Schaakmagazine 2010 – december

Stellingwerfs paard naar Engeland

“Veel jeugdspelers hebben een mooi potentieel”

Euwe in Afrika

KNSB-voorzitter Eddy Schuyer kijkt terug en vooruit

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Peter Boel

Jeroen Bosch

Frank Clevers

Karel van Delft

Gert Devreese

René Duret

Herman Grooten

Erik Hoeksema

Johan Hut

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Jan van Reek

Eric van Reem

Eddy Schuyer

Karel van der Weide.

Redactieadres:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Telefoon: (023) 525 40 25

Fax: (023) 525 43 53

E-mail:

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Verschijning

volgende nummer: week 8 2011

Sluiting kopij: 24 januari 2011

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: (023) 525 40 25

Fax: (023) 525 43 53

E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving & lay-out:

Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk:

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

Waarom won Anish Giri niet bij Univé?

Bond en club

Voorloper

Anna-Maja Kazarian sloeg in deze stelling met zwart toe tijdens het WK jeugd. Hoe? Zie ook in Voorloper.

Euwe op reis De Noordzee opening

Deze maand is het 75 jaar geleden dat Max Euwe de wereldtitel veroverde. Om die reden heeft de wereldschaakbond FIDE 2010 uitgeroepen tot Euwe-jaar. Op het moment dat u dit nummer van Schaakmagazine ontvangt zijn de laatste jubileumactiviteiten net achter de rug. Ook Schaakmagazine besteedt aandacht aan Max Euwe. We doen dit echter niet aan de hand van een terugblik op 15 december 1935, de dag waarop Euwe won. De Euwejaren, de jaren dertig en veertig, zijn uitputtend beschreven in de biografie die Alexander Münninghoff meer dan dertig jaar geleden over Euwe schreef. In die biografie laat Münninghoff een belangrijk aspect van Euwes activiteiten ongenoemd, zijn werk als voorzitter van de FIDE. In 1975 maakte Euwe voor de FIDE een lange promotiereis door Afrika; hij was toen 74. In brieven aan zijn vrouw beschreef hij zijn tocht. Schaakmagazine publiceert fragmenten uit deze brieven.

Wist u dat de KNSB een bondscoach heeft? Vladimir Chuchelov is zijn naam. Eind oktober reisde hij met enkele jeugdtalenten mee naar het wereldkampioenschap voor de jeugd in Griekenland. Van hen kwam

Lisa Schut bij de meisjes tot zestien terug met een bronzen medaille. Hij geeft zijn mening over het niveau van de jeugd en legt uit hoe je als coach spelers kunt trainen die een hogere rating hebben. Uiteraard besteden we ook aandacht aan de twee toernooien die de afgelopen maanden kleur gaven. Het Univé-toernooi in Hoogeveen werd gewonnen door de jonge Fransman Maxime Vachier-Lagrave. Erik Hoeksema legt uit waarom Anish Giri bleef steken op een gedeelde tweede plaats. Heel bijzonder is ook het tweejaarlijkse Remco Heite schaaktoernooi in Wolvega. Het ontstond als een cadeau van de gemeente aan zijn scheidende burgemeester. In ieder toernooi is een paard de extra prijs voor de winnaar. Dit keer gaat het Stellingwerfse paard naar Engeland. Luke McShane won de invitatiegroep. In de volgende Schaakmagazine is er uiteraard veel aandacht voor het hoogtepunt van het Nederlandse schaken, het Tata Steel Chess Tournament. Tot ziens in Wijk aan Zee.

Minze bij de Weg Hoofdredacteur Schaakmagazine

Heite schaaktoernooi als extra prijs een paard ontvangt, besloot de toernooiorganisatie op passende wijze de aandacht op het toernooi te vestigen. Een houten paard van maar liefst zes meter hoog werd geplaatst bij Hotel Van der Valk in Wolvega, waar het toernooi plaatsvond. Het vervoer op een grote oplegger trok de nodige aandacht. (Foto: Lenus van der Broek).

Ernst Timmer is een schrijver die veel schaken in zijn romans stopt. Zo ook in het onlangs verschenen De Noordzee opening Er wordt in het boek af en toe geschaakt en dat alleen al is vermeldenswaard. Waar kom je dat in de hedendaagse literatuur nog tegen. Het meest opmerkelijk, althans vanuit het gezichtspunt van een schaker, zijn de titels van de hoofdstukken. Ieder hoofdstuk heeft een schaakzet als kop. Met de laatste zet is het mat. Wat dat voor een van de hoofdpersonen betekent mag u zelf bedenken.

Het gebruik van schaakzetten als hoofdstuktitels doet vermoeden dat er tussen de hoofdpersonen een soort schaakspel wordt gespeeld. Maar dat is slechts in heel beperkte mate het geval. Eerder zie je een gemeenschappelijke ontwikkeling. De eerste twee zetten, 1. c2-c4 van wit en 1. .. f7-f5 van zwart, zijn overigens wel duidelijk symbolisch en de titel van het boek maakt dat nog eens extra duidelijk. De roman speelt aan beide zijden van de Noordzee, Engeland en Nederland.

Ernst Timmer schetst in De Noordzee opening een beeld van de roerige jaren zeventig. Een tijd vol verlangens, utopische ideeën en radicale, om niet te zeggen gewelddadige oplossingen. C2-c4 staat voor de strijd van de IRA in Noord-Ierland en Engeland, f7-f5 voor het afglijden van een betrokken Nederlands meisje in de richting van de Rode Jeugd. Tegelijk schetst het de persoonlijke ontwikkeling van IRA-strijder Garreth Maguire en de Nederlandse Jet van Kampen, die door een briefwisseling met elkaar in contact komen. Alles heel herkenbaar, zeker voor wie de jaren zeventig heeft meegemaakt. Goed geschreven ook.

Ernst Timmer: De Noordzee opening. Uitg. Prometheus. 304 blz. € 19,95.

Batavia 1920 toernooi heeft sponsor

Elders in dit nummer kunt u lezen over hotel café restaurant Sonnevanck in Wijk aan Zee waar jarenlang een serieus en tegelijk ontspannen meester-toernooi werd gespeeld. Het Sonnevanck-toernooi speelde zich af in de serre van het cafégedeelte. Het toernooi verdween en werd korte tijd later in Café De Zon opgevolgd door het Cultural Village Toernooi. Vorig jaar geleden ontstond een Amsterdamse variant van deze formule. Peter Tames, de eigenaar van Café Batavia 1920 aan de Prins Hendrikkade, is een schaakliefhebber en wilde niets liever dan een schaaktoernooi in een van zijn caféruimtes onderbrengen. Dat lukte, net als dit jaar. En nu heeft bierbrouwer Grolsch zich bereid getoond het toernooi voor de komende vijf jaar te sponsoren. Tot grote vreugde van Tames, die nu de kans zag zijn toernooi op te waarderen tot een grootmeestertoernooi. Er wordt gespeeld van 18 tot 27 februari 2011.

Sfeervol toernooischaak in Batavia 1920.

Luke McShane: gehaaid en onvermoeibaar

Engelsman wint Remco Heite toernooi

De formule van het Remco Heite Schaaktoernooi blijft lekker smaken. Fris, zoals Remco Heite zelf het uitdrukte. “Ik ben bijzonder tevreden”, zei de naamgever na de derde editie die eindigde op 28 november. “Het was een heel boeiend toernooi, met spectaculaire partijen en spanning tot het einde. In het Invitatietoernooi en in de Open groep.”

Codewoorden voor het Remco

Heite toernooi zijn: gastvrijheid en een compact, aansprekend deelnemersveld. Daarnaast is alles erop gericht om de spelers te laten strijden en experimenteren: de partijen tellen niet mee voor de rating en de ‘ouderwetse’ tijdcontrole van 35 zetten in 1 uur 45 minuten en een kwartier voor de rest zorgt ervoor dat er in elke ronde wel zinderende tijdnoodduels te zien zijn.

Anish Giri, Loek van Wely en misschien Peter Heine Nielsen waren de favorieten. Het pakte anders uit. Aanvankelijk stal Erwin L’Ami de show, maar het was tenslotte Luke McShane die met de hoofdprijs en het Stellingwerfse bonuspaard aan de haal ging. De laconieke en goedlachse Engelsman, in het ‘serieuze leven’ valutahandelaar bij Goldman Sachs, is dit jaar weer meer gaan schaken en dat legt hem geen windeieren. De

deelnemers van Groep B in het Tata Steel toernooi 2011 zijn gewaarschuwd: McShane is gehaaid en onvermoeibaar. Hij was niet verrast door zijn toernooizege: “Het zat qua niveau allemaal heel dicht bij elkaar, dus ik dacht bij mezelf, waarom zou het mij niet lukken?”

Maar de eerste twee slagen waren voor Erwin L’Ami. In de openingsronde zorgde de promovendus uit het Open toernooi 2008 al voor een daverende verrassing.

Nielsen - L’Ami Zwart is aan zet

Een actuele gambietvariant van het Grünfeld-Indisch is uitgelopen op een race tussen de witte d-pion en de zwarte a-pion. Wit hoopt nu op 21. .. Td2 22. Ta1! en na dameruil wordt de a-pion tegen de d-pion geruild, met remise. Maar L’Ami had een onaangename verrassing geprepareerd:

21. .. Pxd7!! 22. Dxd7? 22. Lxd7? Td2 23. Dg4 kon niet wegens 23. .. Dxb1! 24. Txb1 a2. Maar met 22. Txb7! had wit een pion voor kunnen blijven, waarvoor zwart wel goed stukkenspel heeft.

22. .. Txf2! 23. Lf3 Txf1+ 24. Txf1

Het handigste was nu 24. .. Dc4!, waarna 25. Lxa3 niet eens mogelijk is wegens 25. .. Ld4+!. L’Ami won na het mindere 24. .. Db2?! later in het eindspel.

In die eerste ronde had Van Wely ‘orde op zaken gesteld’ door Anish Giri in een taaie partij een nul toe te brengen. Maar KingLoek blaakte niet van zelfvertrouwen. In de tweede ronde forceerde L’Ami via een kleine combinatie een voordelig toreneindspel tegen hem. Met een vuig trucje forceerde Van Wely een dolle toren, maar met twee lange lussen met de koning over het bord won L’Ami alsnog. Het was een klassiek voorbeeld dat in Tim Krabbé’s Schaakkuriosa niet zou misstaan.

Giri kwam terug met een eenvoudige zege op Macieja met zwart in de Grünfeld. In deze ronde demonstreerde McShane, die in de eerste ronde in de tijdnoodfase al ontsnapt was aan de Poolse winnaar van 2008, zijn handigheid in lastige stellingen.

Luke McShane had alle vertrouwen in de overwinning. (Foto Lenus van der Broek)

dat aanmerkelijk frisser dan de Nederlander, die zonder veel omhaal zijn eerste nul moest incasseren.

Giri hield gelijke tred met een indrukwekkende overwinning op Nielsen.

Nielsen te staan.

Als u de fragmentjes nog eens bekijkt, ziet u wie in dit toernooi een cruciale rol heeft gespeeld. De grote Viking keek met weinig plezier terug op zijn performance in Wolvega, maar zelfs voor hem bleek nog iets leuks weggelegd.

Nielsen - McShane

Wit is aan zet

McShane heeft in hoge nood 38. .. Td8-a8! gespeeld - de enige verdediging, zo zal blijken.

39. Lxh7+ Kh8!

39. .. Kxh7 40. Txf7+ Kg6 is goed voor wit, hoewel er geen directe winst in zicht is.

40. Txf7 Txa7 41. Txf8+

41. .. Kg7!

Dat moest even van tevoren gezien worden! Met deze ‘anti-tempozet’ voorkomt zwart het verlies van zijn f-pion. Het eindspel met een pion minder na 42. Tc8 Kxh7 43. d6 Ta1+ 44. Kg2 Td1 bleek relatief eenvoudig te houden.

“Tegen Nielsen had ik het heel moeilijk”, zei McShane later terugblikkend. “Als je zo’n partij keept is dat een goed teken. Dan kan het daarna alleen maar beter gaan.”

En dat gebeurde prompt. Voor hun topduel die middag was zowel L’Ami als McShane wat moe. Na een copieuze lunch in het Van der Valk-hotel zei de Engelsman: “Zo, ik ga eerst maar eens een tukje doen.” Die middag ging hij in op een variant van het Tweepaardenspel die L’Ami in 2008 tegen Daniel Stellwagen op het bord had gehad, nota bene in een themamatch. De Engelsman speelde

Giri - Nielsen

Wit is aan zet

29.Txb6!!

Dat dacht de Deen nu juist met 28. .. Tc7-f7 verhinderd te hebben! Maar Giri had haarscherp berekend dat zwart na 29. ..

Tfxf2 30. Tb8+ Kd7 (30. .. Kf7?

31. Tf1! en de toren is gepend)

31. Tc1! verloren staat ( zie analysediagram):

Nielsen - Van Wely Wit is aan zet

20. Pxh7!! Kxh7 21. Dh5+ Kg8 22. Lh6! Lf6 23. Tg3 Pe7

Na 23. .. De7 voert wit nog een kanon aan met 24. Thh3. Slinkser was 23. .. Lxf5 24. exf5! Pd4 en nu is 25. c3! de winnende zet. Na 25. .. bxc3 komt zwart een tempo tekort voor de verdediging: 26. Lxg7 Lxg7 27. f6! Pe6 28. Txg7+ Pxg7 29. Dg4 en mat. Zonder 24. c3 zou zwart na 26. f6 een dameschaakje geven en verdedigen op h7.

gerd: “Die eerste twee winstpartijen hebben me veel energie gekost.”

Dat leidde tot gebrom bij Van Wely, die altijd tot het uiterste pleegt te gaan. Maar hij werd zelf geconfronteerd met een onverzettelijke McShane, die een onneembare Egelstelling innam. Voor de Londenaar ging het er steeds zonniger uitzien, en in tijdnood en met een licht inferieur eindspel ging het bergafwaarts met Van Wely. McShane won de partij, het toernooi en het Paard.

Anish Giri had commentator Gert Ligterink laten weten dat hij McShane een “heel moeilijke tegenstander” vond, die in remisestellingen doorgaat tot het uiterste. Zo vriendelijk en goedlachs als hij in de omgang is, zo ongenadig hard is Luke tijdens de partij. “Loek had minder tijd en een houdbare, maar wel iets mindere stelling. Alle reden om door te spelen”, zei hij.

Zo loopt er binnenkort in de Stellingwerven niet alleen een Bartek en een Loek, maar ook een ‘Luke’ rond. Of moeten ze dat beestje, om verwarring te voorkomen, maar Jolly Jumper noemen?

Eindstand:

1. McShane 3½

2. Giri, L’Ami 3

4. Macieja 2½

5. Van Wely, Nielsen 1½

Bij schaakjes loopt de witte koning naar d1, en na 31. .. Tce2 32. Tb7+ Ke8 33. Le1! gaat pion a7 eraf.

29. .. axb6 30. a7 Tc1+ 31. Txc1 Txa7

De taaiste oplossing, maar wit hield druk en won uiteindelijk. “28. .. Tf7 was een blunder”, is de analyse van ons toptalent dan.

Van Wely bleef in de race via een benauwde puntendeling met Macieja, die evenals twee jaar geleden steevast in adembenemende tijdnood kwam. Maar in de vierde ronde kwam onze zesvoudig kampioen tegenover een ontketende

24. Lxg7! Lxg7 25. Txg7+ Kxg7 26. Dg5+ Pg6 27. f6+, 1-0

De overige partijen in deze ronde werden na harde strijd remise, zodat de laatste ronde aanving met drie spelers op 2½ punt (McShane, Giri en L’Ami) en de overige drie op anderhalf. Giri en L’Ami besloten in hun onderlinge partij al snel tot remise: Giri had een damegambiet niet goed behandeld, L’Ami stond beter maar was afgepei-

Het evenement kreeg een extra Fries tintje doordat Sipke Ernst het open toernooi won (een rapidtoernooi met 45 minuten p.p.p.p.). Hij eindigde gelijk met Friso Nijboer op 8 uit 9, maar had de onderlinge partij gewonnen. “Leuk dat een Fries zich plaatst voor het toernooi van 2012. Zo chauvinistisch ben ik wel”, gaf Remco Heite toe. “Ik hoop van harte dat het toernooi in stand gehouden kan worden, want het zijn moeilijke tijden voor sponsors. Maar ze zijn trouw en ook de houding van de lokale overheden is heel positief. Dat geeft moed.”

Voor bondscoach Vladimir Chuchelov zijn de Nederlandse jeugdspelers op internationale toernooien een beetje underdogs. ‘Veel jeugdspelers uit andere landen zijn heel wat sterker dan hun ranking laat vermoeden. Je als Nederlandse jeugdtopper waarmaken op een WK Jeugd, is niet makkelijk. De meeste jeugdspelers worden alleen echt getest op het NK Jeugd.’

Vladimir Chuchelov, bondscoach van Nederland

”Veel jeugdspelers hebben een mooi potentieel, maar moeten harder aan hun schaak werken”

Hoe bent u Nederlands bondscoach geworden?

“Dat is een lang verhaal. In 2002 maakte ik mijn debuut als secondant in Wijk aan Zee, waar ik Jeroen Piket assisteerde. Alleen heeft Jeroen toen niet echt veel aan me gehad. Ik was immers de helft van het toernooi ziek. (lacht)

In 2003 vroeg Loek van Wely of ik zijn secondant wilde zijn in Wijk aan Zee. Onze samenwerking bleek zeer succesvol te zijn in dat Corustoernooi. Misschien was 2003 wel het enige jaar waar Loek dat toernooi had kunnen winnen. Ik trok na die Corus mijn conclusies: ik was duidelijk beter als schaakanalist dan als schaakspeler. Ik begreep dat ik veel meer potentieel had als schaaktrainer, dat ik me beter daarop kon toeleggen dan op mijn eigen schaakspel.

Daarom begon ik vanaf 2003 volop materiaal voor schaakstudie en schaakoefeningen te verzamelen. Ik gaf ook groepssessies aan jonge Nederlandse talenten: Werle, L’ Ami, Smeets, Stellwagen. Ik was toen wel nog geen coach van Nederland, ik werkte compleet onafhankelijk met wie me vroegen. Ik ging in 2005 naar het WK Jeugd in Istanbul met Smeets, Stellwagen, L’ Ami en behaalde in de groep tot twintig goeie resultaten met hen. Van dan af begon ik op regelmatiger basis met Nederlanders te werken. Eerst hielp ik

Van Wely en L’ Ami, later begon ik met de jongere generatie te werken: Schut, Giri,

Van Kampen, Bok. Dat ik enkele jaren geleden bondscoach ben geworden, was daar eigenlijk de logische consequentie van. Toen de Nederlandse schaakbond eenmaal een budget had om een bondscoach aan te trekken, hebben ze me in september 2008 een contract voor vier jaar aangeboden.”

Bent u als bondscoach tevreden over de prestaties van de Nederlandse spelers op het WK Jeugd die u zelf begeleidde: Lisa Schut, Robin van Kampen en Benjamin Bok?

“Gewoonlijk heeft Nederland op de jeugd WK’s en EK’s goede spelers met behoorlijk hoge rankings. Ik begeleidde twee jongens onder zestien jaar, Robin van Kampen en Benjamin Bok, die respectievelijk zesde en derde op rating waren. Lisa Schut had zelfs samen met een andere speelster de hoogste rating in haar groep.

Op papier oogde dat veelbelovend, maar vergeet niet dat in andere landen veel jeugdspelers veel sterker zijn dan hun lagere rating doet vermoeden. Als je eenmaal voor het bord zit op zo’n WK, is het niet zo makkelijk. Nederland heeft geen traditie van harde, onderlinge selectie in de aanloop naar zo’n WK, zoals veel ex-Oostbloklanden die hebben. Meedoen aan een sterk jeugdkampioenschap zoals het Nederlandse, dat doen veel Nederlandse jeugdspelers maar één keer per jaar. Dat maakt de Nederlandse

jeugdspelers een beetje tot underdogs op internationale toernooien. Ze moeten nog met de favorietenrol leren omgaan. Veel jeugdspelers hebben een mooi potentieel, maar moeten nog harder aan hun schaak werken.

In het algemeen zag ik dat veel Nederlanders het moeilijk hadden in het begin van het WK, zo tussen ronde 1 en 5. Dat tast het vertrouwen aan, maakt het moeilijk. Het tijdstip van de partijen was ook ongewoon: beginnen aan een partij om 16 uur is zeer laat, dat vergde veel aanpassing.

‘Mijn’ drie spelers (Robin van Kampen, Benjamin Bok en Lisa Schut) vochten alle drie op drie ronden van het einde nog voor de medailles. Daarvoor verdienen ze alle lof. Robin verloor in de tiende ronde: hij ging volgens mij psychologisch ten onder, het had niet met zijn schaakpeil te maken. De spanning werd hem op het eind te veel, en hij had geen energie meer.

Benjamin finishte beter: een draw en een overwinning in de laatste twee ronden. Hij had vooraf de derde ranking en eindigde uiteindelijk gedeeld vierde tot negende. Dat is best een mooi resultaat.

Lisa nam elke partij op dit WK heel serieus, ze vocht elke partij tot op het bot uit. Ze begon nochtans wat aarzelend in de eerste ronden tegen lager gerangschikte speelsters, die echter veel weerstand boden. Tegen de favoriete wil iedereen wel zijn

(Foto Fred Lucas)

beste schaak brengen.

Met Lisa had ik vóór het WK een beetje getraind. Ik had haar specifiek gevraagd om aan haar fysieke conditie te werken. Vorig jaar stortte Lisa op het WK in de laatste drie ronden immers totaal in.

Nu liep het anders. Haar tegenstander in de laatste ronde was een heel sterke speelster, een zeer beloftevol meisje. Maar Lisa stond psychologisch sterk: ze was totaal gefocust op de partij, toonde ook totaal geen angst. Hoe lang het zou duren, kon haar niet schelen, ze zou tot het uiterste voor de zege gaan. Ik ben zeer tevreden over haar brons, dat eigenlijk een gedeelde eerste tot derde plaats is. En er waren nog twee uitschieters.

Anna-Maja Kazarian (meisjes tot tien) speelde op het WK zeer goed en is een beloftevolle speelster. En David Klein (tot achttien) behaalde bijna een IM-norm, op 10 ratingpunten na.”

Uw elorating bedraagt 2.563. Wat kunt u als bondscoach bijdragen aan spelers, die qua speelsterkte zeker zo sterk of zelfs sterker zijn dan u zelf?

“Een bondscoach hoeft geen sterkere schaker te zijn dan de spelers die hij begeleidt. Mijn troef als coach is dat ik de toppers overvloedig materiaal, oefeningen kan aanbieden over verschillende schaakonderwerpen, materiaal dat zij zelf niet hebben. Een sterke schaakspeler is zeker niet per definitie een goed analist. Ik ben dat wél, in schaakanalyse heb ik veel meer ervaring dan topspelers. Bovendien heeft een competitiespeler ook andere kwaliteiten nodig dan een trainer. Een competitiespeler moet energie hebben, vertrouwen, psychologisch sterk in zijn schoenen staan, zijn openingen bijhouden, over een goede fysieke conditie beschikken. Een trainer heeft heel andere kwaliteiten: hij heeft een grote schaakkennis, veel schaakideeën, veel inzicht in psychologische aspecten van het spel. Om goede resultaten te boeken, heb je een goede wisselwerking tussen trainer en spelers nodig. Het trainerschap is een moeilijke baan, waar je hard voor moet werken. Ik werk keihard om interessante schaakopgaven te kunnen voorleggen aan mijn spelers. Ik leg ze moeilijke, uitdagende schaakoefeningen voor: oefeningen waarbij rekenvaardigheid vereist is, tactisch inzicht, waarbij je beslissingen moet nemen. Ik dwing hen er haast toe om nieuwe ideeën te ontdekken waarvan ze zelf vooraf niet dachten dat die in een stelling verscholen zaten. Ik wil de diepte van hun schaak vergroten. Zoiets vergt vele uren van volgehouden schaakanalyse. En elke speler, hoe sterk ook, heeft zwakkere punten. Ook mensen als Karpov of Carlsen kunnen nog dingen bijleren.

Met grootmeesters doe ik vooral drie dingen: werken aan hun openingen, analyseren van hun gespeelde partijen, én hen moeilijke schaakopgaven voorschotelen, die moeilijke berekeningen en moeilijk keuzes vereisen. Ik doe niet altijd hetzelfde. Met Van Wely werkte ik meestal aan zijn openingsvarianten, maar niet altijd. Zo heb ik in 2008 en 2009 met Loek voor het Corustoernooi niets aan de openingen gedaan. Ik gaf hem toen alleen oefeningen, wat hem niet belette toch 50 procent te scoren. En met Anish Giri werk ik vooral aan strategische aspecten en rekenvaardigheid.

Vóór de Olympiade in september had ik een vierdaagse trainingssessie met het Nederlandse mannenteam. Op basis daarvan kon je eigenlijk al voorspellen wie het goed zou doen op de Olympiade en wie niet. Giri was gedurende die training veruit de beste. Daniel (Stellwagen) deed erg zijn best en werkte hard, hij deed het heel aardig. En je kon al merken dat Smeets het moeilijk zou krijgen op de Olympiade: hij worstelde het meest met de oefeningen.”

Hadden de Nederlandse mannen met u erbij als tiende kunnen finishen op de Olympiade?

“Dat weet ik niet, maar een bondscoach is natuurlijk een troef. Ik had er kunnen werken

aan de sfeer binnen het team, de psychologie van de spelers. Ik zou ook tijd hebben gehad om de eventuele problemen van elke speler individueel met hem te bekijken. Dat was nu onmogelijk.”

Hebt u het team van thuis uit geholpen?

“Dat had misschien gekund, maar ik heb meteen besloten om me er niet mee te bemoeien. Ik volgde uiteraard de prestaties van het team, maar ik zou het vreemd hebben gevonden om tussenbeide te komen. Van Wely was de kapitein, ik wilde zeker geen extra druk op hem leggen.”

Hebt u nog andere bezigheden in het schaken?

Ik speel voor clubs in België, Nederland en Frankrijk en, het interessantst, in de Bundesliga. Daar spelen, heeft twee voordelen: zo blijf ik op de hoogte van wat er in de schaakwereld gebeurt (alle wereldtoppers spelen in de Bundesliga), en blijf ik zelf ook in vorm als schaker.”

Tja, ik dacht dat het wel kon. (Foto Fred Lucas)

Na drie jaar voorzitterschap

In november van dit jaar zitten de eerste drie jaar van mijn voorzitterschap er al weer op. Die tijd is omgevlogen en ik heb heel veel boeiende mensen ontmoet die allen de bevordering van de schaaksport met hart en ziel zijn toegedaan.

Er is ook veel bereikt. Zo is het terug lopen van het ledenbestand tot stilstand gekomen en is er zelfs een kleine aanwas. Dat is vooral te danken aan de inspanningen voor de ontwikkeling van het jeugdschaak met het project Speel Z en met de ontwikkeling van Internetschaak. De uitdaging voor de komende periode zal zijn om de gerealiseerde groei ook ten goede te laten komen aan de verenigingen. Plannen daarvoor staan in het nieuw meerjarenplan tot 2014. Verheugend is in ieder geval ook dat er goede resultaten zijn geboekt bij het Europese kampioenschap en het wereldkampioenschap bij de jeugd.

Sponsors

Hoewel we er in geslaagd zijn om de financiën van de Bond op orde te krijgen, is er door de creditcrises een situatie ontstaan dat het extreem moeilijk is om voor de schaaksport sponsors te vinden. Die situatie duurt nog voort, zij het dat we er wel in geslaagd zijn om enkele meerjarige overeenkomsten te sluiten.

Om in de nabije toekomst kans te maken meer sponsors aan ons te verbinden, is het nodig dat alle direct en indirect betrokkenen de handen ineen slaan. In de afgelopen periode is er soms onvoldoende begrip geweest dat de eenheid in onze bond voorwaarde nummer een is om sponsors gunstig te stemmen.

Het is op dat punt dat ik wel wat ben teleurgesteld. De kritiek is helaas niet altijd binnenskamer gebleven en dat is voor ons imago als sportbond naar sponsors geen goede zaak. Gelukkig is de laatste tijd daar-

in een mooie verbetering opgetreden en ik hoop dat dit in de toekomst zo kan blijven. Daarbij kan ik de verzekering geven dat het bestuur er alles aan zal doen om de uitgangspositie van onze bond naar sponsors toe te optimaliseren. Maar dat kan alleen met de hulp van iedereen. Op dat punt is optimisme op zijn plaats want de bond beschikt over een groot aantal enthousiaste vrijwilligers met een grote betrokkenheid bij het wel en wee van de bond.

Aanmelden

De bond heeft de laatste jaren een duidelijke keus gemaakt om het breedteschaak te promoten. Maar breedteschaak kan niet tot bloei komen als er ook niet een gezond klimaat is voor het topschaak. En de ontwikkeling van topschaak vraagt geld, veel geld. Dat gaat niet alleen op aan prijzen maar ook aan scouting van jeugdspelers en de begeleiding van toptalent. Vooral jeugdschakers trekken zich op aan de bekende schakers.

Een van de teleurstellingen die ik kreeg in de voorbije periode is het gegeven dat veel clubschakers die op hun favoriete club hun schaakavond beleven maar verder geen belangstelling of tijd hebben voor de schaakcompetitie, niet als KNSB lid worden opgegeven. Het is voor het bestuur niet te zien of dit komt doordat het bestuur van de club de leden die uitsluitend de clubavond bezoeken niet als KNSB-lid opgeven of dat dit ook bij de betreffende leden zelf bekend is. Op Bondsraadvergaderingen werd wel eens geschat dat ongeveer 30% van de clubleden niet als KNSB-lid worden opgegeven. Daarmee doet men de bond ernstige schade want op deze manier zijn de eigen middelen minimaal. Het inzetten van eigen middelen is voor veel sponsors een criterium om tot besluitvorming te komen. Indien we er met zijn allen in zouden slagen om de komende tijd deze situatie aan te pakken en aanzienlijk te verbeteren, zou dat de schaaksport een stevige impuls kunnen geven. De solidariteit van de clubschaker met de bond is toch niet te veel gevraagd als dat de bevordering van het schaakklimaat en bijvoorbeeld het

KNSB-voorzitter Eddy Schuyer

organiseren van aansprekende toernooien in ons land ten goede komt!

In het meerjarenplan voor de komende tijd heeft het bestuur een aantal voornemens gepubliceerd die het enerzijds administratief makkelijker moet maken om de leden bij de KNSB aan te melden en anderzijds worden voorstellen geformuleerd die het voor de leden extra aantrekkelijk moet maken zich ook als KNSB-lid te kunnen presenteren. Zoals hiervoor al gesteld, is het voor het werven van sponsors van groot belang dat het bestuur de eigen bijdragen van de leden die nodig zijn om de doelstellingen te realiseren ook tastbaar kan laten zien. Daarom doe ik een beroep op een ieder er voor te zorgen dat ons ledenbestand een juiste afspiegeling is van de werkelijkheid.

Ik houd me aanbevolen voor suggesties die het probleem van het niet aanmelden kan helpen oplossen.

Eddy Schuyer

Voorzitter KNSB

Arthur Hendrickx: een vrijwilliger die elke vereniging zich zou wensen

De ‘vrijwilliger van het jaar’ van 2010 komt uit Limburg. Uit de uit heel Nederland voorgedragen kandidaten heeft de jury van Schaakmagazine ditmaal de keuze laten vallen op de 45-jarige Arthur Hendrickx uit Heythuysen.

Een kleine plaats in Midden-Limburg, dat Heythuysen, maar Arthurs vereniging SV Leudal hoort al enkele decennia bij de grootste van Limburg en is zelfs al tweemaal door de Limburgse schaakbond uitgeroepen tot ‘club van het jaar’. SV Leudal staat als een huis. Dat huis is een ‘schaakgebouw’ met een stevig fundament, steen voor steen met eigen handen neergezet door een groot aantal vrijwilligers. Eigenlijk is het dan ook helemaal niet vreemd dat de ‘vrijwilliger van het jaar’ uit deze vereniging komt. Een vereniging kan alleen maar groot worden en succesvol zijn als er voldoende mensen zijn die de handen uit de mouwen kunnen en willen steken.

Zo iemand is bij SV Leudal Arthur Hendrickx. Iemand die zonder veel ophef zijn werk

Waarom de verkiezing?

Het verenigingsleven steunt op de inzet van vrijwilligers. Deze mensen zetten zich belangeloos in voor hun vereniging of binnen de regionale of landelijke bond. Zonder vrijwilligers gebeurt er niets. Om het belang van vrijwilligers te onderstrepen en als waardering voor het werk van deze mensen organiseert het KNSB-blad Schaakmagazine sinds 2003 de landelijke verkiezing ‘vrijwilliger van het jaar’. Het gaat daarbij niet om een grote prijs; er is geen groot cadeau of geldbedrag aan verbonden. Deze verkiezing heeft alleen de intentie om eens per jaar een bijzondere vrijwilliger in de schijnwerpers te zetten. Een jury maakt uit de voorgedragen kandidaten een selectie en bepaalt wie er wordt uitgeroepen tot ‘vrijwilliger van het jaar’.

doet. Hij is geen haantje de voorste, niet iemand die het hoogste woord voert. Maar wel altijd aanwezig en altijd bereid om te helpen. Een waterdrager. Iemand die je kunt vergelijken met de knecht die in een wielerkoers zijn kopman uit de wind houdt.

Op dinsdag 30 november werd Arthur in bijzijn van vele clubgenoten gehuldigd. Frank Clevers, lid van de redactiecommissie van Schaakmagazine en tevens voorzitter van de Limburgse Schaakbond, kwam in het clublokaal van SV Leudal, gemeenschapshuis de Roffert in Buggenum, het heuglijke nieuws vertellen. Vrijwilliger van het jaar! Arthur schrok er zelf van. Maar wie naar het lijstje kijkt van de vele werkzaamheden die hij verricht, zal wat minder verbaasd zijn:

- Jeugdinstructeur/trainer

- Jeugdwedstrijdleider

- Gediplomeerd schaaktrainer A en wedstrijdleider A

- Organisator van de jeugdkampioenschappen voor Midden-Limburg

- Jeugdratingcoördinator

- Scheidsrechter bij vele Limburgse jeugdtoernooien

- Bestuurslid van Schaakvereniging Leudal sinds 1994

- Teamleider SV Leudal

- Bestuurslid van de LiSB

- Lid van verdienste van de LiSB

- Voorheen lid van de jeugdcommissie van de KNSB

Zondagochtend

Arthur Hendrickx is een duizendpoot die vooral ontzettend veel werk verzet bij het jeugdschaak. Hij geeft elke zondagochtend vanaf 10.00 uur schaakinstructie aan de oudste groepen. Dit zijn de stappen 4, 5 en zelfs stap 6. Deze instructies geeft Arthur al meer dan vijftien jaar. De vereniging SV Leudal heeft al sinds jaar en dag tussen de 35 en 55 jeugdleden; de groep kinderen is dus omvangrijk.

Daarnaast is Arthur als sinds 1994 bestuurslid van schaakvereniging Leudal. Hij zorgt voor ondersteuning op allerlei gebied binnen de club. Met name zijn spelregelkennis komt goed van pas binnen allerlei competities. De meeste energie echter steek Arhur in zijn

jeugd(wedstrijd)leiderschap. Alle externe activiteiten van deze omvangrijke groep worden door Arthur begeleid. Het organiseren van de inschrijvingen, het regelen van het vervoer, het samenstellen van de teams, enz. enz. Allemaal taken die Arthur al jaren regelt. Arthur is dan ook erg vaak buiten de club actief op allerlei (jeugd)toernooien. Het Midden-Limburgs jeugdkampioenschap wordt al meer dan tien jaar door hem georganiseerd. Was het eerst een voorronde van de Limburgse kampioenschappen, vandaag de dag is het een zelfstandig toernooi.

Limburgse bond

Arthur is in 1996 bestuurslid van de Limburgse Schaakbond geworden. Eerst van 1996 tot 2001 als penningmeester en daarna tot 2008 als jeugd(wedstrijd)leider. Na zijn afscheid in 2008, is hij in 2009 weer gevraagd om penningmeester van de LiSB te worden hetgeen Arthur aanvaard heeft. Dat typeert hem. De ware vrijwilliger zegt niet snel ‘nee’. Vanwege zijn grote kennis van spelregels en zijn diploma Scheidsrechter A wordt Arthur vaak gevraagd voor toernooien in en buiten de provincie.

Daarnaast zouden we nog bijna vergeten dat Arthur zelf ook nog als schaker actief is op allerlei toernooien en competities. In de Limburgse bondscompetitie speelt Arthur als geruime tijd in het eerste team van SV Leudal waarvan hij ook teamcaptain is. Arthur is reeds zevenmaal clubkampioen geworden van schaakvereniging Leudal en maar liefst dertien maal bekerwinnaar. Elke vereniging zou een moord doen om zo’n vrijwilliger in de organisatie te hebben. Schaakvereniging Leudal heeft hem!

Reactie van de winnaar

“Ik ben erg verrast met deze uitverkiezing en ben trots dat deze mij toekomt. Ik blijf gewoon en met heel veel plezier mijn vrijwilligerswerk voorzetten. Vanuit mijn positie als schaakvrijwilliger van het jaar wil ik iedereen ook bedanken die mij steunt.”

Frank Clevers

Zieltjes werven voor de FIDE

Begin 1975 bezocht Max Euwe in zijn functie van FIDE-president een aantal Afrikaanse landen. Het doel was om Afrikaanse landen te werven voor de FIDE. Het was een slopende tocht. Euwe was bijna 74 en bezocht in een reis van maar liefst 45 dagen achtereenvolgens Senegal, Ghana, Nigeria, Zambia en Zaïre. Hij ging niet alleen op bezoek bij ministers,

Accra, 3-2-75

Lieve Caro,

Ik ben nu drie dagen in Accra (ditmaal vergis ik mij niet) en het is bijzonder hier de gast te zijn van de heer en mevrouw Arriens. (..) Alles is hier ideaal - alleen de hitte. Het is hier - in tegenstelling met Senegal - echt warm: 30º en hoger, maar ik kan er vrij goed tegen en er zijn maar weinig ogenblikken dat ik mij lusteloos gevoel, bijv. na het middagslaapje, maar dat had ik in Amsterdam ook. Ik ben nog goed gezond, niet verkouden, geen bedorven maag, geen uitslag op de lip. Maar ik sta pas aan het begin, ik heb 11 dagen gehad en moet er nog 34. Een veeg teken dat ik al dagen tel!

Maar punt 1 is overleven, punt 2 is zieltjes voor de Fide winnen. Dat laatste gaat tot nu toe ook naar wens. Ik verkeer veel met ministers die allemaal hun steun toezeggen. Of ze het zullen doen? Een typisch verschil tussen Senegal en Ghana is dat hier (in Ghana) de zwarten de dienst uitmaken en in Senegal de Fransen. Het is een bijzonder vriendelijk land, dat zijn weg in de wereld wel zal vinden. Intussen je brief ontvangen; die lag hier al bij aankomst. Maar ik heb zoveel te doen, bezoeken, voordrachten, seances dat ik

Dakar, 26-1-75

Lieve Caro,

Op het vliegveld werd ik opgewacht door Père Michel, een indrukwekkend man in het wit met een lange baard, enkele schaakvrienden en de ambassade-secretaris – die mij een uitnodiging voor een lunch bezorgde. Veel rust heb ik sindsdien niet gehad. Er zijn drie dagen verlopen en het is nu zondagavond. Niemand om met mij te eten, gelukkig, rustig, en tijd om een en ander bij te werken. (…) Ik ben twee uur geleden in mijn hotel terug thuis gekomen en ben meteen in slaap gevallen. Zo moe was ik, vooral van de dag van vandaag. (..) Het zijn echter niet alleen excursies die ik hier moet ondergaan. Gisteren (zaterdag) was een sofdag. ’s Morgens ging: bezoek aan het ministerie om de heren te overtuigen van de betekenis van het schaakspel. Daarna met een korte pauze naar de ambassadeur, waar ik veel te lang moest blijven, zodat ik meteen naar mijn lezing kon. Een franse lezing over de betekenis van het schaken is natuurlijk geen pretje, maar een mens komt er overheen. Ver volgens wat rond rijden en toen bij mensen eten. Behoorlijk uitgebreid en voortdurend maar schaakvragen beantwoorden. Frans, Frans, Frans. Pas om over half één was ik thuis en ik moest weer om ½ 8 op, want de tocht van heden moest om 9 uur beginnen. Zoëven deed ik een gekke ontdekking. Ik schreef hiervoor dat ik al drie dagen in Dakar was. Zo was het voor mijn gevoel. Bij het nagaan blijkt dat ik pas twee dagen hier ben. Ik ben vrijdag aangekomen en toen heb ik wel een goed contact gelegd met iemand uit het nabuurland “Mauretanië” die allerlei documenten van mij heeft meegenomen benevens een brief voor zijn minister. Hij gaat in zijn land een schaakbond oprichten en deze bij de Fide aansluiten. Een enthousiaste Fransman uit Bordeaux. (..) Mijn verdere program, behalve uitstapjes en maaltijden: Dinsdagavond simultaan. Woensdagavond technische voordracht. Vrijdagochtend vroeg naar Accra (logeren bij de ambassadeur). (..) Daar hoef ik dan geen Frans te spreken.

Vanavond een groot diner van 40 man, allemaal ambassadeurs en ministers. Ik zal voorzichtig eten, zoals ik aldoor al doe. Ik neem ook geen suiker in koffie of thee. - Diner is achter de rug (Dinsdagmorgen). Ik zat naast een beroemdheid: Shirley Temple, die op het ogenblik de vrouwelijke ambassadeur van de U.S.A. in Ghana is. Toen op de televisie werd gezegd dat ik op mijn vijfde jaar was begonnen met schaken, kwam zij naar mij toe en zei “ik op

Tijdens zijn leven heeft Max Euwe heel wat toespraken mogen houden.

Accra is al bijna achter de rug. Overmorgen naar Lagos. (..) Ghana heeft zulke vriendelijke zwartjes, maar in Nigeria schijnt het anders te zijn. De begeleiding door de heer v.d. Wardt van de ambassade zal mijn tocht wel vergemakkelijken, maar een tocht blijft het: reizen naar vier verschillende universiteiten in Nigeria, één daarvan bijna 1000 km verwijderd. Maar ik heb van jou geleerd niet teveel tegen de toekomstige moeilijkheden op te zien, vooral niet bij voorbaat bang te zijn, want dan gaat het zeker scheef. Wij zullen (..) Je vraagt uiteraard nog meer over Senegal maar dat ligt nu al zo ver achter mij dat ik liever over Ghana praat. Het bezoek hier is een compleet succes geworden. De Schaakfederatie is opgericht en het besluit tot aansluiting bij de Fide werd genomen. De regering is eveneens enthousiast en steunt het schaakleven daadwerkelijk, d.w.z. met geld. De seances waren een beetje verwarrend althans die buiten Accra, rare stukken, niet op tijd zetten - geen ernst. De gevolgen + 20 – 2 = 0 en + 6 – 1 = 0 en + 7 – 0 = 0. Maar het is voor

Het is zondagmorgen. Over 3 weken thuis. Ik ben al over de helft. Straks ga ik per auto het binnenland in, naar Ibadan. Morgenavond kom ik

(komen wij: de heer v.d. Wardt gaat mee) even terug en Dinsdagochtend vroeg per vliegtuig naar Nsukka, vervolgens Zaria, dan Cuno en Zondagmiddag terug in Lagos, waar ik een afscheidsseance moet spelen. Maandag daarop naar Douala en Dinsdag in Lusaka (Zambia). Deze week belooft zwaarder te worden dan alle voorgaande, want ik ben dan niet “thuis”. (..) Het is hier bepaald niet zwaar wat schaken betreft. Ik heb tot nu toe 58 partijen gespeeld, geen verloren en één remise gemaakt. Ik moet wel veel praten om de autoriteiten te overtuigen van het nut van het schaken - zij hebben een eigen spel. Toch hoop ik er - evenals in Ghana - in te slagen een schaakbond te doen oprichten en deze bij de Fide aan te sluiten. (..) Gisteren - tijdens een seance “thuis” - werd ik opgebeld door Fide en door Belgrado. De telefoon was lang niet zo duidelijk als toen wij belden j.l. woensdag, maar ik heb tenminste kunnen duidelijk maken dat ik Manilla prefereerde, reeds uit financiële overwegingen. Over de arbiters mag Prentice beslissen. Ik stelde voor Paul Klein, Dorazil en Paoli - Prentice dezelfde maar in plaats van Dorazil Lothar Schmid. Over deze laatste kan Fischer misschien struikelen. - Belgrado wilde een heel interview, waarin ík nog eens heb kunnen zeggen dat ik tegen de bijzondere vergadering was, er echter legaal niet onder uit kon. Dat ik voorts Manilla prefereerde enz. (..) Maandagmorgen - het slapen in de guesthouse van Ibadan viel wel mee, maar de andere logeerplaatsen schijnen minder te zijn. Gisteravond + 12 – 0 = 0. Vanmorgen besprekingen. Het nare is hier dat je nergens van op aan kan. Ze komen niet of een uur te laat. Het is ook moeilijk om te telefoneren, kortom communicatie ontbreekt in dit land vrijwel geheel, zodat je moeilijk plannen kan maken. We zullen wel zien hoe het loopt. Maar de volgende 5 dagen zijn uiterst lastig met wassen en persen, waarvoor vermoedelijk geen tijd is in drie verschillende plaatsen, zodat ik “vuil” in Lagos terugkom (Zondagmiddag) en Maandag vertrek, dus weer geen kans op dit. Het moeilijkste komt dus nog. Ik sluit maar, het ontbijt wacht. - Een uurtje later zit ikzelf te wachten op een meneer Awala die het jawoord moet geven voor de erkenning van de

Nigeriaanse Studenten Schaak-associatie als een Sportorganisatie en pas dan kan de hele zaak voortgang vinden. De regelingen hier zijn bijzonder slecht. Geen wonder. Nigeria is een rijk land (olie) en dan kan je de zaak best laten sloffen. Ik ben blij dat ik over een week naar een ander land onderweg ben.

Grootmeester in de binnenzak (2)

Schaken tegen een programma in de trein, in de wachtkamer van de dokter, of een snel partijtje online op de bank. Het is allemaal moge lijk geworden overal en altijd te schaken door de vele schaak applicaties die voor mobiele smart phones en handige tablet pc’s als de iPad of de Galaxy Tab zijn ont wikkeld.

Online schaken met FICS

In het vorige nummer werden een aantal applicaties (apps) besproken die op verschil lende Apple apparaten draaien. Ook de nieuwe app van de online schaakclub ICC (Internet Chess Club) werd daar besproken. Goed nieuws voor bezitters van een Android apparaat: begin 2011 zal er ook een Android versie verschijnen en in een latere versie zal de ICC app ook Chess960 ondersteunen. Wie lid is van de online club FICS (Free Internet Chess Server) kan ook op zijn mobiele apparaat online schaken. Er zijn een aantal apps in de Appstore van Apple te vinden die FICS ondersteunen. Een aanrader is ‘online chess’ van Magnus Lidman. Aardig is ook de app

store. Voor programmeurs is het eenvoudi ger een schaakapp voor het gesloten Apple systeem te ontwikkelen dan een versie te ontwikkelen die op verschillende smartphones met verschillende besturingssystemen moet draaien. Veel programmeurs zien er tegen op om hun app aan verschillende schermresoluties aan te moeten passen. Maar zo langzaam groeit de markt, ook voor Android schaakapps.

www.chess.com.

Aanrader nummer 1 is ‘Droidfish’, de Android versie van de Stockfish engine, de sterkste gratis schaakengine die op het moment verkrijgbaar is. Op een apparaatje met een 1Ghz processor kan de app al snel 15 ply diep rekenen! Verder is net als bij Apple de ‘Shredder’ app een aanrader, ook de gloednieuwe ‘Chess Genius’ app draait erg prettig. U haalt de apps direct via uw Android app winkel op de smartphone of kijk eens op de websites www.androidpit.com of www.androidzoom.com voor beschrijvingen en screenshots.

De ontbrekende schaakapp -

De wereld van de schaakapps draait gelooflijk snel. In een recent interview verzucht

Hiarcs programmeur Mark Uniacke: „We zitten in de schemerjaren van het schaakprogrammeren (…) alle mijlpalen zijn bereikt. Het is wel leuk om Hiarcs op grootmeesterniveau op een mobiel apparaat te zien spelen.“ Als eindgebruiker worden we al verwend met allerlei sterke programma’s voor mobiele apparaten die vaak maar een paar euro kosten. Maar welke schaakapp ontbreekt nog? Het zal een kwestie van tijd zijn voor de eerste app met schaaknieuws zal verschijnen, een app waarin snel resultaten en ranglijsten kunnen worden opgezocht, een link naar live partijen incluis is, waar in een online database kan worden gezocht en waar misschien ook een partijtje gespeeld kan worden. Mijn tip: de ‘schaaknieuws mobiel app’ verschijnt 2011!

In deze

Voorloper:

Anna-Maja

Kazarian

offert graag een stuk

Partijen van Anna-Maja

Hazevenoffer

Basisschaak in Friesland

Jeugdkatern

Anna-Maja Kazarian offert graag een stuk

Ze is tien jaar. Al achttien keer werd ze kampioen van Nederland, waarvan elf keer bij de meisjes en zeven keer bij de jeugd! Met snelschaak, rapid en normaal tempo. En eind oktober won ze brons bij het Wereldkampioenschap in Griekenland! Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Anna-Maja Kazarian.

Piet Peelen

Anna-Maja werd geboren in Heerenveen op 7 januari en is een kerstkind! Want haar vader is Armeens en haar moeder Georgisch en dan viert men daar Kerst. “Toen ik zes jaar was ging ik op vakantie naar Georgië. Opa Simon Lomsadze leerde me op een dag vier spelletjes: dammen, schaken, kaarten en backgammon. De volgende dag vroeg hij me ‘Welk spelletje vind je het mooist?’ Schaken! zei ik.”

Ze wordt lid van de schaakclub in Sneek, want daar wordt goed voor de jeugd gezorgd! AnnaMaja wordt op haar schaakvaardigheid getoetst. Ze mag bij de groep tweede stappers beginnen. Eerst les en dan spelen. Wytse Wiersma gaf haar les in stap 4. Stap 6 deed ze zelf. Als jongste haalde ze het diploma. Bij de jeugd staat ze aan kop. “Helaas is het niet zo spannend meer. Ik

ben sterker geworden. Dus speel ik nu ook bij de senioren.” Haar moeder brengt haar overal naar toe. Ze hebben bijna 10.000 kilometer gereden.

Twee jaar geleden mocht ze naar het EK in Montenegro. “Mijn eerste internationale toernooi. Ik scoorde 3½ uit 9. In Italië vorig jaar 5 punten en een twintigste plaats. Dit jaar ging het super. Ik won van de Russin. Toen stond ik alleen aan kop!!” De negende ronde duurde meer dan zes uur. “Op het einde was ik moe. Ik had geen zin meer!” Toch wist ze na 141 zetten remise te maken. Coach Thomas Willemze vertelt trots: “Dit geeft aan dat ze een echte doorzetster is. Anna-Maja is lekker fanatiek. Ze heeft een goede sportmentaliteit en wil winnen.” De voorlaatste ronde verloor ze. Met een remise op de

laatste dag werd het de derde plek! “Het was leuk met Thomas. Als trainer legt hij ook goed uit.” De ontvangst op Schiphol was leuk. “Ik kreeg bloemen en ze maakten foto´s. Voor de juf van school hield ik een dagboek bij. In de klas heb ik dat voorgelezen. En in de Heerenveense Courant stond een positief artikel!”

Inmiddels heeft ze 137 bekers. Het hele huis staat vol. Leuk aan schaken vindt ze de tactiek. “Ik offer graag een stuk! Door zo aan te vallen kan ik winnen. Elke dag wil ik schaken! Elke dag? Misschien een dag niet.”

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

web:

7 januari 2000

Heerenveen

Van Kleffensschool en groep 8+ op het Bornego College

Rekenen

Schaken, zingen, computeren

Van opa Simon

SC Sneek

Goede schaakster en zangeres

Patat, frikadel

www.Anna-Maja.nl

Partijen van Anna-Maja

Anna-Maja Kazarian -

Sven Dijkhuis

NK E Waalwijk 2010

1. e4 d5 2. exd5 Dxd5 3. Pc3

Da5 4. Pf3 Pf6 5. d4 Lf5 6. Ld2

c6 7. Lc4 e6 8. h3 Pbd7 9. Pd5

Dd8 10. Pxf6+ Pxf6 11. Lf4

Le7 12. Dd2 0–0 13. Ld3 Lxd3 14. Dxd3 Db6 15. 0–0–0 a5 16. Db3 Da6 17. Dd3 b5

Sven wil geen zetherhaling!

Beide hadden ze 4 uit 4, dus een topduel. Wie valt het best aan?

18. g4 a4 19. a3 Db6 20. Ld2 b4 21. Lxb4 Lxb4 22. axb4 Dxb4 23. Da3 Db7 24. Pe5 Tfd8 25. f4 Pd5 26. f5 exf5 27. gxf5 Tdb8 28. Thg1 Pc7?

29. Txg7+!!

Gaatje maken!

29. .. Kxg7 30. Tg1+ Stukken erbij!

30. .. Kf6 31. Dd6+ Pe6 32. Pd7+, 1–0

Alexandra

Obolentseva - AnnaMaja Kazarian WK E Griekenland 2010

1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 Pf6 4.

Pf3 Le7 5. Dc2 0–0 6. Lg5 b6 7.

0–0–0 h6 8. Lxf6 Lxf6 9. e4 c6 10. cxd5 cxd5 11. e5 Le7 12. h4 La6 13. Kb1 Lxf1 14. Tdxf1 Pc6 15. Th3 f6 16. Pe2 Tc8 17. Dd2 fxe5 18. dxe5 Dc7 19. Dc2 Lc5 20. Dg6 Df7 21. h5 Dxg6+

22. hxg6 Pe7 23. Tg3 Tf5 24.

Tg4 h5 25. Ta4 Pxg6 26. Pg3

Tf4 27. Txa7 h4 28. Ph5 Tf7 29. Txf7 Kxf7 30. Tc1 Th8

Na een spannend duel zijn beide meisjes in tijdnood. Anna-Maja heeft prima gespeeld, maar haar laatste zet was slordig. Na 31. .. hxg3 32. Pxg3 Pf4! staan alle zwarte stukken actief. De witte pionnetjes zijn zwak. De koning kan naar voren en zwart staat op winst! Nu kon wit met 32. Pg5+ de zwarte koning terug jagen. Dan staat wit opeens goed.

32. Tc7+ Pe7 33. Pg5+ Kf8 34. Pxe6+ Kf7 35. Pg5+ Kg6 36. Ph3 Lc5 37. P5f4+ Kh6 38. g5+ Kh7 39. a3 Pf5 40. Pxd5 Td8

41. Pf6+ Kg6 42. Pd7?!

De Russin maakt een begrijpelijk foutje. Spannend was het na 42. Pf4+ Kxg5 43. Pe6+ Kg6 44. Pxd8 gxf6.

42. .. Le3 43. Ka2 Kh5! Opeens gaat de zwarte koning het arme paard op h3 vangen.

Anna-Maja is koploper! 0–1

Anna-Maja KazarianEmma de Vries

Nova NK C Haarlem 2010

12. exf6 Lxf6 13. Pxd5 Lg7

Arthur Pijpers offerde hier zijn dame met 13. .. Dxd5 14. Dxd5 Pxe3 15. Dd3 Pxd1 16. Dxd1 en maakte remise tegen Robin van Kampen. 14. Pf6+! Lxf6 15. Dxd8

Sven wil de dame op a3 wegjagen met Pb5. Begrijpelijk, maar Anna-Maja kent de regels voor de koningsaanval.

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 g6 6. Le3 Lg7

7. f3 0–0 8. Dd2 Pc6 9. 0–0–0 d5 10. Kb1 Pxd4 11. e5 Pf5

15. .. Txd8

Wie slaat nou niet een dame? Verrassend is 15... Pxe3 beter! 16. Txd8+ Kg7 17. Lc5 b6 18. La3 Pe3 19. La6! Lb7 20. Txa8 Lxa8 21. Tg1 Lc6 22. Ld3 e6 23. b3 Kg8 24. Le4

Opnieuw ruilt Anna-Maja graag, want ze staat materiaal voor. Ze won het eindspel.

31. g4 Lxf2?!

Hazevenoffer

1. Lxh7+! Kxh7 2. Pg5+

De koning wordt uit zijn schuilplaats gelokt zodat het paard er met schaak bij kan komen. Zwart heeft nu twee mogelijkheden:

A) 2. .. Kg8 3. Dh5 dreigt mat in één, dus... 3. .. Te8 4. Dxf7+ Kh8 5. Te3 De toren moet meehelpen. 5. .. Pf5 6. Th3+ Ph6 Vraag 1: hoe

geeft wit nu mat in twee?

Het punt h7 is, zeker na korte rokade, één van de meest kwetsbare punten van de koningsstelling. Een bekend aanvalsidee dat daar gebruik van maakt, is het volgende:

B) 2. .. Kg6 3. Dg4 Dreigt Pxe6. 3. .. f5 Vraag 2: hoe wint wit nu?

In de 14e matchpartij EuweAljechin (1935), kwam de volgende stelling op het bord. De witte toren en loper zetten druk tegen de pionnenketen h7-g6.

Vraag 3: Wat dreigt wit?

Vraag 4: Zwart speelde 0-0. Wat is dan de beste zet voor wit?

Tot slot het volgende voorbeeld uit de partij Euwe - Johner.

1. Txh7 is niet zo overtuigend, zwart speelt Dxh7 en kan zich verdedigen. Juist is: 1. Dxg7

Zes opgaven met h7

Opgave

Wit

Opgave 3

Zwart aan zet. Zwart speelde 1. .. Pe5. Wat is wits antwoord?

Opgave 5

Wit speelt Lxh7 ...

A) en wint

B) het wordt eeuwig schaak

zwart komt beter te staan

Kxg7 2. Txh7! Kxh7 3. Pg5+ Kg8 4. Pxe6 Wit dreigt nu Pxc7 met torenwinst. Na 4. .. Tf7 volgt nu 5. Lxg6, met een nieuw probleem voor zwart: d5 is zwak. Wit staat beter. In de partij werd 4. .. Pc6 gespeeld. Euwe antwoordde met 5. Pxf8 en won even later de partij. Nu mag jij aan de slag!

Dxc7+ Kf6 40. Df4+ eeuwig schaak. In de partij RiviereBarns, 1856, gaf wit het op na Kf7.

e6+! Txe6 38. g6+! Ke7 39.

Opgave 6. B is juist. Wit kan remise maken met 36. Lxh7+ Kf7 37.

Te3, 0–1, Clavijo - Gonzalez, Bogota 1991.

Kh3 Kg5 44. Lg6 Lf3 45. Th2

Ld3 Te3 39. Td1 Kg7 40. Td2 Kf6 41. h4 d4 42. h5 Te1 43.

37. Df6+ Tg7 38. Dd8+ Tg8 39. Df6+ Tg7; alle andere zetten verliezen. 37. Dxf4 exf4 38.

Opgave 5. C is juist: 36. Lxh7 Df4+! Verdedigen door dames te ruilen. 36. .. Dxh7 is remise:

Dxh4 a5 5. Td1, 1–0 Pleci - De Witt, Buenos Aires, 1931.

Opgave 4. A is juist: 1. Lxh7+ Pxh7 2. Td8+ Pf8 3. Txf8+ Dxf8 4.

Opgave 3. 1. Lxh7+ Kh8 2. Le4+ Kg8 wit heeft een pion -gewon nen. Een goed vervolg is nu 3. Tg1 of 3. 0-0-0.

Opgave 2. Nee: 1. Lxh7? Kxh7 2. Pg5+ Dxg5! en zwart wint materiaal.

Opgave 1. 1. Lxh7+ Kh8 2. Lf5 wint de dame.

Dh5+ Kg8 12. Lxg6 wint wit snel.

Vraag 4: Na 9. .. 0-0 speelde wit 10. Txh7! en Aljechin was een pion kwijt, want na 10. .. Kxh7 11.

Lxg6 met winst van twee pionnen.

Wit

Opgave 4

Wit speelt Lxh7 ...

A) en wint

B) het wordt eeuwig schaak

C) zwart komt beter te staan

Opgave 6

Wit speelt Lh7 ...

A) en komt beter te staan

B) het wordt eeuwig schaak

Vraag 1: 7. Txh6 gxh6 8. Dh7 mat. Vraag

C) zwart wint Oplossingen

Pascal Losekoot

De Drie Dorpen kon juichen

In het zuidoosten van Friesland wordt heel veel geschaakt. Op meer dan de helft van de basisscholen wordt schaakles gegeven. Op sommige kleine scholen zijn wel vijftig van de zeventig kinderen aan het schaken geslagen. Op zaterdag 27 november mochten

al die scholen in West- en Ooststellingwerf meedoen aan het schoolschaakkampioenschap. Dat hoort bij het Remco Heite Schaaktoernooi. Maar liefst 170 scholieren deden mee. Dat waren er zoveel dat Hotel Van der Valk zelfs zijn restaurant in een toernooizaal moest omtoveren.

Hoe gezellig het was zie je op de foto’s. De eerste prijs werd gewonnen door de basisschool De Drie Dorpen uit Oldeholtwolde. En de foto’s werden gemaakt door Lenus van der Broek.

Foto's: Lenus van der Broek

Het is dringen aan de top van de wereldranglijst. Carlsen en Topalov hebben op de Olympiade in KhantyMansiysk de nodige elopunten verloren waardoor diverse spelers nu rond de 2800 rondwaren. Aronian was een van de duidelijke elowinnaars in Siberië. Kramnik won elopunten in het toernooi van Bilbao. Carlsen won terrein terug door het toernooi van Nanjing op zijn naam te schrijven. Anand handhaaft zich bovenin, terwijl met name Topalov de grote verliezer is. In deze partij verliest hij van de wereldkampioen met het openingssysteem dat ook in de beslissende 12e matchpartij in Sofia op het bord kwam.

Combineren

Karel van der Weide

Topalov – Anand

Nanjing 2010 1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 Le7 5. Lg5 h6 6. Lh4 0–0 7. e3 Pe4

De zogenaamde Lasker Variant. Het idee van deze paarduitval, genoemd naar de tweede wereldkampioen, is dat zwart twee paar lichte stukken wil ruilen om zo zijn stellingsprobleem te verlichten. 8. Lxe7 Dxe7 9. cxd5

Een principiële benadering. Wit krijgt meer invloed in het centrum, maar bevrijdt ook zwarte loper van de witte velden. De absolute hoofdvariant is 9. Tc1.

Na 9. .. c6 10. Le2 Pxc3 11. Txc3 dxc4 12. Lxc4 Pd7 13. 0–0 kan zwart kiezen voor 13. .. e5 of voor 13. .. b6. Topalov - Anand, Sofia WK match (12) 2010, ging verder met de laatste zet.

9. .. Pxc3 10. bxc3 exd5 11. Db3 Td8 12. c4 Le6

Hier is 12. .. dxc4 13. Lxc4 Pc6 populairder. Wit heeft een sterk

Bij het Univé toernooi in Hoogeveen ligt de focus van schaakmedia en organisatie doorgaans op de Kroongroep. Shirov, Giri, Tiviakov, VachierLagrave; niets anders dan respect

centrum, zwart ontwikkelt zich makkelijk. De zet van Anand is zeker zo interessant omdat 13. Dxb7 heel gevaarlijk is voor wit. 13. c5

Na 13. Dxb7 komt zowel 13. .. dxc4 als 13. .. Da3 in aanmerking. Topalov sluit de diagonaal e7-a3 waardoor wit nu wel op b7 dreigt te nemen. Hoe moet zwart reageren? Speelt u mee met de wereldkampioen?

De lezer heeft zwart U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als zwartspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten aan die ook punten opleveren.

voor deze schaakgrootheden. Desondanks gaat mijn sympathie eerder uit naar de mindere goden in het open toernooi. In volstrekte anonimiteit laten zij de schaarse toeschouwer genie-

ten van dramatische en gewelddadige momenten op het bord.

Jeroen Bosch

8. Wit is aan zet

7. Wit is aan zet

6. Wit is aan zet

5. Wit is aan zet

4. Zwart is aan zet

3. Wit is aan zet

2. Zwart is aan zet

1. Wit is aan zet

Anish Giri, Neerlands hoop in bange dagen, scoorde 3 uit 6 in de Kroongroep van Hoogeveen. Dat was goed voor een prestatierating boven de 2700. Dat is niet slecht natuurlijk, er gaan weken voorbij dat u en ik dat niet halen. Maar toch, stilletjes hoop je als toeschouwer op meer. En dat was ook zeker mogelijk geweest. Uit zijn twee partijen tegen Shirov haalde hij slechts een half punt, maar met iets meer beleid had dat misschien ook anderhalf punt kunnen zijn.

Waarom Giri niet won bij Univé

Tot Hoogeveen zag ik Giri als een kleine Karpov, als een heel koelbloedige speler die zijn emoties goed onder controle heeft en die eigenlijk nooit een rekenfout maakt. Maar de chaos van aanvalskunstenaar Shirov zorgde ervoor dat ik mijn wereldbeeld enigszins bij moest stellen, de totale wanorde van Shirov was Giri nu nog te machtig. In de derde ronde verliep bij het eerste treffen tussen Giri en Shirov aanvankelijk alles naar wens voor onze jonge held. Met vaste hand bouwde Giri een veelbelovende stelling op, maar toen het moment van het oogsten was aangebroken gaf hij niet thuis.

snel mat) en nu de fraaie zet 26.Pb6! Dit lijkt meteen beslissend, immers de toren moet het paard blijven dekken en dat kan alleen met 29. .. Tb8 waarna 30. Pd7! met dubbelaanval op b8 en e5 over en uit is. Maar na 26. Pb6 heeft zwart nog een duivelse verdediging met 26. .. Pd6!

27.Lxd6 (27.Pxa8 Lh2+! 28.Kxh2 Dxe7 29.Lxd6 Da7 30.Pc7 Dxf2 en b3 is kwetsbaar) en nu de wonderzet 27. .. Dd4! Onwaarschijnlijk mooi, deze stelling verdient een tweede diagram.

via 24. Dxe4 Pxe4 25. Lxb4 Zijn commentaar na afloop: “Ik vertrouwde het niet helemaal.” Een argument dat vaak gebruikt wordt door oude meesters op hun retour, maar van Giri - een jonge hond boordevol zelfvertrouwen - had ik dit zeker niet verwacht!

Giri - Shirov

Stelling na 23. .. Dxe4

Hier had wit kunnen toeslaan met 24. Dd8+! Pe8 25. De7 h6 (een gedwongen luchtgaatje, na 25. .. Pf6? 26.Td8+ gaat zwart

Het idee is duidelijk: 28. Txd4?? Ta1+ is mat. Het beste voor wit is 28. Lxe5 Dxd1+ 29.Kh2 waarna hij met twee zeer actieve lichte stukken tegen een toren op winst staat. Mooie varianten, en naar mijn idee een kolfje naar de hand van een rekenwonder als Giri. Maar nee, i.p.v. 24. Dd8+ wikkelde Giri af naar een lastig te winnen eindspel met een pion meer

In hoeverre vreet zoiets aan een speler? Het is natuurlijk mooi om een kanjer als Shirov in amper twintig zetten weg te spelen, maar als je dan de knockout achterwege laat schiet het niet op natuurlijk. In zijn tweede partij tegen Shirov had Giri het trauma van hun eerste ontmoeting nog niet verwerkt. Hij leek vastberaden achter het bord te zitten, hij straalde iets uit van “ik zal me niet weer laten wegbluffen door die Shirov, vandaag zal ik gewoon scherper rekenen dan hij.” Een gevaarlijke gemoedstoestand, anders dan in de eerste partij liet Giri zich nu wel in op messcherpe verwikkelingen maar deze keer had Shirov het allemaal beter gezien.

Shirov - Giri

Stelling na 18. d5

Het is duidelijk, er zijn nog geen twintig zetten gespeeld en het is alweer alles of niets bij Shirov. Of hij wint in de aanval, of hij blijft zitten met een krachteloze puinhoop waarin alles verkeerd staat. Wits laatste zet, 18. d5, was min of meer gedwongen. De loper op c3 moet bewegingsruimte hebben en dat mag best een pionnetje kosten. 18. .. Lc5?!

Dubieus, al moet je in deze heksenketel als commentator heel erg oppassen met je leestekens. Na afloop viel overal te lezen dat zwart 18. .. Tc7 en 19. .. Lc8 had moeten spelen, “waarna de witte aanval doodbloedt”. Is dat waar? Na 18. .. Tc7 19. Tad1 Lc8 20. Ph5 Pg6 (niet 20. .. g6? 21. Dh4!) 21. Pc6 De8 22. Dg3! (idee h2-h4, Pxg7 en h4-h5) heb ik geen flauw idee hoe het staat.

Giri versloeg Tiviakov hardhandig

19. Tad1 Lxe3+

Hoe zit het eigenlijk met het hondsbrutale 18. .. Lxd5!? Niet een zet waar een mens snel naar zal kijken, maar eenvoudig te weerleggen is dit niet. Na 19. Ph5 g6! heeft wit in ieder geval niets.

20. Kh1 Pxd5?

Maar dit vergt echt te veel van de zwarte stelling. Kritiek lijkt 20. .. Lc5 waarna wit moet kiezen: 21. Pxe4 of 21. Ph5. Na 21. Pxe4 dxe4 22. De6+ Kh8 23. d6 Pd5 24. d7 Pxc3! 25. dxc8D Dxc8 26. Dxc8 Lxc8 27. bxc3 e3 heeft zwart goede compensatie voor de kwaliteit. Misschien is 21. Ph5 sterker met als idee 21. .. e3 22. Pxg7! e2 23. Dg3! Pg6 24. Pxg6 exf1D+ 25. Txf1 hxg6 26. Dxg6 en wit wint in de aanval. Samenvattend: in alle rust thuis achter de computer is de stelling al niet te begrijpen, laat staan achter het bord.

21. Pxf5!

En plotseling heeft zwart geen redding meer. De loper op e3 staat in, maar na 21. .. Lc5 (de natuurlijke zet) speelt wit 22. Ph6+! Kh8 23.De6 Df6

en nu een bijzondere variatie op het stikmat: 24. Dg8+! Txg8 25. Phf7+ Dxf7 26. Pxf7 mat! Ik loop al een tijdje mee in de schaakwereld maar deze versie van het stikmat heb ik nog nooit gezien. Zijn hier meer praktijkvoorbeelden van bekend?

21. .. Lxf4 22. Ph6+

Alles wint intussen, het matbeeld na 22. Txf4 Pxf4 23. Txd8 Pxh3 24. Pe7+ Kh8 25. Pf7 is ook niet alledaags.

22. .. gxh6 23. De6+ Kg7 24. Pc6+

Een prozaïsche oplossing, wit zoekt niet langer naar een mooi mat maar wint gewoon de dame.

24. .. Pxc3 25. Txd8 en zwart gaf op, hij blijft te veel materiaal achter. Beetje overdreven toch om te stellen dat Giri hier minstens een half punt heeft laten liggen, in zijn unieke Fire On Board -stijl heeft Shirov zo al heel wat slachtoffers gemaakt.

Politici hebben krachtige oneliners nodig, maar Giri beheerst deze techniek ook. Na zijn snelle remise met zwart tegen Tiviakov meldde onze brave scholier: “Komt me eigenlijk wel goed uit, nu kan ik nog wat huiswerk maken.” Tja, die kun je als tegenstander in je zak steken. En toen Tiviakov Versnelde Draak tegen hem speelde in plaats van Scandinavisch reageerde Giri met: “Ik kan me niet voorstellen dat Tiviakov hierin de laatste ontwikkelingen goed

heeft bijgehouden.” Tiviakov heeft de Versnelde Draak al twintig jaar in zijn repertoire, maar dat even geheel terzijde... Hoe het ook zij, Tiviakov kwam er niet aan te pas in deze partij.

Giri - Tiviakov

Stelling na 18. .. Lc6

Wit heeft voorbeeldig gemanoeuvreerd, zwart heeft nog geen moment tegenspel gehad. En nu is het tijd voor de thematische doorbraak:

19. e5! Pd7 20. exd6

Een positionele oplossing, wit gaat spelen tegen de zwakke pion op d6. Meer in Shirov-stijl zou zijn 20. e6 Pf6 21. f5! met als idee 21. .. gxf5? 22. Lxf6 Lxf6 23. exf7+ Kxf7 24. Lh5+ en wit wint.

20. .. exd6 21. Df2 Pf6 23. f5! g5

Zwart probeert uit alle macht zijn koningsstelling dicht te houden.

23. h4 g4 24. h5

Brengt Df2-h4 in de stelling en dreigt ook te ‘kietelen’ met h5-h6. Niet goed voor zwart is nu 24. .. Pxh5? 25. Dh4! Lxd4 26. Txd4 Pg7 27. Txg4 met winnende aanval voor wit.

24. .. Pe4 25. Pxe4 Lxd4 26. Txd4 Txe4 27. Txe4 Lxe4 28. Lxg4 Txc4?

Een vraagteken op gezag van Giri. Na 28. .. De5! staat zwart heel actief en is het voor wit niet gemakkelijk om zijn pluspion te verzilveren.

29. Le2 Tc6 30. Dh4

Nu heeft wit winnende aanval, de zwarte koning is gestript van al zijn verdedigers.

30. .. De5 31. Dd8+ Kg7 32. f6+ Kh6 33. Df8+ Kg5 34. Dg8+ Lg6 35. hxg6 hxg6 36. Dxf7!

Geeft het stuk meteen weer terug, Giri had het elegante motief uit de slotstelling hier al voor ogen.

36. .. Dxe2 37. Dd5+ Kg4 38. Tf3 De1+ 39. Kh2 Dh4+ 40. Th3 Dxf6 41. De4+ Df4+ 42. Tg3+! 1-0.

Schaak en tegenschaak, heel aardig!

Eindstand kroongroep

1. Vachier-Lagrave 4½

2. Shirov 3½

3. Giri 3

4. Tiviakov 1

Eindstand open toernooi

1. Ikonnikov, l’ Ami, Ernst, Vocaturo, Bonafede 6½

5. Kempinski, Negi, Nijboer, Perez Candalario, Dvirny, Ulibin 6. Er waren 63 deelnemers.

De jonge Fransman Maxime Vachier-Lagrave was oppermachtig in Hoogeveen

Competitie wordt

De tijd van de anonieme weldoeners lijkt in de KNSB-competitie voorbij, grootmeesters spelen niet meer alleen op het hoogste niveau, Paul van der Sterren is verbaasd over zich zelf en Jorden van Foreest zet de familietraditie voort. Dat zijn een paar constateringen na de tweede en derde competitieronde.

Dertig jaar sponsoring HSG is hard op weg naar de vierde landstitel in successie. In de derde ronde won de ploeg met 2½-7½ van LSG, de enige andere ploeg die de eerste twee wedstrijden had gewonnen. Nummer twee is nu Voerendaal, de enige promovendus sinds jaren die niet direct terugkeert naar de eerste klasse. Dat mag je tenminste verwachten na een start van vijf punten uit drie wedstrijden. In de vijfde ronde op 8 januari staat Voerendaal - HSG op het programma, het zou best kunnen dat de Hilversummers dan al een beslissende voorsprong nemen op de rest van het veld. Grootste nieuws over HSG is het beëindigen van de verbintenis met Joop van Oosterom, de mecenas die de successen financieel mogelijk maakte. Een anonieme weldoener omdat hij zijn naam niet aan de club verbond, maar zijn naam was geen geheim. Na eerder met zijn bedrijf Volmac de club Rotterdam te hebben gesponsord, stak hij vanaf 1981 geld in HSG, de club waar hij zelf in het eerste team speelde. Aanvankelijk om het team in de eerste klasse te houden, later om het kampioen van Nederland te laten worden. Na dit seizoen stopt hij met HSG en ook met zijn toernooien in Amsterdam en Monaco. Van Oosterom is 72, is sinds een herseninfarct gehandicapt en het is begrijpelijk dat de miljardair zijn activiteiten zelf wil afronden. Dertig jaar lang heeft hij HSG gefinancierd, een unieke periode in de clubsponsoring.

Weinig grootmeesters

Dit jaar raakten Groningen en Rotterdam hun sponsors (deels) kwijt, waardoor de

jaar was dat over het hele seizoen 22 procent. De meesterklasse is de laatste jaren ook verzwakt. Van de 25 Nederlandse grootmeesters spelen er zeven bij HSG, zes bij andere teams in de meesterklasse, zes in lagere klassen van de KNSB-competitie, twee zelfs in de regionale competitie (Ivan Sokolov en Yge Visser bij SISSA) en vier spelen nergens. Daar staat tegenover dat twee grootmeesters terug zijn op het hoogste niveau. Hans Ree ging vorig seizoen van BSG naar Caïssa en promoveerde naar de meesterklasse. Paul van der Sterren kwam die ploeg voor dit seizoen versterken.

Verroeste kampioen

De 54-jarige Van der Sterren had zeven jaar lang geen stuk meer aangeraakt. Hij vroeg zich af of hij het weer leuk zou gaan vinden. Op de vraag waarom hij toen niet zijn laatste teamleider Jan Stomphorst (HSG) belde, is hij even stil en zegt dan: “Dat is niet in me opgekomen. Ik stond sowieso versteld van het bizarre idee van mezelf om toch weer te gaan schaken.” Hij kende mensen bij Caïssa en vindt het een leuke club. Van der Sterren nam zijn beslissing al voor de promotie. “Ik dacht helemaal niet aan de meesterklasse, waar het er hardhandig aan toe gaat.” Zijn eerste partij verloor hij, de tweede werd remise en in de derde ronde versloeg hij Oscar Lemmers. Een opbouw die typerend lijkt voor een comeback. “Ik was zwaar verroest aan alle kan-

drukt dat je na zeven jaar afwezigheid niet zomaar de draad weer kunt oppakken. De afgelopen jaren schreef hij een serie boeken over de eerste zetten van iedere opening (De wereld van de schaakopening), die hij ook in het Engels vertaalde. Inmiddels heeft hij ook een boek over zijn schaakleven geschreven, dat hopelijk binnenkort wordt uitgegeven.

Oud en jong

Het is een ondoenlijke klus om van alle spelers in de competitie de leeftijd op te zoeken, maar Niek Oud (nomen est omen) is met zijn 83 jaar waarschijnlijk de oudste. Hij speelde in het eerste en tweede team van VAS zijn beide partijen remise. De jongste is wellicht de elfjarige Jorden van Foreest. Voor Unitas 2 won hij de eerste twee partijen, waarna hij zijn derde verloor. Van Foreest... zijn opa? Ja, die werd een keer in een jeugdtoernooi tweede achter Kick Langeweg. Nee, nog verder terug: de opa van zijn opa. Jhr. Arnold van Foreest werd kampioen van Nederland in 1889, 1893 en 1902, nadat zijn broer Dirk dat ook al drie keer was geweest. Wordt Jorden de volgende Nederlandse topper in de familie? Nee, zijn twee jaar jongere broertje Lucas schaakt ook en jongere broers zijn altijd sterker.

Alle informatie over de KNSB-competitie is te vinden op www.schaakbond.nl/ wedstrijdschaak/knsb-competitie.

Op Leonardoscholen leren hoogbegaafde kinderen schaken

Op Leonardoscholen is schaakles een onderdeel van het lesprogramma. Waarom en hoe wordt schaakles gegeven op deze scholen voor hoogbegaafde kinderen? Wat is de relatie tussen intelligentie en schaken? Wat is een goede lesmethode? Is schaken nuttig vanwege cognitieve (manier van denken) overdrachtseffecten op andere leergebieden of is het wellicht een prima middel om sociale en emotionele vaardigheden te ontwikkelen?

In Nederland zijn circa 60 basisscholen en 10 middelbare scholen die Leonardo-klassen onderdak bieden. De klassen tellen zestien leerlingen. Speciaal onderwijs voor hoogbegaafden is belangrijk omdat zij in het gewone onderwijs vaak stuk lopen. Ze denken anders en sneller dan leeftijdgenoten en functioneren emotioneel en cognitief op verschillende leeftijdsniveaus. Gebrek aan begrip en acceptatie leidt tot onderpresteren en sociale en emotionele problemen. Dat verandert in een klas met ontwikkelingsgelijken.

In het Leonardo-onderwijs wordt leerstof compact en versneld aangeboden in een individueel tempo in een uitdagende leeromgeving. Er zijn extra vakken waaronder schaken. Kinderen ontwikkelen een veelzijdige ondernemende en onderzoekende houding. Waar in regulier onderwijs bottom up (vanuit elementen naar het geheel) wordt lesgegeven, werkt Leonardo-onderwijs vanuit topdown lesgeven (vanuit doelstelling en het geheel) en leren op basis van inzicht.

Ontdekkend leren

Dat schaken een reeks cognitieve, sociale en emotionele effecten op de ontwikkeling van kinderen kan hebben, komt mede doordat het een spel is. Spelen is een beproefde manier van ontdekkend leren. Daarbij kun je je eigen denkstijl ontwikkelen.

Wereldwijd ontbreekt wetenschappelijke literatuur over schaakles geven aan hoogbegaafden. Dat schaken aanslaat bij hoogbegaafde kinderen leert echter de praktijk op Leonardoscholen.

Mogelijk is er slechts een beperkt direct verband tussen ‘schaakdenken’ en leereffecten op andere cognitieve terreinen. Onderzoek suggereert dat directe overdrachtseffecten vooral bij beginnende schakers optreden. Onderzoek duidt er op dat schaken mogelijkheden biedt om kinderen systematisch, analytisch en creatief te leren denken (metacognitie: leren denken) en hen te motiveren voor het onderwijs. Ook biedt schaken mogelijkheden voor het ontplooien van sociale (bijv. door samenwerken) en emotionele (bijv. door succeservaringen) eigenschappen. Hoe een docent les geeft (vragen stellen, samen onderzoeken) speelt daarbij een grote rol.

Hoe geef je les?

Een belangrijke vraag is hoe je het beste schaakles kunt geven op Leonardoscholen. Daarover heeft de landelijke Leonardostichting geen visie of beleid geformuleerd. In de praktijk zoeken schaakdocenten zelf hun weg, blijkt uit een enquête die ik onder achttien schaakdocenten heb gehouden. Meestal gebruiken ze de Stappenmethode. Als je alleen lessen en oefeningen van de methode gebruikt is sprake van een ‘bottom up’methode. Het Leonardo-onderwijs staat echter een ‘top down’-benadering voor. Daar is een spanningsveld. Dat is te overbruggen als docenten de handleidingen van Stappenauteur Cor van Wijgerden bestuderen. Hij geeft behartenswaardige overwegingen en praktische werkvormen, die ook op het Leonardo-onderwijs toepasbaar zijn. Een mogelijkheid is om met hoogbegaafde kinderen partijen te bespreken. Een aandachtspunt is dat het schaakniveau van de kinderen per klas uiteenloopt. De docent kan de klas in groepjes opdelen of op diverse niveaus tegelijk lesgeven. Belangrijk is verschillende werkvormen te hanteren, kinderen veel zelf te laten ontdekken en onder meer via de film Lang leve de koningin passie voor het spel te ontwikkelen.

Veel onderzoek naar schaakles is methodologisch voor kritiek vatbaar. Bilalic, McLeod en Gobet vinden bij jonge schakers dat intelligentie een beperkte rol speelt bij verwerven van schaakvaardigheid. Oefening speelt een veel grotere rol. Grabner constateert dat intelligentie slechts 12 procent van de speelsterkte van volwassenen verklaart. Moreno toont aan hoe schaken een rol kan spelen bij de sociale en emotionele begeleiding van jongeren. Uit eigen onderzoek blijkt dat schakers beter scoren op CITOtoetsen, terwijl tussen schakers en nietschakers gemiddeld geen verschil in IQ is. Volgens onderzoek van Der Spiegel is het IQ van Kasparov 135 en heeft hij een enorm goed geheugen. Hij is dus niet superhoogbegaafd. Laszlo Polgar meent dat talent gekweekt wordt. Mogelijk is schaken een partiële begaafdheid. Psycholoog professor Jolles stelt dat hersenen rijpen tot na het twintigste jaar. Omgevingsfactoren spelen daar een grote rol in, meer dan eerder werd gedacht.

Een uitgebreidere versie van dit verhaal verschijnt op de site van het Max Euwe Centrum

In Maarssen vond zondag 7 november 2010 het eerste schaaktoernooi voor Leonardoscholen plaats. Er deden 55 viertallen mee. Winnaar werd Leonardo Vianova uit Alphen aan de Rijn. Uitgebreide informatie staat op de site www.leonardomaarssen.nl/schaken2010.

Richard is gegrepen door het schaken

Creatief en enthousiast

Jouwert Turkstra 1934 - 2010

‘Over de moeder gaat het, en over de dochter: ik houd van allebei. Evenveel en met overgave. Toch gaat het – voorlopig in het midden latend wie nu wel de moeder is, en wie de dochter – in deze regels over schaken.’

Met deze regels debuteerde Jouwert Turkstra november 1997 in Schaakmagazine. De manier van schrijven was kenmerkend voor Jouwert, barok, nieuwsgierig makend en de lezer op het verkeerde been zettend. Van nu af aan zal de lezer van Schaakmagazine het zonder moet doen. Jouwert Turkstra over leed op zondag 21 november op 76 jarige leeftijd.

Dat overlijden kwam niet onverwacht. Turkstra was al een tijdje ernstig ziek en had laten weten niet meer voor Schaakmagazine te kunnen schrijven. Wel vond hij het belangrijk dat zijn opvolging goed geregeld werd. Op zijn voorstel werd Dolf Wissmann tot zijn opvolger benoemd.

Het tekent de betrokkenheid van Jouwert Turkstra bij het onderwerp waar hij in Schaakmagazine over schreef, het probleemschaak. Hij wist dat probleemschaak iets was voor een select publiek, en dat dit altijd zo zou blijven. Maar toch deed hij iedere aflevering weer zijn uiterste best om met zijn goed geschreven en heel leesbare bijdragen een groter publiek voor zich te winnen. Onvermoeibaar.

Datzelfde deed hij in het Friesch Dagblad Voor die krant verzorgde hij ruim dertig jaar de schaakrubriek op vrijdag. Op de site van de Friese Schaakbond lazen we: ‘Hij was er trots op dat hij onder zijn lezers ook mensen had die het schaken helemaal niet machtig waren. Ze lazen zijn rubriek om de grappige bespiegelingen die hij ten beste gaf. Zodra het schaaktechnische gedeelte van de rubriek begon, dan haakten ze natuurlijk af,

De Schaakvereniging DoornDriebergen is in 1966 ontstaan uit een fusie van de Schaakclub Doorn en het Wapen van Driebergen. Van deze twee is de Doornse club het oudst. Ze is opgericht in het jaar waarin Max Euwe wereldkampioen werd, nu 75 jaar geleden. Naar aanleiding

maar dat vond hij niet erg.’

Het tekent Jouwert Turkstra. Hij was zelf graag enthousiast voor allerlei zaken en als hij anderen ergens enthousiast voor kon maken dan was hij tevreden. Misschien daarom ook was hij in Friesland erg geliefd als spreker.

Jouwert Turkstra was zelf ook een verdienstelijk probleemcomponist. Hij kreeg nationale en internationale erkenning voor zijn problemen. Als herinnering aan zijn creativiteit publiceren wij hier twee van zijn problemen. (MbdW)

zetdwang. Daarna zijn er weer vier mogelijkheden: 2. .. c4 3. Tb5 mat; 2. .. Kc4 3. De6 mat; 2. .. Ke5 3. Dxc5 mat; 2. .. e5 3. Dg8 mat. In de laatste variant is een mooi optisch effect te zien: terwijl zwart zijn koning insluit zwiert de witte dame over de achtste rij heen en weer.

Jouwert H. Turkstra

1e Eervolle Vermelding in The Problemist 1970 Mat in drie

Wit moet iets verzinnen op de zwarte koningszetten en dat leidt naar 1. Da8! waarna op een koningszet steeds 2. Da5 (+) kan volgen. Op 1. .. e5 komt 2. Lf7+. Het grootste probleem lijkt 1. .. c5 te zijn. Dan heeft wit echter het antwoord 2. Dc8! met

Jouwert H. Turkstra

Probleemblad 2004

Mat in twee

De sleutelzet is 1. Dd7! Met de dreiging 2. De6 mat. Na een willekeurige zet van het paard op d5 (1. .. Pd5~) komt dan 2. Dxd3 mat. In twee gevallen moet het echter anders: 1. .. Pb4!? 2. Dd4 mat, 1. .. Pxf4 2. Te3 mat. Twee keer zogenaamde omschakeling in de terminologie van de probleemschaker. Bijvarianten zijn 1. .. e5 2. Dxh7 mat en 1. .. Lg8/Lf5 2. D(x)f5 mat.

(Met dank aan Dolf Wissmann voor zijn bijdrage aan de problemen)

van dit lustrum heeft de vereniging een jubileumboek uitgegeven: In Euwes voetspoor. Geschiedenis van de Schaakvereniging Doorn-Driebergen, 1935-2010.

De auteur, Rob van Vuurde, schetst in ruim 200 bladzijden met veel illustraties de ontwikkeling van het schaken op de

Utrechtse Heuvelrug. Bijlagen bevatten de belangrijkste statistische gegevens, terwijl een personenregister het voor leden en oud-leden gemakkelijk maakt na te slaan wat er over hen gezegd wordt. Het boek kost 12 euro (excl. verzendkosten) en is te bestellen bij de auteur: rob.vanVuurde@ziggo.nl.

Praeceptor Germaniae struikelblok bij kalenderprijsvraag

De prijsvraag rond de nieuwe schaakkalender in het oktobernummer heeft een flink aantal reacties opgeleverd. We legden u de volgende vragen voor:

1. Wie was de Praeceptor Germaniae?

2. Wat is de hoogste positie die Judit Polgar op de wereldranglijst heeft ingenomen?

3. Welke twee Nederlanders zijn tot nu toe wereldkampioen correspondentieschaak geworden?

Om met de gemakkelijkste te beginnen, de derde vraag werd massaal goed beantwoord. De twee Nederlanders waren Gert Timmerman en Joop van Oosterom. Ook vraag twee werd merendeels goed beantwoord. Een enkeling dacht dat Judit Polgar het tot de tiende of twintigste plaats had geschopt. En sommigen hadden de vraag niet goed gelezen en antwoordden dat Judit Polgar eerste stond bij de vrouwen.

Voor het juiste antwoord citeren wij uit het antwoord bij 29 juni 2011: ‘(In) april 2003 bereikte zij de tiende plek. Toen begonnen haar sterkste jaren: januari 2004 stond ze achtste en anderhalf jaar later nog steeds.’

Zoals verwacht leverde vraag 1 de meeste problemen op. Echter niet op de manier die de redactie had verwacht. Wie het antwoord niet paraat had sloeg aan het googelen en dat leverde verrassende antwoorden op. Praeceptor Germaniae is Latijn voor ‘Duitslands leraar’. Uiteraard dachten wij daarbij aan grootmeester Siegbert Tarrasch, maar de titel bleek voor meer mensen toepasselijk. Aad van den Berg vatte het goed samen: ‘Preaceptor Germaniae is een eretitel die werd toegekend aan Hrabanus (Rabanus) Maurus en later aan Philipp Melanchton. In de schaakwereld eretitel voor Dr. Siegbert Tarrasch.’ Het ging in Schaakmagazine om een schaakprijsvraag. Daarom werd alleen de naam Tarrasch goed gerekend.

Tata Steel Chess 2011

Het traditionele toernooi in Wijk aan Zee heeft zijn naam gewijzigd. Tata Steel is sinds enige tijd de nieuwe eigenaar van het voormalige staalbedrijf Hoogovens en de editie van 2011 wordt daarom gespeeld onder de naam Tata Steel Chess Tournament 2011. Verder is er weinig gewijzigd. De amateurgroepen stroomden in hoog tempo vol en de drie grootmeestergroepen zijn als vanouds sterk tot ijzersterk bezet. In grootmeestergroep A mogen drie Nederlandse grootmeesters het opnemen tegen de wereldtop. De deelname van Anish Giri en Jan Smeets was verwacht. De keuze voor Erwin l’Ami was een verrassing. L’Ami

wordt beloond voor zijn stabiele optreden in de afgelopen jaren.

De overige deelnemers in de hoofdgroep zijn op volgorde van rating: Carlsen, Anand, Aronian, Kramnik, Grischuk, Ponomariov, Shirov, Nakamura, Hao, Vachier-Lagrave en Nepomniatchi.

In de B-groep mogen Friso Nijboer en Wouter Spoelman de nationale kleuren verdedigen.

Het toernooi duurt van vrijdag 14 tot zondag 30 januari, de grootmeesters beginnen op de vijftiende.

Gedetailleerde informatie is te vinden op tatasteelchess.com.

Capelse Schaakvereniging jubileert

CSV werd opgericht op 23 maart 1936. Hoewel Capelle aan den IJssel toen nog een klein tuindersdorp was ver weg van de rook van Rotterdam met slechts een paar duizend inwoners was ook daar de schaakkoorts gewekt door de WK-match Euwe - Aljechin. Een handjevol enthousiastelingen richtten de vereniging op. CSV groeide vooral in de jaren tachtig en is nu een stabiele vereni-

ging met een grote jeugdafdeling. Het 75-jarig bestaan wordt op zaterdag 26 maart 2011 gevierd met een jubileumtoernooi in het clublokaal in De Voorhof aan de Bermweg in Capelle aan den IJssel. Oudleden worden van harte uitgenodigd contact op te nemen met de jubileumcommissie, 010-4505309, hblokland@planet.nl.

De tien exemplaren van de kalender Schaken 2011 zijn gegaan naar Han van de Laar, Martien van der Sanden, Henk Strating, Ron Weening, Erik Jostmeijer, H.A. Sibbing, John Spierings, Fred Smith, Luuk Baselmans en W.H. Boom.

95-jarig jubileum

Schaakclub Haren

Schaakclub Haren bestaat dit jaar 95 jaar. Dit zal op zaterdag 22 januari gevierd worden. Alle leden en oud-leden van de schaakclub zijn welkom op deze dag. Het wordt een leuke dag met allerlei schaaktechnische activiteiten, maar ook veel gelegenheid voor het ophalen van herinneringen onder het genot van een hapje en een drankje. Voor de jongere leden zal er een apart programma worden gehouden met onder andere een simultaan die gegeven wordt door een bekende noordelijke schaker.

Het feest begint om 13.00 en wordt gehouden op de locatie van het Zernike college aan de Rummerinkhof in Haren. SC Haren hoopt zo veel mogelijk oud-leden te vinden, maar kan alle hulp gebruiken in deze zoektocht. Kent u een oud-lid, of bent u zelf oud-lid en lijkt het u leuk om deel te nemen aan deze gezellige dag? Bel dan naar 06-83206595 of stuur een e-mail naar jubileum@schaakclubharen.nl. Kijk ook op www.schaakclubharen.nl voor meer informatie.

Begrijp wat u doet Damegambietstructuren 2

In de vorige aflevering van deze serie hebben we een begin gemaakt met het bekijken van structuren die ontstaan uit het Damegambiet. We beperken ons daarin voornamelijk tot stellingen die ontstaan na 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3.

In het vorige artikel zijn we kort ingegaan op de Tarraschverdediging (a), de Noteboomvariant (b) en de Afruilvariant (c). Ditmaal staan het Orthodox Damegambiet (d) en de Anti-afruilvariant (e) op het menu.

(d) Orthodox Damegambiet

De naam zegt in feite genoeg: de manier waarop zwart zich verdedigt is een van de meest klassieke speelwijzen. Hij kiest voor de normale logische opbouw: pion (d5) in het centrum, een opstelling met .. e7-e6, de stukken worden ontwikkeld naar logische velden. Het koningspaard naar f6, loper naar e7 en korte rokade. Daarna dient het probleem van de dameloper opgelost te worden. Die gaat meestal naar b7, maar onder omstandigheden (als wit c4xd5 e6xd5 heeft ingelast) kan hij ook op de andere diagonaal ontwikkeld worden. Het damepaard staat het best op d7, waar het de c-pion niet in de weg staat, zodat zwart met .. c7-c5 ooit het witte centrum op de korrel kan nemen.

3. .. Pf6 4. Lg5

Door de dameloper naar dit veld te ontwikkelen zet wit druk op de zwarte stelling. Daarmee bereidt hij ook e2-e3 voor, zodat ook de koningsloper in het spel gebracht kan worden. Wit kan het spel een andere wending geven door op 3. .. Pf6 het neutrale 4. Pf3 te spelen.

Normaal is nu 4. .. Le7

Het alternatief 4. .. c5 wordt het

Halfklassiek Damegambiet genoemd. 5. cxd5 Pxd5 6. e4

Pxc3 7. bxc3 cxd4 Dit systeem werd jarenlang gezien als een manier om snel 'remise' te kunnen bereiken door de nodige stukken af te ruilen. 8. cxd4 Lb4+ 9. Ld2 Lxd2+ 10. Dxd2

Maar dat de zaken toch niet zo eenvoudig zijn, blijkt onder meer uit de partijen Petrosian - Korchnoi en Spassky - Petrosian, waarin een witte vrijpion de hoofdrol opeiste. Eerstgenoemde partij is bijzonder illustratief in dit opzicht, vandaar dat we hem kort weergeven:

10. .. 0-0 11. Lc4 Pc6 12. 0-0 b6 13. Tfe1 Lb7 14. Tad1 Pe7 15. d5 exd5 16. exd5 Pf5 17. Pe5 Pd6 Hier moet Korchnoi gedacht hebben dat zijn strategie volledig gelukt was. 18. Pc6! Een verrassend schijnoffer. 18. .. Lxc6? Na deze foutieve ruil ont-

staat er een eindspel van zware stukken, waarin wit een pion op de zesde rij krijgt. 19. dxc6 Pxc4 20. Df4 Zo wint wit zijn stuk terug. 20. .. Pd6 21. Txd6 Dc7 Door de pion op de zesde rij is de stelling in hogere zin voor wit gewonnen is. Een en ander eist een bijna perfecte techniek, hetgeen Petrosian wel toevertrouwd is! 22. g3! h6 Korchnoi ziet in dat hij tot passiviteit gedoemd is. Na 22. .. Tfe8 heeft zijn tegenstander een pasklaar antwoord: 23. Txe8+ Txe8 24. Te6!, een schitterende zet, waarmee wit afwikkelt naar een gewonnen dameeindspel. Na 24. .. Dc8 25. Txe8+ Dxe8 26. c7 beslist de pion op de zevende rij de strijd. Ook na het alternatief 22. .. Tad8 trekt wit aan het langste eind. Na 23. Txd8 Dxd8 24. c7 is de pion al op de zevende rij (gedekt door de dame) , waarna promotie onvermijdelijk is. 23. De5! Zo haalt wit alle torenzetten naar de centrale lijnen uit de stelling. 23. .. Tac8 24. Dd5 Kh7 Het is duidelijk dat zwart geen nuttige zetten meer heeft. 25. Te4 Kg8 26. Kg2 a6 27. h4 Petrosian wil nu zijn activiteit omzetten in een aanval tegen de zwarte koning. 27. .. b5 28. g4! Zo kan wit straks gebruik maken van het aanknopingspunt op h6. 28. .. Kh7 29. Te2! Een diepzinnige zet waarmee wit de zet Dd5-f3 in de stelling brengt. 29. .. Kh8 30. g5 h5 31. Td2 Eindelijk mag wit de e-lijn afgeven, want hij wil graag Df3 kunnen spelen. 31. .. Tfe8 32. Df3 g6 Na deze verzwakking is het in feite gedaan met de zwartspeler. 33. T2d5 Tf8 34. Tf6 De7 35. Td7 De8 Nu is de tijd om te oogsten aangebroken. 36. Txg6! Na 36. .. fxg6 is 37. Dc3 dodelijk. 36. .. De5 37. Dxh5, mat (1-0) Een door Petrosian meesterlijk gespeeld eindspel met zware

stukken.

5. Lf4

Op het eerste gezicht lijkt deze loperzet minder 'to the point' dan Lc1-g5, maar hij voorkomt dat zwart zijn spel verlicht met de stereotiepe stukkenruil .. Pf6e4.

5. .. 0-0 6. e3 c5

De belangrijkste zet. Zwart probeert ook druk op het witte centrum te zetten. Dat kan nu hij niet gestoord wordt door een loper op g5 die het centrum verder onder druk zet.

7. dxc5 Lxc5 8. a3

Nu de meest belangrijke zet om .. Lb4 uit de stelling te halen.

8. .. Pc6 9. Dc2 Da5

Zwart zet het zeer agressief op, hij brengt onder andere .. Pe4 in de stelling.

10. 0-0-0!?

Pas na een tijd werd ontdekt dat wit zo verder moest gaan om kans op voordeel te hebben. Wit heft de penning op Pc3 op en tevens voert hij de druk op het centrum op. Door de tegengestelde rokades, maakt hij de weg vrij voor een aanval op de koningsvleugel.

10. .. Le7

Door de tegengestelde rokades hebben beide spelers aanval. Wit heeft al zetten als g2-g4, h2-h4 geprobeerd. Zwart gaat verder met bijvoorbeeld .. Lc8d7, een toren naar de c-lijn waarna ook zijn spel snel op gang komt. Voorbeelden waarin

wit aan het langste eind trekt: Kasparov - Vaganian, Sargissian - Meier. Een prachtige aanvalspartij waarin het zwarte strijdplan wordt gedemonstreerd is de partij CarlsenIvanchuk.

e) Anti-afruilvariant

Een subtiele speelwijze is om de ontwikkeling van het koningspaard uit te stellen en eerst een nuttige zet te doen. 3. .. Le7

ling eenmaal wit en eenmaal zwart tot winst.

Het werkelijke idee is om de afruilvariant onaantrekkelijk te maken. De gedachte is namelijk om na 4. cxd5 exd5 5. Lf4 c6 het 'bevrijdende' .. Lc8-f5 voor te bereiden. Overigens zou direct 5. .. Lf5? slecht zijn vanwege 6. Db3. Dat is een thema waar zwart altijd rekening mee moet houden. Zonder een pion op c6, wordt de loperontwikkeling naar f5 vrijwel altijd beantwoord met Dd1-b3 waarna zwart in de problemen is. Met een pion op c6, kan zwart de witte damezet beantwoorden met .. Dd8-b6.

6. e3

Zou wit verder gaan met 6. Dc2 dan vervolgt zwart met 6. .. g6 waarna .. Lf5 niet meer te verhinderen valt. De kleine verzwakking van pion g6 weegt zonder meer op tegen het feit dat zwart zijn dameloper op een mooi veld krijgt.

6. .. Lf5

Wit heeft in deze stelling het interessante

7. g4!? Le6 waarmee in de WK-tweekamp in 1963 tussen Botwinnik (met wit) en Petrosian een hele discussie is gevoerd. In twee beroemde partijen kwam vanuit de onderstaande diagramstel-

De problematiek in deze stelling kan als volgt worden samengevat. Wit heeft een prettig ruimtevoordeel verworven. Tevens kan hij op de lange duur aansturen op een centrumactie met f2-f3 en e3-e4. Daar staat tegenover dat pion g4 een aanknopingspunt kan vormen voor zwart. Daarbij heeft de witte koning ook geen veilig onderkomen meer, meestal wordt hij via f1 op g2 opgeborgen, maar ook daar kan hij belaagd worden. Hieronder zonder commentaar:

Botwinnik – Petrosian (14 de matchpartij)

8. h3 Pf6 9. Ld3 c5 10. Pf3 Pc6 11. Kf1 O-O 12. Kg2 cxd4 13. Pxd4 Pxd4 14. exd4 Pd7 15.

Dc2 Pf6 16. f3 Tc8 17. Le5 Ld6 18. Tae1 Lxe5 19. Txe5 g6 20.

Df2 Pd7 21. Te2 Pb6 22. The1 Pc4 23. Lxc4 Txc4 24. Td2 Te8 25. Te3 a6 26. b3 Tc6 27. Pa4 b6 28. Pb2 a5 29. Pd3 f6 30. h4 Lf7 31. Txe8+ Lxe8 32. De3 Lf7 33. g5 Le6 34. Pf4 Lf7 35. Pd3 Le6 36. gxf6 Dxf6 37.

Dg5 Dxg5+ 38. hxg5 a4 39. bxa4 Tc4 40. a5 bxa5 41. Pc5

Lf5 42. Kg3 a4 43. Kf4 a3 44.

Ke5 Tb4 45. Pd3 Tb5 46. Kd6

Kf7 47. Kc6 Lxd3 48. Txd3 Tb2 49. Txa3 Tg2 50. Kxd5 Txg5+ 51. Kc6 h5 52. d5 Tg2 53. d6

Tc2+ 54. Kd7 h4 55. f4 Tf2 56. Kc8 Txf4 57. Ta7+ 1-0

Botwinnik – Petrosian (18 matchpartij)

8. h3 Pf6 9. Pf3 Pbd7 10. Ld3

Pb6 11. Dc2 Pc4 12. Kf1 Pd6 13. Pd2 Dc8 14. Kg2 Pd7 15. f3 g6 16. Tac1 Pb6 17. b3 Dd7 18. Pe2 Pdc8 19. a4 a5 20. Lg3

Ld6 21. Pf4 Pe7 22. Pf1 h5 23. Le2 h4 24. Lh2 g5 25. Pd3 Dc7 26. Dd2 Pd7 27. Lg1 Pg6 28. Lh2 Pe7 29. Ld1 b6 30. Kg1 f6 31. e4 Lxh2+ 32. Dxh2 Dxh2+ 33. Txh2 Td8 34. Kf2 Kf7 35. Ke3 The8 36. Td2 Kg7 37. Kf2 dxe4 38. fxe4 Pf8 39. Pe1 Pfg6 40. Pg2 Td7 41. Lc2 Lf7 42. Pfe3 c5 43. d5 Pe5 44. Tf1 Lg6 45. Ke1 Pc8 46. Tdf2 Tf7 47. Kd2 Pd6 48. Pf5+ Lxf5 49. exf5 c4 50. Tb1 b5 51. b4 c3+ 52. Kxc3 Tc7+ 53. Kd2 Pec4+ 54. Kd1 Pa3 55. Tb2 Pdc4 56. Ta2 axb4 57. axb5 Pxb5 58. Ta6 Pc3+ 59. Kc1 Pxd5 60. La4 Tec8 61. Pe1 Pf4 0-1

Illustratieve partijen:

• Petrosian – Korchnoi, Il Ciocco 1977.

• Spassky – Petrosian, Moskou 1969.

• Kasparov - Vaganian, Novgorod 1995.

• Sargissian – Meier, Mainz 2009.

• Carlsen – Ivanchuk, Bilbao 2008.

• Botwinnik – Petrosian, 14de matchpartij WK-match 1963.

• Botwinnik – Petrosian, 18de matchpartij WK-match 1963.

(wordt vervolgd)

Bronnen:

De wereld van de schaakopening door Paul van der Sterren. Chess Strategy for the Club Player door ondergetekende.

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

Nationale oploswedstrijd

Ter gelegenheid van haar 80-jarig bestaan in 2011 schrijft de Nederlandse Bond van Schaakprobleemvrienden een nationale oploswedstrijd uit.

Deze stelling is vanuit de beginstelling ontstaan na de 7e zet van wit. Hoe is het zettenverloop geweest?

Onder de goede inzenders worden tien exemplaren verloot van het door Frank Visbeen geschreven boek Moving on

In dit boek wordt een aantal schaakproblemen op een luchtige manier besproken.

Inzendingen kunnen tot 1 maart 2011 gestuurd worden naar de wedstrijdleider

Henk le Grand Heimanslaan 5 6705AD Wageningen h.le.grand@xs4all.nl

De uitslag verschijnt in de loop van maart op de website van de Probleembond: www.probleemblad.nl.

Voor al uw schaakzaken: boeken, DVD’s, CD’s, borden, stukken en klokken.

Al meer dan vijf jaar een begrip!

Piusstraat 381, 5021 JB Tilburg Tel: 013-5439890

Website: www.schaakboekenspecialist.nl Email: info@schaakboekenspecialist.nl

Een straat met een dak erboven

Schaakjournalist Gert Ligterink had het ooit over de ‘drie heilige plaatsen’ van Wijk aan Zee. Sporthal De Moriaan en Café de Zon, waar het toernooi zich afspeelt en hotel café restaurant Sonnevanck, waar de nazit plaatsvindt. Sonnevanck, wie daar in de jaren 1987 tot 2000 langsging wordt nog steeds lyrisch.

Sonnevanck was ook de plaats waar schaakclub Het Paard van Ree zich vestigde en waar zich jarenlang een van de meest opmerkelijke meester-toernooien uit de Nederlandse schaakgeschiedenis afspeelde. Weet u het nog? Schakers in de serre van het rommelig gezellige drank- en eetlokaal. Schaakliefhebbers, maar ook andere bezoekers als toevallige strandgasten en moeders met kinderen in de eet- en drinkruimte ernaast. De telefoon tijdelijk verplaatst en het vriendelijke verzoek niet al te veel lawaai te maken. Schaken zoals het vroeger vaak werd gespeeld. En geen van de moderne meesters die klaagde.

Sonnevanck was uiteraard meer dan alleen maar een plaats waar werd geschaakt. Het was de creatie van Bert Kisjes, die het ooit

glorieuze hotel-restaurant na een periode van ernstig verval eind 1985 overnam. Kisjes was van huis uit theoloog met sociale ethiek als specialisatie. Hij had bij het buurt- en cultureel centrum De Dromedaris in Enkhuizen ervaring opgedaan met het leiden van een gelegenheid, die half een sociale en half een horecabestemming had. Die ervaringen bepaalden zijn plannen die hij met Sonnevanck had, er een openbaar lokaal van maken waar iedereen zich thuis zou voelen en waar mensen de gelegenheid kregen plannen te smeden en ook uit te voeren. Een soort marktplein met een dak erboven zeg maar.

Carin Giesen heeft de jaren beschreven waarin Sonnevanck zich ontwikkelde van een vervallen horecagelegenheid waar een echte Wijk aan Zeeër niet kwam tot het kloppende hard van het dorp. De aanloop beschrijft chronologisch de vele activiteiten die vanuit Sonnevanck werden georganiseerd. Een beetje saai af en toe, maar het was ook wel erg veel wat zich daar afspeelde. Interessant wordt het als Giesen analyseert wat de voorwaarden waren waaronder Kisjes te werk ging, tegen welke problemen hij opliep en

hoe hij die overwon. En vooral hoe Kisjes in deze tijd van specialisatie in de horeca aan Sonnevanck de oude betekenis van ontmoetingsplek voor iedereen teruggaf. Een plaats voor muzikanten, dorpsbewoners, werknemers van Hoogovens, zwervers en natuurlijk ook voor schakers.

Kisjes verkocht Sonnevanck in 2000 na vijftien slopende en intensieve jaren. Hij ging zich verder bezighouden met Wijk aan Zee als Cultureel Dorp, misschien wel het hoogtepunt van de activiteiten die vanuit Sonnevanck werden georganiseerd. Daarmee kwam deels een eind aan een uniek fenomeen. De schakers verhuisden naar Café de Zon, waar het Sonnevancktoernooi intussen wordt voortgezet als Cultural Village Schaaktoernooi. Maar slapen, eten en drinken kan in Sonnevanck nog steeds, ook voor schakers. Of op het terras in het zonnetje dit boek lezen, als herinnering aan een bijzondere periode. (MbdW)

Carin Giesen: Sonnevanck, Thuis in een openbaar lokaal. 254 blz. Uitg. Aspekt. ISBN 978-90-5911-977-2, € 18,95.

De lezer aan zet

13. .. b6 De enige goede zet. Zwart moet meteen de keten aantasten om niet in het nadeel te komen. Een passieve zet als 13. .. c6 komt daarom niet in aanmerking.

14. .. bxc5 De scherpste zet; ook mogelijk is 14. .. Pd7 (3 punten) omdat zwart na 15. cxb6 axb6 (15. .. cxb6 16. La6 is beter voor wit.) 16. Txc7 Ta3 17. Dc2 Tda8 een sterk initiatief heeft (Cruz Filho - Asfora, Rio de Janeiro 1950). 15. c6 komt echter in aanmerking.

15. Da3 Dit ziet er sterk uit vanwege de penning en de dreiging om met een stuk op c5 terug te nemen. 15. Txc5 Pd7 16. Txc7 Tab8 17. Dc2 Da3 geeft zwart prima tegenspel. Een voorbeeld is Nikolic - Jojua, Plovdiv 2008: 18. Ld3 (18. Tc3 Tb1+!) 18. .. Tb2 19. Dc3 Dxc3+ 20. Txc3 Txa2 21. 0–0 Tb8 en het eindspel stond ongeveer gelijk.

16. Lb5 Deze ambitieuze zet was natuurlijk de bedoeling van Topalov. Hij wil op d7 nemen en op c5. Ondertussen staat zijn koning echter nog in het centrum, en daarvan kan zwart goed gebruik maken met zijn volgende zet. 16. dxc5 werd aangegeven als veiliger door Anish Giri op de ChessBase website.

16. .. Lg4 De beste zet, die zwart in het voordeel brengt. Ook niet zo slecht was 16. .. Tab8!? (6 punten) om te profiteren van de zwarte ontwikkelingsvoorsprong. Bijvoorbeeld: 17. Lxd7 Lxd7 18. 0–0 (wit heeft geen tijd om op c5 te nemen op dit moment: 18. Dxc5 Dxc5 19. dxc5 Tb2!; of 18. dxc5 Lb5!) 18. .. Lb5 19. Tfe1 Lc4 20. Pe5 Dd6 21. Pxc4 dxc4 met een gelijke stelling in Purtseladze - Melia, Yerevan 2006. Misschien was deze meisjespartij van het WK tot en met 20 jaar Topalov ontgaan in zijn voorbereiding?

17. .. Txd7 Goed gespeeld, maar om deze zet te kunnen spelen moet goed gerekend worden (18. Pe5 en dan?). 17. .. Lxf3 18. Lh3! Le4 19. 0–0 en op de volgende zet neemt wit met de toren of de dame op c5 met voordeel.

18. Dxc5 Ook andere zetten zien er aantrekkelijk uit, maar zwart heeft overal een antwoord op: 18. Pe5 en nu heel sterk 18. .. cxd4! 19. Dxe7 Txe7 20. Pxg4 h5 en zwart krijgt het stuk met voordeel terug. 18. Txc5 De4 19. Ke2! Td6! met als plan .. Tf6, en op 20. h3 (20. Txc7? Tf6; 20. Dd3? Tb8 en zwart wint meteen.) 20. .. Lc8! en plotseling komt het gevaar van de andere kant (.. La6+ is lastig).

18. .. De4 Duidelijk de beste. Anand speelt op koningsaanval. 18. .. Lxf3 (3 punten) 19. Dxe7 Txe7 20. gxf3 Tb8 21. Kd2 en het eindspel staat ongeveer gelijk (wit mag hopen op zijn betere structuur, zwart op zijn activiteit). Maar 18. .. Dxc5?! 19. Txc5 Tb8 20. 0–0 is beter voor wit.

19. Tg1 Heel inventief, maar nu blijft de witte koning definitief in het midden - niet dat er een betere zet voorhanden was.

19. .. Te8 De beste zet, maar moeilijk te vinden. Hiervoor moet het antwoord 20. Pe5 goed berekend worden. U krijgt ook punten voor: 19. .. Lxf3 (5 punten) 20. gxf3 Dxf3 21. Dc6 Tb8 22. Dxh6! (22. Dxd7?? Tb2–+) 22. .. g6! 23. Df4! Dxf4 24. exf4 en wit is gevlucht in een minder eindspel dat nog wel houdbaar lijkt; 19. .. f6 (2 punten) 20. Db5 (Niet 20. Pd2? Dd3); 19. .. Td6 (2 punten) 20. Pe5.

20. Db5 Op het eerste gezicht ziet 20. Pe5 er lastig uit. Dan kan zwart echter in de aanval winnen (denk aan de witte koning in het midden van het bord) 20. .. Txe5! 21. dxe5 d4! 22. h3 dxe3 23. fxe3 (of 23. Dxe3 Db4+ 24.

Kf1 Db5+ 25. Ke1 Td3 en nu moet wit de dame opgeven, na 26. Dxd3 Dxd3 27. hxg4 De4+ werken de torens niet samen; en na 23. hxg4 exf2+ 24. Kxf2 Df4+ 25. Ke1 Td4 kan wit zich niet verdedigen.) 23. .. Td3 24. Kf2 Lxh3! en omdat 25. gxh3? Td2+ 26. Kg3 h5! zwart een mataanval geeft (een variant van Giri op ChessBase), staat zwart duidelijk beter. 20. Dc6 is hier niks vanwege 20. .. Td6.

20. .. Tdd8 Een zeer sterke manoeuvre. Nu de toren met tempowinst naar de b-lijn kan, krijgt de inval op de damevleugel beslissende kracht. Er zijn diverse andere speelbare zetten: 20. .. a6 (4 punten) 21. Dxa6 Lxf3 22. gxf3 Dxd4; 20. .. c6 (4 punten) 21. Dxc6 Tde7! 22. Pe5? Tc8; 20. .. Td6 (2 punten) 21. Pd2! (21. Pe5? Txe5 22. dxe5 Tb6–+) ; 20. .. Tde7 (2 punten) 21. Pe5.

21. .. Tb8 Direct spel van Anand. Hij wil een paar torens ruilen, daarna staat de witte toren op g1 buitenspel. 21. .. Te7 (4 punten) om pion c7 te verdedigen is onnodig, alhoewel zwart zo ook groot voordeel vasthoudt (de witte koning blijft immers onveilig staan).

22. .. Lxf3 Eenvoudig en sterk. 22. .. Lf5 (4 punten) 23. Pd2 De7 24. Pb3 Tb6 blijft veel beter voor zwart, en 22. .. Lc8 (2 punten) 23. Dc2 is iets beter voor zwart.

23. gxf3 23. Dxf3 Dxd4 en zwart wint.

23. .. Df5 Duidelijk de beste zet. Anand houdt de pionnen f3 en h3 onder schot en veld b1. De dreiging is torenruil via b1 met een beslissende aanval. In stellingen met alleen zware stukken is de veiligheid van de koning vaak de cruciale factor. Geen punten voor 23. .. De6 24. Tg3 en 23. .. Dh4 24. Tg3.

24. f4 Niet 24. Tg3 Tb1!.

24. .. Tb1 24. .. Dxh3 (4 punten) is ook goed.

26. .. Tb8 26. .. Dxa2 (2 punten) is wat minder goed dan de tekstzet vanwege 27. Dg4.

27. .. Df5 Heel sterk. Anand wint in de aanval. U krijgt 2 punten voor 27. .. Tb2+ 28. Kf3 Dxa2 29. Df1, en ook 2 punten voor 27. .. Dxa2+ 28. Kf3.

28. .. Tb2+ De beste zet. 28. .. Dh5+ 29.Kd3 Dg6+ 30. Ke2 Tb2+ 31. Kf3 en na 31. .. Txa2 32. Db1 Dh5+ 33. Kg3 leeft wit nog een beetje.

29. .. h5 Anand speelt terecht op mat. 29. .. Txa2 (1 punt) 30. Kg2 en zwart moet nog steeds werken om het volle punt te krijgen.

30. .. De4+ Geen punten voor andere zetten. Dit wint geforceerd.

Diagram 1

Afek - Hofmann

1. Txh5+ 1-0 (1. .. Pxh5 2. Dh7 mat)

Diagram 2

Vocaturo - Pavlovic 1. .. Dxh3+! 0-1 (2. Kxh3 Th1 mat)

Diagram 3

Goudriaan - Kollen

1. Db7+ Ka5 2. Dxa7+, 1-0 (2. .. Txa7 3. Txa7 mat)

Diagram 4

Van Geffen - Stavast

1. .. Pxe4! 2. fxe4 Da1+ 3. Pb1

Dxb2+!, 0-1 (4. Lxb2 Lxb2 mat)

Diagram 5

l’Ami - Bijlsma

1. Tdf5+ Kg6 2. Lf7 mat

Diagram 6

Perez Candelaro - Saravanan

1. Pxf5!, 1-0

Diagram 7

Negi - Archangelsky

1. Pc6+! Wit blijft in alle varianten een kwaliteit voor.

Diagram 8

Bezemer - Vroombout

1. Dg7!!, 1-0 Een vergiftigde dame (zoals vaker in het leven).

Bijvoorbeeld 1. .. Tf8 2. Th8 en zwart moet het hele bord weggeven om niet mat te gaan.

Recht toe recht aan

Anna-Maja Kazarian speelde 43. .. Kh5! Opeens gaat de zwarte koning het arme paard op h3 vangen. Anna-Maja werd hiermee koploper! Zie ook op de jeugdpagina’s Voorloper.

(Piet Peelen)

Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam Tel 020-6241171 Fax 020-6270885 info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl

Schaak en Go winkel Het Paard

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

Schakend Nederland vijftig jaar geleden

De maanden november en december 1960 werden een dieptepunt voor het Nederlandse toernooischaak. Het zonetoernooi in Berg en Dal werd het slachtoffer van de koude oorlog die de wereld in zijn greep had.

Het leek zo mooi, de KNSB had zich opgeworpen om een van de zonetoernooien uit de cyclus van het wereldkampioenschap te organiseren. Achttien spelers zouden elkaar in Berg en Dal treffen om te spelen voor plaatsen in het Interzonale toernooi. De besten uit dat toernooi gingen door naar het kandidatentoernooi, dat reeds was toegezegd aan Willemstad. De deelnemers aan het Nederlandse zonetoernooi waren afkomstig uit belangrijke schaaklanden als Tsjechoslowakije, Joegoslavië, Hongarije en de beide Duitslanden, de Bondsrepubliek en de DDR. Met dat laatste begonnen de problemen. De DDR was officieel niet door Nederland erkend. Om toch naar een westers land te kunnen reizen, moest een Oost-

Duitse sportman een reisdocument aanvragen dat was uitgegeven door het in Berlijn gevestigde Allied Travel Office (ATO). Het ging in dit geval om de OostDuitse grootmeester Wolfgang Uhlmann en zijn secondant. Nederland wilde Uhlmann best toelaten, graag zelfs want het was een prestigieus toernooi. Het Allied Travel Office wilde het reisdocument voor Uhlmann echter niet afgeven en de Nederlandse regering kon niet anders doen dan zich houden aan de afspraak met andere NAVO-landen om alleen DDR-burgers toe te laten die in het bezit waren van een ATO-document. En dat had Uhlmann niet. Een patsituatie, om in schaaktermen te spreken.

Telex of boot

De situatie leidde tot veel gebel, getelex en diplomatieke activiteiten. Ook werd er gezocht naar praktische oplossingen. Kon Uhlmann niet per telex meespelen?

Nee zeiden de Oostduitse schaakautoriteiten, dat leidt tot een te ongelijke situatie. Kon Uhlmann dan misschien op een boot in de haven van Rotterdam of Amster-

president Rogard met een radicale oplossing. Hij gaf de grootmeester een extra plaats in het interzonetoernooi. Daar ging de Oost-Duitse schaakbond niet mee akkoord. En omdat solidariteit in die tijd onder de OostEuropese landen hoog stond aangeschreven, vooral omdat de boze broer uit het oosten over de schouder meekeek, besloten Tsjechslowakije, Polen, Roemenië,

toernooi in het Tsjechische Mariankse Lazne overgespeeld.

Pikant detail: een maand later had het Hoogovens-toernooi problemen om het deelnemersveld vol te krijgen. In een geniaal moment besloot toernooidirecteur Piet Veldheer om Uhlmann uit te nodigen. De DDR grootmeester kwam en speelde een prima toernooi. (MbdW)

Wolfgang Uhlmann werd ongewild het middelpunt van een diplomatieke patsituatie

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Schaakklokken

401 DGT 2010 nieuwe versie

401-l DGT 2010 met logo van Het Paard

402 BHB toernooiklok, kunststof, zeer sterk 37,20

404 Garde klassieke houten analoge klok 47,50

406 Digitale Garde klok 75,00

407 DGT 960 vouwbaar Zakschaakklokje met 960 beginstellingen 29,50

De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm.

Sterke kwaliteit 7,50

502-A Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm.

Standaard kwaliteit 5,75

503 Houten schaakbord, veldgr. 5 cm

Met of zonder coördinaten 32,50

504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in plastic zakjes 4,50

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaard in plastic zakjes 9,50

506 Stevig kartonnen doosje voor art 503 en 504 4,00 509 Houten stukken, maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50

540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houten kistje 29,50

541 Palissander houten stukken, maat 4

Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50

551 Magnetisch zakschaakspel 5,75 558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 29,50

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50 517 Check! Vrolijk schaak kaartspelletje voor beginnende schakertjes ( niveau stap 1 tot 2 ) geënt op de methode van Wijgerden. 12,50 518 Raindropchess, maakt schaken nog spannender! Raindropchess stukken, bord + kaartset Gewoon schaakspel niet inbegrepen. 23,95 519 Raindropchess set kaartjes. 11,95

520 Raindrop Chess Gezelschapsspel 34,95 530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 94,00

510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00

CD’s

708

DGT Chesstrainer met spelregels 45 lessen met 1500 oefeningen schaakspelend programma: Fritz goes 960 9,95 709 Tasc chess CD

Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00

711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat! Beter leren schaken voor grootmeesters in spe 14,95

712 Fritz 12. Zeer sterk spelend schaakprogramma 49,90 714 Rybka 4, zeer sterk spelend programma 49,50

715 Nieuw: Chesstutor stap 1. CD gebaseerd op de stappenmethode. 19,50

716 Chesstutor Stap 2. CD gebaseerd op de stappenmethode. 19,95

Wedstrijdformulieren en reglementen

621 KNSB Notatieformulieren Dubbel

100 vel met doordruk 13,50

630 KNSB Notatieformulieren enkel

100 vel. Geen doordruk 7,50 972 Fide regels voor het schaakspel Vert. 2005 4,50

Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Boeken

645 De wereld van de schaakopening 1 1.d2-d4. Auteur: Paul van der Sterren 19, 95

647 De wereld van de schaakopening 3 E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren 24, 95

650 De Kracht van het paard.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95

651 De macht van het loperpaar.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95

652 Matten 8, schaaktijdschift 11,95

653 Schaken voor huisvrouwen. Memoires van een grootmeester in ruste

Auteur: Karel v.d. Weide 14,95

654 Bobby Fischer voor beginners. Het wonderlijke leven van Bobby Fischer

Auteur: Renzo Verwer 11,95

655 Schaken: geschiedenis, spelregels, strategie en tactiek. 256 blz. Auteur: John Saunders 24,95

656 Mijn Schaken. Mooie, licht weemoedige schets van de schaakwereld. Auteur: Hans Ree. 22,90

657 De Pion, De pion staat centraal in opening, midden- en eindspel. Auteurs: Hans Böhm en Yochanan Afek 17,95

661 Schaakscheurkalender 2011 14,95

Leermethode van Wijgerden/Brunia Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie. Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Werkboeken

Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.

Handleidingen

Setjes van 4 verschillende proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)

Proefexamens

Diversen

U kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar: Schaak en Go winkel Het Paard, Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam, Telefoonnummer 020-6241171 Fax 020-6270885, info@schaakengo.nl, www.schaakengo.nl