Schaakmagazine 2009 - augustus

Het mooiste van de zomer

Erwin l’Ami open kampioen

Meesterlijke club: Charlois Europoort Eurochess een groots jeugdtoernooi

Officiëel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang 116 • no.4 • augustus 2009

activiteiten bij KNSB Internetschaak

In het najaar gaan twee nieuwe activiteiten van start bij het KNSB Internetschaak.

Clubcompetitie via internet

Deze competitie wordt gespeeld tussen viertallen van spelers die lid zijn van dezelfde vereniging. Per team moeten minimaal vier en mogen maximaal tien spelers worden opgegeven. Per ronde kan een team uit deze spelers worden gevormd. In iedere ronde speelt een viertal vier partijen, dat wil zeggen dat iedere speler eenmaal tegen alle spelers van de tegenpartij uitkomt. Het speeltempo bedraagt 3 minuten plus 3 seconden toegevoegde tijd per zet. Er worden negen ronden Zwitsers gespeeld in de periode 1 oktober 2009 - 30 juni 2010

Iedere maand is er een ronde. De speeldatum wordt door de verenigingen onderling afgesproken. De eindranglijst wordt bepaald op bordpunten en bij gelijk eindigen op matchpunten. Het winnende team mag zich Internet Clubkampioen van Nederland noemen.

Tweewekelijkse internettoernooien

Voor spelers die graag in toernooivorm willen spelen worden tweewekelijkse internettoernooien georganiseerd. De toernooien vinden plaats op zaterdagavond vanaf 20.00 uur. Er zijn negen ronden Zwitsers, het speeltempo bedraagt 3 minuten plus 3 seconden toegevoegde tijd per zet. In ieder toernooi zijn KNSB Internetpunten te verdienen, van 400 punten voor de eerste plaats tot 100 punten voor de achtste plaats. De behaalde punten worden omgezet in titels: Kandidaat Internet Meester 5000 punten, Nationaal Internet Meester 15000 punten, Nationaal Internet Meester met één ster 25000 punten, enzovoort. De tweewekelijkse toernooien gaan in september van start.

De deelname aan beide activiteiten is gratis. Wel geldt dat de deelnemers KNSB internetlid moeten zijn.

Gedetailleerde informatie over deze en andere activiteiten van het KNSB Internetschaak is te vinden op www.schaakbond.nl/internetschaak

Korting Wist u dat de KNSB extra korting geeft aan verenigingen die 75 procent van hun leden aanmelden voor het KNSB internetschaak? De leden van deze verenigingen betalen in het eerste jaar slechts € 12.50 in plaats van €15.00 voor hun lidmaatschap.

‘Begrijp wat u doet!’ LEZINGENCYCLUS

Op bladzijde 26 van dit nummer zet IM Herman Grooten zijn artikelenserie Begrijp wat u doet voort. In deze artikelen worden de achtergronden van openingen belicht. Wilt u nog meer weten over dit onderwerp, dan kunt u zich opgeven voor de serie lezingen, eveneens getiteld Begrijp wat u doet, die Herman Grooten in het komende seizoen gaat geven. Tijdens deze bijeenkomsten gaat Grooten dieper in op de materie. Bovendien ontvangt u na afloop van elke lezing een uitgebreide reader. Voor uitgebreide informatie kunt u een e-mail sturen naar sterkspel@xs4all.nl of kijk op www.sterkspel.nl De kosten bedragen €12.50 per lezing.

DatumOnderwerpLocatieTijd

23 september Siciliaans: Najdorf/Scheveninger Wijkcentrum ’t Bellefort, Iepenlaan 40, Eindhoven 20:00 - 22:30

7 oktober Siciliaans: Algemene achtergronden Jo

20:00 - 22:30

14 oktober Siciliaans: Algemene achtergronden Hotel Merks, Brugstraat 57, Roosendaal20:00 - 22:30

9 december Nog nader te bepalen Wijkcentrum

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Koos Bloemsma

Jeroen Bosch

Tom Bottema

Karel van Delft

René Duret (tekeningen)

Herman Grooten

Erik Hoeksema

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Eric van Reem

Jouwert Turkstra

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem.

Telefoon: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: schaakmagazine@schaakbond.nl Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem,

Tel: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl Internet: www.schaakbond.nl

Verschijning

volgendenummer: week 44 2009

Sluiting kopij: 28 september 2009

Vormgeving & lay-out: De Loods Ontwerpers

ISSN: 1385-8807

Voorpagina: Schaakzomer 2009

Schaaktechniek

Combineren in Leiden en Hilversum.....................19

De lezer aan zet......................................................19

Begrijp wat u doet: Siciliaans Najdorf...................26

Probleemschaak: Henk le Grand............................28

Oplossingen............................................................29

Diagonaal...........................................4

Het mooste van de zomer....................6

Lesgeven aan allochtone kinderen....13

Surftips................................................14

Schaken en autisme............................20

Eurochess topper voor de jeugd........22

KNSB internetschaak............................2

Korte berichten...................................10

De opleidingen van de KNSB.............11

Wat verwacht de schaker..................12

Charlois Europoort en kwaliteit.........24

Winkel.................................................31

NK in Haaksbergen.............................32 24

recht toe recht aan

bij Eurochess.................................18

Schakend Nederland kan terugkijken op een mooie schaakzomer. Van zaterdag 27 juni tot zaterdag 8 augustus kon er zes weken lang onafgebroken worden geschaakt in vier goed bezette toernooien, Intomart GfK Open in Hilversum, Leiden Chess Tournament, het Open NK in Dieren en het Hogeschool Zeelandtoernooi in Vlissingen. Parallel met Vlissingen kon de jeugd in Enschede aan de slag bij het Eurochess Tournament.

Van deze toernooien trok vooral Dieren flink belangstelling. Dat kwam door met meespelen van Anish Giri, de jongste grootmeester ter wereld, en van ‘grand old man’ Jan Timman

Een mooie

Schaakzomer

Giri leek even van een andere orde te zijn (zie de tekening van René Duret) toen hij met 5 uit 5 aan de leiding ging. Jan Timman liet zien dat zijn positiespel nog altijd superieur is. Het was echter Erwin l’Ami die dit sterkste Open NK sinds jaren op zijn naam bracht. Uiteraard besteden we aandacht aan dit zomerse schaakfestijn. Schaakmagazine vroeg aan Erik Hoeksema om de mooiste en belangrijkste momenten op een rijtje te zetten.

Jeroen Bosch laat u in De lezer aan zet meedenken met meedenken met de Poolse grootmeester Krasenkow , en Karel van der Weide zet u acht opgaven uit Hilversum en Leiden voor. Koos Bloemsma vertelt waarom Eurochess zo’n bijzonder toernooi is.

Een meesterlijk seizoen Op het moment dat u dit nummer van Schaakmagazine leest staat het nieuwe schaakseizoen op het punt van beginnen.

Laten we er als schaakgemeenschap een meesterlijk jaar van maken. Dit nummer doet u een paar ideeën aan de hand. Misschien kan uw vereniging een opfrisbeurt gebruiken. Lees hoe de Rotterdamse club Charlois Europoort door een systematische aanpak tot een nieuw elan kwam. Om de kwaliteit van uw vereniging te verbeteren kunnen uw leden een cursus volgen. Een schaakdidactische cursus om les te geven aan de jeugd of een arbitercursus om de organisatie van uw

activiteiten nog beter te maken. We zetten de mogelijkheden op een rijtje. Over lesgeven gesproken: wist u dat lesgeven aan allochtone kinderen dankbaar werk is? Poulien Knipscheer heeft er ervaring mee en vertelt erover.

Wie graag vanachter zijn computer schaakt gaat natuurlijk meedoen aan het internetschaak van de KNSB. Wat denkt u van de tweewekelijkse toernooien? Of doet u liever met uw vereniging een gooi naar het NK voor

verenigingen? Tot slot raden wij u aan om een kijkje te nemen bij het NK, dat dit jaar in het Twentse Haaksbergen wordt gespeeld. Vooral als u in het oosten van het land woont moet u deze kans niet laten lopen.

Wij wensen u een meesterlijk schaakjaar toe. Eurochess zo’n bijzonder toernooi is.

Minze bij de Weg Hoofdredacteur Schaakmagazine

Acht schakende families namen het op zaterdag 27 juni tegen elkaar op tijdens het jaarlijkse schaakfestival van het Max Euwe Centrum. Daaronder bekende namen als de families Muhren, Brandenburg en Erwich Zij waren echter bij lange na niet opgewassen tegen Matthew, Kevin en Jonathan Tan die het toernooi met afstand wonnen. Op de foto zien we de drie Tannen aan het werk tegen de familie Brandenburg (op de rug gezien)

Fred Teeven wil meer schaken in de gevangenis

Eind juni heeft Fred Teeven Jan Nagel opgevolgd als voorzitter van het Max Euwe Centrum. Teeven is Tweede Kamerlid van de VVD en was eerder onder andere officier van justitie. Hij schaakt vanaf zijn jeugd, maar zoals vaak bij mensen met een drukke baan schiet het er de laatste tijd wat bij in.

Voor velen kwam de benoeming als een verrassing, want Teeven heeft in tegenstelling tot veel kamerleden geen bijbanen of nevenfuncties. In een interview in De Telegraaf pleitte Teeven voor het verspreiden van het schaken in de gevangenissen. "Niet alleen zullen de muren minder op je afkomen als je in het schaakbord duikt, maar door vaker vooruit te denken trappen criminelen hopelijk minder snel in dezelfde val. Dat scheelt maatschappelijke ellende en brengt geld op." Misschien heeft het ministerie van justitie nog een potje voor het schaken?

Giri mania

De zomer is het Walhalla van de schaakliefhebber. Van eind juni tot half augustus kan er onafgebroken worden geschaakt. Erik Hoeksema verzamelde voor Schaakmagazine de mooiste en belangrijkste fragmenten van enkele zomertoernooien. Pak uw schaakbord erbij en geniet.

Walhalla van de schaakliefhebber

Het mooiste van de zomer

Intomart GfK Open

De ware liefhebber kan in Nederland vrijwel de gehele zomer continu achter het bord zitten, er zijn sterk bezette open toernooien in alle windstreken. Eind juni streek het rondreizend schaakcircus neer in Hilversum voor het Intomart GfK toernooi. Wouter Spoelman schoot hier als een raket uit de startblokken, maar op het eind prijkten toch weer de namen van vier sterke buitenlandse grootmeesters bovenaan de lijst: Daniel Fridman, Michal Krasenkow , Stewart Haslinger en Predrag Nikolic. De heren scoorden allen 6.5 uit 9. Nikolic, al jaren woonachtig in Nederland maar nog altijd een schaak-Bosniër, won in de laatste ronde heel soepel van Pieter Hopman. Een frivole poging van Hopman om tot aanval te komen werkte als een boemerang. De manier waarop Nikolic het zwarte plan weerlegt is elegant en heel instructief.

Nikolic - Hopman

1. d4 d6 2. g3 Pd7 3. c4 e5 4. Pc3 g6 5. Pf3 Lg7 6. Lg2 Pgf6 7. 0-0 0-0 8. e4 h6 9. Te1 Ph5 10. Le3 c6 11. Dd2 Kh7 12. Tad1 f5?

Kg8 19. Lh7+ Kh8 20. Pg6+ en wit wint de dame. Het paard is dus onkwetsbaar en de vele dreigingen groeien zwart boven het hoofd.

17. .. Le6

Verliest de kwaliteit, maar andere zetten helpen ook niet meer, bijv. 17. .. Td8 18. Lc5

Txd1 19. Txd1 De6 20. Pd6 en het zaakje stort in bij zwart. 18. Lc5 en zwart geloofde het verder wel.

Met de witte d-pion al op d5 zou dit een prima plan zijn, maar onder deze omstandigheden - nog volop centrumspanningvergt deze agressieve opmars te veel van de slecht ontwikkelde zwarte stelling.

13. exf5 gxf5 14. dxe5 dxe5 15. Ph4!

Wit neemt de achilleshiel van zwart op de korrel - de pion op f5. Zwart moet niet alleen rekening houden met Lh3, maar ook met Pxf5 gevolgd door de penning Le4.

15. .. De7 16. Dc2

Voert de druk tegen f5 verder op. Na het voorbarige 16.Pxf5 Txf5 17.Le4 heeft zwart nog 17…Pdf6.

16. .. Pb6 17. Pe4!

Een mooi zetje. 17. .. fxe4 faalt op 18. Lxe4+

Het was niet alleen maar subtiel positiespel in Hilversum. Dimitri Reinderman stal de show met een prachtig dameoffer.

Reinderman - Strating Stelling na 26. .. Kd6

Erik Hoeksema

Wit kan hier natuurlijk een kwaliteit oprapen, maar na 27. Dxe7+ Lxe7 28. Pxa8 Txa8 29. Pxe6 Kxe6 30. Txc6+ Kd7 is de winst nog niet zo gemakkelijk. Wit heeft een slechte loper en zwart kan counteren met a6-a5. Reinderman komt met een wonderschone oplossing.

27. Pg6!!

Een volkomen correct dameoffer. Ongetwijfeld zal Reinderman even gedacht hebben ‘dit is te mooi om waar te zijn’ maar alles klopt.

27. .. Dxf7 28. Lf4+ e5 29. Lxe5+! En vooral niet 29. dxe5+?? Kc7! en de zwarte koning ontsnapt.

29. .. Pxe5 30. dxe5+ Ke6 31. Tc6+ Ld6 32. Txd6 mat.

Leiden Chess Tournament

De volgende halteplaats was Leiden waar het derde Leiden Chess Tournament op het programma stond. De verrassende winnaar werd de jonge Indiase meester Babu Lalith. Hij scoorde 7.5 uit 9 en bleef daarmee een half punt voor op Erik van den Doel en de Oekraïner Savchenko. John van der Wiel zat in het peloton achtervol-

gers met 6.5 uit 9. Ik heb altijd nog de kinderlijke hoop dat schakers uit verre en vreemde landen een heel exotisch soort schaak spelen waar wij niets van begrijpen, maar dat is natuurlijk onzin. Babu Lalith kent de moderne openingstheorie heel goed en heeft een gezonde positionele stijl. Een belangrijke overwinning behaalde hij op grootmeester Milos Pavlovic uit Servië.

Winnend, zwart kan al zijn spullen niet langer blijven dekken.

32. .. Pg3 33. De3 Db8 34. Pe7+ Kh8 35. Pdxf5 en zwart gaf op.

Erik van den Doel werd dus gedeeld tweede. In de zesde ronde versloeg hij ‘ in the clash of the titans’ de tegenvallende Georgische grootmeester Sanikidze

Sanikidze - Van den Doel

Leiden Chess Tournament 2009

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3 La6 5. Da4 Le7 6. Pc3 0-0 7. Lg2 c6 8. Pe5 Lb7 9. 0-0 d5 10. Td1 a6

Zwart stelt zich in deze Dame-Indiër op zoals Sergey Tiviakov ons dat leert: uitdagend, maar heel flexibel.

11. e4?!

Lalith - Pavlovic

Stelling na 19. Tcd1

Zo’n typische stelling uit een drierijensysteem. Zwart gunt zijn tegenstander alle ruimte en wil toeslaan in de counter. Dit lijkt daar trouwens wel een aardig moment voor want 19. .. f5! ziet er goed uit voor zwart. 20. exf5 Lxg2 21. Dxg2 Dxg2+ 22. Kxg2 Pxf4+ is het niet voor wit, en ook na 20. gxf6 Lxf6 staat de witte stelling onder druk. Het beste na 19. .. f5! is nog 20. Dh4; na 20. .. Ld8! (dekt e6) doet zwart volop mee. In plaats daarvan volgde er:

19. .. Ld8 20. Pde2

Valt pion d6 aan, en na 20. .. Lc7 is 21. e5! vervelend. Kritiek lijkt ook hier 20. .. f5, maar Pavlovic zoekt zijn heil in een duister pionoffer.

20. .. Te7 21. Txd6 Lc7 22. Tdd1 f5 Met moordend tegenspel? Niet echt, met een paar solide zetten neutraliseert Lalith het zwarte initiatiefje.

23. exf5 Txf5 24. Le3 Tef7 25. Tf1 e5 26. Pd5!

Verandert de zwarte stukken op b7 en a8 in nutteloze toeschouwers, hiermee is de strijd eigenlijk al beslist.

26. .. Ld8 27. fxe5 Pxe5 28. De4 Lxg5 29. Txf5 Txf5 30. Lxg5 Txg5 31. h4 Tf5 32. Pd4

Te haastig, aldus Van den Doel op zijn website www.erikvandendoel.nl. Hij adviseert

12. Dc2! om 12. .. b5 te beantwoorden met 13. c5 en 12. .. dxc4 met 13. Pxc4.

11. .. b5 12. Db3 dxc4 13. Pxc4 Dc7 14. Pe3

Nu wordt de loper op c1 een probleem. Beter is daarom 14. Pe5 c5 15. Lf4.

14. .. c5 15. d5 c4 16. Dc2 Pbd7

Zwart heeft al zijn stukken ontwikkeld en staat nu heel actief, wit heeft het al heel moeilijk.

17. b3 cxb3 18. Dxb3 Pc5 19. Dc2 Tac8 20. Lb2 Pa4 21. e5?!

Met deze en zijn volgende zet gooit wit de knuppel in het hoenderhok. De veilige zet was 21. Tac1.

21. .. Pxb2 22. d6

Het ziet er heel spectaculair uit wat wit doet, maar zwart kan op vele manieren in het voordeel komen. 22. .. Lxd6 is goed,

Timman - Giri: routine tegen jeugd.

maar Van den Doel stuurt met een dameoffer aan op een stelling waarin alleen zwart op winst mag hopen.

22. .. Pxd1 23. dxc7 Pxe3 24. fxe3 Lxg2 25. Dxg2 Txc7 26. exf6 Lxf6 27. Pxb5 axb5 28. Tb1

De kruitdampen zijn opgetrokken, tijd om even de balans op te maken. Met toren, loper en pion en een mooie veilige structuur heeft zwart ruime compensatie voor de dame. Wit moet bovendien oppassen dat zwart niet met zijn torens via de tweede rij binnen komt vallen.

28. .. Tfc8 29. De4 h6 30. Kg2 Tc2+ 31. Kh3 Txa2 32. Txb5 g6

Dit is zo ongeveer het schrikbeeld dat wit moest zien te vermijden. Hij kan niets doen tegen de dreiging Tc8-c2.

33. Tb7 Tcc2 34. Tb8+ Kh7 35. Db7 Txh2+ 36. Kg4 Lg7!

De sleutelzet. De zwarte koning staat veilig, maar de witte koning is overgeleverd aan de wolven. Zwart wint na 37. Dxf7 h5+ 38. Kg5 Ta5+.

37. e4 Taf2 38. e5 h5+ en wit gaf op; het is mat na 39. Kg5 Lh6.

Eerder in het toernooi maakte Sanikidze een einde aan de aspiraties van de Australische meester Alexandar Wohl. De Australiër maakt jacht op de grootmeestertitel, maar het is moeilijk voor te stellen dat iemand met zo’n krakkemikkig openingsrepertoire het tot grootmeester zou kunnen schoppen.

Sanikidze - Wohl

Stelling na 17. .. Tec8

Na een mislukte opening is Wohl in een bijzonder matige versie van een Damegambiet beland. Zwart moet zijn stelling hoe dan ook met c6-c5 bevrijden, anders blijft de loper op b7 een dood stuk hout. Met ragfijn positiespel toont Sanikidze aan dat het daarvoor al te laat is.

18. Lxf6 Lxf6

Ligt voor de hand, maar nu blijft de loper op b7 voorgoed begraven. Hoe riskant het ook is, 18. .. gxf6 kwam in aanmerking. Dan zijn er tenminste nog kansen om ooit tot c6-c5 te komen.

19. Pe4! Le7 20. Pc5!

Een standaardmanoeuvre waarmee de loper op b7 definitief wordt uitgeschakeld.

20. .. Td8 21. Td2 Tac8 22. Tc1 La8

Een nog beroerder veld voor de loper, het zijn zetten waar je je eigenlijk voor schaamt.

23. Dd1

Dwingt zwart rekening te houden met dingen als Dd1-g4-e4, maar omdat het paard op c5 nu nog maar enkel gedekt staat krijgt zwart de gelegenheid om zich enigszins los te werken.

23. .. e5

De enige manier om iets actiefs te doen, maar met zo’n loper op a8 tot mislukken gedoemd.

24. Lf5 exd4

Een kansloos kwaliteitsoffer, 24. .. Lxc5 was aangewezen om nog een beetje in de partij te blijven. 24. .. Tb8 faalde op 25. Pd7!

25. Lxc8 Lxc5 26. Lg4 Td5 27. Dc2 Tg5 28. exd4 Lxd4

Na 28. .. Lb4 speelt wit 29. Te2 Txg4 30. Te8+ Lf8 31. De2! met een dubbele dreiging: 32. Dxg4 en 32. De7.

29. Te1 Te5 30. Txe5 Lxe5 31. De4 Db8 32. Te2 Lxh2+ 33. Kh1 En Wohl gaf zich gewonnen, zijn stelling is volmaakt hopeloos.

Open NK Dieren

De deelname van Jan Timman gaf het Open Nederlands Kampioenschap in Dieren een bijzonder tintje. Timman deed voor het laats mee in 1970! Toen won hij, en bijna veertig jaar later werd hij gedeeld tweede met 7 uit 9, een halfje achter toernooiwinnaar Erwin l’Ami. Zijn beste partij speelde hij tegen de Russische grootmeester Ikonnikov , een vaste gast op vele Nederlandse toernooien.

Timman - Ikonnikov

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. e3 b6 Een variant die Timman begin jaren zeventig zelf ook regelmatig speelde.

5. Pe2 c5 6. a3 La5 7. Tb1 Pa6 8. g3 Lb7 9. d5 exd5

Een passieve keuze van Ikonnikov. Normaal is 9. .. b5!? met volop kansen op tegenspel.

10. Lg2 Pe4 11. cxd5 Pxc3 12. bxc3 0-0 13. 0-0 d6 14. c4

Met een plezierig voordeeltje voor wit, hij beheerst het centrum en de loper op a5 maakt een verdwaalde indruk.

14. .. Pc7 15. Dc2 De7 16. Le4 h6 17. Lb2 Pe8 18. Pc1!

Dit paard krijgt nu ook een actieve functiede bedoeling is Pc1-b3xa5 en de zwarte structuur is naar de knoppen.

18. .. Dd7 19. Lh7+ Kh8 20. Lf5 Dc7 21. Pb3 b5

Een vaag pionoffer, alles liever dan die versplintering met b6xa5 toelaten.

22. Pxa5 Dxa5 23. Lc3 Dd8 24. Tfd1 Pc7 25. Db2 Tg8 26. De2 Dg5 27. Df3

Het positiespel van Timman is werkelijk een lust voor het oog, ineens staat het allemaal perfect. Menigeen vroeg zich af waarom

zwart hier niet 27. .. a6 speelde. Het antwoord is simpel: 27. .. a6 28. h4! De7 29. Dh5! met de dodelijke dreiging 30. Dxh6. 27. .. Lc8 28. Lxc8 Taxc8 29. cxb5

Met een gezonde pluspion voor wit, de rest is een kwestie van techniek.

29. .. Dg6 30. e4 Tge8 31. e5 Pa8 32. exd6 Pb6 33. a4 Tcd8 34. a5 Pc4 35. b6 axb6 36. axb6 Pxd6 37. Ld2 Pe4 38. Lf4 Df5 39. Kg2 Pd6 40. b7 Dd7 41. Db3 Tb8 42. Db6 Ted8 43. Dc6 Txb7 44. Txb7 Pxb7

Geen al te opwindende stelling, na een rustige zet als 18. Lc2 staat wit misschien zelfs ietsje beter. Adhiban had echter iets heel anders op het oog.

18. Lxh6?!

Een vraagteken voor de kwaliteit van de zet, een uitroepteken voor de moed. Na 18. .. gxh6 19. Dxh6 De7 20. dxe5 heeft wit inderdaad gevaarlijke aanval, maar zwart heeft veel sterker.

18. .. P8h7!

Stelt het slaan op h6 even uit en de vork e5e4 zit ook nog in de stelling. Dit kleine zetje, zo verschrikkelijk deprimerend voor de tegenstander, haalt al het venijn uit de witte aanval.

19. g4 e4 20. g5 Ph5 21. Lxe4 gxh6 22. f6 Dd7!

Betrekt de dame in de verdediging en - niet onbelangrijk - de nu nog slapende reus op b6 kan via c7 en d6-d5 tot leven gewekt worden.

23. Dd3

En wat nu? 45. Tb1 Pa5 levert weinig op. Uiteraard heeft Timman een elegante finesse achter de hand.

45. Lc7! en zwart gaf op. Na 45. .. Dxc6 46. dxc6 Txd1 47. cxb7 is de vrijpion beslissend.

Erwin l’Ami werd de nieuwe Open Kampioen in een Kramnik-achtige stijl. Zijn spel is dodelijk nauwkeurig, frivole offers sorteren tegen hem geen enkel effect zoals de jonge Indiase meester Adhiban aan den lijve ondervond.

Na 23. Kh2 kan zwart het op vele manieren verkeerd doen, maar L’Ami had het ijzersterke tegenoffer 23. .. Txe4! 24. Txe4 Df5! gepland. Na 25. Dd3 (dreigt 26. Te8+) 25. .. Tf8 26. Tg1 d5! 27. gxh6+ Kh8 27. Te3 Lc7+ is het plotseling zwart die winnende aanval heeft.

23. .. Pxg5 24. Lf5 Txe1+ 25. Txe1 Pf4! Beslissend. De witte dame kan niet f5 en f3 blijven dekken.

26. Lxd7 Pxd3 27. Te3 Pf4 28. Ph4 Pd5 En wit gaf op, van zijn initiatief is helemaal niets meer over.

Ook Anish Giri, met Timman en Roi Miedema gedeeld tweede, heeft op jonge leeftijd al een zuivere technische stijl ontwikkeld, maar soms ook slaat hij toe in flitsende aanvalsstijl. In de derde ronde wist Daan Brandenburg niet wat hem overkwam.

Giri - Brandenburg

Adhiban - L’Ami

Stelling na 17. .. Pf8

Open NK Dieren 2009 1.

Eén van de tabiya’s van het moderne topschaak. Zwarts volgende zet is - hoe voor de hand liggend ook - naar mijn idee onnauwkeurig.

13. .. Lb7?!

Een zet met twee bezwaren. Soms moet zwart de b-lijn openen (na a2-a3 van wit) en dan staat de loper op b7 de toren op b8 in de weg, soms ook kan zwart na g5-g6 geen fxg6 spelen omdat pion e6 dan niet meer gedekt staat. Betere zetten zijn 13. .. Tb8 of 13. .. b4.

14. a3!

Houdt het traditionele zwarte tegenspel met b5-b4 een hele tijd tegen. Deze zet wordt ook aanbevolen door de Finse meester Sammalvuo in zijn standaardwerk The English Attack

14. .. Dc7 15. Lh3 Pe5 16. Dg2 Pc6 17. Le3 b4 18. axb4 Pxb4 19. g6!

Giri laat er geen gras over groeien. Hij offert twee pionnen om zo snel mogelijk lijnen te openen naar de zwarte koning.

19. .. hxg6 20. h5 Lf6?

Dit verliest heel snel. Taaier was 20. .. gxh5 al zal dat ook wel niet goed aflopen na 21. Ld4 e5 22. Lf5! Een paar variantjes: 22. .. exd4 23. Txh5 Tfc8 24. Tdh1 en wint, 22. .. Lc8 23. Txh5 Lxf5 24. Tdh1 g6 25. Le3 Lf6 26. exf5 Lg7 27. Th8+! Lxh8 28. Dh2 en wint; tot slot 22. .. Lf6 23. Txh5 g6 24. Le3 Lg7 25. Tdh1 gxh5 26. Lh6 f6 27. Le6+ Kh7 28. Lxg7 Dxg7 29. Txh5+ Dh6 30. Txh6+ Kxh6 31. Lf5 Tg8 32. Dh3+ Kg7 33. Dh7+ en wint. 21. hxg6 Lxc3 22. Lxe6!

Voor het vervolg van dit artikel zie pagina 30.

Ad van den Berg veteranenkampioen van Nederland

Ad van den Berg heeft in Oosterbeek het veteranenkampioenschap van Nederland gewonnen.

In de strijd om de 60-plus titel bleef hij ratingfavoriet Jaap Vogel een half punt voor. Van den Berg kwam tot een score van 5.5. uit 7. Vogel scoorde 5 uit 7, net als de verrassend goed spelende Theo Goossen Opmerkelijk was dat van de 26 deelnemers vrijwel iedereen tot de categorie 60 plus behoorde. Slechts vier spelers kwamen uit de groep vijftig plus. Het toernooi in Oosterbeek telde 160 deelnemers en was opnieuw een groot succes. Hotel De Bilderberg was traditiegetrouw de gastheer en sponsor.

Toezending Schaakmagazine

Het gebeurt regelmatig dat meerdere leden van de KNSB op hetzelfde adres wonen.

Met ingang van het oktobernummer van

Schaakmagazine zal per adres nog slechts een nummer van het blad worden bezorgd. Wanneer leden die op hetzelfde adres wonen toch ieder hun eigen exemplaar willen ontvangen kunnen zij dit doorgeven aan hun vereniging of aan het bondsbureau van de KNSB.

NK bedrijvenschaak in Den Haag

Het Nederlands Kampioenschap Bedrijvenschaak vindt plaats op zaterdag 3 oktober. Het toernooi verandert ieder jaar van locatie en wordt wisselend door een van de deelnemende bedrijven georganiseerd. TNTPost neemt het toernooi dit jaar voor zijn rekening. Er wordt gespeeld op het hoofdkantoor van TNT Post in Den Haag, van 9.30 tot 17.30 uur. Het toernooi wordt gespeeld met viertallen. De deelnemers moeten werken bij het bedrijf dat zij vertegenwoordigen of dat bedrijf vanwege pensionering of vervroegde uittreding hebben verlaten. Aanmelden is mogelijk bij Cees Barentsen van TNT Post: cees.barent-

sen@pvtnt.nl. Zie voor toernooigegevens de kalender op www.schaakbond.nl.

Reünie SC Veendam

In verband met haar 75-jarig jubileum houdt de schaakvereniging SC Veendam op zaterdagmiddag 17 oktober een reünie voor leden en oud-leden. De locatie is Wijkgebouw De Dukdalf, De Reede 1, Veendam. Aanmelden en het inwinnen van informatie is per e-mail mogelijk bij de voorzitter van SC Veendam, T.C.M. Mooijman, thcm@kabel.netvisit.nl.

Giften aan clubs belastingvrij

Het Ministerie van VWS heeft bekendgemaakt dat sportclubs en dus ook schaakverenigingen met ingang van het belastingjaar 2009 geen belasting meer hoeven te betalen over giften. Ook sportbonden zijn vrijgesteld van het betalen van belasting over giften. De gulle gevers kunnen hun giften overigens niet aftrekken van de belasting.

Vertegenwoordiging individuele leden in bondsraad

Volgens de statuten van de KNSB worden de individuele leden in de bondsraad vertegenwoordigd door één afgevaardigde. Deze afgevaardigde moet door de individuele leden worden gekozen. De KNSB is op zoek naar een kandidaat die met ingang van 2010 de individuele leden in de bondsraad wil vertegenwoordigen. Belangstellenden kunnen zich tot uiterlijk

1 december 2009 melden bij het bondsbureau. Begin 2010 kunnen de individuele leden via internet of per e-mail hun stem op de kandidaten uitbrengen.

Ad van den Berg veroverde de veteranentitel. Foto Ab Scheel.

De KNSB leidt op

Trainersopleidingen en arbiteropleidingen op een rijtje

De KNSB organiseert diverse opleidingen voor de leden van de verenigingen. Het zijn korte cursussen die op compacte wijze veel informatie leveren. Deze opleidingen zijn specifiek ontwikkeld voor de schaakwereld. Er zijn twee soorten opleidingen: de trainersopleidingen en de arbiteropleidingen.

De trainersopleidingen

De trainersopleidingen zijn bedoeld voor mensen die les willen geven aan de jeugd. Ze zijn onontbeerlijk voor een vereniging met een jeugdafdeling.

In het seizoen 2009-2010 worden cursussen aangeboden op twee niveaus.

Schaaktrainer Stap 1

In deze opleiding leert de cursist les te geven op het niveau van Stap 1. Deze cursus is erg geschikt voor mensen die het leuk vinden om kinderen de eerste beginselen van het schaken bij te brengen. De opleiding bestaat uit vijf avonden en opdrachten. Veel ouders die zelf een beetje kunnen schaken volgen deze cursus.

Schaaktrainer 2

De cursus Schaaktrainer 2 leidt op in het lesgeven in de stappen 1, 2 en 3. Bedoeld voor mensen die de jeugd een warm hart toedragen en die de nodige tijd in het lesgeven willen steken. De cursist krijgt veel praktische tips. De deelnemers aan deze cursus moeten zelf een schaakniveau hebben van Elo 1550 of hoger. Naast de cursusavonden

moet de cursist ook tijd besteden aan opdrachten en proeflessen. Naast de bovenstaande opleidingen bestaat er een workshop waarin de cursist leert te werken met beknopte handleiding van het schoolschaakproject SpeelZ. Deze workshop duurt een dagdeel en wordt bij voldoende belangstelling op aanvraag georganiseerd. Voor reeds gediplomeerde trainers worden bijscholingsbijeenkomsten georganiseerd.

De arbiteropleidingen

De arbiteropleidingen richten zich op de clubleden die actief zijn als organisator en wedstrijdleider. Goede organisatoren zijn onmisbaar voor een vereniging. Vaak stelt de landelijke of regionale bond de aanwezigheid van een gediplomeerde scheidsrechter verplicht. In het seizoen 2009-2010 worden de volgende opleidingen aangeboden.

Scheidsrechter A

De basisopleiding voor iedere wedstrijdleider. Centraal staat het FIDE-reglement. Ook het KNSB competitiereglement komt aan de orde en soms ook het competitiereglement van een regionale bond. De cursus

telt zes avonden en een examenavond.

Scheidsrechter B

Scheidsrechters A kunnen zich verder bekwamen door stages voor Scheidsrechter B te volgen. Deze stages kunnen ieder moment van het jaar ingaan. Vooraf aanmelden bij het bondsbureau.

Scheidsrechter C

De hoogste scheidsrechteropleiding. Ook hier staat het FIDE-reglement centraal maar nu komen vooral moeilijke gevallen uit de praktijk aan de orde. Een ander belangrijk onderdeel wordt gevormd door het ratingen titelreglement van de FIDE. De opleiding telt zes avonden en is een onderdeel voor de opleiding tot Nationaal Arbiter.

Indelingsdeskundige A

De basisopleidingen voor organisatoren. De cursist leert de belangrijkste indelingssystemen kennen. Werken met Swiss Master is een onderdeel van deze opleiding, die vier avonden telt. De cursist moet over een PC beschikken.

De vereniging is koning

Voor alle cursussen geldt dat de KNSB zoveel mogelijk rekening houdt met de wensen van de verenigingen. Daarom worden veel cursussen pas georganiseerd wanneer er sprake is van een concrete vraag uit een bepaalde regio. Wanneer een of meer verenigingen voldoende belangstellenden voor een opleiding bij elkaar brengen lukt het bijna altijd om een cursus van de grond te krijgen. Voor trainerscursussen geldt een minimum van tien deelnemers, voor de arbiteropleidingen een minimum van acht. In speciale gevallen kan hiervan worden afgeweken. Neem daarvoor contact op met het bondsbureau.

Uitgebreide informatie over alle opleidingen van de KNSB is te vinden op www.schaakbond.nl bij opleidingen. Hier staan de meest actuele gegevens en de data van de cursussen. Het overzicht wordt regelmatig aangevuld. U kunt ook contact opnemen met het Bondsbureau van de KNSB, tel. 023-5254025, e-mail: bondsbureau@schaakbond.nl.

Richard Duijn heeft vorig jaar in het kader van zijn MBA studie met hulp van een professioneel marktonderzoekbureau een onderzoek ingesteld naar de wensen van de georganiseerde schaker. Hij wilde er achter komen wat de schaakspelers verwachten van de bond en de vereniging. Vorig jaar hield hij een representatief onderzoek onder de leden van de KNSB.

Schaken overdag, schaken op zaterdag, meer gebruik maken van schaken op internet, instellen van een rapidcompetitie. Het zijn een paar van de middelen die de schaakwereld kan inzetten om zijn leden te binden. Dat zijn belangrijke gegevens voor de schaakvereniging, want nog altijd geldt dat vasthouden van de huidige leden een stuk gemakkelijker is dan het werven van nieuwe leden.

Opvallende conclusies uit onderzoek

Internet

De westerse maatschappij individualiseert. Dat is geen verrassende conclusie, het hele verenigingsleven en dus ook de sport heeft daarmee te maken. Mensen willen steeds meer sporten op momenten dat het hen het beste uitkomt. Sommige sporten hebben baat bij die ontwikkeling, zoals hardlopen en golf.

Wat verwacht de clubspeler van de schaakbond?

Het schaken profiteert tot nu toe niet. Duijn constateert dat de traditionele clubavond op de vereniging ook niet de juiste vorm is om op individualisering en flexibiliteit in te spelen. Integendeel kan je zeggen. De clubavond verwacht juist van de clubleden dat ze aanwezig zijn op momenten die lang van tevoren vastliggen.

Toch biedt de individualisering wel degelijk mogelijkheden voor het schaken. Veel mensen schaken via internet, veel meer dan er lid zijn van de KNSB. Wanneer de georganiseerde schaakwereld goed inspeelt op de mogelijkheden die het internet biedt en met een goed aanbod komt, moet het mogelijk zijn meer schakers te binden. Intussen zijn de eerste stappen in die richting genomen. Sinds begin dit jaar draait het internetschaak van de KNSB. In oktober gaat het eerste internet clubkampioenschap van start. Duijn doet een suggestie om de hele club daarbij te betrekken. "Je moet op de clubavond computers en beamers inzetten, zodat het internetschaak van de vereniging en de clubavond elkaar versterken."

Bij veel verenigingen, vooral de clubs die in de KNSB competitie spelen, is de band tussen het eerste team en de rest van de vereniging tamelijk los. Het onderzoek maakt duidelijk dat vooral de leden in de categorie 1400 tot 2000 de clubavond regelmatig bezoeken. De KNSB spelers zijn merendeels in de groep boven 2000 te vinden. Het internet kan helpen om de kloof tussen deze groepen te verkleinen. Duijn stelt voor om de wedstrijden uit de KNSB competitie live op internet te zetten, zodat ieder clublid de verrichtingen van zijn eigen toppers kan volgen. De KNSB zou volgens hem het gebruik van digitale borden voor KNSB-teams in de komende jaren verplicht moeten stellen.

Overdag

Het onderzoek leverde enkele opvallende conclusies op. Zo heeft een flinke groep leden belangstelling om in de middaguren te schaken, een mogelijkheid die nu weinig wordt geboden. Het oprichten van overdagclubs ligt dan ook voor de hand; de masterclubs vormen een eerste begin van deze ontwikkeling.

Meer dan de helft van de leden vindt rapidschaak leuk of zelfs erg leuk en velen van hen hebben ook belangstelling voor een rapidcompetitie met clubteams.

Tieners

Een bekend probleem in de schaakwereld en niet alleen daar, is het afvallen van jeugdleden bij de overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs. Nog moeilijker is het werven van tieners als lid. En toch… Het onderzoek toont aan dat juist mensen die in hun tienerdagen lid zijn geworden van een vereniging het langste lid blijven. "Het is een dure investering om ze te werven", schrijft Duijn, "maar de kosten verspreid over het aantal jaren lidmaatschap zijn een stuk lager dan bij andere projecten." En dan het verhaal dat publiciteit zelden of nooit tot ledenwinst leidt. Denk aan het verspreiden van folders, de stand op de markt, het stukje in de krant. Het onderzoek laat zien dan ruim 2000 van de huidige leden zijn geworven door een advertentie of een andere vorm van publiciteit. Toch maar doen dus. Het rapport De schaker centraal kunt u vinden op www.schaakbond.nl.

Mensen gaan onder andere sporten omdat ze het een gezonde bezigheid vinden. Hoe kan schaken hiervan profiteren? Uit onderzoek is gebleken dat het actief gebruik van de hersenen de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer aanmerkelijk vermindert. Denk daarbij aan het lezen van kranten, het maken van puzzels en uiteraard ook aan schaken. (MbdW)

Schaakles geven in een \achterstandswijk is dankbaar.

Poulien Knipscheer geeft les in Rotterdamse achterstandswijken

Schaken is een manier om succes teervaren

Bottema

een tafel of stoel door het lokaal."

Maar als het wel lukt om ze schaken te leren is het dankbaar werk?

"Absoluut. De meeste kinderen genieten van ‘schaakles’. Zoals een Franstalig meisje uit Afrika dat ik een keer in groep 4 had. Ze deed niets en zei niets, ze huilde alleen maar. Ook de juf dacht dat ze nauwelijks Nederlands sprak en nog niet goed kon rekenen of lezen. Uiteindelijk heb ik haar na vier lessen zover gekregen dat ze diagrammen met twee stukken, waar het ene stuk het andere moet slaan, ging oplossen. Ze deed ineens iets echt goed! Eindelijk zag ik een lach op haar gezicht. Ik gaf een compliment en een stickertje als beloning en toen bleek dat ze al best een beetje Nederlands kon spreken. Het juiste niveau kiezen is zo belangrijk."

Als ze eenmaal kunnen schaken, dan gaan ze vast niet naar een schaakclub. Of toch wel?

"Een club en dus ook een schaakclub heeft geen prioriteit bij de ouders. Dat kost geld en dat is er bijna niet. Bovendien zijn veel ouders de hele dag bezig met zorgen en geld verdienen. Ze werken soms op de gekste tijden ("sorry juf; ik kon niet naar het toernooi komen want mijn vader had ineens werk"). Maar ook als ze niet werken merk je dat ze het niet hun verantwoordelijkheid vinden om hun kind naar een schaakclub te brengen. Als je de club echter naar de kinderen brengt merk je dat er wel degelijk heel veel belangstelling bestaat bij deze kinderen!"

Wat kan de schaakwereld bijdragen?

Voor kinderen uit achterstandwijken is leren schaken belangrijk. Dat stelt schaakleraar Poulien Knipscheer die zelf al jaren les geeft op Rotterdamse basisscholen in achterstandswijken.

Waarom is leren schaken leren zo belangrijk voor kinderen uit achterstandswijken?

"Op die manier is het voor hen mogelijk om succes ter ervaren. En dat is voor hen nog niet zo gemakkelijk. Zij hebben het vaak niet gemakkelijk, moeten voor broertjes, zusjes, ooms of tantes zorgen en dat terwijl ze met een aangetoonde achterstand het basisonderwijs betreden. Heeft zo’n kind eenmaal schaken geleerd dan kan het iets wat niet iedereen kan. Dat geeft zelfvertrouwen."

Tegen welke problemen loop je op als je hen les geeft?

"In achterstandswijken zijn kinderen bezig met overleven, niet met braaf opletten. Ze worden populair door zich stoer te gedragen. Hoe moeilijker ze het thuis en in de buurt hebben, hoe meer ze over het algemeen kabaal gaan maken. Onder het motto: als niemand voor mij zorgt, dan zal ik het zelf maar doen. Aan zulke kinderen, zeker als ze al in groep 7 of 8 zitten is het soms lastig lesgeven. Dan vliegt er wel eens

"Het SpeelZ lidmaatschap van de KNSB kan een mooi ‘opstapje’ zijn. Ik merk in wijken waar ik al langere tijd schaaklessen geef op diverse basisscholen, dat we na drie jaar zo ver zijn dat die korte cursussen niet meer voldoende zijn. De kinderen en gelukkig ook de juffen, meesters en redelijk wat ouders willen verder. Toernooien buiten de eigen wijk spelen, diploma’s halen, de school vertegenwoordigen. Het kan allemaal, maar dan wordt het handig om een jeugdschaakvereniging in de wijk op te richten waar de kinderen wekelijks terecht kunnen zodat ze nog meer leren en nog meer ervaring opdoen."

Tom

Eric van Reem

Het internet geeft uitkomst voor bijna alles wat met het schaakspel te maken heeft. Bijna alles, want er zijn nog blinde vlekken, die veel beter en uitvoeriger in "ouderwetse" boeken worden beschreven. Over de blinde internetvlek blindschaak is weinig op het net te vinden. Recentelijk is voor de liefhebber van deze fascinerende discipline echter een fantastisch boek verschenen. Leuk voor de schaaksurfer: het boek wordt door een prima website ondersteund. Een schoolvoorbeeld van een perfecte symbiose tussen oude en nieuwe media dat om navolging schreeuwt.

Het boek

We hebben het hier over het boek Blindfold Chess van de auteurs Eliot Hearst en John Knott. Het is een flinke pil van 437 pagina´s en op het eerste gezicht heeft u niet het idee een schaakboek in de handen te hebben; het kilozware boek heeft meer weg van een wetenschappelijk werk. In het boek, dat het resultaat is van meer dan dertig jaar onderzoek, worden verschillende aspecten van het blindschaak besproken, de historie, psychologie en natuurlijk ontbreken partijen niet. Maar liefst 444 blindschaakpartijen zijn in het boek opgenomen, van oude Philidor partijen tot de hoogtepunten uit de jaarlijkse Amber toernooien, die elk jaar in ZuidFrankrijk worden gespeeld. Het is een oerdegelijk boek dat wordt opgevrolijkt met vele aardige anekdotes. Een voorbeeld: zoals u weet wordt blindschaak niet met een blinddoek gespeeld. In 1892 speelde Emanuel Lasker in New York een blindschaakpartij, maar hij werd zo op het podium neergezet, dat hij in het publiek moest kijken dat goed gevuld was met aantrekkelijke dames. Lasker was zo afgeleid door het vrouwelijk schoon, dat hij al na negen zetten zijn dame wegblunderde. De auteurs merken droog op dat dit nu een uitgesproken goed moment zou zijn geweest een blinddoek te dragen...

De website

Niet alleen het boek is voortreffelijk, ook de

Blindschaakbijbel met internetondersteuning

website www.blindfoldchess.net is bijzonder informatief, waarbij vooral de blog van auteur Eliot Hearst lezenswaardig is. Hier vindt u allerlei extra informatie die niet in het boek werd opgenomen en bovendien wordt zijn blog regelmatig ververst. Vaak zijn dit nieuwe onderwerpen of aanvullingen op artikelen uit het boek met gegevens die pas later aan het daglicht kwamen. Aardig is ook de blindschaakratinglijst die op de site wordt gepubliceerd. Arbiter Geurt Gijssen heeft alle Melody Amber toernooien sinds 1993 als basis genomen voor zijn berekeningen. Interessant is ook het artikel over Bobby Fischer en zijn blindschaakprestaties.

Blindschaak in Amsterdam

Dat de auteurs de recensies goed hebben doorgenomen blijkt uit het artikel dat Hearst op zijn website heeft gezet als reactie op een recensie van Hans Ree in het tijdschrift New in Chess. In de jaren 1988-1999 werd tijdens de populaire serie Schaken op het Spui (in ‘98 en ‘99 in het Vondelpark) in Amsterdam blindschaak gespeeld door topgrootmeesters als Anand, Timman en

Karpov. ’s Ochtends werd een snelschaaktoernooi voor teams gespeeld en het beste viertal, aangevuld met een ‘mystery guest’, speelde ‘s middags een blindschaaksimultaan tegen een topspeler. Deze serie hebben Hearst en Knott blijkbaar over het hoofd gezien, maar op de website wordt deze gemiste toernooiserie alsnog besproken en er worden tevens enkele partijen gepresenteerd. De partij Karpov-T. Krabbé uit 1992 bespreekt Krabbe zelf op zijn website: http://tinyurl.com/krabbe Het is ook niet zo verwonderlijk dat de auteurs deze serie hebben gemist, want er is op het web maar heel weinig te vinden over deze populaire simultaanserie in hartje Amsterdam. Als u een link, een artikel of een foto over deze serie hebt gevonden of misschien zelf hebt meegespeeld, stuur even een mail aan redactie@csvn.nl Of stuur, heel modern, een tweet aan @chessurfer Ook andere schaaklinks zijn natuurlijk welkom!

Eliot Hearst, John Knott: Blindfold Chess, History, Psychology, Techniques, Champions, World Records, 437 p. , 62 foto’s, € 59,95

In deze

Voorloper: Catheleijne Sanders

heeft veel lol in schaken

Partijen van Catheleijne

Zetdwang

Euro Chess in beeld

René Duret

Jeugdkatern Schaakmagazine

CatheleijneSanders

heeft veel lol in schaken

Ze is net twaalf jaar. Met Hemelvaart werd ze derde bijhet NK-D voor meiden in Rijswijk. Ze werd al twee keer meisjeskampioen van de OSBO. En in augustus werd ze open meisjeskampioen tot 12 jaar. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van... Catheleijne Sanders.

Piet Peelen

Toen ze vijf jaar oud was leerde opa haar de spelregels. Het begon echt toen ze in groep 4 zat en stap 1 haalde. Ook haalde Catheleijne het diploma voor stap 2. Toen ging ze naar de schaakclub in Veenendaal. Daar kreeg ze les in stap 3 en 4 van Martin Rood De vijfde stap was Tijmen Kampman, A-speler, haar trainer. Ook speelde ze voor het eerst partijen. Ze verloor de eerste twintig. Maar ze stak er wel wat van op. En toen won ze er twintig!! Een jaar geleden werd ze clubkampioen bij de jeugd.

OSBO

Ze speelde in het D-team van Veenendaal. Dat was in de topklasse OSBO. Het was heel gezellig. "Mooie afsluiter was samen eten bij de Burger King. Iedereen kreeg een ijsbeertje tot

slot. Hoewel... iedereen? Eén niet!" Juist dat tekent de leuke sfeer. Ook speelde ze al met de C mee. "Dat was best pittig."

De Toren

Dit jaar speelt ze bij De Toren uit Arnhem. Met vier meiden speelde ze in het derde D-team. "Het ging heel goed! Ik haalde 5.5 uit 9 op het eerste bord." Op bordpunten waren ze derde van Nederland. Clubtraining geeft Jeroen van Onzen. "Het is leuk en we lachen veel. Dan zegt Jeroen: Nu even serieus. En we concentreren ons weer." Jeroen: "Catheleijne heeft heel veel lol in schaken. Dat zie je! En ze is lekker fanatiek."

Toernooiresultaten

Haar toernooiresultaten zitten flink in

de lift. Vorig jaar werd ze al achtste bij het NK D voor meiden. Dit jaar werd ze derde. "Ik speelde best goed. Tegen Mahsa stond ik op winst. Maar het ging nog mis. Op het eind was iedereen moe en wat zenuwachtig. Wel vind ik Rijswijk een supertoernooi. De sfeer is prima. Het ligt in een mooie omgeving. En je kunt buiten en binnen lekker spelen."

Senioren

Tegen senioren speelt ze steeds vaker. "Dat duurt best lang! Ik speelde al een partij van vijf uur! Ze doen soms heel lang over een zet. Dan ga ik maar wat rondkijken." Leukste was het schaakkamp bij het ONJK in Enschede. "We waren daar met 28 kinderen en acht begeleiders. Overdag schaken en ’s avond Jeu de Boules. Het was een hele leuke week!"

Geboortedatum: 17 mei 1997

Uit: Rhenen

School: Pantarijn Gymnasium Wageningen

Leukste schoolvak: Gym & rekenen

Hobby’s: Volleybal & schaken

Schaken geleerd: M’n opa

Club: De Toren, Arnhem

Wat wil je worden: Dokter

Lievelingseten: Zeeuwse bolussen

Partijen van Catheleijne

De witte koning snoept er 2 pionnetjes voor terug. Knap gedaan van Catheleijne! Dus toch geen remise, maar winst!

7. .. Ke6 8. Kxf4 Kxd6 9. Kg5

Ke6 10. Kxh4, 1-0

Binnendringen met Kc5 ziet er wel eng uit.

26. .. f5 27. Pb6+ Kc7 28. Pc4 fxe4+

Proberen de stelling gesloten te houden was de beste remisekans, dus f4.

29. Lxe4 Pxc4 30. Kxc4 g5

Catheleijne Sanders

Mahsa Bitalzadeh

NK C meisjes Venlo 2009

1. Lxe6!

Uitschakelen verdediger van Td8! Wint de belangrijke pion op d6.

1. .. Dxe6 2. Pc5! Dc8 3. Pxb7

Dxb7 4. Txd6 Txd6 5. Txd6

Dc7 6. Dd2 f4 7. Td7 Db6+ 8. Kf1 Kf8 9. Dd6 Dxd6 10. Txd6

En de pluspion bracht de winst. (1–0)

Catheleijne SandersRobin Engelberts

NK D meisjes Rijswijk 2009

Het pionneneindspel staat materieel gelijk. De koningen kunnen niet binnenkomen.

Zou het remise worden?

1. b5! c5 2. d5

Nu heeft wit een gedekte vrijpion.

2. .. Ke5 3. Kf3 h4

Anders doet wit h4. Dan komt de koning binnen via f4.

4. gxh4 gxh4 5. Ke3 f4+ 6. Kf3 Kf5 7. d6!

Offert de gedekte vrijpion op!

Catheleijne SandersWillemijn de Voogt

NK D meisjes Rijswijk 2009

22. a4!

Maakt toegang via veld c4 om de zwarte damevleugel binnen te vallen.

22. .. b4 23. cxb4 cxb4 24. Kc4

Pe8 25. Pd5 Pd6+ 26. Kd3

31. Kb5!

Het plan dat bij zet 22 begon is gelukt, de koning is binnen. Pionwinst!

31. .. Pa7+ 32. Kxa5 Pc6+ 33. Lxc6 Kxc6 34. Kxb4 Lf8+ 35. Kc4 Ld6 36. b4 Kb6 37. a5+

Ka6 38. Lc3, (1-0)

Zetdwang

Pascal Losekoot

Dat noemen we zetdwang. Je bent gedwongen te zetten, en alle zetten zijn slecht. Kijk maar naar de volgende stelling:

Meestal is het fijn om een zet te mogen doen. Je kan bijvoorbeeld proberen je tegenstander mat te zetten, materiaal te winnen of een belangrijk veld in te nemen. Mogelijkheden genoeg dus meestal. Alleen, soms is het fijner om een zet over te slaan.

Zwart is aan zet. Als wit Ke6 zou spelen (dreigt mat in één), dan heeft zwart de verdediging Ta6+. Als wit Kg6 zou spelen, dan komt Tg4+. Maar helaas: zwart is aan zet. Wat moet hij doen? 1. .. a6 2. Ke6! of 1. .. e4 2. Kg6 en wit wint.

Zetdwang komt vooral voor in het eindspel, want dan zijn er weinig mogelijkheden.

Opgave 1: Hoe wint wit nu? (stap 2)

Jullie mogen nu aan de slag met de volgende opgaven.

De zwarte toren kan nergens meer heen. Wit moet een slimme zet met de koning doen. 1. Kg8! Zetdwang. Op 1. Kf6 kan zwart het paard slaan (met schaak!), maar nu niet. 1. .. Kd7

Opgave 2: Wit aan zet. Hoe wint wit wint materiaal? (stap 2)

In de beroemde zetdwangpartij Saemisch-Nimzowitsch (1923) stond het op een gegeven moment zo:

Opgave 4:

Wit aan zet. Hoe wint wit?

Opgave 7:

Wit haalt binnen 13 zetten een dame. Hoe? (stap 4)

Opgave 5:

Wit aan zet wint (stap 5)

Nu moet zwart met de koning

Zwart speelde 25. .. h6! en wit gaf op

Opgave 3:

Ga alle zetten van wit langs. Wat volgt er op Kh2?

En op b3? En Tc1? (stap 3)

Opgave 6:

Wit aan zet wint. Hoe? (stap 5)

7) 1. Kd1 (1.Kb1 Lb2) 1. .. Lb2

6) 1. Lc3+ Txc3 2. Pd4 en mat op de volgende zet

5) 1. Pf8! Kxf8 2. g6! met wederzijdse zetdwang: degene die aan zet is, verliest. Zwart dus

4) 1. Kh4 b6 2. Kh5 b5 3. Kh4

3) Op bijvoorbeeld Kh2 of b3 volgt Tf3 met insluiting van de dame. Op Tc1 volgt Te2 met insluiting.

2) 1. Kb5 met loperwinst

1) 2. Pb8+, dubbele aanval

Oplossingen

Lekker schaken in Enschede

Het Eurochess Tournament in Enschede is er voor alle jeugd, van de oudsten tot de jongsten. Koos Bloemsma keek voor Schaakmagazine rond en maakte een mooie fotoreportage. Eurochess Tournament in beeld

Kijk Yvar Verseef in de ogen en je weet hoe de stand van zaken is.

Erwin Kalle speelt met wit tegen Judith van Meegen

Erwin zit altijd in een rolstoel en Judith had haar hand tussen een deur gekregen en moest een mitella dragen. Toch wordt er geschaakt.

Wouter Tromp heeft kennelijk een moeilijke stelling

voor zich. Zijn haren zijn ervan overeind gaan staan.

René Duret

Jeroen Bosch

Het Nederlands Kampioenschap verhuist dit jaar van Hilversum naar Haaksbergen. Toch blijft Hilversum een belangrijke schaakstad. De stad heeft met het Intomart GfK

Open een sterk open toernooi dat ooit als nevenevenement bij het NK begon. Het toernooi werd gewonnen door de grootmeesters

Fridman, Krasenkow, Nikolic en Haslinger. De Poolse grootmeester

Michal Krasenkow speelde ondernemend als altijd en was steeds bovenin te vinden. In de onderhavige partij verslaat hij de in Nederland woonachtige Predrag Nikolic. Doe u het hem na?

Predrag NikolicMichal Krasenkow Hilversum 2009

1. d4 Pf6 2. Pf3 g6 3. g3 Lg7 4. Lg2 d5 5. 0-0 0-0 6. c4 c6 7. Pbd2 Lf5 8. b3 a5 9. Lb2

Zwart stond prima in NeverovKrasenkow, Port Erin 2006, na

9. a3 Pe4 10. Lb2 Db6 11. Ta2 Pd7 12. La1 Da6.

9. .. b5

Een ongebruikelijke zet. Meestal speelt zwart hier 9. .. a4 of 9. .. Pe4.

10. cxb5 cxb5 11. Pe5 Db6

12. Tc1 Pa6

Het uitstellen van de ontwikkeling van dit paard heeft zo zijn voordelen gehad. Het paard staat prima hier, zwart heeft ruimte op de damevleugel en kan wit de c-lijn betwisten.

Combineren

13. e3

13. Tc6 is wegens 13. .. Db7 14. a3 Tfc8 een slag in de lucht. 13. .. Tac8 14. De2

Beide zijden hebben hun ontwikkeling voltooid en de torens verbonden. Het middenspel gaat beginnen. Nikolic heeft de partij degelijk opgezet maar geen voordeel uit de opening gehaald. Lukt het u om net als Krasenkow het initiatief naar u toe te trekken?

U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als zwartspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten aan die ook punten opleveren.

a3

De lezer heeft zwart.

De open toernooien in Hilversum en Leiden zijn inmiddels vaste waarden op de kalender en prijken fraai naast hun traditionele collega’s in Dieren en Vlissingen. Bij het Intomart GfK toernooi in Hilversum won

het viertal Fridman, Krasenkow, Nikolic en Haslinger. In Leiden ging de Indïer Lalith Babu er alleen met de buit vandoor. Een gecombineerde combinatierubriek derhalve. 14.

1. Wit is aan zet2. Zwart is aan zet3. Zwart is aan zet4.

Karel van der Weide

Schaken is geschikt voor veel kinderen en volwassenen met een Autisme Spectrum Stoornis. Wetenschappelijk onderzoek ontbreekt, ook internationaal. Ervaringen duiden er op dat schaken de sociale, emotionele en cognitieve ontwikkeling stimuleert.

Een ‘super-NK’ voor Jaap de Vries "Mat", klinkt het gedecideerd. Na een koningsaanval kan Jaap de Vries (9) zijn derde punt noteren op de nationale pupillendag in Gouda. "Mijn rating schiet als een raket omhoog!"

Aan een gesprek met een wildvreemde heeft Jaap geen behoefte. Dat verandert als hij een partijtje met hem mag schaken. Dan praat hij ondertussen honderduit. "Als ik schaak, leer ik steeds meer. Het is gewoon een leuke sport." Jaap wil goed leren schaken. "Dit is een super-NK!"

(26) zijn debuut in Homburg Apeldoorn 2

‘Ik heb toen snel de regels geleerd

en het was leuk’

Jaap heeft Asperger. Daardoor heeft hij weinig sociale contacten. Tussen de toernooironden door speelt hij spelletjes op zijn Nintendo. Opvallend is dat hij daar juist contacten door krijgt met kinderen die komen kijken welk spelletje hij speelt. "Als je zijn interesse deelt, staat hij open voor contact", is de ervaring van moeder Annemieke. "Zo’n spelletje lijkt individualistisch, maar voor Jaap is het een mogelijkheid tot contact met andere kinderen." Bij Jaap komen geluiden veel sterker binnen, vertelt zijn moeder. "Zijn hersenen filteren die achtergrondgeluiden niet weg." Daarom schaakt hij tegen andere kinderen met op maat gemaakte oordoppen. Zijn bewegings-

onrust kan hij beheersen via een speelgoedslangetje waarmee hij kan wriemelen. Jaap schaakt wekelijks bij de jeugd van De Wijker Toren. Trainer Jan Sinnige geeft les aan een groepje van vier beginners. "Jaap heeft goed contact met de andere kinderen in het groepje, maar niet met andere kinderen van de jeugdafdeling." "Bij de schaakclub kan hij geleidelijk contacten opbouwen", vertelt zijn moeder. "In de buurt heeft hij geen vriendjes. Op de schaakclub voelt hij zich thuis."

Maarten Beekhuis: contacten via schaken Komend seizoen maakt Maarten Beekhuis

Zijn rating is 2126. "Ik schaak al bijna twintig jaar. Tijdens een partij ben ik fanatiek, maar ik studeer niet hard. Ik denk dat ik schaken leuk vind omdat ik er goed in ben."

Maarten heeft klassiek autisme. Na een verblijf van enkele jaren in het Leo Kannerhuis in Doorwerth woont hij nu in een beschermde woonvorm in Twello. Daar werkt hij halve dagen in de openbare bibliotheek. "De rest van de dag doe ik huishoudelijke dingen als boodschappen doen en koken. Ook ben ik bezig met computeren, lezen en scrabbelen." Als schaker heeft Maarten successen geboekt. Met het E-team van de Schaakmaat en met het onderbouwteam van het Stedelijk Gymnasium in Apeldoorn werd hij Nederlands kampioen. Op een gesloten NK tot twaalf jaar werd hij vierde. "Ik ben waarschijnlijk meer op mezelf dan de meeste mensen, maar ik wil graag sociaal contact. Door mijn autisme is dat lastig." Autisten nemen taal letterlijk. "Soms wordt er iets anders bedoeld en dat mis ik vaak. Dat maakt me onzeker."

Karel van Delft Schaken en autisme

Maarten Beekhuis schaakt al bijna twintig jaar.

Autisme komt in verschillende vormen voor. "In ieder geval is autisme erfelijk en er zijn bepaalde kenmerken. Voor mij zijn dat vooral behoefte aan structuur en duidelijkheid. Door mijn perfectionisme kan ik moeilijk hoofd- en bijzaken scheiden. Nieuwe dingen vind ik eng."

Tijdens een schaakpartij voelt Maarten zich in zijn element. "Ik kan me heel goed focussen. Via gezondheidsinstelling GGNet doe ik aan zaalvoetbal. Dat is leuk, maar ook lastig. Ik denk traag en mis gauw overzicht. Moet ik nu een bal afspelen of zelf een actie maken?"

Tom Meurs geniet van strategisch denken

Tom Meurs (17) heeft Asperger. De VWOscholier schaakt vanaf zijn elfde. "Ze hadden bij het schoolschaken nog iemand nodig. Ik heb toen snel de regels geleerd en het was leuk." Algauw werd hij lid van de schaakclub in Ermelo en hij ging met het schaakkamp van De Schaakmaat mee naar het Open Nederlands Jeugdkampioenschap. Tom trainde bij Stichting Bevorderen Schaken Apeldoorn en speelt nu in het tweede team van Homburg Apeldoorn. Zijn rating is 2175. "Ik wil binnen een jaar over de 2300 elo gaan. Ik train twee uur per week met IM Yochanan Afek en per mail met IM Tibor Karolyi, die ik een week in Hongarije heb bezocht."Tom begrijpt vaak niet precies wat mensen bedoelen. "Soms zoek ik er te veel achter." Een voordeel van zijn Asperger is dat hij zich goed kan concentreren. "Vooral bij trainingen. Een nadeel is dat ik me tijdens een toernooi soms minder op mijn gemak voel en dat is slecht voor prestaties." Sinds enkele maanden bokst hij. "Dat is strategisch. Incasseren, terugvechten. Je wordt zelfverzekerd, want je moet ook durven aanvallen. Het lijkt veel op schaken." Leuk aan schaken vindt Tom dat het heel strategisch is. "Je kunt er je ei in kwijt: al je creativiteit, inzicht. Je moet echt hard werken, analyseren, plannen maken, dieper kijken dan je tegenstander."

Voor schaaktrainers heeft Tom een tip. "Bij de Schaakmaat wilden ze me remmen toen ik Stap 4 in een week had gedaan. Andere kinderen doen twee bladzijden in een week, iemand met Asperger die enthousiast is, kan veel meer. Laat zo iemand zijn gang

dan maar gaan." Zijn sociale vaardigheden zijn veel beter dan tien jaar geleden. "Of dat door het schaken komt, weet ik niet. Met steun van mijn ouders heb ik ook op andere manieren veel geleerd."

Wat is autisme?

Autisme is een aangeboren neurologische stoornis. Kenmerken zijn beperkte sociale vaardigheden, behoefte aan structuur alsook problemen met emoties, invoelingsvermogen, zelfbeeld, taal, voorstellingsvermogen en motoriek. Autisten hebben moeite zintuiglijke prikkels en informatie te verwerken tot een samenhangend verband. Autisten hebben vaak een beperkt belangstellingsgebied, waarin ze zich sterk kunnen specialiseren. Als wapen tegen de onoverzichtelijke buitenwereld zoeken autisten hun toevlucht tot vaste gewoonten en patronen. Gesproken wordt van het Spectrum van Autisme Stoornissen. Indelingscategorieën zijn klassiek autisme, MCDD, stoornis van Asperger en PDD-NOS. Ongeveer één op de 200 mensen heeft een autistische stoornis. Onder jongens komt het zes maal vaker voor dan onder meisjes. Hoe beter de omgeving op hen is afgestemd, hoe beter autisten hun kwaliteiten kunnen ontplooien.

Schaken geschikt voor autisten "Schaken is absoluut geschikt voor autisten. De spelregels zijn duidelijk, er is geen lichamelijk contact, het is rustig", zegt de Apeldoornse Heleen Kers. Via haar kwam een dozijn kinderen van de school voor speciaal onderwijs de Ambelt naar schoolschaakclub De Schakel. "Je kunt normaal lesgeven, maar je moet individueel aandacht aan hen besteden. Het taalgebruik van de lesgever moet direct zijn."

In Putten organiseert de Stichting Grensverleggende Talenten schaaklessen voor jongeren met een autistisch spectrum stoornis (ASS). Dat gebeurt samen de schaakvereniging PSV DoDo. Initiatiefneemster Jacqueline van den Brink: "Ze kunnen vaak erg logisch denken en dat sluit aan bij het schaken. Het is erg gestructureerd en overzichtelijk. Autisten zijn vaak perfectionistisch. Bij schaken hebben ze grip op wat ze doen." De Rotterdamse schaaktrainster en pedagoge

Poulien Knipscheer heeft de ervaring dat je als trainer heel duidelijk moet zijn en erg veel informatie moet geven. "Autistische kinderen die leren schaken, kan je veel beter meteen alle regels geven dan stapje voor stapje de regels en uitzonderingen in te voeren." Schaken is een goed middel om onderling contact te krijgen, constateert coördinator vrijetijdsbesteding Wicher Struik van het Leo Kannerhuis. "Via het clubje horen ze ergens bij en dat versterkt hun identiteit." Peter Hamers geeft als vrijwilliger schaaklessen in het Leo Kannerhuis. "Bij schaaklessen aan autisten moet de groep klein en overzichtelijk zijn. Je moet duidelijk zeggen wat je in een les gaat doen en je daar aan houden. Doordat ze het spel leren beheersen, krijgen ze meer zelfrespect. Ook voelen ze zich daardoor meer gewaardeerd." Voor het vervolg van dit artikel zie pagina 30.

Tom Meurs: "Ze hadden bij het schoolschaken nog iemand nodig".

Jaap de Vries met oordoppen en wriemelslangetje.

Koos Bloemsma

Het mooiste van het hele toernooi vind ik telkens weer het begin. Er zitten zo'n tweehonderdvijftig spelers in één grote zaal. Het is niet lawaaierig, maar verre van stil. Het zoemt in de zaal. Het zoemt van mensen die nog even wat tegen elkaar zeggen; een stoel die wordt aangeschoven; een speler die op het laatste moment zijn plekje zoekt.

Het is nog steeds rumoerig als de wedstrijdleider een paar huishoudelijke mededelingen doet. Dan zegt hij: "De partij kan beginnen" en hoor je in één seconde het klikken van meer dan honderd schaakklokken en meteen daarna wordt het stil. Héél stil. Dat is een mooi moment. Dan voel je dat het Euro Chess Tournament is begonnen".

De woorden zijn van Henk Schaap, een free lance videomaker uit Hengelo. Hij heeft over het Euro Chess Tournament twee maal een film gemaakt. "Ik ben zelf geen schaker", zegt hij. "Maar door mijn werk kan ik wel heel goed kijken en registreren. Als je bij dit toernooi bent, wordt je vanzelf gegrepen door het enthousiasme van de kinderen die deelnemen; door de inzet van alle vrijwilligers en door de sfeer die er hangt. Dit is een van de mooiste sportevenementen die ik ken".

Grootste

Het Euro Chess Tournament is het grootste meerdaagse jeugdschaaktoernooi van Europa. Begin augustus wordt het gehouden. Dit jaar was het voor de tweede maal op de campus van de Universiteit Twente in Enschede. En volgend jaar weer, van 6 tot en met 14 augustus. Het hele sportcentrum is daarvoor een week beschikbaar. Het toernooi bestaat uit twee delen. Het ene is het University of Twente Young Masters en het andere de Open Nederlandse Jeugdschaak Kampioenschappen (ONJK).

Leuk, sterk, maar

vooral gezellig

Het University Of Twente Young Masters is een invitatietoernooi. Hiervoor worden jonge schaaktalenten uit binnen- en buitenland uitgenodigd. Tien uit Nederland en tien uit het buitenland. De bedoeling van het toernooi is om jonge Nederlandse schakers ervaring te laten opdoen met het spelen tegen topspelers uit het buitenland. Maar ook en vooral om die spelers een kans te geven een norm voor een internationale titel te halen. Ook dit jaar gebeurde dat weer. De Pool Wojciech Moranda haalde zijn tweede grootmeesternorm en de achttienjarige Twan Burg uit Schijndel zijn tweede IM-norm. Het is een jeugdtoernooi, maar met een gemiddelde rating van boven de 2500 voor de top tien spelers, toch een van de sterkst bezette in Nederland.

Het Open Nederlands Jeugdschaak Kampioenschap geeft jonge spelers in vijf leeftijdsgroepen de kans zich te meten met anderen. Goede jeugdspelers die de Nederlandse Kampioenschappen niet hebben gehaald, omdat ze in de voorronden een paar slechte dagen hadden of omdat er toevallig veel andere sterke spelers zijn, kunnen

zich hier alsnog bewijzen. En omdat het een open kampioenschap is, kunnen ook buitenlanders deelnemen. Ongeveer een vijfde van alle spelers komt van buiten de landsgrenzen. Voornamelijk uit België en Duitsland, maar ook uit andere landen. Dit jaar uit bijvoorbeeld uit Tsjechië, Slowakije en Azerbeidzjan.

Naar Twente

Het ONJK werd voor het eerst in 1975 georganiseerd in Doetinchem. Frits Fritschy was de eerste winnaar. Naderhand werd het toernooi verplaatst naar Arnhem, waar er ook meer buitenlanders aan gingen deelnemen. Toen het toernooi in 1991 zonder sponsor kwam te zitten, namen Frank Kroeze en Albert Vasse het initiatief om het naar Twente te halen. Daarvoor werd de Stichting Caïssa opgericht. In 1992 werd het stadhuis in Hengelo de thuisbasis van het toernooi en dat zou het blijven tot twee jaar geleden. Het kampioenschap was zo groot geworden, dat niet iedereen meer in de grote hal van het stadhuis kon spelen. Een deel van het toernooi werd ondergebracht in de muziekschool en een ander deel in het

De strijd is bijna gestreden.

Rabotheater. Toen het Rabotheater ging verbouwen en opnieuw een nieuwe locatie moest worden gezocht, is besloten te verhuizen de Universiteit Twente, die inmiddels ook al hoofdsponsor was geworden.

Speciaal toernooi

Het Euro Chess Tournament is geen doorsneetoernooi vinden de meeste deelnemers.

Iedereen komt er graag en bijna iedereen die er geweest is wil graag het volgende jaar terug komen. Dit jaar liet Max van de Pavoordt uit Deventer zijn ouders naar een zeilvakantie op de Oostzee vertrekken om zelf een week te schaken in Enschede. Het toernooi wordt vooral heel gezellig en sfeervol genoemd. Maar ook heel sterk en serieus.

Waarom is dit toernooi anders dan andere toernooien?

We vragen het aan Albert Vasse die jarenlang toernooidirecteur is geweest.

"Het Euro Chess Tournament is een geweldige mix van serieus schaken en veel plezier. Je zit tenslotte een hele week bij elkaar. Een hele week pittig schaken, maar tussendoor ook elkaar ontmoeten, samen analyseren en samen tafeltennissen. En 's avonds op de camping of in het bungalowpark leuke dingen doen en misschien toch weer even een potje snelschaak. Het is geen toernooi van individuen, het is een gemeenschap, een community.

En... bij het schaken gaat het ook ergens om. Een geldprijs. De titel Open Jeugdkampioen. Een plaats in het gesloten Nederlands Kampioenschap voor de winnaar. En de beste van de A-groep krijgt het volgend jaar een plaats in de Young Masters. Dit toernooi is enig in zijn soort. Zelfs in Europa zijn er vrijwel geen vergelijkbare jeugdtoernooien. Frankrijk en Duitsland organiseren geen open jeugdkampioenschappen. Het toernooi in Bagneux in Frankrijk is misschien enigszins vergelijkbaar.

Ook hebben we het toernooi op een serieuze manier georganiseerd. Dus allemaal elektronische klokken en niet (omdat het jeugd is) van die wekkers in een houten kastje. Een uitgebreide internetsite, met

twintig partijen op elektronische borden die live worden uitgezonden. Alle partijen, ook van de E-groep, die worden ingevoerd en kunnen worden nagespeeld. Elke dag een uitgebreid bulletin. Het zijn veel van die kleine dingen die de kwaliteit maken".

Young Masters

Zeven jaar geleden werd aan het Open Nederlands Jeugdschaak Kampioenschap de groep Young Masters toegevoegd. Waarom was dat?

Albert Vasse: "We hadden die wens al heel erg lang, eigenlijk al vanaf het moment dat we het toernooi naar Twente haalden. We noemden het toen de "kroongroep". In de A-groep zaten spelers die op een hoog niveau speelden en eigenlijk een titelnorm zouden moeten halen. Maar dat ging niet vanwege het tekort aan grootmeesters en buitenlanders. We hebben vaak spelers gehad die later internationaal zijn doorgebroken. Buitenlanders als Jan Gustafsson of Peter Heine Nielsen hebben hier gespeeld. De jeugd moest zich tot dan altijd zien te bewijzen in toernooien voor volwassenen. En dat is niet altijd gemakkelijk. Neem bijvoorbeeld Roi Miedema, die tijdens het laatste Open NK in Dieren een fantastisch resultaat neerzette. Hij zou eigenlijk een grootmeesternorm moeten krijgen, maar vanwege de samenstelling van de groep ging dat niet door. Dat zal bij ons niet gebeuren. In samenspraak met de KNSB hebben toen we de Young Master groep gecreëerd. Een groep die zo is samengesteld dat de spelers (tien buitenlanders en tien Nederlanders) die goed scoren tijdens het toernooi, normen kunnen halen. En dat gebeurt vrijwel elk jaar".

Belgen

De mening van Albert Vasse, een ingewijde en iemand die voor eigen parochie preekt, willen we graag testen. We vragen de opinie van Hugo van Steenwinkel, een Belg die zich graag "The Boss" laat noemen. Hij is van de Humbeekse Schaakclub en komt al jaren met een groep Belgische jeugdspelers

naar het Nederlandse ONJK. Waarom dit toernooi vragen we hem.

Hugo: "Omdat dit een supertoernooi is. Het gaat om jeugd en schaken. In een week moet je veel partijen spelen op een hoog niveau. Dat vindt je bijna nergens. En naast het schaken ook de verstrooiing. De accommodatie is fantastisch. Het hele toernooi is perfect georganiseerd. Onze jongens komen plotseling ook tegen meisjes te spelen. In België is het meisjesschaken heel beperkt. Hier komen ze tot de ontdekking dat er ook meisjes zijn die goed schaken en waarvan je zelfs kunt verliezen. Bovendien vind ik het goed dat het een landelijk toernooi is. In Nederland, anders dan in Vlaanderen, speelt de jeugd bijna alleen maar in regionale toernooien. Dit is een mooie uitzondering daarvan. We logeren altijd met een man of veertig in een bungalowpark in de buurt van het toernooi. Dat is niet goedkoop, maar dit toernooi is het waard".

Winnaars

Een toernooi is natuurlijk niets zonder winaars. Hier komen ze:

Young Masters: Sergei Zhigalko

Groep A (onder twintig): algemeen kampioen Lars Ootes meisjeskampioen Marieke Dirksen

Groep B (onder zestien): algemeen kampioen Milan Mostertman meisjeskampioen Evie Warmelink

Groep C (onder veertien): algemeen kampioen Zyon Kollen meisjeskampioen Rosa Ratsma

Groep D (onder twaalf): algemeen kampioen Hing Ting Lai meisjeskampioen Catheleijne Sanders

Groep E (onder tien): algemeen kampioen Jorden van Foreest meisjeskampioen Emely Mes

Charlois Europoort kiest voor kwaliteit

Promotie voor de eerste vier teams. Een geleidelijke groei van het aantal leden. Jeugdspelers die successen boeken op nationale kampioenschappen, zoals Sophia Thoma, Robin Lecomte en de broertjes Jan en Julian van Overdam. De Rotterdamse schaakvereniging Charlois Europoort maakt een goede periode door. Schaakmagazine ging op zoek naar de succesformule.

Een verrassende conclusie om mee te beginnen: Charlois Europoort laat nadrukkelijk weten niet op ledenwinst uit te zijn. Maar tegelijkertijd zegt voorzitter Cor de Wit: "Ik denk dat we in een paar jaar uitgroeien naar 130 leden (het zijn er nu een kleine honderd, MbdW) en vervolgens misschien naar 170 leden." Geen acties die op ledenwinst zijn gericht. Toch groei. Hoe zit dat?

Cor de Wit: "We hebben een tijd geleden een meerjarenplan opgezet, dat is door ons

bestuurslid Filip Borst gemaakt. Daar hebben we doelen in gezet die we willen halen. Eerst hebben we omschreven waar we op dat moment, in 2007, stonden. Hoe is de regio waarin we functioneren, welke voorzieningen zijn er op schaakgebied? Kunnen wij in een niche springen? De conclusie was dat er in de regio groot Rotterdam potentie was voor een sterke club met jeugd. We hebben ons ook afgevraagd wat we als vereniging willen. Een van onze doelen was de sociale functie die een club heeft te versterken.

Daarnaast hebben we sportieve doelen gesteld en geconcludeerd dat we met het huidige potentieel beter kunnen. We hebben vastgelegd waar we in 2012 willen staan. Vervolgens hebben we ons afgevraagd hoe we dat gingen bereiken. We hebben ons niet gericht op leden werven, maar op het organiseren van activiteiten. Zorgen voor een goede sfeer, een goede website en een goed blad. En we zijn ook les gaan geven aan de senioren. Daarvoor hebben we de sterkere spelers ingeschakeld. John van der Wiel is aangetrokken om les te geven aan de volwassenen op hoger niveau, zeg 1900 plus. Dat is leuk voor onze mensen die zelf op de lagere niveaus les geven. Het resultaat zie je nu terug in de resultaten. Naast externe hebben we ook interne doelen gesteld. Hoe sterk moet de interne competitie zijn? De leden hebben behoefte aan een interessante competitie. Er is een harde promotie- en degradatieregeling gekomen

Minze bij de Weg

De jeugd krijgt een kans bij Charlois Europoort

die zorgt voor doorstroming. Daardoor is de competitie interessant, ook onderin."

Sociaal contact

Filip Borst vult aan: "We willen een club zijn met een regionale uitstraling, waar mensen naar toe gaan die op hun eigen vereniging uitgegroeid zijn. Daardoor is de vereniging aantrekkelijk voor sterke spelers. Door de kwaliteit die we bieden komen de mensen naar ons toe. Sinds 2007 zijn er ongeveer dertig mensen bij gekomen. Ook hebben we niet actieve leden aangespoord om weer interne of externe competitie te gaan spelen. Dat heeft resultaat gehad."

Cor de Wit: "Naast het wedstrijdschaak zoeken de leden ook sociaal contact. Daar voorzien wij in, wij brengen ook sfeer. Wij zorgen voor een sociaal sterke club, we regelen vervoer voor mensen die niet zo gemakkelijk naar de clubavond kunnen komen en natuurlijk ook voor de jeugd. Dat is bewust beleid."

Filip Borst: "We hebben een brede kern van mensen die jarenlang lid zijn. Die komen ook om elkaar te zien. Je moet zorgen dat je ook aantrekkelijk voor deze mensen bent. Dat is gelukt, ze zijn allemaal aan boord gebleven."

Veel activiteiten

Wie het programma van Charlois Europoort bekijkt ziet inderdaad een breed scala aan activiteiten naast de gebruikelijke interne en externe competitie. Een rapidtoernooi, zomertoernooi, jeugdtoernooi, interne rapidcompetitie, probleemschaakavond, massakamp Nederland - België.

Jeugdleider Michel de Wit: "Ik speel veel in België en heb daar contacten. De Belgen zorgden voor het vervoer, wij voor het eten. Voor de mensen die meekwamen en niet schaakten hebben we een nevenprogramma georganiseerd. We vergeten het thuisfront niet."

toernooi. Cor de Wit: "We hebben gevraagd wat de mensen belangrijk vinden. Daar kwam een weekendtoernooi uit naar voren. Dat gaan we organiseren. Niet om sterke mensen te trekken, maar omdat een deel van onze leden dat leuk vindt. Dat hoeft niet groot te zijn. Als er zestig mensen komen vinden we het prima. Daarnaast hebben we ook aangeboden het RSB snelschaakkampioenschap te organiseren."

Welke mensen zijn er bij gekomen?

Filip Borst: "Dat zijn mensen van andere verenigingen of herstarters. Mensen die elders zijn uitgegroeid. De nieuwe leden komen niet van clubs die vergelijkbaar zijn, zoals Ivoren Toren en Spijkenisse

Inderdaad, we zijn daardoor een relatief sterke club, maar ook voor mensen met een rating rond 1550, 1600 willen we leuke dingen doen.

Je ziet ook dat veel volwassenen iets eerder naar de club komen om naar de jeugdtrainingen te kijken. Daar steken ze zelf iets van op. En bij de jeugdclubcompetitie en het jeugdtoernooi komen de ouderen ook kijken, ook de 65-plussers. Dat tekent de sfeer, dat de jeugd er ook bij hoort. De volwassenen stralen uit dat de jeugd welkom is. Bij de samenstelling van de externe teams geven we de jeugd de voorrang, ze krijgen het voordeel van de twijfel."

Regionale jeugdfunctie

negen trainers. De jeugd betaalt 45 euro voor 40 lessen en een jeugdtoernooi. Daar leggen we op toe, maar dat is goedgekeurd door de ledenvergadering.

We zitten op een mooie locatie in Pendrecht, maar in een wat mindere buurt. In Rotterdam wordt veel geschaakt op de brede scholen, ook in de wijk waar wij zitten. Eén lid geeft les op school, maar dat heeft nog weinig respons bij de vereniging opgeleverd. De meeste jeugd komt uit Rotterdam boven de Maas en elders uit Rotterdam. Waarom? We hebben wat te bieden. En de mond tot mond reclame van de ouders speelt ook mee. We hebben veel talent in huis. Acht kinderen hebben in het voorjaar aan de verschillende Nederlandse Kampioenschappen meegedaan."

Sterke jeugdafdeling

Verder komt er binnenkort een weekend-

Jeugd is het sleutelwoord voor een bloeiende vereniging. Bij Charlois Europoort is het niet anders. Michel de Wit, zelf vader, heeft zich daar met hart en ziel op gestort. "We zijn twee jaar geleden begonnen met het opzetten van een jeugdafdeling. Vroeger hadden we ook jeugd, maar die was helemaal verdwenen. Ik had in Spijkenisse en vooral in België al ervaring opgedaan met lesgeven aan de jeugd. De jeugdafdeling is vooral ontstaan uit kinderen van ouders die al schaakten. Belangrijk is dat de structuur goed staat. Toen we begonnen hadden we twee jeugdspelers, nu zijn het er zestien. Er wordt in kleine groepjes les gegeven, we hebben nu

Zijn jullie niet bang dat de talentvolle jeugdspelers straks weggaan?

Michel de Wit: "Ik hoop dat ze door de goede sfeer een jaartje langer bij ons blijven dan ze anders hadden gedaan."

Filip Borst: "Stel dat ze doorgroeien, dat moeten wij ervoor zorgen dat we interessant genoeg zijn, qua speelsterkte of sociaal. Daar moet je nu over nadenken. Als je dat nu niet doet ben je over vijf jaar te laat. En als ze zo sterk zijn dat wij niets meer kunnen bieden moeten ze naar een vereniging in de meesterklasse gaan."

Cor de Wit: "Ze moeten bij ons een goed midden vinden tussen schaken en lol hebben."

Nadat we in twee afleveringen in algemene beschouwingen het Siciliaans hebben geïntroduceerd, wordt het tijd om specifieker te worden.

De komende afleveringen zullen in het teken staan van de populaire Najdorf- en Scheveninger- varianten. Hoewel het afzonderlijke systemen zijn, is er een overlap.

Sommige stellingen kunnen uit beide varianten ontstaan.

In deze rubriek beperken we ons tot de Najdorf-variant.

Die komt op het bord na de volgende zetten:

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6

Begrijp wat u doet Siciliaans: Najdorf 1

het prijsgeven van veld d5 beter niet met een paard op c6 kan geschieden. Najdorf had ontdekt dat het paard veel beter via d7 kan worden ontwikkeld, zodat het later naar b6 kan om de strijd om veld d5 aan te gaan. Het is onmogelijk om in het bestek van deze rubriek diep in te gaan op de verschillende systemen. Ik beperk me tot het aanstippen van enkele mogelijkheden en een paar achterliggende gedachten.

A) 6. Le2

Dit was jarenlang de lievelingsvariant van Karpov. We kijken nu uitsluitend naar het typische Najdorf antwoord 6. .. e5

gaans op de c-lijn waarbij hij graag gebruik wil maken van veld c4. Na 7. Pb3 ontstaat meestal een positionele strijd die zich in handen van Karpov vaak op de damevleugel afspeelde. Een mogelijk zetverloop is:

7. .. Le7 8. 0-0 0-0 9. Le3

Dit is de vrucht van jarenlange ervaringen met deze stelling. Wit ziet voorlopig af van acties met f2-f4, omdat hij na .. e5xf4 een tempo met de loper zou ver-liezen. Jaren heeft men f2-f4 geprobeerd. De praktijk wees uit dat er voor wit niet veel te halen valt, omdat zwart snel een paard op het mooie veld e5 krijgt. De witte pion op e4 is net zo kwetsbaar als de zwarte op d6. 9. .. Le6 10. Dd2 Pbd7 11. a4 Tc8 12. a5

heft in handen heeft.

16. Pc1!

Vrijwel al zijn stukken staan functioneel opgesteld, alleen het paard van b3 doet niets. Met deze leerzame manoeuvre wordt het paard via a2 en b4 omgespeeld naar het mooie veld d5.

16. .. h6 17. P1a2 Pc5 18. Pb4 De8 19. g3

Karpov heeft geen haast. Hij heeft veld d5 stevig in handen en een vroegtijdige bezetting van dat veld zou zwart een handje helpen. Na 19. Pbd5

Pxd5 20. Pxd5 Lxd5 21. Txd5 volgt 21. .. Lg5! en zwart ontdoet zich van zijn slechte loper waarna hij weinig problemen ondervindt.

19. .. Tc7 20. Lg2 Tdc8 21. b3 Le6 22. Pcd5 Pxd5 23. Pxd5 Lxd5

Na 5. .. e6 zou de beginstelling ontstaan van de Scheveninger.

De tekstzet heeft de naam meegekregen van de Pools/Argentijnse grootmeester Michael Najdorf. Het oorspronkelijke idee, dat door hem in de praktijk werd getest, is om na 6. Le2 verder te gaan met 6. .. e5. De reden om met zwart een pion op e5 te zetten is om ruimte in het centrum te creëren en om ooit tot .. d6-d5 te komen, zonder dat wit e4-e5 kan antwoorden.

In navolging van de Boleslavskyvariant (1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 d6 6. Le2 e5) kwam men erachter dat

In de wandelgangen sprak men van de zogenaamde Opocensky-variant. Zwart geeft veld d5 op, maar hij probeert met zijn stukken (Lc8-e6, Pb8-d7-b6) dat veld weer onder controle te krijgen, zelfs zodanig dat hij ooit tot .. d6-d5 zou kunnen komen. Bovengenoemde manoeuvres worden veelal voorafgegaan door .. b7-b5 waarmee zwart ruimtewinst op de damevleugel boekt. Zijn spel ligt door-

Hiermee verlegt wit de strijd volledig naar de damevleugel. Een modelvoorbeeld voor wits strategie is de partij KarpovNunn, Amsterdam 1982.

12. .. Dc7 13. Tfd1 Tfd8 14.

De1 Dc6

Zwart doet een poging om .. d5 door te zetten, maar daar komt het niet van. In een partij Ivanchuk - Van Wely, Kalithea 2008 speelde zwart 14. .. Pc5 en haalde daarmee een vlotte puntendeling binnen.

15. Lf3! Lc4

Op het eerste gezicht een lastig te beoordelen stelling. Met zijn volgende manoeuvre toont Karpov aan dat wit het

Het witte paard is te sterk, daarom moet zwart deze concessie doen.

24. Txd5 Tc6 25. Tad1 Pe6

26. c4

Langzaam maar zeker neemt Karpov de stelling in zijn greep.

26. .. Lg5!?

Een interessante poging van Nunn om los te komen.

27. La7!

Karpov wil nog even geen afstand doen van deze mooie loper.

27. .. Ta8 28. Lb6 Ld8 29. Le3 Lc7

Na 29. .. Lg5 zou zwart een stuk slechtere versie hebben omdat de zwarte toren nu op

Herman Grooten

a8 staat.

30. De2 b6 31. b4 bxa5 32. b5!

Wit creëert nu een bijzonder sterke vrijpion.

32. .. axb5 33. cxb5 Tc5 Nunn maakt er een kwaliteitsoffer van.

34. Lxc5 Pxc5

De technische afhandeling lijkt nog niet makkelijk maar in handen van Karpov gaat het toch heel soepel.

35. Lf1 a4 36. Dc2 a3 37. Lc4 Zo komt de loper op de juiste diagonaal. Niet alleen wordt de gevaarlijke zwarte vrijpion onder controle gehouden, ook bestrijkt de loper belangrijke velden in het centrum.

37. .. Pe6 38. T5d3 Pd4 39. Da2 Lb6 40. Txa3 Zwart verloor door tijdsoverschrijding. (1-0)

B) 6. Lc4

Dit mag met recht het Fischersysteem genoemd worden omdat Fischer het veelvuldig met veel succes heeft toegepast. In Nederland mag de Nederlandse meester Willy Hendriks zich tot de specialisten rekenen. De belangrijkste bedoeling is om met f2-f4-f5 zodanig druk uit te oefenen op pion e6, zodat zwart wordt geprovoceerd tot e6-e5. Met de loper op b3 hoopt wit daarna te kunnen profiteren van de zwakte van veld d5. We laten het systeem verder rusten, hoewel het een

complex op zichzelf is.

C) 6. f4

Als zwart nu een opstelling inneemt met .. e6 krijgen we wederom een overgang naar de Scheveninger. We zullen hier uitsluitend voortzettingen onder de loep nemen die voor Najdorf-spelers een zelfstandige betekenis hebben.

Het idee van wit is om met Lf1d3, meestal in combinatie met Pd4-f3 en Dd1-e1-h4, een aanval op de koningsvleugel op te zetten of te werken met acties in het centrum, te beginnen met e4-e5. Als zwart een opstelling inneemt met g7-g6 en Lf8-g7 (wat zeer gebruikelijk is) kan wit proberen bovengenoemd schema uit te voeren, zoals dat door Nunn wordt gepropageerd in zijn serie Beating the Sicilian. Hieronder een fraaie aanvalspartij van de Britse grootmeester.

Nunn - Cserna Lugano 1984

6. .. e5

"Dit was zwarts meest populaire keuze", schrijft Nunn in Beating the Sicilian 3

7. Pf3 Dc7 8. a4 Pbd7 9. Ld3

maar het nadeel is dan dat wit met Pf3-h4-f5 kan gaan werken.

10. 0-0 Lg7 11. De1 0-0 12. fxe5 dxe5 13. Dh4

Merk op dat wit geen tijd verliest. Hij wil in één zet zijn dameloper ontwikkelen naar h6.

13. .. b6 14. Lh6 Lb7 15. Pg5 De contouren van wits

‘standaardaanval’ beginnen zich te ontwikkelen. Wit bereidt een verdubbeling voor op de f-lijn en hij staat dan klaar voor een combinatie. 15. .. Tfc8

Dit oogt vreemd: zwart haalt een toren van de f-lijn terwijl zich op de koningsvleugel donkere wolken samenpakken. De bedoeling is om met .. Dc5+ en .. Df8 de dame bij de verdediging te betrekken. Na 15. .. Ph5? 16. Lxg7 Kxg7 17. Txf7+! is het trouwens direct uit. Op 15. .. Tae8 is volgens Nunn 16. g4 sterk en op 15. .. Tfe8 volgde in de partij Rantanen-Morris, Gausdal 1978 16. Lxg7 Kxg7, waarna de zwarte koningsstelling aan flarden getrokken werd met 17. Pxf7!? Kxf7? (de enige zet is hier 17. .. Dc5+ hoewel wit na 18. Kh1 Kxf7 19. Dxh7+ Ke6 20. Txf6+ Pxf6 21. Dxb7 ook erg goed staat) 18. Dxh7+ Ke6 19. Txf6+! Kxf6 20. Tf1+ Ke6 21. Lc4+! Kd6 22. Td1+ Kc6 23. Ld5+ Kc5 24. Lxb7 en opgegeven. Volgens Nunn is 15. .. Dd6 de enige redelijke voortzetting. 16. Kh1 Dd6 17. Lxg7 Kxg7

18. Pxf7!

Dit buitenkansje laat de Engelse grootmeester zich niet ontnemen.

18. .. Kxf7 19. Dxh7+ Ke6 20.

Dxg6 De7

Dit gaat zonder commentaar voorbij; 20. .. Ke7 was de enige zet.

21. Tad1!

Het is van belang om de vluchtroute van de zwarte koning af te snijden.

21. .. Dh7 22. Dg3

Vermoedelijk mist Nunn hier de optimale voortzetting die bestond uit 22. Dg5!

22. .. Ke7 23. Pd5+

Hier komt 23. Tf5 nog meer in aanmerking.

23. .. Lxd5 24. exd5 Dh6?

Een blunder in moeilijke stelling. De enige zet was 24. .. e4 maar zoals Nunn terecht opmerkt gaat de aanval na 25. Tde1 Tg8 26. Dc7! onverminderd door: 26. .. Tac8 (na 26. .. Dg6 27. d6+! Ke6 28. Lc4+ Ke5 29. Lxg8 Txg8 wint 30. Tf2) 27. d6+ Ke6 28. Db7 en wit zal ook hier aan het langste eind trekken. 25. d6+!

Hiermee wordt de zwarte koning naar de onderste rij gedwongen.

25. .. Kd8

Op 25. .. Kxd6 wint 26. Lxa6+ Ke7 27. Dd3.

26. Lf5! Ta7 27. Lxd7 Txd7 28. Txf6! 1-0

Illustratieve partijen:

9. .. g6

Het is voor zwart belangrijk om te bepalen waar zijn zwartveldige loper naartoe ontwikkeld moet worden. Veld e7 lijkt logisch omdat zwart dan zijn koningsvleugel niet verzwakt,

• Karpov-Nunn, Amsterdam 1982.

• Nunn-Cserna, Lugano 1984.

Reageren? Mail naar: hgrooten@xs4all.nl

Henkle Grand

Jouwert H.Turkstra

Ooit moesten wij een stuk van Vergilius vertalen. Het ging over het paard van Troje. Een boeiend verhaal hoe door een list de Trojanen werden overwonnen. Onze leraar ging bij die gelegenheid nog eens uitvoerig in op het hoe en waarom van de Trojaanse oorlog. Wat mij ook nog bijstaat is dat hij een link legde naar het turfschip van Breda. Ook daarvan alle ins en outs. Door die list krijgt prins Maurits in 1590 de stad Breda weer in handen.

Dat turfschip en het paard van Troje zijn een soort tweelinglisten. Dus ga ik het in deze regels maar hebben over tweelingen. Momenteel zijn in Nederland Piet en Henk le Grand de meest vindingrijke probleemcomponisten, althans de productiefste. En het zijn tweelingen. Over Henk deze rubriek. Over zijn broer Piet gaat het de volgende keer. We beginnen met een paar problemen waarin - om in stijl te blijven - veel listige paarden. Een coproductie, van Henk en Piet samen.

1. Ta4 Dreigt 2. Pc2+ Dd4 (Ld4) 3. Pd6 mat. In de verdedigingen moeten dame of loper het matveld d6 controleren en dan blijken ze daarna elkaar lelijk in de weg te staan, terwijl de witte paarden vrolijk rond dartelen: 1. .. Dc5 2. Pd3+ Ld4 3. Pf2 mat, of 1. .. Le5 2. Pa2+ Dd4 3. Pc3 mat. Eigenlijk is de zwarte dame een verklede loper. Want twee zwartveldige lopers zijn in een probleem niet bon ton.

Verder dus met problemen van alleen Henk le Grand. Piet komt de volgende keer.

Henk, Probleemblad 2004. Tweezet

en c7-d6-e5-f4. Ook weer een zwarte dame verkleed als loper. Hoe wordt dit complex in werking gezet: 1. Pxh7

Dreigt nuchter 2. Th4+ Pg4 3. Txg4 mat. Zwart moet veld h4 zien te controleren:

1. .. Dxf2 2. c5+ Dd4 3. Df1 of .. Ld4 3. d7 mat.

1. .. Lxf6 2. d7+ Le5 3. Dxh6 of .. De5 3. c5 mat.

1e prijs Schach Echo Driezet

Henk, ‘The Problemist’, maart 2006

Driezet

Veel gelijkenis met voorgaande driezet. Weer wordt een batterij in stelling gebracht en ook na de verdedigingen dartelt de cavalerie vrolijk rond. 1. Lc3 dreigt 2. Pxf3+ Kf5 3. Pxh4 mat. Verdedigingen: 1. .. Lg3 2. Pg7+ Kf4 3. P4e6 mat, 1. .. Lg5 2. Pe2+ Kf5 3. P6d4 mat, 1. .. g5 2. Pg7+ Kf4 3. Ph5 mat.

Gecompliceerd batterijspel in een verrassend eenvoudige stelling!

Waar zetten de Grieken het houten paard neer? Jawel, vlak voor de poort. En de Trojanen maar denken dat het een geschenk van de goden was... Als Pd5 ergens naar toe gaat, bijvoorbeeld 1. Pb4 of 1. Pc7, dreigt er daarna steeds 2. Dc5 mat. Zwarte themastukken zijn nu zwarte dame, toren en loper: 1. .. Lf5, Tf5 2. Lxf4, Dxe6 mat, maar 1. .. Df5! Is de remedie. Gaat het paard echter naar e3: 1.Pe3 dan 1. .. Tf5, Df5 2. Dxe6, Pxc4 mat. Maar na 1. .. Lf5! is er geen mat. Volgende verleiding: 1. Pb6 1. .. Lf5, Df5 2. Lxf4, Pxc4 mat. Maar zwart pareert nu met 1. .. Tf5! Goed gaat het na 1. Pdf6! want 1. .. De4, De3, Dd4, Pc7+, Pd6+ 2. Dxe4, Txe3, cxd4, Dxc7, Dxd6 mat.

Merk op hoe fraai de matzetten door lijnopeningen mogelijk zijn geworden. In de bijvariant 1. .. Lxd6 heeft wit drie voortzettingen: 2. c5, Dxd6+ en Lxd6+.

Henk, 2e prijs

Probleemblad 1993

Driezet

Dit probleem roept herinneringen op aan onze eerste driezet, maar nu zijn er twee (half)batterijen: a4-c4-d4-f4

Henk, 1e prijs Reformatorisch Dagblad 1990

Driezet

Een zwarte L/T interferentie tot besluit. 1. Le1 dreigt 2. Td2+ exd2 3. Dxd2 mat. Het enige wat zwart daartegen kan doen is diagonaal h6-d2 sluiten:

1. .. Lf4 2. Tc1 en niets kan zwart meer doen tegen 3. Td1 mat.

Of 1. .. Tf4 2. La2 en zwart is weerloos tegen 3. Lb1 mat. Na de sleutelzet zijn de ‘lange halen’ Tc1 en La2 nog geen dreiging! Zwart heeft eerst nog .. Lc7 en .. Tf7 achter de hand. Een en ander treedt pas in werking ná de zwarte T/L interferentie. Prachtig! In de bijvariant 1. .. Pf4 maakt wit korte metten middels 2. Pc1+ Kxd4 3. Df6 mat. Een driezet van uitzonderlijke schoonheid.

De lezer aan zet

14. .. Pb4 Ambitieus, Krasenkow ziet een originele paardmanoeuvre om de c-lijn te veroveren. Alle torens ruilen met 14. .. Txc1 15. Txc1 Tc8 is saai en eerder wat beter voor wit.

15. .. Pa2 Dit was de bedoeling van de vorige zet, en natuurlijk niet 15. .. Pc6?! 16. Pxc6 (16. g4!?) 16. .. Txc6 17. Txc6 Dxc6 18. Tc1.

16. Ta1 Zwart staat ook wat beter na 16. Txc8 Txc8 17. Ta1 (of 17. g4 Le6 18. g5 Pe4) 17. .. Pc3.

16. .. Pc3 Dit paard kan wit natuurlijk niet op c3 laten staan. Met de manoeuvre Pb8-a6-b4-a2-c3 heeft Krasenkow het loperpaar veroverd, maar dat betekent niet zoveel in deze gesloten stelling. Veel belangrijker is het bezit van de enige open lijn in deze symmetrische structuur.

18. g4 Het is moeilijk om wit van goede raad te voorzien omdat 18. Tfc1 eenvoudig beantwoord wordt met 18. .. Dc7 19. Txc3 Dxc3 en wit heeft grote problemen.

18. .. Le6 Niet 18. .. Lc2? 19. g5.

19. .. Tfc8 Verdubbeling over de c-lijn is het meest logisch en u krijgt dan ook geen punten voor andere zetten.

20. Ta2 Nikolic verdedigt alvast de tweede rij, maar de toren blijkt ongelukkig te staan op a2. Taaier was 20. Pd3 om eventueel het paard op c5 te kunnen zetten. Ook dan heeft zwart diverse aantrekke-

lijke voortzettingen als 20. .. Tc2, 20. .. h5 of 20. .. Pe4.

20. .. h5 Krasenkow had hier nog niet kunnen voorzien hoe gunstig het openen van de hlijn zal uitpakken maar het is wel duidelijk dat dit een sterke zet is. Wit blijft met een zwakke g-pion zitten omdat 21. g5 en 21. gxh5 te lelijk zijn. Ook goed was onmiddellijk 20. .. Pe4 (7 punten) omdat pion b3 hangt. 20. .. a4 (3 punten)

21.Tb2 axb3 22. Txb3 Txb3 23. Pxb3 Pe4 is beter voor zwart (maar veel minder goed dan 20. .. h5 of 20. .. Pe4) na 24. Pd3.

21. .. hxg4 In combinatie met Krasenkows volgende zet het sterkst. Zwart staat natuurlijk zo goed dat hij ook voordeel houdt met diverse andere zetten. Bijvoorbeeld: 21. .. a4 22. gxh5 Pxh5 23. Pd3, 21. .. axb4 of 21. .. Ta8. Voor al deze zetten krijgt u 2 punten

22. .. Pe4 Dynamisch gespeeld. Krasenkow maakt optimaal gebruik van de ongelukkige positie van de witte toren op a2. U krijgt ook punten voor: 22. .. a4 (2), 22. .. Da6 (3), 22. .. axb4 (3), 22. .. Ta8 (3).

23. Lxe4 Niet 23. Pxe4 dxe4 24. Lxe4 Lxe5 25. dxe5 Lc4 (25. .. Lxa2) 26. Dd2 Lxf1 en zwart wint eenvoudig.

23. .. dxe4 Terugslaan is niet verplicht! Ook in aanmerking komt 23. .. Lxe5 (1 punt). Nu verliest wit na 24. dxe5 dxe4 25. Pxe4 Lxa2 26. Pxc3 Lc4 en met een kwaliteit meer zal zwart makkelijk winnen. De desperado zet 24. Lxg6 is interessant. Zwart staat echter beter

na 24. .. fxg6 25. bxa5!? Dxa5 26. dxe5 d4! 27. Taa1 en nu 27. .. d3 of 27. .. dxe3 gevolgd door nemen op a3. Wit heeft echter nog 24. Lg2! waarna hij aanval zou krijgen na 24. .. Ld6 25. f4 axb4 26. f5. Daarom is Krasenkows zet sterker.

24. .. Lxe5 Krasenkow wikkelt af naar een duidelijke stelling. Alternatieven zijn er genoeg:

24. .. T3c7 (1 punt) 25. bxa5! Dxa5 26. Pg5! Ld5! (26. .. Lxa2? 27. Dxa2 e6 28. Pexf7!) 27. Tb2 is tamelijk onduidelijk.

24. .. axb4 (5 punten) 25. axb4 (25. Pxc3 bxc3) en dan pas 25. .. Lxe5 analoog aan de partij is mogelijk.

24. .. Lxa2 (3 punten) 25. Dxa2 Lxe5 26. Pxc3 is beter voor zwart maar minder goed dan de partij. Min of meer hetzelfde geldt voor 24. .. Tc1(3 punten) 25. Ta1 Txf1+ 26. Dxf1

Lxe5 27. dxe5 Tc4!.

25. .. Txc3 Niet 25. .. Lxa2? 26. Pxa2.

26. .. Dc6 De moeilijkste zet uit de partij waarschijnlijk. Krasenkow is niet materialistisch maar speelt op koningsaanval. Zwart staat beter na 26. .. Lxa2 (4 punten) 27. Dxa2 Tc4 (of 27. .. axb4 28. axb4 Tc4. De partijvoortzetting wint echter.

27. Taa1 Ook andere zetten helpen niet: Het taaist is 27. Td2 Lc4 28. Dd1 Lxf1 29. Dxf1 Txa3 en zwart heeft praktisch een pion meer, terwijl de witte koning onveilig blijft staan. 27. bxa5 Lc4 28. Dd2 Lxf1 29. Kxf1

Tc1+ 30. Ke2 Dc4+ 31. Kf3 Th1 en zwart wint in een directe koningsaanval.

28. .. Td3 Opnieuw sterker dan het nemen van de kwaliteit met 28. .. Lxf1 29. Dxf1 Tc4 (of 29. .. axb4 30. axb4 Tc4).

29. Dc2 Het is Krasenkow gelukt om de witte dame los te weken van de verdediging van veld f3. Zwart wint ook na het sterkere 29. De2 Txa3 30. Dc2 axb4.

30. .. Td8 Heel fraai. Plotseling dreigt wit matgezet te worden over de h-lijn. Er is geen redding meer. De zetten omdraaien met 30. .. Kg7 (2 punten) gaat niet vanwege 31. Tfd1

Txd1 32. Txd1 Le2 33. Tg1 en wit houdt stand. Ook na 30. .. Dxg4 (2 punten) kan wit zich nog taai verdedigen met 31. f3 Dh4+ 32. Kg1 Txe3 33. Tf2.

31. Tad1 Wanneer de andere toren naar d1 gaat volgt: 31. Tfd1 Tc8 (of op een ander veld op de achtste rij). Nu is 32. .. Kg7 gevolgd door Th8 mat een te sterke dreiging. Bijv. : 32. Tg1 Kg7 33. Tg2 Ld5 en wint.

31. .. Lxf1 en nu gaat wit mat na 32. Txd8+ Kg7. 31. .. Kg7 (5 punten) 32. Txd8 Lxf1 is trouwens even goed. U krijgt 1 punt wanneer u ervoor gekozen heeft om langzamer te winnen door uw toren te behouden met een torenzet over de achtste rij.

Diagram 1:

Fridman - Heemskerk

1. Ta8 Pxg6 2. Pd7+ won een kwaliteit

Diagram 2:

Vogel - l’Ami

1. .. Txg2! 2. Dxg2 Txg2 3. Kxg2 Dg4+, 0-1

Diagram 3:

Sanikidze - Van den Doel

1. .. Taf2! 2. e5 h5+, 0-1. 3. .. Lh6 is immers mat

Diagram 4:

Van Veen - Bruggraaf

1. .. Lxg4++! 2. Kxg4 Dxg1+, 0-1. Vanwege 3. Kxh4 Tf4+ 4. Kh3 Tf3+ 5. Kh4 Dg3 mat

Diagram 5:

Naroditsky - Vovk

1. Lxg6! hxg6 2. Dxg6+ Kh8 3. Tc5!, 1-0

Diagram 6:

Erwich - Erwich

1. .. Lxf2+! 2. Kxf2 Pg4+ 3. Kg3 Dxg5 4. Ph3 De3+! 5. Kxg4 f5+, 0-1 want 6.Kh4 Tf6 loopt mat

Diagram 7:

Haslinger - Van Engen

1. Pg5! fxg5 2. f6 Lxf6 3. e5 Txd3 4. exf6, 1-0

Diagram 8:

Giri - Van Eijk

1.Dxe8! Bewerkstelligt promotie en verhindert tevens de geniepige dreiging 1. .. Pg3+/2. .. Dh6 mat. Na 1. Pxe3 Txe3 2. Txe3 dxe3 3. a7 Pd4 moet wit nog hard werken voor zijn punt. Het partijverloop: 1. .. Dxe8 2. a7 De5 3. a8 (D)+ Kg7 4. Pxe3 dxe3 5. Df8+!, 1-0.

Recht toe recht aan

Het fraaie 1. .. Ld4! dekt het staartstuk en valt Tg5 aan. Het staat gelijk na 2. Txc5 Lxc5. Het trucje 2. Txg7+ (bedoeling 2. .. Kxg7?? 3. Lxd4+) faalt op 2. .. Lxg7. Na 1. .. Kf6 2. f4! Txc3 3.

bxc3 Lxf4 verzilverde wit het voordeel van toren tegen loper en pion. Nancy Kirana - Sanne ter Schegget, NK C meisjes, Venlo 2008. (Piet Peelen)

VERVOLG pagina 21

Vier autistische jongens van zeven tot twaalf jaar krijgen in Elburg wekelijks een uur schaakles van vutter Willem van der Hulst. "Belangrijk is dat je geduld hebt. Af en toe zijn ze wel erg druk en impulsief. Je moet duidelijk vertellen wat de bedoeling is. Ook moet je ze motiveren, ze vinden het vaak lastig zelf initiatief te nemen. Je ziet hoeveel plezier ze hebben. Ik heb de indruk dat schaken erg goed is voor hun verstandelijke, sociale en emotionele ontwikkeling. Het geeft hen ook zelfvertrou-

wen, doordat ze iets leren beheersen." De Australische IM Alex Wohl heeft in de jaren negentig training gegeven aan het talent Trevor Tao. "Je moet alles zo simpel mogelijk vertellen. En niet zomaar aannemen dat kennis aanwezig is of iets begrepen wordt. Je moet steeds controleren of wat je zegt, ook over komt. Je kunt goed communiceren met veel autisten, maar het is anders dan bij de meeste mensen." Een uitgebreide versie van dit verhaal is te vinden op www.kvdc.nl

Met als pointe 22. .. fxe6 23. Th8+! en wit geeft mat. 22. .. Tfb8 23.Th8+ Alles wint, maar Giri vindt een aantrekkelijk motiefje. 23. .. Kxh8 24. Lxf7 Lxb2+ 25. Kb1

En zwart gaf op; na 25. .. Dxc2+ 26. Dxc2 Pxc2 27. Th1 is het weer mat.

BSG-er Lars Ootes speelde een geweldig toernooi met overwinningen op de grootmeesters Andrey Vovk, Friso Nijboer en Dimitri Reinderman. Zijn winstpartij tegen Vovk ging meteen de hele wereld rond, en terechthet is een partij om in te lijsten en boven je bed te hangen.

Ootes - Vovk

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4

4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 e6 7. f4 Dc7 8. Lxf6 gxf6 9. Dd2 b5 10. Ld3 h5 11. 0-0-0 b4

Steviger is 11. .. Pc6, zo nu en dan een stuk ontwikkelen kan geen kwaad. De tekstzet is wel heel erg ‘de kat op het spek binden’.

12. Pd5!

Stukoffers op d5 zijn tegenwoordig erg ‘hot’ in het Siciliaans.

12. .. exd5 13. exd5

Wit heeft slechts één pion voor het stuk, maar er zit geen enkele samenhang in de zwarte stelling. Het kluitje stukken op de damevleugel doet niets en de zwarte koning staat permanent onveilig.

13. .. f5

Ten koste van een pion hoopt zwart zijn loper van de zwarte velden te activeren.

Het alternatief was 13. .. Dc5.

14. Lxf5 Lg7 15. The1+ Kd8

16. Lxc8 Kxc8 17. Pf5 Lf6 18. Dxb4

Daar gaat de derde pion, en d6 staat ook nog in.

18. .. Kd7 19. Te4!

De toren grijpt beslissend in. 19. .. a5 20. Db5+ Kd8 21. Tc4 Dd7 22. Db6+ Ke8

Tijd voor de beslissende klap. 23. Tc8+! Ld8 24. Te1+ en de afstraffing was compleet. (1-0)

Websites:

www.hsgopen.nl

www.leidenchess.nl

www.schaakbond.nl/onk

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Schaakklokken

401 DGT 2010

............

401-J DGT 2010 met jubileum opdruk van DGT Op Op49,50 ............ 410-R DGT XL rood

412 Easy Game timer. Simpele digitale schaakklok. In rood, groen of geel

402 BHB toernooiklok, kunststof,

............

............

De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Sterke kwaliteit7,50............

502-A Plastic vouwbord, veldgr.

verzwaard in plastic zakjes 5,50............

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaard in plastic zakjes 9,50 ............

506 Stevig kartonnen doosje voor art 503 en 504 4,00 ............

509 Houten stukken,maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50............

540 Palissander houten stukken, maat 4

Verzwaard met vilt in blank houtenkistje 29,50............

541 Palissander houten stukken, maat 4

Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50............

551 Magnetisch zakschaakspel 5,75............

558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 29,50............

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50............

519 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm geel/zwart. Magnetische stukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 35,00............

530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 89,00............

510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00............

511 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 31 cm 89,50............

CD’s

708 DGT Chesstrainer met spelregels 45 lessen met 1500 oefeningen schaakspelend programma: Fritz goes 960 9,95............

709

Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat!Beter leren schaken voor

Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: tel. 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Boeken

645 De wereld van de schaakopening 1

1.d2-d4. Auteur: Paul van der Sterren 19, 95............

646 De wereld van de schaakopening 2

Flankopeningen. Auteur: Paul van der Sterren 18, 95............

647 De wereld van de schaakopening 3

E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren24, 95 ............ 650 De Kracht van het paard.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman16,95............

651 De macht van het loperpaar.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95............ 652 Matten 6, schaaktijdschift 11,95............ 653 Schaken voor huisvrouwen. Memoires van een grootmeester in ruste

Auteur: Karel v.d. Weide14,95............

654 Bobby Fischer voor beginners.

Het wonderlijke leven van Bobby Fischer

Auteur: Renzo Verwer11,95............

Leermethode van Wijgerden/Brunia

Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie. Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Werkboeken

920 Opstapje 14,60............

925 Opstapje 24,60............

931 Stap 14,60............

9310 Stap 1+4,60............

932 Stap 24,60............

9320 Stap 2+4,60............

9325 Stap 2 extra 4,60............

933 Stap 34,60............

9330 Stap 3+4,60............

9335 Stap 3 extra4,60............

934 Stap 4 4,60............

9340 Stap 4+4,60............

9345 Stap 4 extra4,60............

935 Stap 5 4,60............ 9350 Stap 5+ 4,60............ 9355 Stap 5 extra 4,60............

Stap 6 9,10............

Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.

Handleidingen

1e stap

Setjes van 4 verschillende proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)

Proefexamens

9410 Proefexamens stap 1+, 4 stuks 1,70............ 9420 Proefexamens stap 2+, 4 stuks 1,70............ 9430 Proefexamens stap 3+, 4 stuks 1,70............

9440 Proefexamens stap 4+, 4 stuks 1,70............ 9450 Proefexamens stap 5+, 4 stuks 1,70............

Diversen

515 Stropdas marine met KNSB logo 8,50............

516 Sleutelhanger kunststof, Zwart of Crème 1,75............

660 Mapje met 6 schaakansichtkaarten getekenddoor Pia Sprong 6,75............

U kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar:

SchaakenGowinkelHetPaard

Haarlemmerdijk173

1013KHAmsterdam

Tel020-6241171

Fax020-6270885

info@schaakengo.nl

www.schaakengo.nl

Nederlandse kampioenschappen in Haaksbergen

De Nederlandse kampioenschappen 2009 worden van zaterdag 12 september tot en met zondag 20 september gespeeld in Haaksbergen.

De opening van het toernooi vindt plaats op vrijdag 11 september.

De kampioenschappen bestaan uit twee toernooien: het NK Algemeen en NK Vrouwen.

Beide toernooien bestaan uit een gesloten tienkamp.

Speeltijden

De speeltijden van het toernooi zijn:

Vr 11 sept. 14.00 - 16.00 uur opening

Za 12 - za 19 sept. 13.30 - 19.30 uur speelronden

Zo 20 sept. 11.00 - 17.00 uur slotronde 17.00 - 19.00 tiebreaks en sluiting

Speeltempo

Het speeltempo bedraagt: 40 zetten in 1.30 uur. Na de veertigste zet krijgen beide spelers 30 minuten extra tijd. Bovendien krijgen de spelers vanaf zet 1 een toevoeging van 30 seconden per zet.

Locatie

Het toernooi wordt gehouden in Hotel Morssinkhof

Eibergesestraat 157 Haaksbergen

Internet

De partijen van het toernooi zijn live te volgen via de website van de KNSB: http://nk.schaakbond.nl

Daar is ook alle informatie over het toernooi te vinden.

Haarlemmerdijk173

1013KHAmsterdam

Tel020-6241171

Fax020-6270885

info@schaakengo.nl

www.schaakengo.nl

de meest complete denksportwinkel

SchaakenGowinkel HetPaard

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.

Hotel Morssinkhof