Schaakmagazine 2009 – april

Hans Böhm voelt zich een zendeling

Talententeam D4 meesterlijk project

Wat drijft verzamelaar

Hans Blokland Schaken een meesterlijke sport

Officiëel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang 116 • no.2 • april 2009

DE BOND

Open Nederlands Kampioenschap 2009 in Dieren

Het Open Nederlands Kampioenschap wordt dit jaar gespeeld van 20 tot 30 juli. Het toernooi vindt voor de 41e keer plaats in de gemeente Rheden en wordt voor de 31e keer gespeeld in de sporthal van het zalencentrum Theothorne in Dieren.

De data van de verschillende groepen zijn:

Open Nederlands Kampioenschap: 21 - 30 juli

Reservegroepen A, B en C: 21 - 30 juli

Zesrondige toernooien 1 en 2: 20 - 25 juli

Vierkampen: 27 - 29 juli

Er zijn diverse nevenactiviteiten. Zondag 26 juli is een rustdag

Bij het Open Nederlands Kampioenschap zijn twee plaatsen te verdienen voor het Nederlands Kampioenschap 2009 en voor het Nederlands Vrouwenkampioenschap 2009. Deze beide toernooien worden in september gespeeld.

Uitvoerige informatie over het toernooi is te vinden op http://onk.schaakbond.nl Aanmelden is mogelijk via dezelfde website.

Voor informatie kunt terecht op het bondsbureau van de KNSB: (023) 525 40 25.

DE BOND

Bilderderbergtoernooi 2009 in Oosterbeek

Het Bilderbergtoernooi voor senioren en veteranen wordt dit jaar later gespeeld dan gebruikelijk.

Het toernooi zal van zaterdag 11 tot vrijdag 17 juli plaatsvinden in Hotel de Bilderberg in Oosterbeek.

Het toernooi bestaat uit twee delen:

Veteranen- en seniorenkampioenschap:

Speeldata:11 - 17 juli (ook op zondag)

Speelschema:7 ronden Zwitsers

Ratingeisen:KNSB-rating 1900 of meer op de KNSB-lijst van 1 mei 2009

Leeftijd:Senioren (50+), geboren in 1958 of ouder

Veteranen (60+) geboren in 1948 of ouder

KNSB-lid:voor deze groep is lidmaatschap van de KNSB vereist

Overige groepen:

Speeldata:13 - 17 juli

Speelschema:5 ronden Zwitsers

Leeftijd:geboren in 1958 of ouder

Algemeen:

Speeltempo:40 zetten in 2 uur + 1 uur voor de rest van de partij

Tijd:vanaf 12.30 uur, slotronde vanaf 10.30 uur

Aanmelden:via inschrijfformulier (o.a. op de website)

Website: www.seniorentoernooi.nl

Kosten:

€ 30,- voor leden van de KNSB

€ 35,- voor niet-leden van de KNSB

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang 116 • no.2 • april 2009

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Jeroen Bosch

Frank Clevers

Jos Damen

Gert Devreese

René Duret (tekeningen)

Herman Grooten

Teun Koorevaar

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Eric van Reem

Sergey Tiviakov

Jouwert Turkstra

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem.

Telefoon: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem, Tel: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail:

bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Verschijning

volgendenummer: week 26 2009

Sluiting kopij: 23 mei 2009

Vormgeving & lay-out: De Loods Ontwerpers

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

Hans Böhm is ambassadeur van het project

Schaken: een meesterlijke sport.

Schaaktechniek

Combinaties uit het EK..........................................19

De lezer aan zet......................................................19

Winnen met het Italiaans.....................................24

Begrijp wat u doet: Siciliaans................................26

Probleemschaak: ontkurken..................................28

Oplossingen............................................................29

20

inhoud

Meesterlijk

Interview Jan Schinkelshoek................6

Hans Böhm voelt zich zendeling.........8

Meesterlijke sport 21 maart van start...11

D4 talententeam.................................12

Schaakles met digitaal schoolbord....14

KNSB internetschaak..........................23

28

voorloper

In dit nummer:

Willemijn de Voogt is een doorzetter....................15

De partijen van Willemijn.......................................16

Meesterlijke motieven............................................17

Drieling naar NK schoolschaken............................18

Informatief

NK Dieren en Bilderbergtoernooi........2

Diagonaal...........................................4

Azen op die ene postzegel.................20

De schaakwereld ontdekt Twitter.....22

Winkel.................................................31

recht toe recht aan

Zwart wil de witte koning matzetten. Verdedigt u net zo sterk als Willemijn de Voogt?

Speelt u 1. g3, 1. P2f3, 1. P4f3 of 1. Pf1?

De activiteiten van de KNSB zullen in de komende jaren in het teken staan van de campagne ‘Schaken een meesterlijke sport’. Met die campagne gaat de schaakwereld duidelijk maken dat schaken een eeuwenoude sport is, die nog altijd modern is. "Schaken tintelt van het leven", zei KNSB-bestuurslid Jan Schinkelshoek onlangs. Op zaterdag 21 maart werd de campagne in Utrecht gelanceerd in aanwezigheid van plaatselijke en regionale schaakbestuurders. Dit nummer van Schaakmagazine sluit daar op aan en staat in het teken van deze campagne.

Schaken

een meesterlijke sport

Hans Böhm is ambassadeur van ‘Schaken een meesterlijke sport’ en zal daarvoor het land in trekken. Hij vertelt over het vele propagandawerk dat hij voor het schaken verricht. Jan Schinkelshoek houdt zich in het KNSB-bestuur bezig met ‘PR, communicatie en sponsorbeleid’. Hij legt uit wat het doel van de campagne is.

Schaakmagazine vroeg een aantal schakers om in het kort te vertellen waarom schaken voor hen een meesterlijke bezigheid is. U vindt de meningen van Gerrit Veldhoen,

Renzo

Knipscheer

Ruud van Caspel in dit nummer. Bij een meesterlijke sport behoren ook meesterlijke activiteiten. Twee ervan worden in dit nummer beschreven. De schaakvereniging D4 uit Oosterhout tilt met zijn talententeams de training van de jeugd naar een hoger niveau. In Rotterdam wordt het digitale schoolbord gebruikt om de jeugdlessen eigentijds te maken. Ook meesterlijk is de motiefgroep schaken, waarin de verzamelaars van schaakmateri-

aal bij elkaar komen. Meesterlijk door de aantallen verzamelden objecten, en vooral door de kwaliteit van het materiaal dat bijeen is gebracht.

En dan is er natuurlijk het internetschaak, het schaken van de toekomst. Na een proefperiode van enkele maanden ging het KNSB internetschaak op 21 maart officieel van start. Even later volgde het eerste Nederlands kampioenschap internetschaak. U leest erover in dit meesterlijke nummer van Schaakmagazine

Verwer , Poulien

en

De clubavond is meesterlijk

Schaken, moet dat een meesterlijke sport zijn? Zeker voor een klein deel van de schakers die meesterlijk zijn toegerust. Schaken extern noem ik dat. Soms stimulerend. Soms ergerlijk.

Schaken doe ik het liefst op de wekelijkse clubavond. Ook liefst zoveel mogelijk tegen een ‘vreemde’ tegenstander, dat scherpt de geest en voedt het ego. Is een jeugdspeler aan het doorstromen, ik zie niets liever dan dat. Gaat hij of zij de club versterken? Komt hij of zij na de studie terug? Zo zeg ik: het meest meesterlijke aan het schaken is de clubavond !

Onze

Openluchtschaak Utrecht C.S. Batavia toernooi

Amsterdam kreeg er in februari een sfeervol schaaktoernooi bij. In het vorig jaar geopende café Batavia vond het eerste Batavia Amsterdam Schaaktoernooi plaats.

Het werd een ontspannen toernooi in een Art Deco omgeving. De speelzaal was vanuit de langsvarende rondvaartboten te zien. Het toernooi werd georganiseerd door café-eigenaar Peter Tames en schaakfotograaf Bas Beekhuizen. Een van de doelstellingen van het toernooi was het halen van een meesterresultaat mogelijk te maken. Dat lukte de veertienjarige Robin van Kampen (rechts op de foto). Hij behaalde precies de benodigde zes punten; het was zijn eerste IM-norm. Clubgenoot Henk Vedder, ook van HSG, was lang in de race voor een derde meesterresultaat, maar hij viel aan het eind terug.

Tim Krabbé schreef dit jaar het boekenweekgeschenk. Zondag 15 maart stond in het teken van het schaken. Tim Krabbé reisde van Haarlem naar Utrecht en bood schaakliefhebbers de gelegenheid in de trein tegen hem te vluggeren.

Op Utrecht CS speelde Krabbé daarna tegen Hans Böhm. De regie van dit levend schaakspel lag in handen van Esmé Lammers en Myrna van Gilst. Esmé Lammers is de kleindochter van Max Euwe en regisseur van de film Lang Leve de Koningin. Myrna van Gilst is onder meer bekend van de verfilmingen van de boeken van Carry Slee. De levende

schaakstukken werden gespeeld door amateurtoneelspelers onder begeleiding van danser Giannini (bekend van So you think you can dance) en drie collega-dansers. Het evenement werd gepresenteerd door Wilfried de Jong. De belangstelling was groot, ook omdat iedere bezitter van het boekenweekgeschenk die dag gratis met de trein mocht reizen.

Gerrit Veldhoen, clubschaker bij GESS

Jan Schinkelshoek: “Een ambitieus plan om duidelijk te maken dat schaken meesterlijk is.”

Op zaterdag 21 maart werd het officiële startschot gegeven voor de KNSB campagne ‘Schaken: een meesterlijke sport’. Hiermee wil de schaakwereld duidelijk maken waarvoor schaken staat, wat zo bijzonder aan het schaken is. Hoe werkt zo’n campagne? Wat moet je er als schaakorganisatie voor doen? Schaakmagazine sprak erover met KNSB-bestuurslid Jan Schinkelshoek die zich in het bestuur bezighoudt met PR, communicatie en sponsorwerving.

Schinkelshoek: "De campagne Schaken: een meesterlijke sport is een ambitieus plan om duidelijk te maken dat het schaken een meesterlijke sport is. Dat je er bij zou moeten zijn. Het is een paraplu waaronder de KNSB zich positioneert. Het is een begrip dat aangeeft wat je onderscheidt van anderen, wat je toegevoegde waarde is. Daarvoor is zo’n leuze, zo’n slogan bedoeld. Die zegt: dit zijn we nou. Ik heb dit niet alleen bedacht, we hebben met een groep mensen erover gepraat. Zelf kom ik van de afdeling communicatie van de Rabobank. In de discussiegroep zat ook iemand van de hockeywereld. Dat was een beetje nuffige bond die een paar jaar geleden een omslag heeft gemaakt. Er was iemand van de roeibond en iemand die iets van schaken wist.

"Schaken is een meesterlijke sport"

"We moetenhet met zijn allen doen"

Minze bij de Weg

We hebben ons afgevraagd wat schaken zo bijzonder maakt. Daar kwamen twee elementen uit. In de eerste plaats is schaken een sport, het daagt je uit, het test je. En wat schaken daarnaast zo bijzonder maakt: het doet een beroep op inzicht, op strategie, je wordt er een meester van, je gaat iets beheersen. Schaken is een uitdaging."

Wat moet er gebeuren?

"De kern van de zaak is dat we er in slagen de campagne Schaken een meesterlijke sport in de hele organisatie door te voeren, dat het ons doen en laten gaat bepalen. De schaakwereld moet meesterlijk zijn door de dingen die we aanpakken, op de clubavond, op toernooien, in alles wat we doen. Een vergelijkbare operatie is uitgevoerd bij de Rabobank. Dat was een oubollige bank en de vraag was hoe we die ouderwetse bank opnieuw konden neer-

Geurt Gijssen: "Ik zie voor alle toernooien de oplossing nog niet"

zetten. We moesten niet proberen de ABN te kopiëren want dan krijg je een slechte kopie. We zijn op zoek gegaan naar punten waarin de Rabobank zich onderscheidt. De Rabobank is niet op de beurs genoteerd de Rabobank staat voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, de Rabobank is een coöperatieve bank en heeft geen aandeelhouders. Dat werd het uitgangspunt waarop we alles hebben getoetst. Zelfs het personeelsbeleid werd daar op gericht. Datzelfde hebben we proberen te doen

voor de schaakbond en het resultaat hebben we vorig jaar gepresenteerd aan de bondsraad. Want voor zo’n cultuurverandering heb je draagvlak nodig. De regionale bonden, de verenigingen, de schakers moeten het doen."

Welke eisen worden er gesteld aan een leuze?

"Van belang is dat je een heldere, prikkelende leuze hebt. Meesterlijk is prikkelend. Je zet jezelf neer als heel goed. Hier spelen ‘meesters’, mensen die goed zijn in wat ze doen, dat is de boodschap. Je stoot op die manier ook een groep af, zeker, maar dat hoort bij positionering. Een allemansvriend zijn is dodelijk. Je appelleert aan het gevoel dat je erbij wilt horen. Je bent toch een beetje een elite. Je moet het belegen imago van een organisatie die vergrijst, van een groep zwijgende sigaarrokende mensen doorbreken. Zachtjesaan moet je sexier en ambitieuzer worden. Dat enthousiasme moet het oproepen. Dat moet je als bond en verenigingen uitstralen. Je noemt zo’n leuze associatiemarketing. Even Apeldoorn bellen, er gaat niets boven Groningen, het zijn bekende voorbeelden. De hockeybond is heel succesvol geweest in die omslag. Vroeger moest je daar niet gezien worden. Dat waren de tuttige hockeymeisjes. De hockeybond is erin geslaagd chique te blijven en toch te groeien. De Rabobank heeft voor zijn imago bewust gekozen voor het wielrennen. We hebben ons neergezet als de andere bank, de bank die het anders doet, niet de chique bank. We hebben gekozen voor een volkssport, niet van de stad maar van het platteland. Je kiest een sport die bij je imago past."

En het schaken moet met dat imago aan de slag?

"Ja, je moet sponsors zoeken die dat meesterlijke uitstralen. Denk aan grote consultancybureaus, IT bedrijven. En als bedrijf zoek je iets dat aan je profiel beantwoordt. Iets dat je imago onbewust versterkt, op onbewust niveau. Het schaken moet een appel doen op het strategisch vernuft van bedrijven. Als sponsor wil je niet je geld steken in een grijze gehaktbal. De kern van

sponsoring is dat je associeert. We hebben als KNSB die markt veel te lang laten liggen. Je moet je imago te gelde maken."

Wat kan de landelijke organisatie doen voor de verenigingen?

"De clubs ervan overtuigen dat ze meesterlijk zijn. De clubs ondersteunen, concrete voorbeelden aanreiken, uitwisseling mogelijk maken. Laat zien wat je in de ene regio doet en gebruik dat elders. Het gaat niet om een centraal meerstappenplan. Het gaat om de kleine dingetjes, die je bij elkaar optelt zodat het geheel meer is dan de delen. Een organisatie gaat pas leven door een optelsom van al die mensen en activiteiten. Je moet zelfbewust zijn en ergens voor staan. We zullen Hans Böhm naar de verenigingen laten gaan om hen te helpen hardop na te denken. Het moet opborrelen van onderop. Denk na over de manier waarop je de clubavond of toernooien organiseert. Kunnen de dingen die je doet beter? Daarbij moet je niet de fout maken om een paar dingen te bedenken en te denken dat het dan wel loopt. Het is een doorlopend proces. De taak van de landelijke bond is ook om een platform te creëren. Open bijvoorbeeld een website waarop Hans Böhm vragen kan beantwoorden. Böhm is de mister schaken, de vleesgeworden meesterlijke schaker. Ik geloof in een mascotte, in een icoon. Ik ben blij dat hij meedoet, hij is een

baken in het geheel."

Wat kan je als vereniging of regionale bond doen?

"Vraag je af wat je meesterlijk maakt, neem al je activiteiten door. Vraag je af wat aan je imago voldoet. Probeer de dingen die je doet meesterlijk te doen. Luister naar elkaar, verander en kopieer dingen. Roep de hulp van de KNSB in. Maak een kennisplatform. Zorg voor een actieve rol van Hans Böhm. En begin met een paar dingen, niet te veel tegelijk. Beter een paar dingen goed doen dan veel dingen half."

Welke rol gaan de media van de KNSB spelen?

"De website van de KNSB en Schaakmagazine gaan dienen als ondersteuner. Daar kunnen leuke ideeën gepubliceerd worden, die worden beloond. Zo bouw je het op en zorg je ervoor dat het gedragen wordt. Want als het niet gedragen wordt lukt het niet. Open een site voor meesterlijke ideeën. Stel de vraag waarom schaken meesterlijk is. Roep eens per jaar de ‘meester van het jaar’ uit. Daar kan je eindeloos op doorbouwen. En we moeten als bond erg precies zijn in onze huisstijl. Overal moet meesterlijke sport staan. We moeten kiezen voor vaste kleuren, logo’s en vormgeving. Andere uitingen zijn verboden."

Schaken is gewoon schaken

Schaken: in principe boeit alles me. Ook het negatieve aan de sport: de verslaving die zovelen hebben. Het wereldje is fraai, de zetten mooi of afzichtelijk, de kunst, de verhalen, de mensen. Dat je er zo lekker over kunt schrijven.

Eigenlijk is alles boeiend aan schaken. Ik vraag me wel eens af waarom juist schaken dat allemaal heeft, en niet - voor mij dan - bijvoorbeeld voetbal, of dammen. Het is waarschijnlijk niet te omschrijven, schaken heeft intrinsiek iets boeiends. Schaken is gewoon schaken.

Renzo Verwer, ex-schaakjournalist

Al wat Hans Böhm (59) in en rond het schaken onderneemt, doet hij om propagandaredenen. "Ik zal in mijn schaakrubriek zelden iets negatiefs schrijven. De vuile was houd ik liever intern. Ik wil het hebben over De Mooie Dingen. Wat ik doe, is zendelingenwerk. Ik wil de schaaksport begrijpelijk maken voor het grote publiek."

Hans Böhm, ambassadeur van schaaksport in Nederland: Gert Devreese

"

Ik ben meer een zendeling

Wat is de bedoeling van de Schaakkaravaan?

Böhm: "De Schaakkaravaan is een nieuw schoolschaakproject van het Max Euwe Centrum in samenwerking met de KNSB. Eerst wilden we de Karavaan eigenlijk in vijf Nederlandse steden organiseren. Maar door de economische crisis krijgen we van de

overheid minder subsidies. Daarom hebben we de Karavaan voorlopig beperkt tot Amsterdam. Amsterdam zien we als een proefproject dat drie jaar zal lopen. Valt de evaluatie na twee jaar positief uit, dan gaan we ook naar andere steden.

Ik zit al in het bestuur van het Max Euwe Centrum sinds de oprichting in 1982. Nu zitten we weer in een heel goede periode. Dat

"

is de verdienste van ex-politicus Jan Nagel (PvdA). Toen die met pensioen ging, werd hij voorzitter van het Centrum. Nagel heeft zijn taak goed opgepakt. Het Centrum is uit de financiële zorgen en we hebben een heleboel leuke projecten.

Kijk, alles wat ik doe in het schaken, doe ik eigenlijk om propagandaredenen. Schaken is een kleine sport. Ik zie mijn activiteiten

binnen het schaak meer als zendelingenwerk. Ik zie het als mijn taak de schaaksport begrijpelijk te maken voor het grote publiek. In het tafeltennis neem je een batje en een balletje en hop, je kan meteen aan de slag. Dat gaat niet in het schaken. Schaken is moeilijker, er zijn een heleboel regels. Dat creëert een drempel.

Maar schoolschaak-competities bloeien in Nederland al vele decennia. Er waren al vaker succesrijke schoolschaakprojecten.

Tussen 1989 en 1995 bereikten we met de VSB Spaarbank als sponsor met het schoolschaak tienduizenden kinderen per jaar en met de TV-serie Graaf Schakula werden per jaar 50.000 pakketten verkocht. Die serie is drie jaar door de Nederlandse Onderwijs Televisie herhaald Op dat schoolschaak hebben we nu de Schaakkaravaan geënt.

Ik ben ambassadeur van de Schaakkaravaan. De Schaakkaravaan vergt een hele organisatie: je hebt een website nodig, veel lesgevers, er komt veel veldwerk bij kijken. Eddy Sibbing is de coördinator en voert dat werk uit.

Mijn kracht is dat ik mijn gezicht laat zien, ergens een keer langskom. Toen ik in februari de Schaakkaravaan opende, kwam ik in een Amsterdamse school aanrijden op een prachtige schaakbakfiets, in zwart-wit en helemaal opgevuld met schaakstukken enballonnen. Ik ben het uithangbord van de Karavaan, ik ben de vlag op de boot. Ik doe eigenlijk het leukste werk. Anderen moeten schaaklessen geven, kinderen in bedwang houden tijdens de lessen..."

Promotiecampagne

En wat is de opzet van de campagne ‘Schaken: een meesterlijke sport’?

"Het is een totale promotiecampagne van de Schaakbond. Het gaat niet alleen om internetschaak, maar om de hele schaaksport. Het idee achter de slogan ‘Schaken: een meesterlijke sport‘ is dat de schaaksport een sport is waarmee je je kan onderscheiden.

Een noviteit daarbij is het eerste NK inter-

netschaak, waaraan elke huisschaker vanachter zijn computer kan meedoen en dat werkt met een knock-outsysteem. Ook voor deze campagne ben ik als ambassadeur gevraagd. Op zaterdag 21 maart gaf ik de eerste aftrap op de presentatiedag van de campagne in Utrecht. Het was een succes. We hadden veel bezoekers. Er waren zo’n honderd mensen, onder wie veel voorzitters en bestuursleden van schaakclubs. Op het eind heb ik nog een demonstratiepartij tegen een klein meisje gespeeld."

U bent al decennia betrokken bij schaakpropaganda. Hoe bent u daarin beland?

"Ik was jeugdkampioen van Nederland in 1967. Van 1970 tot 1985 was ik profschaker en haalde ik als IM mijn hoofdinkomen uit competitieschaak. Ik ben toen de wereld afgereisd en trad overal aan in grote toernooien. Ik heb in die tijd ook redelijk verdiend, dat kwam ook door alles wat ik erbij deed.

Ik heb er ook altijd bij geschreven. Ik had al een kleine schaakrubriek in een regionale krant. Ik ben met de jaren meer en meer gaan schrijven en heb gaandeweg de knepen van de journalistiek geleerd. Zo was er in 1974 de finale van de kandidatenmatches tussen Anatoli Karpov en Boris Spassky Jan Timman en ik waren toen succesvolle spelers en zaten daar bij die match. Toen vroegen ze me of ik verslag wilde doen voor de radio. Zo ben ik de radiowereld ingerold.

Later kwam TV er vanzelf bij. Ik belandde geleidelijk een beetje in die mediahoek. Ik had het geluk dat er toen ook zeer veel belangrijke toernooien in Nederland werden gespeeld: Ohra, IBM, VSB, Interpolis, de KRO-matches met Jan Timman. Ik was soms ook bij de organisatie van die toernooien betrokken, was publiekscommentator bij de partijen of werd gevraagd voor toespraken tot sponsors. Het is dus allemaal een beetje vanzelf gegroeid."

De Telegraaf

U schrijft sinds kort de schaakru-

briek in de Telegraaf. Hoe kijkt u daar tegenaan?

"De Telegraaf geeft me relatief veel ruimte, ik kan naast de wekelijkse rubriek ook losse stukken kwijt. Je zal me in mijn schaakrubriek voor De Telegraaf zelden iets negatiefs zien schrijven. De schaakwereld is te klein. Het schaken kan zich geen negatieve publiciteit permitteren als het wil overleven. Daarom houd ik de vuile was liever intern.

Ik schrijf in mijn rubriek over de mooie dingen. De prachtige toernooien. De prachtige schaakstudies. De interessante schakers. De Polgar-meisjes. De dopingkwestie. Er zijn zoveel interessante dingen in het schaken. Zo vind ik het niet mijn taak om het uitnodigingsbeleid van organisatoren van toernooien aan te vallen. Ik gebruik mijn journalistieke vrijheid. Als ik kan kiezen tussen een zeurderig of een positief stuk, dan houd ik het liever leuk."

De schaakpropaganda lijkt u op het lijf geschreven.

"Je moet een schaakevenement ook uitdagend maken voor jezelf. Onlangs werd ik gebeld door een grote club in NoordHolland. Kunt u voor ons een schaakavond organiseren, mijnheer Böhm? Goed. Eerst ben ik samen met die clubleden gaan eten. Goed voor de teamspirit. Daarna heb ik ze, van 19 tot 20 uur, een nieuwe opening aangeleerd. Tussendoor vertel je leuke dingen, verhalen over de Gouden Tijd van Jan Timman en zo. En je laat ze vrijuit vragen stellen.

Daarna zijn we met die schaakopening die ik ze net had aangeleerd gaan snelschaken. Een blitztoernooitje van 9 ronden Zwitsers, dan leer je het wel met wit en zwart. We waren klaar tegen 22 uur. Toen heb ik ze nog een paar heel mooie studies voorgelegd, die we samen hebben opgelost. Voor de keuze van die opening had ik vooraf advies gevraagd van Jeroen Bosch die die leuke SOS-boekjes schrijft over handige openingen voor mensen met weinig tijd. Die boekjes bevatten al nieuwtjes, maar ik zorgde bovendien dat ik die avond nog wat extraatjes kon tonen die er niet in stonden.

En volgende keer neem ik gewoon weer een andere opening.

Dat was nu eens een heel bijzondere avond, voor de mensen van die club, maar ook voor mij. Ze hebben wat geleerd, ze hebben kunnen snelschaken en ik heb zelf ook mee gevluggerd. En tot slot hebben we samen nog gezellig een poos aan de bar gezeten."

U weet duidelijk hoe u schaken moet verkopen.

"Mijn nieuwe schaakblog (in het kader van de Schaakkaravaan) richt zich tot kinderen. In eenvoudige taal heb ik het in die blog over heel belangrijke dingen. Zo vertel ik dat mijn moeder van 91 nog steeds met de buurman schaakt. Boodschap: schaken kan heel je leven je vriend zijn. Dat is bij fysieke sporten onmogelijk.

Ik vertel de kinderen ook dat je in de schaaksport allerlei avonturen kan beleven, leuke reizen kan maken naar andere landen, veel leuke mensen kan ontmoeten. Ik

focus op de mooie dingen. Ik vertel ze over het Levende Schaakspel dat ik met Tim Krabbé opvoerde in Utrecht en betrek hen daarbij door hen te vragen: Welk stuk zou jij zelf het liefst willen zijn?"

En Passant

Schaakt u zelf nog?

"Zeker. Ik speel simultaans en doe mee aan het NK internetschaak. Ik speel externe competitie voor schaakclub En Passant in Bunschoten-Spakenburg. En Passant is een heel leuke club.

Hoe een schaaknamiddagje bij ons eruitziet? Een van de clubleden zit in de vis. We komen een uurtje eerder want dan liggen de lekkerbekken en tongetjes al te wachten. Na de partijen tegen de bezoekende club komt het bier op tafel. Het loopt dit jaar lekker. Ik heb dit jaar al 4,5 uit 5 gescoord en we zijn al kampioen met nog twee ronden te gaan. Manuel Bos-

M eesterlijk geheim

boom zit aan bord 1, Bruno Carlier aan bord 2 en ik op bord 3."

Ik neem aan dat u er goed van kunt leven?

"Je hoeft geen medelijden met me te hebben. Ik heb alleen nog mijn vrouw te onderhouden en mijn hond. Heel veel heb ik niet, maar ik ben niet iemand met hoge eisen. Ik ben een gelukkig mens. Veel of weinig geld, dat maakt me eigenlijk niks uit."

Is het denkbaar dat u ooit met pensioen gaat?

"Ik ga zolang mogelijk door. Ik ben nog helemaal fit, zit op een tennisclub. Ik beslis nu al in volle vrijheid wat ik wil doen en wat niet. Ik hoef daarvoor niet te wachten tot mijn pensioen."

De schaakblog van Hans Böhm is te lezen op http://schaakkaravaan.blogspot.com

Het schaakspel staat voor een geheim, een geheim dat je wilt betreden, zoals je in je jeugd vele secret gardens vermoedt die je wilt betreden. Je hoort wel eens zeggen dat (zoveel) tijd besteden aan een spelletje zonde van de tijd is. Nu weet ik niet wat 'zonde' is, en ik vermoed dat als ik het wel wist, dat ik dan heel graag zou zondigen.

De vraag suggereert een lotsbestemming van de mens, aan de verwerkelijking waarvan hij zijn krachten zou moeten wijden. Die lotsbestemming is er niet. Het is de zinloosheid van het bestaan die de mens vrij maakt, vrij om te spelen. Een bijzonder prettig aspect van het schaken is, dat het een bordspel is en dat je aan een tafel zit. Daarop kunnen ook glazen gezet worden. Af en toe moet je de benen strekken om je naar de toog te

begeven en zo blijf je toch ook in een goede conditie.

Er zit ook een donkere kant aan het schaakspel. Voor veel spelers geldt dat zij zich in het spel verschuilen, hun levenswil is zwakker dan hun onwil om te leven. Als je echter de soevereiniteit over je eigen lot aanvaardt, kun je je tijd niet verdoen.

Dan speel je, omdat spelen het leukste is om te doen, na het begin en voor het einde, en van alle spelletjes, vooral als je wat ouder bent, is schaken het leukste, vanwege zijn rijkdommen, zijn avonturen, zijn geschiedenissen en zijn gedroomde varianten.

Ruud van Caspel, seniorenkampioen 2007

Campagne ‘Schaken een meesterlijke sport’ gelanceerd

Met de campagne 'Schaken een meesterlijke sport' gaat de KNSB aan de slag om de schaaksport in Nederland voor een zo breed mogelijk publiek te promoten. Op 21 maart werd de campagne gelanceerd. Tegelijk werd het officiële startschot gegeven voor het KNSB Internetschaak.

‘Schaken een meesterlijke sport’ is een campagne die een beroep doet op de hele schaakwereld. Daarom had de KNSB alle verenigingen uitgenodigd. Ongeveer honderd bestuursleden van verenigingen en regionale bonden waren naar Utrecht gekomen om het begin van de campagne mee te maken. Zij zagen een levendige bijeenkomst die werd geleid door Hans Böhm . Böhm zal als ambassadeur van de campagne optreden.

KNSB-bestuurslid Jan Schinkelshoek is belast met PR, communicatie en sponsorbeleid. Hij sprak de hoop uit dat de clubs de campagne massaal zullen steunen. "Schaken tintelt van het leven. Het is een oude sport, in Nederland groot geworden

door Euwe en Timman. Maar desondanks nog altijd modern. De bal ligt nu bij de clubs. Zij moeten schaken gaan communiceren op een manier dat potentiële leden denken, wow, daar wil ik bij zijn."

Het blijft niet bij deze landelijke bijeenkomst. ‘Schaken een meesterlijke sport’ trekt het land in om tijdens regionale bijeenkomsten de bestaande successen en nieuwe kansen voor de schaaksport de revue te laten passeren. Hans Böhm zal daarbij steeds aanwezig zijn.

Internetschaak

KNSB internetschaak was het tweede onderdeel van de middag. "Je kunt inter-

netschaak als een kans of als een bedreiging zien", zei directeur Mark van der Werf . "Als we er als schaakverenigingen of als schaakbond niets mee doen, dan is het een bedreiging". Want internetschaak is de snelst groeiende vorm van schaken. Als je internetschaak als kans ziet, dan gaat er een wereld voor je open. Een wereld die ongekende mogelijkheden biedt. Een wereld die het schaakleven en ook het clubleven kan versterken."

KNSB internetschaak is opgezet in samenwerking met ChessBase. Het bedrijf uit Hamburg is met PlayChess de marktleider op dat gebied. ChessBase directeur Frederic Friedel was overgekomen om de talloze mogelijkheden van internetschaak te demonstreren.

Extra kansen

Ook KNSB-voorzitter Eddy Schuyer ziet door internetschaak extra kansen voor schaakclubs. "Een deel van de internetleden zal op termijn toch voor een schaakclub kiezen. En de clubs kunnen het verenigingsleven voor bestaande leden aantrekkelijker maken met tal van internetschaak-faciliteiten" zei hij.

(MbdW)

Frederic Friedel van ChessBase (links) legt aan Hans Böhm de mogelijkheden van internetschaak uit.

Grote aandacht van de schaakbestuurders voor de uitleg van het internetschaak.

Het eerste talententeam van Nuvema D4.

Op de achterste rij van links Pieter Reyniers, Nils Nijs, Frank van der Put, Koen Haast en Stief Gijsen. Op de voorste rij van links Lars Vereggen, Jonas van Cappellen, Stefan Beukema, Kambiz Sekandar en Arno Bomans.

Op de foto ontbreekt basisspeler Robin Leenaerts.

"Toen ik twee jaar geleden voorzitter van D4 werd trof ik een vergrijzende vereniging aan. Tegelijk hadden wij een paar uitzonderlijke talenten. Wij vroegen ons af wat wij die talenten te bieden hadden. Hoe maken we weer een leuk geheel van deze vereniging.

Bij toeval kwam ik achter het idee van het Unitas talententeam. Ik heb een gesprek gehad met Yge Visser die toen talentencoördinator bij de KNSB was. Waarom begin je zelf niet zoiets, zei hij. Dat hebben we gedaan."

Oosterhoutse schaakvereniging gaat met training de professionele kant op

"We vroegen ons af wat wij de talenten te bieden hadden"

D4 uit Oosterhout lijkt zo maar een schaakclub in zomaar een Nederlandse plaats. Wie een kijkje neemt op de website van de vereniging ontdekt dat het anders is. Liefst drie van de zeven externe teams spelen onder de naam Nuvema Talententeam D4 . Het blijkt te gaan om teams die bestaan uit jeugdspelers, afkomstig uit Oosterhout en verre omgeving. Jan Sulman is voorzitter van D4 en legt uit wat er in de Brabantse plaats is gebeurd. "Het idee van een talententeam sprak ons aan en we wilden vanaf het begin de zaak professioneel opzetten. We hebben op drie niveaus trainingsgroepen voor de jeugd samengesteld die samenvallen met drie jeugdteams in de competitie. Tot onze grote verbazing was er direct grote belangstelling, vooral ook van buiten de eigen vereniging.

De spelers komen uit de wijde omgeving, van Hengelo tot Leuven en Brussel aan toe."

Levert dat geen scheve blikken op van de verenigingen waar de spelers vandaan komen?

"Voor de talenten die van buiten de NoordBrabantse schaakbond komen is er geen conflict met de eigen vereniging. In Brabant wordt de externe competitie op zaterdag gespeeld, elders is dat op andere dagen. Die kinderen kunnen dus ook voor de eigen vereniging extern blijven spelen, ze hebben daar dispensatie voor gekregen. Neem als voorbeeld ons voorstel aan de club in Zwijndrecht. Ze hebben daar drie talentvolle jongens, maar Zwijndrecht zal niet snel uit de promotieklasse komen en wil deze spelers wel graag kansen bieden.

Minze bij de Weg

Ze komen nu mogelijk bij ons trainen en spelen. Omdat Zwijndrecht in een andere regionale bond zit kunnen ze daar echter ook blijven spelen. Op die manier proberen we een win-win situatie te scheppen."

Hoe zien de drie talententeams eruit?

"Ons eerste team willen we per se handhaven in de KNSB. In dat team kan de jeugd blijven spelen tot ze twintig zijn. We hebben een uitzondering gemaakt voor een speler uit de eigen gelederen die nu 21 is. Stefan Beukema (Nederlands jeugdkampioen bij de D-jeugd, red.) is een vaste speler van dit team en Lars Vereggen (11), de jongste KNSB-speler, heeft nu twee keer meegespeeld. Mahsa Bitalzadeh en een aantal Belgische jongens zitten voor dit team op de wip.

In het derde talententeam zitten kinderen van zeven tot en met negen jaar. Het volgende seizoen komt er een jongetje van zes en ik denk dat we in toekomst kinderen vanaf vier jaar laten schaken!

Voor het tweede team van D4 hebben we ook plannen. Het zou een mix kunnen worden van de huidige selectie, tot ongeveer 2150 Elo-punten, en sterke junioren die de stap naar het eerste van Nuvema nog net niet kunnen maken. De oudere clubschakers krijgen dan een soort mentorrol. Op die manier wordt de opleiding en doorstroming van jonge talenten een verantwoordelijkheid van velen in de club".

Trainingen

Kan je iets vertellen over de opzet van de trainingen?

"Er wordt bij D4 twee keer per maand gedurende drie uur getraind. Groep 1 heeft Piet Peelen en Robin Swinkels als trainers, groep 2 wordt getraind door Herman Grooten en groep 3 door Petra Schuurman

Naast de trainingen stellen we voor de spelers een aantal toernooien verplicht. Dat zijn de Brabantse en de Nederlandse kampioenschappen. Voor de Belgen geldt dat ze aan de Belgische kampioenschappen moeten meedoen. Met het aantal trainingen zitten we aan het maximum. Meer is praktisch niet haalbaar. Daarom willen we kijken of we meer rendement uit de trainingen kunnen halen. We willen graag een onderzoek laten instellen naar de psychologische kanten van het trainen. Daarover hebben we contact gehad met de Amsterdamse neuropsycholoog prof. J. Jolles

Voor ons is het individu belangrijk. Wij vinden dat het pedagogische klimaat goed moet zijn. De kinderen moeten zich veilig voelen. Je moet de talenten van een speler erkennen en de tekortkomingen wegwerken. Sommige verenigingen en trainers staan de individuele ontwikkeling van het kind in de weg, dat willen wij vermijden."

Voor de kinderen zijn de ouders ook belangrijk. Hoe gaan jullie daar mee om? "Een paar keer per jaar hebben we tijdens de trainingen evaluatiedagen met de

ouders. Een ouder heeft er recht op te weten hoe het met zijn kind gaat. En soms moet je ze ook afremmen. Sommige ouders denken dat hun kind de hemel gaat bestormen, terwijl het kind dat niet kan. Op die manier wordt er veel te veel druk op het kind gelegd. Als ik vind dat dingen niet goed gaan, zoals de druk van de ouders, dan maak ik een afspraak met hen. We praten ook individueel met de ouders en het kind om criteria te stellen waaraan het kind moet voldoen. Dat zijn niet alleen schaaktechnische criteria, maar ook zaken als past het kind in de groep, hoe zit het met de sociale vaardigheden, is het op tijd aanwezig. We geven verbeterpunten aan. Ouders stellen dat buitengewoon op prijs. Alle teamleiders van de talententeams zijn ouders. Zij regelen het vervoer, de afspraken en alles wat er rondom de wedstrijden komt kijken. We maken de betrokkenheid zo groot mogelijk."

Hoe reageerde de rest van de vereniging op die invasie van jeugd van buitenaf?

"We hebben het dilemma waarin we zaten geschetst: de vergrijzing en de behoefte tot verjonging. We hebben gezegd: iedereen die in het eerste zit gaat naar het tweede of speelt niet meer bij ons. Dat klinkt hard, maar we hebben het met iedereen persoonlijk besproken. Niemand is weggegaan. Het hele eerste team is overgestapt van de tweede klasse KNSB naar de onderbond. Er is heel coöperatief op gereageerd."

Sponsor

Sulman benadrukt dat de hele opzet niet mogelijk is zonder sponsoring. Die sponsor is trouwens opmerkelijk voor de schaakwereld: uitvaartonderneming Nuvema heeft voor twee jaar steun toegezegd. Wat heeft Nuvema te zoeken in het jeugdschaak? "Zo gek is sponsoring door een uitvaartonderneming niet. Neem als voorbeeld DELA, dat een damesvolleybalteam sponsort. In een filmpje zie je, tussen de opwinding van de wedstrijd door, een speelster bij het opslaan even stil vallen. Daar komt

DELA in beeld. Dan gaan de beelden van de wedstrijd weer verder. Het is een psychologisch moment dat benadrukt dat je niet alleen bezig moet zijn met het heden, dat je soms even moet nadenken.

Ik zie voor Nuvema ook mogelijkheden. Ik heb ze de volgende suggestie gedaan: laat een jong kind achter het schaakbord zien met daarachter het hoofd van een bekende oudere Nederlander. Hans Böhm bijvoorbeeld. En dan een tekst als: Nuvema, nadenken doe je nu. Daar hebben ze niets mee gedaan. Belangrijk voor sponsoring is niet het product, maar dat de kernwaarde van het bedrijf appelleert aan een element van de schaaksport."

Nuvema sponsort twee jaar en dan?

"Enige tijd terug heeft nog een ander groot bedrijf bij ons geïnformeerd naar de situatie na het komende seizoen. Duidelijk is echter dat we aan Nuvema veel dank zijn verschuldigd en zij daarom de eerste zijn met wie we praten over de toekomst."

Belgen

Jullie hebben opmerkelijk veel Belgen in de talententeams. Hoe komt dat?

"De meeste Belgische toptalenten spelen tegenwoordig bij ons, dat moeten we wel in de gaten houden. Je moet niet een halve Belgische vereniging worden. Het eerste talententeam bestaat voor de helft uit Belgen, in het tweede en derde team vormen de Belgen de meerderheid. Hoe dat komt? Wij bieden een goed opleidingsklimaat en dat is in België niet overal het geval. Het is ook bijzonder een trainingsstaf te hebben van drie internationaal meesters en de nummer twee bij de Nederlandse vrouwen. Wij geven de trainingen op dit moment wisselend in Antwerpen en Oosterhout. Antwerpen is goedkoop, we krijgen de zaal helemaal gesubsidieerd omdat er zoveel Belgische jeugdtoppers aan meedoen. Toch is het de bedoeling alles naar Oosterhout te halen, want nu vergt het wel erg veel van de vrijwilligers. Aan de ene kant zijn we bezig een professionaliseringsslag te maken, aan de andere kant ben je afhankelijk van wat je vrijwilligers willen doen."

Teun Koorevaar: met één vingerklik naar een website

Meesterlijke schaaklessen met het digitale schoolbord!

In het basisonderwijs wordt het digitale schoolbord steeds meer gemeengoed. In hoog tempo worden (basis)scholen met één of meer digitale borden uitgerust. Er zijn, afhankelijk van de leverancier, verschillende benamingen voor dit bord zoals Smartboard, Activboard, Focusboard, Starboard en andere. Op een themaavond in Rotterdam werd gedemonstreerd hoe het digitale schoolbod voor de schaaklessen kan worden gebruikt.

Wat is een digitaal schoolbord?

Een digitaal schoolbord is een groot ‘scherm’ dat gevoelig is voor aanrakingen. Dit scherm staat in verbinding met een computer en een beamer. De beamer projecteert het beeld van het computerscherm op het grote scherm. Op dit grote scherm kun je met een vinger of een pen alles besturen zoals je met een muis op het computerscherm doet. De ‘vingerklik’ of de ‘penklik’ vervangt het klikken met de muis. Een groot verschil met het klassieke schoolbord is dat je alles wat je op het bord schrijft of tekent, kunt opslaan. Later kun je voor een herhaling of een nadere uitleg alles weer oproepen.

Wat betekent dit voor de schaaklessen?

Er is geen tijdverlies met het opzetten van een opgave. Stukken verzetten doe je met je vinger. Erg fijn is dat de stukken niet meer op de grond kunnen vallen! Handig is dat je op het schoolbord aantekeningen bij een diagram kunt maken, zelf pijlen of lijnen kunt trekken of stukken kunt omcirkelen. De nieuwe Chess Tutor Stap 1 is ook geschikt voor de nieuwe manier van lesgeven. De visuele weergave van het bord is prima. Iedere les begint met een instructie en daarna kan er worden geoefend. Begeleid oefenen is een belangrijk onderdeel van het lesmodel van de Stappenmethode. Alle spelletjes van Stap 1 kunnen ook

samen worden geoefend en gespeeld. Hele partijen spelen is ook mogelijk en wel op een niveau waarop ook eerste stappers kunnen winnen (of verliezen). Het programma noteert de partijen automatisch. De lesgever kan de partij dan nog even bekijken. Voor de ‘partijbespreking’ is dat natuurlijk wel erg handig.

Wat kan er nog meer bij de schaaklessen?

Met een computer die verbinding met het internet heeft, is het aantal mogelijkheden om de schaaklessen te verlevendigen groot. Met één vingerklik ga je naar een site om gezamenlijk foto’s van het schooltoernooi of de filmpjes van het basisschoolkampioenschap te bekijken. Natuurlijk kan er ook even een bezoek worden gebracht aan de site van de KNSB of andere schaaksites. Op het gebied van kunst & cultuur rondom het thema schaken is er ook veel te beleven op het internet. Met één vingerklik kan het op het digitale schoolbord aan de kinderen worden getoond. Dit alles is op een eenvoudige manier te realiseren in eigen presentaties.

Leerkrachten en kinderen die ermee hebben gewerkt zijn erg enthousiast over de nieuwe manier van schaakles geven.

Naar een nieuw schoolschaakbeleid?

De thema-avond in Rotterdam trok veel belangstelling. Veel aanwezige schaakleraren waren onbekend met de nieuwe ontwikkelingen. Het werken met het digitale bord is nu in Rotterdam een belangrijk onderdeel van de opleiding tot schoolschaak-leraar geworden. Dat loont zeker want een flink aantal scholen is al uitgerust met de nieuwe Chess Tutor. Een idee voor andere regio’s?

Een uitgebreidere versie van dit artikel alsmede verder informatie is te vinden op www.schoolschaakkoepelerasmus.nl

(Teun Koorevaar is voorzitter van de Rotterdamse Schaaklbond)

Teun Koorevaar

Foto: Ab Scheel

In deze

Voorloper: Willemijn de Voogt is een doorzetter

Partijen van Willemijn

Meesterlijke motieven

Drieling naar NK Schoolschaken

René Duret

Jeugdkatern Schaakmagazine

Ze is elf jaar. Met Hemelvaart werd ze derde bij het NK-D voor meisjes in Rijswijk. Een jaar eerder werd ze tweede van Nederland bij de E. En in 2004 werd ze gedeeld eerste bij de nationale pupillendag in Maarssen. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van... Willemijn de Voogt.

Willemijn de Voogt is

Willemijn heeft de spelregels geleerd toen ze vijf of zes jaar oud was. "Mijn vader was met mijn broer aan het schaken. Dat zag ik en toen heeft mijn vader het uitgelegd." Omdat ze het interessant vond ging vader Jan Willem met haar naar de plaatselijke schaakclub, SV Leiderdorp

Dat bleekeen goed idee, want tot op de dag van vandaag schaakt zij er met veel enthousiasme. Inmiddels schaakt ze al bij de senioren en is ze bezig met stap 6 uit de stappenmethode. Bij SV Leiderdorp geven de oudere kinderen de jongere les. Nu is Nick Hortensius haar trainer. Zelf geeft ze drie jonge pupillen schaakles. Dat vindt ze heel leuk en daar leert ze zelf ook weer van.

Grand Prix toernooien

Willemijn heeft heel veel Grand Prix toernooien gespeeld. Haar vader:

"Schaken had voor mij een stoffig imago. Ik was dan ook enorm verrast toen ik zo’n honderd kinderen enthousiast zag spelen! En het is fijn dat ouders niet te ‘pusherig’ zijn." Willemijn begon natuurlijk in de laagste groep. Door goed te spelen ging ze vooruit. Anderhalf jaar geleden speelde ze al in groep 1!

Nationale pupillendag

"Bijzonder was de nationale pupillendag in Maarssen in 2004. In de categorie tot en met acht jaar werd ik gedeeld eerste! NK’s zijn altijd leuk. Het is spannend door de sterke tegenstand. Eindhoven, het NK rapid, is ook een leuk toernooi. En natuurlijk het ONJK waar we met de hele club heen gingen. Helaas was ik de afgelopen jaren op vakantie."

Op het NK-E in Waalwijk werd ze

een doorzetter

tweede! "Toen mocht ik naar Sibenik in Kroatië. Het EK was mijn mooiste toernooi. Gezellig, lekker warm en ik heb heel veel geleerd." Voor haar tegenstanders had ze een kaart met een molen en een tulp. "Ik kreeg een button en een kaart. Van een meisje uit Bulgarije kreeg ik een bordje."

Coach Dolf Meijer gaf haar ook leuk training. "We kregen opdrachten. Als je die goed had verdiende je een pion. Die zette je op het bord. En daar mocht je later mee spelen."

"Willemijn heeft een opgewekt en vrolijk karakter " vertelt vader Jan Willem. "Ze is een doorzetter en kan goed tegen haar verlies." Wat vindt ze leuk in schaken? "Ik houd van trucjes. Aanvallen is leuk! En er gebeurt altijd iets nieuws, iets onverwachts. Het is altijd anders!"

Piet Peelen

Geboortedatum:29 mei 1997

Uit:Leiderdorp

School: Stedelijk Gymnasium Leiden

Leukste schoolvak: Wiskunde

Hobby’s: Tennis, piano

Schaken geleerd:mijn vader

Club: SV Leiderdorp

Wat wil je worden:Dokter

Lievelingseten: Macaroni

Partijen van Willemijn

Willemijn de VoogtPatrick Pietrowski (1740)

Bethune 2008

1. e4 b6 2. d4 Lb7 3. Pc3 e6 4. a3 Pf6 5. Ld3 Le7 6. Pf3 0-0 7.

0–0 c5 8. h3 cxd4 9. Pxd4 Pc6

10. Le3 Lc5 11. Pxc6 Lxc6 12. Lg5 Le7 13. Te1 Pxe4 14. Lxe7 Pxc3

Txf8 18. bxc3 Lb7 19. c4 f5

20. Dg3 Dc6 21. f3 d5 22. cxd5 Dxd5 23. De5 Td8 24. Dxe6+, 1-0

Willemijn de VoogtSonia Swiercz (1769)

Bethune 2008

1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4

18. P4f3!

Vriendjes erbij! Nog sterker dan 18. g3, P2f3 of Pf1.

18. .. Pg4 19. Pf1! Tc5 20. P3xh2 Th5 21. g3!

Willemijn verdedigt zich uitstekend! Nu jaagt ze de dame weg. 21. .. Dg5 22. Kg1! Pxh2 23. Pxh2 Dh6 24. f4 0-0 25. Pg4!

Ernst van EkerenWillemijn de Voogt Kamp. D-teams LeiSB 2009 20. .. Kc8!

Het lijkt of de zwarte koning in gevaar is, maar Willemijn brengt nu de koning goed in veiligheid. Bovendien springt haar paard op de volgende zet naar prachtige veld e5. Zo neemt ze plotseling de aanval over, met succes.

21. Dg5 Pe5! 22. Txe5 dxe5 23. Td7 Dxc3 24. Dh4 Txf3 25. Dxh7 De1+, 0-1

Na 15. bxc3 Dxe7 heeft zwart succes: pionwinst! Echter Willemijn hoeft niet terug te slaan. Wat dan wel? 15. Dh5!

Een tegenaanval! Eerst 15. Lxh7+ en dan Dh5 was ook goed. 15. .. g6 16. Dh4 Dc7 17. Lxf8

4. Pxd4 a6 5. Le3 Dc7 6. Pd2

Pf6 7. Ld3 Pc6 8. 0–0 b5 9. a3

Lb7 10. Te1 Le7 11. Tc1 Pe5

12. De2 Tc8 13. Lf4 Ld6 14.

Lxe5 Lxe5 15. P2f3 Lf4 16. Pd2? Lxh2+ 17. Kh1 Df4

Zwart wil meteen matzetten!

Veilig was 17. .. Le5.

Scherp gezien dat schaakjes op h1 niet gevaarlijk zijn!

25. .. Th1+

Of 25. .. Dg6 26. e5 Th1+ 27. Kf2 en wit wint.

26. Kf2 Th2+

Kd2

Meesterlijke motieven

Bijzonder, vergeleken met andere sporten, is dat bij het schaakspel jonge spelers soms met de besten mee kunnen.

Voor deze Schaakmagazine meesterlijke motieven van wonderkinderen van lang geleden, en van heel recent.

Zoals de beroemde Judith Polgar,die op de leeftijd van 15 jaar grootmeester werd, toen een record. Op elfjarige leeftijd kreeg ze met wit de volgende stelling op het bord:

Wit heeft een vrijpion, maar die heeft geen ondersteuning.

Op 1. Te1 volgt 1. .. Kg7 2. Te8 Lb6, dat schiet niet echt op.

Judith pakt het als volgt aan.

1. Ta5! Lb6

2. Tb5!

Dreigt Txb6 met doorbraak van

de a-pion.

2. .. Lc7 3. Tb7! La5

Na 3. .. Pxb7 4. axb7 kan de zwarte loper niet beide pionnen tegenhouden.

4. Txa7 en zwart gaf op. Nu mogen jullie zelf aan de slag met de opgaven.

Paul Morphy, 12 jaar (1848)

Opgaven

Vraag 1: Wit aan zet wint (stap 4)

Samuel Reshevsky, 9 jaar (1920)

Magnus Carlsen, 11 jaar (2001)

De oplossingen staan op bladzijde 30.

Sergey Karjakin, 11 jaar (2001)

Vraag 5: Zwart wint materiaal (stap 3)

Karjakin, inmiddels 19, won onlangs het beroemde Corustoernooi in Wijk aan Zee.

Vraag 2: Zwart speelde hier 1. .. g4, wit won. Hoe? (stap 2)

Vraag 3: Welke zet is een betere verdediging voor zwart? (stap 5)

Hou Yinfan, 10 jaar (2004)

Vraag 6: Wit aan zet wint (stap 4)

Deze Chinese was de jongste vrouw die ooit grootmeester werd. Ze is nu 15 en staat derde op de wereldratinglijst voor vrouwen.

Vraag 4: Wit aan zet wint (stap 4)

Carlsen is nu 18 jaar oud en vierde van de wereld volgens de ratinglijst van de internationale schaakbond, de FIDE.

Anish Giri, 12 jaar (2007)

Vraag 7: Hoe sloeg wit toe? (stap 2)

De schaaknederlander Giri, nu een jaartje ouder, is binnenkort de jongste grootmeester ter wereld.

Hij sloeg de meestertitel over!

Pascal Losekoot

Anish Giri uit Delft wordt de jongste grootmeester ter wereld

Eind mei en begin juni wordt op drie zaterdagen in Nijmegen het Nederlands Kampioenschap Schoolschaken gespeeld. In het team van Basisschool De Vink uit Voorschoten speelt dit jaar een drieling mee: de twaalfjarige Martijn, Jeroen en Eva Vlak. Dat is heel bijzonder!

Jos Damen

Drieling naar NK Schoolschaken

De drieling is geboren in januari 1997 en zit nu in groep 8 van basisschool De Vink Het schaakteam van De Vink werd in 2008 schoolschaakkampioen van Nederland. Bij dat toernooi was Martijn Vlak ook al aanwezig, en nu spelen zijn zus en broer mee in het team dat dit jaar aangevoerd wordt door Jip Damen, ook uit Voorschoten.

Eva, Martijn en Jeroen leerden schaken toen ze in groep 5 zaten. In december 2005 gaven Laura Bensdorp en Dennis Ruijgrok een schaaksimultaan bij het jubileum van Schaakvereniging Voorschoten. Jeroen en Martijn hebben toen van hun vader Jos Vlak, die al 28 jaar bij Leithen schaakt, de eerste stappen van het schaken geleerd. Eva volgde al snel.

In 2006 werd de drieling lid van Schaakvereniging Voorschoten, waar de jongens les kregen van Jan Barendse, Roderick van Kempen en Marcus Driessen. Eva deed stap 2 onder leiding van Harry Knoors Ze vlogen door de stappenmethode heen en al snel gingen ze meedoen aan toernooien. Na enkele Grand Prix-toernooien volgde het schoolschaken, dat in Voorschoten erg populair is (bijna 40 teams in de voorrondes!). Martijn, Jeroen en Eva begonnen in team 2 van Basisschool De

Vink. In 2008 schaakte Martijn zich in team 1 en dit jaar drongen ze alle drie door tot team 1. Op school zet juf Emmy in pauzes regelmatig schaakborden en stukken klaar, waar dan goed gebruik van wordt gemaakt.

Aanvallend

Jeroen, Eva en Martijn zijn zowel bij het voetballen als bij het schaken aanvallend ingesteld. Ze zijn in 2008 in Wijk-aan-Zee bij het Corus toernooi gaan kijken. Moeiteloos lepelen ze diverse namen van

favoriete schakers op: Anand, Carlsen, L’Ami, Stellwagen, Smeets, Ivantsjoek, Karjakin en Van Wely. Op een schaakzaterdag speelden ze op het Max Euweplein in Amsterdam tegen Jan Smeets en Daniel Stellwagen. Ze vinden het leuk om verschillende openingen uit te proberen, bijvoorbeeld Schots, Italiaans of Pirc. Martijn vond het een belevenis om in 2008 Nederlands Kampioen Schoolschaken te worden. Dit jaar gaat de drieling natuurlijk proberen weer in de top mee te vechten!

Van links af Eva, Martijn en Jeroen Vlak Op de achtergrond Jip Damen (met dame)

Jeroen Bosch

De 25-jarige Alexander Grischuk stond een aantal jaren geleden in de top-10 van de wereld, maar is inmiddels voorbijgestreefd door andere (jongere) spelers. Eind december 2008 was hij een van de winnaars van het

FIDE Grand Prix in Elista, waar hij in een leerzame partij zijn landgenoot Alekseev versloeg. Doet u het hem na?

Evgeny Alekseev - Alexander Grischuk

FIDE Grand Prix Elista 2008

1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. g3 c5 4. d5 b5

Grischuk kiest voor het Wolga

Gambiet, nadat Alekseev

heeft aangegeven dat hij het Konings-Indisch met het degelijke koningsfianchetto wil bestrijden.

5. cxb5 a6

In ruil voor zijn gambietpion krijgt zwart in het Wolga Gambiet invloed in het centrum, en druk over de a- en blijnen op wits damevleugel.

6. bxa6 d6 7. Lg2 Lg7 8. Pc3 0-0 9. Ph3!?

Wit ontwikkelt het paard aan de rand om de lange diagonaal niet te verstoppen. Pion d5 kan daardoor makkelijker gedekt worden zonder e2-e4 te hoeven spelen wat in combinatie met een zwarte loper op a6 en een zwart paard op e5 vaak een lelijke verzwakking van veld d3 betekent.

9. .. Lxa6 10. 0–0 Pbd7 11.

Combineren

Ld2

Wit heeft zijn ontwikkeling voltooid en staat een pion voor. Met zijn laatste zet bereidt wit Tb1 en b3 voor om bij voorbaat de zwarte fianchettoloper wat te ontkrachten. Bent u net als Grischuk in staat om sterke 'Wolga druk' te genereren?

treft u de andere zetten aan die ook punten opleveren.

De lezer heeft zwart

U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als zwartspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en

Bij de Europese Kampioenschappen in Budva behaalden Ivan Sokolov en Friso Nijboer prachtige resultaten. Sokolov won het toernooi gedeeld, Nijboer verzekerde zich van een ticket voor de World Cup

En zwart won (zie oplossingen).

Hiermee toonden zij zich waardige opvolgers van Sergei Tiviakov en Erwin l’Ami, die een jaar geleden schitterden op het EK. Acht combinaties uit dit evenement.

1. Zwart is aan zet2. Zwart is aan zet3. Wit is aan zet4. Wit is aan zet

5. Wit is aan zet6. Zwart is aan zet7. Wit is aan zet8. Wit is aan zet

De vereniging van schaakverzamelaars, de Motiefgroep Schaken, bestaat dit jaar 25 jaar. Reden voor Schaakmagazine om de schijnwerpers te richten op deze vereniging en in het bijzonder een verwoed verzamelaar die bijna vanaf de oprichting lid is: de 66-jarige Hans Blokland uit Capelle aan den IJssel.

Hans Blokland is een meesterlijke verzamelaar

Azen op die ene postzegel

Het gesprek met Hans Blokland valt enkele dagen voordat de KNSB het startsein geeft voor de campagne Schaken een meesterlijke sport. Als je een beetje gaat mijmeren over dat motto en de vraag wanneer een sport voor iemand iets ‘meesterlijks’ heeft, dan denk je: schaken is een meesterlijke sport als je er alles van wilt opsnuiven. Als je het doet met begeestering. Als het een sport is die je bij wijze van spreken beoefent van je wieg tot je graf.

Voor Hans Blokland is het beslist een meesterlijke sport. Hij kan al schaken vanaf z’n tiende en nu, 56 jaar later, is hij nog even fanatiek, sterker nog: hij is vast van plan om zijn rating van 1700 ’ns flink naar boven te gaan bijstellen. Ook is hij bestuurder. In september wordt hij weer voorzitter van de Capelse Schaakvereniging in Capelle aan den IJssel, waar hij al eens eerder (1995-1999) voorzitter van was. Een meesterlijke sport zeg je natuurlijk nooit vaarwel, ook al heb je het druk. Blokland is zijn grootste hobby altijd trouw gebleven. Ondanks een zeer drukke maatschappelijke en politieke carrière (gemeenteraadslid, wethouder, lid Provinciale Staten, lid Europees Parlement) en een

hele reeks nevenfuncties heeft hij één ding nooit willen missen: schaken.

Verzamelhobby

En wanneer is een sport voor jou nog meer meesterlijk? Als je verder kijkt dan het spel alleen. Als je de rijke geschiedenis er achter ziet. „Die geschiedenis is schitterend te zien op de vele schaakpostzegels die in de loop der jaren in de hele wereld zijn uitgegeven", zegt Blokland enthousiast. Blokland was als jochie al filatelist. Hij verzamelde ‘gewone’ postzegels, iets wat na verloop van tijd op een laag pitje kwam te staan maar weer opflakkerde toen zijn zoon als twaalfjarige postzegels wilde gaan verzamelen.

Frank Clevers

Zijn zoon ging zich toeleggen op vlinders, bloemen en vogels. Hans Blokland pakte zijn vroegere verzamelhobby ook weer op. Ook hij ging thematisch verzamelen. Zijn specialiteiten: Nederland na de Tweede Wereldoorlog (compleet, met uitzondering van twee zeer kostbare zegels), vlinders, zeilschepen en schaken. Hoe groot zijn collectie schaakpostzegels is? Hans Blokland denkt lang na. Hij moet het antwoord schuldig blijven, hij heeft ze nooit geteld. Hij kan hoogstens een schatting doen. „Duizend zal ik er wel hebben", zegt hij. Let wel: duizend verschillende! Zo groot als de schaakwereld zelf, zo groot is ook de wereld van de schaakpostzegels. Zelfs landen waar niet geschaakt wordt, geven de nodige schaakzegels uit. Blokland heeft schaakzegels uit naar schatting 160 verschillende landen, uiteenlopend van zegels met stellingen, wereldkampioenen en speciale borden tot spelers, spellen en schilderijen. Sommige landen geven heel veel uit, andere slechts heel weinig of niet meer dan eentje. Luxemburg, bijvoorbeeld, kent sinds kort een tweede schaakpostzegel. Hoewel de filatelie al heel oud is, is de schaakfilatelie nog betrekkelijk jong. De allereerste schaakzegel ooit werd uitgegeven in Bulgarije in 1947. Tot de jaren tachtig zijn er zo’n 500 uitgekomen, geen astronomisch aantal. „Daarna", zo weet Hans Blokland, „zijn er massa’s uitgegeven." En er komen voortdurend nieuwe zegels uit. Hoe weet een schaakpostzegelverzamelaar nou of er een nieuwe zegel is verschenen? Hans Blokland zal niet gauw iets ontgaan. Hij heeft een abonnement op een Duits postzegeltijdschrift en het Nederlandse blad Filatelie voor postzegelverzamelaars En natuurlijk het blad De Schaakkoerier van de Motiefgroep Schaken. Ook dit blad heeft informatie over nieuwe uitgiften, nieuwe postzegels, stempels, enzovoorts. De Motiefgroep houdt in het voor- en najaar op de contactdagen een veiling. Er kan dan op zeldzame objecten - en uiteraard ook postzegels - geboden worden. Hans Blokland is dan van de partij. Lukt het hem niet om aanwezig te zijn, dan biedt hij schriftelijk.

Voldoening

"De voldoening van het verzamelen is niet zozeer het hebben van de collectie, maar vooral het verkrijgen van een zegel waar je al een tijdje op aast", legt Hans Blokland uit. Het is de kick die elke verzamelaar krijgt, om wat voor soort verzameling het ook gaat: je zoekt al tijden naar een bepaald ontbrekend onderdeeltje in je verzameling en dan ineens kom je dat ene tegen. Dat geeft een geweldige voldoening. Natuurlijk mag één vraag, ook al is het een clichévraag, aan een verzamelaar nooit ontbreken. Welke is de mooiste zegel in de verzameling? Hans Blokland twijfelt geen moment: „Een zegel van Tuva, een autonome republiek binnen de Russische Federatie, met een afbeelding van de Chinese topschaakster Xie Yun". Het is een prachtige postzegel. Maar als echte verzamelaar zegt Blokland dat die zegel hem vooral zo dierbaar is omdat hij hem ooit kon kopen, maar er toen vanwege het bedrag vanaf zag. Hij kreeg er spijt van en wilde hem alsnog hebben. En kwam diezelfde zegel op een gegeven moment tegen voor een lagere prijs. De verwoede verzamelaar sloeg toen zijn slag. Dat is nou het echt verzamelen!

Wat verzamelen ze?

Schaakverzamelaars verzamelen álles. Als het maar met schaken te maken heeft. Neem nou bijvoorbeeld graven, overlijdensadvertenties en bidprentjes. De nabestaanden van schakers vinden het vaak heel toepasselijk om een schaaktekst of schaakafbeelding te (laten) maken. Er gaat geen jaar voorbij of er wordt wel weer iets nieuws ontdekt en verzameld. Een aantal voorbeelden van wat er verzameld wordt:

schaakboeken schaakstukken schaakborden

schaakpostzegels ansichtkaarten poststempels bierblikjes

bankbiljetten munten speldjes

Wat is de

Motiefgroep Schaken?

De Motiefgroep Schaken, opgericht in 1984, is een landelijke vereniging waarvan de leden geïnteresseerd zijn in het verzamelen van allerlei zaken op het gebied van schaken. De club telt 169 leden van wie er 17 in het buitenland wonen.

telefoonkaarten schilderijen

stripverhalen

stropdassen

porseleinen beeldjes suikerzakjes sigarenbandjes

bierviltjes advertenties

handtekeningen etc.

Vijfmaal per jaar verschijnt een blad, De Schaakkoerier. Eenmaal per jaar is er een themanummer waarin een speciaal onderwerp wordt uitgediept, zoals bijvoorbeeld schaakmotieven op grafstenen (2006), schaken en stripverhalen (2007), schaken in advertenties (2009). Tweemaal per jaar houdt de club een contactdag. Dan kan er gekocht en geruild worden is er een veiling. Het adres van de website is www.euwe.nl

Een fenomeen in de internetwereld, dat in de laatste maanden enorm bekend en populair is geworden, is Twitter. Vaak haakt de schaakwereld wat later in op hippe internettrends, misschien omdat schakers van nature de kat uit de boom kijkers zijn en niet meteen achter de nieuwste hypes op het net aan rennen. Het duurde bijvoorbeeld vrij lang voor het fenomeen internetblog de schaakwereld bereikte, maar anno 2009 zijn schaakblogs als ChessVibes niet meer weg te denken. Ook Twitter wordt nog door velen met argusogen bekeken, maar toch blijkt de schaakwereld al op dit fenomeen te reageren.

Schaakwereld ontdekt Twitter

Wat is Twitter?

Wat is eigenlijk Twitter? Twitter, te vinden onder www.twitter.com , is een dienst waar gebruikers elkaar via korte updates die niet langer mogen zijn dan 140 tekens, net zoveel als er in een sms bericht passen, op de hoogte kunnen houden van hun doen en laten. De berichtjes kunnen ook worden geplaatst of gelezen met speciale software, per sms of met een mobiele telefoon. Twitter vult een gat tussen de blog en de directe communicatie in een chat en wordt daarom ook vaak micro-blogging genoemd.

De dienst werd al drie jaar geleden opgericht, maar beleeft met name de laatste maanden een doorbraak. Steeds meer internetgebruikers, onder wie veel journalisten, politici en mediafiguren, hebben Twitter ontdekt. De huidige president van de Verenigde Staten, Barack Obama twitterde veelvuldig tijdens zijn verkiezingscampagne. Een voorbeeld van de snelheid van Twitter: de vliegtuigongelukken in New York en Amsterdam werden nog voor de melding via de traditionele media al op Twitter gemeld. De microblogdienst Twitter is in het afgelopen jaar met maar liefst 1382

procent gegroeid. De dienst trok in februari 2009 ruim zeven miljoen bezoekers, tegen 475 duizend een jaar eerder.

Schaaktwitters

De eerste schakers en schaakjournalisten zijn inmiddels in de ‘twitosphere’ aan te treffen. Het Amber toernooi in Nice zal het eerste toernooi zijn geweest met een eigen Twitter: www.twitter.com/amber 2009 . Daar werden tijdens de ronden korte berichten uit de toernooizaal geplaatst en soms werden ook meteen vragen van lezers beantwoord. Peter Doggers , redacteur van ChessVibes heeft een eigen Twitter, www.twitter. com/chessvibes en de Amerikaanse schaakjournalist van het jaar 2008, Macauley Peterson heeft een ICC Twitter geopend: www.twitter.com/ chessfm Voor het Chess Classic toernooi in Mainz kunt u terecht op www. twitter.com/ChessClassic Meer schaaktwitters zullen ongetwijfeld in de komende maanden in een snel tempo volgen. Houd deze trend dus in de gaten! Een Twitter zoekmachine is er trouwens ook al: kijk op http://wefollow.com

Wat kan een schaker met Twitter?

Wat is het nut van deze dienst? Voor webmasters biedt Twitter een mogelijheid nieuwe bezoekers naar de eigen site te trekken. Een toernooisite met een eigen twitter kan surfers aanlokken die anders nooit op een schaaksite zouden kijken. En wie weet, als de site goed gemaakt is, blijven die nieuwe surfers misschien hangen. Uit eigen ervaring kan ik vertellen dat men via Twitter op (schaak) sites belandt, die men anders niet aan zou sturen of zou vinden. Twitter kan daarom het leven van de schaaksurfer aangenaam verrijken. En wie weet wordt binnenkort de eerste schaakpartij op Twitter gespeeld? Als u een schaaktwitteridee heeft, stuurt dan een mail naar de schrijver dezes: redactie@csvn.nl of twitter aan www.twitter.com/chessurfer

Eric van Reem

Erik van den Doel wint eerste NK internetschaak

Ongeveer tweehonderd schakers hebben in de eerste week van april meegedaan aan het eerste Nederlands kampioenschap internetschaak. Erik van den Doel was de overtuigende winnaar, al was de finale tegen Maarten Solleveld minder eenzijdig dan de 5-0 overwinning doet vermoeden.

Het eerste Nederlands kampioenschap internetschaak was een onderdeel van het project KNSB internetschaak. Die activiteit was al een tijdje aan het proefdraaien en ging op 21 maart officieel van start. Het kampioenschap stond open voor alle Nederlanders die lid waren van de KNSB. Ongeveer tweehonderd belangstellenden schreven zich in voor de vier voorronden. Het was een gemêleerd gezelschap, van jong tot oud en van sterk tot zwak. Vierentwintig van hen drongen door tot de halve finales en de zes beste halve finalisten mochten zich op zondag 5 april in de finale bij de tien geplaatste spelers voegen. Met drie grootmeesters en acht meesters mocht die groep er best zijn. De finale werd gespeeld in de vorm van een knock-out toernooi, tweekampen waarin het achtereenvolgens ging om twee, drie, vier en uiteindelijk vijf gewonnen partijen. Wie gedacht had dat de talentvolle jeugd daarin de overhand zou hebben kwam bedrogen uit. De bijna dertiger Erik van den Doel en de net dertiger Maarten Solleveld drongen overtuigend door tot de finale. Twee grootmeesters moesten het overigens wel afleggen

tegen jeugdspelers. Yge Visser werd in de eerste finaleronde met 2-0 weggespeeld door Vincent Rothuis en Dimitri Reinderman verloor in de tweede finaleronde met 4-3 van Christov Kleijn. In de finale kreeg Maarten Solleveld wel de nodige kansen maar de uiteindelijke 5-0 uitslag in het voordeel van Erik van den Doel liet weinig vragen open.

MArbiters

Alleen tijdens de finalepartijen waren arbiters aanwezig. Dat was nog een heel georganiseer, want sommige spelers bevonden zich in het buitenland. Tijdens de voorronden werden twee spelers uit het toernooi gezet, op een sterke verdenking van vals spel. Zij lieten een computerprogramma spelen. Een speler werd uit de halve finale verwijderd; hij was overduidelijk niet aanwezig omdat hij tegelijkertijd elders een toernooipartij speelde. Het toernooi werd gespeeld bij PlayChess (ChessBase). De Duitsers waren erg te spreken over de gekozen formule en de uitwerking. Elders zijn wel eens kampioenschappen georganiseerd, maar dat gebeurde steeds in de vorm van een Zwitsers toernooi of een gesloten finalegroep zonder voorronden. De gekozen formule maakte het mogelijk om aan alle voorronden mee te doen. Twee spelers grepen die kans en speelden 44 partijen. De meeste partijen kwamen echter op naam van Ewoud de Groote (Cadavre), die tot de finale doordrong en in totaal 48 keer achter het bord verscheen. Het bondsbureau van de KNSB kijkt terug op een geslaagd toernooi. Organisator Koos Stolk staat open voor nieuwe toernooi-ideeën.

Uitgebreide informatie is te vinden op www.internetschaak.nl

"Juf! We willen eigenlijk wel buiten spelen, maar hebben geen bal."

Er spelen heel wat andere schaakkinderen buiten. Even vragen. "Ja, maar... Je kan toch niet zomaar zeggen dat je mee wilt doen?" In het schaken wel hoor - je mag eigenlijk altijd wel mee doen. Samen spelen is toch leuk? Die acceptatie van iedereen vind ik het meest bijzondere binnen het schaken. Keurig opgevoede kinderen? Natuurlijk! Uit de achterstandwijk in de stad. In hetzelfde toernooi spelen kinderen die zich willen plaatsen voor de finale, het NK of nog meer. Die afwisseling: beginners, opvoeding, topsport, kleuters, gezondheid, omgaan met tegenslag, pubers, prestatiedrang, stress. Het is een werkomgeving die geen baas mij zou kunnen bieden. Ik ben heel erg blij met mijn werk binnen het schaken!

Poulien Knipscheer, schaaktrainer

Grootmeester Sergey Tiviakov is al een tijdje de Nederlandse speler met de hoogste rating. Hij behaalt zijn punten met een herkenbare speelstijl. Vanuit ogenschijnlijk onschuldige openingen weet hij zijn tegenstanders regelmatig op het verkeerde been te zetten. Een van zijn specialiteiten is het Italiaans, een opening die nu niet bepaald bekend staat als agressief. Hoe je met deze opening toch vlot kunt winnen laat Tiviakov zien in de onderstaande leerzame partij uit het Pfalz Open 2009. Tiviakov won het toernooi met 7.5 uit 9.

Een ogenschijnlijk onschuldige opening

Winnen met het Italiaans

Tiviakov - Buhmann

2e Pfalz Open 2009

Deze partij uit de 7e ronde was erg belangrijk voor mijn toernooioverwinning. Voor deze partij begon maakte ik deel uit van een grote groep spelers die de eerste plaats deelden. Om eerste te worden moest ik deze partij en misschien nog wel eentje winnen. Daarom was ik erg gemotiveerd om mijn beste spel te laten zien. 1. e4 e5

Deze zet kwam als een verrassing want mijn tegenstander speelt meestal 1. .. e6. Natuurlijk krijg je na 1. .. e5 geen openingsvoordeel, maar ik heb er wel veel ervaring mee en kan op geweldige resultaten wijzen.

Daarom was de keuze van mijn tegenstander objectief gezien niet erg verstandig.

2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Pf6 4. d3 Lc5 5. c3 a6 6. Lb3 La7 7. h3

Een moeilijke keuze. Omdat ik sinds mijn jeugd Italiaans speel heb ik bijna alle plannen voor wit uitgeprobeerd. Wit heeft nu aanvalskansen. De alternatieven zijn 7. 0-0 en 7. Pbd2.

7. .. d6

Zwart heeft weinig keuze. Na 7. .. 0-0 is de penning 8. Lg5 erg lastig.

8. Pbd2 0-0

9. Pf1 d5

De meest gebruikelijke reactie. 9. .. h6 verzwakt zwarts koningsvleugel, maar 9. .. Le6 was een goed alternatief.

10. De2 Le6

In dit soort stellingen moet je niet op e4 ruilen en de druk in het centrum voortijdig opgeven. Wit krijgt dan kansen op een gevaarlijke koningsaanval.

11. Lc2

Sergey Tiviakov

11. .. dxe4?!

Mijn tegenstander kende de zet 11. Lc2 niet en maakt, met weinig kennis van het Italiaans en Spaans, meteen een ernstige fout. Zoals ik zei, moet zwart de spanning in het centrum handhaven. Het zwarte tegenspel bestaat vaak uit d5-d4, ruil op c3, gevolgd door b7-b5-b4 om wit het veld d4 te betwisten. Die mogelijkheid heeft zwart nu niet langer. Daarom was b7-b5 beter geweest.

12. dxe4 Ph5

Wit staat iets beter na 12. .. b5 13. Pe3. 13. g3

Na 13. Pxe5 Pxe5 14. Dxh5 Pd3+ 15. Lxd3

Dxd3 heeft zwart goede compensatie voor de pion. Een goed alternatief was 13. g4 Pf4 14. Lxf4 exf4 15. P1d2 gevolgd door lange rokade.

13. .. h6

Deze verzwakking geeft wit extra aanvalskansen. Misschien was het beter geweest de fout te erkennen en met het paard terug te gaan. Wit staat dan wel duidelijk beter.

14. Pe3

Het kostte mij veel tijd om tot deze zet te besluiten. Wit heeft zoveel goede mogelijkheden dat kiezen moeilijk is. Kiezen, dat is het moeilijkste, net als in het echte leven. Alternatieven waren 14. Pg5, 14. Ph4 en 14. g4. 14. .. b5 15. Ph4 Pf6 16. Phf5 Pe7

Het paard op e7 of g6 draagt niet veel bij aan de verdediging. Daarom had ik de voorkeur gegeven aan 16. .. b4!? om de witte lange rokade te verhinderen.

17. g4! Pg6 18. Pg2!

Een interessante tocht van het witte paard: b1-d2-f1-e3-g2. Wit staat beter.

h4 enzovoort.

19. h4 Pc5

Na 19. .. Lc4 20. Df3 Pc5 21. Th3 kan zwart niet op d3 schaak geven en zodoende stukken ruilen.

20. Df3 Te8

Of 20. .. Lc4 21.Th3. Zwart heeft geen tijd voor 20. .. Dd7!? gevolgd door Tad8 en Pd3 want na 21. h5 moet hij een pion geven met 21. .. Pf4.

21. Ld2

Nu staat wit klaar om lang te rokeren. Dat komt in het Italiaans en Spaans niet vaak voor, maar in mijn partijen kan je tientallen partijen vinden waarin wit op dezelfde manier won. De witte koning blijft lang in het centrum terwijl de pionnen op de koningsvleugel oprukken. Wanneer alles op de koningsvleugel klaar staat rokeert wit en begint aan de directe aanval op de zwarte koning. Na de witte rokade duurt de partij meestal niet lang meer.

21. .. c6 22. b3!?

22. 0-0-0 Da5 geeft zwart onnodig tegenspel.

22. .. a5

Of 22. .. Pe7 23. 0–0–0 met sterke aanval.

23. 0-0-0 a4?!

Zwart accepteert dat hij verloren staat en gaat op zoek naar complicaties. 23 .. Dc7 had meer tegenstand geboden maar na 24. g5 kan de witte aanval zelfs niet met correct spel worden gestuit.

26. .. bxa2 27. Pf6+ Kh8 28. Kd2!

Sterker dan 28.Kb2 b4 en zwart heeft nog wat tegenspel.

28. .. Pf4

De rest is eenvoudig, wit moet alleen oppassen dat hij niet iets wegblundert. Op 28. .. Td8+ komt 29. Pd5.

29. Pxf4 exf4 30. Dxf4 Lc4 31. Ke1 Td8

31. .. Pe6 32. Df5.

32. Ta1

Ook winnend is 32. Lg7+ Kxg7 33. Ph5+ Kf8

34. Dh6+ Ke7 35. Df6+ Ke8 36. Pg7+ Kf8 37. Txd8+.

32. .. Da5

Of 32. .. Pd3+ 33. Lxd3 Txd3 34. Df5 en wint. 33. Pd5

Een kenmerkende partij voor mij, maar ook leerzaam voor iedereen die met wit of zwart Italiaans of Spaans speelt. Zwart geeft het op.

SC Woerden zoekt oud-leden

De Schaakclub Woerden bestaat op 1 september 2010 zeventig jaar en wil de geschiedenis van de vereniging zo goed mogelijk in kaart brengen. De vereniging zoekt daarom contact met oud-leden. Oudleden die willen bijdragen aan de geschiedschrijving van SC Woerden kunnen contact opnemen met J.C. Bulk, De Gouwe 8, 3448 DM Woerden, 0348-423062, janbulk@hotmail.com, www.schaakclubwoerden.com

(Advertentie)

Haarlemmerdijk173

1013KHAmsterdam

Tel020-6241171

Fax020-6270885

info@schaakengo.nl

www.schaakengo.nl

de meest complete denksportwinkel

SchaakenGowinkel

HetPaard

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

18. .. Pd7

Na 18. .. Lc4 19. Df3 kan zwart niet verhinderen dat de witte aanval verder gaat met

24. Lxh6+-

De resterende varianten waren niet moeilijk uit te rekenen. Wit wint een toren en pareert alle zwarte dreigingen gemakkelijk.

24. .. Db6

24. .. Da5 25. b4 verliest eveneens.

25. Pxg7 axb3 26. Pxe8 Dreigt Df6 en mat.

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.

Grooten

In deze nieuwe aflevering maken we een begin met misschien wel de meest gespeelde en wellicht ook meest ingewikkelde uit het hele scala van openingen: het Siciliaans Vrijwel alle moderne topspelers hebben een variant van het Siciliaans op hun repertoire staan. En ook de voormalige toppers ontkomen er niet aan om zich te bekwamen in deze prachtige maar tevens zo ondoorzichtige opening. Een lastige, misschien zelfs onmogelijke taak voor ondergetekende om daar zodanig structuur in aan te brengen dat een clubschaker goed gewapend ten strijde kan trekken als hij besluit om zich in deze materie te verdiepen. Vanwege het ruimtegebrek is het onmogelijk om de hele problematiek te behandelen. Het is daarom raadzaam dat de lezer met handboeken en liefst ook met hulp van een databaseprogramma aan de slag gaat om verder wegwijs te worden in dit oerwoud aan varianten. Voordat we een eerste overzicht van de belangrijkste systemen gaan uitwerken is het van belang om wat begrip van de typische Siciliaanse stellingen te krijgen.

Een belangrijke uitgangsstelling ontstaat na de zetten: 1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4

Begrijp wat u doet

Siciliaans: introductie 1

Met 3. .. cxd4 4. Pxd4 ruilt zwart een ‘flankpion’ tegen een centrumpion. Vanaf dit moment bezit hij dus twee centrumpionnen tegenover wit maar één. De voormalige Deense topspeler Bent Larsen liet zich hierover enigszins schertsend uit. Hij beweerde dat zwart in hogere zin al beter staat, omdat wit een centrumpion heeft ingeleverd voor een ‘flankpion’.

Misschien krijg hij over een paar eeuwen gelijk, ondertussen is wel duidelijk geworden dat de zwarte pionnenmeerderheid in het centrum een rol van betekenis is in veel varianten. Een ander aspect komt ook meteen naar voren. Na 4. .. Pf6 5. Pc3 is duidelijk dat wit over wat meer ruimte beschikt en dat zijn stukken actief in het centrum staan. Wit zal in veel varianten ten aanval trekken omdat hij over een surplus aan activiteit beschikt. Ook de pionnenformatie geeft ons informatie op welke vleugel het werkterrein van beide spelers (in principe) ligt.

In deze aflevering zetten we een wat gekleurde bril op. We laten in twee voorbeelden zien hoe het zwarte spel in elkaar steekt. De volgende keer zullen we met wit ‘als een mes door de boter gaan’.

Uit een Scheveninger-variant zien we dat wit gekozen heeft voor de korte rokade en dat hij daarna toch voor zijn eigen koning met een pionnenopmars begint. Een illustratief voorbeeld ontstond in de volgende partij.

Anand - Ivanchuk

Morelia/Linares, 2008

1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 Dc7 6. Le2 a6 7. 0-0 Pf6 8. Le3

Le7 9. f4 d6 10. a4 0-0 11.

Kh1 Te8 12. Lf3 Tb8 13. Dd2 Ld7 14. Pb3 b6

15. g4 Lc8

De loper maakt plaats voor het paard om tot een zo harmonieus mogelijke opstelling van stukken te komen.

Het diagram laat eigenlijk al zien dat wit zich graag richt op de koningsvleugel; de zwartspeler zal doorgaans met de halfopen c-lijn en op de damevleugel aan de slag gaan. Ook moeten acties van zwart in het centrum niet onderschat worden. Een vuistregel is dat zwart minstens gelijkspel heeft bereikt als hij tot .. d6-d5 komt. De regel schrijft ook voor dat wit geen e4-e5 mag kunnen doen als zwart .. d6-d5 speelt. Voor wit zijn er diverse methoden om een vuist te maken op de koningsvleugel. Zo moet hij bepalen of hij voor een opstelling met f2-f4 gaat, of dat hij opbouwt met f2-f3, Lc1-e3, Dd1-d2 en een keer g2-g4 (eventueel gevolgd of vooraf gegaan door h2-h4). Die actie met g2-g4 wordt in verschillende leerboeken de zogenaamde ‘bajonetaanval’ genoemd. Bij het maken van deze principiële keuze is het voor de witspeler ook van belang om te bepalen wat hij met zijn koning doet. Kiest hij voor de korte rokade of bergt hij de koning na de lange rokade op de damevleugel op?

16. g5 Pd7

Herman

Hier zijn diverse plannen geprobeerd door wit, waaronder Lf3-g2 om veld f3 vrij te maken voor de toren om die later in te kunnen zetten op de koningsvleugel. Anand kiest een andere mogelijkheid, maar hij bereikt in deze partij vrij weinig.

17. Df2 Lb7 18. Lg2 Pa5!? Een thematisch idee dat - als je het nog nooit hebt gezientoch redelijk opmerkelijk genoemd mag worden. Zwart accepteert vrijwillig een uiterst lelijke dubbelpion op de a-lijn. Bekend was overigens 18. .. g6 dat in Radjabov - Babula, Saint Vincent 2005 na 19. h4 Lf8 20. Tad1 Pc5 21. h5 La8 22. f5 Pe5 23. Ld4 Pcd7 24. hxg6 fxg6 25. fxe6 Txe6 26. Pd5 Lxd5 27. exd5 Te7 28. Lxe5 Pxe5 29. Pd4 tot gelijk spel leidde.

19. Tad1

Anand gaat niet in op de dubbelpion met 19. Pxa5 bxa5. Ivanchuk heeft goed getaxeerd dat de lijnen op de damevleugel (meer dan) genoeg compensatie opleveren.

19. .. Pxb3 20. cxb3 Lc6 21. b4 b5 22. a5 Tbc8 23. f5 Pe5

24. Dg3 Lf8

En op zet 31 werd de vrede getekend. (0.5 - 0.5)

Een voorbeeld van een karakteristiek eindspel waarin zwart het spel over de c-lijn combineert met een zwakte van wit op de koningsvleugel is de volgende partij.

Vogt - Andersson

Cienfuegos 1975

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e6 6. Le2 a6 7. f4 Dc7 8. 0-0 Le7 9. Kh1 Pc6 10. Le3 Pxd4 11. Dxd4 00 12. Tad1 b5 13. e5 dxe5 14.

Dxe5 Db8 15. Dxb8 Txb8 16. La7 Ta8 17. Lb6 Lb7 18. a3

Tfc8 19. La5 g6! 20. h3 h5 21. Lf3 Lxf3 22. Txf3 h4 23. Td2

Een typisch eindspel voor het Siciliaans. Oppervlakkig gezien staat wit wat beter. Hij heeft de enige open lijn in zijn bezit (mede door de loper op a5 kan zwart niet opponeren) en verder bezit hij een pionnenmeerderheid op de damevleugel. Schijn bedriegt echter. Zwart heeft de half-open c-lijn die van groter belang is dat de open d-lijn aangezien de witte torens geen entree hebben op de zesde, zevende of achtste rij. Met zijn toren op c8 oefent zwart latente druk uit op de pion op c2. Het paard op c3 staat wat onhandig opgesteld, het liefst zou wit het paard wegspelen om een opstelling met c2-c3 te kunnen innemen. Overigens verliest hij daarmee wel de invloed op het centrum omdat veld d5 dan beschikbaar komt voor het zwarte paard. Daarmee wordt een ander wezenlijk kenmerk van dit stellingtype duidelijk: doordat zwart een pion meer heeft in het centrum, beschikt hij over een prachtig steunpunt op d5 voor zijn paard.

23. .. Tc4!

Dit noemt Nimzowitsch in zijn boek Mein system ‘das eingeschränktes Vorrücken’.

Daarmee geeft hij aan dat een toren door 'beperkt' op te ruk-

ken op een halfopen lijn meerdere functies vervult. Niet alleen bereidt hij een verdubbeling voor, maar ook valt de toren over een rij een ander object aan, in dit geval de (potentieel) zwakke pion op f4. 24. b3 Tc6 25. a4 b4 26. Pe2?!

De voorkeur verdiende 26. Pd1 zodat het paard via e3 eventueel ingezet kan worden op c4. 26. .. Tac8?!

De logische voortzetting, maar volgens mij mist Andersson hier een uitgelezen kans: de loper op a5 is plotseling ingesloten en door pion b4 extra te dekken is de dreiging Tc5 actueel geworden. Met 26. .. Tb8! kon zwart gebruik maken van deze factor. Nu is 27. c3 min of meer gedwongen maar dan wint zwart een pion met 27. .. bxc3 28. Txc3 Txc3 29. Lxc3 Txb3. 27. c4 bxc3 28. Txc3 Pd5 29. Txc6 Txc6 30. Tb2

Wit heeft de (ijdele) hoop dat hij zijn pionnenmeerderheid mag benutten met b3-b4-b5. Andersson reageert adequaat.

30. .. Lf6!

De toren achter de b-pion moet verdreven worden.

31. Ta2

31. Tb1 faalt op 31. .. Tc2 en omdat het paard pion f4 krampachtig staat te dekken is 32. Te1 noodzakelijk geworden. Na 32. .. Tb2 gaat pion b3 opnieuw verloren.

31. .. Tc8!

Zeer knap gespeeld. Nu pion b3 een achtergebleven pion is geworden, opent zwart de aanval via de b-lijn.

En passant verhindert hij zo ook dat wit met b3-b4-b5 een mooie vrijpion creëert.

32. Ld2 Tb8 33. Pc1 Pb4! 34. Lxb4 Txb4 35. Tf2 Le7 Een logisch omspelen van de loper. Wellicht was het actievere 35. .. Td4! nog sterker: 36. Kh2 (na 36. Tf1 Td2 worden de witte stukken wel heel erg in hun bewegingsvrijheid beperkt.) 36. .. e5! en nu mag

37. fxe5? niet wegens 37. .. Lxe5+ 38. Kg1 Td1+ 39. Tf1 Ld4+ met winst. Daarmee zou het pleit beslecht zijn.

36. Tf3 Ld6 37. Pe2 Te4 38. Td3 Lc5

Onnodig is 38. .. Lxf4 39. Pxf4 Txf4 want in dit toreneindspel behoudt wit kleine remisekansen.

39. Tc3 Lf2 40. Tc2 Kg7 41. Pg1

De witspeler kan het niet meer aanzien en geeft een pion. Maar ook na 41. g3 hxg3 42. Kg2 Lb6 43. Kxg3 Te3+ 44. Kg2 Txb3 hoeft hij geen illusies meer te hebben.

41. .. Txf4 42. Pf3 Lg3 43. Kg1 Te4 44. Kf1 Te3 45. Tb2 e5 46. Tb1 e4

Wit gaf het op. (0-1)

Illustratieve partijen:

• Anand - Ivanchuk, Morelia/Linares, 2008.

• Vogt - Andersson, Cienfuegos 1975.

Reageren?

Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl

Jouwert H. Turkstra

Vooraf deze keer geen ouwehoerverhaaltje, maar direct over naar het serieuze werk. Veel problemen zijn er gecomponeerd rond het thema rokade. Ik heb een selectie gemaakt.

Ontkurken

staat. Dus dan maar 1. Kd2 geprobeerd, dreigt datzelfde 2. Lc3 mat. Echter 1. .. cxd3 en de zK kan vluchten naar c5.

Ook 1. Td1 is een optie. Op 1. .. cxd3 heeft wit dan 2. Da1 achter de hand, maar nu gooit 1. .. cxb3 roet in het eten. Dus 1. 0-0-0! Dreigt weer 2. Lc3 mat. Varianten 1. .. cxd3, cxb3, Dxa5 2. Da1, Le1 (jawel!), h8D/L mat. Tenslotte laat de verleiding 1. Db5 (2. Dxb6) 1. .. cxd3, cxb3, Pc8 2. Lc3, Pxb3, h8D/L mat (echter 1. .. Db8!) nog matveranderingen zien. Wat een kijkspel!

ontoegankelijk gemaakt worden. En zo luidt de oplossing 1. Lf3!, dreigt 2. Lc6 mat. En hierna komen al die voorplannetjes in omgekeerde volgorde terug: 1. .. Lb7 2. Lh5+ Txh5 3. Pg4 (dr. Pf6) Kd7 4. Pe5+ Ke8 5. Lc5 gevolgd door 6. Tg8 mat. Een componeertechniek die ik mijzelf nooit eigen heb kunnen maken maar waar ik altijd weer van kan genieten.

(dreigt 2. Dxd7) en nu 1. .. Td8 (want 1. .. 0-0-0 mag dus niet) 2. Pg7 mat.

Dit probleem heeft mij weken bezig gehouden voordat ik de fijnheden had begrepen. Maar telkens als ik er weer naar kijk moet ik het opnieuw ‘ontkurken’. Dat wens ik u ook toe. Daarom nam ik het op in deze serie.

G.F. Anderson

Westminster Gazette, 1917

Vierzet

Naast ‘kurken’ heb je ‘ontkurken’. En zo heb je ook ‘ontrokeren’. Kijk maar: Sleutel zet 1. 0-0 neemt vluchtveld (g2) maar geeft er ook een: 1. .. Kh4 2. Kf2 g3+ 3. Ke1 Kh5 4. Th1 mat! De witte koning en toren staan weer keurig op hun plaats! Een unieke vondst.

Alois Johandl

Die Schwalbe 1990 Zeszet

M. Kovacevic

1e prijs Kotelec 1989

Tweezet

Even goed kijken, een zetje als 1.Lc3 ziet er verlokkelijk uit, maar kan voorlopig even niet omdat daarna wPd3 ongedekt

Rokadeverhindering is een graag gehanteerd thema van Johandl. Bovendien is deze Oostenrijker, evenals zijn landgenoten specialist in getrapte voorplannen. Die plannen eerst maar even. Ze komen alle terug in de oplossing: 1. Lc5 (dr. Tg8) maar zwart rokeert lang en mat is uit zicht. Ook direct 1.Pg4 (dr. Pf6) is te voorbarig wegens gewoon 1. .. Txg4. Tenslotte faalt 1. Lh5+ op 1. .. Txh5 2. Pg4 Kd7 3. Pe5+ Kc8! en wit komt weer niet verder. Daarom moet eerst veld b7

Michel Caillaud

Die Schwalbe 2008 Tweezet

Dit is het meest complexe probleem in deze serie. Via een ingenieuze retro-analyse is de conclusie dat beide dames gepromoveerd moeten zijn. De witte pionnen moeten vier keer geslagen hebben, de zwarte ook vier keer, want de b-pionnen moeten elkaar gepasseerd zijn. Ergo bxc1D en b8D. Welke eerst, dat is de vraag! Tenslotte zal de finale conclusie luiden: als wit nog mag rokeren, mag zwart dat niet meer en omgekeerd. Om dat allemaal te bewijzen zou te ver voeren en teveel om in dit bestek uit te leggen. Zelf maar achter zien te komen! Zeker iets voor Jules. Derhalve luidt de sleutel 1. 0-0-0

Klaus Wenda

4e EV Diagrammes 1987

Als uitsmijter: Wit neemt één zet terug, daarna mat in twee. Oplossing: wit neemt terug 1. f5xg6 en passant en speelt in plaats daarvan 1. f5xe6

Consequentie? Met die zwarte pion op g7 moet de witte dame gepromoveerd zijn op f8. Via f7 schaak! Dus de korte rokade van zwart mag niet meer. Varianten 1. .. Kd8, Kf8 2. Db8, Dh8 mat. Nu moet je nog wel bewijzen dat de witte dame niet de oorspronkelijke dame d1 is. Want de wK is op a1 gekomen via de lange rokade! Niet via d2 (en bijv. Tae1) enz. Want hoe is dan zP op c1 gekomen anders dan pas na d2-d3! Niet via b3 want hoe kan wT dan op b1 staan! Leuke grap, alles zit erin: twee rokades en en passant. Geweldig! Ook een echt ontkurkprobleem!

De lezer aan zet

11. .. Db6 De meest natuurlijke zet. Zwart ontwikkelt eerst zijn zware stukken naar de b-lijn voor hij verder kijkt. Toch heeft zwart allerlei andere opstellingen die ook zeker in aanmerking komen:

11. .. Dc7 (5 punten) hiermee streeft zwart dezelfde opstelling na als in de partij maar dan met de dame op c7 in plaats van op b6. Zo ging bijvoorbeeld de partij AseevFominyh, Elista 1996, als volgt verder: 12. Dc2 Tfb8 13. Tab1 Pe5 14. b3 Lc8! 15. Pg5 Da7 16. Pf3 Pxf3+ 17. Lxf3 Pd7 18. Lg2 Pe5 19. h3 Lf5! 20. e4 Lc8 21. Tfd1 Da6 22. Le3 Da5 23. Tbc1 Pd7 24. Td2 La6. Zoals u ziet zijn er duidelijk overeenkomsten met onze hoofdpartij. 11. .. c4 gevolgd door ...Pc5 is een heel andere opstelling. Het is wat voorbarig maar niettemin krijgt u 2 punten voor dit idee.

Speelbaar is ook 11. .. Pb6!? (3 punten) 12. b3 Lb7! om 13. e4 af te dwingen.

Ook 11. .. Da5 (5 punten) natuurlijk weer gevolgd door .. Tfb8 en 11. .. Ta7 (3 punten) gevolgd door .. Da8 en .. Tfb8 zijn mogelijk.

13. .. Pe5 Zeker in combinatie met Grischuks volgende zet de beste voortzetting. Er dreigt nu 14. .. Pc4 zodat wits antwoord min of meer gedwongen is. Opnieuw is 13. .. c4 (2 punten) ietwat voorbarig.

Bijvoorbeeld 14.Pg5 (14.Le3!?) 14. .. Pc5 15. h3 Lb7 16. Le3 Da5 17. Tfd1 h6 18. Lxc5 Dxc5 19. Pge4 Pxe4 20. Lxe4 en wit is nog steeds licht in het voordeel, Rajlich-Papp, Athene

2001. U krijgt 3 punten voor 13. .. Pe8 met als plan Pe8-c7b5, en ook 3 punten voor 13. .. Da7

14. .. Lc8 Een moeilijk te vinden zet, zeker als men niet vertrouwd is met het Wolga Gambiet. De loper, die ogenschijnlijk zo actief stond op de diagonaal a6-f1, wordt omgespeeld naar f5 om e2-e4 af te dwingen!

15. Pg5 Wit gaat het paard alsnog omspelen naar f3 om zwart veld e5 te betwisten. Nog even een paar voorbeelden uit de praktijk om gevoel te krijgen voor deze Wolga stellingen:

15. Kh1?! Om het paard via g1 naar f3 om te spelen - maar dan is de partijzet beter. 15. .. Da6 16. Pg1 Lf5! 17. e4 Ld7 18. Tfd1 Pd3 19. Lf1 Pb4 Zwart ruilt graag de dames. Interessant is 19. .. Pg4!? 20.Lxa6 Pxc2 21.Lc4 Pg4 22.Kg2 Pa3 23.Tbc1 Pxc4 24.bxc4 Pe5 en zwart wint bij uitstekende stelling zijn pion terug, Popov - Kryschilovskij, St Petersburg 2002.

15. Pf4 Lf5! 16. e4 Lc8 17. Pa4

Da7 18. Lc3 Pfd7 19. Tfd1 La6 met ongeveer gelijke stelling in Pedersen - Skytte, Aarhus 1997.

15. .. Lf5 Zwart voert consequent zijn plan uit - geen punten voor andere zetten.

16. e4 Interessant is 16. Pge4!? Kh8 zodat wit niet met schaak op f6 kan nemen. (16. .. Da6!? is ook prima, zwart staat goed na 17. f4 Peg4 18. Pxf6+ Lxf6

19. e4 Ld4+ 20. Kh1 Ld7) 17. h3

Da5? (17. .. Pxe4 18. Pxe4 Da6)

18.a4 Da6 19.f4 Ped7 20.g4! Lxe4 21.Pxe4 Dxe2 22.Tbe1 Da6

23.Pg5 en zwart was in grote problemen in Powell-Trent, Birmingham 1999. Na 16.Pge4 Kh8 17.Lf4 speelt zwart 17...Ped7 18.Tfd1 Db4 met compensatie voor de geofferde pion.

16. .. Ld7 Dit voorkomt 17. Pa4 en is daarom iets beter dan 16. .. Lc8, hoewel u voor die zet ook 1 punt krijgt. Het voordeel van 16. .. Lc8 is weer dat veld d7 vrijgehouden wordt voor een paard, en dat de loper eventueel naar a6 kan worden omgespeeld. Een voorbeeld:

16. .. Lc8 17. Pa4! Da7 (17. .. Db5 18. Lc3) 18. Pf3 (18. Lc3 lijkt sterker) 18. .. Pfg4 19. Pxe5 Pxe5 20. Tfc1 Ld7 (20. .. La6)

21. Pc3 c4 22. bxc4 (22. b4? Pd3) 22. .. Pxc4 23. Le1 Txb1

24. Pxb1 Pa3! met een volledig gelijke stelling in Ionov - Collutiis, Cappelle la Grande 2003. Zwart wint de a-pion terug.

17. .. Pfg4 Duidelijk de beste zet. 17. .. Pe8 (2 punten) is erg passief en 17. .. Pxf3+ (2 punten) 18. Lxf3 Pg4 19. Le2!? helpt wit. 19. Lg2 Pe5 is zetverwisseling met het commentaar bij de volgende zet.

18. Pe1 Dit ziet er passief uit, maar wit dreigt materiaal te winnen met 19. h3 en 20. f4. Toch is de zet niet goed. Zwart staat prima na 18. Pxe5 Pxe5 19. h3 en nu 19. .. Da6! (of ook 18. h3 Pxf3+ 19. Lxf3 Pe5 20. Lg2 Da6). Niet goed is 19. f4 en zwart kan kiezen uit allerlei goede voortzettingen: 19. .. Pd3, 19. .. Pg4 en 19. .. c4+ 20. Kh1 Pg4.

18. .. f5 Wit staat beter na 18. .. c4 19. h3 Pf6 20. Le3 of 20. b4.

19. Pd3 Na 19. h3 Pf6 20. f4 Pf7 kan wit zijn centrum niet handhaven.

19. .. Pxd3 Simpel spel is het beste hier. Op zowel 19. .. Da6 als 19. .. Tf8 volgt 20. Pf4.

20. .. fxe4 Dit is de eenvoudigste manier om in het voordeel te komen. Zwart heeft echter zeker alternatieven. Het staat ongeveer gelijk na het riskante

20. .. Lxc3!? (4 punten) 21. Lxc3 (21. Dxc3 fxe4 of 21. .. Txa2) 21. .. Txa2 (21. .. Lb5? 22. Dc2 Lxf1 23. Txf1 geeft wit goede compensatie voor de kwaliteit.) 22. exf5 (of 22. b4 Lb5 23. bxc5) 22. .. Lxf5 (22. .. Lb5 23. De4+-) 23. Le4 en nu 23. .. Txf2! (23. .. Pxf2? 24. Lxf5! Pxd3?? 25. Le6 mat!) 24. Lxf5 (24. Txf2 c4) 24. .. Txf5 25. De4. Ook mogelijk zijn 20. .. Ld4!? en 20. .. Tf8!? waarmee zwart de spanning handhaaft. Voor beide zetten krijgt u 4 punten

21. De2 Geen prettige zet om te spelen, maar nemen op e4 heeft ook zijn bezwaren: 21. Pxe4? Lb5, 21. Dxe4 Lf5 en wit krijgt onvoldoende voor de kwaliteit, of 21. Lxe4 Ld4 (of 21. .. Tf8) 22. Kg2 Pf6 (of 22. .. Tf8 23. f3 Pf6).

21. .. Da6 Opnieuw kiest

Grischuk voor 'simple chess'. Hij krijgt zo geforceerd een uitstekend eindspel. Toch had hij hier de beschikking over zeker twee zeer aantrekkelijke 'middenspel' alternatieven: allereerst 21. .. Tf8!? (5 punten) en 21. .. Db4!? (5 punten). Maar ook 21. .. Pf6 (1 punt) en 21. .. Ld4 (1 punt) zijn mogelijk.

23. Lxe4 Na 23. a4 is zelfs 23. .. Pxf2 mogelijk (of 23...e3 24.fxe3 Pxe3) vanwege 24. Txf2 (24. Kxf2 Ld4+ 25. Le3 Lxc3) 24. .. e3

25. Lxe3 Lxc3. Het best is echter het door Grischuk aangegeven

23. .. Tab6 24. a5 Txb3 25. Lxe4 Ld4! 26. Txb3 Txb3 27. Pe2 Le5 28. Tb1 Ta3 met groot voordeel.

23. .. Lxc3 Zwart wint zijn gambietpion terug. Hij kon ook nog steeds de druk vasthouden met 23. .. Ld4!? (2 punten) 24. Ld3 (of 24. Kg2 Tf8!) 24. .. Ta3. Na 23. .. Ta3 (1 punt) 24. h3!? (24. Lc1) 24. .. Lxc3 25. Lxc3 Pf6 26. Lxf6 exf6 27. Tb2 Lxh3 heeft wit betere remisekansen dan in de partij.

24. .. Txa2 De zwarte stukken staan nu erg actief (er dreigt onder andere 25. .. Lb5), en de witte pionnen b3 en d5 zijn zwak. Het is moeilijk om wit van goed advies te voorzien.

25. f3 Dit is de beste kans voor wit. Niet beter zijn 25. b4 cxb4

26. Txb4 Txb4 27. Lxb4 Lb5 en 25. h3 Pf6 26. Lxf6 exf6 27. Kg2 Lb5 28. Tfe1 f5 29. Lf3 Ld3.

25. .. Pf6 Eenvoudig terug naar f6 is de manier om het voordeel vast te houden. 25. .. Pe3 26. Tf2 Ta3 27. Te2 Pf5 28. Lc2, of 25. .. Te2 26. b4!.

26. .. Ta3 Na 26. .. Pxe4 (2 punten) 27. fxe4 Ta3 wint u een pion, maar de ongelijke lopers garanderen wit de remisehaven.

28. .. Ta7 U krijgt evenveel punten voor 28. .. Kf7 en 28. .. Tb4

29. Kf2 Niet 29. b4? Tab7.

29. .. Kf7 Evenveel punten zijn er te verdienen met 29. .. Tab7 en 29. .. Tb4

31. .. Tb4 Ook goed is 31. .. Lb5 (3 punten) omdat zwart na 32. b4 beschikt over 32. .. Te8+ (32. .. Lxd3? 33. Kxd3 cxb4 34. Kc4 met remise.) 33. Kd2 c4.

32. Kd2 Wit kon zich taaier verdedigen met 32. Lc4 Lb5 33. Lxb5 T8xb5 34. Kd3 maar zwart houdt uitstekende winstkansen na het door Grischuk aangegeven 34. .. Tb7! 35. Kc3 Te7 36. Ta1 g5!

32. .. Lb5 Dit is niet de beste voortzetting. Zwart kon winnen met 32. .. Td4 (5 punten)

Want na 33. Kc2 Te8 34. Ta2 beschikt zwart over 34. .. Txd3! (35. Kxd3? Lf5+ en 35. Ta7 Txf3 36. Txd7+ Te7).

Na 33. Lxb5 T8xb5 heeft wit twee zwaktes (b3 en d5) in het dubbele toreneindspel. Wit staat voor een zeer moeilijke

verdediging. Grischuk won na

34. Kc3 Tb7! 35. Td1? Veel sterker is 35. Te2 waarna wit nog remise moet kunnen houden. 35. .. g5 36. Tdd2 Te7 37. Te2 Te5! 38. Tbd2 h5 39. Txe5

fxe5 40. Ta2 Td4 41. Ta7+ Of 41. Td2 g4 en wint. 41. .. Kf6

42. Th7 Kg6 43. Te7 Txd5

Pion d5 is gevallen. 44. Te6+

Kg7 45. b4 cxb4+ 46. Kxb4 g4! 47. fxg4 hxg4 48. Kc4

Td4+ 49. Kc3 Kf7 50. Th6 Ke7

Alekseev gaf op. Zwart wint gemakkelijk met zijn twee verbonden vrijpionnen. (0-1)

80-100 >2400

70-80 2300-2400

60-70 2200-2300

Vraag 1: 1. Te8+! Kxe8 2. Dxc8+ Ke7 3. Pxd5+! Kd6 4. Dc7, mat. (1-0)

Vraag 2: 1. .. g4? 2. Dc5+ en wit wint.

Vraag 3: 1. .. Te2! 2. hxg5 Txg2+! 3. Kxg2 Db2+ en zwart wint!

Vraag 4: 1. Le7! Le6 2. Df6+ Kg8 3. Lf8, 1-0

Vraag 5: 1. .. Dh4! 2. Dxh4 Tc1 en mat; 1. .. Dh4! 2. Dh6 De4! 3. Txd5 Txc1+ 4. Dxc1 exd5 en zwart staat gewonnen.

Vraag 6: 1. h4! (niet 1. Dxc4? Dxg3 en zwart wint) 1. .. Dg4 (1. .. Df6 2. Pd5 Df8 3. Dxc4 wit wint) 2. Dxe7+ Kg8 3. Df7+ Kh8 4. Df8, mat (1–0)

winnen:

45. Pc5+ bxc5 46. Txa8 Kxd7

47. Ta7+ Kd6 48. Txf7 c4+ 49. Kc2 d4 50. g5 d3+

50. .. Lxg5 51. b6 Ld8 52. b7 Lc7

53. Tf8 Kc6 54. b8D Lxb8 55. Txb8 Kc5 56. Tc8+ Kd5 57. Kd2 c3+ 58. Kd3 en wit wint.

51. Kd1 c3 52. b6 c2+ 53. Kc1 Ke6

53. .. Lxb6 54. Tf6+ Kc5 55. Txb6 Kxb6 56. g6 e4 57. g7 en wit wint.

54. b7!

Zwart geeft het op.

Diagram 2:

Nestorovic - Devereaux

1. .. Txe4, 0-1.

Immers 2. Dxe4 Lxa2+.

Diagram 3:

Skoberne - Dedic

1. Pxc4 bxc4 2. Txb2, 1-0.

Terugslaan wordt bestraft met mat achter de paaltjes.

Diagram 4:

Iordachescu - Plenkovic

1. Txf6+!, 1-0.

Diagram 5:

Kurnosov - Anisimov

1. Td5!, 1-0. Overbelasting.

Diagram 6:

Filipovic - Talla

1. .. Txf2! 2. Kxf2 Tf8+,0-1.

Diagram 7:

Diagram 8:

Popov - Rukavina

1. e6+! Ke8, 1. .. Kf6 2. Dc3+

+-. 2. Dc6+ Kd8 3. Db6+ Ke8

4. Db5+, 1-0 vanwege 4. .. Kd8

5. Db8 mat.

Recht toe recht aan

Goed is 1. g3 Lxg3 2. fxg3 Dxg3 al heeft zwart drie pionnen voor het stuk.

Goed is ook 1. P2f3 Pg4 2. g3, maar opnieuw drie pionnen voor het stuk.

Goed is 1. Pf1 Dd6 en met de tegenaanval op Pd4 redt zwart zich. Het beste is 1. P4f3

Vraag 7: 1. Pc5 wint de toren. Het eindspel is nog lastig te

Zie bij de partijen van Willemijn de Voogt op bladzijde 16. (Piet Peelen) Meesterlijke motieven Combineren

Diagram 1: Papadopulos - Volokitin 1. .. Pe1+, 0-1.

Petrosian - Cebalo

1. Txd5! exd5 2. Dxd5 Kc7

3. Pb5+! Lxb5 4. Ld6+, 1-0.

De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Sterke kwaliteit7,50............

504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in plastic zakjes 5,50............

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaard in plastic zakjes 9,50 ............

506 Stevig kartonnen doosje voor art 503 en 504 4,00 ............

509 Houten stukken,maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50............

540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houtenkistje 28,50............

541 Palissander houten stukken, maat 4 Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50............ 558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte

7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50............

519 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm geel/zwart. Magnetische stukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 35,00............

530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 72,00............

510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00............

511 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 31 cm

550 Reisschaakspel, maat 4 rolbord met plastic stukken in canvas tas 19,25............

CD’s

709 Tasc chess CD

Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00............

711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat!Beter leren schaken voor grootmeesters in spe 14,95............ 712 Fritz 11. Zeer sterk spelend schaakprogramma

713 Fritz for Fun, Nederlands, een spelend programma voor alle speelsterkten

714 Rybka 3, zeer sterk spelend programma

Wedstrijdformulieren en reglementen

621 KNSB Notatieformulieren Dubbel 100 vel met doordruk

630 KNSB Notatieformulieren enkel

100 vel. Geen doordruk 7,50............

972 Fide regels voor het schaakspel Vert. 2005 4,50............

Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: tel. 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Boeken

646 De wereld van de schaakopening 2

Flankopeningen. Auteur: Paul van der Sterren 18, 95............

647 De wereld van de schaakopening 3

E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren24, 95 ............

650 De Kracht van het paard.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman16,95............

651 De macht van het loperpaar.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95............

652 Matten 5, schaaktijdschift 11,95............

653 Schaken voor huisvrouwen. Memoires van een grootmeester in ruste

Auteur: Karel v.d. Weide14,95............

654 Bobby Fischer voor beginners.

Het wonderlijke leven van Bobby Fischer

Auteur: Renzo Verwer11,95............

Leermethode van Wijgerden/Brunia

Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie. Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Werkboeken

920 Opstapje 14,60............

925 Opstapje 24,60............

931 Stap 14,60............

9310 Stap 1+4,60............

932 Stap 24,60............

9320 Stap 2+4,60............

9325 Stap 2 extra 4,60............

933 Stap 34,60............

9330 Stap 3+4,60............

9335 Stap 3 extra4,60............

934 Stap 4 4,60............

9340 Stap 4+4,60............

9345 Stap 4 extra4,60............

935 Stap 5 4,60............

9350 Stap 5+ 4,60............

Stap 5 extra 4,60............

Stap 6 9,10............

Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.

Setjes van 4 verschillende proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)

Proefexamens

9410 Proefexamens stap 1+, 4 stuks 1,70............ 9420 Proefexamens stap 2+, 4 stuks 1,70............ 9430 Proefexamens stap 3+, 4 stuks 1,70............ 9440 Proefexamens stap 4+, 4 stuks 1,70............ 9450 Proefexamens stap 5+, 4 stuks 1,70............ Diversen 515 Stropdas marine met KNSB logo 8,50............ 516 Sleutelhanger kunststof, Zwart of Crème 1,75............ 660 Mapje met 6 schaakansichtkaarten getekenddoor Pia Sprong 6,75............

U kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar:

SchaakenGowinkelHetPaard

Haarlemmerdijk173

1013KHAmsterdam

Tel020-6241171

Fax020-6270885

info@schaakengo.nl

www.schaakengo.nl

KNSB internetschaak

Kijk voor informatie op www.internetschaak.nl

Speciaal voor de Nederlandse schaker biedt de Koninklijke Nederlandse Schaakbond online schaken aan. Voortaan vormt www.internetschaak.nl het digitale startpunt voor de Nederlandstalige schaakliefhebber. Centraal bij internetschaak van de KNSB staat het zelf spelen van schaakpartijen. De deelnemer heeft de meest uiteenlopende opties voor snelle en langzame speeltempo’s. Ook is bijtelling van bedenktijd per zet mogelijk. Natuurlijk kunt u ook gewoon toeschouwer zijn bij andere partijen of chatten met andere schakers. Niet alleen in Nederland, maar ook wereldwijd. Kijk voor informatie op www.internetschaak.nl Bij vragen kunt u ook bellen naar het Bondsbureau van de KNSB: 023-5254025. KNSB Internetschaak heeft de toekomst!