Schaakmagazine 2009 - december

Jeroen

Chesscool

Vrijwilliger

Officiëel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang 116 • no.6 • december 2009

van den Berg over sponsoring

een club van deze tijd

van het jaar

De KNSB wenst alle leden plezierige Kerstdagen en een goed 2010

INTERNETSCHAAK

Vanuit uw huiskamer schaken met KNSB internetschaak

Doet u al mee aan het KNSB internetschaak? Internetschaak geeft u de gelegenheid om op elk gewenst moment vanuit uw huiskamer tegen anderen te schaken. U speelt in een Nederlandstalige omgeving. Speelt u mee? Duizend internetleden gingen u voor.

KNSB Internetschaak is een samenwerkingsverband tussen de KNSB en het gerenommeerde Duitse bedrijf ChessBase

Met het schaakplatform PlayChess is ChessBase is de populairste aanbieder van internetschaak ter wereld.

De voordelen van KNSB Internetschaak op een rijtje:

• U speelt in een Nederlandstalig platform binnen de PlayChess omgeving

• Er is een aparte KNSB schaakkamer

• U betaalt een gereduceerd tarief. Leden van de verenigingen en persoonlijke leden van de KNSB betalen slechts €15 per jaar.

Niet leden betalen €25 per jaar

• KNSB Internetschaak is eenvoudig te bedienen

• Als lid van KNSB Internetschaak mag u deelnemen aan diverse toernooien

Uitgebreide informatie over KNSB internetschaak is te vinden op www.schaakbond.nl/internetschaak

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Jeroen Bosch

Frank Clevers

Gert Devreese

René Duret (tekeningen)

Herman Grooten

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Jan van Reek

Eric van Reem

Jouwert Turkstra

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem.

Telefoon: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem, Tel: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Verschijning

volgendenummer:

week 8 2010

Sluiting kopij: 25 januari 2010

Vormgeving & lay-out:

De Loods Ontwerpers

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

De jeugd zorgt voor ledengroei.

(Foto Lenus van der Broek)

Schaaktechniek

Combineren........................................................19

De lezer aan zet......................................................19

Probleemschaak: Piet le Grand..............................24

Begrijp wat u doet: Siciliaanse Najdorf.................26

Eindspelstudies..................................................28

In dit nummer:

Halana Vlaming schaakt graag..............................15

Partijen van Halana.................................................16

Red de dame............................................................17

Schaakhappening en schoolschaak.......................18

Diagonaal...........................................4

Schaaksponsoring in tijden van crisis..6

l’Ami kijkt terug op geslaagd EK.........9

Nieuwe boeken...................................12

Puzzel..................................................13

Surftips: live schaak............................14

Peter de Leeuwe’s schaaksculpturen..25

Internetschaak......................................2

Chesscool een club van deze tijd.......20

Op cursus samen met vader, moeder..22

Jan Dekker vrijwilliger van het jaar...23

Winkel.................................................31

recht toe recht aan

Onder de naam ‘Schaken is hartstikke leuk’ is in de gemeente Ooststellingwerf, in het oosten van Friesland, een campagne gehouden om schoolkinderen aan het schaken te krijgen. De regionale onderwijskoepel Comperio werkte aan het plan mee.

De campagne bewees opnieuw dat kinderen en ook de leerkrachten van de scholen het schaken erg leuk vinden. Binnen vier weken was de maximale capaciteit bereikt en moest een wachtlijst worden ingesteld. In Ooststellingwerf wordt nu op vijftien scholen gratis schaakles aangeboden. Dat wordt gedaan door professionele schaakdocenten. Iedere school heeft bovendien tien schaakspelen ontvangen. In totaal wordt er nu op dertig van de 47 scholen in Oost- en Weststellingwerf geschaakt.

De schaakhappening in Amsterdam (zie de foto) was een ander voorbeeld dat schaken bij de jeugd aanslaat. De jeugd maakte door allerlei spelletjes kennis met het schaken. En laten we vooral het KNSB project SpeelZ niet vergeten. Al deze jeugdactiviteiten dragen bij aan een bloeiend schaakleven en zorgen ervoor dat het ledenaantal van de KNSB stijgt.

Schaken

is hartstikke leuk

Op de bondsraad van 28 december werd bekend gemaakt dat het ledenaantal van de KNSB sinds augustus 2008 met ruim acht procent is toegenomen. Die groei is te danken aan de individuele leden die zich via diverse projecten bij de KNSB hebben aangemeld. Bij de verenigingen was nog een lichte terugval te zien.

Van de projecten die zich op individuele leden richten, leverde het internetschaak duizend leden op. Het al genoemde SpeelZ project is bedoeld voor leerlingen van de basisscholen. Maar liefst 1500 kinderen doen op dit moment aan dat project mee en zijn dus lid van de KNSB. Het is de bedoeling dit aantal leden in 2010 te laten

groeien tot tweeduizend.

Ook het Masterproject voor schakers van 50 jaar en ouder heeft een bijdrage aan de groei geleverd. Ruim 300 schakers doen nu mee aan de masters.

Minze bij de Weg Hoofdredacteur Schaakmagazine

In december 2010 is het 75 jaar geleden dat Max Euwe de wereldtitel veroverde.

Voor het Max Euwe Centrum was dat de aanleiding om 2010 uit te roepen tot een jubileumjaar. Tijdens de halfjaarlijkse borrel van het MEC werden enkele activiteiten bekend gemaakt. In mei komen er trainingsmatches van de Nederlandse topjeugd, aan het jaarlijkse pleinfestival gaan jubilerende verenigingen meedoen en de film Lang leve de koningin zal in de bioscoop worden vertoond. Als alles meezit wordt het Euwe-jaar in december afgesloten met een Euwe-vierkamp Daarvoor moet wel de sponsoring rond komen.

Clubcompetitie op internet

Er is dit jaar een nieuwe schaaktitel te verdienen. Veertien teams hebben de uitdaging aangenomen en strijden sinds 1 november 2009 in het eerste Internet Clubkampioenschap van Nederland.

Het niveau van de teams loopt uiteen van eerste klasse KNSB tot regionale competitie.

Het Internet Clubkampioenschap wordt gespeeld met viertallen. In een wedstrijd spelen alle spelers van een team tegen alle spelers van het andere team. Er worden per spelers dus vier partijen gespeeld. Het speeltempo ligt met drie minuten plus drie seconden toegevoegde tijd per zet hoog. Een wedstrijd zal daarom nooit veel langer dan een uur duren.Na de eerste ronde ging De Pion Roosendaal aan de leiding. Het walste met 14-2 over de Osse Schaakvereniging heen. Voor uitvoerige informatie kunt u terecht op:

www.schaakbond.nl/internetschaak/clubcompetitie

Schoolschaakclub Kastanjelaan streed om de L-factor

De Onderwijsraad ging op zoek naar leerlingen en studenten die de L-factor hebben. Dat is ’het talent om andere leerlingen en studenten te laten delen in hun kennis en vaardigheden’. Alle onderwijsinstellingen in Nederland en Vlaanderen werden gevraagd projecten aan te melden. Schoolschaakclub Kastanjelaan greep de kans, meldde zich en werd tot de finale toegelaten.

De schoolclub werkt voor de schaaklessen op vrijdagmiddag samen met de jeugdafdeling van de schaakvereniging Leiderdorp Oudere leerlingen worden ingeschakeld om

les te geven aan de jongere kinderen, en dat is precies de bedoeling van de L-factor. Er zijn verschillende 'treintjes' ontstaan: de twintigjarige onderwijst de vijftienjarige die op zijn of haar beurt een twaalfjarige onderwijst. Deze laatste wordt weer als lesgever ingezet bij de acht- en negenjarigen. De samenwerking bestaat al sinds 1996.

De Schoolschaakclub Kastanjelaan won de prijs uiteindelijk niet, maar maakte wel duidelijk hoe belangrijk en zinvol het is om oudere jeugd in te schakelen bij het lesgeven aan de jongere.

Heeft uw organisatie de L-factor? De schoolschaakclub Kastanjelaan in Leiderdorp in ieder geval wel. De club behoorde tot de zeven onderwijsinstellingen die genomineerd werden voor de L-factor.

Gert Devreese

Toernooi-organisator Jeroen van den Berg heeft de voorbije maanden meer dan eens met de handen in het haar gezeten. "Neem het Cultural Village Toernooi, dit jaar een toernooi met weinig geld. In de eerste weken van september merkten we weinig interesse bij de Nederlandse jeugd. Van de eerste tien namen op ons verlanglijstje zeiden er liefst zeven nee. Vroeger zouden ze allemaal meteen hebben toegehapt. Als we een GM- in plaats van een IM-toernooi zouden hebben gehad, was dat waarschijnlijk niet gebeurd."

Jeroen van den Berg: "Ik heb de economische crisis zeker gemerkt. Er is door de crisis relatief minder geld beschikbaar. Bij enkele kleinere toernooien is het best moeilijk om financieel rond te geraken en sponsors te vinden. Het Cultural Village Toernooi (in Wijk aan Zee) en het Batavia Toernooi (in Amsterdam) hebben het moeilijk. En bij de grote toernooien heeft het Corus-toernooi (ook in Wijk aan Zee) zeker te lijden onder financiële problemen."

Batavia

aakmedewerker van De Volkskrant: "Het Batavia Toernooi werd in februari de eerste keer gehouden onder de auspiciën van de stad Amsterdam, die ook als hoofdsponsor fungeerde. De locatie van het toernooi was het Café Batavia. De gemeente Amsterdam verleende bij de eerste editie een voorlopige subsidie, maar voor 2010 kan dat

"Weinig geld betekent weinig interesse"

Toernooi-organisator Jeroen van den Berg slaat zich door de crisis heen

niet meer. Dit voorjaar nam Batavia nog de vorm aan van een meester-tienkamp, die werd gewonnen door het jonge Nederlandse talent Robin van Kampen. Meteen na de eerste editie was onze intentie om in febru-

ari 2010 een tweede editie van het Batavia Toernooi te organiseren, maar om ditmaal uit te breiden tot een grootmeestertienkamp, met de mogelijkheid voor de deelnemers om een GM-norm te boeken.

Die plannen leken dit voorjaar nog haalbaar, maar we hebben veel moeite met de sponsoring van editie 2010, hoewel het relatief gezien niet om een groot budgetbedrag gaat: we hebben zo’n 10.000 euro nodig. Hopelijk komt dat toch nog rond, maar het doorgaan van het Batavia Toernooi is momenteel helemaal niet zeker. De caféorganisator toont zich wel optimistisch, maar je moet toch ook een beetje realistisch wezen."

Univé

Hoe kijkt de nieuwe sponsor Univé terug op zijn eerste toernooi?

"Na vele jaren van sponsoren, stopte Essent er vorig jaar mee. Verzekeringsmaatschappij Univé heeft de sponsoring van het toernooi in Hoogeveen dit jaar overgenomen. De gevolgen daarvan kan ik nog niet zo goed beoordelen. Het eerste Univé-toernooi was natuurlijk belangrijk. We hebben nog harder gewerkt dan gewoonlijk en ervoor gezorgd dat alle afspraken zijn nagekomen. Univé is blijkbaar enthousiast over het geleverde werk, want ze willen minimaal twee jaar doorgaan. Ze waren ook correct: ondanks de crisis waren er nooit problemen met het budget dat ze eerder hadden toegezegd."

Wat wil de sponsor met het toernooi? "Univé maakte vorig jaar duidelijke afspraken met ons. In principe zouden ze Hoogeveen voor drie jaar sponsoren. Dat klonk ons als muziek in de oren. Want je hebt drie jaar nodig, anders kun je als organisator niet zoveel. Je denkt en plant ook een beetje op de langere termijn. Univé wilde wel een escape-mogelijkheid behouden voor als de samenwerking hen niet zou bevallen. Het tweede en het derde jaar waren dus optiejaren. Maar halfweg het toernooi van oktober kwam al de mededeling dat Univé ook de volgende jaren met de sponsoring van Hoogeveen wil doorgaan.

De budgetten van Univé en Essent zijn grosso modo vergelijkbaar. Voor het eerste Univé-toernooi stelde Univé geen bijzonde-

re eisen. "Doe waar je goed in bent, zoals je bezig bent". We krijgen daarbij van Univé ruimte om wat te doen. We hebben wat veranderingen doorgevoerd. Dit jaar hadden we geen wereldkampioen, maar wel een wereldtopper (Ivantsjoek). We hadden ook geen jeugdwereldkampioen, maar een supertalent (Giri). Dat leverde ons veel publiciteit op, we kwamen goed uit de verf. We hebben het grootste deel van het budget bewust voor de behoorlijk sterke vierkamp gebruikt. Daardoor was het Open Toernooi wat minder sterk bezet. We wilden bij het eerste Univé-toernooi coûte que coûte verlies voorkomen. Dat is ons ook gelukt. Volgend jaar zien we wel weer verder. We willen binnen het bestaande budget graag een mooi toernooi realiseren, we hoeven van de sponsor geen winst te maken. De sponsor wil wel in de krant komen en goodwill creëren. Wat het in 2010 wordt, weet ik nog niet. Aan het einde van dit jaar heb ik daarover overleg met Univé."

Cultural Village

Het Cultural Village Toernooi heeft dit jaar een lager prijzenfonds dan in 2008. "Dat klopt, we zijn voor de versie 2009 teruggevallen op ongeveer zestig procent van het budget van vorig jaar. Zoiets beperkt uiteraard je mogelijkheden. Corus sponsorde vroeger Cultural Village, maar heeft zich dit jaar helaas teruggetrokken. Gelukkig is de gemeente Beverwijk dit jaar in extremis bijgesprongen en ze heeft daardoor het toernooi gered. Zo niet hadden we dit jaar een beroep moeten doen op noodfondsen. Dat zou ik wel erg hebben gevonden, een toernooi als Cultural Village heeft toch een mooie traditie die je niet wil doorbreken.

Maar toegegeven, het is eventjes spannend geweest. De toezegging van Beverwijk kregen we één tot anderhalve maand voor het toernooi. Het ligt niet voor de hand om dan nog spelers te vinden. Veel jonge Nederlanders lopen nog school, ze kunnen zich niet vrijmaken door hun studie. En ze

spelen nu ook ontzettend veel: EK’s, WK’s, overal doen ze aan mee. Dan vraag je je wel eens af: heeft iets als Cultural Village in zo’n klimaat nog wel een toekomst?

In elk geval, in die eerste weken van september merkten we weinig interesse voor een toernooi met weinig geld. Van de eerste tien namen op ons verlanglijstje die we opbelden, zeiden er liefst zeven nee. Vroeger zouden ze meteen allemaal ja hebben gezegd.

Miguoel Admiraal, David Klein, Lisa Schut, Anne Haast, ze konden of wilden allemaal niet. Schut doet in principe wel mee aan Batavia. Thomas Willemze van de KNSB heeft ons zelfs nog flink geholpen door mee mensen op te bellen. We hebben het zelfs tot in België geprobeerd. Ik denk dat we uiteindelijk, ondanks alles, een weliswaar minder sterk, maar toch interessant spelersveld hebben kunnen samenstellen. Het voorbije toernooi van 2009, een gesloten meestertienkamp, kunnen we geslaagd noemen. Ik heb goede hoop dat we, met de hulp van Corus Chess, volgende keer kunnen terugkeren naar de oude, vertrouwde formule van de voorgaande jaren: met mogelijkheden tot een GM-resultaat en met promotiemogelijkheid naar de GMgroep C van het Corustoernooi."

Corustoernooi

Hoezeer is het budget voor Corus verminderd?

"Voor het komende Corustoernooi (januari 2010) hebben we een behoorlijk fors bedrag moeten inleveren. Het budget voor de editie 2010 ligt een kleine tien procent lager dan voor 2009."

Wat zijn de gevolgen van het lagere budget? Hoe vangt u dat op?

"Voor Corus-2009 waren er nog geen problemen. Toevallig hadden we een goedkoper toernooi. Om uiteenlopende redenen zegden de Big Three (Kramnik, Anand, Topalov) af. Dat was een meevaller, waardoor we van het toernooi van 2009 wat geld overhielden.

Voor de versie 2010 hadden we wel degelijk budgetproblemen. Dat is geen geheim, daar is in de pers ook over bericht. Aanvankelijk besliste Corus dat voor de GMgroep A en B creatief moest worden gehandeld, en veel erger, dat de GM-groep C moest sneuvelen.

Maar in augustus en september bleek het iets beter te gaan met Corus. Daarom zocht het toernooicomité contact met de Corusdirectie met de boodschap dat we het erg jammer vonden dat de GM-groep C geen doorgang kon vinden. Ik deed het voorstel om een kleinere C-groep van tien spelers samen te stellen. Die C-groep is toch een belangrijk platform voor Nederlandse schakers en voor Nederlandse jeugdspelers, ze krijgen daar een unieke kans om zichzelf te etaleren.

Na ons pleidooi heeft de Corus-directie uiteindelijk besloten om toch extra geld vrij te maken. We zullen toch een mooie C-groep hebben met zelfs 14 spelers, alleen wel iets minder sterk en iets goedkoper dan in voorgaande jaren. Daar zitten leuke namen bij: uit Nederland Benjamin Bok, Robin van Kampen, Robin Swinkels, dameskampioene Peng; Li Chao uit China (misschien wel de favoriet), Nils Grandelius (Zweden), Ray Robson (VS)... Dat is toch niet slecht, nog maar een half jaar geleden was van een C-groep helemaal geen sprake meer.

Het prijzengeld voor Corus is hetzelfde gebleven als de vorige jaren, maar voor de GM-groepen A en B dit jaar ben ik dit jaar vrij hard geweest in de onderhandelingen over de startgelden. De vorige jaren zegde ik wel eens iets extra toe aan toppers, maar dit jaar was er gewoon geen marge. De boodschap was: ‘Dit is wat je kan krijgen. Niet meer en niet minder.’

De topspelers tonen wel begrip voor de situatie. Ze zijn qua startgelden door ons ook heel goed behandeld in het verleden. Ze krijgen ook nu nog redelijk goeie voorstellen, al moeten ze wat water in de wijn doen. De enige die na lang nadenken afhaakte, was Alexander Grischuk. Dat

had niets met geld te maken, wel met zijn veel te drukke programma.

Topalov contacteren we elk jaar. Maar zijn manager Danailov liet weten dat Topalov momenteel niet in één toernooi met Anand kan spelen. Dat heeft te maken met de komende WK-match tussen hen beiden in april. Anand zit bij ons, ik verwacht dat Topalov in Linares zal zitten, ze willen elkaar immers tot de WK-match vermijden. Ik zag de afzegging van Topalov eigenlijk aankomen.

Aronian valt er dit jaar buiten. Te duur. We moesten kiezen tussen hem en Kramnik. We hebben voor Kramnik geopteerd omdat hij er de vorige keer niet bij was. Carlsen bleek tamelijk coöperatief: hij wilde spelen voor hetzelfde startgeld als in 2009. We hadden wel wat geluk: Carlsen heb ik in mei al aangetrokken (een hele tijd voor zijn spectaculaire opmars in het najaar, red.) en Kramnik in de zomer op het toernooi van Dortmund. Intussen heeft Kramnik immers veel ratingpunten gewonnen. Ook de B-groep krijgt voor Corus 2010 redelijke startgelden. Ook daar verliepen de onderhandelingen met de meeste deelnemers in een harmonieuze sfeer. In de toernooistaf hebben we gelukkig niet hoeven te snoeien, noch bij Corus, noch bij Univé. Er was wel wat minder ruimte voor extraatjes."

Corus is tegenwoordig in handen van Tata Steel, een bedrijf uit India. Heeft dat gevolgen voor het uitnodigingsbeleid?

"Zeker. Het is zelfs meer dan een morele verplichting om Indiërs uit te nodigen, het wordt gewoon van ons verwacht. India wordt dus zeker gewaardeerd in de samenstelling van het deelnemersveld. We hebben in 2010 vijf deelnemers uit India: één in groep A, twee in groep B en twee in groep C. Dat gebeurt heel bewust. Tata heeft trouwens nóg banden met schaken: het jonge talent Negi wordt gedeeltelijk door Tata gesponsord. Voor ons is het meegenomen dat India een heel sterk schaakland is.

Corus is voor een deel ook in Britse handen (British Steel). Ook voor de Engelsen doen we een inspanning: dit jaar hebben we Nigel Short (groep A) en ex-wonderkind David Howell (groep B) uitgenodigd."

Verwacht u een kentering voor het budget, of is die er misschien al?

"We zijn over het dieptepunt van de crisis heen. Ik verwacht betere tijden. Ik verwacht voor alle toernooien dat het in 2010 beter gaat. Voor Corus 2011 hoop ik dat we wat meer kunnen doen dan nu. Corus wordt wellicht het lastigst. Maar ik heb veel hoop."

Kroongroep:

1. Tiviakov 3.5; 2/3 Ivantsjoek, Giri 3;

4. Polgar 2.5.

Open toernooi:

1. Haslinger 7.5;

2. Brodsky, Nijboer, Ulibin, Caspi 6.5;

6. S. Kasparov, Friedel, Genov, T. Willemze, Riemersma 6;

11. Romanishin, Gruenfeld, Sligerland, Van Delft, H. Vedder, Van Kooten 5.5;

"De sfeer was goed en de motivatie was hoog""

Erwin l’Ami topscorer van EK-team

Minze bij de Weg (tekst)

Erwin l’Ami (commentaar bij partijen)

Het Nederlands team deed het goed bij het Europees kampioenschap in Novi Sad. Door een nederlaag op de slotdag tegen winnaar Azerbeidzjan eindigde Nederland als negende, maar in de ronden daarvoor had het jonge team steeds in de subtop meegedraaid. Tot de zevende ronde lag de derde plaats binnen bereik. Erwin l’Ami behaalde aan het derde bord het beste resultaat van de Nederlandse spelers. Hij won de bronzen medaille aan dit bord. Schaakmagazine keek met hem op het toernooi terug.

"Het ging lekker, maar we hebben er toch een kater aan overgehouden. In de achtste ronde hadden we winstkansen tegen de Oekraïne. Als dat gelukt was, hadden we derde gestaan. En op de slotdag hadden we gelijk kunnen spelen. We hadden hoger moeten eindigen, net onder de top." Erwin l’Ami is duidelijk, ondanks het goede spel was er meer mogelijk geweest. Toch is zijn oordeel ook positief. "Dit team is met elkaar bevriend, dat heeft zeker geholpen. De sfeer was goed en de motivatie was hoog. En coach Chuchelov gaf ons veel vertrouwen door de spelers aan de hoogste borden in bijna iedere wedstrijd op te stellen. Alleen Jan Smeets heeft een keer overgeslagen na een lelijke nederlaag. Ik ben wel blij dat ik alle partijen heb gespeeld. Tegen het eind werd het zwaar, maar niet ieder ronde spelen zoals Jan Werle en Sipke Ernst aan het laatste bord hebben gedaan is ook lastig."

<tussenkop>Het toernooi

Het toernooi: "Ik moest er wel even in komen. In de eerste partij stond ik duidelijk minder en mijn tegenstander had een aanval op de koningsvleugel moeten openen. Dat deed hij niet. Ik kon me inspelen en kwam er geleidelijk in. Aan het eind gaf hij een kwaliteit weg, maar toen stond hij al minder." Heel wat vlotter ging het in de tweede partij:

L’Ami – d’Amore

Nederland - Italië

"L’Ami - d’Amore, mooie combinatie van namen", merkte de witspeler op. Zo vriendschappelijk als die namen doen vermoeden ging het op het bord niet. Zwart is na een serie theoretische zetten aan de beurt. 20. .. Td8

"Zwart zou graag kort rokeren, maar helaas voor hem gaat 20. .. Le7 niet wegens 21. Pcd5 cxd5 22, Pxd5, gevolgd door Pc7 en wit heeft groot voordeel."

21. f4 gxf4 22. gxf4 Pd7 23. Ta4 Db3?

"Dit versnelt het einde. Het beste was de penning 23. .. Dc5, maar na 24. f5 Lf7 25. Te4+ Pe5

26. b4 Da7 27. Pa4 staat zwart moeilijk. Wit dreigt de dame af te sluiten met Pb6 of Pc5 en daarna komt Pg4 in de stelling."

24. f5 Lf7 25. Te4+ Le7 26. Pc2

"Nu dreigt opeens heel vervelend 26. Pa1 met damewinst. De enige manier om de dame te redden is 26. .. Lg8 27. Pd4 Df7 28. Pe6, maar dan staat zwart natuurlijk verschrikkelijk.

Omdat het een teamwedstrijd was speelde zwart na 26. .. Tg8 27. Pa1 Db4 28. Txb4 Lxb4 nog een tijdje door, maar hij verloor uiteraard."

Erwin l’Ami: "Een belangrijke overwinning, want Jan Smeets had aan het eerste bord verloren van Caruana. Zo werd het toch nog gelijk."

Na een gelijkopgaande remise tegen de Pool Macieja (de wedstrijd eindigde in een kleine overwinning) wachtte in de vierde ronde de sterke Rus Evgeny Alekseev. L’Ami was er met de zwarte stukken zo op gericht torens te ruilen, dat hij een eenvoudige kans op gelijk spel liet liggen.

De5 Le8

"Zwart staat passief en kan niet veel doen. De dame kan niet van de achterste rij vanwege de penning Db8. Ik was hier bang voor 24. b4, gevolgd door b5 en eventueel Lc6. Zwart heeft het dan lastig. Dat vond ik geen fijne stelling."

24. h4 h6

"Hier had ik meteen a5 moeten doen om b4 eruit te halen."

25. h5 a5

"Nu is zwart uit de problemen. Na een eventueel a2-a3 en b3b4 ruilt hij altijd. Bijvoorbeeld

26. a3 Kf8 27. b4 axb4 28. axb4 Dd7, gevolgd door Db5. Wit komt niet verder."

26. Kg2 Kf8 27. g4 Kg8 28. a3 Remise op voorstel van wit.

Nederland speelde gelijk tegen het altijd sterke Rusland. Jan Smeets won aan het eerste bord een fantastische partij tegen Morozevich. Een ronde later werd het 2-2 tegen Tsjechië L’Ami zorgde voor het winstpunt.

"Ik vond het kwaliteitsoffer na 15. Pe3 Txe3 16. fxe3 vervelend." 15. .. Lxc4 16. Dxc4 d6

"Ik denk dat hij hier prima staat."

17. e4 Tb8 18. f4 Tb2 19. Tae1 Te7

"Een rare manier om de witte pionnen tegen te houden. Een logische zet is 19. .. Pd7. Dan gaat 20. Te2 niet goed vanwege

20. .. Pb6 21. Dd3 Txe2 22. Dxe2 Pxd5. Wit moet het voorzichtiger doen met 20. Da4."

20. e5 De8 21. e6 Db5 22. Dxb5 Txb5 23. f5 Te8 24. Tf4

"Een goede zet. Wit maakt de opmars g3-g4 mogelijk en de toren kan eventueel naar a4 switchen."

Alekseev - L’Ami

Rusland - Nederland

"Ik was zo bezig met 19. .. Tfd8 dat ik 19. .. Tc2 niet zag. Na 20. Lf3 Txa2 heeft wit helemaal niets voor de pion. Hij moet dus Td2 doen en dan staat het meteen gelijk."

19. .. Tfd8 20. Lf3 Txd4 21. Txd4 Td8 22. Txd8+ Dxd8 23.

L’Ami- Hracek

Nederland - Tsjechië

"Hier was 11. .. De7 het beste voor zwart, maar hij was bang voor 12. d6. Ten onrechte, na 12. .. cxd6 13. Lxc5 bxc5 14. Lxb7 Tab8 wint zwart zijn stuk terug."

11. .. exd5 12. Lxc5 bxc5 13. cxd5 Te8 14. Pc4 La6 15. Da4

24. .. Teb8 25. g4 Tb1 26. Txb1 Txb1+ 27. Kf2 Tb2+ 28. Kg3 Txa2 29. Lf3

"Veel mensen dachten dat ik hier slecht stond, maar ik was ervan overtuigd dat wit beter staat. De beste manier om de pionnen op te vangen is misschien 29. .. Kf8 30. g5 Pg8 31. f6, maar zwart staat dan vreselijk. De volgende zetten speelden zich in tijdnood af."

29. .. Pe8 30. g5 f6 31. h4 Kf8

32. Lh5 Ke7 33. Tg4

"Deze zet is essentieel. Wit moet niet direct nemen, want na 33. Lxe8 Kxe8 34. gxf6 gxf6 35. Tg4 Kf8 houdt zwart de koning buiten. Er dreigt nu 34. gxf6 en zwart kan op geen enkele goede manier terug-

slaan: 34. .. Kxf6 35. Lxe8, 34. .. Pxf6 35. Txg7+ of 34. .. gxf6 35. Tg8."

33. .. fxg5 34. hxg5 Ta1 35. Kf2 g6 36. f6+ Kf8 37. Tf4

"Een leuke zet. 37. Lxg6 hxg6

38. Th4 had overigens ook gewonnen."

37. .. gxh5 38. f7

Zwart geeft het op.

Een dag later stond Frankrijk op het programma. Opnieuw werd het 2-2 en weer zorgde L’Ami voor het winstpunt. Daar moest wel een lang toreneindspel aan te pas komen. "Zo heb ik weer eens mijn voordeel gedaan met al die jaren bij Cor van Wijgerden en Herman Grooten."

L’Ami - Cornette Nederland - Frankrijk

"Zwart aan zet kan hier vrij eenvoudig remise maken als hij kiest voor de pionnenopstelling f7-g6-h5. Wat hij doet is niet fout, maar maakt het wel moeilijker."

36. .. f5 37. Tb6+ Ke5 38. exf5 Kxf5 39. h5 Txa2 40. Tg6 Kf4

41. Txg7 Ta5 42. g4 Kxf3 43. Kh3 Ta1 44. Tf7+ Ke4 45. Tf6 a5 46. Txh6 Kf4 47. Tf6+ Kg5

48. Tf5+ Kh6 49. Tb5 a4 50. Kg3 Tg1+ 51. Kf3 a3 52. Ta5 Tf1+ 53. Kg2 Ta1

58. .. Kg8 59. g5

"Nu wel: 59. .. Tb1 60. Txa2 Tb5 61. Tg2 en wit wint."

59. .. Kh8 60. Ta8+ Kg7 61. h6+ Kg6 62. Ta6+ Zwart geeft het op.

"Voor het beoordelen van deze stelling is het belangrijk om te weten dat de stelling wit: Kg3, Tf3, pi. g4, h5 en zwart Kg5, Tb5 remise is."

54. Kh2 a2 55. Kg2 Kg7??

"Na 55. .. Tb1 56. Txa2 Kg5 staat het remise (Kasparjan). Er kan bijvoorbeeld volgen 57. Ta4 Tb3 58. Te4 en wit komt niet verder."

56. Ta6

"Het idee achter deze zet is 56. .. Tb1 57. Txa2, gevolgd door Ta6 en de zwarte koning is afgesneden."

56. .. Kg8 57. Ta7 Kh8 58. Kh2 "Maakt veld g2 vrij, zodat de witte toren achter de g-pion kan plaatsnemen. Vooral niet

58. g5 Tb1 59. Txa2 Tb5 60. Ta8+ Kg7 61. h6+ Kh7 62. Ta7+ Kh8 63. Tg7 (63. g6 Tg5+) en zwart heeft een dolle toren."

Daarmee was het mooiste er bij Erwin l’Ami wel vanaf. "Zo’n overwinning geeft energie, maar toch. In de volgende ronde verloor ik kansloos tegen de Serviër Vukovic. Dat ging vanaf het begin heel moeizaam. Hij speelde goed en nauwkeurig. In de laatste twee partijen was het vooral overleven. Efimenko stond in de achtste ronde misschien iets beter na de opening. In de laatste partij tegen Mamedyarov wilde ik het vooral heel kort houden want hij is een gevaarlijke tacticus. Maar daardoor bleef er te weinig over om te winnen. Die laatste partij kenmerkt misschien wel mijn spel in dit toernooi. Ik wilde niet verliezen en van daaruit verder komen. Dat is aardig gelukt."

Eindstand mannen:

1. Azerbeidzjan 15 22; 2. Rusland 14 22.5; 3. Oekraïne 13 23; 9. Nederland 11 20.5. Het Nederlandse tam bestond uit Jan Smeets (4/8), Daniel Stell-wagen (5/9), Erwin l’Ami (6/9), Jan Werle (2,5/5) en Sipke Ernst (3/5).

Eindstand vrouwen:

1. Rusland 16 26; 2. Georgië 16 24; 3. Oekraïne 12 20; 14. Nederland 9 21. Het Nederlandse team bestond uit Zhaoqin Peng (4,5/7), Petra Schuurman (4/6), Marlies Bensdorp (4,5/8), Bianca Muhren (4/8) en Lisa Schut (4/7).

Zie ook de toernooisite www.eurons2009.com

Drieëntwintig jaar lang berichtte Schaaknieuws over het wel en wee van het Nederlandse en Belgische schaakwereldje. Een jaar geleden viel het doek. Dat zat er aan te komen: rond 2000 werd het weekblad tweewekelijks en de laatste jaren kalfde het abonneebestand steeds verder af. Dat had onder meer te maken met de vloed aan schaakinformatie op het internet.

Grasduinen in een kwarteeuw

Schaaknieuws

De drijvende redactieleden Erik Bouwmans en Twan Kastelijn besloten dat een gedenkboek op zijn plaats was en stonden voor de huzarentaak een evenwichtige selectie te maken uit al dat moois van de 800 tot 900 Schaaknieuws-nummers. De fraaiste pennen, de belangrijkste thema’s, interviews en analyses, het diende allemaal in de bloemlezing aan bod te komen. Ze zijn daar wonderwel in geslaagd. Je leest over de opkomst van computerschaak, de beste internationale prestaties van Nederlanders en Kramnik die Kasparov onttroont. Er zijn leuke verhalen zat: wat doping met een schaker doet, de lijdensweg van een wedstrijdleider, de toernooischaker die de weg naar een toernooi in Verwegistan niet vindt. Op 14 toont de jonge Loek van Wely zich al de lefgozer die we later uitgebreid leerden kennen ("Ik wil graag grootmeester worden, van het schaken leven. Wel maak ik eerst de school af"). Mooie, diepgravende interviews ook met schaakmonumenten als Lodewijk Prins en Berry Withuis. Zelf houd ik het meest van de sprankelende, fris van de lever geschreven stukken van John van der Wiel

en Karel van der Weide. Wiel over het perfide Albion of Van der Weide smoor op de gracieuze Chinese Zhu Chen ("Ik ben een fatsoenlijke opgevoede jongen en het benaderingsproces pleeg ik op de klassieke manier"), het is volop genieten. Als je als jarenlange abonnee al iets mist in de bloemlezing, zijn het de beruchte lezersbrieven van Schaaknieuws. Daarin maakten schakers vrolijk gehakt van elkaar, compleet wars van politiek correcte meningen. Nostalgici moeten daarvoor maar teruggrijpen naar hun Schaaknieuws-collectie op zolder. Wat is er mis, meneer Kasparov? bevat zestig stukken, van zeer lang tot uiterst kort, verdeeld over ruim 220 bladzijden. Natuurlijk is dit niet het soort boek dat je in één adem uitleest. Je neemt best elke avond enkele stukjes tot je, zo heb ik het ook gedaan. "Je zou drie van dit soort boeken willen vullen", verzucht ex-hoofdredacteur John van der Wiel. Jammer, maar dat komt er niet van. Wat is er mis, meneer Kasparov pronkte wel even op plaats 8 van de bestsellerlijst van New in Chess, maar er komt geen vervolg. (GdV)

Wat is er mis, meneer Kasparov, Het beste uit 23 jaar Schaaknieuws, New in Chess, 224 blz., €15,95. Abonnees op het moment van stopzetting van het blad ontvingen een gratis exemplaar.

Joodse schakers en schakende artsen

Eind 2007 verscheen Constant Orbaan, schaker arbiter journalist, een bundeling van artikelen die de in 1990 overleden schaakjournalist Constant Orbaan had geschreven. De verzameling werd samengesteld door Ina Orbaan, de jongere zuster van Constant.

Onlangs werd Constant Orbaan, schaker arbiter journalist, deel 2 gepubliceerd. Opnieuw is het een verzamelbundel, maar in tegenstelling tot de vorige uitgave gaat het nu om een thematische uitgave. Het eerste deel bevat artikelen over joodse schakers, die Orbaan begin jaren zestig schreef voor het joodse tijdschrift Koemie orie. Het tweede deel gaat over schakende artsen en werd geschreven voor het artsenblad Specimina Specia Orbaan gaat nauwelijks in op de samenhang van de artikelen. In het geval van de artsen is die er ook niet, behalve het feit dat

iedere geportretteerde arts was. Het thema joodse schakers is interessanter, niet minder dan acht wereldkampioenen waren van joodse of halfjoodse afkomst. Orbaan zoekt amper naar een verklaring, wel schrijft hij fraaie portretten van vooraanstaande joodse schakers. Inleider Remco Heite doet aan de hand van de schaakliteratuur wel een poging te achterhalen waarom er zoveel sterke joodse schakers zijn geweest. Heel leesbaar en informatief. Hoewel de artikelen van Orbaan soms een beetje gedateerd aandoen, zijn ze nog steeds een genoegen om te lezen door de verzorgde stijl. In een paar woorden weet hij iemand neer te zetten. Het boek wordt aangevuld met twaalf partijen van Orbaan en een hoofdstuk met Wetenswaardigheden over Constant Orbaan, geschreven door Ina Orbaan. (MbdW)

Constant Orbaan, schaker arbiter journalist, deel 2, ong. 120 blz. gelimiteerde oplage.

Prijs gebonden €60,-, paperback €47.50.

U kunt het boek bestellen bij I. Orbaan, Hugo de Grootstraat 47, 2242 TM Wassenaar, 070-5111753. Het boek kan na bestellen ook worden afgehaald bij Cora van der Zanden in de perskamer van het Corus toernooi.

Schaakwoorden zoeker

ATEDLEVTAMKAAHCSPGCI

INIREFFONEROTCENTRUM

N O T ERE N KG NILLE TSN EMF

E L I Z C R M Z J E HO I K T O OV A E

AR S M I Q D T M A T N E T K D E A T A

D R O B K A A H C S KE R T F A D N O G

W E P X N O I P L E BB U D N M A C M M

L E P S D N I E N E I D U H V E M H S D

E D O H T E M N E P PA T S A N E E C O

O N E K K U T S K A A H C S R A O S H S

K C P R H T R G I P QX U S I A F I A G

O O O D L E E B T A MT R C A T F M A I

N M S E S T I K M A T A T H N L E E K D

I P I I H F H F P R M P S A T U R R S E

N E T T E Z T A A D I D N A K M A R T W

G N I A R P E M A V N E E K W I N M U M

S S E N D P I I R OO M N T A S D N K X

V A S I E I B L D R R O N O L K P F O E

L T P B R O M IE K P N O E I A I S F R

E I E M S N A E N E R S I R T A O E F R

U E L O M T G S S T O T P N E H N W E R

G T E C A X D C P H M R I O I C E G R E

E N P A T P R H R E O A P O T S R N S E

L I S L A A N A O O T T G I S E O I D M

N G O W E R R A N R I I G O O G T N Q A

R N E X O X I K G I E E X E F N T E G Q

K I K A A H C S L E B B U D F I V P D S

P N E L E K K I W T N O A P E N S O C T

L O A L O P E R P A A R I O R O E A R N

R K O T L E P S N E D D I M R K I G M K

Zoek de schaaktermen

Deze schaakwoordenzoeker bevat een groot aantal schaaktermen. U kunt in alle richtingen zoeken: van rechts naar links, van links naar rechts, van boven naar onder, van onder naar boven en diagonaal in alle gewenste richtingen.

Zoek de schaaktermen en stuur deze voor 15 januari 2010 naar de redactie van: Schaakmagazine

schaakmagazine@schaakbond.nl

De redactie verloot drie boekenbonnen van €15,- onder de goede inzenders.

Alleen oplossingen waarin de schaaktermen in volgorde van de woordlengte zijn geplaatst komen voor een prijs in aanmerking.

Deze schaakwoordzoeker werd gemaakt door Klaas Silver

Het internet is voor schaakliefhebbers een ideaal medium om live partijen te volgen. Het is inmiddels normaal geworden dat partijen van grote toernooien gratis door organisatoren worden aangeboden en gewapend met een sterke schaakengine kan de zogenaamde schaakfan in de anonimiteit van het internet hartelijk lachen om domme zetten van de grootmeesters en onnozel commentaar geven.

Live schaak met betere service

Live zonder extra software

Gelukkig zijn er veel schaakliefhebbers die hun ontbrekende speelsterkte niet met zinloze commentaren hoeven te compenseren, schaakliefhebbers die gewoon een interessante partij willen volgen en daarbij graag een goede uitleg willen hebben. Plannen uitleggen, een variant bespreken, een alternatief analyseren en tussendoor een anekdote: ja, we willen ook op het internet het liefst een publieksexplicatie zoals in de tent in Wijk aan Zee. De snert denken we er dan wel bij. Op de twee grootste internetclubs ICC (Internet Chess Club) en op de server van ChessBase (Playchess) is een dergelijke clubsfeer al een tijdje aanwezig. Belangrijke toernooien kunnen worden gevolgd in de toernooizalen van ChessBase en vaak geeft een grootmeester of een andere sterke speler commentaar. Ook ICC heeft een aantal sterke grootmeesters in petto die regelmatig commentaar geven. Dat is een prima service, waar ook voor moet worden betaald. Om in de online clubs commentaar van experts te kunnen volgen is het echter wel nodig extra software te installeren. Niet iedereen heeft die software overal en altijd paraat (bijv. op het werk of op een iPhone) en daarom is het ideaal dat partijen met commentaar kunnen worden gevolgd in

een moderne browser als Firefox, Opera of de Internet Explorer. Een aantal schaaksites biedt deze (nog gratis) service in verschillende vormen aan. Een kleine selectie.

Goede analyses op ChessVibes

Tijdens het Tal Memorial in Moskou in november experimenteerde de site www. chessvibes.com/live met live commentaar van een aantal Nederlandse subtoppers. De techniek was nog zeker niet perfect en gebruikersvriendelijk en een aantal commentatoren moet nog in hun rol groeien, maar ervaren grootmeesters als Dimitri Reinderman en gastcommentator Ian Rogers zorgden voor prima en duidelijke analyses. Zij dreunden niet bloedeloos varianten van Rybka en Fritz op, maar gaven zinvol commentaar en gingen in op suggesties van internetgemeente. Het experiment werd door de bezoekers positief ontvangen en zal zeker bij toekomstige toernooien worden voortgezet.

ChessBomb Arena

Een website die nog niet zo bekend is, maar een groeiende schare aanhangers heeft is de Bulgaarse site www.chessdom.com. Het ambitieuze team wil volgens de website ‘het oude schaakspel

met de modernste technische middelen presenteren’. Internet is voor het schaken, wat televisie voor het voetbal is, aldus het ChessDom team. Actuele toernooien en matches kunt u op de site volgen, met commentaar van verschillende grootmeesters. Interessant is de nieuwe ChessDom module ChessBomb Arena, waar u met een fraaie en gebruikersvriendelijke interface toppartijen kunt volgen. U kunt chatten met medekijkers, er zijn grootmeesters die commentaar geven en er draait een schaakengine mee, Rybka 2.2n2 die bruikbare resultaten levert. Een rondom-zorgeloos-pakket, te vinden op http://chessbomb.com.

Rent-a-Rybka

Als u partijen live, zonder geschreven commentaar maar wel met een schaakengine wilt bekijken, surf dan eens naar www.chessok.com. De makers van die site leveren live partijen met de evaluatiescore van de actuele Rybka 3 engine, draaiend op acht processors. Dit is de voorbode van een trend die zich in de computerschaakwereld in 2010 gaat inzetten. Vasik Rajlich, de maker van Rybka, kondigde op www.rybkaforum.net aan dat de nieuwe Rybka versie tegen betaling online kan worden gebruikt. En u kunt ook bepalen hoeveel processors u online wil benutten voor de analyse. Een interessant experiment. Eric van Reem

In deze

Voorloper: Halana Vlaming wil lekker aanvallen

Partijen van Halana

Red de dame

Schoolschaken In Friesland

René

Haar broers schaakten in de Grand-Prix toernooien. Toen ze vier jaar oud was vroeg ze aan haar vader "Mag ik ook mee?". "Leer jezelf eerst schaken, anders verveel je je maar!" was zijn antwoord. En hij gaf haar het werkboek 1e stap. Vol goede moed maakte Halana haar opgaven en twee maanden later kon ze meespelen! Prompt won ze de aanmoedigingsprijs.

Schaakmat uit Zuid-Scharwoude werd haar club. Daar kreeg ze les in stap 2 van Sietske Greeuw. Ook speelde ze intern, maar vaak was ze erg moe. Geen wonder voor een vijfjarige! Later kreeg ze les van Tjerk Sminia en die geeft nu ook 6e stap. Twee jaar geleden werd ze clubkampioen bij de jeugd door alles te winnen!

Op school zorgde haar vader voor de

organisatie van het schoolschaken. Vrijdagmiddag werd er gespeeld. "We hadden wel zes teams van onze school. Best veel. Dus moesten we selectiewedstrijden spelen wie in welk team mocht. En ik haalde het eerste team! Eerst zat ik op het derde bord, toen was ik acht jaar. Mijn broer Eckhart zat op het eerste bord. Later heb ik op het eerste bord gespeeld."

Meesterklasse

Met Heerhugowaard/-Winterkoning speelt ze nu in de Meesterklasse D. Met drie meiden en maar een jongen. "Het is een leuk team en het gaat best goed. We staan in de middenmoot."

Bij de E werd Halana NHSB-kampioen Ze mocht naar het NK-E in Waalwijk.

"Dat was voor het eerst dat ik een heel weekend schaakte. We sliepen in een hotel. Vorig jaar werd ze 16e bij het NK

Ze is twaalf jaar. Met Hemelvaart werd ze gedeeld vijfde bij het NK-D voor meiden in Rijswijk. Ze werd al twee keer meisjeskampioen van de NHSB. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van... Halana Vlaming.

D voor meiden. Dit jaar werd ze zevende. "Ik speelde best goed. In Rijswijk speelden we drie dagen achter elkaar negen partijen. Je hebt een uur bedenktijd, dus je kunt goed nadenken! ’s Avonds gingen we lekker wokken. Het ONJK in Hengelo, nu Enschede, vind ik heel leuk. Vanaf de mijn achtste doe ik mee. Wij gaan dan met het hele gezin logeren bij mijn tante en nichtjes. Tussen het schaken door lekker spelen met m’n nichtjes en zwemmen. Een heerlijke vakantieweek!"

Plannetjes

Halana is leergierig. "Leuk aan schaken vind ik plannetjes bedenken. Bijvoorbeeld hoe je na de opening verder moet gaan. En dat je verschillende manieren hebt om te winnen. Met trucjes materiaal winnen. En lekker aanvallen, hoe meer hoe beter!"

Piet Peelen

Geboortedatum: 7 juni 1997

Uit: Schoorl

School: Europese school Bergen

Leukste schoolvak: Science

Hobby’s: Piano, viool, paardrijden

Schaken geleerd: Stappenboek

Club: Bergen

Wat wil je worden: Scheikundige

Lievelingseten: Spaghetti

Partijen van Halana

Halana VlamingFrederique Lacourt

NHSB C Hoorn 2009

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5

4. d3 h6 5. Pc3 Pf6 6. h3 0-0

7. 0-0 d6 8. Le3 Lb6 9. De2

Le6 10. Lb3 Dd7 11. Tad1 d5

12. exd5 Pxd5 13. Lxb6 Pxb6

14. Pxe5 Pxe5 15. Dxe5 Tae8 16. Dg3 Te7 17. Pe4

Beter 19. Pxe6 want fxe6 verzwakt zwarts pionstructuur.

19. .. f5 20. Pd2?! Lxb3! 21.

cxb3 Dc2 22. Pf3 Dxb2 23.

Ph4! Te6 24. Pg6+

Wint een toren voor een paard.

24. .. Txg6 25. Dxg6 Dxa2 26.

Ta1 Dxb3 27. Txa7 Pd7 28.

Dg3 f4 29. Df3 Pe5 30. Dxb7

Dxd3

Beste kans was 30. .. Dxb7

31. Dxc7 Pg6 32. Dxg7

Mat

Carolijn de KokHalana Vlaming

NK D Rijswijk 2009

1. e4 d5 2. f3 e6 3. d4 c5 4. Lb5+ Ld7 5. Lxd7+ Dxd7 6.

dxc3+ 14. Lf2 Dc7 15. Pxc3 00 16. Lg3 Ld6 17. Lxd6 Dxd6 18. f4 Dc5+ 19. Tf2 Tad8 20. e5 Pe4! 21. Pdxe4 dxe4 22. Dg4 e3 23. Te2

Dreigt Pf6+ met damewinst! Frederique ziet goed dat pion g7 gepend is.

17. .. Kh8 18. Pc5 Dc6 19. Pe4

Pe2 Pc6 7. 0-0 Dc7 8. Lf4 Db6

Een dubbele aanval op d4 en b2.

9. c3 Pf6 10. Pd2 Le7 11. Lg5 h6 12. Lh4 cxd4 13. Tb1

23. .. Pd4 24. Txe3 Pf5! Wint een toren en daarmee de partij. 0-1

Maureen NaberHalana Vlaming

ONK D Enschede 2009

1. e4 d5 2. e5 e6 3. Pf3 Pc6

4. g3 Pge7 5. b3 Pg6 6. Lb5 Ld7 7. Lxc6 Lxc6 8. Lb2 Le7

Opeens heeft zwart drie penningen! 17.

Dames zijn krachtige stukken, maar door hun waarde ook kwetsbaar. Zo kunnen ze ingesloten worden.

Deze keer kijken we naar manieren om ingesloten dames te bevrijden.

Vaak heeft de tegenstander al wat geofferd om de dame te vangen. Een belangrijke verdediging is daarom het ‘duur verkopen’

Red de dame

In deze stelling heeft wit de dame ingesloten ten koste van drie pionnen. 1. .. Dxa3 levert te weinig compensatie op voor de dame, maar 1. .. Dxc2 is genoeg! Op 2. Lxc2 volgt dan de dubbele aanval Pe2+, met vier machtige pionnen heeft zwart meer dan

Opgaven

genoeg voor het paard.

Een andere manier om de dame te bevrijden is een snelle tegenaanval:

Tot slot kan je de dame vaak redden door ‘bewakers’ uit te schakelen. Kijk maar:

Er dreigt Tfb1 met insluiting. Zwart staat maar één pion voor, dus is 1. .. Pb4 niet goed. Ook 1. .. Db3 helpt niet, vanwege 2. Pd2. 1. .. e5! en na 2. Tfb1 volgt dan 2. .. e4!

De witte dame kan geen kant meer op. Er dreigt Lb7. Na 1. Pb4?! speelt zwart echter gewoon 1. .. Lb7, en op 2. Pd5 dan Dd7. Een onduidelijke stelling. Maar het kan veel beter. Met welke zet houdt wit in deze stelling materieel voordeel? Kijk bij de antwoorden.

Tip: kijk eerst naar de materiële verhouding!

Opgave 1: Zwart aan zet (stap 2)

Opgave 3: Wit aan zet (stap 3)

Opgave 5: Zwart aan zet (stap 4)

De dame staat aangevallen en heeft nog maar weinig velden. Heeft zwart nog een redding?

Lc3+ en mat op de volgende zet.

Opg. 5: Niet met 1. .. Df6?? natuurlijk, dan volgt 2. Pd7+. 1. .. La2+ 2. Kc1 levert niets op. Juist is de tegenaanval 1. .. Dxb2! (magneetaanval, weet je nog, uit de vorige Schaakmagazine) 2. Kxb2

2. .. Pxa7 3. Lxd7+-. 3. Db6 en wit staat beter. In de partij speelde wit trouwens 2. Lxc6? en verloor. Pal - Boros, Hajduboszormeny, 1995.

2. Dxa7! De penning brengt redding. 2. .. Ta8

Opg. 4: 1. Txd7! 1. Dxf8+? Pxf8 en zwart wint. 1. .. Dxd7

1. .. Dxg8 2. Pd4 Lf8+

Opg. 3: 1. Dxg8+ Niet 1. Td7 Df8 schaak!. Wit heeft genoeg materiaal voor de dame:

Opg. 2: Wit heeft al een toren meer. 1. Dxa8 is aardig, maar het is nog een hele partij. Op 1. Pb5 is Dc6 zelfs beter voor zwart. Juist is: 1. Pd5! (hulp erbij halen + tegenaanval). Nu dreigt er Dxb6, daar is niets tegen te doen, want op Dc6 volgt nu Pe7+!

2. Pxb2 Lxd1 3. Txd1 en zwart leeft.

Opg. 1: Na de tegenaanval 1. .. Lxf3! is 2 .Dxf3 niet goed vanwege Dxd4+ en zwart wint op a4 het paard terug. Het beste is daarom

Vraag: 1.Lxe5 Pxe5 2. Dd5

Antwoorden

Opgave 2: Wit aan zet (stap 3)

Opgave 4: Wit aan zet (stap 4)

Pascal Losekoot

Happening in Amsterdam schoolschaken inFriesland

Overal in het land wordt door de jeugd geschaakt. Op deze pagina zien jullie zomaar twee voorbeelden. In Amsterdam vond een schaakhappening plaats op de Boekmanschool. Die werd georganiseerd door het Max Euwe Centrum. Er was een schaakestafette, je kon naar de knutselhoek, meedoen aan de wedstrijd stukken opzetten (zie de foto op bladzijde 4), schaken met de computers (foto hiernaast) en nog meer.

In Oosterwolde (Friesland) werd het Remco Heite Schoolschaaktoernooi gespeeld. Dat hoort bij het Remco Heite Schaaktoernooi voor grootmeesters, meesters en clubschakers. Er deden meer dan honderd scholieren mee. Er werd ook Raindropchess gespeeld, zie de foto hieronder. De Drie Dorpen uit Oldeholtwolde was de sterkste school, net als vorig jaar. De foto’s in Oosterwolde werden genomen door Lenus van der Broek.

René Duret

Jeroen Bosch

Magnus Carlsen heeft zijn opmars naar de top van de FIDE ratinglijst voortgezet met een historische overwinning in het sterk bezette toernooi van Nanjing. Hij eindigde 2.5 punt voor de nummer twee Topalov, met een TPR van net boven de 3000. De onderstaande partij werd gespeeld in de laatste ronde.

Magnus CarlsenDmitry Jakovenko

Nanjing 2009

1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 Le7 4. cxd5 exd5 5. Lf4 c6 6. Dc2 Ld6 Zwart verliest een tempo in de ope-

ning om de lopers te ruilen. Na

6. .. Pf6 7. e3 0-0 8. Ld3 krijgt wit een relatief gunstige versie van de bekende ruilvariant van het damegambiet op het bord.

7. Lxd6 Dxd6 8. e3 Pe7 9. Ld3

Carlsen treedt in de voetsporen van zijn coach Kasparov die onlangs deze stelling twee keer op het bord had tegen zijn aartsrivaal Karpov in een rapidmatch in Valencia.

9. .. b6

Om ook de lopers van de witte velden te ruilen. Positioneel wil zwart graag van zijn 'slechte' loper af. Het kost echter wel tijd en verzwakt de pionnenstructuur op de damevleugel.

10. Pf3 La6 11. 0-0 Lxd3 12. Dxd3 Pd7

Zwart is erin geslaagd om alle lopers te ruilen. Wit heeft een

Combineren

kleine voorsprong in ontwikkeling (zwart moet nog rokeren) en dat bepaalt voor een belangrijk deel zijn voordeel. Kunt u net als Carlsen met logisch spel het witte voordeel uitbouwen?

De lezer heeft wit

U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als witspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten aan die ook punten opleveren. en na 31. .. Ke7 32. Kg2 Td5 33. Kg3 Kd6 34. h4 c5 35. f6 gxf6 36. gxf6 Td3+ 37. Kh2 Td2+ 38. Kh1 gaf Jakovenko op. De vrijpionnen op e6 en f6 kosten zwart een toren. (1-0)

De Nederlandse vertegenwoordiging op het Europees kampioenschap voor landenteams kon worden gekwalificeerd als ‘jong’ en ‘talentvol’ Sipke Ernst , net dertig, bleek de nestor in het gezelschap van de twinti-

gers Jan Smeets, Daniel Stellwagen, Erwin l’Ami en Jan Werle . Tot het eind hielden de jongelingen medaillekansen. Bij het damesteam maakte de vijftienjarige Lisa Schut haar debuut.

1. Wit is aan zet2. Wit is aan zet3.

5.

Karel van der Weide

Hoe maak je een jeugdschaakvereniging boeiend voor jongeren? Hoe kan je schaken vernieuwen? Wat doe je met het clubblad? Wat doet een schaakclub in het internettijdperk? Hoe maak je het schaken interessant? De Haarlemse vereniging Chesscool ging op zoek naar de antwoorden.

Robert Oosting is voorzitter van Chesscool. "Chesscool is ontstaan uit de verenigingen Het Oosten en de jeugdafdeling van Het Spaarne. Het Oosten was een schaakvereniging met een jeugdafdeling. Waar zit onze kracht hebben we ons afgevraagd. Vanuit die vraag zijn we ons gaan richten op de jeugd. Tegen de seniorleden van Chesscool hebben we letterlijk gezegd: wij moeten kiezen en dat wordt de jeugd. Je kunt aan Chesscool verbonden blijven, maar dan moet je iets doen voor de jeugd. We hebben nu een club van tachtig jeugdspelers en vijftien senioren.

Minze bij de Weg Chesscool en de nieuwe media

Een vereniging van deze tijd

Nadat de keuze was gemaakt hebben we ons afgevraagd wat een schaakclub voor jongeren boeiend kan maken. Hoe kunnen we schaken vernieuwen?"

Het beantwoorden van die vragen heeft geleid tot een schaakvereniging die midden in deze tijd staat en die veel activiteiten ontplooit. Natuurlijk is er het gebruikelijke werk, zoals trainingen, interne en externe competities. Chesscool blaast een flink partijtje mee in de jeugdclubcompetitie. Veel jeugdspelers komen ook uit in de teams van de Kennemer Combinatie, het samenwerkingsverband waarin Het Spaarne, Heemstede, Bloemendaal en Chesscool aan de landelijke en regionale competities deelnemen. Maar dat is niet het enige. Op 11 september dit jaar gingen de Young Masters van start.

Tien sterke jeugdspelers uit de wijde regio spelen op negen vrijdagavonden in het clublokaal van Chesscool een toernooi. Chesscool lid Hicham Boulahfa, die veel sterke jeugdspelers kent, zorgde voor het deelnemersveld. Het toernooi begon met een primeur: voor het eerst zond een Nederlandse club live beelden uit van een schaakpartij. Wouter Roggeveen en Vincent Blom waren de gelukkigen.

Video’s

Deze activiteit geeft meteen aan waarmee Chesscool zich onderscheidt, het gebruik van de nieuwe media.

Bestuurslid Henk Roosink: "Naast het spelen van partijen maken we schaakvideo’s. We bieden de jeugd een totaalpakket.

Video is een moderne manier om te communiceren. De oude manier is het clubblad. Wij maken DVD’s en zetten video’s op onze site. De video’s gaan over schaken en schakers. Het gaat niet alleen over partijen, maar ook over hoe het is om schaker te zijn. Zo hopen we een grotere groep te bereiken, bijvoorbeeld de gamers.

En we komen met de serie Crushing Chess, een serie met korte schaakvideo’s. De introfilm heeft 465 kijkers getrokken. Dat is veel voor een schaakclub en helemaal als je bedenkt dat we weinig publiciteit hebben gemaakt. Pieter Roggeveen houdt zich bij ons met de video’s bezig.

Ook verzorgen we af en toe ook live uitzendingen. Bijvoorbeeld na de match AnandKramnik. Na de partijen hadden we uitzendingen waarin we napraatten over de partij van de dag. Dat vindt de jeugd leuk.

We zijn nu tweeënhalf jaar bezig met de nieuwe opzet, de video’s doen we sinds een jaar. Het resultaat is dat de jeugd verbonden

wil blijven aan de vereniging en er is vergeleken met andere vereniging een geringere uitloop van de oudere jeugd."

Pieter Roggeveen: "We willen duidelijk maken hoe mooi schaken is, we willen het schaken dichter bij de mensen brengen. Je moet je eigen topsport mooi maken door zaken uit te leggen. Je moet de jeugd enthousiast maken voor de topsport."

Roosink: "We staan aan het begin. Bij velen is er belangstelling voor multimedia. Wij weten de oudere jeugd te behouden. Wij laten de jeugd die nog niet aan de lange partijen toe is uurpartijen spelen. Dat zijn er niet veel, de meesten spelen gewoon lange partijen. Ook geven we de jeugd een rol in de trainingen en we creëren vriendengroepjes. In alle leeftijdscategorieën hebben we flinke aantallen spelers, dat maakt het wel gemakkelijker.

Je ziet dat veel verenigingen de mensen proberen vast te houden door het speeltempo te verhogen: meer rapid en snel-

schaak. Dat is volgens ons niet nodig. Het spelletje is op zich al spannend genoeg, maar je moet het eigentijds maken en de stof ervan afblazen."

NK jeugd

Volgend jaar staat Chesscool een echte vuurproef te wachten. De club is nauw betrokken bij de organisatie van het Nederlands jeugdkampioenschap 2010.

Henk Roosink: "Officieel wordt het toernooi door de Kennemer Combinatie georganiseerd, maar het uitvoerende werk komt voor een groot deel voor rekening van Chesscool. Frank Taylor en André Vlug hebben ervoor gezorgd dat het toernooi naar Haarlem kwam.

Er wordt bij het NOVA College in Haarlem gespeeld, dat dekt een groot deel van de kosten. Ze hebben ieder jaar al een toernooi en kennen het schaken. We zijn nog op zoek naar een subsponsor, maar het toernooi gaat sowieso door."

Robert Oosting: "Het is de bedoeling dat we het toernooi de eerstkomende drie jaar in Haarlem houden. Chesscool en NOVA gebruiken die periode van drie jaar om het toernooi een facelift te geven met tal van new media en ict nieuwtjes. In het eerste jaar zal daar al flink wat van te merken zijn. Bij de Young Masters gaan we daarvoor proefdraaien.

Eigenlijk zou een jonge schaker het toernooi moeten leiden, iemand van een jaar of vijfentwintig. We willen de eigen jeugd er maximaal bij betrekken."

Waarom sponsort NOVA het toernooi? Het is een ROC en je zou eerder sponsoring door een HBO instelling verwachten.

Robert Oosting: "NOVA heeft de ervaring dat schaken een positieve uitstraling heeft. Schaken geeft status. Bovendien is begin mei vanuit sponsoroogpunt een prima tijd, want kort daarna beginnen de aanmeldingen voor scholen."

Zie ook www.chesscool.nl

Radio-uitzendingen

In de schaakwereld wordt met nostalgie teruggedacht aan de uitzendingen Man en Paard bij de KRO. Ook bij Chesscool. Robert Oosting: "We lopen met het idee rond om periodiek radio-uitzendingen over schaken te maken. Het gaan uitzendingen worden via internet, met beelden erbij. Wij hebben al mensen, maar we zoeken nog anderen die willen meewerken. Een speler als Wouter Spoelman heeft zijn medewerking toegezegd. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een uitzending na iedere competitieronde. Maar niets staat vast. Iedereen die wil meedoen, kan invloed op de formule hebben."

Chesscool puzzel

Eind november ging de Chesscool Puzzle van start, weer een ander initiatief. Gedurende 52 dagen worden aan de deelnemers via de website 52 opgaven voorgelegd. Deelnemers die 42 of meer opgaven goed hebben, kunnen op 16 januari meedoen aan de finale. Op deze avond krijgen ze twaalf opgaven voorgelegd. Voor de winnaar ligt een geldprijs van € 400,- klaar. Er zijn ook ratingprijzen. Honderd deelnemers hebben zich voor de puzzel ingeschreven.

Veiling

Robert Oosting: "Vier sterke spelers zijn onder leiding van Rob Bertholee naar een toernooi in Boedapest geweest: David Klein, Yorick ten Hagen, Miguoel Admiraal en Hicham Boulahfa. Om dat te kunnen betalen is er door Richard Duijn een sponsoravond georganiseerd in de vorm van een veiling. Er kon op van alles en nog wat worden geboden: boeken, een avond in een hotel, trainingen door Lex Jongsma, Hicham Boulahfa en Dimitri Reinderman. Clubleden, familie, ouders, leden van de Kennemer Combinatie en andere jeugdspelers kwamen erop af. Het leverde 3500 euro op."

Het mooie van schaken is dat je het altijd en overal met iedereen kunt doen. Geslacht en leeftijd spelen geen rol en het maakt ook niet uit wáár. De enige voorwaarde is dat je bord en stukken hebt.

En je moet natuurlijk de spelregels kennen. Voor dat laatste kan Eric Brouwers, lid van de vereniging De Juiste -Z- uit Noorbeek, zorgen. Hij is in Cadier en Keer in het zuiden van Limburg een beginnerscursus gestart voor kinderen (vanaf acht jaar) samen met hun vader, moeder, opa of oma. Want als je als kind schaakt, is het natuurlijk wel mooi als je thuis niet de enige bent die dit spel beheerst.

Dan is het mooi als je een ouder of grootouder hebt die het ook leuk vindt en graag met je wil schaken. De cursus was snel volgeboekt. Maar liefst 36 personen nemen deel aan de schaaklessen van Eric, allemaal koppels van kind met ouder of verzorger. Het mooie van die koppels is natuurlijk ook dat de kinderen nooit alleen hoeven

vader, moeder, opa of oma

te komen, maar altijd een begeleider hebben en dat het samen gedaan kan worden. Ook leuk natuurlijk: wat is er nou mooier dan samen met je vader of moeder

tegelijkertijd op cursus te gaan. Dat schept een band! Misschien een idee voor andere verenigingen?

De bondsraad heeft Arthur Rongen voor een tweede termijn benoemd in het bestuur van de KNSB. Hij zal de portefeuille van secretaris gaan beheren.

Als nieuw bestuurslid van de KNSB is Patrick Bernhart benoemd. Hij zal zich in het bijzonder gaan bezighouden met de sponsoring.

De bondsraad heeft Barth Plomp benoemd tot lid van verdienste van de KNSB. Plomp is al dertig jaar als organisator en bestuurslid actief in de schaakwereld.

Bij velen is hij bekend als de hoofdwedstrijdleider van het Bilderbergtoernooi in Oosterbeek en als een van de wedstrijdleiders bij het Open NK in Dieren.

de meest complete denksportwinkel

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

Open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.

Jan Dekker werd door Schaakmagazine in de bloemetjes gezet

Jan Dekker vrijwilliger van het jaar 2009

Jan Dekker is de schaakvrijwilliger van 2009 geworden. De 59-jarige schaker uit Naaldwijk is in twee verenigingen actief, Schaakmat uit Naaldwijk en de Westlandse Schaak Combinatie (WSC), waarin vier clubs uit het Westland een deel van hun activiteiten hebben ondergebracht. De prijs werd op maandag 30 november tijdens een clubavond van Schaakmat aan Dekker uitgereikt.

Jan Dekker komt uit een echte schaakfamilie. Zijn vader Bas Dekker was in 1953 een van de oprichters van Schaakmat en veertig jaar voorzitter van deze vereniging. Zijn zonen waren op een zeker moment alle zes aan het schaken.

Jan Dekker: "We hebben een jaar met zijn allen in het eerste team gespeeld." Nu schaken er nog drie broers. Ger Dekker is als organisator actief in Deurne en Ard en Jan spannen zich in voor Schaakmat.

Jan: "Ik schaakte al vroeg. Eerst alleen

thuis, toen ik een jaar of zeven, acht was mocht ik van mijn vader naar de club. In het seizoen 1964-1965 ben ik jeugdkampioen geworden."

Het organiseren zat er bij Jan Dekker al vroeg in. Opnieuw speelde zijn vader daarbij een belangrijke rol. "Het begon met het Westlands kampioenschap , dat door mijn vader werd georganiseerd. Ik was eerst materiaalcommissaris en na een paar jaar werd ik wedstrijdleider. Volgend jaar doe ik het voor de veertigste keer, daarna

stop ik ermee. Ook het Westlands Schaakkampioenschap voor 55-plus is opgezet door mijn vader. Daar ben ik op dezelfde manier in gerold. Dat heb ik nu veertien keer gedaan en daar ga ik nog wel even mee door."

Jeugd

Wie de lange lijst van schaakactiviteiten bekijkt valt een aantal dingen op. Activiteiten van lange duur doet hij vooral voor het Westland. Die voor Schaakmat, de HSB en soms de KNSB zijn meestal van kortere duur. Zoals het 50-jarig jubileum, het levend schaakspel, de vrijwilligersdag en vele, vele andere. En vooral valt het op dat Jan Dekker veel voor de jeugd doet. Dat begon al vroeg.

"Ik ben van 1971 tot 1975 jeugdleider geweest. Daarna ben ik er een paar jaar uit geweest, maar in 1993 heb ik de jeugd weer opgepakt, eerst alleen als jeugdtrainer en sinds 2004 weer als jeugdleider. Zelf geef ik trainingen in de stappen 3, 4 en 5 en dit jaar voor het eerst ook stap 6.

Mijn broer Ard heeft het Westlands basisschoolkampioenschap opgericht. Daar ben ik ook betrokken bij geraakt. Dat schaken op die scholen vind ik hartstikke leuk. Een heel bijzondere activiteit is het generatieklooftoernooi. Dat is een wedstrijd voor tweetallen. Iedere jeugdspeler mag dan een familielid van een oudere generatie meenemen, vader, moeder, oom, tante, grootouders. De jeugdspelers spelen dan tegen elkaar en de oudere generatie ook. Negentig procent van de jeugdspelers doet daar aan mee, het leeft echt."

Tot slot

Tot slot de traditionele vraag: hoeveel tijd is Jan Dekker kwijt aan het schaken?

"Moeilijk te zeggen. Op maandag hebben we de clubavond en de jeugd, dinsdagavond werk ik de website bij. Woensdagavond geef ik thuis les. Soms ga ik met de jeugd op stap, ik organiseer dingen, de radio, ja ik ben er toch wel een paar dagen in de week mee bezig." (MbdW)

Pietle Grand

Jouwert H.Turkstra

Dat durf ik wel te stellen, ja. Iedere schaker die uit z’n ooghoeken een diagram ziet, gaat gegarandeerd ook bewust kijken.

Plaatst het, en dan komt het: òf een teleurgesteld, ach het is maar een probleem, òf bij de echte liefhebber, helaas niet zo vaak, nader bestuderen en dan, soms, diepe bewondering. Zien, kijken, plaatsen, bestuderen, bewondering. Bij muziek is het net zo: horen, luisteren, plaatsen - ach, het is maar saai klassiek, òf herkennen: hé, dat is Bartók en dan grote kans op diepe emotie! Henk le Grand kwam in onze vorige rubriek uitgebreid voor het voetlicht. Vandaag zijn eeneiige broer Piet. Beiden zijn in de Nederlandse probleembond al jaren het bepalende gezicht. Als probleemcomponisten maar ook en vooral in alle mogelijke activiteiten in het nationale en mondiale probleemwereldje.

2. Pc8+ Kc4 3. Pxd6+ exd6 4. Pb6+ Kd4(c5) 5. Pc8+ Kc4 6. Pxd6 mat, òf 1. .. Tf6 2. Pd7+ Kc4 3. Pxe5+ dxe5 4. Pb6+ Kd4(c5) 5. Pd7+ Kc4 6. Pxe5 mat.

Prachtig hoe zwarts eerste zet het veld van het witte paard op zet zes bepaalt! Hoe het gaat in de bijvariant 1. .. Pxd2 is niet moeilijk zelf te vinden.

Het zogeheten Banny thema

luidt: 1. A? a! en 2. B? b!, 1. S! 1. .. a 2. B; 1. .. b 2. A Dus twee verleidingen die falen op a resp. b, maar na de sleutel komen na a en b de zetten B en A juist terug als mat, in omgekeerde volgorde dus. Als die zwarte zetten a en b nu eens zetten van zwarte paarden zijn die in de oplossing gepend raken, hoeveel verschillende posities t.o.v. de zwarte koning kunnen die paarden dan innemen? In een artikel in Probleemblad bewijst Piet le Grand dat het er acht zijn. Vier zijn er al eens gemaakt, de andere vier componeert hij zelf tussen neus en lippen. Ik kies de volgende:

Pexc3! Sleutel 1. Tc2 (2. Pa3)

1. .. Pdxc3, Pexc3 2. Le6, Lf1 mat.

Een eenvoudige en overzichtelijke tweezet, maar wel met een verhaal.

Ook een helpmat met een verhaal. In een helpmat moeten er altijd varianten zijn, door tenminste twee oplossingen of door tweelingvorm.

Piet le Grand bedenkt een unieke vorm daartoe.

1. Dh2, dreigt 2. Lxf6+ Kxf6 3. Dh8 mat. Zwart heeft drie overzichtelijke verdedigingen tegen die dreiging: 1. .. Lh3, Lh5 en 1. .. Lxf5. Dus ook drie varianten: 1. .. Lh3 2. d3 (3. Te4) Lxf5, Pf2 3. Pc4, Dxg3 mat; 1. .. Lh5 2. Lb1 (3. Te4) Lf3, Pf2 3. Pc4, Dxg3 mat; en tenslotte 1. .. Lxf5 2. Dxg3+ Pxg3 3. Pc4 mat. Loud and clear!

Piet & Henk le Grand

Zeszet, The Problemist 2005

Zien, kijken, plaatsen: één blik voldoet: probleemcompositie.

Na sleutel 1. Df7 dreigt 2. Dxf2 mat. Dus 1. .. Lf6 òf 1. .. Tf6.

Daarna treedt een wonderlijke machine in werking: òf 1. .. Lf6

Piet le Grand Probleemblad 2008, tweezet

Dus in dit probleem 1. Lf1 (2. Lxe2) Pxb4 2. Txb4, echter 1. .. Pdxc3! En 1. Le6 (2. Lxd5)

Piet le Grand Probleemblad 2006

Helpmat in 2 zetten

Oplossing 1. Pe7 Pb7 2. Tc8 Ld6

In de tweeling zijn de stukken die in deze oplossing hebben gezet van kleur veranderd. En hoe gaat de oplossing dan: 1. Pb7 Pe7 2. Ld6 Tc8 mat! Precies dezelfde zetten, maar verschoven! Een unieke vondst! In een vervolgartikel een jaar daarna doet hij diepgaand onderzoek en maakt meer problemen met dit thema.

Piet le Grand Probleemblad 1994

3e prijs Driezet

In deze rubriek een waar juweel tot slot! Onderaan midden, kijk eens naar dat plukje stukken. Daarmee gebeurt een heleboel. Schijnspel, stel zwart begint met 1. .. P2c4. Dan zou wit het vonnis voltrekken met 2. Pcd4+ cxd4 (Kd5) 3. Pxd4 (Pc3) mat. En wel omdat de witte dame nog op h8 staat! Terwijl op 1. .. P2e4 kan volgen 2. Ped4+ cxd4 (Kd5) 3. Pxd4 (Pe3) mat. Met andere woorden, na sleutel 1. Dd8 (2. Dxd6) moet het anders gaan: 1. .. P2c4 2. Ped4+ cxd4 (Kd5) 3. Pxd4 (Lf3) mat. Daar kwam nummer drie van het plukje in actie! Evenzo 1. .. P2e4 2. Pcd4+ cxd4 (Kd5) 3. Pxd4 (Lb3) mat. Aan u om de bijvarianten 1. .. Kd5, Ld7, Td5 te onderzoeken.

Piet le Grand

1e prijs Probleemblad 2003

Driezet

Daar gebeurt niet zo gek veel bijzonders meer.

Vorm gevat als een gestolde beweging

De ziel van de stukken vangen

Schaakstukken zijn niet zomaar houtjes. Door de vorm en hun loop hebben ze een ziel. Die probeert hij in een vorm te vatten, als een gestolde beweging.

Peter de Leeuwe is beeldhouwer en schilder met een grote liefde voor het schaakspel. Schakers die wel eens in het fraaie denksportcentrum in Bunschoten-Spakenburg zijn geweest kennen zijn werk. Het levensgrote beeld Alice en de Koning dat voor het centrum staat is door hem gemaakt. Een tentoonstelling in Galerie Van Slagmaat in Woerden laat zien dat hij met een bijna kinderlijk oog naar het doen en laten van de schaakstukken kijkt. Met dezelfde onbevangenheid die ook al in het beeld in Spakenburg was te zien. De geest van Alice in Wonderland lijkt ook rond te waren in de Haastige wandelkoning en de Promotiekoningin

Nu hij de 65 is gepasseerd ervaart hij een gevoel van vrijheid. Hij kan zijn vleugels uitslaan en het schaken een ruimere plaats in zijn werk geven. Paardvork en Vrijpion, beide in Woerden te zien, moeten de eerste zijn van een serie sculpturen die schaaktermen verbeelden. Leuk detail: de paarden-

kop in Paardvork heeft kraaloogjes, zoals de schaakstukken uit de jeugd van Peter de Leeuwe ook hadden.

Ook in de schilderijen van Peter de Leeuwe komen we het schaken af en toe tegen, bijvoorbeeld in de sfeervolle serie nachtschilderijen van de Amsterdamse Plantagebuurt . Door een verlicht venster in de Henri Polaklaan zien we een man gebogen over een schaakbord. Toeval? Beslist niet.

De handzame schaaksculpturen zijn onder andere uitgevoerd in chamotte, neolith en brons. De prijzen lopen vanaf ongeveer €200 tot €900, afhankelijk van het gebruikte materiaal. De sculpturen worden in een gesigneerde oplage van maximaal 300 stuks vervaardigd. Tip voor een vereniging of toernooi: geef eens een beeld als prijs in plaats van de obligate beker. (MbdW)

Waar te zien:

Galerie Van Slagmaat, Leidsestraatweg 36, Woerden, www.galerievanslagmaat.nl

De tentoonstelling van Peter de Leeuwe duurt tot 13 februari. De galerie is op vrijdag en zaterdag geopend en op afspraak.

Schakende astronauten

Herman Grooten

De Engelse aanval met 6.Le3

In de laatste twee afleveringen zijn we bezig geweest één van de scherpste varianten van het Siciliaans, de Najdorfvariant, onder de knie te krijgen. We hebben daarin diverse systemen met een zelfstandige betekenis de revue laten passeren: A) 6. Le2, B) 6. Lc4, C) 6. f4 en D) 6. Lg5. We komen nu aan bij de modernste bestrijdingswijze, een zet die vrijwel elke dag ergens op de wereld gespeeld wordt, namelijk 6. Le3.

Begrijp wat u doet Siciliaans: Najdorf 3

Deze variant staat bekend onder de naam ‘Engelse aanval’. De reden is dat Engelse grootmeesters (waarvan John Nunn en Nigel Short de meest bekende waren) met het aanvalsschema Lc1-e3, Dd1-d2, f2f3, 0-0-0 en g2-g4 voor de dag kwamen en daarmee succesvol waren. Het idee om het Siciliaans met de bajonetaanval (met g2-g4) te bestrijden speelt bij veel andere varianten een belangrijke rol. Anno 2009 is deze variant uitgegroeid tot een hot item waarmee de hele wereldtop zich bemoeit en waarbij het oordeel over de stelling bij wijze van spreken met de dag moet worden bijgesteld.

6. Le3 e5

Een typische Najdorfzet. Zwart doet onmiddellijk iets terug in het centrum. Hij gaat ervan uit dat hij de problemen met veld d5 bevredigend kan oplossen. Na 6. .. e6 gaat zwart over op een soort van Scheveningenopstelling, waarna wit kan kiezen voor de Engelse aanval met 7. f3. Nog scherper is 7. g4 analoog aan de Keresaanval van de Scheveninger. Wit moet met deze volgorde wel bereid zijn om een stukoffer te brengen na 7. .. e5 8. Pf5 g6 9. g5 gxf5 10. exf5 d5 11. gxf6 d4

in. Zijn idee is om later met Pxd4 en b5 tegenspel op de damevleugel op te zetten. Essentieel in deze stelling is dat zwart zich geen pionnenverzwakkingen op de koningsvleugel permitteert. Om lijnen te openen zal wit g2-g4, g4-g5, h2-h4, h4-h5 en g5-g6 moeten doorzetten voordat hij kans heeft om de zwarte koning te belagen. In het algemeen is ‘niet reageren’ in zo'n situatie voor zwart de aangewezen manier om het witte aanvalsspel te bestrijden.

Een voorbeeld van hoe zwart zich moet verweren is te zien in de partij Svatos - Babula, Pardubice 1994.

10. g4 Pxd4 11. Lxd4 b5 12. g5 Pd7 13. h4 Da5 14. Kb1 b4 15. Pe2 e5

Zwart ruimt veld e6 in voor de loper van c8; 15. .. Pe5 is een aardig alternatief.

16. Le3 Pc5 17. Pc1 Le6 18. h5 Tfd8 19. g6

Op het eerste gezicht ziet de witte 'aanval' er zeer gevaarlijk uit, maar schijn bedriegt. 19. .. d5!?

22.Dh2 h5 23. Txd8+ Txd8

24. Dxe5

Met een zetverwisseling is dezelfde stelling als in bovengenoemde variant ontstaan.

24. .. Td5 25. Dg3 g5?

Grijpt er naast. Beter was 25. .. Td1 waarna zwart goede perspectieven heeft.

26. Dh2?!

Wit profiteert niet. Met 26. Txh5 Td1 27. Db8+ Ld8 28. b3! Kxg7 29. Lxg5 wordt langzaam maar zeker alle verdediging weggeslagen.

26. .. Td1 27. b3?!

Met de grap 27. Lc4 had wit zich kunnen redden: 27. .. Txh1 (27. .. Txc1+ 28. Kxc1 Lxc4 faalt dan op 29. Dxh5)

28. Lxe6+ Pxe6 29. Dxh1 met een gelijke stelling.

27. .. Lf7

Ook in aanmerking kwam 27. .. h4.

28. De5?

Na deze nieuwe fout wordt wit op tactische wijze te grazen genomen.

28. .. Pxb3! 29. Db8+ Td8 (0-1)

De duizelingwekkende varianten na 12. Lc4 zijn momenteel onderwerp van discussie.

Na 6. .. e6 7. f3 is 7. .. b5 de scherpste bestrijdingswijze en dus ook het meest gespeeld op topniveau.

Iets voorzichtiger is hier 7. .. Le7

8. Dd2 Pc6 Na 9. 0-0-0 0-0 rokeert zwart 'tegen de storm'

Zwart 'negeert' wits actie en doet iets terug in het centrum. 20. h6

Nu wordt het tijd dat zwart reageert. Na 20. Dh2 dxe4 21. Txd8+ Txd8 22. h6 fxg6 23. Dxe5 (of 23. hxg7?! h5 en er is niet direct iets te vinden voor wit) krijgen we een overgang naar de partij.

20. .. fxg6 21. hxg7 dxe4

We keren nu terug naar de hoofdvarianten.

7. Pb3

Hier staat het paard op het eerste gezicht niet zo goed, maar het blijkt toch de meest kansrijke voortzetting voor wit te zijn. Aanvankelijk schreef de theorie

7. Pf3 voor als beste antwoord. Wit hoopt na 7. Pf3 snel iets te kunnen doen met veld d5 door

zijn loper naar c4 te spelen. Op dit moment is .. Le6 bezwaarlijk vanwege de uitval Pf3-g5. Meestal wordt nu 7. .. Le7 gedaan, hoewel ook 7. .. Dc7 gespeeld wordt door o.a. de Bulgaar Topalov. De praktijk wijst uit dat die laatste zet een goede mogelijkheid is om het evenwicht te bewaren. Na 7. .. Le7 8. Lc4 0-0 9. 0-0 Le6 10. Lb3 Pc6 (rapidpartij Ivanchuk - Kasparov, 1995) had zwart niet veel problemen.

7. .. Le6

Uiteraard laat zwart nu geen loper op c4 toe.

8. f3

Opnieuw kiest wit de opstelling die hoort bij de Engelse aanval.

blijkt uit de partij Anand -

Topalov, Wijk aan Zee 2008: 9.

.. Lxd5 10. exd5 Pbd7 11. Dd2

g6 12. 0-0-0 Pb6 13. Da5 Lh6

14. Lxh6 Txh6 15. Kb1 Tc8 16.

Db4 Kf8 17. c4 Kg7 18. g3 Th8

19. Tc1 Dc7 20. Lh3 Tce8 21.

Thd1 Te7 22. a3 Td8 23. Pd2

Pbd7 24. Dc3 a5 25. Lxd7 Pxd7

26. f4 Pf6 27. Tf1 b6 28. h3 Dd7

29. f5 Tf8 30. De3 e4 31. g4

hxg4 32. hxg4 Te5 33. Tf4 Dd8 34. g5 Ph5 35. f6+ Kg8 36. Txe4 Tfe8 37. Ka2 a4 38. Tc3 Dc7 39. Dd4 Dc5 40. Dxc5, 1-0

B) Een andere normale ontwikkelingszet is 8. .. Pbd7. Zwart wacht even met het ontwikkelen van zijn koningsvleugel en begint meteen een snelle actie op de damevleugel. Een illustratief vervolg ging zo:

9. g4 b5

Zwart mag geen aarzelende zetten doen.

10. g5 b4

Noodzakelijk omdat wit anders met een stuk veld d5 in handen krijgt.

deze stelling werd gespeeld tussen de toenmalig sterkste spelers ter wereld: Anand - Kasparov, Linares 2002.

12. .. a5 13. Pg3 Pxg3 14. hxg3

a4 15. Pc1 Da5 16. Pd3 d5 17. exd5 Dxd5 18. Lg2 Db5 19. Lh3 Lxh3 20. Txh3 Le7 21. Th4

f5 22. 0-0-0 b3 23. a3 Tc8 24. c3 Pf8 25. Th2 Pg6 26. Pb4 Td8 27. Pd5 Kf7 28. Dd3 Dxd3 29.

Txd3 f4 30. gxf4 exf4 31. Pxf4

Pxf4 32. Txd8 Txd8 33. Lxf4

Td3 34. Th3 Kg6 35. Ld2 Ld8

36. Tg3 Le7 37. Th3 Ld8 38. Tg3 Kf5 39. Kd1 Lc7, remise.

Keren we nu terug naar de hoofdvariant:

9. Dd2 0-0 10. 0-0-0 Pbd7 11. g4

Het witte spel op de koningsvleugel komt op gang.

11. .. b5

Zwart laat zich niet onbetuigd!

12. g5 b4

8. .. Le7

De meest gangbare voortzetting, maar tegenwoordig worden ook andere wegen bewandeld. Een kleine opsomming:

A) Een wel erg radicale manier om het witte plan te verhinderen is 8. .. h5 Als zwart op een normale manier verder ontwikkelt, krijgt wit heel snel een pion op g5 en daarmee voelt hij het zwarte paard aan de tand. Dat paard is een belangrijke verdediger van veld d5; als dat verdreven wordt zit de zwartspeler met de zwakte van dat veld.

Na 8. .. h5 is 9. Pd5 de manier waarop de hedendaagse toppers elkaar te lijf gaan, zoals

11. Pe2 Ph5

Het paard staat aan de rand, maar voorlopig kan wit niet profiteren van veld d5. Ook houdt het paard op h5 een eventuele pionnenopmars met h2-h4-h5 uit de stelling. Ondertussen heeft zwart zijn handen vrij op de damevleugel. 12. Dd2

Voordat het paard teruggetrokken wordt, dient zwart eerst het witte paard van c3 ‘een schop te geven’. Na direct 12. .. Pe8 zou wit met 13. Pd5 stevige controle over veld d5 krijgen.

13. Pe2 Pe8

Meestal wil zwart het paard van f6 terug kunnen trekken naar d7, omdat na deze terugtocht de torens niet meer verbonden zijn. Daar was echter geen tijd voor en elk tempo is in deze stelling van cruciaal belang.

Wit heeft in deze stelling al diverse pogingen gedaan zwart uit het zadel te lichten. Naast de mogelijkheden 14. h4, 14. Kb1 worden recent 14. Pg3 en 14. f4 als het meest kansrijk voor wit gezien.

Een onderhoudende partij met

Illustratieve partijen:

• Svatos - Babula, Pardubice 1994

• Anand - Topalov, Wijk aan Zee 2008

• Anand - Kasparov, Linares 2002

• Svidler - Kasimdzhanov, San Luis 2005

• Topalov - Vallejo Pons, Linares 2005

Reageren?

Stuur een e-mail naar: hgrooten@xs4all.nl

Informatie voor een lezing rondom de achtergronden van openingen?

Stuur een e-mail naar: sterkspel@xs4all.nl

Tegenspel in de eindspelstudie

Jan van Reek

Sergei Kaminer (1908-1938) was de schaakvriend van Botwinnik in Leningrad. Eerst speelde Sergei sterker in de partij, maar later raakten de verhoudingen omgekeerd en ging zijn interesse naar de studie. Vernieuwend in het werk van Kaminer is het inventieve tegenspel van zwart. Daardoor maken zijn studies een levendige indruk.

Ogenschijnlijk maakte

Kaminer's leven een vredige indruk. Hij werkte als ingenieur in een fabriek, waar kunststof werd gemaakt. Toen Botwinnik in 1937 een match tegen Levenfish speelde, bezocht Sergei zijn oude vriend echter in paniek. Plotseling was Sergei in levensgevaar geraakt. Hij gaf Botwinnik een schrift met zijn studies. Het volgende jaar werd Sergei geëxecuteerd. Daarover werd eerst niet gesproken en daarna gelogen.

Wit begint en wint

Twee lichte stukken strijden tegen een dame. 1. Pd6+ Ke5

studies te leren kennen. Zo overleefde Herbstman de barre tijden op zijn manier.

3. Alexander Herbstman en Leonid Kubbel

Eerste prijs Troitzky Jubileum 1937

1. Sergei Kaminer

Eerste prijs Shakhmaty 1928

Wit begint en wint

Hoewel wit een stuk meer heeft, valt de winst moeilijk te bereiken. 1. Pf3+ Kc3! 2. e7 Pd7 3. Pxd2 Pf5! Als de koning op de eerste zet naar d3 was gegaan, zou Lb1+ volgen. Nu heeft zwart voortreffelijk tegenspel. 4. Pe4+! De zwarte koning wordt naar een minder gunstig veld gedreven. 4. .. Kd4 5. e8P! Kxe4 6. Lb1+ Ke5 Anders gaat het paard op f5 verloren. 7. Pg6+ Ke6 8. La2 mat.

Het mat wordt in het open veld gegeven. Door de symmetrie van de paarden maakt de slotstand een schitterende indruk.

Tientallen jaren later kwam de waarheid aan het licht. Kofman publiceerde een boek met studies van Kaminer en Liburkin in 1981. Botwinnik schreef de inleiding.

Alexander Herbstman (19001982) leidde een boeiend leven en woonde in verschillende landen. Een groot deel van zijn jeugd verbleef hij in Weggis bij Luzern. Toen hij in de jaren twintig in Moskou woonde, begon hij met het componeren van eindspelstudies. Hij leerde Vasily Platov kennen in 1924. Die bekeek zijn eerste werk en selecteerde één studie voor publicatie. Hij gaf de jongeman boeken over Troitzky en de Platovs. Het voorbeeld van een studie uit die tijd heeft een traditionele inhoud.

2. Alexander Herbstman

Derde prijs 64 1928

2. Pf7+ Kf5! 2. .. Ke4 3. Lb7+ d5 4. exd6+ kost de dame. 3. Ph6+ Ke5 4. Pg4+ Kf5 5. e4+! Dxe4 De pointe is 5. .. fxe3 6. Pxe3+. 6. Ph6+! Het paard begint aan de terugtocht. 6. .. Ke5 7. Pf7+ Kf5 8. Pd6+ Tenslotte wordt de dame veroverd.

De studie is keurig gecomponeerd, maar het meeste hout beweegt niet en zwart heeft weinig tegenspel.

Ook Herbstman leek een prima bestaan te leiden. Hij was hoogleraar taalkunde geworden en boekte veel succes. Door boeken te publiceren in de jaren dertig stak zijn kop boven het maaiveld uit. Dat risico verminderde hij door de invloed van het socialisme op de Sovjet-studie enorm te prijzen. Drie boeken verschenen later in het Nederlands. De schaakstudie der nieuwRussische Grootmeesters was zo smaakvol, dat Euwe het aanprees als een "Triomf van slavische verbeelding en finesse!"Het was inderdaad een uitstekend boek om briljante

Wit begint en houdt remise

Als het witte paard voor de pion wordt geruild, is het remise. 1. Pg1 1. Pg5? Ke3 wint gemakkelijk. 1. .. Pe3+ Fraai verloopt 1. .. Pf4+ 2. Kh1! e1P 3. Pf3+ Pxf3 pat. 2. Kh3! Onjuist is 2. Kh2? e1P! en wit verliest het eindspel van één tegen drie paarden. 2. .. Pf4+ Na 2. .. e1P 3. Pf3+! Pxf3 is het opnieuw pat! 3. Kh2 Pg4+!

Of 3. .. e1P 4. Pf3+ Pxf3 5. Kg3 remise. 4. Kh1! Pf2+! 4. .. e1P 5. Pf3+ Pxf3 doet het derde pat ontstaan. 5. Kh2 e1P 6. Pf3+! Pxf3+ 7. Kg3 Ke3 pat.

Het vierde pat met drie zwarte paarden wordt getoond. Twee beroemde componisten maakten een fantastische studie met weinig materiaal. Zwart heeft geweldig tegenspel. Steeds ontsnapt wit door zijn paard te offeren.

Als een echte overlever haalde Herbstman het einde van de oorlog en won ook nog een groot toernooi.

Vervolg op pagina 30.

De lezer aan zet

13. e4 Dit is de juiste zet - zoals Carlsen zelf zei: ''Ik wist dat ik beter zou staan in dit type stelling wanneer ik e4 door kon zetten". Zwart kan de stelling niet openen en moet daarom toelaten dat wit met e4-e5 groot ruimtevoordeel in het centrum krijgt. Mogelijk is een rustige zet als 13. a3 (2 punten), op 13. Tae1 (2 punten) speelt zwart 13. .. f5.

13. .. 0-0 13. .. dxe4 14. Pxe4 Dg6 wordt sterk beantwoord met 15. Da3! en zwart is in grote problemen.

14. e5 met groot ruimtevoordeel.

14. Tae1 (2 punten) dxe4 15. Pxe4 Dg6 levert niks bijzonders op.

14. .. De6 Na 14. .. Dg6 vermijdt wit dameruil met 15. Dd2 waarna de zwarte dame een aanvalsobject wordt (Ph4 en f4, of Pc3-e2-f4).

15. Tae1 Een goede voorbereidende zet. Carlsen wil f4 gaan spelen (dankzij zijn voorpost op e5 heeft hij een meerderheid op de koningsvleugel en dus ook aanvalskansen). Merk op dat een ander standaardplan in de ruilvariant - de minoriteitsaanval met b4-b5 - hier niets oplevert: zwart antwoordt hier eenvoudig met c6-c5. Te vroeg is 15. Pg5 (2 punten) Df5 16. Dd2 f6: wit speelt immers nog niet met al zijn stukken. Verder gaat 15. Tfe1 (1 punt) voorbij aan het feit dat wit het moet hebben van f4-f5 (waarbij de torens op e1 en f1 moe-

ten staan). 15. b4 (1 punt) is zoals gezegd geen kansrijk plan.

15. .. Tfe8 Jakovenko wacht af en onderschat het witte plan.

15. .. f6 16. exf6 Dxf6 is ook wat beter voor wit, maar zwart heeft hier tenminste ook tegenspel.

16. Ph4 Heel logisch gespeeld. Carlsen bereidt f4-f5 voor en controleert meteen veld f5 alvast. Een veel minder nauwkeurige uitvoering van hetzelfde plan is 16. Pd2 (1 punt) Df5. Zetten als 16. g3 of 16. h3 zijn best nuttig maar veel minder doelgericht. Beide leveren 3 punten op.

17. Pxg6 Carlsen is niet bang om stukken te ruilen. Het plan met f4-f5 wint alleen maar aan kracht. Minder goed is 17. Pf5 (1 punt) vanwege 17. .. Pf4 18. Dc2 g6 19. Pd6 en met 19. .. Pxg2! dwingt zwart eeuwig schaak af.

18. Dd2 Wit zou een groot deel van zijn voordeel verliezen met dameruil. Voor 18. Dh3 krijgt u 1 punt

19. .. Df5 Dit is een slechte zet. Jakovenko overziet of onderschat de volgende manoeuvre van Carlsen. De dame gebruiken als blokkadestuk is altijd riskant - ze kan gemakkelijk verjaagd worden vanwege haar hoge waarde. Omdat zwart f4-f5 niet mag toelaten was er niets beters dan 19. .. f5 en wit staat plezierig maar heeft nog lang niet gewonnen.

20. Pd1 Opnieuw simpel en direct gespeeld. Andere logi-

sche zetten om f5 voor te bereiden zijn 20. Pe2 (5 punten), en 20. h3 (4 punten) waarop 20. .. h5 nog het beste is.

20. .. f6 Ook niet voldoende is 20. .. Pe6 21. Pe3 De4 omdat wit met het door Carlsen aangegeven 22. Pc2 Df5 23. Td1! alsnog komt tot 24. Pe3 en 25. f5.

21. Pe3 Ook niet slecht is 21. Dc3 (2 punten) gevolgd door Pe3.

22. Dd3 Een klein zetje, maar niettemin erg sterk. Wit verhindert f6-f5 en brengt Pe3-f5-d6 in de stelling. 22. exf6 (3 punten) gxf6 is beter voor wit maar minder goed dan de partij. Op 22. Dc3 (1 punt) volgt 22. .. f5.

23. dxe5 Veel sterker dan 23. fxe5 (1 punt) Pe6 24. Pf5 Tf8 en wit staat wat beter.

23. .. Pe6 Jakovenko anticipeert op 24. Pf5. Men zie 23. .. Tad8 24. Pf5 Pe6 25. Pd6 met groot voordeel voor wit.

24. f5 Nu is 24. Pf5 (1 punt) minder goed vanwege 24. .. Pc5

25. Dc2 (25. Dh3 Kh8) 25. .. Pe4 en zwart is terug in de partij.

25. Dd4 Pion e5 moet gedekt worden natuurlijk. Veld d4 is daarvoor het best: 25. Dc3 (1 punt) Pe4 26. e6! (26. Dd4 c5 27. Dxd5+ Dxd5 28. Pxd5 Txe5) 26. .. Dd6 is maar iets beter voor wit.

25. .. Pe4 Verliest een pion vanwege de volgende combinatie. Maar na andere zetten krijgt wit een beslissende aan-

val. Bijvoorbeeld: 25. .. Dc7 26. f6! Txe5 27. f7+ Kf8 28. Pf5 Pe4 29. Pxg7! Kxg7 (29. .. De7 30. Pe8) 30. Tf5 en wit wint. Makkelijker gaat het na 25. .. Tad8 26. f6.

26. Pxd5 Het sterkst, Carlsen wikkelt af naar een gewonnen eindspel. U krijgt 5 punten voor 26. f6 of 26. e6.

26. .. Dxd5 26. .. cxd5 27. Txe4 wint makkelijk. Veel lastiger te berekenen is 26. .. Pc5 27. f6! en nu het hardnekkige 27. .. Ted8. Wit krijgt een winnende aanval met 28. f7+ Kf8 (28. .. Kh8 29. Df2+-) 29. Dh4 Dxd5 30. e6! Pxe6 31. Dxh7.

27. .. Tad8 27. .. Dxa2 28. Dxc6 Dxb2 29. f6 wint voor wit.

28. e6 28. f6 (4 punten) gxf6 29. Dg4+ Kh8 30. exf6 Tg8 31. Dh3 wint ook. 28. Dxd5+ (1 punt) Txd5 29. e6 is ook goed genoeg, maar waarom zwart helpen door zelf te ruilen op d5?

30. g4 Andere zetten winnen ook maar Carlsen speelt het zo direct mogelijk. Wit staat een pion voor, maar belangrijker is dat hij vrijpionnen op e6 en f6 kan forceren (wanneer het zwart zou lukken om te blokkeren op f6 met zijn koning dan zou de winst aanzienlijk problematischer zijn).

Wit begint en wint

1. Pf3! Wit probeert het extra stuk te behouden. 1. Pxg6? Kh6 2. Pf8 Kg7 leidt tot remise. 1. .. Kh6! 2. Lg8 Pe7+ 3. Ke6 Pxg8 Door tegenspel heeft zwart de achterstand van een stuk goed gemaakt. 4. Kf7 Kh7 Zwart dekt het paard.

5. Pg5+ Kh8 Of 5. .. Kh6 6. f4! 6. f3!! Onvoldoende is 6. Kxg6?

Pe7+. 6. .. Ph6+ 7. Kxg6

Doordat de pion naar f3 ging, wordt het veld g4 gecontroleerd. 7. .. Pg8 8. Pf7 mat. Het is mat met weinig middelen.

Herbstman bleef na de oorlog het Sovjet-schaken steunen. Zo hielp hij bij de onderhandelingen over het wereldkampioenschap in 1948. Hij publiceerde een boek over zijn studies in 1964. Eigenlijk was hij nooit gedreven geweest door het communisme. Hij vertrok in december 1979 als joodse emigrant met zijn vrouw en dochter naar Rome.

Vervolgens ging hij naar Zweden. Daar stierf hij in 1982.

Recht toe recht aan

47. Tf3!

De toren achter de vrijpion! Niet

47. Tf8 (of h4) Tb3 en de zwarte toren staat erachter. Wit komt niet verder.

47. .. Td1

48. Tb3!

Diagram 1: Stellwagen - Rees

1. Pxf7, 1-0

Diagram 2: Muhren - Bejatovic

1. Lg7+, 1-0

Diagram 3: Schut - Menzi

1. Tf5+!, 1-0 vanwege 1. .. gxf5

2. Dxf5+ Kg7 3. Th7 mat

Diagram 4: Jones-Smeets

1. .. Dxc2!, 0-1. Immers 2. Dxc2

Txc2 3. Txc2 Lxe4 -+.

Diagram 5: Werle - Kett

1. Pxe5! Dxe5 2. d6, 1-0.

Bijvoorbeeld 2. .. Td7 3. Dc8+ en wint.

Diagram 6:

Bensdorp - Sop

1. Lxg6! hxg6 2. Dxg6+ Kh8

3. Dh6+ Kg8 4. Pxe6 Lxe6 5. Dxe6+ Kh8 6. Txd5 en spoedig 1-0.

Diagram 7:

Vasiliev - Schut

1. Lxg6+! hxg6 2. Txc8 Txc8

3. Dxe6+ Kf8 4. Pd6 Pe5 5. Txe5, 1-0.

Diagram 8:

Kachiani - Schuurman

1. Kh2!, 1-0. Na 1. .. Lf5 2. e4 vangt wit de zwarte loper.

48. .. d4 49. Kf3 d3 50. Ke3 Th1 51. b5 Txh3+ 52. f3 Th1

Doel bereikt. De zwarte toren moet de pion tegenhouden. Dan staat hij passief en is de rest eenvoudig.

53. b6 Te1+ 54. Kxd3 Te8 55. b7 Tb8 56. Ke4 h5 57. Kf4, 1-0 Anand-Shirov, Linares 2008. (Piet Peelen)

4. Alexander Herbstman Eerste prijs Shakhmaty v SSSR 1945

Bestelformulier

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Boeken

645 De wereld van de schaakopening 1

1.d2-d4. Auteur: Paul van der Sterren 19, 95............

647 De wereld van de schaakopening 3

E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren24, 95 ............

650 De Kracht van het paard.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman16,95............

651 De macht van het loperpaar.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95............

652 Matten 6, schaaktijdschift 11,95............

De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Sterke kwaliteit7,50............

............

504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in plastic zakjes 5,50............

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaard in plastic zakjes 9,50 ............

506 Stevig kartonnen doosje voor art 503 en 504 4,00 ............

509 Houten stukken,maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50............

540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houtenkistje 29,50............

541 Palissander houten stukken, maat 4 Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50............

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50............

517 Check! Vrolijk schaak kaartspelletje voor beginnende schakertjes ( niveau stap 1 tot 2 ) geënt op de methode van Wijgerden. 12,50............

518 Raindropchess, maakt schaken nog spannender! Raindropchess stukken, bord + kaartset Gewoon schaakspel niet inbegrepen.23,95............

519 Raindropchess set kaartjes. 11,95............

530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 89,00............

510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00............

CD’s

708 DGT Chesstrainer met spelregels 45 lessen met 1500 oefeningen schaakspelend programma: Fritz goes 960 9,95............ 709 Tasc chess CD Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD

711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat!Beter leren

653 Schaken voor huisvrouwen. Memoires van een grootmeester in ruste

Auteur: Karel v.d. Weide14,95............ 654 Bobby Fischer voor beginners.

Het wonderlijke leven van Bobby Fischer

Auteur: Renzo Verwer11,95............

655 Schaken: geschiedenis, spelregels, strategie en tactiek. 256 blz. Auteur: John Saunders24,95............

Leermethode van Wijgerden/Brunia

Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie.

Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Werkboeken

920 Opstapje 14,60............

925 Opstapje 24,60............

931 Stap 14,60............

9310 Stap 1+4,60............

932 Stap 24,60............

9320 Stap 2+4,60............

9325 Stap 2 extra 4,60............

933 Stap 34,60............

9330 Stap 3+4,60............

9335 Stap 3 extra4,60............

934 Stap 4 4,60............

9340 Stap 4+4,60............ 9345 Stap 4 extra4,60............ 935 Stap 5 4,60............

Stap 5+ 4,60............ 9355 Stap 5 extra 4,60............

6 9,10............

van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting. Handleidingen

per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen) Proefexamens 9410 Proefexamens stap 1+, 4 stuks

Proefexamens stap 5+, 4 stuks

Diversen 515 Stropdas marine met KNSB logo 8,50............ 516 Sleutelhanger kunststof, Zwart of Crème 1,75............ 660 Mapje met 6 schaakansichtkaarten getekenddoor Pia Sprong 6,75............

U kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar: SchaakenGowinkelHetPaard, Haarlemmerdijk173 1013KHAmsterdam, Telefoonnummer020-6241171 Fax020-6270885, info@schaakengo.nl, www.schaakengo.nl