via http:// nkjeugd.schaakbond.nl/download kan je alle gespeelde partijen downloaden.

Uitslagen

Jeugd A 1. Julian van Overdam 7½ 2. Jorden van Foreest 7 3. Arthur Pijpers 6

Meisjes A 1. Nathalie van der Lende 8 2. Shannon Vlaar 7 3. Diana Dalemans 6

Jeugd B 1. Roger Meng 7½ 2. Hing Ting Lai 7 3. Stefan Beukema 6½

Meisjes B 1. Catheleijne Sanders 7½ 2. Halana Vlaming 7 3. Naomi de Ridder 7

Jeugd C 1. Joris Gerlagh 6½ 2. Robby Kevlishvili 6 3. Ankit Majhi 6

Meisjes C 1. Cheryl Looijer 6½ 2. Maaike Keetman 6 3. Lola den Dunnen 6

19. d5!

Een mooie doorbraak in het centrum, waarna alle witte stukken actief worden.

19. .. Thd8 20. dxc6 Dxd1 21. Lb4+

Natuurlijk niet 21. Txd1 Txd1+ en wit gaat mat!

21. .. Kf6

Ook na 21. .. Ke8 22. Dxg7 gaat zwart flink materiaal verliezen.

22. cxb7 Tab8 23. h3!

Een mooi zetje, Cheryl maakt het prima af.

23. .. Dxc2 24. Ph5+ Kf5 25.

Te1 Td1 26. Dg4, mat (1–0)

Alle uitslagen van het toernooi zijn te vinden op http://nkjeugd. schaakbond.nl. Via www.chess tube.nl kan je alle uitzendingen en video-opnames van het toer-

Wat is uw rating?

Tien tegen één dat u als KNSB­lid op de hoogte bent van uw rating. U kunt dit getal vinden op het adresetiket van Schaakmagazine of via de website schaakbond.nl Veel schakers hechten belang aan de rating als objectieve maatstaf voor hun speelsterkte. De schaakbond besteedt daarom veel tijd en moeite aan de juiste berekening en wil de ratingservice verder verbeteren.

Bent u zo’n schaker die de rating van zijn tegenstanders kent en voor elke partij bekijkt hoeveel ratingpunten u kunt winnen? Denkt u in een zomertoernooi: “Ha fijn, een Belg met 1800, die is minder sterk dan een Nederlander met dezelfde rating?” Of won u briljant van een schaker zonder rating, die heel sterk speelde. Om tot uw teleurstelling te ontdekken dat het resultaat niet meetelde voor uw rating? Baalde u wel eens omdat u werd ingedeeld tegen een jeugdspeler met een lage rating die veel sterker speelde dan u verwachtte? Of werd u net tweede maar vond u troost bij wat gewonnen ratingpunten?

Volgens de schaakbond is het doel van het getalletje achter uw naam dat het inzicht geeft in de mate van uw sportieve succes. Verder is het een leidraad voor een rechtvaardige en evenwichtige samenstelling van deelnemersgroepen van schaaktoernooien en voor de samenstelling van teams. Ratings spelen een belangrijke rol bij de selectie van spelers voor evenementen zoals de Nederlandse Kampioenschappen, Olympiade- en EK-Landenteams, bij subsidieregelingen en het behalen van normen.

Normaalverdeling

Het ratingsysteem is gebaseerd op de statistische principes van de normaaldistributie, zoals in 1966 voorgesteld door professor Arpad Elo in zijn boek The theory of rating systems. Op schaakbond.nl staan de gebruikte rekenregels voor de Nederlandse rating beschreven. De ratingverandering wordt per gespeelde partij bepaald. De berekening is gebaseerd op het verschil tussen uw rating en die van uw tegenstander en de daarbij behorende verwachte score. Scoort u beter, dan wint u punten, scoort u slechter, dan

gaan er punten verloren.

KNSB-ratingcommissaris Micha Jans: “In de jaren zeventig hadden we al een programma dat ratings berekende, dat werkte goed, maar het was niet altijd duidelijk hoe het programma tot een bepaalde rating kwam. Ik wilde dit transparanter hebben en de berekening kunnen uitleggen. Nu kun je tevoren zien hoeveel ratingpunten je met een partij kunt winnen of verliezen en je kunt controles uitvoeren zodat de rating altijd klopt.”

Jans: “Voorheen publiceerden we eens per half jaar een lijst met alle ratings van KNSBleden, nu komt de ratinglijst elk kwartaal uit, op 1 februari, 1 mei, 1 augustus en 1 november. Medio volgend jaar hopen we elke maand met een voorlopige (expected) rating te komen. Op de schaakbond site staat een overzicht van de toernooien en competities die voor een bepaalde lijst zijn verwerkt. Met behulp van het ratingviewer programma kan elke schaker zijn resultaten inzien.”

Modernere interface

Koos Stolk, medewerker bondsbureau en lid van de ratingcommissie, levert uitslagen aan voor de ratingverwerking en beantwoordt vragen. Stolk: “Soms klaagt iemand dat hij zijn rating niet kan zien. Degene zit dan meestal op zijn werk. Bij veel bedrijven lukt het vanwege de beveiliging niet om via internet de ratingviewer te benaderen, daarvoor moeten bepaalde poorten open staan. Met een modernere interface zou dit op te lossen zijn. Ook willen we dat toernooidirecties resultaten rechtstreeks kunnen invoeren in onze database, waarna ze meteen zichtbaar zijn. Op de website van wereldschaakbond FIDE kun je zien hoe dat werkt, voor hun ratings. Dit is toekomstmuziek, hopelijk kan eind van het jaar met het programmeren worden gestart.”

Stolk: “Voor de ratingverwerking aansluiten bij de FIDE zou ons te afhankelijk maken. We zien nu al dat de FIDE soms onredelijke prijsstijgingen doorvoert, voor bepaalde diensten.” Jans: “Elk KNSB-lid betaalt jaarlijks zo’n 50 cent aan de Nederlandse ratingverwerking, terwijl de FIDE van toernooiorganisatoren een euro per deelnemer vraagt. Je kunt je natuurlijk afvragen of het niet beter is om wereldwijd één rating te hanteren. Nu doet ieder land zijn eigen ding. Van bijvoorbeeld Belgische ratings hebben wij de indruk dat ze te hoog zijn, terwijl de Noren sterker lijken te schaken dan hun rating suggereert. De Nederlandse

rating komt steeds dichter in de buurt van die van de FIDE. Gemiddeld ligt de FIDE rating nog dertig punten hoger, in het verleden was dit meer dan vijftig punten. Bij topspelers zijn de ratings bijna gelijk. Dit komt doordat we tegenwoordig alle resultaten die door de FIDE worden verwerkt, automatisch in de Nederlandse rating verwerken. Andersom tellen steeds meer Nederlandse toernooien mee voor de FIDErating.”

FIDE­ en KNSB­rating

Jan Schut, als programmeur lid van de ratingcommissie, vertelt dat er kleine verschillen zitten in de ratingberekening. “Het verschil tussen de hoogste en de laagste rating is bij de FIDE ratings niet heel groot en bij ons wel. Wij kennen daarom aan beginnende (jeugd-)spelers een hogere ‘verversings’- of k-factor toe die het mogelijk maakt om sneller te stijgen (of dalen).” Als je minder dan 75 partijen hebt gespeeld, zorgt de hoge k-factor ervoor dat nieuwe partijen ongeveer anderhalf keer zo zwaar meetellen als de oude. Zo voorkom je dat de eerste toernooien onevenredig zwaar meetellen. In het begin worden schakers vaak snel sterker.

Micha Jans: “Bij de FIDE kun je per gepubliceerde ratinglijst maximaal 100 punten stijgen of dalen. Bij ons staat dat niet vast op 100 punten. Wij werken met een LijstPrestatieRating (LPR). Je nieuwe rating kan niet hoger of lager uitkomen dan de gemiddelde prestatie die je over de afgelopen periode hebt geleverd. Stel, je hebt een rating van 1800 en speelt remise tegen iemand met 1900. Je wint dan zo’n 3 rating-

KNSB-ratingcommissaris Micha Jans.

Foto Harry Gielen.

punten (zie kader). Zou je nu in één kwartaal 100 keer remise spelen tegen 1900, dan zou je 300 ratingpunten winnen en op de nieuwe ratinglijst een rating van 2100 krijgen. Dat staat niet in verhouding tot je werkelijke prestatie en wordt daarom gecorrigeerd.”

andersom. Zei Kasparov niet dat je tot je 35ste sterker gaat schaken, dat je dit even vol kunt houden, maar dat het onherroepelijk minder wordt?”

Klachten, vragen en fouten

“Jeugdspelers balen wel eens van de dempende werking van de LPR”, zegt Jans. “Als ze veel hebben gespeeld en gewonnen, willen ze snel stijgen. Maar de keerzijde is dat ze ook snel kunnen dalen bij verlies. Het systeem zit zo in elkaar dat je toch enige tijd en een behoorlijk aantal partijen nodig hebt om een hogere en betrouwbare rating te verdienen. Sinds 2004 publiceren we ook een jeugdrating. Bij beginnende senioren is het zo dat je tegen zes tegenstanders met een rating moet hebben gespeeld, voordat je zelf een rating krijgt. Bij de jeugd heb je te maken met veel spelers zonder rating, daar hoef je binnen een toernooi maar tegen drie gerate spelers te schaken, zodat iedereen zo snel mogelijk een rating krijgt. Bovendien kan de k-factor bij de jeugd hoger worden.”

“De afgelopen vijf jaar heeft de ratingcommissie spelers met zowel een jeugdrating als een algemene KNSB-rating gevolgd”, vertelt Jans. “We zagen dat de jeugdratings zo’n tien punten achter liepen. Nu voeren we bij elke lijst automatisch een correctie door. Als kinderen ouder worden, schaken ze ‘vanzelf’ beter. Bij volwassenen is dat (helaas)

Sommige schakers kunnen lastig leven met hun rating. Koos Stolk: “Zodra ik op de publicatieknop heb gedrukt en de nieuwe ratinglijst is verschenen, stromen de e-mails binnen. Ik krijg er gemiddeld zo’n dertig. Schakers willen weten hoe het kan dat hun rating is gezakt, terwijl ze zo goed hebben gespeeld. Soms zijn ze dan het toernooi waarin ze slecht hebben gescoord, vergeten. Of was het toernooi waarin ze wonnen al verwerkt in de vorige lijst. Ook komt het voor dat resultaten niet meetellen, zoals bij snelschaaktoernooien, of dat resultaten nog niet zijn ingediend. Zo worden partijen uit de KNSB-competitie per twee of drie ronden verwerkt, maar sommige regionale competities in één keer, aan het eind van het seizoen.”

Ratingcommissaris Jans vertelt dat hij aan de onderwerpregel van e-mails al kan zien of het om fouten of ‘wishful thinking’ gaat. “Staat er RATING ONJUIST, GRAAG CORRIGEREN! dan zit ik meestal wel goed. Gaat het om de heer Jansen die gemotiveerd aangeeft dat er wellicht iets mis is gegaan, dan is er vaak sprake van een persoonsverwisseling. Er zijn nu eenmaal veel KNSB-leden die Jansen heten en de indiener

van de toernooiresultaten geeft wel eens een verkeerd relatienummer op. Zeker als er geen voorletter of geboortedatum bekend is.”

In de bestanden met toernooiresultaten, die per mail worden ingestuurd voor de ratingverwerking, zitten vaak fouten. Stolk: “Iemand heeft volgens het rapport te vaak wit of zwart gehad, of tegen dezelfde persoon gespeeld, de kolommen staan niet in de goede volgorde, of de speeldag is niet ingevuld. Soms proberen organisatoren de software waarmee de toernooiresultaten bij ons moeten worden ingediend, na te bootsen. Er wordt heel wat afgeknutseld! Het kan niet anders, of dat levert fouten op. Eenvoudige fouten kunnen wij herstellen, maar als het een waslijst wordt, moeten we het terugsturen en dat levert extra werk op.” Schut: “Voor de laatste ratinglijst zijn 780 (groepen van) evenementen verwerkt!” Jans zegt het ratingwerk ‘tussen de bedrijven door’ te doen. Maar gemiddeld besteedt hij er een uur per dag aan. Stolk: “Als organisatoren in de toekomst resultaten online kunnen invullen en meteen eventuele fouten teruggekoppeld krijgen en verbeteren, zou dat veel tijd schelen!”

Hoeveel ratingpunten win of verlies ik?

• Bereken het verschil tussen uw rating en die van uw tegenstander. Kijk vervolgens in de ELO tabel (zie KNSB handboek op schaakbond.nl) om de verwachte score te berekenen.

• Vermenigvuldig het verschil tussen uw werkelijke score en de verwachte score met uw k-factor (die kunt u met de ratingviewer op schaakbond.nl opzoeken)

Voorbeeld:

U hebt een rating van 1600 en uw tegenstander heeft 1418. Dan zegt de ELO tabel (182 punten verschil) dat u 0,738 moet scoren. U hebt gewonnen, dus 1 gescoord, daardoor is de overscore 0,262. Stel dat uw k-factor 25 is, dan heeft u 25 * 0,262 = 6,55 ratingpunt verdiend.

De verschillen tussen de KNSB-rating en de FIDE-rating per mei 2012.

Programmeur Jan Schut is lid van de ratingcommissie.

De verdeling van de ratings in mei 2012.

Schaken en QR codes

Steeds vaker zijn tweedimensionale streepjescodes te zien op posters, in advertenties, in bushaltes, op visitekaarten en op menukaarten van restaurants. Langzaam maar zeker verschijnen ook in de schaakwereld meer en meer zogenaamde ‘QR­codes’. Laten we eens kijken wat we daarmee kunnen doen!

Digitale schaakwereld

Het is eigenlijk nog niet eens zo heel lang geleden, dat we partijen van een WK match pas een dag later in de krant vonden en na konden spelen. Uitgebreide analyses verschenen dan later in de wekelijkse schaakrubriek en in de vakbladen. Anno 2012 konden de partijen van de onlangs gespeelde WK match tussen Anand en Gelfand live worden gevolgd. De match werd bovendien uitmuntend in beeld gebracht door de Russische organisatie. U kon kiezen tussen Engels en Russisch commentaar en er draaide ook een sterke schaakengine mee. Kan het nog beter? Welke informatie zou u graag nog willen hebben? Zou het interessant zijn de bloeddruk en de hartslag van de spelers in een bepaalde fase van de partij te kunnen volgen? Ontbreken er nog belangrijke statistische gegevens? En wat kunnen we in de schaakwereld met QR codes doen?

QR codes in de schaakwereld De letters QR zijn een afkorting van Quick Response (‘snelle reactie’). De code werd ontwikkeld om snel decodeerbaar te zijn. QR-codes waren oorspronkelijk bedoeld voor het identificeren van auto-onderdelen, maar worden wereldwijd inmiddels algemeen gebruikt voor verschillende doeleinden. Op de cover van het maart nummer van het Franse schaaktijdschrift Europe Echecs verscheen een enorme QR-code en in het tijdschrift zelf waren een aantal QR codes bij de partijen te vinden.

Hoe gebruiken de makers van het tijdschrift de nieuwe technologie? U hebt om te beginnen een smartphone (Apple, Android) of een tablet nodig en laadt daarna een gratis QR lezer op uw apparaat, om de codes te kunnen ontcijferen. Dan scant u met uw telefoon de QR code die bij de partijen staat en opent de link. Op uw telefoon verschijnt dan PGN van de partij, die u met de navigatietoetsen meteen na kunt spelen. Het is enorm handig de partij na te spelen en de analyses en varianten in het tijdschrift mee te lezen. Op de website van het tijdschrift staat uitgebreid hoe het werkt: http://www. europe-echecs.com/actualites/le-qrcode-4111.html. De Franse grootmeester Robert Fontaine laat in een korte video op de site zien hoe eenvoudig het is met QR codes te werken. Steeds meer schaaktijdschriften nemen inmiddels QR codes op in hun blad, het Duitse Schach Magazin 64 plaatst bijvoorbeeld codes in hun artikelen met links naar websites.

Zelf QR codes maken

Het is erg eenvoudig zelf QR codes te maken. Kijk maar eens op de website http:// www.qurify.com/nl/. U voert een korte tekst in en laat de tekst dan ‘qurificeren’. Een leuke gadget, die we in de toekomst ook in de schaakwereld vaker zullen gaan zien. Het is natuurlijk veel eenvoudiger een QR code met een smartphone te scannen dan een webadres in te tikken op een veel te klein toetsenbord!

Sissa op weg naar de landstitel

BSG ontsnapte op miraculeuze wijze aan degradatie, Sissa werd kampioen in de derde klasse en wil in 2015 kampioen van Nederland worden en Maar ten Solleveld werd dankzij de KNSB­competitie grootmeester. In dit nummer kijken we nog één keer terug op het voorbije competitieseizoen.

Gooise derby

De kampioenen in de Meesterklasse en de twee eerste klassen kon ik in het vorige nummer na acht ronden al melden. De strijd om degradatie uit de hoogste klasse was wel heel spannend. HSG was al zo goed als gedegradeerd, maar kwam voor de Gooise derby tegen BSG opvallend genoeg bijna op z’n sterkst op en kon zo de Bussumers in zijn val meeslepen. Dat liet BSG niet gebeuren. Het won met 5½-4½ mede dankzij een opvallende overwinning van Robert Ris aan het topbord op Daniel Stellwagen. BSG was toen nog afhankelijk van Homburg Apeldoorn, dat LSG met 6-4 versloeg. Daardoor degradeerden de Leidenaren, na sinds 1999 op het hoogste niveau te hebben gespeeld. Bijzonder opvallende score van BSG: eerst nul uit vijf en op sterven na dood, daarna zeven uit vier. Ongeveer omgekeerd aan De Stukkenjagers: eerst negen uit vijf en kampioenskandidaat, toen twee uit vier. Wel met een mooie derde plaats als resultaat.

Sponsor: graag of niet?

In deze rubriek is het Groningse Sissa nog niet aan bod geweest. Gepromoveerd uit de NOSBO-competitie, stootte het team direct door naar de tweede klasse. Doel: landskampioen in 2015. Aan de topborden scoorde Ivan Sokolov vier uit vier en Loek van Wely vier en een half uit vijf, maar zij waren niet de enige steunpilaren. Erik-Jan Hummel, Jan Joris Groenewold en Frits Rietman scoorden tezamen 24 uit 25. Sponsor is een oude bekende: Kees Eldering, eigenaar van de website hotels.nl en door het tijdschrift Quote eens op de lijst van jonge self made miljonairs gezet. Eerder sponsorde hij de schaakclub Groningen, waarom dan nu Sissa?

Eldering: “Op de ledenvergadering van Groningen werd de sponsoring ter discussie gesteld, niet iedereen vond het leuk. Er ontstond een tweestrijd. Toen dacht ik: wie ben ik om met mijn geld hun plezier te bederven?”

De schaakclub Sissa speelt in café Atlantis

van Bert van der Marel, het stamcafé van Eldering. Ooit werd daar via Yge Visser het contact gelegd tussen Eldering en Groningen, nu kwam de weldoener er in contact met Sissa.

Teamleider Groenewold schetst de identiteit van hun club: “Een club van studenten, met de interne competitie in een café.” Over het pad naar de landstitel in 2015: “We moeten ieder jaar wat verbreden en versterken. We zijn niet actief sterke spelers aan het wer ven, maar er lopen contacten.” Geronseld wordt er niet, maar het is logisch dat jonge ambitieuze spelers van Groningen en Unitas in het café met de Sissanen in gesprek raken. Die zijn van harte welkom, legt Groenewold uit: “Ook komend seizoen zijn we weer een van de sterkste teams, maar er kunnen altijd ongelukken gebeuren.”

Op Hemelvaartsdag won Sissa in Bunschoten de KNSB-beker, na in de finale LSG met 3½-½ te hebben verslagen. Erik-Jan Hummel vol tooide een kunststukje: in competitie en beker tezamen een score van vijftien uit vijftien.

Grootmeester via KNSBcompetitie

Succesvol was hij wel, in 2010 en 2011 won hij drie toernooien (waarvan twee gedeeld) in Duitsland en Frankrijk.

Drie spelers scoorden in de competitie een titelnorm. Mark Haast en Mart Nabuurs van De Stukkenjagers scoorden hun eerste meesternorm, maar het grootste succes was er voor Maarten Solleveld (Rotterdam), die zijn derde grootmeesternorm scoorde. In de zesde ronde won hij van Sipke Ernst en kwam op vijf en een half punt, waarna hij eigenlijk alleen nog de juiste tegenstanders tegen zich moest krijgen. Voortaan mag Solleveld zich grootmeester noemen. Zijn eerste norm scoorde hij ook in de competitie, in 2002-03. Hij versloeg toen vier grootmeesters (onder wie Ivan Sokolov) en werd topscorer van de meesterklasse. Zijn tweede norm scoorde hij in 2005 in de North Sea Cup in Denemarken. Dat de derde norm nog zeven jaar uitbleef komt vooral doordat Solleveld een baan heeft als wiskundige en maar twee of drie toernooien per jaar speelt.

Is dat succes aanleiding toch meer te gaan schaken? Solleveld: “Nee, twee per jaar vind ik wel mooi. Een dag of vijf achter elkaar schaken vind ik best veel.” Grootmeester worden is wel een doel dat hij al een paar jaar in gedachten had. “Het geeft me voldoening dat het nu gelukt is, de titel geeft je een soort status.” Net zo mooi als de titel is zijn huidige veertiende plaats op de Nederlandse ratinglijst, net iets boven erkende toppers als Friso Nijboer en Jan Werle. Solleveld: “Dan zal ik op de komende lijst wel weer iets dalen, Nijboer is toch wel een wat sterkere speler. Maar hij is wisselvallig, ik zit al een tijdje constant rond de twintigste plaats.” Een blik op de Elo-statistieken leert dat Solleveld inderdaad niet iemand is van pieken en dalen, maar langzaam naar de grootmeestertitel is toegegroeid.

Erik-Jan Hummel: beker en 15 uit 15. Foto Harry Gielen

In deze Voorloper:

Cheryl Looijer

vindt het fijn in stilte na te denken

Partijen van Cheryl Dubbelschaak

De D-jeugd in beeld

Jeugdkatern Schaakmagazine

Zij is twaalf jaar. Zij werd in 2007 in Gouda Nederlands kampioen meisjes bij de pupillendag. In de meivakantie won ze verrassend de titel bij de meisjes C en met Hemelvaart werd ze meisjeskampioen D in Rijswijk. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Cheryl Looijer.

Piet Peelen

Cheryl Looijer

vindt het fijn in stilte

na te denken

Toen ze vijf was ging ze altijd mee met broer Dave die bij SV Promotie in Zoetermeer speelde. “Schaken leek mij leuk. Dus vroeg ik mijn vader of hij mij de spelregels wilde leren.” Van Arjen kreeg ze les in stap 1. Na een jaar verhuisden ze van Zoetermeer naar Hoofddorp. En gingen ze spelen bij SC Aalsmeer. “We deden veel mee aan de GrandPrix toernooien. Daar won ik mijn eerste beker! Het jaar erna gingen we bij SV Santpoort spelen, en had ik veel sterkere concurrentie. Daar leerde ik meer van. Wim Gravemaker gaf stap 4 en 5 les. Nu krijg ik van Ilias van der Lende stap 6. Ben de Leur is mijn privé-trainer. Elke week krijg ik les van hem in openingen, middenspel, tactiek en eindspel en bespreken we mijn partijen. Ik speel ook extern bij Santpoort 5 (jeugdteam) en bij AAS 3.

Tenslotte zit ik in de 3*-groep bij Ted Barendse. Maandelijks krijgen we andere onderwerpen, zoals f-lijn en profylaxe. Ik vind het leuk om met tweetallen opdrachten te doen. Ook stellingen uitspelen doe ik graag.”

Interview

Cheryl werd algeheel kampioen op de pupillendag bij de H. “Dat was mijn eerste grote succes. Rapid vind ik wel leuk, maar ik speel het liefst lange partijen.” Dat deed ze afgelopen meivakantie in Haarlem. “Ik speelde goed en scoorde 6½ punt. Daarmee werd ik kampioen bij de C! Mijn doel was om dit seizoen in Rijswijk kampioen D te worden. Een paar dagen geleden werd ik opgebeld door een journalist van de regionale krant voor een interview.”

Broer Dave: “Cheryl is altijd vrolijk! Ze wil graag spelen en voelt geen druk. Ze is rustig, serieus en wil winnen.” Cheryl: “Ik vind schaken erg leuk. Ik zie mijn vrienden altijd weer bij toernooien, zoals bij de NK’s. Ik vind het fijn in stilte na te denken. Op het bord wil ik graag aanvallen”.

M’n mooiste toernooi In 2010 speelde Cheryl het wereldkampioenschap in Griekenland. “Dat was m’n mooiste toernooi! Het ging best goed. Door een storm viel de stroom uit. De liften deden het niet en het was hartstikke donker in de badkamer! Ook de computer deed het niet. Dus toen hebben coach Ted en ik ‘ouderwets’ met bord en stukken voorbereid. En ik kreeg vier dagen vrij van school! Dit jaar is het EK in de vakantie. Ik kijk er erg naar uit!”

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

23 december 1999

Hoofddorp

Atheneum KSH

Wiskunde

Voetbal, gamen, hyven en facebooken

M´n vader en broer

Santpoort, AAS

Architect of interieurontwerpster

Patat, Pizza

Partijen van Cheryl

Cheryl Looijer ­ Eva van Harten

HiQ Invest NK D Rijswijk

2012

1. e4 c6 2. d4 d5 3. Pc3 dxe4 4. Pxe4 Lf5 5. Pg3 Lg6 6. Pf3 Pd7

7. h4 h6 8. h5 Lh7 9. Ld3 Lxd3

10. Dxd3 Pgf6 11. Lf4 e6 12. 0–0–0 Le7 13. Pe4 0–0 14. Tdg1

Een nieuwe aanvallende zet.

Eva reageert wat voorzichtig.

Na ruil met 14. .. Pxe4 15. Dxe4 Pf6 16. De2 Dd5 kon haar dame actiever meedoen!

14. .. Db6 15. g4 a5 16. g5!

Opent de stelling voor de koningsaanval. Met zoveel actieve witte stukken is die beslissend.

16. .. hxg5 17. Pfxg5 Tfd8

Ruilen hielp niet na 17. .. Pxe4 18. Dxe4 Pf6 19. Dg2!

vluchten. Na 18. .. Pxf6 19. Pxf7!

Kxf7 20. Dg6+ Kf8 21. h6 wint wit.

19. Dh7+ Kf8 20. Ld6+! Le7 21. Dh8, mat (1–0)

Een fraaie aanvalspartij van Cheryl!

Cheryl LooijerTimardi Verhoeff

Nova NK C Haarlem 2012

1. e4 b6 2. d4 Lb7 3. Pc3 e6 4.

Lc4 Lb4 5. De2 Lxc3+ 6. bxc3 d6 7. Pf3 Pe7 8. 0–0 a6 9. Lg5 h6 10. Lh4 g5 11. Lg3 Pg6 12. Ld3 g4 13. Pd2 h5 14. f3 h4 15. Le1 Pf4 16. Dd1 Dg5

Timardi offert een pion voor aanvalskansen, spannend! Niet goed was 16. .. gxf3 17. Dxf3 en de witte dame is actief. Na 16. .. Pxd3 17. cxd3 g3 18. h3 staat het gelijk.

17. fxg4 f5 18. h3 Tg8

Opnieuw aanvallend gespeeld.

Ruilen met 18. .. Pxd3 19. cxd3

fxg4 20. Dxg4 was saai. Met 19. Pf3 Dg7 20. exf5 kan wit de aanvalsbanen sluiten, maar de dame erbij halen is goed.

19. Df3 e5 20. Tf2 Dh6 21. Kh2

Pd7 22. d5 Pf6

18. Pxf6+ Lxf6

Hoopt met de koning naar e7 te

Een goede gedachte om het paard bij de aanval te halen! Maar eerst pionnen ruilen had de verdediging met exf5 eruit gehaald. Dus 22. .. fxg4 23. hxg4 Pf6. Dat had wit met 22. gxf5 kunnen voorkomen. Na de volgende zet staat de witte koning veilig.

23. exf5 Lxd5 24. Pe4 Lxe4 25. Lxe4 d5 26. Ld3 Df8 Tsja, zwart wint geen stuk met de dubbele aanval 26. .. e4 omdat het paard dan verloren gaat.

27. Ld2 Pxd3 28. cxd3 Dd6 29. Kh1 0–0–0 30. Le3 e4 31. De2 exd3 32. Dxd3 b5 Nu komt de zwarte koning op de tocht te staan. Veiliger was 32. .. Kb7.

33. Lf4 Dc5 34. Tc2 Pe4 35. Kh2 Tde8 36. a4! Pf2 37. Dd4 Pe4 38. axb5 axb5 39. Ta7! Röntgendekking! Mooi gespeeld

door Cheryl.

39. .. Te7 40. Dxc5 Pxc5 41. Ta8+ Kd7 42. Txg8

En wit won dit enerverende gevecht! (1–0)

Cheryl Looijer ­ Sarah van Rooden

HiQ Invest NK D Rijswijk 2012

1. e4 d5 2. exd5 Pf6 3. d4 Pxd5 4. c4 Pf6 5. Pc3 Lf5 6. Df3 Ld7 7. Lf4 Pc6 8. De3 Lf5 9. Ld3 Pxd4 10. Lxf5 Pxf5 11. Dc5 e6 12. Db5+ c6 13. Dxb7 Pd4 14. Tc1

Het verrassende 14. 0–0–0 was opeens mogelijk! Dat had ook de dreiging Pc2+ verhinderd en bovendien het paard gepend! 14. .. Lc5 15. Pge2 0–0 16. 0–0 Te8 17. Tfd1 e5 18. Lg3 Tb8! 19. Da6 Txb2 20. Pxd4 Lxd4 21. h3 Ph5 22. Kh2 Df6 23. Pe4 Dg6! 24. Pd2 Df5

Sarah heeft al haar stukken uitstekend actief gemaakt! Cheryl verdedigt zich prima en wat nu? Dg6-f5 valt f2 aan, maar laat de pion op c6 ongedekt. Dus die pakt Cheryl meteen. Sterk was 24. .. Pxg3 25. fxg3 e4

25. Dxc6 Tf8 26. Df3 Dxf3 27. Pxf3 Lxf2 28. Lxf2 Txf2 29. Pxe5 Txa2 30. c5! Ta5 31. Pf3

Opmerkelijk genoeg kan wit

Vervolg op blz. 18

Foto Cissy Caljé

Dubbelschaak

Kijk maar naar de volgende stelling:

geen Dxh1 spelen. 2. .. Kxg7 3. Th7 mat.

Bij de volgende stelling won zwart als volgt:

De enige verdediging tegen dubbelschaak is een zet met de koning. Daarom is het een krachtig middel om de koning van je tegenstander in de problemen te brengen.

en mat op de volgende zet. Toch was dit niet nodig geweest. Wat kan wit beter spelen?

1. f8D+! Wit moet eerst het vluchtveld f8 blokkeren. 1. ..

Txf8 2. Lg7+ Doordat het dubbelschaak is, heeft kan zwart

1. .. Pb3 dubbelschaak 2. Kb1

Zes opgaven met dubbelschaak

Opgave

Wit aan zet

Opgave

Wit aan

Wit heeft een probleem, zijn dame en paard staan aangevallen. Is er nog een redding?

terug op zijn oude plek om daar opnieuw de dame af te sluiten, zodat na 6. .. Kh8 kan volgen: 7. Te8+ Txe8 En nu er op de achtste rij een toren staat in plaats van een dame: 8. Pf7+ Kg8 9. Ph6+ Kh8 10. Dg8+ Txg8 11. Pf7 mat (1–0).

Kg8 6. Pd8+ Het paard keert

Wit daarmee heeft bereikt, is niet meteen duidelijk, maar ... 5. Pf7+

Tb4. 3. .. Kh8 4. Tb8 Dxb8 Wat

2. Pf7+ Kg8 3. Pd6+! Ontpent

toren stond, dan kon Wit het stikmat al bereiken. 1. Da2+ Kh8

Als op f8 geen dame maar een

Opgave 6: Stavrietsky, 1999

3. Df7+ Kd6 4. Pc4 mat.

2. Pxe5+ Dubbelschaak. 2. .. Ke6

Opgave 5: Ja! 1. Lxf7+! Lokt de koning in de batterij. 1. .. Kxf7

Dh5+ Kg8+ 3. Dh8 mat.

Opgave 4: 1. Txh7 Niet 1. Tg8+ Kxg8 2. Dg4 Pg5 -+. 1. .. Kxh7 2.

Opgave 3: 1. Te7+ Stelt de batterij op. 1. .. Kf8 2. Te8+ Magneetmotief. 2. .. Kxe8 3. De7 mat.

Opgave 2: 1. Lxf6+ Kxf6 2. g5 mat.

Of 1. .. Ke8 2. Td8 mat.

Opgave 1: 1. Lf6+ Kc7 2. Ld8 mat.

Ka2! spelen. Hij staat dan gewonnen

Vraag: Na 2. .. Dc1+ moet wit 3.

Oplossingen

Opgave 6

Wit geeft mat in elf Een bijzondere stelling

Pascal Losekoot

Cheryl en Robby sterke winnaars bij NK 12

Alle schakers tot twaalf jaar weten het: met Hemelvaart wordt er gespeeld om het kampioenschap tot en met twaalf jaar. En dat gebeurt al heel veel jaren bij de Haagse Schaakbond in Rijswijk. HiQ Invest NK 12 heet het toernooi officieel. Ook dit jaar deden 52 spelers mee aan het algemene kampioenschap en 28 bij de meisjes. Toch

was ook in het algemene kampioenschap een van de meisjes een grote favoriet. AnnaMaja Kazarian was echter niet sterk genoeg om Robby Kevlishvili van de overwinning af te houden. Maar liefst 8½ uit 9 scoorde Robby. Bij de meisjes won Cheryl Looijer overtuigend met 8 uit 9, voor Sterre Kruijsen. Heel veel waardering was er ook voor de

organisatie die drie dagen keihard werkt en direct na de laatste zetten al een toernooiboek klaar heeft liggen. Wil je meer weten over dit toernooi, kijk dan op www.haagseschaakbond.nl bij de toernooilink. Cissy Caljé (www.schaakfotoboek.nl) maakte de foto’s voor deze mooie fotocollage.

Vervolg blz. 16

winnen door het paard (even) voor de vrijpion te zetten! 31.

31. .. h6

Zwart kon het paard erbij halen om het voor de vrijpion te offeren. Niet leuk maar wel de beste kans. 31. .. Pf6 32. c6 Pd5 33. c7 Tc8 34. Pe5 g6 35. Pc6 Ta3 36. Txd5 Txc7. 32. c6 Tc8 33. c7 Kh7 34. Td8 (1–0)

Jeroen Bosch

Net als vorig jaar won Ding Liren het Chinese Kampioenschap. Een knappe prestatie van de 19­jarige, het was al zijn derde nationale titel. Ook dit keer gaf hij diverse andere sterke Chinese grootmeesters het nakijken, waaronder wereldkampioene Hou Yifan. Ding won een flitsende aanvalspartij in de vijfde ronde.

Ding Liren ­ Lu Shanglei Kampioenschap China Xinghua 2012

1. Pf3 Pf6 2. c4 e6 3. d4 d5 4. Pc3 dxc4 5. e4 Lb4 6. Lxc4 Dit pionoffer is tegenwoordig nogal populair. Vroeger speelde men vrijwel uitsluitend 6. Lg5 c5 de zogenaamde Weense Variant.

6. .. Pxe4 7. 0–0 Pxc3

Het alternatief 7. .. Pf6 werd al gespeeld door Aronian, Kramnik en Anand. De zet liep in een deuk op in de partij AronianAnand, Sao Paulo/Bilbao 2011. Na 8. Da4+ Pc6 9. Lg5 Le7 10. Lxf6 Lxf6 11. d5 exd5 12. Tfe1+ Le6 13. Lxd5 had wit uitstekende compensatie voor de pion. 8. bxc3 Le7

8. .. Lxc3 9. Tb1 ziet er zo riskant uit dat niemand het heeft willen proberen. 8. .. Ld6 heeft het nadeel dat wit direct op de koningsvleugel af kan gaan met 9. Pg5. Na 9. .. h6 10. Dh5 0–0 offerde de hakker Sulskis hier spontaan een stuk met 11. Te1!? hxg5 12. Lxg5 Le7 (12. .. Dd7 13. Lf6! Te8 14. Te4, of 13. .. gxf6 14. Dg4+ Kh7 15. Te3; 12. .. f6 13. Txe6!) 13. Ld3 f5 14. Lxe7 Dxe7 15. Lxf5 Txf5 16. Dxf5 en de zwarte stelling is lastig te spelen: Sulskis - Lupulescu, Porto Carras 2011.

9. Pe5 0–0 10. Dg4 c5 Het is logisch om druk te zetten op d4, maar zwart kan zich deze

luxe waarschijnlijk niet permitteren. Hij komt zo wel erg ver achter in ontwikkeling. 10. .. Pc6 is de zet die alle sterke spelers (waaronder Kramnik) spelen. Kunt u net als Ding Liren een aanval opzetten die orkaankracht krijgt?

Karel van der Weide

De lezer heeft wit

U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als witspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten aan die ook punten opleveren.

Voor de verandering combinaties afkomstig van de andere kant van de Atlantische Oceaan. In Saint Louis werden de Amerikaanse kampioenschappen gespeeld. Bij de mannen was Hikaru Nakamura superieur. Hij eindigde met 8½ uit 11 ongeslagen op de eerste plaats, een punt voorsprong op Gata Kamsky. Het damestoernooi draaide uit op een beslissingsmatch tussen Irina Krush en Anna Zatonskih, die door eerstgenoemde in haar voordeel werd beslist.

8. Zwart is aan zet

7. Zwart is aan zet

6. Wit is aan zet

5. Wit is aan zet

4. Zwart is aan zet

3. Wit is aan zet

2. Wit is aan zet

1. Wit is aan zet

‘Ook ik ben obsessief bezig’

Rinus Van de Velde roept met houtskool de wereld van Bobby Fischer op

Houtskooltekenaar Rinus Van de Velde ziet Bobby Fischer als een mogelijk alter ego. “Fischers schaakfanatisme herken ik. Ook ik ben obsessief bezig, maar dan met kunst.”

Tot begin september presenteert het Stedelijk Museum van Schiedam de eerste Nederlandse solotentoonstelling van de Antwerpse kunstenaar Rinus Van de Velde (bijna 29, de leeftijd waarop Bobby Fischer wereldkampioen werd). Op drie houtskooltekeningen van groot formaat verbeeldt Van de Velde in Schiedam het verhaal van de legendarische Schaakmatch van de Eeuw in 1972, waarbij de Amerikaan Bobby Fischer en de Rus Boris Spassky in Reykjavik op en naast het bord een verbeten gevecht voerden. De naam van de expo, The Lost Bishop, verwijst naar het moment waarop Fischer in de eerste partij blundert door met zijn loper een pion te slaan, wat tot materiaalverlies en uiteindelijk het verlies van de partij leidt.

Rinus Van de Velde: “Bij houtskool moet je alleen nog in zwart en wit denken. Met het zwart en wit van houtskool creëer ik ook gelijkvormigheid. Bij een expo met meerdere beelden is er geen onderscheid meer tussen de beelden. Je ziet dat ze deel uitmaken van een reeks. En nog een voordeel van houtskool: ik doe alles graag snel. Ik wil niet langer dan drie dagen met één werk bezig zijn.”

De centrale tekening in Schiedam, waarop Fischer een simultaan geeft, omringd door een twintigtal toeschouwers, is enorm, wel 9 bij 3 meter. Toch zijn alle details scherp getekend. Hoe doet u dat?

“Ik heb een groot archief van beelden, van fotomateriaal in mijn atelier. Van Fischer bezit ik een reeks stills uit een documentaire en een reeks foto’s uit boeken. Ik herfotografeer diezelfde scènes en gebruik die eigen foto’s als basis voor mijn houtskooltekeningen.

Voor de simultaantekening heb ik gedurende een dag figuranten naar mijn atelier laten komen die elk exact de posities van op de foto moesten innemen. Die figuranten worden gekleed, hun haar wordt goed gelegd... Kortom, dat ze er netjes uitzien.

Ik boots in mijn atelier ook het decor van de foto na. Ik maak dan een foto van de figuranten. Die moet heel scherp zijn, want mijn tekening moet zeer groot worden.”

Uitzonderlijk formaat

“De simultaantekening van Fischer was ook voor mij een uitzonderlijk formaat. Ik heb eerst een plan van die tekening gemaakt. Dan heb ik een muur van aluminium laten vervaardigen, waartegen platen werden aangebracht. Op die muur kwam een pleisterlaag, waarop ik het tafereel uittekende.

Drie weken lang heb ik ongeveer acht uur per dag intensief aan de simultaantekening gewerkt. En na een poos bleek het zwart op die tekening niet zwart genoeg. Ik heb toen alles moeten afschuren en helemaal moeten herbeginnen, van vooraf aan.

Het was een heel moeilijk proces. Mijn atelier is niet groot genoeg om heel ver van mijn werk af te staan. Je ziet nooit het

Nog even de details bijwerken.

totaalbeeld als je bezig bent. Het echte resultaat zag ik pas toen het werk compleet af was. Daarom heb ik die muur ook in vijf verticale delen verdeeld. Deel per deel werkte ik af, waarna ik pas naar het volgende deel overging. En na elk deel ging ik na of de contrasten wel oké waren.

Eind december heb ik mijn Fischer-foto’s getrokken in het atelier. Dan heb ik een paar weken van alles over hem gelezen en dvd’s over de man bekeken. Eind januari ben ik aan de tekeningen begonnen. Aan de hele Fischer-reeks heb ik toch twee, drie maanden gewerkt.” (Een tiental andere tekeningen van de Lost Bishop-reeks hing tot eind juni bij galerie tegenboschvanvreden in Amsterdam, red.)’

In Schiedam hangen ook twee kleinere papiertekeningen van 2,40 bij 1,70 meter. Op de eerste tekening studeert Fischer in zijn hotelkamer en maakt zich klaar om op het schaakbord een variant uit te proberen. Op de tweede zie je de schaakstelling net voor Fischer zijn beroemde loperblunder gaat uitvoeren. Die foto geeft de naam aan de reeks: The Lost Bishop.

Alter ego

Waarom koos u voor de loperzet in de WK­match?

“Daar is heel veel over gespeculeerd, heb ik gemerkt. Wou Fischer Spassky psychologisch verrassen, kon hij de gigantische matchstress niet aan, was hij onzeker?

Mijn reeks heet The Lost Bishop, ook omdat ik dat goed vind klinken. Het zou een mooie filmtitel kunnen zijn. Het zegt ook wat over Fischer: een verloren persoon, een verloren individu dat het heel alleen tegen de machtige Russische schaakmachine moet opnemen.

Van schaken ken ik bijna niks. En Fischer kende ik niet zo goed. Maar toevallig zag ik eind vorig jaar op tv de documentaire Bobby Fischer Against The world. Daar kwam een fascinerende man uit naar voren: zijn obsessie met schaken, zijn uitgroeien tot een mythisch icoon, de sfeer van de Koude Oorlog tijdens zijn WK-match van 1972 met Spassky…

Ik lijk fysiek ook wel wat op hem: ik ben zoals Fischer rijzig en mager, mijn haarsnit lijkt op de zijne van toen. Daardoor kon ik me makkelijker inbeelden tijdens het maken van mijn Fischer-reeks dat ik hém was. Typisch in mijn werk is dat ik door in het vel van bepaalde fascinerende figuren te kruipen, er zelf in figureer. Zo lees ik biografieen over iemand als Fischer, maar fantaseer op basis daarvan zelf een fictief Fischerverhaal bijeen.

Ik zoek in mijn werk een alter ego, een avontuurlijke versie van mezelf. Zo maakte ik ook al reeksen rond Richard Burton (Brits ontdekkingsreiziger) en de vulkanoloog Haroun Tazzief.”

U zet ook Engelse teksten over Fischers gedachtenwereld bij de tekeningen. “Ik beeld me voor de teksten in dat ik zo’n fanatiek schaker als Fischer ben. Bij Fischer zie ik een link met de positie van een hedendaagse kunstenaar zoals ik: ook ik ben obsessief bezig, maar dan met kunst. In Bobby Fischer Against The World, komt die vraag aan Fischer: ‘Is er niets buiten het schaken?’ Hij antwoordt: ‘Nee’. ‘Zou je geen normaal, evenwichtig leven willen leiden?’ ‘Daar kan ik niet op antwoorden’. Schaken is

zijn leven, het maakt hem kapot, maar hij kan ook niet zonder.”

www.stedelijkmuseumschiedam.nl www.rinusvandevelde.com

(waarop ook de Amsterdamse tekeningen van The Lost Bishop)

De foto’s bij dit artikel zijn gemaakt door Ben Van den Berghe.

Het zeventiende schaakstuk

Schaken is techniek, maar er komt zoveel meer bij kijken. Facetten die ruwweg gevangen kunnen worden onder de term psychologie. Schaaktrainer en psycholoog Karel van Delft schrijft er regelmatig over, onder andere in Schaakmagazine en uitgebreider op de website van het Max Euwe Centrum.

Hij heeft nu zijn artikelen van de afgelopen jaren verzameld in Het zeventiende schaakstuk en het aangevuld met enkele nieuwe stukken. Het boek telt 22 hoofdstukken

verdeeld over 194 bladzijden. Heel geschikt voor iedereen die zich afvraagt hoe het komt dat zijn technisch goede kennis van het spel toch niet tot het gewenste aantal punten leidt.

Een paar onderwerpen: psychologische schaakvuistregels, de domheid van tijdnood, de rol van ouders en mentale notities.

Het boek kost lent.nl leest u hoe u het boek kunt bestellen.

De beruchte blunder

Lessen van de schaakkaravaan

Drie jaar lang heeft met Max Euwe Centrum met een schaakkaravaan door Amsterdam getrokken. Schaakleraren werden opgeleid, schaakhappenings werden georganiseerd en meer dan duizend kinderen maakten kennis met het schaken. De ervaringen van dit project werden vastgelegd in een leerzaam boekje. Schaakmagazine vroeg projectleider Eddy Sibbing wat de belangrijkste lessen van dit project waren.

“Het contact met de scholen ging heel verschillend, maar je kunt zeggen dat contacten die via ouders lopen het meest succesvol waren. Dan gaan deuren het gemakkelijkst open. Anders kom je op de grote stapel met ideeën terecht. Als je er persoonlijk werk van maakt is de kans om binnen te komen vele malen groter.

Ook heel belangrijk is de kwaliteit van de leraar. We hebben in korte tijd aardig wat mensen met een basiscursus opgeleid. Dat zou structureel moeten gebeuren. De cursussen die wij aanboden waren gratis, dat verlaagde de drempel natuurlijk. We hebben in drie jaar zeven cursussen georganiseerd. Onder de deelnemers waren veel jongeren onder de twintig. Dat is belangrijk, ze kennen de stappenmethode en ze kunnen als schaakleraar tientallen jaren mee. Bovendien is het lesgeven voor deze groep een leuke bijverdienste. Dat was allemaal wel bekend, maar het is nog een keer bewezen. Tachtig procent van de opgeleiden is nog steeds actief op scholen en clubs.”

veel voorbeelden. En de film Lang leve de koningin werkt ook nog steeds heel goed.”

Wanneer vinden de schaaklessen op school plaats?

“Schaakles tijdens de reguliere lessen is lastig, het wordt steeds meer tijdens de buitenschoolse opvang gegeven. Dat betekent dat je schaken moet regelen met mensen van buiten de school. Het past niet meer in de planning van de leerkrachten. Dat was vroeger heel anders.”

Wat hebben de mensen concreet aan het boekje?

Opvallende activiteiten waren ook de schaakhappenings.

“Daardoor hebben we geleerd dat we kinderen via heel laagdrempelige activiteiten in aanraking met het schaken kunnen brengen. Je kunt het nauwelijks schaken noemen. Iedere school of club kan zoiets eenvoudig organiseren. In het boekje staan

Nostalgisch meesterschaak

Wel eens gehoord van de schaker Zinkl? Of van Lipschütz? Wat denkt u bij Pollock? Om Lipke niet te vergeten. Kent u hen niet dan bent u waarschijnlijk niet een schaakhistoricus. En zeker niet een historicus met gevoel voor nostalgie.

Siep Postma bekroonde zijn schrijverschap.

Siep Postma, of beter gezegd Siep H. Postma, is dat wel. Daarvan heeft hij in het verleden regelmatig blijk gegeven. En hij doet het nu, een stuk in de tachtig, nogmaals met wat wel zijn magnum opus genoemd mag worden. Maar liefst zes titels bevat de fraaie cassette die onder de naam Nostalgisch Meesterschap verscheen. Daarmee breidt Postma zijn toch al omvangrijke oeuvre nog eens flink uit. In het voorwoord bij een van de delen schrijft Gerben van Manen dat Siep Postma van alle Nederlandse schaakauteurs misschien we de meeste

schaakpublicaties op zijn naam heeft staan. Meer zelfs dan Euwe wiens naam wel op veel boeken voorkomt, maar die het ‘zware werk’ vaak aan assistenten overliet.

Van Manen schrijft ook dat Postma een geweldige kennis van de schaakgeschiedenis heeft. Hij heeft zeker een kennis van schaakanekdotes. Want al zijn boeken, uit het verleden en ook deze recente serie, staan er vol mee. Dat maakt het lezen ervan zo aangenaam. Het gaat wel over serieuze zaken, want dat is schaken toch, maar de glimlach is nooit ver weg.

De serie Nostalgisch Meesterschaak bestaat uit de volgende titels: De winnaar verloor, deel 1 en 2, waarin verliespartijen van toernooiwinnaars worden beschreven; De

“Er staan didactische voorbeelden in. Je kunt zien hoe je een schaakhappening organiseert. De blogs van Hans Böhm zijn geschikt om voor te lezen. En heel interessant zijn de praktijkervaringen. Daar kan je veel van opsteken.”

Het boekje De Schaakkaravaan telt 96 bladzijden klein formaat. Iedereen die belangstelling heeft voor het boekje kan contact opnemen met het Max Euwe Centrum: euwemec@xs4all.nl of 020-6257017.

Gouden Eeuw met relatief onbekende meesters uit de periode 1850-1940; De Tegendraadse Tovenaar over Blackburne, de schaker die Postma altijd heeft beziggehouden; Retour Groningen, over het roemruchte toernooi zelf en vooral over alles er omheen; Om de erfenis van Aljechin, over de strijd om de wereldtitel van Botwinnik tot Fischer.

Alle partijen zijn voorzien van leesbaar en vooral zinvol commentaar, waarbij Postma met bronvermelding dankbaar gebruik maakt van veel historische bronnen. Zoals de hele serie rust op een fenomenale historische kennis.

Nostalgisch Meesterschaak. Box met zes delen. Prijs € 60,-. De delen zijn ook los verkrijgbaar en kosten dan € 9.95 per stuk, deel 6 (Om de erfenis van Aljechin) € 12.50. Uitgeverij Swell Publishers. Verkrijgbaar bij de schaakboekhandel,

Kinderen met een bijzonder talent

Tijdens het Nederlands jeugdkampioenschap in Haarlem exposeerde fotografe Caren Huygelen met een serie portretten van jonge getalenteerde schakers. Huygelen werkt als commercieel fotograaf voor bedrijven en de overheid, maar maakt daarnaast ook vrij werk. Schaakmagazine vroeg haar wat het bijzondere was aan schakende kinderen.

Waarom hebt u gekozen voor schaakkinderen?

“Ik maak graag portretseries die iets te maken hebben met het beroep dat iemand gekozen heeft en/of het talent dat iemand heeft. Zo fotografeerde ik eerder muziekinstrumentbouwers en Hollandse Meesters. In de laatste serie zat ook Genna Sosonko als schaakmeester en de ontmoeting met hem was eigenlijk mijn eerste ontmoeting met de schaakwereld.

Het idee om een serie te maken over schaakkinderen is een paar jaar later toevallig op mijn pad gekomen, omdat ik via via van Jorden en Lucas van Foreest uit Groningen hoorde. Ik ben contact gaan zoeken en heb op een middag Jorden en Lucas gefotografeerd. Dit was een erg leuke ontmoeting en over het resultaat was ik erg tevreden. Zodoende besloot ik een serie over schaakkinderen te maken en ben ik op zoek gegaan naar de overige acht schaakkinde-

ren. Dolf Meijer (talentcoach van de KNSB) heeft me vervolgens geholpen met de andere families in contact te komen.”

Op uw website schrijft u dat u talent wil vangen in een foto. Hoe doe je dat en hebben deze schaakkinderen iets dat andere kinderen niet hebben?

“Ik eindigde met tien kinderen tussen de acht en dertien jaar. Interessant aan deze groep vind ik dat het kinderen zijn met een bijzonder talent. Ze hebben een heel goed geheugen, een groot concentratievermogen en zijn bereid om veel tijd te investeren in het schaken. Maar daarnaast zijn het ook nog gewoon kinderen die buiten willen spelen. Deze tegenstelling vind ik interessant. Mijn fotoserie bestaat daarom per kind uit twee portretten: een close portret waarvoor ze een behoorlijk lange tijd stil hebben moeten zitten en een actieportret waarin ze juist met iets aan het spelen zijn. Zingen, bouwen met lego, dansen, enzovoort. Met deze aanpak kon ik de twee elementen, de schaker en het kind, benadrukken.”

U bent van wetenschappelijk onderzoek overgestapt naar de fotografie. Waarom? “Ik ben inderdaad opgeleid als ingenieur (TU Delft) en heb ik ook een aantal jaar als ingenieur gewerkt. Ik vond dat werk ook leuk en interessant, maar wilde graag meer van mijn creativiteit in mijn werk kwijt kunnen. Daarnaast vind ik erg prettig van de fotografie dat je zo snel en zo concreet resultaat behaalt en vind ik het leuk om eigen ondernemer te zijn. Na een dag werken kan je letterlijk een print met de gemaakte foto vasthouden, terwijl ik vroeger vooral met meerjarenprojecten bezig was.

Tot slot is de fotografie de ideale ‘smoes’ om je nieuwsgierigheid te volgen en veel mensen te ontmoeten die je interessant vindt. Ik ben in 2007 begonnen als fotograaf en heb in de avonduren de opleiding aan de Fotoacademie in Rotterdam gevolgd. Intussen heeft dit geresulteerd in verschillende publicaties en exposities in Nederland. Van 22 juni tot 2 juli heb ik zelfs een expositie in New York, tijdens fotofestival Photoville in Brooklyn Park! Kortom, ik ben nog lang niet ‘klaar’ met dit werk en heel gelukkig met mijn carrièreswitch.” (MbdW)

De fotoserie schaakSpel over schaakkinderen is te zien op www.huygelen.nl.

Lucas van Foreest (foto Caren Huygelen)

De finale van het NK schoolschaken voor het voortgezet onderwijs vond 0­ 25 mei plaats in een fantastische locatie. Science Center NEMO in Amsterdam bood plaats aan de finalisten. NEMO richt zich op de ontwikkeling en nieuwsgierigheid van kinderen. En dat zijn nou net elementen die voor de KNSB en sponsor Slim!nl ook van groot belang zijn.

Slim!nl NK schoolschaken in een wetenschappelijke omgeving

Er waren tien schoolteams naar Amsterdam gekomen. Vier speelden mee in het kampioenschap voor de eerste twee leerjaren, de andere zes in het algemene kampioenschap. De teams bestreden elkaar via PlayChess, het internetschaak van de KNSB. Ze zaten verspreid over het NEMOgebouw, naast kreten als Confuse your brain, tussen de rondrennende bezoekers. De schakers leken er geen last van te hebben. Integendeel, ze speelden geconcentreerd terwijl rondom hen apparaten stonden te knarsen en piepen. De tegenstanders waren vlakbij, maar tegelijkertijd ver weg, op een andere verdieping van NEMO, in een andere gang, op een ander pleintje, in ieder geval buiten gezichtsafstand.

Bij het algemene kampioenschap was het Sint Maartens College uit Voorburg het

Er werd geschaakt tussen al het interessants dat

sterkste. Ze wonnen al hun vijf wedstrijden. Alleen het Driestar College uit Gouda bleef een beetje in de buurt. Bij het kampioenschap voor de eerste twee leerjaren ging de overwinning naar het Gymnasium Apeldoorn. De Apeldoorners wonnen niet alleen alle wedstrijden, ook in bordpunten hadden ze een grote voorsprong.

Cursuskalender KNSB

De prijzen werden uitgereikt door Joost Wasch, directeur van Slim!nl, dat de hoofdsponsor is van het internetschaak voor de jeugd van twaalf tot twintig. Samen met Hans Böhm sneed hij een reusachtige taart aan. De winnende teams ontvingen ook een waardebon van 500 euro, die ze mochten besteden in de webshop van NEMO.

In de tabel treft u de nieuwe cursuskalender van de KNSB aan. Wilt u zelf een cursus organiseren of aanvragen, neem dan contact op met de coördinator van de opleidingen (zie hieronder).

Datum Omschrijving Plaats

29 augustus Schaaktrainer Stap 1 Eindhoven

5 september Scheidsrechter A Arnhem

5 september Indelingsdeskundige A Oost-Souburg

5 september Indelingsdeskundige A Heemskerk

19 september Schaaktrainer Stap 1 Arnhem

19 september Schaaktrainer 2 Amsterdam

19 september Schaaktrainer 2 Roosendaal

19 september Scheidsrechter A Groningen

3 oktober Scheidsrechter C spel en wedstrijdregels Utrecht

11 oktober Schaaktrainer 3 Utrecht, Den Bosch of Eindhoven

oktober Schaaktrainer Stap 1 of 2 Groningen

oktober Scheidsrechter A Den Haag

1 november Schaaktrainer 2 Den Bosch

Informatie over de kadercursussen is te verkrijgen bij de coördinator van de opleidingen mevr. Sacha Schiermeier, tel. 023-5254025, e-mail sschiermeier@schaakbond.nl

Voor informatie over en inschrijven voor de cursussen kunt u terecht op de website van de KNSB: www.schaakbond.nl/opleidingen

De uiterlijke inschrijfdatum voor de cursussen is vier weken voordat de cursus van start gaat. De cursussen gaan door bij minimaal 10 deelnemers.

zonovergoten dak van NEMO.

NEMO te bieden heeft.

Talentontwikkeling: de beloftestatus

De KNSB kent vijf verschillende talentstatussen. Tot en met twaalf jaar krijgen talenten de beloftestatus toegekend. De KNSB spant zich in om voor deze talenten een goede trainingssituatie te realiseren. Sommige jonge beloften kunnen prima terecht op hun eigen club of in de door de KNSB georganiseerde stertrainingen.

Met ingang van komend seizoen probeert de KNSB echter ook de iets oudere talenten (van negen en tien jaar) samen te brengen in viertallen. In dergelijke beloftegroepjes kan er onder leiding van een ervaren trainer hard en gericht gewerkt worden. Op deze manier kan aan de talenten vaak dicht bij huis veel individuele aandacht geboden worden. Voor de spelers is het een gezellige vorm en is het prettig dat ze zich aan elkaar kunnen optrekken.

Enkele van de oudste beloften (van elf en twaalf jaar) hebben zich al zo goed ontwikkeld dat hen een programma met individuele training geboden wordt. Hieronder een inkijkje in de carrière van één van dergelijke beloften: Robby Kevlishvili.

Robby Kevlishvili

Robby werd op 15 april 2001 geboren in Dronten, maar verhuisde al snel naar zijn huidige woonplaats Zoetermeer. Daar leerde hij op vijfjarige leeftijd de loop van de stukken van zijn vader Shota. Vrijwel meteen wilde Robby naar een schaakclub. Bij schaakvereniging Promotie werd hij enthou-

siast opgevangen en al snel was Robby ook op jeugdtoernooien te vinden.

Willem Broekman nam hem als trainer onder zijn hoede en niet zonder resultaat, want Robby wist achtereenvolgens Nederlands kampioen te worden in de H-, G- en F-categorie.

Een dergelijke ontwikkeling bleef natuurlijk ook bij de KNSB niet onopgemerkt en toen malige talentcoach Thomas Willemze nam hem onder zijn hoede. Mede door deze trainingen wist Robby zich verder te ontwik kelen en zijn debuut in de KNSB-competitie te maken. Hij kreeg de kans om internationale ervaring op te doen door deelname aan een Europees jeugdkampioenschap en een Wereldkampioenschap bij de jeugd.

In 2011 wist hij als tienjarige Nederlands kampioen tot en met twaalf jaar te worden; dit jaar won hij dat toernooi opnieuw.

Momenteel werkt Robby in zijn trainingen met talentcoach Dolf Meijer onder andere

aan het verder uitbouwen van zijn tactisch vermogen en het verbeteren van zijn positioneel inzicht. Via internet werkt hij met Merijn van Delft o.a. aan zijn openingen. Daarnaast traint hij ook dagelijks zelfstandig en speelt hij vrijwel elke weekend een toernooi.

Geboren 15 april 2001 te Dronten Status Beloftestatus sinds invoering in 2008

Club SV Promotie

KNSB-lid Sinds 2007

Uren training per week 1½ uur

Uren zelfstudie per week 10 uur

Aantal officiële partijen per jaar 90 Huidige trainers Merijn van Delft, Dolf Meijer

Trainers in het verleden Willem Broekman, Thomas Willemze, Pauline van Nies, Nick Hortenius en Frank Erwich.

Titels Vijfvoudig Nederlands kampioen (tot 12 jaar in 2011 en 2012, tot en met 9 jaar in 2010, tot en met 8 jaar in 2009, tot en met 7 jaar in 2008). Snelschaakkampioen bij de E-jeugd in 2009 en bij de C-jeugd in 2011.

Uitzendingen

Een keer deelname aan EK-jeugd en een keer aan WK-jeugd

Nederlands kampioenschap in Amsterdam met louter grootmeesters

De Nederlandse kampioenschappen vinden dit jaar in Amsterdam plaats van 14 tot en met 21 juli. Het toernooi heeft onderdak gevonden bij het Science Park toernooi. De mannen spelen een achtkamp, de vrouwen een dubbelrondige vierkamp.

In het algemene kampioenschap verdedigt Anish Giri zijn titel. Zijn belagers zijn Ivan Sokolov, Robin Swinkels, Sipke Ernst, Jan Smeets, Erwin l’Ami en Robin van Kampen.

Bij de vrouwen neemt titelverdedigster Zhaoqin Peng het op tegen Tea Lanchava, Anne Haast en Martine Middelveld.

De speellocatie is: Sportcentrum Universum, Science Park 306, 1098 XH, Amsterdam. Er wordt dagelijks gespeeld vanaf 13.00 uur. Het toernooi wordt mogelijk gemaakt door Science Park Amsterdam, de Universiteit van Amsterdam en de KNSB.

Uitvoerige informatie is te vinden op http://nk.schaakbond.nl.

Wie een bezoek aan het toernooi wil combineren met zelf schaken kan terecht bij het Science Park Schaaktoernooi. Er worden in vier groepen negen ronden Zwitsers gespeeld van 14 tot 22 juli. Aanmelden is mogelijk via www.amsterdamchess.com.

Robby Kevlishvili studeert ruim tien uur per week schaak

Begrijp wat u doet 31 Wolgagambiet 2 – het g3­systeem

In de vorige aflevering hebben we een opsomming gemaakt van de meest gangbare algemene tactische en strategische ideeën binnen het Wolgagambiet. Het wordt tijd om een aantal belangrijke varianten aan de orde te stellen. Daarbij zullen we ons beperken tot de aanname van het pionoffer met 5. bxa6 omdat de ruimte niet toelaat dat we ook andere systemen, die niet onbelangrijk zijn overigens, bespreken.

Na de zetten

1. d4 Pf6 2. c4 c5 3. d5 b5 4. cxb5 a6 5. bxa6 is een van de belangrijkste uitgangsstellingen ontstaan.

7. Pf3

De meest natuurlijke speelwijze.

7. .. d6 8. g3

Dit wordt gezien als de belangrijkste aanpak tegen de Benkö. Andere varianten komen in volgende afleveringen van deze serie aan bod.

8. .. Lg7 9. Lg2

We kunnen hier met recht spreken van het ‘echte Wolgagambiet’. Er zijn veel andere systemen waarin het pionoffer niet, of niet direct, wordt aangenomen. Een paar varianten lijken op elkaar, maar er zijn ook de nodige systemen die totaal op zichzelf staan en die zelfs zeer obscuur kunnen zijn. Die laten we wegens plaatsgebrek buiten beschouwing.

5. .. g6

Onder het motto: de pion loopt niet weg. De meest gespeelde zet is 5. .. Lxa6 maar tegenwoordig weten we dat de andere volgorde iets handiger is.

6. Pc3

Nu ‘dreigt’ wit min of meer e2-e4 dus het wordt tijd voor 6. .. Lxa6

9. .. O­O

Een volkomen normale voortzetting die door sommige bronnen voorzien wordt van een ?!-teken. Het lijkt slimmer om eerst het paard te ontwikkelen met 9. .. Pbd7 Dat dwingt de volgende witte zet min of meer af: 10. Tb1 De reden is dat wit graag een opstelling met b2-b3 wil innemen en dan kan .. Pb6 lastig zijn. Er zijn nu twee mogelijkheden:

A) Zwart kan besluiten om direct te rokeren met 10. .. 0-0 11. 0-0 en nu een ander concept kiezen dan in het andere voorbeeld (Zie hiervoor verderop de partij Van Wely - Carlsen). 11. .. Pb6 12. b3 Ta7 Dit kwam voor in

de partijen Piket - Topalov 1999, Bacrot - Fontaine 2002 en Alexandrova - Schuurman 2002.

B) 10. .. Da5 Zwart blijft de rokade uitstellen. Een goede strategie omdat hij graag wil verhinderen dat wit tot diens ideale opstelling komt. Het idee achter deze zetvolgorde voor zwart is dat de loper nu naar d2 moet en niet naar het ideale veld b2 kan. 11. Ld2 Op 11. O-O volgt 11. .. Pb6 waarna het paard naar het mooie veld c4 kan springen omdat b2-b3 even niet kan. Dit kwam voor in een partij Aronian - Carlsen, 2007. 11. .. Pb6 12. b3

We gaan nu verder met de hoofdvarianten.

10. O­O Pbd7

De diagramstelling kwam op het bord in een interessante partij Van Wely - Carlsen, 2008, waarin wit overigens helemaal gewonnen kwam te staan. Helaas verzuimde de Nederlander op diverse momenten de winst binnen te halen en ging zelfs nog ten onder. Hierbij de zetten van deze partij: 12. .. Da3 13. O-O O-O 14. Pe1

Lb7 15. Pc2 Da6 16. e4 Pe8 17. a4

Pc7 18. Te1 Tae8 19. b4 Pd7 20. Pb5 Tc8 21. Lh3 f5 22. Lg5 Pe5 23. bxc5 Dxa4 24. Pxc7 Txc7 25. c6 Lc8 26. exf5 Txf5 27. f4 Pc4 28. Tb4 Da7+ 29. Kg2 Dc5 30.

Tb8 Pb2 31. Df3 Dxc2+ 32. Te2

Db1 33. Lxf5 Dxf5 34. g4 Df7 35.

Lxe7 h5 36. Lxd6 hxg4 37. De4

Kh7 38. Lxc7 Lf5 39. De3 Dxd5+

40. Kg3 Pc4 41. Df2 Dd3+ 42. Kg2 Le4+ 43. Txe4 Dxe4+ 44. Kf1

Een belangrijke basisstelling voor beide kleuren.

11. Tb1

Dit is anno 2012 de meest populaire ‘set-up’.

De klassieke speelwijze met 11. Dc2 is uit de mode is geraakt. Het idee hierachter is om zo snel mogelijk e2-e4 door te zetten met 11. Te1. Wits opzet mislukte volkomen in de partij Ibragimov - Tate, 2002. 11. .. Da5 12. Td1 Tfb8 (Een bruikbaar alternatief is 12. .. Pg4 zoals in Van der Sterren - Adams, 1992.) 13. Tb1

Twee voorbeelden waarin de opzet voor respectievelijk wit als zwart goed tot uiting komt:

Nikolic - Adams, 1994 13. .. Pg4 14. Lg5 Dd8 15. h3 Pge5 16. Pxe5 Pxe5 17. b3 Ta7

18. Ld2 Da5 19. Pe4 Da3 20. Lc3 Lc8 21. f4 Pd7 22. Lxg7 Kxg7 23. Pc3 Tb4 24. Kh2 Kg8 25. e4 c4

26. Td4 La6 27. Dc1 Da5 28. De3 Pc5 29. e5 Ta8 30. exd6 exd6 31. f5 Dd8 32. fxg6 hxg6 33. Pe4

Pxe4 34. Txe4 Tab8 35. Dc3 Df8 36. Df6 cxb3 37. Txb4 Txb4 38. Txb3 Txb3 39. axb3 Db8 40. h4

Ld3 41. Dc3 Lf5 42. b4 Db6 43. Dd2 Db5 44. Lf3 Db6 45. g4 Ld7 46. h5 Dd8 47. Kg3 gxh5 48. gxh5 Df6 49. Df4 De7 50. Le4 f5 51. Ld3 De1+ 52. Kh2 De7 53. b5 Lc8 54. b6 Dd8 55. Dg3+ Kh8 56. h6 Df6 57. Dg7+ Dxg7 58. hxg7+ Kxg7 59. Lb5 Kf6 60. Lc6 Ke5 61. Kg3 Ke4 62. Kf2 Kf4 63. b7 Lxb7 64. Lxb7 Ke4 65. Lc6 Kf4 66. Ld7 Ke4 67. Le6 Kf4 68. Lf7 Ke4 69. Kg3 Ke3 70. Lh5 Ke4 71. Lf3+ Ke3 72. Lh1 f4+ 73. Kg4, 1-0.

Johannessen - Carlsen, 2006

13. .. Pg4 14. Ld2 Pge5 15. Pxe5 Pxe5 16. b3 Lc8 17. Pa4 Da6 18. Lc3 Lf5 19. Le4 Ld7 20. f4 Pg4 21. Lxg7 Kxg7 22. Lf3 c4 23. e3 Da7 24. Te1 cxb3 25. axb3 Pf6 26. Ta1 Tb4 27. Kh1 Tc8 28. Dd1 Db7 29. e4 Txb3 30. e5 Pg4 31. Lxg4 Lxg4 32. Dxg4 Dxd5+ 33. Kg1 Tc2 34. Dh3 Dd4+ 35. Kh1 Te3 36. Df1 Dd2, 0-1.

We nemen de draad opnieuw op bij de hoofdlijn van deze variant.

11. .. Da5

Het meest logische veld voor de dame. Zwart maakt de zet .. Tfb8 mogelijk en houdt veld b6 vrij voor zijn paard. Er zijn veel andere zetten, ook door sterke spelers, gespeeld. Het is moeilijk aan te geven wat het beste is. Er speelt ook een kwestie van smaak mee.

12. Ld2

De meest logische zet. 12. Dc2 is

ook een volstrekt normale manier voor wit om het spel te vervolgen. Een fraai voorbeeld hoe zwart het kan aanpakken is te zien in Sumets - Bologan, 2010.

12. .. Tfb8 13. Ld2 Dc7 14. b3 Pb6 15. Ph4 Db7 16. b4 cxb4 17. Txb4 Dc7 18. Tc1 Pc4 19. Pd1 Txb4 20. Lxb4 Da7 21. e3 Pe5 22. a3 Pd3 23. Tb1 Pg4 24. Pf3 Tc8 25. Dd2 Lh6 26. Pd4 Pdxf2 0-1

Deze partij toont weer eens de tactische kansen die zwart in het Wolgagambiet altijd krijgt.

12. .. Tfb8

13. Dc2

Wit geeft de dame een plaatsje waar zij goed lijkt te staan en ondertussen worden alle opties open gehouden. Er zijn een paar alternatieven:

A) Veel spelers kiezen alsnog voor 13. b3 Er zit nu een zetherhaling in de stelling met 13. .. Da3 14. Lc1 Da5 15. Ld2 Als wit die uit de weg wil gaan, kan hij het deksel op de neus krijgen zoals bleek in een partij AvrukhPonomariov, 1999.

B) Omdat de paardsprong naar g4 zo belangrijk kan zijn, zou je denken dat 13. h3 de juiste aanpak is. Maar na 13. .. Pe8!? komt zwart met een typische manoeuvre te voorschijn, zoals die in het Wolgagambiet vaker wordt gespeeld. Het paard streeft via c7-b5 naar de afruil van het paard op c3, of soms ook naar veld d4. Desondanks zijn met deze stelling nauwelijks ervaringen opgedaan.

13. .. Pg4

Deze paarduitval is momenteel de meest populaire voortzetting. Zwart beoogt met een

paard naar e5 te springen om zo een licht stuk af te ruilen en eventueel met het paard via c4 onrust te zaaien in de vijandelijke stelling.

14. a4

Een belangrijke pijler in het witte plan. Hij wil graag een opstelling met pionnen op a4 en b3 krijgen, waarna hij kan proberen de velden c4 en b5 in handen te krijgen.

14. .. Pge5 15. Pxe5 Pxe5 16. b3 Dd8

• Alexandrova - Schuurman, 2002

• Ibragimov - Tate, 2002

• Van der Sterren - Adams, 1992

• Nikolic - Adams, 1994

• Johannessen - Carlsen, 2006

• Sumets - Bologan, 2010

• Avrukh - Ponomariov, 1999

• Kramnik - Van Wely, 2003

Geraadpleegde bronnen:

- Mastering the Modern Benoni and the Benko Gambit van Robert Bellin & Pietro Ponzetto.

- Megadatabase van Chessbase

Oudere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen, treft u aan op www.schaaksite.nl onder het kopje ‘Techniek’.

In een partij Kramnik - Van Wely, 2003 had zwart bevredigend spel, totdat hij zich ergens liet foppen. Het vervolg ging zo: 17. Tfe1 Ta7 18. h3 Tab7 19. Pa2 Dc8 20. f4 Pd7 21. Kh2 Pb6 22. e4 Pxa4 23. e5 Pb6 24. Pc3 Ta7 25. Tbd1 Tba8 26. Pe4 Lb7 27. exd6 Lxd5 28. dxe7 Txe7 29. Dxc5 Dxc5 30. Pxc5 Txe1 31. Lxe1 Lxg2 32. Kxg2 h5 33. Lf2 Ta2 34. Kf3 Tc2 35. Td8+ Lf8 36. Pd3 Tc6 37. b4 Kg7 38. b5 Te6 39. Ld4+ f6 40. f5, 1-0.

Illustratieve partijen:

• Van Wely - Carlsen, 2008

• Aronian - Carlsen 2007

• Piket - Topalov, 1999

• Bacrot - Fontaine, 2002

Reageren? Stuur een e­mail naar hgrooten@xs4all.nl. (wordt vervolgd)

Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam Tel 020­6241171 Fax 020­6270885 info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl

de meest complete denksportwinkel

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.

Tigran Gorgiev geeft mat

De componist Tigran Gorgiev (1910­1976) werd geboren in Kizliar. Hij werkte in de Oekraïense stad Dnepropetrovsk aan een instituut voor hygiëne, microbiologie en epidemiologie. Tigran was internationaal meester in de compositie. Veel fraaie matstudies verschenen er van zijn hand.

1. Tigran Gorgiev

L’Echiquier de France 1957 (Correctie door Jan van Reek)

Mijn doel is incorrecte klassieke studies te herstellen zonder het oogmerk van de componist te wijzigen. In dit geval ontstond er een prima miniatuur door een nieuwe inleiding te maken.

2. Tigran Gorgiev en Valentin Rudenko

Vierde prijs Achalgazdra Kommunisti 1957

(Correctie door Jan van Reek)

Wit begint en wint

1. Ta8! Pb5 Zwak is 1. .. Lh5?? 2. Txa7. 2. Ta1+ Kd2 3. Ta2+ Kc1! Zwart moet subtiel spelen, omdat 3. .. Kd3 4. Txe2 Pc3 5. Pe5+ snel verliest. 4. Txe2 Pc3 5. Te1+ De toren heeft maar één zinnig veld. 5. .. Kd2 6. Kf1! Een verraderlijke wending is 6 Th1? e3+ 7. Kg2 e2 8. Pe5 e1P+! en remise. 6. .. e3 7. Pg5! Het paard moet veld e4 dekken. Zie 7. Pe5? e2+ 8. Kf2 Pe4+! 7. .. e2+ 8. Kf2! Tenslotte wordt de toren geofferd. 8. .. Pd1+ 9. Kg1! Kxe1 10. Pf3 mat, Het mat met zelfblokkades maakt een hoogst elegante indruk.

Wit begint en wint

Zwart dreigt te promoveren. 1.

Lg5 Ld4 1. .. c1D 2. Lxc1 Ld4 3.

Pc6! Ld3+ 4. Kb7 verliest sneller.

2. Pd3! c1D! Of 2. .. Kb3 3.

Le6+. 3. Pxc1 Lxb2 4. Ld7+!

Kb4 5. Le7+ Kc4 6. Le6+ Kc3 7.

Lf6+ Kc2 8. Lb3+! Kxc1

Eindelijk heeft zwart een materieel gelijke stand bereikt, doch 9. Lg5 loopt mat na de achtervolging.

Wit begint en wint

1. Lh6! Hij wil mat. 1. .. Pxd2! Zwart gaat voor pat. 2. Kxd8 Mijdt 2. Lxd2? Pc6+ 3. Kd6 Pd8! 4. Ke7 Pc6+ 5. Kf7 Pe5+ 6. Ke6 Pg4! 2. .. Pe4 3. Kd7! Niet 3. Ke7? Kg8! wederzijdse zetdwang. 3. .. Pf6+ 4. Ke7!

1. Pab5! Slaan wint niet. Zie 1. axb6? Tb8 2. Pa6+ Ka5 3. Pxb8 Kxb6 en 1. bxc8D? Pxc8 2. a6 Kc5! 3. Pab5 Kb6 4. Kb3 Pa7! 1. .. Kxa5 Geen ontsnapping biedt 1. .. Tb8 2. Pa6+ Kxa5 3. Pxb8 Kxb5 4. Kb3 Pc4 5. Pc6! 2. Pd6! Tb8 3. Kb3! Wit moet het tempospel goed spelen, want 3. Ka3? Th8 4. b8D Txb8 5. Kb3?? Pd5+ wint voor zwart! 3. .. Th8 Of 3. .. Txb7 4. Pxb7 mat. 4. b8D Txb8

A. 4. .. Pxe8 5. Kf8! Pd6 6. Lg7 mat.

B. 4. .. Pg8+ 5. Kf8! Pxh6 6. Pd6 Pf5 7. Pf7 mat. Wit geeft een hoek-mat met twee verschillende stukken.

4. Tigran Gorgiev Eerste prijs Thèmes 64 1963 (Correctie door Jan van Reek)

5. Ka3! Zo ontstaat er tempodwang. Mat volgt op twee manieren.

A. 5. .. Pd7 6. Pc4 mat. B. 5. .. Th8 6. Pb7 mat.

Gorgiev benutte ook andere thema’s dan mat in zijn talloze studies.

5. Tigran Gorgiev Szachy 1960 (Correctie door Jan van Reek)

Wit begint en wint

Wit begint en wint

1. dxe4! De verleiding is 1. Txe8? exd3 2. Td8 Kb2 3. Txd3 a4. 1. .. Lg6 2. e5 Le4+ 3. Kb8! Pion a7 moet behouden blijven. 3. .. Lxa8 4. Kxa8 a4 5. e6 a3 6. e7 a2 7. e8D a5 8. Db8! a4

3. Tigran Gorgiev 64 1936 (Correctie door Jan van Reek)

De lezer aan zet

11. Lh6 Wit ontwikkelt met tempo en brengt aan aanvaller naar de zwarte koning. Geen punten voor andere zetten dus!

12. Ld3 Dit brengt de dreiging 13. De4 in de stelling, en voert opnieuw een aanvaller aan. Deze zet is daarom beter dan 12. Tad1 (5 punten) of 12. Tfe1 (5 punten)

12. .. Te8 Na 12. .. cxd4 13. De4 g6 14. Lxf8 Dxf8 15. cxd4 heeft zwart onvoldoende compensatie voor de kwaliteit.

13. f4 Heel sterk, maar een moeilijke zet om te vinden. Wit bereidt Tf3 voor, en de f-pion blijkt ook een nuttige rol te kunnen spelen in de aanval. Om de zet te kunnen spelen, moet u echter wel gerekend hebben aan 13. .. cxd4 en 13. .. Pc6. U krijgt 5 punten voor de natuurlijke torenzetten 13. Tad1 en 13. Tfe1

13. .. g6 Op 13. .. cxd4 wint het klassieke loperoffer: 14. Lxh7+! Kxh7 15. Lxg7! en wit wint in alle varianten: 15. .. Lxg7 (15. .. Tg8 16. Dh5+ Kxg7 17. Dxf7+ Kh6 18. Tf3; 15. .. De7 16. Lxf6 Dxf6 17. Tf3) 16. Dh5+ Kg8 17. Dxf7+ Kh7 18. Tf3.

13. .. Pc6 ziet er sterk uit, totdat we 14. Tf3 gaan bekijken: 14. .. g6 (14. .. cxd4 15. Lxh7+ Kxh7 16. Lxg7 komt ons bekend voor.) 15. Lxg6 fxg6 16. Pxg6 lijkt nu op de partij. Wit staat gewonnen, bijvoorbeeld: 16. .. e5 (16. .. Dc7 17. Pe5+ Lg7 18. Lxg7 Dxg7 19. Dh5) 17. f5 Kf7 18. Pxe5+ Pxe5 19. Dh5+ Pg6 en nu 20. Lg5 of 20. Taf1.

14. Lxg6 Heel fraai gespeeld. Wit heeft allerlei aantrekkelijke voortzettingen, maar dit offer is winnend. Eerst het paard offeren is minder goed: 14. Pxg6 (2 punten) 14. .. fxg6 15. Lxg6 en in vergelijking met de partij kan zwart nu nog 15. .. Te7 spelen. U krijgt voor de volgende zetten

ook punten: 14. Tad1 (1 punt), 14. h4 (3 punten), 14. Lg5 (1 punt) en 14. Tf3 (1 punt)

14. .. fxg6 .14. .. hxg6 15. Pxg6 leidt tot de partij, omdat 15. .. Kh7 meteen verliest op 16. Pe5! (15. .. fxg6 16. Dxg6+ is de partij, en op 15. .. e5 volgt sterk 16. f5), bijvoorbeeld 16. .. Tg8 17. Dh5 Tg6 18. Lg5+ Kg7 19. Pxg6 fxg6 20. Dh6+ Kf7 21. Dh7+.

15. Pxg6 Wie A zegt moet ook B zeggen, er is geen keus, de hele zwarte koningsstelling moet uiteen geslagen worden.

15. .. hxg6 15. .. Dc7 16. Pe5+ Lg7 (16. .. Kh8? 17. Dh5 Te7 18. Lg5+-) en nu is zwart opmerkelijk genoeg kansloos tegen het rustige 17. Tf3 Te7 18. Tg3 Pc6 19. Dh5 Kf8 20. Te1, maar 17. Dh5 Kf8 (17. .. Tf8 18. Lxg7 Dxg7 19. Tf3+-) 18. Lg5 is zelfs nog sterker. 15. .. Kf7 verliest na 16. Pe5+ Ke7 17. Lg5.

17. Lg5 Wit schakelt een verdediger uit en maakt de h-lijn vrij voor de toren. Ding heeft heel goed gezien dat zwart ondanks twee stukken meer zich met zijn blote koning niet kan verweren tegen de invasie van de witte zware stukken.

17. Dh5 (7 punten) 17. .. Pd7 (17. .. Dd7 18. f5+-; 17. .. Kg8 en nu is 18. Dg6+ Kh8 19. Lg5 het beste waarna we weer in de partij zitten.) 18. Lg5+ wint ook.

Wit staat beter na 17. Tf3 (6 punten) vanwege 17. .. Tg8 18. Dh5 Lxd4+ (18. .. De8 19. Lg7+! Kxg7 20. Tg3+) 19. Kh1 De8 20. Dh4 Tg6 21. f5! exf5 22. Te1.

17. .. Lxg5 Zwart verliest meteen na 17. .. Tf8 18. Tf3 Lxg5 19. Th3+ Lh4 20. Dh5+ Kg8 21. Txh4.

18. fxg5 Dit is een heel kleine smet op deze prachtpartij. Aanzienlijk makkelijker wint de tussenzet 18. Dh5+ (5 punten) 18. .. Kg8 (18. .. Kg7 19. fxg5

wint meteen omdat 19. .. Te7 20. Tf6 uit is) en nu pas 19. fxg5. In dat geval heeft wit op 19. .. Te7 namelijk het winnende 20. Tf6 Th7 21. Tg6+ Kh8 22. Th6 De7 23. Tf1.

Maar ook na onmiddellijk 18. fxg5 staat wit gewonnen. Wit maakt het zichzelf wel moeilijker met 18. Tf3 (1 punt) 18. .. Lh4 19. Th3 en nu moet zwart zijn dame geven na 19. .. cxd4 20. Dh6+ Kg8 21. Txh4 Dxh4 22. Dxh4 Pc6 23. cxd4 en materieel gaat het wel met zwart, maar zijn koning blijft het grote probleem.

19. Dh6+ Profiteert van het feit dat zwart niet over 19. .. Th7 beschikt vanwege 20. Tf8+. Wit wint ook door zijn beide torens erbij te halen via 19. Tf4 (4 punten) 19. .. Th7 20. Taf1 Pd7 21. Tf7 Dg8 22. Txh7+ Dxh7 23. Dxe6, of 19. Tf3 (4 punten) waarna dezelfde variant opgaat.

20. g6 20. Tf6 (9 punten) had zwart meteen kansloos gelaten.

20. .. Pd7 Nog de enige redelijke verdediging. Wits winstplan is Tf4 of Tf3 gevolgd door Taf1, waarna of Tf7 of het overbrengen van de toren naar de h-lijn beslissend is. Bijvoorbeeld: 20. .. Pc6 21. Tf3 (of 21. Tf4 ) 21. .. Tg7 22. Taf1 Pxd4 23. Th3, of 20. .. cxd4 21. Tf3 dxc3 22. Taf1 Pd7 (22. .. Tg7 23. Th3) 23. Tf7.

21. Tf3 Even goed is 21. Tf4 (6 punten). De toren erbij halen met 21. Tae1 (6 punten) wint ook: 21. .. Pf8 (21. .. Df8 22. Txf8+ Pxf8 23. Te3) 22. Te3.

21. .. Pf8 Even kansloos is 21. .. Tg7 vanwege 22. Th3 of 22. Taf1. De partij viel nog het langst te rekken met het dameoffer 21. .. Df8 22. Txf8+ Pxf8 maar wit heeft voldoende materiaal met zijn vrijpionnen op de koningsvleugel. Hij zal uiteindelijk winnen na 23. Tf1.

22. Taf1 Wit heeft de winsten voor het uitkiezen. U krijgt evenveel punten (6) voor 22. Th3 waarna 22. .. Pxg6 23.

Dxg6+ Tg7 24. Dh6 Dg5 25. Dh8+ Kf7 26. Tf1+ Ke7 27. Df8+ Kd7 28. Tg3 wit beslissend materieel voordeel brengt, en 22. Tf7 Txf7 23. gxf7+ Kxf7 24. Tf1+ Kg8 25. Tf3 waarna wit, opnieuw vanwege de open koningsstelling, al het geofferde materiaal met rente terugwint.

22. .. Pxg6 22. .. Ld7 faalt eenvoudig op 23. Tf7 Txf7 24. gxf7 mat, en dus moet zwart het paard al geven.

23. Tg3 Ook winnend (en dus ook 3 punten) zijn 23. Tf6 Tg7 24. Txg6 en 23. Dxg6+ Tg7 24. Dh5 e5 25. Tf7.

24. Txg6 Zwart gaf op, omdat na 24. .. De7 25. Tf3 er geen verdediging meer is tegen 26. Tfh3 of 26. Tfg3.

Diagram 1

Ni - Goletiani 1. Txf5, 1-0.

Diagram 2

Nakamura - Seirawan 1. e6!, 1-0. 2. Pxf5 dubbelschaak is niet te verhinderen.

Diagram 3

Goletiani - Baginskaite 1. Lb4! Dd7 2. La5 met stukwinst.

Diagram 4

Kaidanov - Hess 1. .. Ld3!, 0-1. Immers 2. Dc1 Pe2+ en 2. Txd3 Pxd3 3. Dxd3 Lxf2+.

Diagram 5

Nakamura - Hess 1. Txg7! Kxg7 2. Tg3+ Kf8 3.

Dh7, 1-0. Het partijverloop is te prefereren boven 1. Dg6 Tg8 2. Tg3 Df2! 3. Txg7 Dxg3+! en zwart spartelt tegen.

Diagram 6

Kamsky - Akobian

1. Pxf6! Kd8 1. .. Kxf6 2. Lc3+. 2. Lg5!, 1-0. Na eerst een pion, verliest zwart nu minstens een stuk.

Diagram 7

Melekhina - Ni

1. .. Kf7!! 2. Te3 Txa5, 0-1 want 2. Kxc3 Ta3+.

Diagram 8

Kats - Baginskaite

1. .. Lg5!! Een fraaie interferen-

tie. 2. Dxg5 2. Txb1 gxh5 3. Txg5+ Kf7 -+. 2. .. Df5 3. Dxg6+ Dxg6 4. Txg6+ Kf7 met een gewonnen toreneindspel.

Recht toe recht

aan

Na 42. .. f4! is wit in zetdwang. 43. Kb5 Kxd5 44. Kxa5 Kc6! 45. b4 d5 46. b5+ Kb7 47. b6 d4 en de pion is niet meer tegen te houden. Dus won zwart in Lydia Dubbeldam - Cheryl Looijer, Nova NK C Haarlem 2012. (Piet Peelen)

INFORMATIEF

vervolg blz. 28

9. Ka7! a3 10. Kb6! Wit mijdt pat en heeft een theoretische winst bereikt.

6. Tigran Gorgiev Shakhmaty v SSSR 1972 (Correctie door Jan van Reek)

1. b7 Lf4! Zwart onderbreekt de diagonaal b8-h2 door een offer. Eenvoudig verloopt 1. .. Td3+ 2. Ke2 Te3+ 3. Kf2 Tb3 4. Lc7+ Kh3 5. b8D Txb8 6. Lxb8. 2. Pxf4 Tb5 3. Lc7! Txb7 4. Pd5+! Kg1 5. Lb6+ Kf1 6. Pe3+! Kg1 De beoogde uitbraak 6. .. Ke1?? 7. La5+ wordt afgestraft door mat. 7. Pd5+ Kh2 8. Lc7+ Kh3 9. Pf4+! Kh2 Weer verloopt 9. .. Kh4?? 10. Ld8+ fataal. 10. Pd5+ Wit heeft een positionele remise bereikt.

Wit begint en houdt remise

Schakend Nederland vijftig jaar geleden

Je wordt jeugdkampioen van Nederland en dan de geijkte vraag: is het een blijvertje of een eendagsvlieg? Voor de jeugdkampioen van 1962 hoefde die vraag niet meer gesteld te worden. Coen Zuidema won net als een jaar eerder en was gezien zijn eerdere resultaten ongetwijfeld een blijvertje. Jaren later zou hij ook bij de senioren landskampioen worden. Onder de deelnemers van het jeugdkampioenschap in Groningen treffen we nog een bekende naam in spe aan: Hans Ree werd derde.

U hebt nog de kampioen van de KNSBcompetitie 1961-62 tegoed. Er was een beslissingswedstrijd nodig omdat VAS I en Rotterdam zowel in bord- als in matchpunten gelijk eindigden. Spannend werd het, heel spannend. Maar als zo vaak in dat soort situaties winnen dan toch de echte kampioenen. VAS won met 5½ - 4½ en voegde de 21ste landstitel aan zijn indrukwekkende serie toe.

Kandidatentoernooi

Willemstad

Internationaal hoogtepunt van het late voorjaar van 1962 was het kandidatentoernooi in Willemstad. Petrosjan won het toernooi wist het juninummer van het bondsblad nog net op de valreep te melden. Verder vooral veel aandacht voor klein

nieuws uit Curaçao. Zoals het ‘vlagincident’. Uit een verslag van wedstrijdleider De Graaf: ‘De Russen wezen erop dat de sikkel niet juist was weergegeven op hun vlag. Ze hadden er zelf wel een bij zich, maar die was weer veel te groot, zodat men er in allerijl zèlf een ging maken. Die sikkel leek inderdaad “nergens” op. Met een mesje, een lapje en enig plakwerk werd de zaak stante pede in orde gemaakt ...’

Hoofdredacteur Slavekoorde geeft een overzicht van de aanwezig secondanten en meldt tevreden: ‘Opnieuw kunnen wij constateren, dat de functionering van het secondantendom belangrijk aan het verminderen is, en wij verheugen ons daarover.’ Dat was een voorbarige conclusie kunnen we met terugwerkende kracht opmerken.

Zaterdag of zondag

Er kwam ook weer een bondsraad bijeen. Teken van de nieuwe tijd was het instellen van een jeugdcontributie voor leden tot en met achttien jaar. En vaste prik was de clubcompetitie. Dit keer ging het over de vraag of deze op zaterdag dan wel op de gebruikelijke zondag gespeeld moest worden. Zaterdag won met een krappe meerderheid. De verenigingen werden echter vrij gelaten de zondag als speeldag aan te houden. Noemen we dat niet een polderoplossing?

Nederlandse teams traden tweemaal internationaal aan. In het Clare Benedicttoernooi ging het slecht. Achter Duitsland, Spanje, Engeland, Oostenrijk en Zwitserland werd het Nederlandse viertal roemloos laatste. Heel anders verliep de landenwedstrijd tegen Duitsland aan tien borden. Duitsland won de eerste ronde met 6½-3½, Nederland de tweede met gelijke cijfers. Nederland had zelfs kunnen winnen als Barendregt niet ten onrechte akkoord was gegaan met een remiseclaim van zijn tegenstander Clemens, wegens herhaling van zetten. Pas na het tekenen van het formulier ontdekte hij dat de claim niet klopte, maar zijn protest werd afgewezen. (MbdW)

401 DGT 2010 nieuwe versie

501 Oprolbaar demonstratiebord

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Schaakklokken

401 DGT 2010 nieuwe versie 59,00

401­l DGT

Het Paard

402 BHB toernooiklok, kunststof, zeer sterk 37,20

404 Garde klassieke houten analoge klok 47,50

406 Digitale Garde klok 75,00

407 DGT 960 vouwbaar Zakschaakklokje met 960 beginstellingen 29,50

De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Sterke kwaliteit 7,50

502­A Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Standaard kwaliteit 5,75

503 Houten schaakbord, veldgr. 5 cm Met of zonder coördinaten 32,50

504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in plastic zakjes 4,50

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaard in plastic zakjes 9,50

506 Stevig kartonnen doosje voor art 503 en 504 4,00

509 Houten stukken, maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50

540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houten kistje 29,50

542 Palissander schaakcassette magnetisch. Koningshoogte 3.2 cm, veldgrootte 2 cm 29,50

551 Magnetisch zakschaakspel 5,75 558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 29,50

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50 517 Check! Vrolijk schaak kaartspelletje voor beginnende schakertjes ( niveau stap 1 tot 2 ) geënt op de methode van Wijgerden. 12,50 518 Raindropchess, maakt schaken nog spannender! Raindropchess stukken, bord + kaartset Gewoon schaakspel niet inbegrepen. 23,95 519 Raindropchess set kaartjes. 11,95

520 Raindrop Chess Gezelschapsspel 34,95 530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 84,00 510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00

CD’s

708 DGT Chesstrainer met spelregels 45 lessen met 1500 oefeningen schaakspelend programma: Fritz goes 960 9,95

709 Tasc chess CD

Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00

710 Schaak?mat!, een cool avontuur met schaakmaatje Fritz. Schaak leer CD voor jonge kinderen. 29,50

711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat! Beter leren schaken voor grootmeesters in spe 14,95

712 Fritz 12. Zeer sterk spelend schaakprogramma 47,50

714 Rybka 4, zeer sterk spelend programma 47,50

715 Nieuw: Chesstutor stap 1. CD gebaseerd op de stappenmethode. 19,50

716 Chesstutor Stap 2. CD gebaseerd op de stappenmethode. 19,95

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal Wedstrijdformulieren en reglementen

621 KNSB Notatieformulieren Dubbel

100 vel met doordruk 13,50

630 KNSB Notatieformulieren enkel

100 vel. Geen doordruk 7,50

972 Fide regels voor het schaakspel Vert. 2005 4,50

Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl

Boeken

635 75 jaar Oom Jan leert zijn neefje schaken Jubileumeditie. Albert Loon en dr. M. Euwe 9, 95

645 De wereld van de schaakopening 1 1.d2-d4. Auteur: Paul van der Sterren 19, 95

647 De wereld van de schaakopening 3 E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren 24, 95

650 De Kracht van het paard.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95

651 De macht van het loperpaar. Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95

652 Matten 9, schaaktijdschift 12,95

653 Schaken voor huisvrouwen. Memoires van een grootmeester in ruste

Auteur: Karel v.d. Weide 14,95

654 Bobby Fischer voor beginners. Het wonderlijke leven van Bobby Fischer

Auteur: Renzo Verwer 11,95

655 Schaken: geschiedenis, spelregels, strategie en tactiek. 256 blz. Auteur: John Saunders 24,95

656 Mijn Schaken. Mooie, licht weemoedige schets van de schaakwereld. Auteur: Hans Ree. 22,90

657 De Pion, De pion staat centraal in opening, midden- en eindspel. Auteurs: Hans Böhm en Yochanan Afek 17,95

Leermethode van Wijgerden/Brunia

Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie. Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Werkboeken

Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.

Handleidingen

Deep Fritz 13

Nu met ChessBase Engine-Cloud!

DeepFritz13: 75% sneller dan Fritz13!

Schaakprogramma’s zijn vanouds applicaties die op het hoogste niveau moeten functioneren. Hoe hoger de prestaties van het systeem zijn, des te beter en preciezer is het resultaat. Op een multi-processorsysteem lukt dat echter alleen met een „Deep“- versie, want alleen op een dergelijk systeem kan het programma meerdere processorkernen gelijktijdig gebruiken om aan een stelling te rekenen. Bij de nieuwe Deep Fritz 13 is dat niet anders: op een DualCore systeem is de engine al ongeveer 75 % sneller dan de „kleine“ Fritz 13. En toch wordt met Deep Fritz 13 alles anders.

Wereldpremiere: de ChessBase Engine-Cloud Deep Fritz 13 introduceert als nieuwe feature de „ChessBase Engine-Cloud“ en zorgt voor een revolutie met betrekking tot het gebruik van systeemressources. Met deze nieuwe functie is het voor het eerst mogelijk engines met de rekencapaciteit van andere computers voor de eigen analyse te gebruiken, zonder dat het eigen systeem daardoor wordt belast. U gebruikt de rekencapaciteit en de engines alsof ze op uw eigen computer staan: voor diepe analyses van een bepaalde stelling, het zoeken naar fouten, spelen van enginematches enz. enz. Het maakt ook niet uit waar de engines draaien, of het nu in de eigen werkkamer is of in een rekencentrum, ver weg in Australië.

Als u meerdere computers heeft, koppelt u uw engines en rekenprestatie op een enkele PC of u biedt uw machine via de „cloud“ aan andere gebruikers aan. Dat is vooral voor bezitters van high-end machines of computer-clusters een spannende mogelijkheid. De clou: u kunt de rekenpower van andere gebruikers huren en uw kleine notebook of oude computer wordt hierdoor met simpele middelen een enorm sterk tactisch rekenmonster of een strategisch genie.

Systeemvereisten: Minimum: Pentium III 1 GHz, 1 GB RAM, Windows Vista, XP (Service Pack 3), DirectX9 grafische kaart met 256 MB RAM, DVDROM drive, Windows-Media Player 9 en internetaansluiting voor het activeren van het programma, playchess. com, Let’s Check en updates. Aanbevolen: PC Intel Core 2 Duo of beter, 2.4 GHz, 3 GB RAM, Windows 7, DirectX10 grafische kaart (of compatibel) met 512 MB RAM of beter, 100% DirectX10 compatibele geluidskaart, Windows Media Player 11, DVD ROM drive en internetaansluiting voor het activeren van het programma, playchess.com, Let’s Check, Engine Cloud en Updates.

De voordelen voor u:

1. Optimaal voor de analyse. Werken met engines die gelijktijdig draaien is voor het eerst uiterst zinvol. Gelijktijdig draaiende cloud-engines kunnen meerdere opdrachten uitvoeren, zonder dat het ten koste van de prestatie gaat. Voorbeeld: een cloud-engine draait in een langzame meervariantenmodus om te laten zien hoe scherp een bepaalde stelling is. Een andere draait alleen met de hoofdvariant, kan daardoor dieper rekenen en functioneert als een tactische scout.

2. Spaar uw ressources.

U kent het vervelende gevoel: als u met een „deep“-engine op een notebook werkt, huilt de koeler voortdurend, want een schaakengine gebruikt de CPU en de accu zeer intensief. Als u echter cloud-engines gebruikt, blijft het apparaat stil, koel en spaart de accu, want het hele rekenproces vindt ergens anders plaats.

3. Spaar aan dure hardware. Als u serieus analyseert, heeft u een zware machine nodig. Die is duur, heeft ruimte nodig en is bovendien snel verouderd. Als u alleen rekenpower gebruikt als u het echt dringend nodig heeft, kunt u veel geld sparen.

4. Topprestaties zonder wachttijd.

Als u bv. een correspondentiepartij speelt en een kritische stelling heeft bereikt, kunt u de analysepower meteen drastisch verhogen. Met de cloud kunt u zelfs op het zwakste notebook met een enkele klik een groot aantal sterke engines, die op grote systemen draaien, aanvragen.

Inclusief:

DEEP FRITZ 13 99,90

ISBN: 978-3-86681-292-5

• Premium-lidmaatschap voor playchess.com voor 12 maanden

• ChessBase Engine-Cloud

• Let’s Check- functionaliteit*

• Verbeterde Fritz13 engine voor systemen met meer processors

• Speciaal book van Alex Kure (meer dan 4 miljoen stellingen!)

• Database met meer dan 1,5 miljoen partijen.

* Gebruik van „Let’s Check“-Database tot 31.12.2015