Het Open Nederlands Kampioenschap wordt dit jaar gespeeld van 20 tot 30 juli. Het toernooi vindt voor de 41e keer plaats in de gemeente Rheden en wordt voor de 31e keer gespeeld in de sporthal van het zalencentrum Theothorne in Dieren.
De data van de verschillende groepen zijn:
Open Nederlands Kampioenschap: 21 - 30 juli
Reservegroepen A, B en C: 21 - 30 juli
Zesrondige toernooien 1 en 2: 20 - 25 juli
Vierkampen: 27 - 29 juli
Er zijn diverse nevenactiviteiten. Zondag 26 juli is een rustdag
Bij het Open Nederlands Kampioenschap zijn twee plaatsen te verdienen voor het Nederlands Kampioenschap 2009 en voor het Nederlands Vrouwenkampioenschap 2009. Deze beide toernooien worden in september gespeeld.
Uitvoerige informatie over het toernooi is te vinden op http://onk.schaakbond.nl
Aanmelden is mogelijk via dezelfde website.
Voor informatie kunt terecht op het bondsbureau van de KNSB: (023) 525 40 25.
Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond
Jaargang 116 • no.3 • juni 2009
Hoofdredacteur
Minze bij de Weg
Aan dit nummer werken mee:
Bas Beekhuizen (foto’s)
Koos Bloemsma
Jeroen Bosch
Gert Devreese
René Duret (tekeningen)
Herman Grooten
Pascal Losekoot
René Olthof
Piet Peelen
Jan van Reek
Eric van Reem
Karel van der Weide
Redactieadres:
Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem.
Telefoon: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: schaakmagazine@schaakbond.nl Adreswijzigingen naar uw vereniging.
Bondsbureau KNSB:
Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem,
Tel: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl Internet: www.schaakbond.nl
Verschijning volgendenummer:
week 35 2009
Sluiting kopij: 27 juli 2009
Vormgeving & lay-out:
De Loods Ontwerpers
ISSN: 1385-8807
Voorpagina:
Dat schaken vooral ook plezier
betekent laten Jeanine de Cloet en Mariko Harezlak zien bij het NK jeugd in Venlo.
Diagonaal...........................................4
Robin van Kampen en Jan Timman.....6
Schaaksprookje Anish Giri...................9
Hoe maak je een schaakklok..............12
Lex Jongsma en schaakjournalistiek.20
Surftips................................................23
De jeugdkampioenen...........................8
KNSB-zaken.....................................14
Winkel.................................................31
Wang Yue, winnaar van vorig jaar, op de Zaanse Schans
Ook deze zomer zal hotel Krasnapolsky op de Amsterdamse Dam het toneel zijn van het NH Chess Tournament. Van 20 tot en met 31 augustus wordt dit ‘Scheveningse’ teamtoernooi andermaal georganiseerd door de gelijknamige hotelketen in samenwerking met de Association Max Euwe van schaakmecenas Joop van Oosterom in Monaco. In dit toernooi nemen vijf
jonge sterren het op tegen vijf ervaren grootmeesters.
Vorig jaar kreeg het ‘Experience team’ duchtig klop van de ‘Rising Stars’ (33.5-16.5!), maar daar ziet het dit keer niet naar uit als we een korte blik werpen op de ervaren mannen die zijn uitgenodigd voor deze vierde editie: Russisch kampioen Peter Svidler, Peter Heine Nielsen (secondant van wereldkampioen Anand ), meervoudig Nederlands kampioen Loek van Wely en de voormalige wereldtoppers Alexander Beliavsky en Ljubomir Ljubojevic . Zij
zullen proberen de aspiraties te temmen van de volgende ‘Rijzende Sterren’: Amerikaans kampioen Hikaru Nakamura , Fabiano Caruana, Nederlands kampioen
Jan Smeets, Daniel Stellwagen en de Chinese sensatie Hou Yifan (15!), volgens velen de gedoodverfde opvolgster van Judit Polgar.
Voor de beste junior ligt er weer een bijzondere extra prijs klaar, een uitnodiging voor het Amber blind- en rapidtoernooi
in Nice. Die prijs werd eerder gewonnen door Magnus Carlsen, Sergey Karjakin en de winnaar van vorig jaar Wang Yue, die tijdens een bezoekje aan de Zaanse Schans op de foto werd gezet.
Dagelijks zal er commentaar worden gegeven voor het publiek door experts zoals Hans Böhm en Gert Ligterink. De toegang is gratis. Verdere informatie is te vinden op de officiële toernooisite: www.nhchess.com
Schaken als metafoor blijft inspireren. Dit keer in de mode. De Nederlandse ontwerper Jan Taminiau koos al weer enkele maanden geleden Check, check mate als thema voor zijn nieuwste collectie.
Jan Taminiau speelt met tegenstellingen zegt zijn website. Dat zal dan wel op het wit en zwart van het schaken slaan. De collectie 2009 is geïnspireerd op de Nederlandse folklore en wordt opgesierd met details uit de wapenuitrusting van een postapocalyptische strijder. Aldus de site. Neem zelf een kijkje op:
www.jantaminiau.com
Lex Jongsma kreeg een feestje ter gelegenheid van veertig jaar schaakrubriek
Hij is er jong bij, deze Stefan Janssen. Zo jong waren ze niet bij de vele jeugdwedstrijden die de schaakkalender in mei en juni domineerden. Want zoals gebruikelijk is het voorjaar de periode waarin de jeugd om de titels speelt.
In dit nummer van Schaakmagazine lichten we twee jonge coryfeeën eruit. Om te beginnen Robin van Kampen, die op veertienjarige leeftijd jeugdkampioen van Nederland werd in de oudste leeftijdsgroep. Het is al zijn vierde titel op rij. Eerder werd hij kampioen tot twaalf, veertien en zestien jaar. Robin van Kampen is na Jan Timman de jongste speler die ooit de jeugdtitel veroverde. Hoe zag dat jeugdkampioenschap er in 1966 uit, toen Timman won? En hoe
In Café Batavia 1920 in Amsterdam werd het Open Nederlands Kampioenschap Fischer Random gespeeld, ook wel bekend onder de naam Chess 960.
Langzaam rukt deze variant het schaken op. In het nieuwe FIDE-reglement is er nu ook een hoofdstuk aan gewijd.
Onder de 36 deelnemers waren drie grootmeesters en drie meesters. Van hen was Yasser Seirawan oppermachtig, hij scoorde 6.5 uit 7.
Manuel Bosboom (met Seirawan op de foto) en Dimitri Reinderman bleven een vol punt achter.
gaat het er nu aan toe? Jan Timman en Robin van Kampen vertellen en vergelijken.
Natuurlijk besteden we ook aandacht aan Anish Giri , de jongste grootmeester ter wereld die eind 2007 met zijn ouders in Delft neerstreek en sinds een paar maanden voor Nederland speelt. In 2008 en 2009 boekte hij drie grootmeesterresultaten. René Olthof schreef een portret van deze snel rijzende ster.
Aan welke jeugdkampioenschappen hebben jullie deelgenomen?
JT: "Ik heb in 1964 meegedaan, toen werd ik gedeeld vierde samen met Hans Ree met 5.5 uit 9. Ik was toen twaalf, dat was eigenlijk te jong maar ik had een klas overgeslagen en zat al op het gymnasium. Je mocht in die tijd alleen aan het jeugdkampioenschap meedoen als je op de middelbare school zat. Er was toen maar één categorie. In 1966 won ik met 7 uit 9 en in 1967 met 8 uit 9. Daar had ik een grote voorsprong. Paul Boersma werd toen tweede. Vervolgens heb ik geen jeugdkampioenschappen
meer gespeeld."
RvK: "Ik ben begonnen in de E-categorie, daar heb ik nooit iets gewonnen. Het eerste jaar dat ik in de groep tot twaalf meedeed werd ik vierde. Daarna begon de serie en heb ik alles achter elkaar gewonnen. Toen ik elf was won ik tot twaalf, toen ik twaalf was tot veertien, toen ik dertien was tot zestien en nu tot twintig. Ik weet niet of ik nog vaker meedoe. Daniel Stellwagen heeft het ook één keer gewonnen en is er toen mee gestopt. Het hangt ervan af hoe sterk ik word en ook van school.
Robin van Kampen, veertien jaar oud, won dit jaar de Nederlandse jeugdtitel in de categorie tot twintig jaar. Dat was geen verrassing want in de afgelopen drie jaar had hij ook al de groepen tot twaalf, veertien en zestien jaar gewonnen. Jan Timman won in 1966 de jeugdtitel, eveneens veertien jaar oud. Daarmee is hij nog steeds de jongste Nederlandse jeugdkampioen aller tijden. Robin van Kampen volgt hem met een maand achterstand.Wat is er veranderd in veertig jaar jeugdkampioenschap? Schaakmagazine bracht de twee kampioenen bij elkaar en legde hen de vraag voor.
Wat is er veranderd in veertig jaar jeugdkampioenschap?
JT: "Ja, school, ik heb in 1965 niet meegedaan vanwege het paaskamp van de school, daar wilde ik naar toe."
Hoe stond of staat de school tegenover het schaken?
JT: "Het was voornamelijk moeilijk om in Wijk aan Zee te spelen want dat viel buiten de schoolvakanties. In 1969 mocht ik stage lopen in Vilnius. Euwe heeft voor mij toestemming gevraagd aan de rector en toen was het goed. Maar dat een grootmeester zoiets moet doen."
RvK: "Mijn school is vrij makkelijk. Als ik mijn best doe en goede cijfers haal mag ik weg."
JT: "Het is nu ook gebruikelijk dat een jong iemand ambities heeft. Ik werd door Hans Bouwmeester benaderd om training te doen. Dat kende ik niet, daar was ik niet mee bezig. Ik speelde en dat was het. Het was al bijzonder dat ik geabonneerd was op Schach Echo. Dat blad kwam eens per veertien dagen. Het was ook goed voor mijn Duits."
RvK: "Dit jaar heb ik anderhalve maand school gemist. Ik zit op de internationale school in Hilversum."
JT: "Anderhalve maand, dat is niet zoveel, ik had veel hogere absentiecijfers. Hoewel, toen ik veertien was viel het nog mee, het kwam daarna. Dat had niet alleen met schaken te maken, het was ook de puberteit. Ik spijbelde vrij vaak en ging na de pauze weg. Dan was je ’s ochtends wel geregistreerd. Als dat had meegeteld had ik alle records gebroken.
Je had toen ook nog op zaterdagochtend school. Maar ik liep vaak meteen door naar het station dat tegenover de school lag om een toernooi te spelen. Daar ging ik dan met mijn schooltas naar toe."
RvK: "Ik kan vrij vragen. Ik heb dit jaar vrij gehad voor het wereldkampioenschap in Vietnam, Cappelle la Grande en voor nog meer toernooien. Veel toernooien vallen half in de vakantie, dus het valt mee. Mijn school doet veel op internet. Daar staat het huiswerk op en dat kan je ook in het buitenland maken."
Hoeveel tijd stak of steek je in het schaken?
JT: "Niet veel, een paar uur per week. Toen ik veertien was, was ik nog wel gedisciplineerd, later niet. Ja, wat was er aan materiaal, Schach Echo, dat was het wel zo’n beetje. De Losbladige kreeg ik geloof ik later. Ik had
ook de openingsboekjes van Euwe. Maar, ja die waren niet dik, die had je ook zo uit. Ik weet nog dat ik erg blij was toen het deel over de flankspelen verscheen. Bij jou is dat natuurlijk heel anders."
RvK: "Als het niet druk op school is zo’n vier uur per dag. Je hebt de computer, ChessBase, duizenden dingen die ik kan bekijken. Ik ga voor training nu af en toe naar Chuchelov, Jop Delemarre traint me regelmatig en waarschijnlijk gaat Loek van Wely mij ook trainen. Chuchelov is eens per twee maanden, Jop vrij regelmatig. Daarvoor heb ik op mijn club Pascal Losekoot gehad. Die heeft mij tot 2100 geholpen. Hij heeft ervoor gezorgd dat ik onder twaalf jaar al een soort repertoire had. En o ja, soms heb ik in groepjes les van Jop en Herman Grooten."
JT: "De trainingen met Hans Bouwmeester begonnen toen ik vijftien was. Dat was in principe iedere week, eerst in Utrecht, daarna in Vleuten, op een zaterdag. Ik bleef dan eten en ging ’s avonds terug naar huis. Dat was heel goed, heel zorgvuldig en systematisch. Of ik daardoor beter ben geworden? Ik ging toen sowieso vooruit, maar ik leerde heel veel van hem qua instelling, ik leerde systematisch te werken. Je moet bedenken, in 1967 was de Informator net begonnen. Tegenwoordig is een systematisch overzicht heel gebruikelijk. Hans zette toen alles op papier, met een balpen. Zo ging dat toen. Bouwmeester was ordelijk.Ik heb één keer aan een wereldkampioenschap voor de jeugd meegedaan, dat was in Jeruzalem 1967, vlak na de zesdaagse oorlog. Alle Oostbloklanden bleven daar weg."
Moesten jullie je plaatsen voor het NK jeugd?
JT: "Ik heb me in 1964 en 1966 geplaatst via de voorwedstrijden van de HSB. Het jaar daarna hoefde dat niet meer."
RvK: "Ik hoef nooit meer voorwedstrijden te spelen. De laatste keer toen ik elf was, bij de D. Ik word geplaatst door rating en Jong Oranje."
Het stond en staat het met de ambitie?
JT: "Ik dacht er niet veel over na. In 1968 heb ik voor het eerst een open toernooi gespeeld;
toen kon ik ook geld ermee verdienen. Dat was het toernooi van Biel. Ik werd daar gedeeld eerste, de eerste prijs was 800 Zwitserse frank, de tweede voor mij was 500 frank. Dat was best veel. Ik vond het wel leuk dat ik er geld mee kon verdienen."
RvK: "Volgens mij heb ik mijn eerste open toernooi gespeeld toen ik negen was."
JT: " Je speelt dus al lang."
RvK: "En ik heb in Pardubice gespeeld toen ik tien was. Daar heb ik wat geld gewonnen, maar dat was toeval. Ik heb niet de ambitie om professional te worden, wel grootmeester. Ik denk aan iets als Daniel Stellwagen en Jan Smeets, studeren en schaken. Die spelen toch op een redelijk niveau."
JT: "Ik had toen het idee dat de topspelers onbereikbaar waren, van een andere planeet. Dat niveau kon ik nooit halen. Vergeet niet, je had geen rating, die is pas in 1970 ingevoerd. Pas in Hastings 1969 begreep ik dat een hoger niveau binnen bereik was. Ik speelde daar met zwart remise tegen Portisch. In een Benoni had ik het gevoel dat ik na zeventien zetten heel goed stond en ik bood remise aan. Portisch sloeg dat onmid-dellijk af, maar een zet later bood hij zelf remise aan. Dat heb ik direct aangenomen, ik had toen veel respect."
RvK: "Dat had ik ook wel tot een jaar of twee geleden, nu ligt dat anders. Ik speel
door als ik beter sta."
JT: "Dat is een volkomen normale houding."
RvK: "Dat betaalt zich uit. In het begin verlies je daardoor eerder, later win je meer. Ik heb niet een pad uitgestippeld. Ik wil eerst meester worden. Ik heb nog één norm nodig en een paar ratingpunten. Ik sta nu op 2385. Als ik IM ben ga ik verder kijken. Het is wel vrij snel gegaan. Ik heb lang, nou ja een half jaar, op 2250 gestaan. Toen heb ik een sprong gemaakt. Nadenken over grootmeester worden speelt nog niet zo."
Hoeveel partijen spelen of speelden jullie?
RvK: "Heel veel, ik heb elk weekend training of ik speel een toernooi. Ik speel op internet. In de zomer ga ik drie toernooi spelen en kort daarna komt het EK in Italië. Later volgt dan nog het WK in Turkije."
JT: "Ik heb een tijdlang bijgehouden hoeveel ik speelde. Tot mijn zeventiende had ik 385 partijen gespeeld. Toen ik veertien was zal ik dus zestig partijen per jaar hebben gespeeld. Daar zit jij boven."
Hard werken
Jan, ben je jaloers op hoe het nu gaat?
JT: "Nee, zeker niet, ik denk dat het vroeger veel interessanter was. Ik zou er nu niet voor kiezen om beroepsschaker te worden.
Jeugdkampioenen
Het is nu wel boeiend, maar het is ook heel hard werken. Ik heb toen niet hard gewerkt. Ja, later wel in de jaren zeventig."
RvK: "Ja, het is nu wel hard werken en het is moeilijk om creatief te spelen."
JT: "Waarom?"
RvK: "Alles is nu bekend. Maar het heeft ook wel een soort eerlijkheid, als je harder werkt kan je iemand pakken."
JT: "Ik zou er nu niet aan begonnen zijn. De schaakwereld was toen heel anders. Je had weinig spelers die internationaal opereerden, het is nu enorm uitgedijd. Toernooien hadden toen een goed prijzenfonds, maar er waren er heel weinig en er waren ook weinig grootmeesters die aan de open toernooien meededen."
Hebben jullie veel publiciteit gehad rond de jeugdtitel?
RvK: "Ja, er is heel veel publiciteit geweest. Onder andere in de Gooi- en Eemlander, in de rubriek in De Volkskrant, op internet."
JT: "Er was voor mij ook veel belangstelling, ook in de landelijke bladen, toch wel. Mijn moeder hield een plakboek bij."
En die van jou Robin?
RvK: "Volgens mij wel. Dat is niet veranderd."
Het Land onder Zee
Er was eens een jongetje dat leefde in het Land van de Hoge Bergen, ver weg van Nederland. Iedere dag ging Ajansy naar school om rekenen te leren en taal. Ajansy vond het fijn op school want die stond naast de Bal Mandir, de tempel van de kinderen. En zijn moeder was daar juf. Maar er was iets
vreemds aan de hand - hij droomde nooit van bergen (de hoogste van de hele wereld!), maar van water, zeeën, oceanen. In het Land van de Hoge Bergen was water schaars, dus toen hij groter was trok Ajansy erop uit op zoek naar water. Zo kwam hij eerst terecht in de burg van Tsaar Peter. Daar was het heel anders dan in het Land van de Hoge Bergen. Vlakker vooral en veel meer
Laten we beginnen met alle clichés, dan zijn wij daar meteen van af. Anish Giri - supertalent: Nepalese vader, Russische moeder van wie hij op zevenjarige leeftijd schaken leerde. Na twee maanden was ze geen partij meer. Twee jongere zusjes. Sinds januari 2008 in Nederland, woonachtig te Rijswijk (ZH). U12-kampioen van Rusland, gedeeld derde op het EK U12 in Herceg Novi 2006 met 7 uit 9, U9-kampioen van Hokkaido. Spreekt Russisch (moedertaal), Engels, Nepalees, Urdu, Nederlands (steeds beter) en Japans (steeds slechter). Huidige Elo: 2517. Nummer zes in de wereld in zijn leeftijdscategorie. Jongste grootmeester van de wereld. Samen met Kramnik de enige speler die grootmeester werd zonder eerst meester te zijn geweest (wel vier normen gehaald).
water. Ajansy leerde snel de taal van de Peterburgers en ging weer naar school. Om net als de tsaar in vroeger tijden alles te leren over water. Ajansy leerde in de nieuwe stad ook een meisje kennen. Al snel viel er een bruisende bruiloft te vieren en kwamen er kinderen: een jongen Shani en twee meisjes. Toen Ajansy alles wist over water kreeg hij de kans om in een nieuw land te werken. In het Land van de Rijzende Zon hadden ze bergen en water - een ideale combinatie - en dus pakte Ajansy en zijn familie hun boeltje bij elkaar en trokken oostwaarts.
Na een paar jaar kende de rijzende zon geen geheimen meer voor Ajansy en zocht hij het nog hogerop: de Oppertempel van het Water, het Heilige der Heiligen van de hydrologen. Ajansy kreeg toegang tot het Orakel van Delft! Hij ging eerst zelf naar dat merkwaardige Land onder Zee om poolshoogte te nemen, maar toen hem beviel wat hij zag wist hij het zeker: hier wilde hij wonen met zijn gezin.
En zo kwam Ajansy van het Land van de Hoge Bergen terecht in het Land onder Zee. En hij leefde nog lang en gelukkig...
Aanwaaien
Ik denk niet dat iemand ooit gehoord had van Anish Giri toen hij in januari 2008 in Nederland kwam wonen. In de reguliere databanken stamt de vroegste partij van Anish uit de jaarlijkse ontmoeting tussen Moskou en Sint Petersburg uit mei 2005. Later dat jaar vertegenwoordigde hij Rusland op het EK in Herceg Novi, wat zich een jaar later (hij was inmiddels landskampioen tot twaalf jaar) zou herhalen. Zijn rating was toen 2155 en de speler voor Nederland in die categorie was Arthur Pijpers
Via contacten op het werk van zijn vader kwam Anish terecht bij DSC, waar hij zeer naar ieders tevredenheid werd opgevangen. Drie uit drie in de KNSB-competitie was zijn sportieve dank. Schakend Nederland kwam voor het eerst in aanraking met het jonge talent tijdens het Hypercube-toernooi in februari in Utrecht. Daar plaatste het onbekende dertienjarige mannetje met een rating boven de 2300 zich met opvallend gemak voor de finale, waar hij overigens geen potten kon breken. De ongelofelijke verhalen, die in Utrecht de ronde deden, waren te mooi om waar te zijn, maar toernooiwinnaar Daniel Fridman had het al snel in de gaten: de verhalen waren waar! Een uniek talent was Nederland komen aanwaaien. Diezelfde avond nam hij met zijn teamleider contact op. "René, Anish past perfect bij HMC Calder. Je moet er onmiddellijk achteraan". Zo gezegd, zo gedaan.
Op het HSG Open tijdens het NK in Hilversum in april 2008 dook Anish weer op. In de derde ronde eervol ten onder tegen toernooifavoriet Fridman. Het is haast niet te geloven, maar die ontmoeting was de eerste voor Anish tegen een IGM in een gewone partij. In Petersburg had hij veelvuldig tegen spelers van niveau 2300 gespeeld, maar internationale titelhouders behoorden zelden tot zijn opponenten. Na de nul klom Anish weer langzaam op de ranglijst omhoog door een mix van overwinningen (o.a. op Roi Miedema) en remises tegen gearriveerde cracks als John van der Wiel en Boris Chatalbashev. In de slotronde ging het plotseling om het echie. Toernooizege en eerste IGM-norm. De manier waarop Alexander Dgebuadze, voorwaar geen kleine jongen, ongenadig een koppie kleiner gemaakt werd sprak zeer tot de verbeelding: in perfecte Karpov-stijl. Eindspelvoordeel en melken maar. Ongeloof alom. Waar was deze jongen nog meer toe in staat? De zomermaanden gaven optredens in Bussum, Leiden, Enschede en Wenen te zien. Wat vooral opviel: Anish is enorm all-round, speelt met wit en met zwart alle openingen en ondanks grote vechtlust verliest hij zelden. Zijn overwinning in Enschede op Ilya Nyzhnyk, het supertalent uit de Oekraïne, bewijst dat hij als de beste kan combineren, in Wenen maakte hij gehakt van Georgy Timoshenko, maar verspilde zijn kansen op de toernooizege door een nederlaag tegen de lokale held.
Schaakbord
Wat maakt Anish zo uniek? Wie de eeuwige ranglijst van jongste grootmeester doorneemt ziet al snel dat eigenlijk al deze spelers op zeer jonge leeftijd professional waren, niet naar school gingen en zich onder leiding van toptrainers full time aan het schaakspel wijdden. Niet Anish. Hij gaat gewoon naar school (net als Jan Timman in de jaren zestig naar het Grotius College in Delft) en heeft in feite geen trainer. Bijna alles wat hij weet (en kan) komt van Internet. Karakteristiek is het ware verhaal
dat er in huize Giri aanvankelijk geen schaakbord te vinden was. Toen er een sessie van Tibor Karolyi bij hem thuis gepland stond was een snelle gang naar de speelgoedzaak op de hoek noodzakelijk.
Juist omdat Anish op school zit moet het wat betreft het schaken vooral komen van de weekeinden en dus ook van clubwedstrijden. In Nederland volgde de overstap naar HMC Calder en de Meesterklasse. Dat leverde twee keer 3,5 uit 6 op (+2 =3 –1). Bij de jeugd in Amersfoort (TPR 2270) en bij de senioren (TPR 2506). Anish zal er niet gelukkig mee zijn. Beter verliep zijn debuut in de Bundesliga. In Duitsland was men na Wenen ook wakker geworden. Uit de aanbiedingen koos Anish Turm Emsdetten, waar al een keur van Nederlanders gehuisvest is: Ruud Janssen, Wouter Spoelman, Roeland Pruijssers, Daan Brandenburg, Zhaoqin Peng en Dennis de Vreugt. Gemakkelijk voor het vervoer.
Met 7 uit 11 leverde hij een ware topprestatie (TPR 2618). In het tweede weekeinde pakte hij overwinningen op Jan Werle en de sterke Pool Mateusz Bartel. Maar het had nog meer kunnen zijn. Tegen de onaantastbare lijstaanvoerder OSC Baden-Baden legde hij Etienne Bacrot pijnlijk over de knie. Het collega-wonderkind kreeg alle hoeken van het bord te zien totdat Anish het in de tijdnoodfase mooier dan mooi wilde doen en zich gruwelijk vergiste. Etienne geeft die partij met analyses op zijn website Chess 22. Anish kan zich daar flink aan ergeren. "Dat commentaar van Bacrot klopt totaal niet - ik stond gewonnen."
In de Internet-kwalificatie voor één plaats in de C-groep van CORUS leverde Anish verbeten strijd met Ivan Salgado Lopez en moest het pas in de barrage afleggen tegen de Spaanse Europees jeugdkampioen. Aansluitend keerde hij in zijn uppie terug naar zijn geboortestad Sint Petersburg om in het nabijgelegen Kirishi deel te nemen aan het zesde Young Stars of the World festival Na een catastrofale start van 1,5 uit 4 pakte Anish uiteindelijk toch nog de derde plaats
achter Alexander Shimanov en Yaroslav Zherebukh, die beiden de fraaie score van 9,5 uit 11 op het scorebord brachten. Hij hield een goed gevoel over aan die trip en liet in de kerstvakantie zijn tweede grootmeesternorm aantekenen in het Harmonietoernooi te Groningen. Cruciaal was zijn zege op Friso Nijboer in ronde 8. Op Youtube circuleert een filmpje waarop Anish uitlegt hoe hij die met een vreselijke truc te grazen nam.
Anish gokt. Aangewezen was 33. .. Td8 met kansen voor beide partijen.
34. Txh5 Dxe2 35. Dd7?
Hier had Friso kunnen toeslaan met het prachtige 35. Tg5!! hxg5 36. Dc7! en er is geen eeuwig schaak te vinden, zelfs niet na
36. .. Te7 37. Dxe7 Df1+ 38. Ka2 Dc4+ 39. Ka3
Txf3+ 40. b3 Txb3+ 41. cxb3 Dc1+ 42. Ka4 Dc6+ 43. Ka5 Dc3+ 44. b4. Wit wint.
35. .. Dg2
Dapper gespeeld. 35. .. Df1+ 36. Ka2 Dc4+
37. Ka3 Txf3+ is remise.
36. Txh6?
Friso trapt in de val van Anish. 36. Ka2! Dg6
37. Txe5 Txf3 is gelijk.
36. .. Dg1+! 37. Ka2 Dxa7+!
Wit geeft het op. Na 38. Dxa7 Ta8! (De prachtige pointe. Niet 38. .. gxh6? 39. Dd7!)
39. Dxa8 Txa8 (schaak!) en 40. .. gxh6 blijft wit met een toren minder achter.
de familie langs in Wijk aan Zee. Mama legde geduldig uit dat hij slechts 5 uit 6 voor zijn derde IGM-norm hoefde te halen. "Zoals gebruikelijk besloot ik naar haar te luisteren", aldus Anish in New In Chess Magazine . Zes overwinningen op rij waren het gevolg. En de titel!
Nijboer - Giri
Stelling na 33. Th1
33. .. Dg2?
Ondanks zijn uitschakeling in de ICC Qualifier kreeg Anish een uitnodiging voor Corus. Wat daar gebeurde is genoegzaam bekend. Zeven vechtremises en een nederlaag tegen Tiger Hillarp Persson , zijn eerste nul tegen een grootmeester in acht maanden. Toen was het weekend en kwam
Hoe gaat het nu verder? Eind juni wordt hij vijftien. Dankzij slagvaardig optreden van de KNSB is Anish inmiddels schaaknederlander en mag hij over enkele maanden officieel uitkomen voor Nederland in internationale wedstrijden. Op de plaatsingslijst van april staat hij veertiende tussen Ruud Janssen en Wouter Spoelman . Tendens stijgend, zou je zeggen. In de zomer draai hij goeddeels hetzelfde programma als vorig jaar (o.a. Hilversum en Enschede). Daarna weer naar school en in de herfst met HMC Calder op stap in Macedonië voor de Europacup voor clubteams. Dat zal een prima training worden voor de volgende stap in zijn carrière. Want Anish mag in oktober aantreden in de kroongroep van het Univé-toernooi in Hoogeveen. Tegen Ivanchuk, Polgar en Tiviakov. Eitje!
De eerste schaakklok van DGT die door Bulsink zelf in
Bloemsma
Schaken doe je met een klok. Dat is een feit. Het staat gewoon in de officiële spelregels van de FIDE. Natuurlijk kun je ook schaken zonder klok, maar als het partijtje ergens om gaat, is het toch wel gemakkelijk als wordt bijgehouden hoe lang een partij duurt en of elke speler evenveel bedenktijd heeft.Nederland speelt een absolute hoofdrol in de wereld van de schaakklokken. Op bijna elk belangrijk toernooi worden klokken uit Nederland gebruikt. Bedacht en gemakt door twee oud-studenten van de Universiteit Twente. Koos Bloemsma sprak met Ben Bulsink, het technisch brein achter de moderne schaakklok.
Ben Bulsink reageert wat verrast als ik zeg dat het maken van een schaakklok niet zo moeilijk is: "Je koopt twee eierwekkers bij de Hema. Zet er een schakelaar tussen, waardoor de beide wekkers om beurten aangaan Stop dat in een plastic doosje en je hebteen schaakklok". "Ja", zegt Bulsink aarzelend, "dat zou misschien kunnen. Eerlijk gezegd is dat in het verleden ook wel geprobeerd. Maar een schaakklok is toch heel veel meer en daarom zijn al die pogingen mislukt."
Door één van de helften van de opvouwbare klok schuin te maken, blijft deze in de gewenste stand staan.
"Het gaat natuurlijk om de elektronische klok. Maar vooral ook om de tijdregels. In verschillende delen van de wereld heeft men andere voorkeuren. Maar alle tijdmetingen volgens de FIDE-regels, of die nou Fischer of Bronstein of nog anders genoemd zijn, moeten in de klok zitten. Die klok is eigenlijk een kleine computer die twee lcd-schermpjes aanstuurt. Het gaat ook om de vormgeving. Een schaakklok moet handig zijn in het gebruik, stabiel en je moet op afstand kunnen zien wie er aan zet is. Je moet hem duidelijk kunnen aflezen. Er moeten niet te veel knoppen aan zitten en die mogen ook niet storend zijn. Daarom zijn ze voor een deel verborgen, aan de onderkant bijvoorbeeld. Maar je moet met die knoppen wel alles kunnen instellen naar je eigen wensen. Tenslotte is er de betrouwbaarheid. Je moet zeker weten dat de klok onder alle omstandigheden goed werkt. Zelfs als hij een keer van tafel valt. En de wedstrijdleiding moet erop kunnen vertrouwen. Als er iets vreemds gebeurt, moet de arbiter de klok tijdens een partij kunnen stilzetten of aanpassen, zonder dat er belangrijke gegevens verloren gaan. Dat kun je met twee eierwekkers van de Hema niet."
Ben Bulsink is de man die leiding geeft aan het ontwikkelteam van het Enschedese bedrijf DGT . Die afkorting staat voor Digital Game Technology en is vijftien jaar geleden opgericht door enkele studenten van de Universiteit Twente. Zij bedachten de elektronische schaakklok, die nu wereldwijd de standaard is.
Maar weinig mensen weten dat het eerste ontwerp helemaal geen schaakklok was. Het
ging om een klok voor het Japanse denkspel Go. Een huisgenoot van Ben speelde dat spel en beklaagde zich over de ingewikkelde tijdregels in de eindfase, waardoor er altijd een extra arbiter met een stopwatch bij moest staan. Kon Ben daar niet iets voor bedenken? Ben bedacht iets en medestudent /schaker Albert Vasse zag de mogelijkheden om deze klok voor andere denksporten te gebruiken. Daarmee was de elektronische schaakklok geboren. Die eerste uitvoering heeft in de loop der jaren een turbulente ontwikkeling doorgemaakt. Het resulteerde zelfs in de eerste opvouwbare schaakklok ter wereld die vorig jaar op de markt kwam. Ook afkomstig uit Enschede.
Problemen
"We liepen bij het maken van de elektronische schaakklok tegen enkele problemen op", zegt Bulsink. "Een van de eerste was het anders leren denken over tijd. In de sport wordt tijd alleen maar opgeteld. Een wedstrijd begint bij nul en eindigt na een bepaalde tijd. Honderd meter hardlopen gaat van nul tot tien seconden. Een voetbalwedstrijd gaat van nul tot negentig minuten. Ook bij het schaken was dat zo. De klok tikte van een bepaald moment (bijvoorbeeld twintig voor twaalf) tot aan de twaalf. Voor je resterende denktijd moest je vanaf de twaalf terugrekenen. Bij de elektronische schaakklok moesten we dat precies andersom doen. Van een bepaalde tijd aftellen tot nul. Dát te begrijpen was de eerste doorbraak. Een ander probleem was de stroomvoorziening. De tijdschermpjes gebruikten destijds nogal wat energie. Je kon op één setje batterijen maar een paar uur schaken. Dat hebben we opgelost door de klok heel vaak uit en aan te laten zetten; ettelijke malen per seconde. Het had geen invloed op de weergave en je kon tien keer langer doen met je batterijen. Tegenwoordig is dat helemaal geen probleem meer. Onze DGT 960 (de opvouwbare klok) werkt 10.000 uur op één knoopcel."
"Ook moesten we in het begin de goede vormgeving van de klok zien te vinden. De tijd moest duidelijk afleesbaar zijn en de gebruikte LCD schermpjes stellen nogal eisen
aan de inkijkhoek. Dus moest het tijdgedeelte schuin in de klok komen om reflectie te voorkomen. Ook hadden we in het eerste ontwerp twee verende knopjes bovenin. Dat werkte goed, maar je kon daarmee niet zien welke klok liep en welke stilstond. We hebben dat opgelost door er één grote knop van te maken in een V-vorm, die of links of rechts omhoog staat."
"De eerste zestig klokken heb ik zelf gemaakt", zegt Ben Bulsink. "Een familielid met een timmerbedrijf heeft zestig houten kastjes gemaakt. De andere onderdelen kocht ik in een elektronicawinkel in Enschede. Zo heb ik de eerste serie in elkaar gesoldeerd. Samen met Albert Vasse, mijn compagnon in DGT, heb ik die klokken aan de man gebracht. Dat was niet gemakkelijk. Niemand hoefde een elektronische klok, want de mechanische klok werkte immers goed. Waarom zou je veranderen?"
"De echte doorbraak kwam toen de FIDE besloot dat de tijdregels moesten worden aangepast volgens de voorstellen van Bobby Fischer. Een bijtelling in tijd voor elke gedane zet. Arbiters kregen daarmee een probleem, omdat mechanische klokken dat niet konden registreren. Elektronische klokken wel en dat werkte in ons voordeel. We hebben onze eerste houten klok aan de FIDE laten zien, samen met het ontwerp voor de kunststof klok. De regelcommissie van de wereldschaakbond was heel positief. We kregen, na een heleboel aanpassingen, als eerste en enige de goedkeuring en zo konden we echt beginnen. Dat was ook het begin van DGT."
Die eerste elektronische klok heeft een vlucht over de wereld gemaakt. Er was geen toernooi van belang of de bordeauxrode klokken uit Enschede stonden op de speeltafel. De ontwikkeling heeft echter niet stil gestaan. Naast de klok met alle Fischer- en andere tijdmetingen, kwam er ook een eenvoudige klok voor het gebruik thuis en bij jeugdtoernooien. Niet meer bordeauxrood maar in allerlei vrolijke, bonte kleuren. Ook hebben de knoppen een andere plek gekregen. Er is gekozen voor de menunavigatie die je ook op een mobiele telefoon of een afstandsbediening voor je tv aantreft.
"Het is heel raar", zegt Bulsink. "We hebben een test gedaan. De meeste mensen hebben het gebruik van knoppen op een rijtje veel sneller door dan de knoppen in zo'n menuopstelling. Maar als je vraagt welke knoppen ze het liefste willen, geven ze toch de voorkeur aan die laatste." Intussen heeft de bordeauxrode schaakklok plaatsgemaakt voor een nieuwe, grijze versie. De DGT 2010 Bulsink: "Hiermee is de elektronische klok op een veel hoger kwaliteitsniveau gekomen: bijna onverslijtbare en fijn bedienbare mechanica, hoogwaardige elektronica, lange levensduur voor de batterijen." Echt spraakmakend is de nieuwste klok die door DGT is bedacht. De opvouwbare klok. "We liepen al veel langer met het idee rond", zegt Bulsink. Elektronisch was het al mogelijk om een schaakklok zo klein te maken dat je hem in je binnenzak kunt steken. En dus kunt gebruiken waar je wilt, op de camping of in de trein. Maar er moesten een flink aantal problemen worden opgelost. De knop die je na een zet indrukt, moest behoorlijk groot zijn en kon ook niet, als bij andere klokken bovenop. De enige mogelijkheid was hem in het liggende deel van de opvouwbare klok te bouwen. Dat is heel goed gelukt."
"Verder was er het brillenkokerprobleem. Als je iets met twee gelijke helften onder een hoek opendoet, zoals een brillenkoker, gaan beide helften schuin omhoog staan. Maar dat wilden we juist niet. Wij wilden één horizontaal deel met de knoppen en één deel schuin omhoog met de tijdweergave. We hebben lang moeten zoeken naar de beste oplossing. Door één van de helften schuin te maken, werkt deze bij het openklappen als een verlenging van de andere helft. De basis, het deel dat op tafel staat is daarom groter en de klok blijf staan zoals we dat willen." De opvouwbare klok heeft overigens nog iets nieuws. De mogelijkheid om snel een Chess960 opstelling op te roepen. Bobby Fischer heeft in 1988 aan de schaakbond voorgesteld om een nieuwe vorm van schaken in te voeren. De regels van het schaakspel zouden onaangetast blijven, maar de beginstelling van de stukken zou per partij anders zijn. Voor vervolg zie pagina 30.
KNSB-bestuurslid Monique Stam heeft op donderdag 14 mei het eerste exemplaar gepresenteerd van het rapport Allochtonen en schaken. In dit rapport staat beschreven wat moet worden gedaan om allochtonen aan het schaken te krijgen.
Het onderzoek naar allochtonen en schaken heeft zich geconcentreerd op kinderen in achterstandswijken; de doelgroep kan gemakkelijk via scholen bereikt worden en kinderen worden snel door het schaken aangesproken. Uit het onderzoek blijkt dat schaakactiviteiten voor allochtonen staan of vallen met een enthousiaste initiatiefnemer die voldoende tijd in het project wil steken. De projectleider moet beslist goed op de hoogte zijn van de specifieke doelgroep. Het rapport werd aangeboden aan Mustapha el Jarmouni, die in de Amsterdamse wijk Zeeburg een jeugdschaakclub heeft opgericht. De nieuwe club verzorgde twee dagen later op een festival in Zeeburg een levend schaakspel.
Op de foto zien we de kinderen enthousiast aan het spelen met het grote schaakspel.
Het rapport Allochtonen en schaken is te vinden op de website van de KNSB.
Op donderdag 28 mei is oud KNSBbestuurslid Willem Bor onverwacht overleden. Hij is 49 jaar geworden. Bor vervulde een flink aantal functies in de schaakwereld. Hij was enkele jaren voorzitter
HSG uit Hilversum heeft met overmacht de competitie in de meesterklasse op zijn naam gebracht.
HSG won al zijn wedstrijden en had liefst zes punten voorsprong op de drie achtervolgers Hotels.nl, HMC Calder en Utrecht. Onderaan degradeerde BSG kansloos en Voerendaal op
van de SC Utrecht en bij de Stichts Gooise Schaakbond was hij o.a. verantwoordelijk voor de kadervorming. Van 2000 tot 2005 beheerde hij in het KNSB-bestuur de post Kadervorming en de Verenigingsondersteuning. In die periode was hij ook lid van de Scheidsrechterscommissie en de Werkgroep Schaaktechnische Opleidingen.
het nippertje, na spannende strijd met Homburg Apeldoorn en LSG. De plaatsen in de meesterklasse worden ingenomen door twee oude bekenden: SMB uit Nijmegen en Het Witte Paard uit Sas van Gent.
Topscorers in de meesterklasse werden Erik van den Doel (HMC Calder) en Jan Smeets (HSG), beiden met 7.5 uit 9.
Ook in de bekercompetitie was HSG opper-
Op 1 juli wordt de nieuwe versie van het FIDE-reglement van kracht. In de Nederlandse editie zijn de nodige taalkundige verbeteringen aangebracht. Daarnaast zijn er de onderstaande inhoudelijke wijzigingen:
• Een speler verliest de partij als hij na de in het speelschema vermelde aanvang van de zitting voor het eerst aan het schaakbord verschijnt. Het toernooireglement mag dit anders regelen.
• Zonder toestemming van de arbiter is het een speler verboden om een mobiele telefoon of andere elektronische communicatiemiddelen in het spelersgebied bij zich te hebben, tenzij ze volledig zijn uitgeschakeld. Als een dergelijk apparaat enig geluid maakt, dan verliest die speler de partij. De tegenstander wint. Als de tegenstander de partij echter niet kan winnen door welke reeks van reglementaire zetten dan ook, dan krijgt hij een score alsof hij een remise had behaald.
• De regels voor 'Chess960' zijn opgenomen als bijlage en hebben nu een officiële status.
De FIDE-regels voor het Schaakspel kunnen worden gedownload van de KNSB-site: www.schaakbond.nl/knsb/reglementen
machtig. Op Hemelvaartsdag werd Utrecht in de finale met 3-1 opzij gezet.
Eindstand meesterklasse
1. HSG 18 62.5; 2. Hotels.nl 12 54; 3. HMC Calder 12 52.5; 4. Utrecht 12 44; 5. Schrijvers Rotterdam 11 47; 6. LSG 7 42.5; 7. ESGOO 7 37.5; 8. Homburg Apeldoorn 6 44; 9. Voerendaal 5 42.5; 10. BSG 0 23.5.
In deze Voorloper:
Hing Ting Lai houdt van tactiek
Partijen van Hing Ting
Combinaties uit Rijswijk
Mahsa en Lars winnen in Rijswijk
René Duret
Hing Ting heeft de spelregels geleerd van zijn broer Tjan Ho. Hij was toen negen jaar oud. Samen met een klasgenootje, Aaron, ging hij naar de schaakclub. Dat is Tal/DCG . Daar kreeg hij les van Jaap Loeve. Het meeste van stap 1 wist hij al. Inmiddels heeft hij vier diploma’s en krijgen ze stap 5 van Rufael Mekuria. Sinds kort is Dirk Goes zijn coach.
Met school wordt ook geschaakt. "Helaas is de meester die het begon nu weg. Soms schaken we nog in de pauzes. Met drie uit mijn klas zat ik in het schoolteam. Met ‘De Visserschool’ kwamen we de voorronde van Amsterdam-West door. Ook de eerste voorronde van Groot-Amsterdam. In de tweede voorronde kwamen we maar een half puntje tekort voor de finale."
houdt van tactiek
Hij is net twaalf jaar. Met Hemelvaart werd hij zesde bij het NK-D in Rijswijk. In november werd hij kampioen van Groot-Amsterdam bij de basisscholieren. En hij won al een seniorentoernooi. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van... Hing Ting Lai.
Piet Peelen
Met het D-team van Tal/DCG werd hij tweede van de SGA en gaan ze meesterklasse spelen! Hing Ting scoorde 6 uit 7 aan het eerste bord. Met Tjark, Roger en Aaron won hij de prijs voor het beste team in Spijkenisse in 2008. Hij won bij Chaturanga het GrandPrix toernooi van de SGA. Zelfs B-spelers bleef hij voor! Ook won hij het eindklassement bij de D. Bij het Johan Klaassen toernooi om het snelschaakkampioenschap bij de D won hij al zijn partijen! Bij de senioren won hij de E-groep. "We kregen een uur en drie kwartier bedenktijd. Daardoor duurde het heel lang. Ik vond het zwaar. Een partij heb ik wel een uur bedenktijd gebruikt! En ik had nog nooit geld gewonnen. Nu kreeg ik liefst 130 euro!!" Verder schaakt hij in het vijfde volwassenenteam van Tal/DCG.
Yasser Seirawan
Heel leuk was de simultaan tegen en de les van Yasser Seirawan. "Hij is wereldkampioen bij de jeugd geweest en is echt goed! Hij won bijna alles, ook tegen mij." Het NK D in Rijswijk is zijn leukste toernooi tot nu toe. "Ik vind het leuk om zo’n sterke tegenstand te ontmoeten. Daar leer ik van. Lars Vereggen is de terechte kampioen. Ik ben zelf heel tevreden."
Tactiek
Hing Ting vindt leuk aan schaken dat je moet nadenken. "Ik houd van tactiek, zoals dubbele aanvallen, aftrekaanvallen en penningen." Hij is nieuwsgierig, zowel naar dingen als naar mensen. En hij lacht graag, liefst om droge humor.
JEUGDKATERN
Geboortedatum: 3 mei 1997
Uit: Amsterdam
School: De Visserschool
Leukste schoolvak: Spelling
Hobby’s: Voetballen, spelletjes
Schaken geleerd: Mijn broer Tjan Ho
Club: Tal/DCG
Wat wil je worden: Grootmeester
Lievelingseten: Patat saté
Hing-Ting LaiThomas Beerdsen
NK D Rijswijk 2009
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7
4. e4 d6 5. Lf4 0-0 6. Pf3 Ph5
7. Le3 e5 8. dxe5 dxe5 9. Lc5 Te8 10. Dxd8 Txd8 11. Pd5
Pa6 12. Le3 Le6 13. a3 f5
Thomas opent de stelling, maar Hing Ting antwoord met een sterke aanval! Het mooie paard op d5 wegjagen kon met 13. .. c6. 14. Pg5! Lxd5 15. exd5 e4 16. 0–0–0 f4 17. Ld4 Lxd4 18. Txd4 Pc5 19. Kc2 e3
Nu komt het witte paard binnenvallen op het sterke veld e6. Verdedigen kon met 19. .. Te8 20. b4 h6 door een tegenaanval.
20. fxe3 fxe3 21. b4! Pa6 22. Pe6 Te8 23. Te4 Pg7 24. Txe3
c6 25. Te2 cxd5
Begrijpelijk, Thomas wil aanvallers afruilen en zijn toren erbij halen. Er schuilt echter een adder onder het gras. 25. .. Pxe6 26. Txe6 Txe6 27. dxe6 Pc7
28. c5 Pxe6.
26. cxd5 Tac8+ 27. Kb3 Pxe6
28. Txe6 Txe6 29. dxe6 Tc1
Overziet een fraaie truc. Een taaie verdediging is 29. .. Pc7
30. Lc4 Te8 31. Te1 b5.
Hing Ting. Na 30. .. Txh1 31. e7+ Kg7 promoveert de pion tot dame!
30. .. Txc4 31. Kxc4 en wit won.
Hing-Ting LaiJip Damen
NK D Rijswijk 2009
1. d4 d5 2. Pf3 e6 3. Lf4 c5 4. c4 Pc6 5. e3 g6 6. Pc3 Lg7 7. Da4 cxd4 8. Pxd4 Ld7
Liever 8. .. Pge7 want nu komt de zwarte koning niet tot de rokade.
9. Pdb5! e5 10. Lg3 d4 11. Pd5 Kf8 12. Da3+ Pge7 13. Lh4 h6 14. f4!? Le6 15. e4 exf4! 16. Pxf4 a6 17. Lxe7+ Pxe7 18. Pd6 Tb8
Hing Ting: "Jip heeft zich heel lang goed verdedigd. Dat vind ik knap. Nu overziet hij een trucje."
20. Pxe6+ fxe6 21. Df3+! Wint een stuk. Toen de loper nog op g7 stond kon de koning weglopen met Kg8, Df7+, Kh7.
30. Lc4!!
Een mooie aftrekaanval van
Misschien de koning snel in veiligheid brengen met een pionoffer: 18. .. Kg8 19. Pxb7 Dc7.
21. .. Pf5 22. exf5 en wit won met een stuk meer.
Pascal Losekoot
In Rijswijk werd met Hemelvaart weer drie dagen lang gestreden om het Nederlands Kampioenschap tot en met twaalf jaar. In deze bijdrage kijken we naar een aantal belangrijke en bijzondere momenten, met vragen. Te beginnen met twee fragmenten uit de partijen van de kampioen, en kampioene.
Sereyo BekkinkLars Vereggen
Lars kwam na deze nederlaag echtersterk terug.In de laatste ronde kreeg hij de volgende stelling op het bord:
Lars VereggenIvar Verseef
Zwart speelde hier 10. .. c5.
Waarschijnlijk is er na 10. .. Le7 of Pd5 niet zoveel aan de hand. De uiteindelijke meisjeskampioene
Mahsa speelde nu 11. Te1
Vraag 6) De zwarte koning staat nog in het midden.Zwart speelde nu 11. .. Db6. Hoe gaat wit verder?
Lucas de VriesOlav Mostertman
Vraag 9) Wat speelt wit na 20. .. Pf4?
Vraag 10) Zwart speelde een betere zet. Welke?
Vraag 4) Met welke prachtige zet haalde wit hier zijn kampioenschap binnen?
Mahsa BitalzadehEmily Mes
Vraag 7) Hoe verzwakte zwart hier de witte koningsstelling?
Thomas MollemaRenzo Ducarmon
Wit aan zet.
Wit besluit hier de röntgenaanval 17. Lb6 te spelen. Dat ziet er vervelend uit,maar zwart heeft nog een ontsnapping: 17. .. Lxh2+18.Kh1 Db8
Vraag 1) Welke zet was beter geweest dan 18. .. Db8?
Vraag 2) Wit speelde (na Db8) 19. Lxd8. Er was een betere zet. Welke?
Vraag 3) Na 19. Lxd8 sloeg zwart terug: 19. .. Txd8. Wat is beter?
Sereyo speelde 20. f4! en won uiteindelijk de partij.
Vraag 5) Zwart speelde 13. .. Dg6. Hoe sloeg wit toen toe?
Mahsa BitalzadehMaaike Keetman
Vraag 8) Wat is de beste zet voor zwart?
Dave LooijerTom Witsenburg
Op 21. Kxg2 volgt nu 22. Pf4 met damewinst.
10) 20. .. Lxg2! Lokken.
9) 20. .. Pf4?!21.De5! (dreigt mat en valt het paard aan) 21. .. Pe6 22.Lxe6 Lf6 is zeker niet beter voor zwart.
8) Renzo speelde 13. .. Pxb2! Uitschakelen verdediging 14. Txb2 Txc3 en won uiteindelijk de partij.
Tad1 Le5 21. Dd2 Dh3 en zwart won.
7) 18. .. Pf3+19.gxf3 Lxd4 20.
6) 12. d5! Met de koning van de tegenstander in het midden moet je de stelling proberen te openen. Wit won snel.
5) 14. Lh5! en de dame is ingesloten.
4) 41. Ta7! verovert de zevende rij. Op 41. .. Dxa7 volgt 42. Dxe6 en wit wint. In de partij werd 41. .. Dd6 42.Tff7 gespeeld en wit won, en was kampioen!
3) 19. ... Lg3 tussenzet. Dit voorkomt dat de loper alsnog met f4 wordt ingesloten.
2) 19. f4! Insluiting van de loper.
19. Le3 spelen, zwart heeft dan Dg3 en het staat nog steeds gelijk.
1) 18. .. Df4! is een sterke tegenaanval. Want 19. Lxd8 is dan heel slecht vanwege 19. .. Dh6!! en zwart wint. Dus wit moet
Antwoorden
Ze staken duidelijk boven de anderen uit. En daarom zijn Lars Vereggen en Mahsa Bitalzadeh terecht de kampioenen bij de D-jeugd geworden. Volgend jaar zijn ze te oud om in Rijswijk mee te spelen, dus grepen ze dit jaar hun kans.
Lars
Lars begon erg goed met drie overwinningen, maar verloor in de vierde ronde van Sereyo Bekkink. Die stond toen opeens alleen aan de kop en zou ook een belangrijke concurrent blijven. Maar Sereyo speelde na de eerste vier partijen alleen nog maar remise, vijf keer achter elkaar. Lars sloeg weer aan het winnen en gaf alleen Rik Roelofs nog een half puntje.
Aan het eind stond Lars een vol punt voor, dus dat was duidelijk. Maar liefst drie spelers eindigden met 6.5 uit 9 op de tweede plaats: Sereyo Bekkink, Thomas Beerdsen en Robin Lecomte. Lars en Sereyo zijn volgend jaar te oud. Thomas en Robin kunnen het nog een keertje proberen.
Mahsa
Mahsa deed het nog veel beter. Alleen Willemijn de Voogt kon remise tegen haar spelen, de andere acht partijen won ze allemaal. Dus heel terecht kampioen. Op de tweede plaats zien we Anna Maja Kazarian, die nog maar negen jaar is. Die komt nog wel een keertje bovenaan. Catheleijne Sanders en Maaike Keetman scoorden 6 punten en deelden de derde plaats.
Zoals ieder jaar werd het D-kampioenschap in Rijswijk gespeeld en georganiseerd door de Haagse Schaakbond Anish Giri mocht de prijzen uitreiken. Wie dat is? Kijk maar eens op bladzijde 9.
René Duret
Jeroen Bosch
Peter Svidler had een teleurstellend jaar in 2008 maar is in 2009 bezig aan een 'comeback'. In de onderhavige partij verslaat hij de solide grootmeester Pavel Eljanov met zwart. Doet u hem dit na?
Pavel Eljanov - Peter Svidler Nalchik 2009
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. Pf3 Lg7 5. Lg5
Een solide voortzetting. Vanwege de dreiging Lxf6 en nemen op d5 speelt zwart nu
5. .. Pe4 6. Lf4 Pxc3 Zwart ruilt zijn centrale paard
meteen af, maar kan hierdoor punt d5 nog even handhaven.
7. bxc3 c5 8. e3 0-0 9. cxd5 cxd4 10. cxd4
Natuurlijk niet 10. exd4?! Dxd5 en zwart staat heel plezierig vanwege de hangende pionnen.
10. .. Dxd5 11. Le2 Pc6 12. 0-0
Beide spelers hebben hun ontwikkeling bijna afgesloten. Wit heeft een solide centrum en houdt daarmee de Grünfeld-loper in bedwang (zwart zou graag e7-e5 doorzetten). Zwart heeft een troef in de vorm van zijn meerderheid op de damevleugel. Eerst moet Svidler echter zijn ontwikkeling afsluiten: waar moet de witveldige loper heen?
12. .. Lf5
Het beste veld. Veld b1 wordt
bestreken zodat wit minder gemakkelijk gebruik kan maken van de halfopen b-lijn. Minder goed is het fianchetto
12. .. b6. Na 13. Da4 Lb7 14. La6 (of 14. Tac1) staat wit een tikje beter.
13. Da4 Tac8 14. Tac1
Eljanov bereidt onder omstandigheden verdubbeling voor op de c-lijn (met Tc5 en Tfc1). Bovendien kan zwart zich nog niet bevrijden met 14. .. e5. Svidler vindt het juiste plan - u ook?
U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als zwartspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten aan die ook punten opleveren.
14. .. Da5615. Dxa5
15. .. Pxa5116. Pd2
16. .. Pc6817. g4
17. .. Le6218. a3
18. .. Tfd8519. Lf3
19. .. Ld5820. Lxd5
20. .. Txd5121. Pe4
21. .. Lxd41022. Tcd1
22. .. Tcd8223. exd4
23. .. Txd4124. Txd4
24. .. Txd4125. f3
25. .. f5 126. gxf5
26. .. gxf5127. Le3
27. .. Td3 128. Lh6
28. .. fxe4129. fxe4
29. .. Td81
Totaal 50
De lezer heeft zwart.
De jeugdkampioenschappen in Venlo stonden garant voor spanning en sensatie. De jeugd tot twintig kende in de veertienjarige Robin van Kampen een jonge winnaar. In dezelfde leeftijdscategorie bij de meisjes, wees een
En zwart heeft een gezonde pion meer en won uiteindelijk. Zie het commentaar op p. 29.
beslissingsmatch Leonore Braggaar als kampioen aan. Voor de B-categorie gaan de felicitaties uit naar Hugo ten Hertog en Evie Warmelink Roger Meng en Diana Dalemans wonnen in de C-categorie.
Zwart is aan zet
Dertig jaar als schaakcommentator en veertig jaar als schaakjournalist leverden Lex Jongsma (71) een reeks onderscheidingen en veel waardering op bij het grote schaakpubliek, maar niet altijd bij de collega’s. ‘Bij Schaakbulletin publiceerden ze altijd alleen maar verliespartijen van me. En een amateur als ik die commentator mocht worden, dat kon natuurlijk ook niet.’
Lex Jongsma, schaakjournalist en schaakcommentator
‘Ik hoop dat niet alles wat ik heb gedaan even waardeloos is geweest’
Uw hoofdinkomen kwam niet uit het schaken?
Jongsma: "Dat klopt. Na mijn studies aan de Rijksbelastingacademie in Rotterdam ben ik benoemd tot adjunct-inspecteur bij de belastingen. Die functie heb ik vervuld van 1965 tot 1970. Later heb ik nog een doctoraal rechten behaald aan de universiteit van Amsterdam. Vanaf 1970 begon ik te doceren
aan de universiteit van Leiden. Ik doceerde er vooral fiscaal en vennootschapsrecht. Ik heb dat gedaan tot aan mijn vijfenzestigste, tot aan mijn pensioen in 2002-2003."
Hoe bent u indertijd schaakjournalist geworden bij De Telegraaf?
"Ik heb aan vijf studentenolympiades mee-
gedaan en in 1967 was ik al een jaar of acht een vaste speler in het Nederlandse schaakteam. Ik speelde dan altijd op de laagste borden. Ik deed mee aan meester- en grootmeestertoernooien. In 1968 en 1970 zat ik in de grootmeestergroep van het IBM-toernooi. Ik heb één meesterresultaat geboekt, maar won nooit een grootmeestertoernooi. Dat waren echt dolle toestanden. Dan zat ik
tot twaalf uur op de inspectie voor een onderhoud met een belastingadviseur. Dan moest ik plots zo’n gesprek afbreken: ‘Sorry, tot morgen, ik moet naar Wijk aan Zee’. Ik moest immers de trein nemen naar het Hoogovens- of IBM-toernooi om er ’s namiddags mijn partijtje te spelen. Dat was niet te doen, maar wel leuk.
In 1967 belde Carel van den Berg, de schaakmedewerker van De Telegraaf. Hij had al wat schaakstukjes van me gelezen en wilde eens met me praten. Vanaf dan deed ik de schaakverslaggeving voor De Telegraaf, maar hield hij zijn rubriek. In 1971 is Van den Berg dan overleden en heb ik een paar maanden later de schaakrubriek erbij gekregen.
Ik was toen al vader van twee kinderen en later kwamen er nog twee bij. Het was me ook al duidelijk geworden dat ik als schaker niets te zoeken had in het beroepsmilieu.
Voor een krant over schaken schrijven, dat wilde ik wel doen. Arrogant geformuleerd kon ik zo mijn kwaliteiten als schrijver het best tot hun recht laten komen, in de bescheiden versie kon ik zo het schaken dienen door met enige trouw stukken te schrijven en de mensen op de hoogte te houden van het reilen en zeilen in de schaakwereld. Ik vond dat een grote krant als De Telegraaf ook een schaakrubriek verdiende. En gelukkig had ik al snel een behoorlijke baan aan de universiteit, waarmee de journalistiek goed te combineren viel. Het betekende wel het einde van het zelf schaken op toernooien. Verslag geven en deelnemen gaan niet samen."
Hoe vatte u uw column in De Telegraaf op?
"In het begin wijdde ik per maand afwisselend één column aan buitenlandse actualiteit, één aan binnenlandse actualiteit, één aan een eindspel of studie en één aan de analyse van een door een lezer ingezonden partij. Zo heb dat ik dat de eerste drie, vier jaar gedaan. Die aanpak bleek te strak, de actualiteit doorkruiste dat telkens. Een WK, het toernooi van Amsterdam of Antwerpen, moet je volgen. Anders begrijpen de lezers je niet. Ik heb in mijn rubriek altijd gepro-
beerd weinig fouten te maken en altijd contact met lezers gehad en gehouden."
U heeft het lang volgehouden, heeft u nooit overwogen er eerder mee te stoppen?
"Ja... In de jaren zeventig werd ik door Schaakbulletin (de voorloper van New In Chess, red.) voortdurend de huid volgescholden. Maar dat was voor mij een impuls om er zeker niet mee op te houden. Bovendien kon ik in wat ze mij aanwreven, maar weinig realiteit herkennen. Ja, dat was de vrolijke Amsterdamse School van toen. Ze publiceerden bij voorbeeld altijd alleen maar verliespartijen van me. Volgens een kennis was dat allemaal jaloezie. Dat was wel een beetje waar: het lag er allemaal te dik bovenop, het waren verwijten zonder de minste nuance."
Veertig jaar
Waarom bent u onlangs met de schaakverslaggeving gestopt?
"Bij De Telegraaf kwamen ze erachter dat ik al veertig jaar bij ze bezig was. En ook leden van mijn schaakclub Bloemendaal hadden het plan opgevat die verjaardag wat glans bij te zetten. Ik wist helemaal van niets, ook niet dat Sytze Faber me Lid van Verdienste van de KNSB wilde maken. Ik kreeg ook een Liber Amicorum en aan het eind van het schaaktoernooi dat mijn club Bloemendaal voor me had ingericht, kreeg ik een lintje op het stadhuis: ridder in de Orde van Oranje Nassau. Ja, 2007 was een jaar vol aangename verrassingen voor me.
Die veertig jaar Telegraaf, hoe opmerkelijk ook, zijn geen Guinness Book of Recordsstory Haije Kramer is de recordman: die had van 1938 tot ‘98 een rubriek in de Leeuwarder Courant
In mei, juni 2007 had ik op De Telegraaf dan een gesprek met twee mensen van de sportredactie. De Telegraaf had zeker een bijdrage geleverd tot al mijn lauweren. Ze polsten me: misschien waren die bekroningen een aanleiding..., er was geen haast bij, maar veertig jaar, het was misschien mooi geweest. Met de schaakverslaggeving wilde ik wel stoppen. Veertig jaar vond ik genoeg. ‘Maar
de rubriek wil ik nog voortzetten als je niemand vindt’.
Maar ja, zelf zou ik op mijn 28ste nooit akkoord zijn gegaan met zo’n deal: jij de rubriek, ik alleen de stukjes. De verslaggeving is het slavenwerk. Als je dat slavenwerk doet, wil je ook de rubriek hebben, columnist zijn. Daar kan je jezelf in kwijt. Aan zo’n rubriek kan je een gezicht geven, ronde 7 van Hoogovens is toch iets anders. Als je ophoudt, moet je eigenlijk helemaal ophouden. De Telegraaf wilde wel nog accidenteel een beroep op me kunnen doen."
U heeft ook schaakboeken geschreven. Wat was uw belangrijkste werk?
"De aardigste uitdaging vond ik om samen met Alexander Munninghoff dat boek over zestig jaar Hoogovens te schrijven. Ik begon in 1938, hij deed 1939, enzovoort. Je moet je telkens weer in zo’n jaar verplaatsen, materiaal verzamelen. Voor de oorlogsjaren was dat soms ondoenlijk, alle documenten waren weggegooid. In die jaren had Hoogovens een delicate relatie met de Duitse Wehrmacht: ze moesten doorwerken, in overleg met de Duitsers. Tot 1952 vond je niks in de Hoogovens-archieven, ook de kranten uit die tijd waren geheel gekuist. Gelukkig konden we praten met ooggetuigen als Piet Zwart en Piet Veldheer: die laatste heeft het geheugen van een os, heeft veel over die oorlogsjaren verteld. Van de mensen die nog leven en er toen bij waren, heb ik alleen maar positieve reacties gekregen. Alleen de recensies van Max Pam (Het Parool) en Hans Ree (NRC) waren negatief. Dat wist ik vooruit al. Pam slaat groen uit als hij me ziet. Wat ik nu vertel, is echt gebeurd. Max Pam komt ergens binnen waar ik commentaar geef voor een publiek. Per ongeluk. Hij ziet me staan en deinst verschrikt terug. Ik zeg heel vriendelijk: ‘Wie komt daar binnen? Als dat mijn op één na beste vriend Max Pam niet is! Max heeft een heel gezond oordeel over stellingen en schrijvers. We hebben hier toevallig een moeilijke partij. Moeten we hier nu Ld5 of Pf6 spelen? Max, wat denk jij?’ Waarna hij alweer door de draaideur was verdwenen.En Ree kan zich verrukkelijk uit de hoogte opstellen.
‘Helaas moet ik constateren dat dit werk niks is’. Als je dan zoekt naar de eigenlijke bezwaren in zijn stuk, komt hij niet zover."
Ik val niet gauw stil U bent ook al dertig jaar schaakcommentator.
"Sinds de jaren zeventig word ik vaak als commentator bij toernooien gevraagd. Dat was niet naar de zin van ‘ De Schaakbroeders’ bij Schaakbulletin. Een amateur als ik die commentator mocht worden, dat kon natuurlijk niet. Ik heb eigenlijk meer last gehad van de kritiek die ik kreeg als commentator dan als journalist. Daarin speelde mee dat De Telegraaf niet bepaald een hoogstaand imago had, ik ben overigens nooit zelf abonnee geweest van de krant. (lacht)
Toch heb ik die kritiek op mij nooit helemaal begrepen: ik had in die tijd toch een elorating van 2400, al ben ik intussen wel stevig weggezakt. Ik ben nooit een supertalent geweest, maar toch ook geen knoeier. Maar commentaar geven doe ik tot vandaag. Ik vind het verschrikkelijk leuk en krijg er van het publiek ook waardering voor. Een van mijn sterke punten is dat ik de mensen aan het woord laat (komen). Ik sta daar niet om te vertellen dat ik het allemaal beter weet dan die grootmeesters achter het bord. Ik kijk met de hele zaal naar de stelling en probeer een goed beeld te geven van wat er zich in een partij afspeelt. Het kan best dat in de zaal een man of tien het beter ziet dan ik, maar ik moet ervoor zorgen dat ook de grote meerderheid er wat aan heeft. Als je technische onzin begint uit te kramen, moet je ermee stoppen. Maar in dat geval vragen ze je ook niet meer. Ik ben ook een goeie prater, ik val niet gauw stil. En ik gebruik humor, vooral associatieve humor. Een stelling of opmerking uit het publiek doet me denken aan een bepaald voorval. Dan kom ik op dreef en heb ik steeds een goeie Witz. Een negatief punt is dat ik niet het vermogen heb om op vijf tot zes demonstratieborden tegelijk (meteen) alle finesses van de stellingen te zien. De inzich-
ten van een grootmeester die minder praat dan ik zijn dan misschien wel waardevoller. Ik gaf jarenlang colleges recht in Leiden. Daar leerde ik dat goed les geven geen kwestie van knapheid is. De les moet vooral boeiend blijven, je moet snel op onverwachte gebeurtenissen inspelen en de stemming in de zaal toch lekker houden. Het heeft wat van acteren. Tot mijn stomme verbazing en vreugde word ik nog steeds veel gevraagd als commentator."
Hoeveel belang hecht u aan de vele bekroningen die u de jongste tijd heeft gekregen?
"Ik zie die bekroningen vooral als signalen van vriendschap binnen de club in Bloemendaal. Die plannen voor dat Liber Amicorum hebben ze goed geheim gehouden, mijn vrouw heeft daar een jaar lang over moeten zwijgen. Op zich zijn die onderscheidingen niet zo belangrijk. Het erelidmaatschap van DD zie ik als een teken van schaakvrienden: dat niet alles wat je als schaakjournalist doet, even waardeloos is geweest. Ik hoop dat dat een beetje waar is. Ik ben misschien niet echt een ambassadeur van het schaken, maar heb er hopelijk toch goeie dingen voor gedaan. Zo ben ik nooit te beroerd om een simultaan of lezing te geven. Geld speelt
dan een kleine rol. Voor mij gaat het dan om de mensen die je ontmoet. Dan is een fles jenever ook al oké."
Zou u zich een leven zonder schaak kunnen indenken?
"Een andere hobby van me is muziek. Een leven zonder piano, orgel, koor, mooie muziek is misschien mogelijk. Een leven zonder schaken kan ik me ook best voorstellen. Maar een leven zonder literatuur, én zonder muziek én zonder schaken, dan wordt de spoeling wel erg dun. Ik heb veel rijkdom gehaald uit het schaken en ben blij dat ik dat heb kunnen doen."
U bent wijnimporteur, actief in Rotary en kerk, u speelt orgel. Waar vindt u de tijd?
"In Haarlem werd ik tot docent van het jaar uitgeroepen. Om die reden werd ik geïnterviewd door een student. ‘Wat is uw mijn beste eigenschap?’ Ik antwoordde: ‘Ik denk: mijn veelzijdigheid.’ ‘En uw slechtste?’ ‘Dat weet ik zeker: mijn veelzijdigheid’. Ik ben nooit professor of schaakgrootmeester geworden. So what? Ik kan terugkijken op een rijk leven."
(Dit was het laatste deel van een serie over oudere meesters)
Als u ook in de zomervakantie niet van de schaakstukken af kunt blijven, ligt het voor de hand een vakantiebestemming uit te zoeken waar u voor, tijdens of na het zonnen een partijtje kunt schaken met gelijkgestemden. Hier volgen een paar tips voor een ontspannen schaakvakantie voor jong en oud.
De campingliefhebber trekt vanzelfsprekend naar de camping met de toepasselijke naam la Rochade in Frankrijk. Op deze camping, die dicht bij Bordeaux ligt, worden iedere zomer talloze toernooien georganiseerd, u kunt trainingen bijwonen en ook de kinderen kunnen met leeftijdgenootjes schaken.
De aantrekkelijk gelegen camping, op een steenworp afstand van het strand en het meer van Naujac sur Mer wordt geleid door het Duits/Roemeense paar Wohlers-Armas. Op de prima tweetalige (Frans/Duits) website http://campinglarochade.free.fr/index.html vindt u alles wat u over de camping moet weten en u vindt tevens een uitgebreid zomerprogramma van de schaakactiviteiten. Aantrekkelijk is bijvoorbeeld het trainingsprogramma in juli met GM Friso Nijboer en de wereldtoppers Etienne Bacrot en Laurent Fressinet geven tips in een openingsleergang. Verder wordt er op de camping natuurlijk de hele dag door gevluggerd en er worden regelmatig innovatieve Chess960 toernooitjes georganiseerd. Een vakantietip voor de hele (schaak)familie.
Schaakdorp Ströbeck
In het kleine dorpje Ströbeck, gelegen in de voormalige DDR dichtbij Halberstadt kijkt u als schaakliefhebber uw ogen uit. Het hele dorp is doordrenkt van de schaaksport. Als u het dorp binnenkomt, ziet u een schaakbord in het gemeentewapen. Erg aardig zijn de vele schaakborden die de bewoners van het dorpje aan hun huizen hebben gemonteerd. Soms zijn daarop stellingen te zien van historische partijen. Op meer dan 200 hui-
zen zijn schaakborden gemonteerd,maar u ziet ook overal het schaakthema terug in hekken en gevelversieringen. Natuurlijk kunt u op het dorpsplein Platz am Schachspiel op een enorm schaakbord buiten schaken en na de partij kunt u een biertje drinken in de kroeg Zum Schachspiel of een schaakschnitzel eten in Gasthaus zum Schachspiel
In het schaakmuseum kunt u veel fraaie schaakborden en -stukken zien. Natuurlijk heeft het museum een eigen website waar u veel foto´s kunt zien: www.schach museumstroebeck.de Op de website van Renate Krosch, de vrouw van de burgermeester, vindt u allerlei informatie over Ströbeck. Zij heeft een schaakwinkel in Ströbeck. Viahaar website www.schach-renate-krosch. de kunt u zelfs een vakantiehuisje boeken. De omgeving is prachtig en de grote steden Berlijn en Leipzig zijn goed te bereiken. Een bijzondere vakantietip.
Senioren kunnen van 7 t/m 12 september meedoen aan de Senior Games in de provincie Zeeland. In vrijwel alle gemeenten van de provincie Zeeland zullen de sportwedstrijden plaatsvinden. Sporters vanaf 50 jaar uit heel Europa, maar ook uit andere werelddelen, zullen in 22 takken van sport actief zijn. En ja, ook schaken is een onderdeel van de Senior Games. Op de uitstekende website www.seniorgames 2009.nl vindt u alle informatie die u nodig heeft en u kunt zich online aanmelden. Leuk voor de meereizende, niet-schakende partner: er wordt tijdens de Senior Games een uitgebreid recreatief sportprogramma aangeboden. U schaakt en uw partner kan wandelen, toerfietsen of dansen. Op de website kunt u tevens een accommodatie voor de overnachtingen boeken. Een prima vakantietip voor de oudere schaker!
Op donderdag 28 mei overleed internationaal schaakmeester Rob Hartoch in Amsterdam. Een slopende leverziekte werd hem op 62-jarige leeftijd te veel. Onder de vele schaakmeesters die Nederland in de loop der jaren heeft gehad is Hartoch bepaald een van de gezichtsbepalende geweest. Zijn prominente aanwezigheid bij toernooien en zijn onomwonden meningen zullen gemist worden.
De schaakcarrière van Rob Hartoch kende een vliegende start. Hij reisde als Nederlands jeugdkampioen in 1965 af naar het wereldkampioenschap voor de jeugd in Barcelona en veroverde daar prompt de tweede plaats. Achter de Joegoslaaf Kurajica, maar voor latere grootmeesters als Tukmakov, Hübner, Farago en Keene
Vanaf dat moment was het een kleine stap naar de Nederlandse schaaktop en tot halverwege de jaren zeventig werd Hartoch daar toe gerekend. Hij speelde enkele keren mee in het hoofdtoernooi van IBM en Hoogovens en in het Olympiadeteam. Dat het toch tot 1971 duurde voor Hartoch zijn
meestertitel daadwerkelijk op zak had, had alles te maken met een kwaal die zijn spel vanaf het begin ontsierde: zijn neiging om remise aan te bieden. Dat deed hij zonder aanzien des persoons, ook spelers met een paar honderd ratingpunten minder konden op deze wijze eindelijk eens een remise tegen een IM op hun conto bijschrijven. Was het luiheid? Want Rob Hartoch stond niet bekend als een hard werker. Of was het de angst voor de nederlaag, die voor sommigen het spelen van een partij tot een hel maakt? Hans Bouwmeester geeft in zijn vorig jaar verschenen autobiografie Een leven met het Schaakspel een voorbeeld dat aan het laatste doet denken.
Hartoch - Savon
Olympiade Skopje 1972
Stelling na 50. .. Db3
Bouwmeester die als teamleider mee was naar de Olympiade van Skopje 1972 schrijft in Leven met het Schaakspel: ‘Een afgebroken partij van Hartoch was een ramp; dan kwam je ’s nachts niet op je bed. De partij met Savon, die twee pionnen verblunderd
had, stond gewonnen voor Robbie. Na een nacht tobben ging ik de volgende morgen met hem mee naar de speelzaal. Kort voor het eind kwam onze ridder nog vragen of hij remise mocht aanbieden. Ik verbood het hem op straffe van uitsluiting voor het leven. Twee zetten later gaf Savon zich over!’
De partij verliep vanuit de diagramstelling als volgt: 51. Ke4 Db1+ 52. Kd4 Kc8 53. Kc5 Dd3 54. Pd5 Dxg3 55. Kd6 Dd3 56. b5 Da3+ 57. Tc5, zwart geeft het op.
Die remisedwang doet bijna vergeten dat Rob Hartoch wel degelijk een groot liefhebber van het schaakspel was. Dat straalde hij in alles uit. Hij noemde zich niet voor niets beroepsschaker. Daarmee bedoelde hij dat hij door het schaakspel in zijn inkomsten voorzag. Als auteur, als arbiter bij grote en kleinere toernooien, als entertainer in de vermomming van De Beer, als simultaanspeler, als docent van scheidsrechtercursussen, als trainer en als bekwaam commentator. Die laatste activiteit maakte duidelijk dat hij veel van het schaakspel begreep, meer dan in zijn scores naar buiten kwam. Kijk maar eens naar de vlotte wijze waarop hij
een andere partij uit de Olympiade van Skopje 1972 naar zijn hand zette.
Hartoch - Hecht
Olympiade Skopje 1972
Stelling na 31. Lb6
Wit staat natuurlijk gewonnen met zijn concentratie van stukken op de damevleugel, maar de manier waarop hij het afmaakt is opmerkelijk krachtig.
31. .. Dh5
Zwart gokt op de tegenaanval. 31. .. Td7 ging niet, bijvoorbeeld vanwege 32. Dxa8. 32. Dxa8 Txa8 33. Tc8+ Kf7 34. Txa8 De2
Geliefd en verguisd, bron van verwondering en van vermaak. Hans Bouwmeester heeft de controverse nooit vermeden. Ook nu niet, nu hij negenenzeventig is en de hoop uitspreekt dat hij na een leven vol conflicten milder is geworden. Want wat zegt hij in een uitgebreid interview in het jongste nummer van Matten? "Nederland heeft twee echte grootmeesters gehad, Euwe en Timman." Daar kunnen ze het mee doen, die eenentwintig andere Nederlandse grootmeesters die in de boeken van de FIDE staan genoteerd. En de paar die inmiddels zijn overleden: Donner en Prins bijvoorbeeld.
Hans Bouwmeester is een man van duidelijke taal en juist dat maakt het gesprek met hem tot een van de beste stukken in de zesde aflevering van Matten. Een goede aanleiding was er ook voor dat gesprek. Bouwmeester publiceerde vorig jaar in eigen beheer zijn autobiografie Leven met het schaakspel, dat in een oplage van 200 exemplaren verscheen en dat hij zelf verspreidde. Onder vrienden, maar ook onder vroegere critici. Want zo is Bouwmeester wel.
Matten 6
Matten 6 heeft als gebruikelijk een internationaal tintje. Hilarisch en tegelijk tragisch zijn de twee korte artikelen over Henrique Mecking, die met behulp van Jezus nog wel derde van de wereld denkt te kunnen worden. In ieder geval hielp Hogerhand hem om een desastreuze toernooistart in Corus 2009 te boven te komen. Althans zo vindt Mecking. Bijzonder lezenswaardig zijn de regelmatige bijdragen van Dirk Poldauf, die de tijden van het Oostblok en de DDR in
35. Tf8+ Lxf8 36. a8D Pg5 37. fxe6+ Kg8 Nu blijkt de zwarte dame opeens erg ongelukkig te staan. Een mooie combinatie maakt er een eind aan.
38. Dxf8+ Kxf8 39. Tc8+ Ke7 40. Pf5+ Kxe6 41. Pd4+ Zwart geeft het op.
Bij Rob Hartoch was het schaken voor en schaken na. Daarnaast hield hij van bridgen en de andere bezigheden die in het voormalige Amsterdamse schaakcafé Het Hok werden uitgevoerd.
Minder bekend was zijn activiteit als scheidsrechter in het amateurvoetbal. Die voerde hij uit op een manier die perfect bij zijn postuur paste. Trots vertelde hij dat hij de meeste wedstrijden floot vanuit de middencirkel, een duidelijk voorbeeld van centralisatie. Volgens Karel van Delft op chessvibes.com deelde hij in zijn vijfentwintig jaar als voetbalscheidsrechter nooit een gele kaart uit. Problemen konden ook worden opgelost door te praten vond Hartoch. En bovendien vermeed je zo de administratieve rompslomp. Een praktisch oplossing en Rob Hartoch ten voeten uit.
het bijzonder tot leven brengt. Geschiedenis met een vleugje nostalgie. Ook nu weer, in de beschrijving van de opkomst en ondergang van mecenas Bernhard Schewe en in het voetspoor daarvan Empor Berlin
In de afdeling klein grut valt vooral de bijdrage van Jaap (‘Terror Jaap’) Amesz op. Amesz was vroeger een talentvolle jeugdschaker en behoorde tot de inboedel van De Gouden Kooi. Op de ogenblikken dat de camera in De Gouden Kooi niet aanstond en de verveling dreigde toe te slaan stortte Amesz zich met behulp van Fritz en boeken op de schaakstudie. Het lukte hem om een rapidtweekamp tegen Jan Werle met slechts 3-2 te verliezen. Helemaal niet slecht en leuk voor een stukje. Maar om daar nou zeven in harkerig Nederlands geschreven pagina’s voor uit te trekken. Nee, dan toch heel wat liever de onomwonden meningen van Hans Bouwmeester. (MbdW) Matten. Schaakverhalen.
Uitgeverij New in Chess. 128 bladzijden.
De vorige keer is een begin gemaakt met een introductie over het Siciliaans. Die introductie werd geschreven vanuit het perspectief van de zwartspeler. Zoals aangekondigd zullen we deze keer een ‘witte bril’ gaan opzetten.
Vanaf de eerste zetten (1. e4 c5) kan je eigenlijk al zien dat wit in alle open Sicilianen zijn heil zal zoeken op de koningsvleugel en in het centrum. De strijd ontbrandt meestal snel na de opening omdat zich al spoedig tactische mogelijkheden voordoen. Het is nuttig om een paar standaardwendingen en aanvalsmanoeuvres te inventariseren:
A) Combinaties:
• Paardoffer Pc3-d5
• Paardoffer Pd4-f5
• Paardoffer Pd4xe6
• Pionoffers e4-e5
B) Bajonetaanval met g4-g5 gevolgd door:
• Offers op g7
• Diverse andere aanvalsvormen
Het gaat te ver om al deze vormen in dit artikel uitvoerig onder de aandacht te brengen, maar ik heb wel een kleine collectie fraaie aanvalswendingen geselecteerd.
Het paardoffer Pc3-d5
Het meest voorkomende offer is het paardoffer op d5. Het offer zorgt ervoor dat wit de elijn open krijgt om te kunnen
opereren tegen de zwarte koning die meestal nog in het centrum verblijft. Na de aanname van het offer met .. e6xd5 komt veld f5 beschikbaar voor het andere paard dat met grote kracht in de aanval wordt ingezet. Een ander thema is dat wit na
Pc3-d5, e6xd5, e4xd5 een steunpunt op c6 krijgt voor het paard op d4, dat zodoende diep in de zwarte gelederen kan penetreren.
Areshchenko - Akbarinia
Kuala Lumpur 2002 1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4
cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6
6. Lc4 e6 7. 0-0 b5 8. Lb3
Lb7 9. Te1 Pbd7 10. Lg5 Pc5
11. Ld5! b4
Een mogelijk vervolg na 11. .. exd5 is: 12. exd5+ Kd7 13. b4
Pa4 14. Pxa4 bxa4 15. c4 Kc7
16. Dxa4 en wit had vrijwel winnende compensatie in Beliavsky-Marjanovic, 1971.
12. Lxb7 Pxb7
13. Pd5!
Het tweede offer op dit veld! En dit offer kan (vrijwel) niet geweigerd worden. 13. .. exd5
Zwart kan ook verder gaan
met 13. .. Tc8 om Pc6 uit de stelling te halen, maar dan heeft wit het vreselijk sterke 14. Df3! Na het gedwongen 14. .. Le7 15. Pxe7 Dxe7 is 16. Pf5! direct winnend. 14. exd5+ Kd7 15. c3 Da5 16. Lxf6 gxf6 17. cxb4 Dxd5 18. Da4+ Kc7 19. Tac1+ Pc5
Dit staat gelijk aan capitulatie, maar de alternatieven boden geen soelaas. Na 19. .. Kb8 wint 20. Pc6+ Kc7 21. Pe7+ en na 19. .. Kb6 20. Tc6+ Ka7 21. Dxa6+ is het eveneens voorbij. 20. bxc5 dxc5 21. Ted1 Tg8 22. g3 Kb6 23. Pb3 Dh5 24. Td7 Tc8 25. Da5+ Kc6 26.
Tcd1 De2 27. Pd4+, 1-0
Het pionoffer e4-e5
Veel wendingen ontstaan door het pionoffer e4-e5. Een van de ideeën is dat veld e4 beschikbaar komt voor het paard van c3. Een ander idee is dat de diagonaal van d3 naar g6 of h7 geopend wordt. In onderstaand fragment wordt na .. dxe5 de d-lijn open getrokken en dat is de basis van weer een andere combinatie.
Kotronias - Topalov Kavala 1990
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4
cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6
6. Le3 e6 7. g4 b5 8. g5
Pfd7 9. a3 Lb7 10. h4 Pb6
11. h5 P8d7 12. Th3 Le7 13. g6 Lf6 14. Dg4 De7 15. f4
Pc4 16. Lxc4 bxc4 17. 0-0-0
Tc8 18. gxf7+ Kxf7
19. e5!
De diepere bedoeling blijkt weldra.
19. .. dxe5 20. Pxe6! Lc6 Essentieel is dat 20. .. Dxe6? direct faalt vanwege de röntgendekking 21. Txd7+.
21. f5 e4 22. Ld4! Thg8 23. Pxe4 Lxe4
Na 23. .. Lxd4 24. P4g5+ Ke8 25. Dxd4 kan zwart de handdoek in de ring werpen vanwege de dodelijke dreiging Te3. 24. Dxe4 c3 25. b4
Er was eveneens weinig in te brengen tegen 25. Dd5 waarna een aftrekschaak zwart uit zijn lijden verlost. (1-0)
Pd4-f5
Met dit paardoffer valt wit een paar gevoelige punten (d6, e7 en g7) in de vijandelijke stelling aan zodat de zwartspeler meestal gedwongen is het offer aan te nemen. Omdat veld d5 dan beschikbaar komt voor het andere paard dat (vaak met tempo) in de strijd wordt geworpen, begint wit een gevaarlijk initiatief. Je moet van goeden huize komen om dan als zwartspelerhet hoofd koel te houden.
In de praktijk gaat zwart dan ook vaak ten onder in de verwikkelingen.
Velimirovic - Sofrevski
Titograd 1965
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 e6 5. Pc3 d6 6. Le3 Pf6 7. Lc4 Le7 8. De2 a6 9. 0-0-0 Dc7 10. Lb3 Pa5 11. g4 b5 12. g5 Pxb3+ 13. axb3 Pd7
Het paardoffer op e6
Een van de belangrijk punten die wit wil aantasten is de pion op e6. Dat kan uiteraard met het meest voor de hand liggende, stukoffer.
Sax - Fedder
Plovdiv 1983
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4
4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e6 6. g4 a6 7. g5 Pfd7 8. Le3 b5 9. a3 Lb7 10. h4 d5 11. exd5 Pb6
12. Lg2 Pxd5 13. Pxd5 Lxd5
14. Dg4 Lxg2 15. Dxg2 Pd7
16. 0-0-0 Dc8 17. h5 Le7
gerokeerde koning worden uitgerookt met een stukoffer op g7. Een typisch voorbeeld zien we in onderstaande partij.
Madl - Summermatter Genève 1988
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6 6. Le3 a6 7. g4 Le7 8. g5 Pfd7 9. h4 Pc6 10. Dh5 0-0 11. 0-0-0 Pxd4
12. Lxd4 b5 13. Ld3 Te8?
die onderling al heel wat robbertjes hebben uitgevochten.
14. Pf5!?
Wit gooit de knuppel in het hoenderhok.
14. .. exf5 15. Pd5 Dd8 16. exf5 0-0?!
Een fout waarmee zwart in onoverkomelijke problemen komt. De voorkeur verdient 16. .. Lb7 om het sterke paard op d5 onschadelijk te maken, zoals gespeeld werd in een partij Andreikin-Benidze, 2008.
17. f6! gxf6 18. Ld4 Pe5 19. gxf6 Lxf6 20. Thg1+ Lg7
Na deze zet gaat het vlot. Iets hardnekkiger was 20. .. Kh8 hoewel wit na 21. Dh5! Tb8 (21. .. Le6 22. Lb6!) 22. Dh6 ook het punt binnenhaalt. 21. Lxe5 dxe5 22. Dxe5 f6 23. Pe7+ Kf7
Een elegant slot levert 23. .. Kh8 op: 24. Txd8 fxe5 25. Txf8+ Lxf8 26. Tg8 mat. 24. Dh5+
Zo redt wit zijn eigen dame met schaak en hij wint aldus de vijandelijke dame. (1-0)
18. g6!
Wit gooit de tent open.
18. .. Lf6 19. gxf7+ Kxf7 20. Pxe6!
Een thematisch offer waarmee wit de zwarte koning naar voren lokt.
20. .. Te8
Essentieel is dat wit na 20. ..
Kxe6 21. Dd5+ Ke7 22. The1 alle stukken heeft klaarstaan.
Na 22. .. Kf8 23. Lf4! is het vrijwel gebeurd met de zwartspeler.
21. Pxg7!
De witspeler gaat als een mes door de boter.
21. .. Lxg7 22. Dd5+ Te6
Op 22. .. Kf8 volgt 23. Thg1 Te7
24. h6.
23. Dxd7+ Dxd7 24. Txd7+ Te7 25. Thd1 Tc8 (1-0)
Offers op g7
Als de pion op g5 staat, kan de
14. Lxg7!
Zo slaat wit een bres in de koningsstelling.
14. .. Kxg7 15. Dh6+ Kh8 16. e5!
Opnieuw deze veldruiming.
16. .. Pf8 17. Pe4!
Dit dreigt Pf6 waarna pion h7 niet meer door zwart te dekken valt.
17. .. Pg6
Op 17. .. dxe5 volgt 18. Pf6. 18. Pf6 Lxf6 19. gxf6 Tg8 Zwart probeert met man en macht het dreigende mat te voorkomen.
20. h5 Df8
Na 20. .. Pf8 ruilt wit na 21. Tdg1 de belangrijkste verdediger af. Maar nu volgt er een mooi slot:
21. Dxh7+!, 1-0
Diverse aanvalswendingen
Een prachtige combinatie die niet mag ontbreken is afkomstig uit een partij tussen twee jonge Nederlandse grootmeesters
Smeets - Werle Groningen 2002
23. Dg6!!
Ftacnik: "Een prachtige zet die de aard van de ware aanvalsspeler laat zien. Wit maakt duidelijk dat hij grote plannen heeft tegen de vijandelijke koning."
23. .. Pb4 24. Tdg1! Lf8 25. Pf6!
Niet moeilijk, maar daarom niet minder elegant. Ook 25. Pg5 ging hier.
25. .. Pxd3+ 26. Kb1
Werle komt nu met een sportief gebaar: hij gunt de eer aan zijn tegenstander voor deze prachtig gespeelde partij. 26. .. hxg6 27. hxg6+ Lxh1 28. Txh1
Mat
Illustratieve partijen:
• Areshchenko - Akbarinia, Kuala Lumpur 2002
• Kotronias - Topalov, Kavala 1990.
• Velimirovic - Sofrevski, Titograd 1965.
• Sax - Fedder, Plovdiv 1983.
• Madl - Summermatter, Geneve 1988.
• Smeets - Werle, Groningen 2002.
Zie ook de aankondiging op bladzijde 30.
Jan van Reek
Nikolai Grigoriev werd in Moskou op 14 augustus 1895 geboren.
In 1917 moest hij zijn wiskundestudie afbreken wegens een militaire oproep. Ernstig ziek keerde hij van het front terug. Na de oorlog diende hij het communisme in veel functies.
In 1920 werd hij heel actief in het schaken. Als partijspeler nam hij deel aan veel belangrijke toernooien.
Zo was hij meermaals kampioen van Moskou.
Beroemd werd hij als componist van pionnenstudies.
1. Nikolai Grigoriev
Tweede prijs Shakhmatny Listok 1929
Stelling na 7. .. Ke4 pat.
B. 4. .. d5+ 5. Kd4 Kd6 6. b6! Ke6 7. b5 Kd6 8. b4 Kd6 9. Kc5 Ke5 pat.
Dit keer manisfesteert het pat zich één rij hoger. Dat wordt ook wel een kameleon genoemd, omdat de kleur van de velden veranderd is.
Grigoriev spande zich enorm in voor het Sovjet schaken. Zo was hij betrokken in de organisatie van de internationale toernooien Moskou 1925, 1935 en 1936. Geregeld ging hij op tournee om lezingen en simultaans te geven. Ook populariseerden rubrieken het schaakspel. Pionnenstudies presenteerde hij geregeld op bijeenkomsten.
2. Nikolai Grigoriev
Eerste prijs 64 1932
Wit begint en houdt remise
De vrijpion moet worden gestopt. 1. Kg2 Kc7 2. Kf3 Kd7 3. Kf4! Wit verliest op het juiste moment een tempo. 3. .. Ke6 4. Ke4
A. 4. .. b6 5. Kd4 d5 5. Ke3! Ke5 6. Kd3 d4 7. Kc4 Ke4 pat. Wits koning wordt ingeperkt door de eigen pionnen.
h3+ Kh4 en remise. Ook 1. Kg4? Kf2 is onvoldoende. 1. Kg3!! Ke3 De zwarte koning kan niet naar f2 en 1. .. Kf1 2. h4! kost een tempo. 2. h4! Ke4 3. Kg4 Ke5! 4. Kg5 Ke4 5. h5 Kf3 6. Kf5!
Zwart is in tempodwang geraakt. Wit behoudt de voorste h-pion en verovert pion g7 in twee zetten.
3. Nikolai Grigoriev
Derde prijs Shakhmaty 1928
Dd6+ Kxe4 10. Dc6+ Driemaal gaat de zwarte dame door schaak verloren.
Zijn grootste succes behaalde Grigoriev in het thematische toernooi Stratégie 1936. Het verplichte materiaal in de beginstelling was twee pionnen tegen één pion. Grigoriev zond tien studies in en zag ze allemaal bekroond. In de pers werd dit een wereldrecord genoemd. Grigoriev componeerde ook met ander materiaal dan alleen pionnen. Meestal haalde hij weinig stukken uit de doos. In het volgende eindspel moet een paard het opnemen tegen twee pionnen.
4. Nikolai Grigoriev Shakhmaty v SSSR 1932
Wit begint en wint. Wit kan een centrumpion laten promoveren. 1. d4! Kg5 2. Kf7 Kf5 3. d5 Ke5 4. e4
Wit begint en wint. Het ligt voor de hand op de g-pion af te gaan met 1. Kg5? maar dan volgt 1. .. Kf2 2. h4 Kg2 3. h5 Kh3 4. Kg6 Kg4! 5.
4. .. Kd6 5. Kf6 heeft weinig zin. Meer kansrijk lijkt de opmars van een zwarte vrijpion.
A. 4. .. a5 5. Ke7 a4 6. d6 a3
7. d7 a2 8. d8D a1D 9.
Dh8+
B. 4. .. b5 5. Ke7 b4 6. d6 b3
7. d7 b2 8. d8D b1D 9.
Dd6+ Kxe4 10. Dg6+
C. 4. .. h5 5. Ke7 h4 6. d6 h3
7. d7 h2 8. d8D h1D 9.
Wit begint en houdt remise. Er zijn grote problemen voor wit, omdat het paard is opgesloten. 1. Kd3 Kf7 2. Kc4 Kg6! Als zwart het paard verovert, wordt het simpel remise. 3. Pf8+! Het paard moet onmiddelijk op pad. 3. .. Kf5! Zo wordt de h-pion beschermd. 4. Pd7 h5 5. Pc5 h4
Wit moet nog een val vermijden. 6. Pd3? h3 7. Pf2 h2 8. Kxb4 Kf4 9. Kc3 Kf3 10. Ph1 Kg2 wint voor zwart. 6. Pb3!! h3 7. Pd2 h2 8. Pf1! Na een lange tocht neutraliseert het paard de h-pion.
Grigoriev overleed in 1938.
14. .. Da5 Verreweg de beste zet. Zwart wil graag de dames ruilen omdat in het eindspel zijn meerderheid op de damevleugel belangrijker wordt. Ook op de vorige zet was .. Da5 goed mogelijk en zelfs al door Svidler gespeeld. Men zie: 13. .. Da5 14. Db3 Db4! (ook goed is Kasparovs zet 14. .. Le4) 15. Tfc1 a6 en deze gelijke stelling hield Svidler twee keer remise in de Duitse Bundesliga tegen Vallejo Pons en tegen Eljanov(!). Zijn partij tegen de laatste ging als volgt verder: 16.
Lc4 Dxb3 17. Lxb3 Tac8 18. Ld5 Pa5 19. Pe5 Lxe5 20. Lxe5, remise, Eljanov-Svidler, Bundesliga 2009. In plaats van 14. .. Da5 kan 14. .. a6 (2 punten) ook, maar deze zet geeft wit een klein voordeeltje. Fout is echter 14. .. Tfd8? vanwege 15. Lc4 (of 15. Tc5) 15. .. Dd7 (niet 15. .. Da5? 16. Db3) 16. Db3 e6 17. Lb5.
15. Dxa5 Op 15. Db3 is 15. .. Db4! de juiste reactie waarna de dames alsnog van het bord gaan. Deze laatste zet verklaart overigens waarom zwart op zijn dertiende zet .. Tac8 speelt en niet 13.. Tfc8 (dan zou nu namelijk 16. Txc6! Dxb3 17. Txc8 schaak volgen!).
16. Pd2 Om de velden c4 en b3 te controleren. Op 16. Pe5 Le6 17. a3 speelt zwart 17.. Lxe5 gevolgd door .. Pc4 of .. Lc4. Ook 17. .. Pb3!? kan trouwens.
heeft nu twee concrete positionele dreigingen: .. e5 en .. Pb4. Wit kan deze maar moeilijk beide voorkomen. Minder nauwkeurig zijn daarom 16. .. Le6 (3 punten) 17. a3 met licht voordeel voor wit en 16. .. a6 (2 punten)
17. g4 Dit lijkt een rare afzwaaier maar is de enige manier om zowel .. e5 als .. Pb4 te voorkomen. Men zie:
17. a3 e5 18. dxe5 Pxe5 is prima voor zwart 17. Lf3 Pb4 18. Txc8 Txc8 19. Lxb7 Tc2 20. e4 Lc8 (20. .. Ld7) 21. Lxc8 Txc8 en, karakteristiek voor de Grünfeld, heeft zwart met actief stukkenspel voldoende compensatie gekregen voor de pion die hij binnenkort terug gaat winnen.
17. .. Le6 Wint een tempo door de aanval op pion a2 en daarom beter dan het wat passieve 17.. Ld7. Na 18.Tb1!? staat wit dan wat beter.
18. .. Tfd8 Een heel natuurlijke zet waarmee zwart zijn laatste stuk in het spel betrekt. Minder goed is 18. .. Ld5 19. Tc5! Tfd8 20. Tfc1 en wit staat iets beter.
19. .. Ld5 Opnieuw zeer goed gespeeld. Svidler heeft goed gezien dat 20. e4 niet gaat, en slaagt er zo in de lopers te ruilen waarna wit geen druk meer uitoefent op de zwart damevleugel. De typische Grünfeld-zet 19. .. Pa5 is hier zwakker vanwege 20. Tc7!. Maar niet 20. Lc7 Pc4!. Wel mogelijk is 20. d5!?.
hebt doorgerekend. Zwart beschikt daarna over 20. .. La2!, waarna pion d4 hangt. Ondanks de merkwaardige positie van de loper op a2 en de mogelijkheid d4-d5 zijn alle tactische varianten in orde voor zwart:
21. d5 Pd4 is goed voor zwart. 21. Tc2 Le6! 22. d5 Pd4 23. Txc8 Lxc8 en zwart staat prima. 21. Ta1 Dit ziet er misschien eng uit maar zwart heeft nu diverse goede mogelijkheden.
21... Le6 (of 21. .. Lc4!? 22. Pxc4 Pxd4 23. Pd2 Pxf3+ 24. Pxf3 Lxa1 25. Txa1 Tc4 en zwart staat beter in dit eindspel met ongelijk materiaal. Ook mogelijk is 21. .. e5 22. Lg5 f6 23. Txa2 fxg5 24. d5 Pd4 en zwart staat iets beter) 22. d5 en alles klopt voor zwart, bijvoorbeeld
22. .. Pe5 (22. .. Le5 is ook sterk) 23. dxe6 (23. Lxe5 Lxe5) 23. .. Txd2.
21. Pe4 Eljanov mist een tactische grap. Hij had zich moeten realiseren dat zwart prima staat en voorzichtig 21. Pf3 moeten spelen waarna het nog steeds ongeveer gelijk staat.
21. .. Lxd4 Een uitstekende combinatie die een pion wint. Voor de ijverige student - in de partij Milov-Svidler, Biel 2000, had dezelfde combinatie (23. .. Lxd4) op het bord kunnen komen wanneer Milov 23. Pe4 had gespeeld in plaats van 23. Pb1. Zie ook Varga-Howell, Frankrijk 2006 waar de combinatie wel op het bord kwam. Zoek de partijen op in uw database.
23. Tfe1 (23. f3 f5 24. gxf5 gxf5 25. Le5 Td5) 23. .. f5 24. gxf5 gxf5 25. Pc5 Txf4 26. Pxb7 en nu bijvoorbeeld 26. .. Tb8 (maar niet 26. .. Kf7? 27. Txc6!+-).
25. f3 Ook het eindspel na 25. Te1 f5 26. gxf5 gxf5 27. Pc5 Txf4 28. Pxb7 moet gewonnen zijn.
27. Le3 Zwart wint ook na 27. Pc5 Txf4 28. Pxb7 Kf7.
16. .. Pc6 Nu Eljanov de controle over veld e5 heeft opgegeven keert het paard met kracht terug. Zwart
20. Lxd5 Svidlers vorige zet was alleen te vinden wanneer u de consequenties van 20. e4 goed
22. Tcd1 Ook na onmiddellijk 22. exd4 blijft zwart uiteindelijk een pion voor: 22. .. Txd4
29. .. Td8 De enige zet om het mat af te wenden, maar het is voldoende voor een gewonnen eindspel - mooi vooruit gezien van Svidler! De technische fase is de moeite van het naspelen overigens nog wel waard: 30. Tf5 Om 30. .. Pe5 te verhinderen en de zwarte koning nog even vast te houden. Zie bijvoorbeeld 30. Kg2 Pe5 31. Tf5 Pf7 32. Le3 b6. 30. .. Pd4 31. Tg5+ Kf7 32. Tg7+ Kf6 33. Kf2 Pc6 Heel nauwkeurig, het is belangrijk dat pion e7 extra wordt gedekt. Kijk naar de volgende varianten: 33. .. Tc8 34. h4! met als plan h5 en Txh7; 33. .. Pb5 34. Txh7! Kg6?! 35. Txe7 Kxh6 36. Txb7 is remise; 33. .. b5 34. h4 Pc2 35. e5+! Ke6 36. Txh7 Pxa3 37. Lg5; 33. .. Pc2 34. e5+. 34. h4 Td2+ Nauwkeuriger dan bijvoorbeeld 34. .. b5 35. h5 Td2+ 36. Ke3 Th2 37. Txh7 Txh5 38. Lg7+ Kg6 39. Txh5 Kxh5. 35. Kg3 35. Lxd2 Kxg7 was natuurlijk de pointe, maar na de tekstzet wint zwart makkelijk. 35. .. Td3+ 36. Kg2 Txa3 en met twee vrijpionnen meer is de winst nu (eindelijk) een 'kwestie van techniek'. Svidler won na 37. Txh7 Kg6 38. Th8 Ta4 39. Lf4 Txe4 40. Kf3 Tc4 41. h5+ Kg7 42. Ta8 a5 43. Ld2 a4 44. Ke2 b5 45. Ta6 Pd4+ 46. Kd1 Tc5 47. h6+
Kh7 48. Ta7 Pf5 49. Ta6 Td5
50. Kc1 Td6 51. Ta7 Td3 52. Tb7 a3 53. Ta7 Tb3 54. Ta6 Pd4 55. Ta7 Pc6 56. Ta8 b4
57. Ta6 Th3 58. Txc6 Th1+ 59. Kc2 a2 60. Ta6 a1D 61. Txa1 Txa1 62. Lxb4 Ta7 63. Ld2 Ta3 64. Kd1 Th3 65. Ke2 Kg6 66. Lc1 Kf5 67. Kf2 e5 68. Le3 Kg4 69. Ke2 Th2+ 70. Kd3 Kf3 71. Lg5 Th1 72. Kc4 e4 73. Kd4 Tg1, 0-1
Let op: Om tot de juiste prestatierating te komen voor deze
Wilt u meer achtergronden over openingen, dan kunt u zich opgeven voor de serie lezingen, getiteld Begrijp wat u doet die IM Herman Grooten vanaf
aflevering van De Lezer aan Zet, moet u uw aantal behaalde punten met 2 vermenigvuldigen voordat u in de tabel kijkt.
80-100 >2400
70-80 2300-2400
60-70
Diagram 1: Snikkers - Schakel
1. .. Pxe2+ 2. Txe2 Dxc4, 0-1
Diagram 2: Dirksen - Munnik
1. Lc5! Pxc5 2. Td8 mat.
Diagram 3: Nicolai - Hupkens
1. .. Pxe4! 2. Tf2 2. fxe4 Txf1+ 3. Dxf1 Dxd2 mat. 2. .. Pxc3+, 0-1
Diagram 4:
Ten Hertog - Hachijan
volgend seizoen gaat geven. U ontvangt na afloop van elke lezing een uitgebreide reader. Voor meer informatie mailt u naar: sterkspel@xs4all.nl
1. Pxe6! won een pion vanwege 1. .. fxe6 2. Dg6+ gevolgd door 3. Dxh5.
Diagram 5:
Von Meyenfeldt - Swinkels
1. Dxg5+! fxg5 2. Txg5+ Tg7 3. Txg7+ Kh8 4. Tg6 mat.
Diagram 6:
Engberink - Smith 1. .. Lh2+ 2. Kf1 Lxc4+ 3. Pxc4 Dxe7, 0-1
Diagram 7: Manoch - Mostertman
1. Th8+! Kxh8 2. g7+ Kh7 3. gxf8(D) Lg6 4. Dg7 mat.
Diagram 8:
Nicolai - Van Kampen 1. .. Ta1+!, 0-1 Wit gaf op vanwege 2. Kxa1 Da6+ 3. Kb1 b3 en mat.
Recht toe
Minder goed is 1. Lb5 Txh1 2. e7 Pc7!.
Mogelijk is 1. Lxa6 Txh1 2. Lxb7. Goed is 1. g3 Pc7 2. Lg2 Txh1 3. Lxh1 b6 met pluspion.
Winnend is 1. Lc4!! (of eerst 1. e7) met aftrekaanval op Tc1 en promotiedreiging.
Zie bij de partijen van Hing Ting op bladzijde 16.
(Piet Peelen)
Haarlemmerdijk173 1013KHAmsterdam
Tel020-6241171
Fax020-6270885 info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl
de meest complete denksportwinkel
• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge
• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino
• Legpuzzels en breinbrekers
• Boeken over over mathematische puzzels
• Gezelschapsspellen open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.
Fischer wilde daarmee het plezier in het schaakspel terug brengen. Naar zijn mening was niet de meest creatieve speler, maar degene met het beste geheugen in het voordeel in de openingsfase. Zijn voorstel, bekend onder de naam Fischer Random Chess of tegenwoordig Chess960 , krijgt steeds meer aanhangers en is dit jaar door de FIDE in de officiële spelregels opgenomen.
Het verhaal van de Nederlandse schaakklok lijkt één aaneenschakeling van succesvolle oplossingen. Is er dan nooit iets écht fout gegaan, vraag ik Bulsink. "Jawel", zegt hij, "het zou vreemd zijn als dat niet gebeurde. Bij de introductie van de DGT XL , hebben we een programmeerfout gemaakt.
Daar kwamen we achter tijdens een toernooi dat we organiseerden. De spelers waren veel eerder klaar dan verwacht. De schaakklokken liepen namelijk sneller dan de gewone klokken. In de programmatuur van de schaakklok wordt een seconde in zestien partjes verdeeld, van nul tot en met vijftien. In onze klok waren de partjes verdeeld van één tot en met vijftien. Dan mis je per seconde éénzestiende deel. De schaakklok liep per uur drie minuten en 45 seconden sneller. Omdat dat voor beide spelers gold had het geen gevolgen voor de resultaten. We hebben die fout natuurlijk heel snel hersteld."
401 DGT 2010 59,00
401-J DGT 2010 met jubileum opdruk van DGT Op Op49,50
410-R DGT XL rood
410-B DGT XL beige 63,00
412 Easy Game timer. Simpele digitale schaakklok. In rood, groen of geel 29,00
402 BHB toernooiklok, kunststof, zeer sterk 37,20
403 BHB houten klok 39,30 ............
404 Garde klassieke houten analoge klok 47,50 ............
406 Digitale Garde klok 75,00 ............
407 DGT 960 vouwbaar Zakschaakklokje met 960 beginstellingen
De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)
502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Sterke kwaliteit7,50............
502-A Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Standaard kwaliteit5,75............
503 Houten schaakbord, veldgr. 5 cm Met of zondercoördinaten 32,50 ............
504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in plastic zakjes 5,50............
505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaard in plastic zakjes 9,50 ............
506 Stevig kartonnen doosje voor art 503 en 504 4,00 ............
509 Houten stukken,maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50............
540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houtenkistje 28,50............
541 Palissander houten stukken, maat 4 Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50............
558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 28,50............
Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)
501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50............
519 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm geel/zwart. Magnetische stukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 35,00............
530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 72,00............
510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00............
511 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 31 cm 89,50............
550 Reisschaakspel, maat 4 rolbord met plastic stukken in canvas tas 19,25............
CD’s
709 Tasc chess CD Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00............
711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat!Beter leren schaken voor grootmeesters in spe 14,95............
712 Fritz 11. Zeer sterk spelend schaakprogramma 49,90............
713 Fritz for Fun, Nederlands, een spelend programma voor alle speelsterkten 19,75............
714 Rybka 3, zeer sterk spelend programma 49,50............
Wedstrijdformulieren en reglementen
621 KNSB Notatieformulieren Dubbel
100 vel met doordruk 13,50............
630 KNSB Notatieformulieren enkel
100 vel. Geen doordruk 7,50............
972 Fide regels voor het schaakspel Vert. 2005 4,50............
Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: tel. 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl
Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal Boeken
645 De wereld van de schaakopening 1
1.d2-d4. Auteur: Paul van der Sterren 19, 95............
646 De wereld van de schaakopening 2 Flankopeningen. Auteur: Paul van der Sterren 18, 95............
647 De wereld van de schaakopening 3 E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren24, 95 ............
650 De Kracht van het paard. Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman16,95............
651 De macht van het loperpaar. Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95............
652 Matten 6, schaaktijdschift 11,95............
653 Schaken voor huisvrouwen. Memoires van een grootmeester in ruste
Auteur: Karel v.d. Weide14,95............ 654 Bobby Fischer voor beginners. Het wonderlijke leven van Bobby Fischer
Auteur: Renzo Verwer11,95............
Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie. Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.
Werkboeken
Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.
Setjes van 4 verschillende proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)
Diversen
516 Sleutelhanger kunststof, Zwart of Crème
660 Mapje met 6 schaakansichtkaarten getekenddoor Pia Sprong 6,75............
U kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar: SchaakenGowinkelHetPaard Haarlemmerdijk173 1013KHAmsterdam Tel020-6241171 Fax020-6270885 info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl
