Schaakmagazine 2011 - februari

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang 118 • no.1 • februari 2011

magazine

Tatamura

Grootmeesters op komst

“Met wit was ik er nog tegenaan gegaan”

Kunstzinnige simultaan

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang 118 • no.1 • februari 2011

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Jeroen Bosch

Gert Devreese

René Duret

Monique van de Griendt

Herman Grooten

Erik Hoeksema

Johan Hut

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Eric van Reem

Dimitri Reinderman

Karel van der Weide

Mark van der Werf

Redactieadres:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Telefoon: (023) 525 40 25

Fax: (023) 525 43 53

E-mail:

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Verschijning

volgende nummer:

week 17 2011

Sluiting kopij: 27 maart 2011

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: (023) 525 40 25

Fax: (023) 525 43 53

E-mail:

bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & lay-out:

Schaaktechniek

Voorloper

Bond en club

Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk:

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

Topschaak tegen de achtergrond van Tata-blauw

De zwarte vrijpionnen zijn ijzersterk. Ziet u nog een redding? Het antwoord staat bij de oplossingen.

Tata van jong tot oud

Na het Tata Steel Toernooi in Wijk aan Zee kunnen we er weer even tegen. Geen toernooi is zo’n stimulans voor het schaken in Nederland als het jaarlijkse festival in Wijk aan Zee. Ook de redactie liet zich door het toernooi inspireren. We hadden ook geluk. Toen Gert Devreese een afspraak met Nakamura maakte voor een interview wisten we wel dat hij het goed deed, maar dat hij uiteindelijk het toernooi zou winnen was een mooie meevaller.

Drie Nederlanders deden mee aan de groot-

meestergroep A. Anish Giri en Erwin l’Ami maakten hun debuut en nationaal kampioen Jan Smeets speelde voor de tweede in de topgroep. Dimitri Reinderman vroeg naar hun mening bekijkt hun prestaties. Ook elders komen we Tata tegen. Toernooidirecteur Jeroen van den Berg vertelt welke websites hij voor zijn werk gebruikt. Karel van der Weide verzamelde acht combinaties. Monique van de Griendt sprak met drie heel jonge deelnemers en met de oudste van allemaal, Johan van Hulst

Dat schaakstukken vanwege hun vorm ook de aandacht trekken buiten de schaakwereld is bekend. Ze hebben intussen ook de lampenwinkels bereikt. Francijna Wijnhoven, lezeres van Schaakmagazine, kwam deze twee pionlampen tegen in een winkel in het Duitse Gronau, vlak over de grens bij Enschede

die tijdens het toernooi honderd werd. Mogen wij tot slot ook uw aandacht vragen voor de bijdrage van KNSB-directeur Mark van der Werf? Hij legt uit wat het nieuwe meerjarenplan van de KNSB voor ons allen betekent. Zoals hij zelf zegt: “een ambitieus plan waar de leden, verenigingen en aangesloten bonden gezamenlijk de schouders onder moeten zetten.”

Minze bij de Weg Hoofdredacteur Schaakmagazine

Traditiegetrouw wordt tijdens het toernooi in Wijk aan Zee de jaarlijkse verenigingsprijs van de KNSB uitgereikt. De prijs gaat naar de schaakvereniging die in het voorbije jaar de grootste ledenwinst heeft geboekt. In 2010 was SV Sliedrecht de gelukkige. De club kreeg er 27 leden bij, waaronder 20 jeugdleden, en verloor er 14. Netto dus een winst van 13 leden. De tweede plaats werd gedeeld door de SK Vegtlust (Maarssen) en de Delftse Schaakclub, die beide met twaalf leden groeiden.

Sliedrecht, dat onlangs zijn 75-jarig bestaan vierde, was zo blij met de onderscheiding dat maar liefst twaalf leden naar de prijsuitreiking waren gekomen. Hans Böhm en KNSB-bestuurslid Monique Stam spraken de gelukkigen toe.

Hans Böhm is tijdens de opening van het 73ste Tata Steel Tournament geridderd. Burgemeester Ernst Bakker van Hilversum was speciaal naar de opening van het toernooi in Wijk aan Zee gekomen om Böhm te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Böhm kreeg zijn onderscheiding vanwege zijn verdiensten voor de schaakpropaganda en schaakjournalistiek. Hij is daarin nu al dertig jaar actief. Böhm was erg in zijn nopjes met de onderscheiding. “Ik heb altijd gedacht dat zoiets me niets zou kunnen schelen, mocht het ooit zover komen. Nu is het dan zover en het is geweldig leuk”, zei hij tegen schaakbond.nl.

Puzzel-Giri

Na zijn overwinning op Magnus Carlsen bereikte de Girimania een hoogtepunt. Naast grote artikelen in de kranten wist Anish Giri zelfs door te dringen tot de zaterdagpuzzel in De Volkskrant van 22 januari. Deze puzzel haakt in op de actualiteit. Op 4 verticaal vinden we de vraag: ‘Heeft de 16-jarige Anish Giri gedaan tegen Magnus Carlsen op het Tata Steelschaaktoernooi’. En bij 21 verticaal lezen we: ‘Heeft Giri gedaan tegen koploper Nakamura’. De oplossingen waren respectievelijk ‘meesterzet’ en ‘remiseren’.

Het leuke van Wijk aan Zee is dat het een toernooi is voor iedereen, sterk, heel sterk, zwak en heel zwak. En ook oud en jong. Dat was bijvoorbeeld te zien in groep 5C, waar Jo Clarijs (89) het mocht opnemen tegen Anna-Maja Kazarian, net elf geworden. Dat leverde aan het bord een leeftijdsverschil van maar liefst 78 jaar op. Een record? Niemand bij het Tata Toernooi die het wist. De lezers misschien wel? De foto werd gemaakt door Maja Lomsadze.

Nederlanders bevredigend in topgroep

Anish Giri meet zich met de sterksten

De drie Nederlanders in de A-groep van het Tata Steel schaaktoernooi hebben alle drie naar behoren gepresteerd. Jan Smeets wist twee partijen te winnen, Erwin L'Ami verloor er maar vier en Anish Giri eindigde op een nette vijftig procent. Ze hadden alle drie natuurlijk hun ups en downs, waarvan hier een verslag.

zijn partij tegen Carlsen was hij bescheiden, en inderdaad, schaaktechnisch gezien was het niet zo'n bijzondere prestatie: hij profiteerde vooral van zwak spel van de Noor. In de aantekeningen hieronder heb ik gebruik gemaakt van de toelichting die Anish na afloop in de persruimte gaf.

Carlsen - Giri

Tata Steel toernooi 2011

Anish Giri

Van Anish Giri werd gehoopt, en ook wel verwacht, dat hij in de middenmoot kon meedraaien. Dat maakte hij waar: met twee overwinningen, twee nederlagen en negen remises eindigde hij op 6½ punt. Er ontstond zelfs even een Girimania in het land toen hij Magnus Carlsen (‘de nummer 1 van de wereld’) versloeg. De wereld draait door, Pauw & Witteman, Pownews, Hart van Nederland, ze stonden in de rij om hem te spreken. Hij ging daar goed mee om en bleef zich op zijn toernooi concentreren. Over

1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. g3 Lg7 4. Lg2 d5 5. cxd5 Pxd5 6. Pf3 Pb6 7. Pc3 Pc6 8. e3 O-O 9. O-O Te8 Vroeger speelde men gewoon meteen 9. .. e5 hier, maar op een gegeven moment kwam men erachter dat het voordelen heeft om eerst de stelling een beetje te versterken, omdat wit ook weinig anders kan doen dan wachten tot zwart e5 speelt. 10. Te1 a5 Nog steeds wachten beide spelers af, als boksers die om elkaar heen lopen voor de slagenwisseling te beginnen. 11. Dd2 Een nieuwe zet in deze stelling, volgens Anish achter het bord door Carlsen bedacht. In een paar andere partijen in Wijk aan Zee werd de tegenwoordig populaire zet 11. De2 gespeeld. "De zet ziet eruit als een grap, maar ik realiseerde me dat de zet niet zo slecht is als hij eruitziet. Stel dat ik hier 11. .. a4

speel, dan was zijn idee waarschijnlijk 12. Td1, en nu is het niet duidelijk wat ik moet doen, want op 12. .. e5 doet hij 13. d5. Maar ik was blij dat de varianten na 11. .. e5 voor mij bleken te werken. " 11. .. e5 12. d5 Pb4 13. e4 c6 14. a3 cxd5! En dit is wat Anish gezien had toen hij 11. .. e5 deed. "In een normaal toernooi zou ik dit a tempo gespeeld hebben maar nu dacht ik een minuut of twintig erover na, om zeker te zijn dat er niet een of andere briljante weerlegging zou zijn." 15. axb4 "Ik dacht hier eigenlijk dat hij voor remise zou moeten gaan met 15. exd5 P4xd5 16. Pxd5 Pxd5 17. Pxe5 Txe5 18. Txe5 Lxe5 19. Lxd5 " 15. .. axb4 16. Txa8 Ook na 16. Pa2 b3 wint zwart het geofferde stuk terug. 16. .. bxc3 17. bxc3 Pxa8 18. exd5 Pb6

"Hier had ik wel door dat zelfs de 2800+ van mijn tegenstander me niet kon verontrusten, maar ik nam aan dat hij wel een manier zou vinden om verlies te voorkomen. Blijkbaar toch niet." 19. Td1 "Ik dacht dat hij iets met c4 en Db4 moest doen, waarna wit compensatie heeft. 19. Td1 had ik niet serieus overwogen omdat zwart altijd e4 en Lg4 heeft." 19. .. e4 20. Pg5 En dit is het slechtste veld (op e5 na dan) dat Carlsen kon kiezen voor zijn paard. 20. .. e3 "Ik zag eerst dat hij misschien na 20. .. Lg4 21. Pxf7 kan proberen, maar zelfs dat werkt niet voor hem. Toen zag ik dat ik gewoon e3 kan doen met winst." 21. Db2 Dxg5 22. Lxe3 Dg4 En na 23. f3 blijft zwart met bijvoorbeeld 23. .. Pc4 een stuk voor, daarom gaf Carlsen op. (0-1)

Anish kwam slechts een paar keer in de problemen dit toernooi. Tegen Kramnik leed hij een regelmatige nederlaag (al miste hij een remisekans) en tegen Nepomniachtchi deed hij zichzelf de das om.

Anish Giri speelde gelijk op met de wereldtop.

Giri - Nepomniachtchi

Stelling na 15. .. Da6

Wit heeft geen voordeel uit de opening behaald en Giri herhaalt daarom zetten, maar daarna besluit hij toch op winst te spelen. 16. De2 Da5+ 17. Dd2 Da6 18. Lf1 "Iemand als Anand had hier remise genomen", zei bondscoach Chuchelov hoofdschuddend, "En dat had Anish ook moeten doen. Maar hij is een vechter." Spelers als Carlsen en Topalov zouden echter ook doorgespeeld hebben, want wit staat niet slechter. De fout komt pas later. 18. .. Da4 19. Tc4 Db5 20. Tc5

Db1+ 21. Ke2 De4 22. f3 Df5 23. h4 Dh5 24. Lf2 Tfd8 25. Lh3 Lf8 26. Lg4 Dh6 27. Tc4

Td5 28. h5 Tad8 29. Th3? Pas hier gaat het mis. Na 29. Le3! had wit zeker niet minder gestaan, bijvoorbeeld 29. .. Lc5 30. f5 Df8 31. hxg6 Lxd4 32. gxf7+ Dxf7 33. fxe6 Dg7 34. Lxd4 Pxd4+ 35. Kf2 waarna zwart nauwkeurig moet spelen voor de remise. 29. .. Lc5 Nu verliest wit materiaal, en daarmee de partij. 30. hxg6 Dxg6 31. f5 exf5 32. Lh5 Pxd4+ 33. Kf1 Pxf3 34. Dxd5 Txd5 35. Lxf3 Lxf2 36. Lxd5 Dg1+ 37. Ke2 De1+ 38. Kf3 Df1, 0-1

Zo'n nederlaag kan gebeuren, maar jammer is het dat hij diverse overwegende stellingen in remise liet verzanden. Tegen toernooiwinnaar Nakamura had hij met wit groot voordeel en met zwart liet hij opgelegde kansen liggen tegen Grischuk en Anand.

Grischuk - Giri

Stelling na 36. Tc3

Na met 36. .. Le3 37. De1 Lf2 38. Dc1 de zetten herhaald te hebben moest Giri een beslissing nemen: wel of niet het paard slaan? Hij durfde het niet aan. Jammer, want 38. .. Dxe6! 39. Dxf4+ Kg6 dreigt Ta1+ en wit heeft daarom geen tijd om op f2 te slaan. Het beste is nog 40. Le4+ Kg7 41. Tc7+ Ld7 42. Txd7+ Dxd7 43. Dxf2 maar met een kwaliteit meer moet het gewonnen voor zwart zijn. In plaats daarvan kwam 38. .. Le3 39. De1 Dxe6 Na 39. .. Lf2 kan wit remise claimen. 40. gxf4 Zo wint wit zijn stuk terug. 40. .. Df6 41. Dxe3 Ta1+ 42. Tc1 Ld7 43. h3 Txc1+ 44. Dxc1 Zwart heeft nog een symbolisch voordeel met zijn vrije b-pion, maar zijn koning staat niet beschut genoeg om echt op winst te kunnen spelen. 44. .. Dd4 45. Dc7 Lf5 46. De7 Dxf4 47. Df6+ Kh5 48. Dxb6, 1/2-1/2

pion te zetten. De stugste verdediging lijkt me 50. Kg2 Txe3 51. Tf2 Tc6 52. Td5 maar na 52. .. Tf3 53. Tc2 Kf6 zijn de zwarte winstkansen bijzonder groot. In de partij volgde 49. .. Td2? waarop het sluwe 50. Tc7! kwam. Omdat het zowel na 50. .. Txe3+ 51. Tc6+ als 50. .. c2 51. Tc6+ (Kh5 52. Tff6! met matdreiging) eeuwig schaak is werd hier tot remise besloten. (1/2-1/2)

Maar Anish heeft in Wijk aan Zee laten zien dat hij niet (veel) onderdoet voor de absolute wereldtop en het smaakt naar meer!

Jan Smeets

Jan Smeets speelde een wisselvallig toernooi. Hij begon meteen goed door Shirov dankzij zijn voorbereiding te verslaan.

achterblijft. Hij gaf daarom maar op. (1-0)

Ook tegen Nepo in de negende ronde boekte Jan een prima overwinning (met zwart!) maar daarvoor had hij vier nullen achter elkaar geboekt. De eerste hiervan kwam waarschijnlijk hard aan.

Anand - Giri

Stelling na 49. fxe3

Giri had lange tijd een pion voor gestaan. De pion heeft Anand inmiddels terug, maar de problemen zijn lang niet over voor de wereldkampioen als zwart 49. .. Tb6! had gedaan. Zwart dreigt op e3 te slaan alsmede een toren achter de vrij-

Smeets - Shirov

Stelling na 21. .. Tb6 Tot nu toe volgden beide spelers een partij uit het toernooi van vorig jaar: Ivanchuk-Shirov werd na 22.Dd5 snel remise. Smeets had met zijn secondant Gustafsson een verbetering gevonden. 22. Ld7 Lc5 23. Pa7!? Dit verwarde Shirov en hij ging ondanks lang nadenken meteen de fout in. Een groot contrast met zijn partij vier ronden later: tegen 23. Dc2 van Nepomniachtchi wist de Spanjaard snel spelend een remise-eindspel te bereiken. 23. .. Ta8? Dit is gebaseerd op een rekenfout. De tegen Nepo voorbereide reparatiepoging was waarschijnlijk 23. .. Kh8 24. Pc6 Dc3 geweest. 24. Pc6 Txc6 25. Lxc6 Nu kwam Shirov er achter dat hij na 25. .. Ta1 26. Tgxb2! Dxb2 27. Txa1 een toren

Smeets – Anand

Stelling na 42. .. Lb5

Anand wist uit een gelijke stelling toch nog iets te bereiken: een vrijpion op d3. Maar het is moeilijk te zien hoe hij hier verder kan komen: als zwart Ke6 en g6 doet, doet wit Te1 waarna f5 niet meer zo aantrekkelijk is. Met de volgende zet hoopt wit Lc4 af te dwingen, om vervolgens de loper weer terug te zetten en Tc5 te dreigen. Zwart heeft echter een alternatief. 43. Lc5 Txc5 44. bxc5 Lc4 Op zich staat het nog wel gelijk (in ieder geval volgens de computer) maar Anand zal tevreden geconstateerd hebben dat het dode eindspel opeens levendig was geworden. 45. Td1 Tb2+ 46. Kc1 Tc2+ 47. Kb1 Ke7 48. c6?! Na 48. Ta4 Lb5 49. Tb4 Txc3 50. Tc1 worden de torens geruild en dan is het een stuk eenvoudiger om remise te houden. 48. .. Kd8 49. Ta4 Lb5 50. Ta2 Kc7 51. c4 Txc4 52. Tc1 Td4 53. Td2 La4 54. Tc5 Lc2+ 55. Kb2 Td6 56. Kc3 h4 57. g3?? Geeft zomaar een pion weg, en daarmee de partij. Jan had gemist dat na 57. .. hxg3 58. Tg2 d2 wint. Na 57. Tf2 was er nog niet zoveel aan de hand geweest. 57. .. hxg3 58. h4 g6 59. Td5 Txc6+ 60. Kb2 Tb6+ 61. Kc3 Tb3+ 62. Kc4 Tb1 63. Tg2

Lb3+ 64. Kxd3 Lxd5 65. exd5

Tb3+, 0-1

Tegen het einde van het toernooi begon de economiestudent wat vermoeid te raken. Desondanks pakte hij in de laatste vier ronden drie halfjes, maar de partij in de voorlaatste ronde tegen Grischuk was een dieptepunt, of zoals een bekende Nederlandse trainer het met slechts lichte overdrijving stelde, “zijn slechtste partij in twintig jaar.”

Smeets - Grischuk

Stelling na 16. .. Dh4

Jan had de opening slapjes gespeeld en het was verstandig hier met 17. f4 gevolgd door Ld2 en Tae1 remise te maken.

17. g3 Da4 18. Dd1?! Hier was 18. Te1 of een loperzet beter. 18. .. Dc4 19. Lh6 Lg7 20. Lxg7 Kxg7 21. Dd4+? 21. b3

Dc5 (21. .. Dxc3 22. Tc1 Da5 23. Dd4+ Kg8 24. b4 Dxa3 25. Txc7 geeft wit genoeg tegenspel)

22. c4 was nog genoeg voor remise. 21. .. Dxd4 22. cxd4

Te2 In dit toreneindspel staat zwart duidelijk beter. 23. b3

Tae8 24. Tac1 T8e7 25. Tc3 Ta2 26. b4 Kf8 27. Tfc1 Tee2 28.

Tf3 Tec2 29. Txc2 Txc2 30. Te3

b6 31. Kg2 a5 32. bxa5 bxa5

33. Tb3 Tc4 34. Kf3? Ondanks alles had simpel 34. Td3 nog remise gemaakt. 34. .. Txd4

35. Tc3 Txd5 36. Txc7 Td3+

37. Ke2 Txa3 en na nog tien zetten won zwart. (0-1)

Uiteindelijk was Jan ook niet tevreden over zijn toernooi, al was zijn resultaat met een half punt onderscore ook weer niet zo slecht.

Erwin l’Ami

Toernooidirecteur Jeroen van den Berg had Erwin l'Ami onder andere uitgenodigd voor de A-groep omdat hij met zijn manier van spelen zoveel remises boekt, dat de kans op plaatsing via een nationaal kampioenschap of winst in de B-groep vrijwel uitgesloten is (zijn woorden). Hij stelde wat dat betreft niet teleur: hij verloor maar vier partijen en wist negen keer een hoger gerate tegenstander op remise te houden. Meestal lukte hem dat zelfs zonder problemen en hij was in de voorlaatste ronde zelfs dicht bij een verrassing tegen Aronian:

L'Ami - Aronian

Stelling na 23. gxf5

Met de Benoni-muur heeft Aronian bereikt waar hij waarschijnlijk op hoopte: een speelbare stelling met een grote voorsprong op de klok. Hij wilde deze partij ook per se winnen en dat verklaart de volgende zet. 23. .. b5!? 24. axb5 axb5 25. cxb5 Pxd3 25. .. Pxd5 26. Le4 Pb4+ 27. Dxb4! cxb4 28. Lxb7 ziet er goed uit voor wit. 26. Dxd3 c4!? Dit had Erwin tot zijn eigen erger-

Drie nummers een. Anand is wereldkampioen, Carlsen heeft de hoogste rating en Giri is de beste Nederlandse ratinghouder.

nis niet zien aankomen. De witte koning begint zich nu wat minder veilig te voelen op c2. 27. De2 O-O 28. b6 Txb6?! Een vraagteken voor de zet, een uitroepteken voor de moed. 28. .. Pf6 29. Dxc4 Dc8 30. Dxc8 Txc8+ 31. Kd2 Pxd5 had waarschijnlijk tot remise geleid. 29. Lxb6 Dxb6 30. Dxc4 Tb8 31. Ta2 Pf6 Objectief gezien heeft zwart niet genoeg voor de kwaliteit, maar in de tijdnoodfase kunnen rare dingen gebeuren, en daar hoopte Aronian op. 32. Kb1?! 32. Pxg5 pakt een heel nuttige pion mee en zwart dreigt verder ook niet echt wat. Dan nog even de tijdcontrole halen, technische klus klaren en de scalp is veroverd! Maar ja. 32. .. De3 33. Ka1 e4 34. Pd4 Dxh3 Aronian is niet bang voor 35. Pc6, waarop gewoon 35. ..Te8 volgt. 35. Dc1 e3 36. Ta3? De laatste kans op voordeel was 36. Te1 om met de dame op e3 te kunnen nemen. Na 36. .. Lf8 37. Dxe3 kan zwart het beste dames ruilen om grote rampen te voorkomen, maar het eindspel is goed voor wit met zijn pluskwaliteit. 36. .. Lf8 37. Txe3 Dxg4 38. Td3 Lg7 39. Tg1 De4 40. De3 Dxe3 41. Txe3 Pxd5 Ook nu is het een eindspel, maar de pion en actieve stukken geven zwart genoeg compensatie voor de kwaliteit.

Erwin wikkelt daarom af naar een remisestelling. 42. Txg5 Pxe3 43. f6 Pd5 44. Txg7+ Kf8 45. Th7 Pxf6 46. Th6, 1/21/2

Het scheelde weinig of Erwin had de hele top drie van de wereld op remise gehouden: Anand moest zelfs nauwkeurig verdedigen voor het halfje, en tegen Carlsen kwam na een wisselvallige partij het remiseeindspel toren-paard tegen toren op het bord. Althans, het is remise als je niets weggeeft, en helaas deed Erwin dat wel.

Tegen Kramnik was de Woerdenaar echter kansloos, in een partij waar de witspeler terecht heel tevreden over was.

Carlsen - L'Ami

Stelling na 93. Tg1+ 93. .. Kf3?? Twee van de drie mogelijke koningszetten waren genoeg voor remise, maar deze niet, en dat ook alleen maar omdat hij net de toren op a2 (in plaats van b2) had gezet. 94. Ph4+ En opgegeven wegens 94. .. Ke2 95. Tg2+. (1-0)

Kramnik - L'Ami

Stelling na 17. Dg5

Tegen de Grünfeld-opstelling van l'Ami was Kramnik na een rustig begin opeens als een wildeman tekeer gegaan met h4-h5-hxg6. Inmiddels ziet het er ook dreigend uit, maar met 17. .. Tfe8 kan zwart zich nog verdedigen. 17. .. Db6? Dwingt de loper naar c1, maar dat was toch al onderdeel van het witte plan. De dame had daarom beter op a5 kunnen blijven om Lc1 juist te voorkomen (wegens Dxc3). 18. Dh4 Tfe8? 18. .. f6 was de enige zet om in de partij te blijven, al is het geen fijne zet om te doen. 19. Lc1 En opeens is het uit: Dh7+ en Lh6 is een verschrikkelijke dreiging. 19. .. e5 19... f6 20. Lh6 Lxh6 21. Dxh6 Kf7 22. Dh7+ Ke6 23.

Pd2 Th8 24. Dxg6 Txh1+ 25. Lxh1 en wint, of 19. .. Kf8 20. Dh7 Df6 21. d4! Pxc3 22. Lg5 Dd6 23. Lh6 en wint. 20. Dh7+ Kf8 21. Lh6 Lxh6 22. Dxh6+ Ke7 23. Pxe5 En nu is het paard op a4 niet meer goed te dekken: 23. .. Lf5 24. Dh4+ Df6 25. Lxb7 Dxh4 26. Txh4 met winst. (1-0)

Al met al was Erwin best tevreden. "Ondanks dat ik geen partij won heb ik toch een redelijk gevoel aan het toernooi overgehouden. De belangrijkste reden daarvoor is dat ik puur schaaktechnisch niet ben weggespeeld." Punten voor verbetering zag hij ook. "Ik had het idee dat ik op een zeker moment energie tekort kwam (ik moet wat extra kilometers gaan hardlopen). Als ik dan ook iets harder word in de afmaakfase van de partij (zie de gemiste kansen tegen Smeets, Aronian en Shirov) kan ik weer een sprong maken."

Eindstand groep A:

1. Nakamura 9

2. Anand 8½

3. Aronian, Carlsen 8

5. Kramnik, Vachier-Lagrave 7½

7. Giri, Ponomariov 6½

9. Nepomniachtchi, Wang Hao 6

11. Grischuk, l’Ami, Smeets 4½ 13. Shirov 4

”Schaken moet in de VS weer boomen zoals onder Fischer”

Hikaru Nakamura barst van ambitie na verrassende winst in Tata-toernooi

Hikaru Nakamura (23) wil ooit wereldkampioen worden. “Ik ben de eerste Amerikaan bij de wereldtop sinds Bobby Fischer. Ik maak evenveel kans op de wereldtitel als iedereen. Maar veel belangrijker is dat ik de Amerikaanse kids met mijn schaak kan inspireren, kan helpen om schaken in de VS opnieuw zo populair te maken als het ooit onder Fischer is geweest.”

Hoe bent u schaker geworden?

“Ik ben in Japan geboren en heb een oudere broer. Mijn Amerikaanse moeder en Japanse vader gingen uit elkaar toen ik twee was, waarna mijn moeder terugkeerde naar de VS. Ik ben dus wel geboren in Japan, maar verder haast volledig het product van opgroeien in de States. In de States begon mijn oudere broer (Asuka) schaak te spelen toen hij vijf was. Ik was toen drie. Mijn broer was een talent, hij werd al meester toen hij tien, elf was. Maar de echte reden dat ik ook in het schaak rolde, is dat mijn moeder hertrouwde met mijn stiefvader, de Sri Lankaanse schaaktrainer Sunil Weeramantry en in New York ging wonen. Mijn stiefvader was van meesterniveau en ging veel naar toernooien. Daardoor kreeg ik ook interesse in het spel. Dat was rond 1994, ik was toen een jaar of zes, zeven. Ik speelde een paar jeugdtoernooien, maar verloor in het begin heel veel. Ik kon zo slecht tegen mijn verlies dat mijn ouders me na zes maanden lieten stoppen

met schaken. Op mijn achtste ben ik opnieuw begonnen. Nu was die klik met het schaken er ineens wel en ditmaal voorgoed. Ik maakte snel progressie. Tussen mijn achtste en negende sprong ik van beginnersniveau naar een niveau van 2000 elo of zo. Ik groeide snel door naar 2200 elo-niveau. Toen begonnen mijn ouders te beseffen dat ik echt schaakpotentieel had. Rond die tijd besloten ze me van school te halen en thuisonderwijs te geven.

Daardoor kon ik van dan af aan veel Europese toernooien meedoen, onder meer in Spanje en Hongarije. Ik werd Internationaal Meester (IM) toen ik dertien was, in 2001. Vrij snel, een jaar tot anderhalf jaar later werd ik ook grootmeester (GM). Ik was toen vijftien jaar en twee maanden.”

En u werd de jongste Amerikaanse GM ooit en brak het record van Bobby Fischer. (lacht) “Vroeger zou ik daar misschien nog trots op zijn geweest. Nu heeft het meer iets van een grap. In de wereld zijn er nu zoveel spelers die een stuk jonger GM zijn geworden dan ik!

Op mijn zestiende, zeventiende besloot ik om een break te nemen, naar school te gaan, om te proberen eens het normale leven te leiden dat veel mensen leiden. Ik ben één semester naar een College gegaan, ik heb zes, zeven maanden gestudeerd en heel die tijd geen schaakstuk aangeraakt. Het was een algemene opleiding, maar vooral politieke wetenschappen boeide me wel.

Uiteindelijk keerde ik toch terug naar het schaken. Sinds mijn 19de, 20ste, leid ik echt het bestaan van een schaakprof. Dat is veel moeilijker dan in Europa. Je moet als schaker in de States veel meer verdienen dan in Europa, omdat het leven er veel duurder is.

En al die Swisses, Zwitserse open toernooien in de VS met veel deelnemers, zijn moeilijk om winnen.”

En leveren alleen veel geld op voor de winnaar...

“Precies. That’s the American way (dat is de Amerikaanse aanpak).” (lacht)

U hebt een reputatie als verwoed en zeer sterk internet- en blitzspeler.

“Internetschaak en blitz zijn zonder enige twijfel de belangrijkste reden dat ik al zo jong een sterk schaker ben geworden. Omdat ik die twee vormen van schaken de hele tijd waar dan ook kon beoefenen. Ik ben er op tamelijk jonge leeftijd heel sterk

in geworden. Maar de laatste paar jaren, nu ik veel sterker ben geworden in het klassieke bordschaak, is mijn blitzspel vreemd genoeg veel zwakker geworden.

Ik heb in totaal wel 10.000 tot 20.000 partijtjes gespeeld op het net. Vroeger speelde ik echt elke dag op internet, maar nu is dat gezakt naar misschien nog twee keer per maand.”

Hebt u een trainer of secondant?

“Ik werk met mijn secondant Kris Littlejohn serieus samen sinds de zomer van 2008. Littlejohn is belangrijk voor me. Hij is zeer goed in het analyseren van schaakstellingen met computers. Vlot met de computer kunnen omgaan, is een absolute voorwaarde in het hedendaagse schaak. Hij heeft ook een goed schaakniveau, is een meester van rond 2.200 elo.

Littlejohn begrijpt mijn schaakstijl, mijn denkproces ook veel beter dan de meeste mensen. Zo kunnen we samen de juiste openingskeuzes maken. Nu heb ik echt een eigen openingsrepertoire opgebouwd. Vroeger speelde ik alle openingen, speelde ik eender wat.”

Hebt u schaakidolen?

“Fischer, want zonder Fischer zou het Amerikaanse schaak nooit hebben gestaan waar het nu staat. Ik heb zelf wel niet rechtstreeks geprofiteerd van de schaakboom in de seventies in de VS. Maar dankzij Fischer begonnen toen wel veel meer mensen in de VS te schaken en kregen we veel meer GM’s. Zonder hem zou ik toch niet hebben gestaan waar ik nu sta.

Het andere idool is Garry, Garry Kasparov. Hij heeft zolang het topschaak gedomineerd, zijn eigen approach, het altijd willen winnen, het intimideren van de tegenstanders, twintig jaar lang de beste zijn, opmerkelijk. Ook naast het bord heeft hij een grote rol gespeeld om het schaken te populariseren, vooral met zijn matches met computer Deep Blue. Ongelooflijke man! ”

Hebt u zelf ooit tegen Kasparov gespeeld?

“Tegen Garry heb ik nooit serieuze, klassieke partijen gespeeld. We hebben wel een heleboel blitzpartijen tegen elkaar gespeeld op internet. Dat ging redelijk gelijk op, misschien had ik wel een lichte plusscore. Ik wist toen wel niet dat het Garry was (lacht). Ik had wel een vermoeden, maar ik was er niet zeker van. Ik heb het pas later vernomen.”

Ambities

Typeer eens de schaker Hikaru Nakamura.

“Mijn schaakstijl weerspiegelt mijn persoonlijkheid in hoge mate: ik ben agressief, wil altijd absoluut de waarheid vinden in een schaakstelling. In Europa heb ik een reputatie als blitzspeler, sta ik bekend als een zeer tactisch schaker en als iemand die altijd probeert te winnen. Misschien ben ik hier nog niet zo bekend als sommige andere topschakers, maar dat begint te veranderen door het unieke van mijn spel.”

Wat is daar zo uniek aan?

“In dit Tata-toernooi was ik minstens vier, vijf keer, betrokken bij de partij die die dag het langst duurde, beëindigde ik telkens als laatste mijn partij. Ik ben bereid lange partijen te spelen en niet snel remise te schuiven. Typisch voor mij is het hoge aantal partijen met een beslissend resultaat: veel winst-, maar ook veel verliespartijen. Die instelling van me maakt mijn partijen veel boeiender voor de schaakliefhebbers dan die van anderen, denk ik.

Toch ben ik erg veranderd. In het begin van mijn carrière ging het me alleen om het winnen. Alleen het resultaat telde, de manier waarop was onbelangrijk. Nu probeer ik zeer precies schaak te spelen: geen fouten maken, zeer goed de zetten uitrekenen, steeds de beste zetten spelen en gewoon

een mooie partij creëren van start tot finish. Dat is waar ik echt van geniet. Ik streef er nu ook naar een perfecte partij te spelen.”

U speelt vechtschaak. Zult u dat riskante spel blijven spelen tegen de wereldtop? “Mijn schaakstijl is de laatste tijd wel een klein beetje veranderd. Vroeger speelde ik altijd op winst, met wit én zwart. Nu heb ik in Wijk totnogtoe met zwart één partij gewonnen (later zou hij er nog één winnen, van Ian Nepomniachtchi, red.), verloor ik er één en behaalde voor de rest enkele remises. Met zwart ben ik dus niet meer zo agressief als vroeger. Toch probeer ik in elke partij tot stellingen te komen waarin veel mogelijkheden zitten, waarin altijd een kans bestaat dat mijn opponent een fout maakt. Ik speel tegenwoordig wel geen roekeloze openingen meer. Vroeger speelde ik vaak heel dubieuze openingen, waarvan ik ten onrechte dacht dat ik er alleen maar mee kon winnen.”

Sinds wanneer hebt u het gevoel dat de andere topspelers u serieus nemen? “Dat is pas zeer recent, denk ik. Wellicht zijn de topspelers me serieus begonnen te nemen sinds het Corustoernooi van vorig jaar. Tot dan had ik nog geen heel goede resultaten geboekt tegen de echte top. En vorig jaar kwam ik al heel dicht bij het winnen van het Corustoernooi. Ondanks twee nederlagen op rij op het eind van het toernooi, finishte ik op amper een punt van winnaar Carlsen.

Dat zegt genoeg.

Sinds Corus 2010 beginnen ze respect voor me te krijgen, maar als een echte bedreiging zijn ze me pas beginnen zien sinds de laatste London Chess Classic. De jongste tijd heb ik een paar zeer goede resultaten geboekt in alle toptoernooien die ik speelde en heeft het niet veel gescheeld of ik had één van die toernooien ook gewonnen.”

Kijken de andere toppers nu anders naar u?

“Dat is me nog niet echt opgevallen. Ik maak er een punt van me in mijn eigen kleine wereldje terug te trekken. Ik maak wel eens een praatje met de andere spelers. Maar als ik niet schaak, ben ik eigenlijk nogal op mezelf. Ik heb namelijk gemerkt dat het, als je te vriendschappelijk omgaat met je tegenstanders, soms moeilijk kan worden om ze aan het bord te verslaan. Niet dat die emoties echt in de weg komen te staan van je spel, maar... Maar als je te vriendelijk bent tegen de anderen, vind je niet altijd de drive om ze te kloppen aan het bord.”

Zoals Kasparov: je moet je tegenstander een beetje haten om hem te kunnen verslaan.

“In feite wel, ja. Dat is inderdaad ongeveer hoe ik er naar kijk. Als ik tegen ze moet spelen, zie ik ze niet als mijn vrienden.”

U hebt dus geen echte vrienden in de wereldtop.

Niet echt, nee. (lacht). Hier in Wijk aan Zee heb ik eigenlijk geen enkele vriend.” (lacht)

Niemand??

“Nee, ik focus hier op mijn schaak en wil mijn partijen winnen. Ik zoek geen contact met de anderen aan de bar of zo. Weg van het bord bereid ik partijen voor of doe ik aan schaakstudie. Ik ben niet zo’n socializer op een toernooi. Ik heb natuurlijk vrienden in de schaakwereld, dat kan niet anders. Bijna mijn hele leven heeft zich al in die wereld afgespeeld. Maar aan de top zie ik de anderen als concurrenten, wil ik beter zijn dan ze en ze verslaan. Zo is Magnus (Carlsen) een van mijn belangrijkste rivalen in de toekomst. Ik houd dus bewust afstand.

Dat is misschien ook typisch voor een Amerikaan. Ik heb gewoon die winnersmentaliteit.”

Met wie bent u in Wijk aan Zee?

“Alleen met Kris Littlejohn, mijn secondant. Mee dankzij hem loopt mijn schaak nu zo lekker. Hij is niet alleen mijn secondant, maar wellicht ook een van mijn beste vrienden. Dat maakt het samenwerken makkelijker.”

Wat is uw belangrijkste ambitie in het schaken?

“Ik wil ooit wereldkampioen worden. Ik weet niet of dat echt zal gebeuren. Maar veruit het belangrijkste vind ik dat ik de Amerikaanse kinderen met mijn schaak echt kan inspireren, kan helpen om schaken in de VS opnieuw zo populair te maken als het ooit is geweest. Dat zou veel meer voor me betekenen dan wereldkampioen worden. Als enige Amerikaan die zich kan meten met de wereldtop, hoop ik een voorbeeld voor die kinderen te kunnen zijn. Veel mensen in de schaakwereld denken dat Europeanen betere schaakspelers zijn dan Amerikanen. Ik ben een product van de American way, die door zowat iedereen wordt verketterd in Europa, omdat ik vroeger alleen Zwitserse toernooien speelde en haast geen schaakboeken las. Ik wil bewijzen dat je schaaktop kunt worden zonder die typische Europese schaakachtergrond. Ik ben de eerste Amerikaan sinds Bobby Fischer die daarin slaagt. Ik denk dat ik, misschien op Aronian na, evenveel kans maak op de wereldtitel als iedereen.”

(Dit interview werd afgenomen op de laatste rustdag, drie dagen voor het eind van het Tata-toernooi.)

INFORMATIEF

Schakend Nederland vijftig jaar geleden

Vijftig jaar geleden zat het Hoogoventoernooi in Beverwijk met een deelnemersprobleem. ‘Het was moeilijk, heel moeilijk geweest om de hoofdgroepen behoorlijk bezet te krijgen’, schrijft Schakend Nederland. Dus wat doe je dan als organisatie? Juist, je kijkt naar de minst voor de hand liggende oplossing. En dus besloot men de Oostduitse grootmeester Wolfgang Uhlmann uit te nodigen. Inderdaad, dezelfde Uhlmann die door zijn afwezigheid twee maanden eerder het zonetoernooi in Berg en Dal in een fiasco had laten eindigen. Wonder boven wonder waren de autoriteiten dit keer geen spelbreker. Uhlmann kwam gewoon en behaalde een degelijke derde plaats, twee punten achter de winnaars Larsen en Ivkov. Een minstens zo opmerkelijke deelnemer

was de oude, 67-jarige grootmeester Grünfeld. Inderdaad, die van de opening. Het bondsblad beschrijft hem als ‘deze wandelende openingen-kartoteek, befaamd, ja bijna berucht als de laatste keizer uit de Weense Remis-Schule’, en vraagt zich af of Grünfeld nog steeds in staat zou zijn ‘naar believen remise te maken’. Dat bleek deels het geval. Tegen de onderste helft van de ranglijst werd het remise en van Donner won hij zelfs. Tegen de topvier van de ranglijst was hij echter kansloos.

Over Donner gesproken, die speelde met 2½ uit 9 een rampzalig toernooi. In tegenstelling tot Carel van den Berg, die een meesterresultaat behaalde.

Wat is de charme van het huidige toernooi? Het feit dat de wereldtop samen met de

liefhebbers in dezelfde zaal spelen. Dat was toen ook al het geval in het Kennemer Theater. Blijkbaar beviel dat toch niet zo goed, want hoofdredacteur Slavekoorde roept op tot ‘het maken van scheiding, ruimtelijke scheiding, tussen het “grote schaak” en het meer huiselijke schaak.’

Voorafgaand aan Hoogovens vond de roemruchte V&D simultaantournee plaats. Hoe groot dat was is nu nauwelijks nog voor te stellen. In achttien seances werden maar liefst 3091 partijen gespeelde. Larsen, Olafsson en organisator Withuis waren alle achttien keer van de partij en namen samen 1168 partijen voor hun rekening. (MbdW)

De favoriete websites van... Jeroen van den Berg

Sinds 1984 is Jeroen van den Berg betrokken bij het jaarlijkse schaakfestijn in Wijk aan Zee, of het nu het Hoogovens-, Corus Chess- of Tata Steel toernooi is. Achtentwintig jaar geleden, in het pre-internet tijdperk begon Van den Berg als bordenjongen maar heden ten dage worden de zetten niet meer op een briefje van de speelzaal naar de perskamer gebracht, overal op de wereld kunnen de zetten van de grootmeesters live en vaak met commentaar worden gevolgd. Op de PC, maar inmiddels ook op een mobiele telefoon of een tablet. Hoe benut de toernooidirecteur van het Tata Steel Chess Tournament het internet en welke schaaksites zijn voor hem belangrijk?

“Als ik aan het werk ben, breek ik vaak de dag even door een kwartiertje te schaken op ICC, de Internet Chess Club. Ik weet dat er veel mensen zijn die urenlang vluggeren, maar dat doe ik niet. Het is lekker ontspannend een paar potjes te spelen. Verder ben ik niet zo’n surfer, maar ik bezoek natuurlijk wel regelmatig een aantal schaaksites. De website van de Schaaksite is goed, daar staat veel informatie op en hij wordt ook

goed bijgehouden. Dat geldt ook voor de website van ChessBase. Daar vind ik het belangrijkste internationale nieuws. Ik heb de Engelse versie in mijn bookmarks staan, maar af en toe kijk ik ook naar foto’s op de Spaanse en Duitse site. Net als bijna alle andere schakers kijk ik naar The Week in Chess, waarbij ik vooral naar resultaten en standen kijk. Verder bezoek ik ChessVibes en de site van Jan Bey, waarbij die site niet meer zo actueel is. Verder kijk ik af en toe op het forum van Utrechtschaak, om te weten wat de heersende mening is als er wat aan de hand is in de schaakwereld.”

Tata-blauw

“Voor mijn werk is de site van de FIDE heel belangrijk. Ik moet precies weten hoe het met de spelers gaat, en op die site kan ik de ratings en ontwikkelingen prima in de gaten houden. Er wordt vaak op de FIDE gemopperd en dat is vaak wel terecht, maar ze hebben wel een heel goede website. Ik kan keiharde informatie over een bepaalde speler op hun website vinden en dat is belangrijk om te kunnen bepalen of

een speler voor het toernooi uitgenodigd gaat worden.

Aan de eigen toernooiwebsite heb ik nauwelijks meegewerkt. Ik heb wel een aantal specialisten gevraagd over de invulling van de site na te denken. Bovendien heb ik wat mensen die niets met schaken te maken hebben gevraagd eens naar de site te kijken. We wilden de site wat rustiger maken en de naamsverandering was een uitgelezen moment de site aan te pakken. Het is nu makkelijker informatie te vinden en ook na het toernooi zal de site interessant blijven. Bovendien vind ik het Tata-blauw rustiger dan het Corus-rood, dat surft wat prettiger. De website is verbeterd en ik heb inmiddels veel positieve reacties gekregen.”

Nieuwsjunkie

“Verder ben ik niet zo’n surfer, je zou zelfs kunnen zeggen dat ik een digibeet ben. Ik houd het vooral zakelijk en gebruik het Internet voornamelijk om e-mails te sturen. Nu kan ik snel een mail aan een speler sturen en dan heb ik meestal binnen 24 uur een antwoord. In het pre-internet tijdperk was dat onmogelijk.

De communicatie verloopt veel sneller. De weken voor het toernooi ben ik volledig afhankelijk van het internet. Wel ben ik een echte nieuwsjunkie. Ik surf regelmatig naar nu.nl en gebruik Teletekst op mijn computer en mobiele telefoon om het laatste nieuws te volgen. Het klinkt misschien wel gek om Teletekst op internet gebruiken, maar ik ken veel paginanummers uit mijn hoofd en het gaat lekker snel. Maar je zult mij niet om drie uur ‘s nachts achter de PC aantreffen, een surfjunkie ben ik zeker niet!”

Mijn man heeft van Jan Timman gewonnen

In de meesterklasse kan bijna iedereen nog degraderen, in 1A kunnen nog veel teams promoveren, de ambitieuze Lex Jongsma werd op remise gehouden door Richard Vedder en Bas van de Plassche gaf zijn vrouw iets om op haar werk te vertellen. De vierde en vijfde ronde van de KNSBcompetitie leverden weer mooie verhalen op.

Reusachtige voorsprong

Of het een record is, is moeilijk na te gaan, maar in de meesterklasse heeft na vijf van de negen ronden de nummer drie van de ranglijst (vijf punten) slechts twee punten meer dan de nummer tien. Die nummer drie kan dus nog degraderen. Erbovenuit steken Homburg Apeldoorn met zeven en landskampioen HSG met tien punten. Op 12 februari stond de wedstrijd HSGApeldoorn op het programma (inmiddels gespeeld), dan kunnen de Hilversummers hun voorsprong op de nummer twee uitbreiden tot vijf matchpunten en meer dan tien bordpunten, met nog drie wedstrijden te gaan. Kampioen zijn ze dan officieel nog net niet, dat zou voor een zesde ronde waarschijnlijk wel een record zijn geweest.

Na de vierde ronde stond Voerendaal nog gedeeld tweede, maar in Zuid-Limburg was HSG met 3½-6½ te sterk. HSG was niet eens op z’n sterkst opgekomen (Voerendaal ook niet), want Van Wely, Seirawan, Nikolic en Spoelman waren er niet bij. Grappig feitje: de enige HSG’er die niet in Nederland woont, Vladimir Chuchelov, woont in het Belgische Eupen zo’n twintig kilometer van Voerendaal. Zelfs de meeste spelers van Voerendaal moesten verder reizen dan hij.

Timman ontbrak nog

Bijzonder spannend wordt het in klasse 1A, waar BSG (Bussum) met 7-3 won van koploper Ricoh Purmerend. Beide ploegen hebben nu acht punten, net als De Eenhoorn (Hoorn). BSG en De Eenhoorn ontmoeten elkaar nog, terwijl de sterke subtoppers Dr. Max Euwe en Sopsweps’29 ook nog een paar van de drie koplopers aan de tand zullen voelen en vooral Euwe is daarmee nog kampioenskandidaat. In klasse 1B raakte Wageningen VLG Advocaten een punt achterop bij koploper De Stukkenjagers (Tilburg), door gelijk te spelen tegen Eindhoven. Tegenvaller voor Wageningen was de nederlaag van kopman Jan Timman tegen Bas van de Plassche. In de laatste drie wedstrijden tussen Wageningen en Eindhoven scoorde Van de Plassche tegen Timman 2½ uit 3. Twee jaar geleden was de eerste ontmoeting. Timman kwam niet verder dan een gelijke stelling en koos voor een gevaarlijke winstpoging, die zich tegen hem keerde. Vorig seizoen kwam Van de Plassche weer goed te staan, maar moest hij toezien hoe Timman een eindspel met een pion minder remise hield. Deze keer kwam de kopman van Eindhoven al in de opening goed te staan, al was Timman het daar niet mee eens. Van de Plassche: “Timman mompelde na de partij zoiets als ‘Lf5 was een blunder anders stond ik best goed’. Maar ook na andere zetten stond ik veel beter.” Timman staat nog slechts twaalfde op de Nederlandse ranglijst, maar op de vraag of Van de Plassche liever van iemand uit de top tien zou winnen, is het antwoord kort: “Nee.” De 43-jarige Van de Plassche, die tegen meestersterkte aanzit, was achttien toen hij met een broer naar Hilversum reisde om Timman in de KRO-studio tegen Kasparov te zien spelen. Hij vond het twee jaar geleden al bijzonder dat hij zelf in een officiële wedstrijd tegen hem mocht spelen. “Ik had al tegen Piket en Van der Wiel gespeeld en zelfs gewonnen, in hun jonge jaren, en ik had tegen Sosonko

gespeeld. Timman ontbrak nog in het rijtje.”

Winnen van Jan Timman, vertel je dat ook aan niet-schakers? Van de Plassche: “Het is inderdaad wel grappig om te vertellen. Mijn vrouw vertelde het ook trots op haar werk.”

Lex is onverwoestbaar Lex Jongsma weet meer over grootmeesters dan over zijn eigen carrière. Toen ik een paar jaar geleden in kaart probeerde te brengen hoeveel KNSB-potjes hij had gespeeld, zei hij dat hij dat niet bijhield. Dankzij diverse bronnen weet ik inmiddels dat het er meer dan 400 zijn, waarmee hij in een select gezelschap verkeert. Jongsma speelde sinds 1955 voor Rotterdam, VHS, LSG, Philidor Leiden, Bloemendaal en de laatste jaren voor VAS. De Amsterdammers, ooit 23 keer landskampioen, hebben dit seizoen in klasse 2A een team van jonge spelers en een paar oude rotten. De 72-jarige Jongsma boekte tot nu toe drie overwinningen en twee remises. Voorlopig ziet het ernaar uit dat VAS het kampioenschap aan het semiprofteam van En Passant moet laten. De Bunschoters wonnen de onderlinge wedstrijd met 6-2, maar Jongsma speelde remise tegen de dertig jaar jongere en zeer actieve Richard Vedder. De veteraan opende met 1. e4 e6 2. d3. Slap? Jongsma na afloop: “De laatste drie seizoenen heb ik hiermee alleen maar gewonnen.”

In deze Voorloper:

Colin Stolwijk wil alles ontdekken

Partijen van Colin Inhakken op g6

Tata’s jeugdtalenten

Jeugdkatern Schaakmagazine

Colin Stolwijkwil alles ontdekken

Hij is twaalf jaar. Twee jaar geleden werd hij vierde bij het NK-E in Waalwijk en dit jaar tweede bij het NK-D in Rijswijk. Hij won het NK Rapid in Eindhoven in 2009. In 2008 haalde hij 3½ uit 9 bij het Europees kampioenschap in Montenegro en in 2010 5 uit 11 bij het WK in Griekenland. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Colin Stolwijk. Piet Peelen

Toen hij vier jaar was leerde zijn vader hem de spelregels. Drie jaar later zeiden een paar klasgenoten dat het leuk was op de schaakclub. Daar moest Colin ook heen! En inderdaad, het was leuk. Die club is SV Heerhugowaard, met Piet Konijn als enthousiaste jeugdleider. “De eerste stap ging vrij gemakkelijk. Aan het eind van het seizoen haalde ik ook het tweede stap diploma! Vanaf de derde stap heb ik les van Chris Holdorp. Dat heb ik nog steeds.”

Zijn eerste toernooi was na een half jaar het plaatsingstoernooi voor het NHSB-kampioenschap. Hij werd derde, maar mocht niet verder. Bij de jeugdinterne eindigde hij bovenaan. Na Heerhugowaard ging Colin bij SV Bergen spelen, voor extra tegenstand. Met het gecombineerde

jeugdteam plaatsten ze zich voor de landelijke competitie. Een keurige zesde plaats was hun beloning. Aan het eerste bord kreeg hij landelijke toppers tegen zich. In 2008 betekende een vierde plek op het NK-E uitzending naar het EK in Montenegro. “Het eten was slecht. Mijn bed is ingestort en de kamers overstroomd. Maar een unieke ervaring! De tegenstanders waren onbekend en zeer pittig. In het begin had ik het zwaar, maar later won ik twee keer!” Uiteindelijke score 3½ uit 9 en veel geleerd met coach Boris Friessen. Bij het NK-D dit jaar behaalde hij een knappe tweede plaats. Dus naar het WK in Griekenland. “Deze keer was het hotel goed en het eten lekker. Doordat het keihard regende overstroomde het. Ook viel nog de stroom uit en dat duurde tot

de middag voor het gemaakt was. Ik scoorde goed. De laatste ronde stond ik knalgewonnen en bijna had ik een plusscore. Twee weken weg van school was wel leuk. Ik kreeg sms-jes van supporters. Ook kon ik msn-nen met Nederland, al was het internet soms traag.”

Moeder Verona: “Colin is altijd heel positief ingesteld! Een Pietje precies en hij is bescheiden.” Wat vindt hij leuk aan schaken? “Ik vind het leuk omdat er zoveel mogelijkheden zijn. Ik wil alles ontdekken. Tactiek is mooi.” Er staan zeker vijftig bekers in zijn kast. Gretig zegt Colin: “Er is nog ruimte over!”

Foto Jos Arts

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

15 april 1998

Heerhugowaard

Han Fortmann

Gym

Tafeltennis, computeren

Van m’n vader

SV Heerhugowaard, Bergen, Zukertort Amstelveen

Weet ik nog niet

Patat saté

Partijen van Colin

Colin Stolwijk - Bas Haver

NOVA Haarlem 2010

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Pc3 Pf6

4. Lb5 Lc5 5. 0–0 d6 6. d3 h6

7. Le3 Lxe3 8. fxe3 Lg4 9. d4

exd4 10. exd4 0–0 11. Dd3

Pb4 12. Dd2 c6 13. La4 b5 14. a3 Pa6 15. Lb3 Lxf3 16. Txf3 Pc7 17. Taf1 d5

Wit staat actief, dus aanvallen! Met zijn volgende kwaliteitsoffer slaat hij de zwarte koningsstelling tot prak. Stukken erbij en matzetten!

18. Txf6! gxf6 19. Dxh6 f5 20. Txf5 f6 21. Dg6+, 1–0

Cervello Tost FerranColin Stolwijk WK D Griekenland 2010

37. De2 Dd8

De toren op b1 was gedekt, maar nu niet meer! Slaan op a3 gaat niet: 37. .. Txa3? 38. Txd5+! exd5 39. De7+ en 40. Dxa3. Maar wel kan 37. .. Txc3!

38. Te1 Dxf6 39. g3 Ta8 40. Dg2 Ta5 41. T1e2 Tab5 Mooi gemanoeuvreerd!

42. Dh3 Kd6 43. Dg2 Dd8 44. Td2 f6?

Eerst de koning veilig zetten op a7.

45. Tee2 Kd7 46. Df2 Db6 47. Kh2 Dd6 48. Kg2 Ta5 49. De3 Ta8. 50. Td1 b5!? 51. Te1

De Spanjaard heeft een pion minder, maar de stelling is gesloten. Wordt het remise?

51. .. b4!

Een prachtige doorbraak! Colin offert een pion om met zijn torens binnen te komen. Dan wil hij pion c3 winnen. Daarna heeft hij een mooie vrijpion op c4.

52. axb4 a3 53. bxa3 Taxa3 54. Dxe6+ Dxe6 55. Txe6 Txc3 56. Te7+ Kc6 57. T1e6+ Kb5 58. Tb7+ Ka4 59. Ta7+ Kb3 60. Txa3+ Kxa3 61. b5 Tb3 62. b6 c3 63. Tc6 Kb2

Het plan is gelukt. De koning helpt de pion promoveren. Dus torenwinst!!

64. Txf6 c2 65. Tc6 c1D 66. Txc1 Kxc1 67. Kf2 Txb6 68. f5 gxf5, 0–1

Colin Stolwijk-Thomas Beerdsen

HiQ Invest NK D Rijswijk 2010 1. e4 c5 2. c3 d5 3. exd5 Dxd5 4.

d4 g6 5. Pf3 Lg7 6. Lf4 Pc6 7. Lb5 cxd4 8. Lxc6+ bxc6 9. cxd4 La6 10. Pc3 De6+ 11. Le3 Dg4?! Thomas is een geweldige aanvaller. Hier vergeet de latere kampioen echter eerst te ontwikkelen met 11... Pf6. Colin komt met een supersterke tegenaanval. 12. Da4! Lb7 13. 0–0 e6 14. h3 Df5 15. Pe5! Lxe5 16. dxe5 Pe7 Na 16. .. Dxe5 komt een röntgenaanval 17. Ld4! Df5 18. Lxh8 17. Db4 La6 18. Pe4! 0–0

Met het tussenschaak 19. Pf6+ Kh8 20. Dxe7 Lxf1 21. Txf1 had wit zijn mooie paard behouden en stond hij op winst. Na 19. .. Kg7 20. Lh6+! Kxh6 21. Dh4+ Dh5 (21. .. Kg7 22. Dxh7 mat) 22. Pxh5 wint de dame.

19. Dxe7 Dxe4 20. Lh6 Lxf1 21. Txf1 Dxe5 22. Lxf8 Txf8 23. Dxa7 Dxb2 24. a4 Db8 25. Dc5 Dc7 26. a5 Ta8 27. Ta1 Ta6, ½–½

Inhakken op g6

Een stukoffer op g6 kan verschillende doelen dienen. In het eerste voorbeeld zien we het weglokken van de verdediger van e6: de pion op f7.

dekt niet alleen de loper op g4, maar ook de toren op c1.

1. Lxg6 xg6? 2. Dxe6+ met een dubbele aanval op koning en c6-loper.

In de volgende stelling gaat het om het openen van de f-lijn. Als je goed kijkt, dan zie je namelijk dat de witte dame overbelast is. Deze

1. .. Lxg3! 2. fxg3 Txf1+ 3.

Dxf1 3. Kxf1 maakt geen verschil: 3. .. Lxg4 en 4. Dxg4 gaat niet. 3. .. Lxg4.

Dit openen van lijnen, door het kapotslaan van de koningsstelling is het belangrijkste idee achter zo’n offer.

1. Lxg6! Op 1. .. Dxg6, in de partij gespeeld, raak je de dame kwijt met 2. Tg3. Maar wat na 1. .. hxg6? Dan dringt wit binnen met 2. Te8. Dit dreigt mat op h8, wat zwart alleen kan voorkomen door de dame te geven: 2. .. Kf7 3. Dh7+ Dg7 4. Te7+ Wit wint de dame, en de partij: 4. .. Txe7 5. Txe7+ Kxe7 6. Dxg7+ Ke6 7. Dxg6+.

Zes Opgaven. Stukoffer op g3/g6, goed of niet?

Opgave

Zwart

Opgave

Wit

Opgave

Wit

Opgave

Zwart

Opgave

Td8 en wit gaf op.

Kg1 De3+ 37. Kg2 Dg5+ 38. Kh1

Wat kan wit nog tegen het mat doen? Alleen 31. Tg2 Txg2 32. Kxg2 Dxe1 Die stond ineens ongedekt, zwart staat nu -materi aal voor. 33. Dd3 g6 Even -uitkij ken voor mat in één. 34.Dd4+ 34. .. Dxg6 kan natuurlijk niet -vanwe ge...? 34. .. e5 35. Dd6 De2+ 36.

Opgave 6: Ja! In BohosiewiczToshev, München, 1936, speelde zwart 29. .. Lxg3! 30. Txg3 Tf2!

Le4+ gevolgd door Tg8. Winawer - Hruby, Wenen, 1882.

34. .. Dh6 35. Th3 Dxh3! 36. gxh3

kan zwart zich nog verdedigen:

Opgave 5: Nee. Juist is 33. Tf3 Te8 34. Lxg6+, zoals in de partij gebeurde (eerst stukken erbij). Wit won. Op 33. Lxg6+? Lxg6 34. Tf3

partij Pikler - Szekely, 1931, wit won.

Dg1 sterk is. Dit gebeurde in de

Ke2! speelt (slaan hoeft immers niet) en op 3. .. Lxh2 dan bijv. 4.

Opgave 4: Nee. 1. .. Pxg3 2. fxg3 Lxg3 is niet goed, omdat wit 3.

Aljechin - Kunze, Düsseldorf (2), 1908. Opgave 3: Ja: 1. Lxg6 Te2 Want slaan op g6 kost materiaal -vanwe ge 2. Tfxd4. 2. Lxf7+ Kg7 3. Dg5+, 1–0. NimzowitschSpielmann, Hamburg, 1910.

Dxe6+ Kh8 3. Dxg6 en wit won: 3. .. Dc6 4. Dh5+ Kg8 5.Df7+ Kh8 6. g6 d4+ 28. Pd5, 1–0.

Opgave 2: Ja: 1. Lxg6 Pxg6 2.

Opgave 1: Ja, 1. .. Lxg3 2. fxg3 De2 wint het paard op e5 terug. Op 2. Kxg3 komt 2. .. f4 en zwart wint ook.

Zwart is aan zet. Is 29. .. Lxg3 goed? Oplossingen

Pascal Losekoot

Tata’s jeugdtalenten

Het Tata Steel schaaktoernooi, dat eerst Hoogovens toernooi heette en later Corus, is het grootste en belangrijkste toernooi in de wereld. In de weekendvierkampen in Wijk aan Zee, speelden tussen de volwassenen heel wat jeugdspelers mee.

Jasper Beukema (9 jaar) was er met zijn familie. Zijn vader Henk Jan, zus Louise (13) en broers Chris (11) en Stefan (14) schaakten allemaal mee. Zijn moeder paste op broertje Constantijn die pas vijf is, maar al weet hoe de stukken gaan. Jasper schaakt bij S.V. D4 in Oosterhout en bij Schoten in België. Hij werd tweede in zijn groep en dat leverde 15 euro op! Jasper: “Ik won de laatste partij, al moest ik wel even zweten!”. Jasper speelt met wit graag het

Evansgambiet en Tweepaardenspel en met zwart Scandinavisch. Hij vindt het Tata toernooi heel leuk omdat er allemaal bekenden meedoen en ook omdat ze in een hotel overnachten.

Sven Dijkhuis (10 jaar) deed al voor het tweede jaar mee, samen met zijn broer Tycho (12). Ze gaan bijna elk weekend naar een schaaktoernooi en ze schaken bij Moira-Domtoren in Utrecht. Sven maakte twee remises. Hij was de laatste ronde te moe, want hij had op zaterdagavond een slaapfeestje. Sven speelt graag tegen volwassenen: “Ik vind het minder erg om van volwassenen te verliezen, dan van jeugdspelers. Ik weet eigenlijk niet waarom.”

Sven’s favoriete stuk is het paard, want dat kan snel overal naartoe. Hij eet geen erw-

tensoep, al hoort dat eigenlijk wel bij het toernooi. Sven: “Ik houd van frietjes!”.

Robin Engelberts (12 jaar) werd gedeeld eerste in haar vierkamp! Ze offerde in de beslissende partij een stuk voor drie verbonden pionnen en probeerde te winnen, maar door zetherhaling werd het helaas remise. Haar schaakclub is De Uil in Hillegom. Robin schaakt pas twee jaar. Daarvoor vond ze schaken maar een stom spel waarvoor je te lang moest stilzitten. Het Tata toernooi vindt ze heel gezellig: “Je komt er iedereen tegen!”. “Magnus Carlsen doet mee, dat is natuurlijk een heel goede schaker”, zegt Robin, “maar Judith Polgar is mijn favoriet. Dat was veruit het beste meisje ooit!”.

Monique van de Griendt

Jeroen Bosch

Loek van Wely heeft een 'sabbatical' aangekondigd voor het jaar 2011. Dat betekent gelukkig niet dat we hem helemaal geen partijen zullen zien schaken, maar het toernooileven wordt wel voor een jaar gedag gezegd. Voordat dat jaar inging won hij echter nog wel twee open toernooien in de Verenigde Staten. Veel partijen winnen is dan het devies. Hieronder een van zijn overwinningen. Speelt u mee?

Van Wely – Amanov Las Vegas 2010

1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 Le7 4. Pf3 Pf6 5. Lg5 h6 6. Lh4 0–0 7. e3 b6

De Tartakower-variant van het Damegambiet, een respectabele

openingsvariant die al in veel WK-matches gespeeld is. 8. Ld3 Lb7 9. 0–0 Pbd7 10. De2 Pe4 11. Lg3

Het lijkt vreemd om de loper te laten ruilen tegen het paard, maar 11. Lxe7 Dxe7 12. cxd5 exd5 leidt tot een ongeveer gelijke stelling. 11. .. Pxg3

Zwart kan ook wachten met deze ruil en eerst 11. .. c5 spelen. 12. hxg3 Pf6 13. Tfd1 c5

Zwart speelt in de Tartakower vaak op het doorzetten van c7-c5, waarmee hij een mooi pionnenduo neerzet. Hier was het mogelijk om te wachten met 13. .. Pe4 of om met 13. .. dxc4 op een ander type stelling te spelen. 14. dxc5

Eerst 14. cxd5, of de spanning handhaven met 14. Tac1 was ook mogelijk. Van Wely gaat doelgericht af op een stelling waarin zwart zogenaamde 'hangende pionnen' heeft.

14. .. bxc5

Na 14. .. Lxc5 15. cxd5 zal zwart

een geïsoleerde pion moeten accepteren. 15. cxd5 exd5

Er is een stelling met hangende pionnen ontstaan. Zowel de cals de d-pion kunnen niet door hun 'buren' gedekt worden. Ze kunnen wel elkaar dekken, maar zowel na c5-c4 als d5-d4 kunnen er zwakke velden ontstaan (en na ruil kan er ook een geïsoleerde pion overblijven). Zolang ze naast elkaar staan controleren ze de meeste velden en vullen ze elkaar aan. Kunt u net als Van Wely aantonen dat in deze stelling de pionnen zwak zijn?

De lezer heeft wit

U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als witspeler. Op bladzijde 30 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten aan die ook punten opleveren.

Karel van der Weide

De bezetting van het Tata (voorheen Corus) Chess Tournament wordt elk jaar sterker. Tien jaar geleden gaven ‘modale’ spelers als Manuel Bosboom, Erik Hoeksema en ondergetekende

nog acte de présence in de B-groep. Nu dient men daar minstens 2600 voor te hebben. Zijn de combinaties ook moeilijker geworden? Er zitten zeker een paar pittige tussen...

8. Wit is aan zet

7. Wit is aan zet

6. Wit is aan zet

5. Wit is aan zet

4. Wit is aan zet

3. Wit is aan zet

2. Wit is aan zet

1. Wit is aan zet

Johan van Hulst honderd jaar

”Met wit was ik er nog wel tegenaan gegaan”

Tijdens het afgelopen Tata Steel toernooi werd prof. dr. Johan van Hulst honderd jaar. Als altijd nam hij deel aan het kampioenschap voor (oud) parlementariërs. Werd hij vorig jaar nog gedeeld eerste, dit jaar moest hij met een derde plek genoegen nemen. De toernooizege ging naar de jonkies Jan Nagel en Gerrit Valk.

Gaan de jaartjes toch tellen?

“Ik ben tevreden met het resultaat. Ik heb geen enkele partij verloren. Tegen Jan Nagel ben ik in de laatste ronde geen moment in gevaar geweest. Had ik wit tegen hem gehad, dan was ik er nog voor gegaan!”

Hoe lang schaakt u nu al?

“Ik leerde schaken van een familielid toen ik een jaar of twaalf was, maar ik had geen schaakpartners. Ik speelde wel partijen na. Toen had elke zichzelf respecterende krant een schaakrubriek. Ik ben één maand lid geweest van een schaakclub, toen ik een jaar of zestien was. Toen kreeg ik de nota gepresenteerd om de contributie te betalen, maar dat kon ik niet. Dus ik ben hard weggelopen. Ze hebben me nooit meer teruggezien! In 1931 heb ik met anderen een schaakclub opgericht in Oudewater tussen Utrecht en Gouda, daar kreeg ik een baan in het onderwijs. Ik was toen twintig.”

Hoogtepunt

Wat was het hoogtepunt van uw schaakcarrière?

“Je kunt moeilijk van een carrière spreken! Ik ben gewoon altijd clublid geweest. Niks meer en niks minder. Toen ik een jaar of 23 was, speelde ik aan het eerste bord van het

Stichts-Gooise tiental. Daar maakte ik kennis met heel sterke spelers, zoals Van Scheltinga, Muhring, Stumpers en Lodewijk Prins. Ik had een score van vijftig procent. Dat was wel het hoogtepunt. Later heb ik nooit meer aan belangrijke wedstrijden meegedaan. Daar had ik het te druk voor.”

Had u beroepsschaker willen worden?

“Persé nooit! Dat kan ik zo wel zeggen. Ik wilde mijn leven niet opofferen aan een spel. Het moest liefhebberij blijven. Ik heb nooit meer dan één avond per week geschaakt. Ik studeerde liever: Nederlands, wijsbegeerte en pedagogiek. Ik ben hoogleraar geworden, heb de voorkeur gegeven aan mijn carrière. Dat kan men mij kwalijk nemen, maar dat is mijn keus geweest.”

Een lesje

Hebt u ook schaaktraining gegeven? “Ja, als leraar aan leerlingen. Niet zomaar aan kinderen. Daar was geen belangstelling voor en niemand had een bord en stukken thuis. Ik had op mijn achttiende mijn onderwijsakte. Ik ben uit liefde in het vak gegaan en heb alle rangen en standen bij het onderwijs doorlopen. Er is maar één rang die ik nooit heb kunnen bereiken, en dat is die is van kleuterleidster. Ik was onderwijzer in

diverse plaatsen, leraar Nederlands aan HBS, Gymnasium, Lyceum en kweekschool en daar jarenlang directeur. Ik ben naar de universiteit gegaan. Als hoogleraar vond ik het fijn dat ik goed kon schaken. De studenten wisten het niet, ze gingen een schaakcompetitie organiseren. Ik zei dat ik best een lesje van ze wilde hebben. Maar de eerste had ik binnen een kwartier van het bord geveegd! Terwijl ik à tempo zette!”

Wat vond u het hoogtepunt in de schaakgeschiedenis?

“Dat was natuurlijk het wereldkampioenschap van Euwe, in 1935. Nederland was daar toen absoluut gek van. Overal werd erover gesproken. Het nieuws van de radio opende ermee: ‘Max Euwe is wereldkampioen schaken!’ Ik ben bij die match om het wereldkampioenschap aanwezig geweest. De matchpartijen werden verkocht aan een club of stad, vandaar dat het in Groningen en Gouda en Zandvoort was. Je zag daar heel belangrijke kopstukken uit de schaakwereld. Emanuel Lasker heb ik zelfs even gesproken. Ik stelde hem de zeer onoriginele vraag: Wie denkt u dat er wint? Hij gaf een merkwaardig antwoord: Ik denk dat bij dit tempo, Aljechin zal winnen, maar is het een wat langzamer tempo, dan wint Euwe. Hij heeft geen gelijk gekregen!”

Was schaken vroeger leuker?

“Aan de top wel. Dat komt door de computers. Euwe keek voordat hij naar een toernooi ging, wel eens wat openingen en eindspellen na, maar verder niks. De huidige grootmeesters zitten acht uur per dag voor de computer, dat hebben ze me zelf verteld. Ze doen de eerste twintig zetten in één minuut.

Op mijn niveau zie ik weinig verschil met vroeger. Ik heb geen computer. En geen twitter en geen sms. De computer heeft ook een eind gemaakt aan afgebroken partijen. Die vond ik een verschrikking! Want je bleef ermee bezig, overdag en ’s nachts.

Aan de top is alles eigenlijk een geldkwestie geworden. Wie kan de beste trainers betalen?

Toen Euwe wereldkampioen werd, had hij geen kwartje om met de tram naar huis te gaan. Hij verdiende niets aan de match. Hij heeft vier maanden vrij moeten nemen van school, kreeg geen salaris, om de pensioenbreuk te voorkomen moest hij bovendien zijn pensioenpremie doorbetalen. En nu zijn Kasparov en Karpov multimiljonair. Magnus Carlsen is ook al schatrijk. Euwe was amateur toen hij wereldkampioen werd. Dat schakers eerst hun studie afmaken, dat komt nog maar weinig voor.”

Prof. dr. Johan Willem van Hulst

• geboren 28 januari 1911 te Amsterdam

• onderwijzeropleiding Kweekschool (onderwijzersakte en hoofdakte)

• studies MO Nederlands, MO geschiedenis (gedeeltelijk), wijsbegeerte en theologie, pedagogiek en psychologie (cum laude)

• promotie pedagogiek en psychologie, proefschrift De Beginselen van Hoogvelds pedagogiek (1961)

• onderwijzer in Oudewater (1929-1936) en Utrecht (1936-1938)

• leraar Hervormde Kweekschool Amsterdam en Rijks HBS Purmerend (1938-1942)

• directeur Hervormde Kweekschool Amsterdam (1942-1960)

• wetenschappelijke hoofdambtenaar Vrije Universiteit (1960-1963)

• hoogleraar pedagogiek Vrije Universiteit (1963-1976)

• Eerste Kamerlid CHU (1956-1981) en lid Europees Parlement (1961-1968)

Onderscheidingen: Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw (1967), Yad Vashem (1973), Commandeur in de Orde van Oranje Nassau (1981)

Humaan accent

Wat betekent uw Amsterdamse schaakclub Caïssa voor u?

“Ik ben vanaf 1938 lid en Caïssa is uit mijn leven niet meer weg te denken. Ik heb er enorm veel vrindschap en meeleven ondervonden. Het is een club met een enorm humaan accent. Ze houden me goed in de gaten. Ze helpen me altijd in een taxi of brengen me thuis. Sinds mijn tachtigste jaar ben ik met de externe competitie opgehouden. Ik heb 169 partijen aan het eerste bord gespeeld, met een score van ongeveer 66%. Niet overweldigend, maar toch heel redelijk. Door fusies kwamen er veel jonge sterke spelers bij, daar kon ik niet meer tegenop. Ik vroeg me wel af waar ze de tijd voor het schaken vandaan haalden, want ik moest vroeger studeren. Caïssa heeft nu 220 leden, inclusief de jeugdafdeling.”

Hebt u het schaken doorgegeven aan uw familie?

“Ik heb twee dochters, een kleinzoon en kleindochter en drie achterkleinkinderen. Mijn achterkleinkinderen schaken nog wel eens, voornamelijk om opa een plezier te

doen, vermoed ik. Verder hoor ik er nooit wat over. Mijn dochters voelden er niet voor. Schaken is nooit een vrouwensport geweest. Al zijn er wel wat vrouwen die erg goed kunnen schaken. Mijn jongste dochter speelt bridge. Bij de bridgebond is het grootste gedeelte vrouw. Bridgen spreekt vrouwen meer aan, waarom valt niet te zeggen.”

Wat is uw geheim voor een lang leven? “Ik heb nooit gerookt, niet één keer. Alcohol gebruik ik zeer matig, er gaan weken voorbij dat ik geen alcohol drink. Mijn lengte is 1.83 en dan moet je 83 kilo wegen, als ik merk dat ik 82 weeg, is het er met een week weer aan, als ik 84 weeg, zorg ik dat het er weer af is. Gewoon rekening mee houden. Mijn lijf reageert daar prachtig op. Jongens als Donner hebben voor mijn begrip wat ruig geleefd. In tegenstelling tot Euwe. Die was het type van wat je noemde de kleinburgerlijke man. Hij was wel goed bevriend met die jongens, maar ging nooit mee naar de kroeg. Donner rookte zich kapot, dertig sigaretten per dag.”

Voor al uw schaakzaken: boeken, DVD’s, CD’s, borden, stukken en klokken. Al meer dan vijf jaar een begrip!

Piusstraat 381, 5021 JB Tilburg Tel: 013-5439890

Website: www.schaakboekenspecialist.nl

Email: info@schaakboekenspecialist.nl

Schaakfestival Groningen

Grootmeesters op komst

Het schaakfestival in Groningen leverde rond de Kerst een paar mooie vaderlandse successen op. Daan Brandenburg, Sipke Ernst en Robin van Kampen eindigden met 6 uit 9 op een gedeelde eerste plaats. Bovendien betekende dit voor zowel Brandenburg als Van Kampen een tweede grootmeesterresultaat.

De norm van de 23-jarige Daan Brandenburg kwam geruisloos en heel overtuigend tot stand. Hij bleef ongeslagen, hij wist zich moeiteloos te handhaven in het grootmeesterlijk geweld en één ronde voor het einde had hij zijn grootmeesterresultaat al op zak. Kortom, alle reden voor een kort gesprekje met de aankomend grootmeester, een bescheiden maar zelfbewuste verschijning.

Had je dit succes verwacht?

“Als ik zeg dat ik erop had gerekend klinkt dat natuurlijk een beetje arrogant, maar gezien mijn verrichtingen de laatste tijd had ik er wel veel vertrouwen in.”

Heb je hard gewerkt voor en tijdens het toernooi?

“Voor het toernooi heb ik niet veel gedaan. Ik heb twee rapidtoernooien gespeeld en ben twee keer bij Jan Werle langs geweest om samen wat openingen te bekijken. Daarnaast wat tactische oefeningetjes gedaan. Tijdens het toernooi heb ik geprobeerd iedere avond voor de ronde te beslissen welke opening ik zou spelen en dan ’s ochtends voor de partij hoog-

uit nog anderhalf uur wat varianten bekijken.”

Spelers zitten zich tegenwoordig urenlang voor te bereiden op specifieke openingen. Zit jij je tegenstanders ook kapot te pluggen?

“Dat doe ik eigenlijk nooit. Ik heb in dit toernooi geprobeerd steeds een degelijke opening of een opening waarin ik wel vertrouwen heb, voor te bereiden zodat ik niet meteen in de opening al zou verliezen. Een enkele keer bereid ik een scherpe variant voor, maar over het algemeen probeer ik gewoon solide openingen te spelen zodat we daarna lekker kunnen schaken.”

Speel je tegenwoordig minder scherp? Is meer rust in je spel een vereiste om grootmeester te worden?

“Mijn stijl is inderdaad minder scherp dan vroeger. Eigenlijk komt dit doordat ik doordeweeks niet heel veel aandacht besteed aan schaken en dus nooit al die scherpe varianten bij kan houden. Eigenlijk is mijn solide openingsrepertoire dus ook een beetje gebaseerd op luiheid om maar niet alles bij te

hoeven houden. Ik weet niet of meer rust in je spel voor iedereen noodzakelijk is om grootmeester te worden, maar het kan zeker geen kwaad en bij mij werkt het voorlopig prima.”

Je versloeg in dit toernooi de grootmeesters Werle en Rotstein. Waren dat de cruciale partijen?

“Zeker. Vooral die tegen Jan denk ik, omdat die op sommige momenten ook nog in remise had kunnen eindigen. De partij tegen Rotstein ging eigenlijk van een leien dakje. Hij had zich hier en daar beter kunnen verdedigen, maar ik houd altijd een stelling over waarin ik veilig op winst kan spelen.”

Wat zijn je sterke en zwakke punten?

“Dat vind ik een lastige vraag. Ik denk dat ik de openingen die ik speel over het algemeen redelijk goed ken. Daarnaast ben ik tactisch altijd sterker geweest dan positioneel, maar soms heb ik tijd nodig om bepaalde dingen te vinden zodat ik me uit een lastige stelling kan redden. Vandaar ook dat ik met vluggeren en rapidschaak wat minder ben

Geruisloos naar de grootmeesternorm

naar mijn idee. Verder kan mijn theoretische kennis van eindspelen, maar ook van bepaalde structuren veel beter.”

De praktijk

Dan een aantal fragmenten van Brandenburg. Een goede start is van groot belang, dat geeft rust en vertrouwen voor de rest van het toernooi. Onze man startte met 2½ uit 3, met o.a. een overwinning op Lennart Ootes van BSG en een nuttige remise met zwart tegen GM Bojkov uit Bulgarije. Ootes verloor in een onprettige stelling zijn geduld en werd daarna in hoog tempo uitgeteld.

Brandenburg - Ootes Stelling na 23. Lc4

Zwart staat gedrongen, wit heeft lastige druk tegen c5 en f7. Hoe groot het witte voordeel is na 23. .. Td8 24.Ted1 Txd1 25.Txd1 Phf6 is niet helemaal duidelijk, maar Ootes wil actief tegenspel. Deze menselijke neiging is helaas maar al te vaak de snelste weg naar het schavot. 23. .. f5?

Een bekend fenomeen, wie herkent het niet? Slecht ontwikkeld zijn en toch zo’n agressieve zet, het kan eigenlijk niet goed zijn, iedere vezel in je lijf verzet zich er tegen maar toch kun je niet anders.

24. exf5 gxf5 25. Lf4! e4 Een gedwongen maar uiterst schimmig kwaliteitsoffer. Na andere zetten gaat pion e5 verloren.

26. Lxc7 Dxc7 27. Ph4 Pe7 28. Le6 Df4?

Maakt het wit gemakkelijk. Taaier is 28. .. Lxc3, waarna wit niet meteen een beslissende actie heeft.

29. Pgxf5! Txf5 Niet 29. .. Pxf5? 30. Pg6 mat. 30. Pxf5 Lxe6 31. Dxe6 Pxf5

Brandenburg - Werle

Stelling na 15. Pce4

Pion c4 staat in, en wit dreigt Pd6+. Een normale reactie is 15. .. Pc8; na bijv. 16. Pxc4 b5 17. Pe3 Dxc2 18. Pxc2 Lc6 19. f3 Pb6 heeft zwart enige compensatie voor de pion. In plaats daarvan besluit Werle pion c4 te houden en Pd6+ gewoon toe te laten. Heldenmoed of gekkenwerk?

15. .. b5?! 16. Pd6+ Kd8 17. Pxf7+ Kc7 18. 0-0 Tg8 19. a4! Sloopt het muurtje rond de zwarte koning.

19. .. a6 20. axb5?

Te haastig. Veel sterker was eerst 20. Pd6!

20. .. axb5 21. Dxh7 Txa1 22. Txa1 c3 23. Lxc3?

Beter is 23. Tc1!

23. .. Dxc3 24. Ta7+ Kb6 Ook 24. .. Kc8!? is verre van duidelijk.

25. Txd7 Dxd2 26. h3 Dc1+ 27. Kh2 Pd5?

Txh3 33. Da1!

Met winnende aanval voor wit. 33. .. Db7 34. Da5+ Kc6 35. Txf8 Kd5 36. Da2+ Kxd4 37. Dd2+ Kc4 38. Tf4+ Kb3 39. Dd1+ Kb2 40. f3 Da7+ 41. Kg2 De3 42. Te4 Dh6 43. Dd4+ Kb3 44. Te3+ Ka4 45. Da1+, 1-0 Wat een duizelingwekkende avonturen!

Tot slot de beslissende wending in Brandenburg - Rotstein, de partij waarin Daan zijn norm veilig stelde.

en zwart gaf op. Natuurlijk niet 33. Kh3?? wegens 33. .. Lxg2+! 34. Kxg2 Dg4+ en zwart houdt eeuwig schaak.

Juweeltje



Los zand nu bij zwart. Drie lichte stukken zijn hier geen partij voor twee actieve torens. 32. Txe4 Dg5 33. Tg4 Df6 34. Tb8+ en zwart gaf op wegens totale overbelasting.

In de vijfde ronde de belangrijke overwinning op trainingsmaatje Jan Werle. In een Franse doorschuiver verliest Werle alle voorzichtigheid uit het oog.

Hier had zwart zich nog kunnen redden met 27. .. Df4+ 28. Kg2 g6! (Brandenburg) 29. Txe7 Tg7!

28. Txd5 Df4+ 29. Kg1 Dxf7 30. Td8!

Brandenburg - Rotstein

Stelling na 27. Pe4

Liefhebbers van de 2. c3 Siciliaan zullen nog de contouren herkennen van deze variant. Wit staat beter, zwart moet steeds rekening houden met Pd6 of Pf6+. Hoe groot het voordeel nu precies is, is eigenlijk niet van belang. Met een klein, veilig voordeeltje kan Brandenburg je urenlang onaangenaam bezig houden en dat is voor iedere tegenstander een vervelend vooruitzicht. Het is ook veelzeggend dat een taaie rakker als Rotstein snel onderuit gaat.

27. .. Dc2

Onnauwkeurig, deze zet voegt niets toe. Meteen 27. .. a6 of 27. .. b6 was beter.

28. Ld4 Lc6??

Voor een grootmeester een werkelijk onwaarschijnlijke blunder, maar het is intussen al heel lastig voor zwart. Op de website van het toernooi geeft men 28. .. a6 29. Pf6+ Lxf6 30. exf6 Dd1+ 31. Kh2 Dh5 als beter, maar na 32. Db8! Dxh4+ 33. Kg1 is het meteen afgelopen, immers 33. .. Kf8 34. Lc5+ en wit wint.

29. Pd6!

En met een stuk meer is zwart reddeloos verloren. Hij staat aan alle kanten gepend en wit heeft ook nog koningsaanval.

30. .. Dc7 31. Ta8 Th8 32. Db1!

Uiteraard. Pion f7 is niet meer te dekken.

29. .. Le7 30. Dxf7+ Kh8 31. Dxe7 Dc1+ 32. Kh2 Df4 33. g3!

De grootmeesternorm van de 16-jarige Robin van Kampen kwam niet zo soepel tot stand. Na een nul in de vijfde ronde tegen de Canadese grootmeester Bluvshtein zag het er somber uit, maar op zulke momenten is het zaak om niet bij de pakken neer te gaan zitten. Makkelijker gezegd dan gedaan, maar met het karakter en de vechtlust van Robin is gelukkig niets mis. Dankzij een geweldige eindsprint met overwinningen op Werle en Andrasian kwam alles toch nog op zijn pootjes terecht. Tegen Jan Werle had Robin het geluk aan zijn zijde – Werle wilde ten koste van alles winnen en ging daarbij te ver. Maar zijn overwinning op de Armeen Andrasian – een paar jaar geleden nog jeugdwereldkampioen – was werkelijk een juweeltje. De mooiste partij van het toernooi!

Van Kampen – Andrasian Schaakfestival Groningen 2010 1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 Pbd7 7. Lc4 Da5

Een oude zet. Tegenwoordig is 7. .. Db6 populair. Soms kun je met een oude, bijna vergeten zet een jonge speler verrassen maar die vlieger gaat niet op tegen Van Kampen.

8. Dd2 e6 9. 0-0-0 Le7 10. The1 h6 11. Lxf6 Lxf6 12. f4 Pc5 13. Kb1

Niet slecht, maar hier had wit het zorgeloze spel van Andrasian al af kunnen straffen met 13. Pf5! Na 13. .. exf5 14. exf5+ Kf8 15. Dxd6+ Kg8 16. Te8+ Kh7 17. Txh8+ Kxh8 18. Df8+ Kh7 19. Lxf7 gaat zwart mat, en na 13. .. 0-0 14. Pxd6 staat wit gewoon een pion voor.

13. .. b5 14. Pb3 Db6 15. Pxc5 Dxc5?

Onderschatting? Andrasian speelde snel in de opening onder het bekende motto ‘rot maar vlot’. Hier ontglipt hem andermaal een onnauwkeurig-

heidje, veel veiliger was slaan met de pion. 16. e5!

18. Pd6+ Kf8 19. fxe5 Lg5 20. Df2 bxc4 21. h4!

Zo wint wit zijn stuk terug, 21. .. Ld8 gaat immers niet wegens 22. Pxf7! met vernietiging. 21. .. Lxh4

Na 21. .. f5, om de stelling op slot te houden, gaat wit verder met 22. hxg5 hxg5 23. Th1! en hij valt binnen via de h-lijn. 22. Dxh4 Ld7 23. Td4

zijn torens doen niet mee. Het paard op d6 verlamt de zwarte stelling. Om dat een paar zetten geleden al te onderkennen, tekent de klasse van Van Kampen.

23. .. c3 24. Tc4 Dd8 25. Df2 f5

Gooit alles open, maar ook na 25. .. Le8 26. Txc3 Tb8 27. Tf1 Dd7 28. Tf3 staat zwart hopeloos.

26. exf6 gxf6 27. Txc3 Tb8 28. Tf3 f5 29. Dc5 Kg8 30. Pxf5!

In goede stellingen komen de combinaties vanzelf. Zwart gaat mat na 30. .. exf5 31. Tg3+ Kf7 32. Dd5+ Kf8 33. Dd6+ Kf7 34. Dg6+ Kf8 35. Dg7 30. .. Kh7 31. Th3 Tb5 32. Txh6+ Kg8 33. Txh8+ Kxh8 34. Dc3+ en zwart gaf op, het is binnen een paar zetten mat.

Eindstand

1. Bojkov, Brandenburg, Ernst, Van Kampen, Bluvshtein, Nyzhnyk 6½

De thematische breekzet. Wit is beter ontwikkeld en wil dwars door het midden.

16. .. dxe5 17. Pe4 Dc7?

Beter was 17. .. De7, waarna wit in het voordeel blijft met 18. Le2 0-0 19. Pxf6+ Dxf6 20. Lf3 Ta7 21. fxe5. Na de tekstzet komt de zwarte koning niet meer uit de gevarenzone.

7. o.a. Bok, Van Oosterom, Andriasian, Rotstein 5½ Bojkov won het toernooi op weerstandspunten, Nyzhnyk (14) scoorde zijn derde grootmeesterresultaat en is op dit moment de jongste grootmeester.

Resultaat van de hele transactie: zwart heeft een pion meer, maar

Bondsraad steunt ambitieus meerjarenplan

Samen werken aan de Meesterlijke sport

Een ambitieus plan waar de leden, verenigingen en aangesloten bonden gezamenlijk de schouders onder moeten zetten. Een plan met de passende titel Samen werken aan de meesterlijke sport. Op zaterdag 27 november ging de bondsraad akkoord met het meerjarenbeleidsplan 2011 – 2014.

Het doel van de KNSB is het stimuleren van de schaaksport onder het motto Schaken een meesterlijke sport. In het beleidsplan zijn dat doel en motto vertaald naar de praktijk. Het gaat daarbij om kwaliteit en om kwantiteit, om ledengroei en betere prestaties, om een sprong voorwaarts bij het breedteschaak en het topschaak.

Concreet heeft de KNSB voor de periode 2011-2014 de volgende twee hoofddoelstellingen vastgesteld:

1. In 2014 heeft de KNSB acht procent meer unieke leden dan in 2010

2. In 2014 staat Nederland in de top-10 van het FIDE Landenklassement

Ledengroei

Na een jarenlange daling neemt het aantal leden van de KNSB sinds 2008 weer toe. De groei is te danken aan de toename van individuele leden, in het bijzonder bij Internetschaak en SpeelZ, de schoolschaakactiviteit van de KNSB. Het aantal verenigingsleden daalt nog steeds.

Het is belangrijk dat de ledengroei van de afgelopen periode zich voortzet. Daarbij is de bedoeling dat het aantal verenigingsleden niet verder daalt, want de verenigingen vormen de kern van de KNSB. De daling van

het aantal verenigingsleden is niet meer zo sterk als enkele jaren geleden, maar bedraagt jaarlijks toch ongeveer twee procent. (zie de tabel)

De KNSB kan de verenigingen op verschillende manieren ondersteunen bij het op peil houden van het aantal leden. De KNSB zal het verenigingskader actief ondersteunen en er samen met de aangesloten bonden en verenigingen voor zorgen dat vrijwilligers zich gewaardeerd voelen. De KNSB en de regionale bonden helpen verenigingen hun ledenbestand up-to-date te houden. Om een en ander te vergemakkelijken wil de KNSB uiterlijk 2014 beschikken over een online ledenadministratie.

De KNSB wil verenigingen stimuleren de interne competitie op te geven voor ratingverwerking. Een rating is een belangrijke factor voor ledenbehoud.

Naast de aandacht voor verenigingen wil de KNSB zich concentreren op twee belangrijke groeimarkten: internetschaak voor iedereen en schoolschaak. Het is de bedoeling dat de groei bij Internetschaak en SpeelZ uiteindelijk ook leidt tot een toename van het aantal verenigingsleden. Immers, door SpeelZ leren meer kinderen schaken. Een deel daarvan zal zijn weg naar de verenigingen vinden. Mensen die actief deelnemen aan Internetschaak blijven actief schaken en kunnen zo gemakkelijker in aanraking komen met de activiteiten van verenigingen.

De KNSB wil groei bij internetschaak bereiken door het internetschaak voor middelbare scholieren te stimuleren en door het internetschaak bij verenigingen te promoten als een verrijking van het verenigingsaanbod. Groei bij het schoolschaak wil de KNSB bereiken door de nadruk te leggen op maatwerk. Projecten worden georganiseerd in samenwerking met verenigingen, zodat het effect van deze kennismakingsprojecten op scholen wordt vergroot.

Top tien van de wereld

Voor een sport als schaken is het belangrijk dat Nederlanders zich met de wereldtop kunnen meten. Dat draagt bij aan de promotie van de sport. De internationale concurrentie in de schaaksport is groot. Er zijn meer dan 170 landen aangesloten bij de wereldschaakbond FIDE en in een substantieel deel van deze landen wordt op professioneel niveau geschaakt. Op de wereldranglijst neemt Nederland per 1 januari 2011 de elfde plaats in. Daarmee laat Nederland landen als Duitsland, Engeland en Spanje achter zich. De KNSB heeft de

ambitie om, overeenkomstig de doelstelling van sportkoepel NOC*NSF, structureel tot de top tien van de wereld te gaan behoren. Deze plek bij de top tien moet stabiel zijn. Dat is een reële ambitie, omdat Nederland nu al bijna op de tiende plaats staat en omdat het Nederlandse talent voldoende groeipotentieel heeft.

De meeste groei in speelsterkte is te verwachten van jonge, ambitieuze spelers. Om het doel van de top tien te realiseren zal de KNSB zich de komende beleidsperiode concentreren op het leveren van maatwerk aan de betrokken spelers. Hierbij zijn zowel de talentontwikkeling als de topsport betrokken. Dankzij de coachsubsidie van NOC*NSF beschikt de KNSB over een bondscoach die dit maatwerk kan leveren. Daarnaast biedt de KNSB ook de huidige topspelers de mogelijkheid om zich verder te ontwikkelen. Ook daarbij zal het om maatwerk gaan.

Op het gebied van talentontwikkeling is de afgelopen jaren een goed functionerende structuur neergezet voor het opsporen en trainen van talenten. Deze structuur zal in de periode 2011-2014 worden gehandhaafd. Om het niveau van de trainingen te verbeteren zal aan de trainers meer inhoudelijke ondersteuning worden aangeboden. In de komende jaren zal kant-en-klaar trainingsmateriaal ontwikkeld worden voor alle niveaus. Dit materiaal moet ervoor zorgen dat het trainingsaanbod meer consistent wordt en niet per regio of per trainer grote verschillen laat zien. Op deze manier wordt het tegelijkertijd eenvoudiger om de trainingshistorie van individuele spelers in kaart te brengen. Dat is belangrijk om te zien hoe een speler zich ontwikkelt.

Tot slot zal de KNSB spelers op nog jongere leeftijd selecteren. Op die manier kan aan de grootste talenten zo snel mogelijk een passend trainingsprogramma worden aangeboden.

Randvoorwaarden

Leden verwachten van hun schaakvereniging goede georganiseerde wedstrijden in een prettige accommodatie. Zeker als het een schaakvereniging met jeugd betreft verwachten ze daarnaast kwalitatief goede trainingen. Daarom is goed opgeleid verenigingskader onmisbaar voor een goed functionerend schaakleven. Alleen op die manier kunnen de hoofddoelstellingen van de KNSB worden gerealiseerd. Een van de kerntaken van de KNSB is daarom het opleiden van kader dat kan worden ingezet bij de verenigingen.

Andere belangrijke onderdelen van het meerjarenbeleidsplan zijn: voldoende evenementen voor verschillende doelgroepen, goede communicatie tussen leden, verenigingen, aangesloten bonden en de landelijke organisatie, en een effectieve en efficiënte organisatie. Als aan die voorwaarden wordt voldaan kunnen alle leden van de KNSB samen werken aan de bloei van de meesterlijke schaaksport.

Het volledige meerjarenbeleidsplan is te vinden op de website van de KNSB: www.schaakbond.nl/knsb/plannenrealisatie.

Mark van der Werf directeur van de KNSB

Historierijke simultaan

Iedere week wordt in Nederland wel een simultaan gegeven. Niets bijzonders dus. Wel heel opmerkelijk was de simultaan die op 9 januari georganiseerd werd ter gelegenheid van het 85-jarig bestaan van de Edese Schaakvereniging. Anish Giri en Hans Böhm deden hun zetten met antieke, vaak kunstig gevormde schaakspelen. En aan de wanden vol van negentiendeeeuwse en vroeg twintigste-eeuwse kunst waren achttien schilderijen met schaakthema te zien.

Schaken en kunst, dat zien we natuurlijk wel vaker. Maar zelden in deze vorm met werk uit de periode 1850 - 1940. Dat was te danken aan de initiatiefnemer van het Edese schaakfeestje, kunsthandelaar en

schaakliefhebber Frank Buunk. Ooit was hij een talentvolle schoolschaker en al heel lang beheert hij samen met zijn vrouw Mariëtte de gerenommeerde kunsthandel Simonis & Buunk. Het idee voor een activiteit rond schaken en kunst speelde ook al langer. Het lustrum van zijn eigen club was een goede aanleiding om daar eindelijk werk van te maken.

Verzamelt u al lang schaakkunst?

“Ik schaak al sinds ik jong ben in clubverband en ik heb altijd al schilderijen met schaakmotief gekocht. Ik heb er nu achttien, dat is niet veel op de 3000 schilderijen die wij hebben. Onze kunsthandel heeft de grootste verzameling schilderijen van Europa. Als je op zo’n aantal maar achttien schilderijen met schaken als onderwerp te koop hebt, ondanks het feit dat je daarop gefocust bent, dan geeft dat aan hoe weinig schaken er in de kunst van die tijd te vinden is.

Onze collectie begint in de achttiende eeuw, in de negentiende eeuw zijn wij het sterkst. Het loopt ongeveer tot de vroege

‘Harm’ Henrick Kamerlingh Onnes: De schakers, pen, bruine inkt en aquarel.

Mondriaan. Ik zou eigenlijk ook iets van Marcel Duchamp moeten hebben, de beroemdste kunstenaar die ook goed schaakte. Maar dat is moeilijk bereikbaar, het is erg duur. En het is in Nederland ook moeilijk verkoopbaar. Bovendien doen we niet in conceptuele kunst.”

Het valt mij op dat het vooral schilders van de tweede garnituur zijn die het schaken gebruiken.

“Met uitzondering van het schilderij van Pieter Oyens. Dat is een topding, dat is spannend. Ook het werk van Kamerlingh Onnes vind ik goed. En de muziekkamer met schakers van Herman Frederik ten Cate (die Buunk voor 47.000 euro heeft verkocht, red.).

De rest is inderdaad geen top, wel leuk, decoratieve dingen voor in de woonkamer en de keuken. Schaken was in de negentiende eeuw niet belangrijk, wat stelde het nou voor? Het was een spelletje en had weinig te betekenen. De grootste schilders hebben zich niet aan het schaken bezondigd.”

Misschien nog wel opmerkelijker dan de schilderijen is de verzameling bijzondere schaakspelen die Frank Buunk bezit. In 2004 kocht hij bij Christie’s in Londen in een opwelling een deel van de collectie van de Duitse verzamelaar Kaspar Stock. Daardoor beschikt hij nu over meer dan honderd fraaie en soms zeldzame spelen. Ze stonden allemaal uitgestald tijdens de schaakdag.

Pieter Oyens: De schaakspelers. Paneel.

Abstract schaakspel met bijbehorend opvouwbaar schaakbord. Ontworpen door Anne Hornef.

En inderdaad, ze werden ook gebruikt tijdens de simultaans van Anish Giri en Hans Böhm. Vonden de spelers het niet lastig daarmee te spelen?

“Dat ging prima. Het was voor Hans Böhm het moeilijkste omdat hij de meest bijzondere stukken had. Maar ik heb geen klachten gehoord. De stukken van Anish Giri hadden minder bombarie, daar had ik rekening mee gehouden. Hij heeft het goed gedaan. Van de 33 partijen werden er twee remise, de rest heeft hij gewonnen. Hij heeft niets weggegeven, maar daardoor heeft het wel van half twee tot zeven uur geduurd.”

Het viel mij op dat iedereen dicht langs de schilderijen drong. Niets fout gegaan?

“Na de simultaan is een van de mooiste stukken van het bord gevallen en in drie stukken gebroken. Dat gaan we lijmen, daar ziet niemand meer iets van.”

Alle schilderijen en schaakspelen zijn te koop. Bent u eigenlijk wel een verzamelaar, of toch meer een handelaar?

“Ik ben een verzamelaar, want door te verkopen kan ik mijn collectie uitbreiden en verbeteren. Ik stop dat geld in nieuwe schaakstukken. Ik heb op de dag zelf ook nog een mooi spel voor 13.500 euro verkocht aan ‘vastgoedschaker’ Cor van Zadel-

hoff. Hij zat achter een 19e-eeuws ivoren Staunton spel. De mooiste set van de verzameling bevestigde Böhm, die zijn tegenstander soms van enkele aanwijzingen voorzag. Van Zadelhoff was er zo mee in zijn nopjes dat hij dit keer in het oud ivoor ging.”

Dit is het eerste deel van een korte serie over verzamelaars.

De schaakschilderijen en schaakspelen zijn ook nu nog te zien bij Simonis & Buunk in Ede. Zie voor gegevens www.simonisbuunk.nl. Daar vindt u ook afbeeldingen van de schilderijen en stukken.

De afgebeelde schilderijen en schaaksets zijn afkomstig uit de collectie van Simonis & Buunk, Ede.

de meest complete denksportwinkel

Schaak en Go winkel Het Paard

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam Tel 020-6241171 Fax 020-6270885 info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl

open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.

Begrijp wat u doet Damegambietstructuren 3

In de afleveringen van de huidige serie bekijken we structuren die ontstaan uit het Damegambiet. We be¬perken ons daarin voornamelijk tot stellingen die ontstaan na 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3.

Na de varianten die we in de eerste twee afleveringen hebben behandeld komen we langzaam toe aan een van de belangrijkste systemen binnen het complex: de Tartkower-variant. Vrijwel elke wereldkampioen heeft deze variant op zijn repertoire gehad. De stelling die ontstaat na 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pf3 Pf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0-0 6. Pf3 h6 7. Lh4 b6 heet eigenlijk pas na zwarts 7. .. b6 de Tartakower-variant (zie verderop).

Voordat we ons hierin verdiepen, stip ik vanuit de volgende diagramstelling eerst een drietal andere systemen aan. Bij gebrek aan ruimte kan ik die helaas niet uitwerken.

Een bekende openingsfout is dan: 9. Ld3?? dat na 9. .. dxc4! tot stukwinst leidt voor zwart.

(g) Ragozin-variant

Niet onbelangrijk is 4. .. Lb4, de zogenaamde Ragozin-variant.

Onze landgenoot Genna Sosonko heeft dit systeem veelvuldig toegepast.

B) Zeer wel speelbaar is 6. .. Pbd7 7. e3 c5 8. Dc2 Da5 9. Ld3 c4 en het zwarte idee komt tot uiting. Hij krijgt snel een pionnenmeerderheid op de damevleugel en probeert die in het eindspel tot gelding te brengen.

stukken te ruilen en zo de stelling overzichtelijk te maken. Een mogelijk vervolg is 10. Lxe7 Dxe7 11. 0-0 Pxc3 12. Txc3 e5. Het lijkt erop dat zwart zijn openingsproblemen heeft opgelost.

Zwart stuurt aan op een snel .. c5, .. Pf6-e4 en .. Da5 om druk te zetten op het paard op c3. Het gaat meestal zo verder: 5. cxd5 exd5 6. Pf3 en nu:

In de partij Svidler - Kramnik kwam het witte initiatief in het centrum en op de koningsvleugel niet van de grond, waarna zwart een vrijpion op de damevleugel wist te creëren die hem de zege bracht.

(h) Capablanca methode

Die ontstaat pas na de zetten 5. e3 0-0 6. Pf3 Pbd7

Met 6. .. Pbd7 vermijdt zwart de 'verzwakking' .. h7-h6 die kenmerkend is voor de Tartakowervariant (zie verder).

Dan is het nu eindelijk tijd voor de:

(i) Tartakower-variant

5. e3 0-0 6. Pf3 h6 7. Lh4 Zoals we later zullen zien, slaat wit in de Tartakower-variant soms vrijwillig op f6, vandaar dat de ruil op f6 ook hier een belangrijk alternatief is geworden. Met 7. Lxf6 is een bijzonder leuke aanvalspartij gespeeld: Kasparov - Dür.

7. .. b6

Pas na deze zet heet het officieel de Tartkower-variant, genoemd naar Savielly Tartakower en gespeeld door vrijwel alle (moderne) wereldtoppers.

Deze andere methoden zijn:

Springs

Dit oude en beroemde systeem komt op het bord na 4. .. Pbd7 5. e3 c6 6. Pf3 Da5 7. Dc2 Lb4 8. Pd2 0-0

A) 6. .. h6 is nu de meest scherpe voortzetting. 7. Lh4 g5 8. Lg3 Pe4 Ten koste van forse verzwakkingen heeft zwart twee lastige dreigingen gecreëerd: behalve .. Pxc3 dreigt hij ook .. h5 waarna de loper op g3 in de problemen is. Wit kan er het beste een positioneel pionoffer van maken met 9. Pd2!? Pxc3 10. bxc3 Lxc3 11. Tc1. Een interessante aanvalspartij met deze stelling is MoiseenkoGiorgadze.

7. Tc1 c6 8. Ld3 dxc4 9. Lxc4 Pd5

Dit systeem is genoemd naar Capablanca omdat de Cubaan er veelvuldig gebruik van maakte. De bedoeling is om enkele lichte

Het alternatief, 7. .. Pe4, een nogal vervlakkende speelwijze, analoog aan de Capablanca methode, is de Lasker-variant Dit is eigenlijk een zelfstandig systeem, dat ik verder niet uitgebreid kan behandelen. De bedoeling is om wat stukken te ruilen. 8. Lxe7 Dxe7 9. Tc1 c6 10. Ld3 Pxc3 11. Txc3 dxc4 12. Lxc4 Pd7

waarna zwart met .. e6-e5 zijn spel kan voortzetten. Het bevrijden van de loper op c8 is sowieso een van de belangrijkste openingsideeën van de zwartspeler. Dat kan op twee manieren:

• Via b7-b6, Lc8-b7 gevolgd door een later .. c6-c5.

• Via d5xc4 en e6-e5 gevolgd door een later een zet met de loper naar de diagonaal c8-h3.

We keren nu terug naar de Tartakowervariant. Het mes snijdt voor zwart aan twee kanten. Het systeem is solide, maar er ontstaan complexe stellingen (vaak met hangende pionnen) waarin veel spel mogelijk is. Dat is voor sterke spelers prettig als zij op winst moeten spelen tegen op papier zwakkere tegenstanders. Van der Sterren geeft in zijn boek De wereld van de schaakopening nu op heldere wijze aan wat de problematiek is in deze stelling.

B) Wit kan besluiten de centrumformatie direct vast te leggen met 8. cxd5, hetgeen populair was rond 1970. Gaandeweg werd duidelijk dat de kansen in evenwicht waren.

C) De derde optie is een verfijning van de tweede en is tegenwoordig de aangewezen voortzetting in een poging om voordeel te behalen. Wit doet een soort wachtzet (8. Ld3, 8. Le2, 8. Tc1 of 8. Db3), wacht totdat zwart zijn loper naar b7 heeft ontwikkeld. Daarna geeft hij met Lh4xf6 zijn loperpaar op en ruilt dan met c4xd5, e6xd5 in het centrum af. Zwart komt dan veel lastiger (zeker niet zonder concessies) tot .. c7-c5 waarna hij in een passieve stelling terecht kan komen. Omdat hij het loperpaar weggeeft dient de witspeler enorm op te passen dat de zwartveldige zwarte loper niet tot leven 'gewekt' wordt.

Twee beroemde partijen waarin deze problematiek aan de orde kwam zijn: Fischer - Spassky, Reykjavik 1972 en KarpovGeorgiev, Tilburg 1994.

8. Ld3 Lb7 9. Lxf6 Lxf6 10. cxd5 exd5

Pd7 14. Tfe1 Le7 15. Tab1 a5 16. bxa5!

Deze op het eerste gezicht niet alledaagse ruil, brengt wit in het voordeel. Op 16. b5 volgt 16. .. c5! en zwart bevrijdt zich.

Ook na 16. a3 axb4 17. axb4 heeft wit nauwelijks voordeel; zwart kan nu met 17. .. b5 gevolgd door .. Pd7-b6-c4 gelijkspel behalen.

16. .. Txa5 17. a4 Te8 18. Lf1 Lf8 19. Dc2 g6 20. e4 dxe4 21. Pxe4 Df4 22. Lc4! Lg7 23. Te2 c5 24. d5 Taa8 25. Tbe1! Tad8

Op 25. .. Pe5 wint 26. Pxe5 Txe5 27. Db3 Tae8 28. f3!

26. Db3 La8 27. g3 Db8 28. d6! Tf8

Op 28. .. Txe4 volgt 29. Lxf7+ Kh7 30. Txe4 Lxe4 31. Txe4 Pf6 (of 31. .. Pf8 32. Pe5 en wint). Nu volgt het fraaie 32. Lxg6+!! Kxg6 (ook

32. .. Kh8 helpt niet na 33. Pe5)

33. Te7 Kh7 (of 33. .. Pe8 34. Dc2+ Kf6 35. Dc4 Kg6 36. De4+ met winst.) 34. Dd3+ Kg8 (na 34. .. Kh8 35. Dg6 Tg8 beslist 36. Pe5) 35. Dg6 Pe8 36. d7 met winst.

29. Lxf7+!!

Briljant gezien van Karpov. 29. .. Txf7 30. Peg5 hxg5 31. Pxg5 Tf8

Het gaat fraai uit na 31. .. Dxd6

32. Dxf7+ Kh8 33. Te7 Tg8 34. Txd7 Dc6 35. Dxg7+! Txg7 36. Te8+ Tg8 37. Th7mat.

32. Te8! Dxd6

Na 32. .. Txe8 33. Dxf7+ Kh8 wint 34. Txe8+

33. Dxf7+ Kh8 34. Pe6, 1-0

Illustratieve partijen:

• Moiseenko - Giorgadze, Sanxenxo 2004

• Svidler - Kramnik, Nice 2010

• Kasparov - Dür, Graz 1981

De lezer aan zet

16. Lc4 Een uitstekende zet. Meteen wordt de d-pion onder druk gezet. Zwart heeft geen enkel probleem na 16. La6 (4 punten) 16. .. Db6 17. Lxb7 Dxb7. Na 16. e4 d4 is het eerder zwart die beter staat.

16. .. d4 Hierna staat wit meteen heel goed. Zwart moet het loperpaar opgeven en een geïsoleerde pion accepteren. Zwart had beter de spanning kunnen handhaven met 16. .. Te8.

18. Dxf3 Ook heel aantrekkelijk is 18. gxf3 (2 punten) en na 18. .. cxd4 zelfs het directe 19. De5!?.

Wit beschikt volgens hem over drie verschillende strategieën:

A) Hij laat zwart zijn gang gaan met 8. Ld3. De spanning in het centrum blijft gehandhaafd en kan dus op verschillende manieren worden opgelost.

Het is van groot belang om deze structuur goed te bestuderen. Niet alleen omdat het een belangrijke uitgangsstelling van de Tartakower-variant is, maar ook omdat dezelfde problematiek voorkomt in andere openingsvarianten, zoals bijvoorbeeld het Dame-indisch. Met de diagramstelling zijn diverse modelpartijen gespeeld. In Karpov – Georgiev wist wit de ideeën in de praktijk te brengen. Een paar korte aantekeningen: 11. b4 c6 12. 0-0 Dd6 13. Db3

• Fischer - Spassky, Reykjavik 1972

• Karpov - Georgiev, Tilburg 1994

(wordt vervolgd)

Bronnen:

De wereld van de schaakopening door Paul van der Sterren. “Chess Strategy for the Club Player” door ondergetekende.

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

19. Pe2 Wit heeft diverse goede zetten om in het voordeel te komen. Een paar alternatieven: 19. Pd5 (3 punten) wint min of meer geforceerd een pion na 19. .. Pxd5 20. Lxd5 Tb8 21. Txd4 Db6. De ontstane stelling is vanwege de ongelijke lopers echter bepaald niet eenvoudig te winnen. Ook na 19. Df4 (5 punten) moet zwart het hebben van de ongelijke lopers in een onaantrekkelijke strijd voor remise: 19. .. Db6 (19. .. Db8 20. Dxd4 Dxb2 21. Pd5 Da3 22. Td3 Dd6 en zwart staat passief, maar de structuur is symmetrisch.) 20. Dxd4 Dxd4 21. Txd4 Lc5 en zwart heeft zijn loper geactiveerd maar staat een pion achter. 19. Pb5 (4 punten) 19. .. Tc8 20. Tac1 Lc5 21. b4 is een wat mindere uitvoering van Van Wely's idee in de partij.

20. b4 Heel sterk, wit wint ruimte op de damevleugel, want nemen is niet prettig voor zwart. Natuurlijk is 20. Tac1 (5 punten) een prima zet, maar veel minder energiek dan wat Van Wely doet.

20. .. Lb6 Nemen op b4 is niet mogelijk omdat zwart na 20. .. Lxb4 21. Txd4 ineens allerlei tactische problemen heeft: 21. .. De7 (21. .. Db6? 22. Tb1+-; 21. ..

Da5 22. Lxf7+! Kxf7 23. Db3+ +-; 21. .. De8 22. Lxf7+ Txf7 23. Txb4 met voordeel) 22. Lxf7+! Dxf7 (22. .. Txf7 23. Dxa8+ +-; 22. .. Kxf7 23. Db3+ De6 24. Txb4) 23. Txb4 en de winst is misschien nog niet makkelijk, maar wit staat wel een gezonde pion voor en de ongelijke lopers zijn van het bord.

21. a4 Het is logisch om zwarts volgende zet af te dwingen en daarmee een gedekte vrijpion op de damevleugel te creëren. Andere redelijke zetten zijn 21. Pf4 en 21. Tac1. Beide 3 punten.

23. Tac1 Speelbaar maar iets zwakker zijn 23. Lb3 of 23. Ld3. Beide 3 punten

23. .. Dd6 Wit staat ook beter na het iets sterkere 23. .. Te8 24. Pf4.

24. Pf4 De beste zet, het paard wordt niet gebruikt om pion d4 aan te vallen, maar gaat op zoek naar een actievere rol. Wit staat beter vanwege zijn gedekte vrijpion, zijn veel sterkere loper, en ook wel vanwege de geïsoleerde d-pion. Die laatste hoeft echter niet per se veroverd te worden (dat is ook niet zo eenvoudig). De pion beperkt de zwarte loper, en wit kan er goed 'omheen' spelen. Voor 24. Ld3 of 24. Db3 krijgt u 3 punten

25. Lb3 Zwart was 25. .. Tfc8 van plan. Er zijn meerdere redelijke zetten die daarop anticiperen. De zet van Van Wely bevalt het best. 25. Pd5 Pxd5 26. Lxd5 is beter voor wit, maar de ongelijke lopers maken de winst niet makkelijk; 25. Ld3 kan ook; 25. Db3 en nu faalt 25. .. Tfc8? op 26. Lxf7+. Met ieder van deze zetten verdient u 3 punten.

26. g4 Van Wely versterkt rustig zijn stelling. Een mooie zet die in de partij snel succes oplevert.

26. .. Dd7 Dit pakt niet erg gelukkig uit. De beste kans lijkt 26. .. Db4.

27. .. Tec8 Nemen op g4 is ook niet alles: 27. .. Pxg4 28. Txc7 (28. Lxf7+ Dxf7 29. Dxg4 Tc3) 28. .. Lxc7 29. Pd5 en wit staat heel goed. Hij wint zijn pion terug bij uitstekende stelling. 27. .. Dxg4 28. Dxg4 Pxg4 29. Txc7 Lxc7 30. Txd4 is een prachtig eindspel voor wit. Zwart beschikt niet over 30. .. Pxf2 vanwege de tussenzet 31. Td7! (31. Kxf2? Lb6); 27. .. Txc1 28. Txc1 Pxg4 29. Lxf7+! Kxf7 30. Pd5+ Kg8 31. Pxb6 is ook problematisch voor zwart.

28. Txc7 Wit moet een stel torens ruilen want anders krijgt zwart tegenspel.

28. .. Txc7 28. .. Dxc7 29. Pg6!?

Te8 30. g5 hxg5 31. Dh1 Ph7 32. Dh5 en wit heeft de stelling in zijn greep. De hoofddreiging is Kf1 en Td1–d3-f3; 28. .. Lxc7 29. Pd5! Pxd5 30. Txd4 en wit staat gewonnen.

29. Kg2 Opnieuw versterkt Van Wely rustig zijn stelling voor hij tot actie overgaat. 29. g5 (4 punten) 29. .. hxg5 30. Pg6 Tc3! 31. Dh1 (31. Da8+ De8 32. Dh1 Ph7) dreigt mat op h8 en op 31. .. Ph7 volgt nu 32. Pe5 met winst, maar zwart heeft nog een verdediging: 31. .. Txg3+! 32. fxg3 d3+ 33. Kg2 Db7+ 34. Kh3 Dd7+ 35. Kg2 Db7+ met remise door eeuwig schaak. Deze variant laat zien waarom de koning beter staat op g2. Ook onvoldoende is 29. Pg6 (3 punten) 29. .. Tc3!.

29. .. Tc8 29. .. Pxg4 30. Pd5 verliest op slag voor zwart, evenals 29. .. Dxg4 30. Dxg4 Pxg4 31. Pd5.

30. Pg6 Heel jammer. Na zijn uitstekende manoeuvres overziet Van Wely dat hij zijn plan direct kan uitvoeren. Wit wint na 30. g5! (11 punten) 30. .. hxg5 31. Pg6 en er dreigt zowel 32. Pe5 als 32. Th1. Bijvoorbeeld: 31. .. g4 (31. .. Kh7 32. Pe5 +-; 31. .. Tc3 32. Th1! Ph7 33. Txh7 Kxh7 34. Dh5+ Kg8 35. Dh8 mat) 32. De4!! Pxe4 33.Th1 met ondekbaar mat in 1!. Een prachtige variant. In plaats van 30. .. hxg5

is 30. .. Tc3 ook onvoldoende na 31. g6!! (31. Da8+ wint ook) 31. .. Txf3 32. gxf7+ Kf8 (32. .. Kh7 33. f8P+ Kh8 34. P4g6 mat) 33. Pg6 mat.

30. .. Pxg4 Niet om een pion te slaan, maar om veld e5 te dekken (en g5 te verhinderen). Na Van Wely's volgende zet is de partij echter meteen uit. De enige zet was 30. .. Tc3! waarna wit wel beter staat in het eindspel, maar niet gewonnen. 31. Pe5 (31. Da8+ De8 32. Dxe8+ Pxe8 33. Pe7+ Kf8 34. Pd5 Txb3 35.Pxb6 Tb4; 31. Dxc3 dxc3 32. Txd7 Pxd7) 31. .. Txf3 32. Pxd7 Txb3 33. Pxb6 Tb4. Dit was de manier om te profiteren van het minder nauwkeurige 30.Pg6.

31. Te1 Na de tekstzet is er geen verdediging meer tegen de interferentie 32. Pe7 of 32. Te7 waarna f7 valt. Na 31. Lxf7+ (1 punt) 31. .. Dxf7 32. Dxg4 Tc2 heeft wit nog lang niet gewonnen.

32. Pe7+ 32. Te7 wint nog iets harder; ook 5 punten

80-100 >2400

70-80 2300-2400

60-70 2200-2300

50-60 2100-2200

40-50 2000-2100

30-40 1900-2000

20-30 1800-1900

0-20 <1800

Combineren

Diagram 1

McShane – Wojtaszek 1. Dxf4+!, 1-0

Diagram 2

Lahno - Siebrecht

1. Pf6+! won een kwaliteit. 1. .. Txf6 is gedwongen, anders komt 2. Tb8 +-.

Diagram 3

Bok - Bluvshtein

1. Lxe6! Txe6 2. Tf8+! Lxf8 3. Txf8 Kg7 4. Tg8 mat

Diagram 4

Ganguly - Hammer

1. Pg7!, 1-0 Immers, de dreiging 2. Kg8 is vernietigend.

Diagram 5

Ganguly - Spoelman

1. Pg5!! Het apparaat geeft geforceerd mat in maximaal zes zetten. Bijvoorbeeld 1. .. hxg5 2. Txg5+ Kh7 3. Th5+ Kg8 4.Th8.

Diagram 6

Carlsen - Nakamura

1. g8(D)+! 1. Txf6+ Ke7 is onduidelijk. 1. .. Txg8 2. Dxf6+ Ke8 3. Te1+, 1-0 Er volgt 4. De7 mat.

Diagram 7

Navara - Ganguly

1. Txf4!!, 1-0 Zwart doet niets tegen de doorlopende a-pion, nu hij deze niet met zijn loper kan blokkeren.

Diagram 8

Wang Hao - Grischuk 1. Le5+!! dxe5 2. Dxe5 Kg8 3. Th1, 1-0 Zwart is machteloos tegen Dh8/Th7.

Recht toe recht aan

Met 1. Te6+ Kf3 2. Te3+!! redt wit zich op het nippertje. Hoe zwart ook slaat, het is pat! Colin Stolwijk - Sirosh, WK D jeugd Griekenland 2010. Het aardige 2. Txe2 faalt op Lg3+! (Piet Peelen)

Schaken op Universiade China

Van 12 tot en met 23 augustus 2011 vindt in Shenzhen (China) de Universiade plaats, een soort Olympische Spelen voor studenten. Schaken staat ook op het programma. Studenten die in aanmerking willen komen om voor dit onderdeel deel uit te maken van de Nederlandse delegatie moeten zo spoedig mogelijk contact opnemen met het bondsbureau van de KNSB. De reis- en verblijfskosten zijn voor eigen rekening.

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Schaakklokken

401 DGT 2010 nieuwe versie 59,00

401-l DGT 2010 met logo van Het Paard

402 BHB toernooiklok, kunststof, zeer sterk 37,20

404 Garde klassieke houten analoge klok 47,50

406 Digitale Garde klok 75,00

407 DGT 960 vouwbaar Zakschaakklokje met 960 beginstellingen 29,50

De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm.

Sterke kwaliteit 7,50

502-A Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm.

Standaard kwaliteit 5,75

503 Houten schaakbord, veldgr. 5 cm

Met of zonder coördinaten 32,50

504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in plastic zakjes 4,50

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaard in plastic zakjes 9,50

506 Stevig kartonnen doosje voor art 503 en 504 4,00 509 Houten stukken, maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50

540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houten kistje 29,50

541 Palissander houten stukken, maat 4

Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50

551 Magnetisch zakschaakspel 5,75 558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 29,50

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50 517 Check! Vrolijk schaak kaartspelletje voor beginnende schakertjes ( niveau stap 1 tot 2 ) geënt op de methode van Wijgerden. 12,50 518 Raindropchess, maakt schaken nog spannender! Raindropchess stukken, bord + kaartset Gewoon schaakspel niet inbegrepen. 23,95 519 Raindropchess set kaartjes. 11,95

520 Raindrop Chess Gezelschapsspel 34,95 530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 94,00

510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00

CD’s

708

DGT Chesstrainer met spelregels 45 lessen met 1500 oefeningen schaakspelend programma: Fritz goes 960 9,95 709 Tasc chess CD

Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00

711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat! Beter leren schaken voor grootmeesters in spe 14,95

712 Fritz 12. Zeer sterk spelend schaakprogramma 49,90 714 Rybka 4, zeer sterk spelend programma 49,50

715 Nieuw: Chesstutor stap 1. CD gebaseerd op de stappenmethode. 19,50

716 Chesstutor Stap 2. CD gebaseerd op de stappenmethode. 19,95

Wedstrijdformulieren en reglementen

621 KNSB Notatieformulieren Dubbel

100 vel met doordruk 13,50

630 KNSB Notatieformulieren enkel

100 vel. Geen doordruk 7,50 972 Fide regels voor het schaakspel Vert. 2005 4,50

Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Boeken

645 De wereld van de schaakopening 1 1.d2-d4. Auteur: Paul van der Sterren 19, 95

647 De wereld van de schaakopening 3 E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren 24, 95

650 De Kracht van het paard.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95

651 De macht van het loperpaar.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95

652 Matten 8, schaaktijdschift 11,95

653 Schaken voor huisvrouwen. Memoires van een grootmeester in ruste

Auteur: Karel v.d. Weide 14,95

654 Bobby Fischer voor beginners. Het wonderlijke leven van Bobby Fischer

Auteur: Renzo Verwer 11,95

655 Schaken: geschiedenis, spelregels, strategie en tactiek. 256 blz. Auteur: John Saunders 24,95

656 Mijn Schaken. Mooie, licht weemoedige schets van de schaakwereld. Auteur: Hans Ree. 22,90

657 De Pion, De pion staat centraal in opening, midden- en eindspel. Auteurs: Hans Böhm en Yochanan Afek 17,95

661 Schaakscheurkalender 2011 14,95

Leermethode van Wijgerden/Brunia Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie. Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Werkboeken

Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.

Handleidingen

Setjes van 4 verschillende proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)

Proefexamens

Diversen

U kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar: Schaak en Go winkel Het Paard, Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam, Telefoonnummer 020-6241171 Fax 020-6270885, info@schaakengo.nl, www.schaakengo.nl