Schaakmagazine 2008 - juni

KNSB-voorzitter Eddy Schuyer over zijn plannen

Roeland Pruijssers en Martine Middelveld de jeugdkampioenen

Voerendaal wordt eerste Limburgse club in meesterklasse

Gratis catalogus:

WGM Erika Sziva / IM Johan van Mil

Adriaan van Ostadepad 5, 5684 AS Best

Tel: 0499 46 03 20

www.debestezet.nl

info@debestezet.nl HET

Retiefstraat

VOF De Beste Zet

verzendhuis voor schaakboeken, -materiaal, -computers en -software

Vakkundig, goedkoopen snel!

Nieuwe boeken

• The Art of Attacking Chess - Franco € 23,50

• How to Crush your Chess Opponents - Williams € 19,45 Nieuwe software:

• The Colle System - Davies € 26,50

• The ABC of the Modern Ben Oni - Martin € 26,50 Aanbieding DVD’s:

• My best games with the Nimzo Indian / Petroff Defence / Spanish / Sicilian - Shirov Nu van € 31,50 / € 29,50 voor: € 19,50!

Nieuws van ChessBase, de makers van Fritz :

• DVD Opening Encyclopaedia 2008 € 99,90• (update € 49,90)

• DVD Hiarcs 12 € 49,90

• Deep Hiarcs 12 € 99,90

FRITZ 11 Nederlandstalig € 49,90

kennismaken met ChessBase € 29 : NL-talige DVD met

• 1 jaar internetschakenop playchess.com (t.w.v. € 29,90)

Haarlemmerdijk173

1013KHAmsterdam

Tel020-6241171

Fax020-6270885

info@schaakengo.nl

www.schaakengo.nl

de meest complete denksportwinkel

SchaakenGowinkel HetPaard

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.

Tel./fax 020-66.507.93 Giro

• Schaakcomputers met garantie voor correcte prijzen! Ook reparatieservice!

> Verwacht augustus: "2ROBOT" van NOVAG - zet zelf met robotarm! € 149,90

•Alle NOVAG-, Saitek & Mephisto- en Excalibur-modellen leverbaar!

• Werkboeken stap 1 t/m 6 & Handleidingen - altijd snel geleverd!

• STAPPENMETHODE-CD stap 1 t/m 5 € 15

• Inclusief Fritz 9 !!!

• Alle CD’s en DVD’s van ChessBase altijd uit voorraad leverbaar!

• NU ook alle "Foxy Chess Openings" & "Roman’s Lab" DVD’s leverbaar! bovenstaande prijzen zijn inclusief verzendkosten!

• Borden, stukken, klokken - altijd kwaliteit voor de juiste prijs!

NU nieuw van DGT: opvouwbare electronische schaakklok "Chess 960"! € 29,95

• Kijk regelmatig op www.xs4all.nl/~chess voor nieuws, akties en KOOPJES!

> steeds nieuwe OP=OP-aanbiedingen en antiquarisch aanbod!

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang 115 • no.3 • juni 2008

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Jeroen Bosch

Tom Bus

René Duret (tekeningen)

Herman Grooten

Johan Hut

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Jan van Reek

Eric van Reem

Sergei Tiviakov

Jouwert Turkstra

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem.

Telefoon: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: schaakmagazine@schaakbond.nl

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem, Tel: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Verschijning volgendenummer: week 35 2008

Sluiting kopij: 28 juli 2008

Vormgeving & lay-out: De Loods Ontwerpers

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

De klus is geklaard. Moe maar tevreden reisde Sergei Tiviakov met de Europese titel terug naar Groningen. Foto Frits Agterdenbos.

Informatief

6

inhoud De Bond

De plannen van Eddy Schuyer............6

Korte berichten.....................................13

Nieuw opzet talentontwikkeling....14

Wedstrijdkalender.........................28

Winkel..............................................31

Diagonaal.................................................................4

Europese titel voor Sergei Tiviakov.........................8

Voerendaal Limburgse club in meesterklasse......10

Surftips.................................................................12

Pruijssers en Middelveld de jeugdkampioenen.....20

Nieuwe boeken......................................................23

20

Schaaktechniek

Combinaties van Sergei Tiviakov........19

De lezer aan zet.................................19

Apotheose van de dans.....................24

De eenvoud van Henri Rinck............25

Begrijp wat u doet.............................26

voorloper

In dit nummer:

Roger Meng vindt Stap 6 best pittig......................15

De partijen van Roger.............................................16

Opgaven: de röntgenaanval..................................17

De D-kampioenen...................................................18

Sjaak & mat.............................................................18

15

Oplossingen.......................................29 8

recht toe recht aan

Soms heb je iets waar je mee in je maag zit. Hoe kom je ervan af?

‘Rising Stars’ vs ‘Experience’

NH Chess Tournament

Wie deze zomer een dagje Amsterdam wil combineren met een schaakuitstapje moet zeker de data van het derde NH Chess Tournament in de gaten houden. Van 20 tot 30 augustus strijden in hotel Kranapolsky aan de Dam een team van ‘Rising Stars’ en een team van ‘Experience’ tegen elkaar.

Beide teams bestaan uit toppers van naam die spannend schaak garanderen. De Rising Stars worden dit jaar gevormd door de grootmeesters Ivan Cheparinov (Bulgarije), Wang Yue (China), Fabiano Caruana (Italië), Daniel Stellwagen (Nederland) en Erwin l’Ami (Nederland). Het team van de Ervaring loopt inderdaad over van de ervaring: Viktor Kortchnoi (Zwitserland), Evgeny Bareev (Rusland), Simen Agdestein (Noorwegen), Artur Jussupow (Duitsland) en Ljubomir Ljubojevic (Servië) zullen hun uiterste best doen om de jongelingen in toom te houden.

Het toernooi is gratis toegankelijk en elke dag zal er commentaar gegeven worden door bekende experts. Alleen niet op 25 augustus, wanneer er een rustdag is. Beide teams spelen natuurlijk voor de eindoverwinning, maar de ‘Rising Stars’ voeren ook nog een competitie onderling: wie van hen het beste resultaat behaalt verdient een uitnodiging voor het prestigieuze Amber blind- en rapidtoernooi in 2009 dat eveneens door de Association Max Euwe georganiseerd wordt, maar dan in Nice.

Geachte redactie,

In het lezenswaardige interview met Manuel Bosboom in Schaakmagazine no. 2 van dit jaar (april/mei 2008) wordt, wellicht onbedoeld, de indruk gewekt dat er in de grootmeestergroep C van het Corus-toernooi geen hotelkosten worden vergoed. Deze indruk is onjuist.

Alle veertien spelers in deze groep krijgen een hotelkamer aangeboden, maar indien een speler zelf aangeeft liever thuis te verblijven (hetgeen bij sommige Nederlandse schakers voorkomt), geven wij als compensatie een hoger startgeld.

Wel is het zo dat alle deelnemers aan de tienkampen zelf hun onkosten moeten

betalen. Dit geldt ook voor titelhouders, die zich via deze weg voor de grootmestergroep C willen plaatsen.

Manuel is één van de trouwe deelnemers aan ons toernooi en heeft zich reeds driemaal geplaatst voor de grootmeestergroep C via winst in een tienkamp. In de jaren waarin hij aan de tienkampen medeed, kreeg hij geen vergoeding, in de jaren waarin hij aan de grootmeestergroep C meedeed, wel. Wellicht is het misverstand in het verhaal ontstaan doordat hij in beide toernooien is uitgekomen.

Jeroen van den Berg, Directeur Corus Chess Tournament

Was Bruckner een schaker?

Nooit geweten dat de symfonieën van de Oostenrijkse componist Anton Bruckner met schaakpartijen vergeleken konden worden.

Erik Voermans deed dat in Het Parool bij de bespreking van een opname van de Vijfde Symfonie van Bruckner door het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Jaap van Zweden. Voermans schrijft: ‘Een schaakpartij is voor de muziek van Bruckner een aardige metafoor. Hij verplaatst een stuk en denkt vervolgens even na hoe het nu verder moet. Op die plekken valt de muziek even stil, om soms heel anders verder te gaan dan je zou verwachten. (...) De taak van de dirigent is hoorbaar te maken waarom juist déze zet op de vorige moest volgen. Hans Vonk kon dat (hij was een schaker).’ Over Van Zweden is Voermans ook te spreken hoewel we bij deze dirigent toch eerder aan het casino dan aan het schaakbord denken.

Magisch vierkant

In het februarinummer van Schaakmagazine (blz. 5) publiceerden wij een magisch vierkant met een schaakthema.

Lezer Hans Secelle heeft in het verleden een onderzoekje naar magische vierkanten en paardpirouettes gedaan (een paardpirouette is een paard dat alle velden van het schaakbord afloopt en elke veld precies één keer aandoet). Hij stuurde de redactie bijgaand vierkant, dat volgens hem de meest extreme combinatie van een magisch vierkant en een paardpirouette vormt.

De eigenschappen zijn:

• de som van alle lijnen en rijen is 260, oftewel [(1+64) x 8/2]

• wanneer je begint bij 1, 2, 3, ... enzovoor kom je via 63 paardsprongen uiteindelijk op nr. 64

• van waaruit je meteen weer naar veld 1 kan springen! Met andere woorden: het is een gesloten paardpirouette of ‘buler’.

(Bron: J. Gyzicki: The World of Chess)

De Rising Stars van 2007: Daniel Stellwagen, Parimarjan Negi, Sergey Karjakin, Jan Smeets en Ivan Cheparinov.

Karjakin was de beste Rising Star en verdiende een uitnodiging voor het Ambertoernooi in Nice.

Minze bij de Weg

KNSB-voorzitter

Eddy Schuyer over de plannen

van het bestuur

Hij is nu een half jaar voorzitter van de KNSB en heeft in die tijd goed om zich heen gekeken. Wat is hem opgevallen? Wat gaat goed en wat kan er beter? Schaakmagazine vroeg KNSB-voorzitter Eddy Schuyer te reageren op een aantal trefwoorden.

Schaakloopbaan

"Ik weet niet meer precies wanneer ik heb leren schaken. Toch vrij laat, niet voor mijn tiende. Dat was op vakantie van een vreemde, ik weet de naam niet meer. Ik raakte er snel aan verslaafd en heb ondermeer meegespeeld in schoolteams. Na mijn school ben ik Nederlands en perswetenschappen gaan studeren in Amsterdam. In 1959 ben ik lid geworden van VAS Dat was toen de sterkste club van Nederland met drie teams in de hoofdklasse. Dat waren mijn meest hartstochtelijke schaakjaren en daar kwam ik mijn grenzen tegen. Kinderen waarvan je een half jaar eerder nog won sloegen je plotseling van het bord. Daar kon ik slecht tegen. Ik ben toen radicaal met spelen gestopt, maar ik ben me wel altijd blijven interesseren voor het schaken als cultuurvorm. Dat heb ik mijn hele leven gehouden. In die tijd heb ik ook het boek Het schaakspel in de kunst- en cultuurhistorie geschreven. Later ben ik wel weer lid geworden van een vereniging, maar ik had eigenlijk nooit tijd om te gaan. Ik heb er nu vrede mee dat ik mij tussen de 1550 en 1650 begeef. Ik heb wel een paar keer het parlementair kampioenschap bij Corus gewonnen."

Voorzitter gezocht

"Ik ben er heel toevallig als voorzitter in gestapt. In een buurtkrantje werd ik een

Samenwerking, topschakers en sponsoring

keer geïnterviewd in een serie over bekende buurtgenoten. De journalist zag bij mij een paar schaakspelen in huis staan en verwerkte dat in het interview. Veel later nam hij weer contact op. Hij werkte bij NOC*NSF voor een bureau dat helpt sportbestuurders te vinden. De KNSB had dat bureau ingeschakeld. Of ik er wat voor voelde om voorzitter te worden? Ze moeten wel weten van mijn hartproblemen heb ik gezegd, maar ik ben bereid een gesprek aan te gaan. Ik wist uit het blad dat er bij de KNSB stront aan de knikker was geweest, ik zag het hele tableau van komende en gaande voorzitters. Ik heb gezegd: als ik ja zeg ben ik niet zo gauw verdwenen, ik ben niet snel beledigd. Vanuit die positie heb ik een gesprek gehad met directeur Mark van der Werf en bestuurslid Monique Stam Zo ben ik erin gerold."

Bestuurder

"Ik ben in 1940 geboren, ben getrouwd en heb twee kinderen. Tien jaar ben ik docent aan een lyceum in Den Haag geweest en ik heb lesgegeven aan een MO-opleiding. In 1973 ben ik bestuurder geworden, eerst bij een koepelorganisatie van het Algemeen Bijzonder Onderwijs, in 1982 bij de Open Universiteit. Vanaf 1986 heb ik een groot psychiatrisch ziekenhuis geleid. Daarnaast ben ik vanaf 1967 actief lid van D’66 geweest. Ik heb in de raad van Wassenaar, in de Staten van Zuid-Holland en zestien jaar in de Eerste Kamer gezeten. Meestal als fractievoorzitter. Ik ben dus gepokt en gemazeld als voorzitter."

Professionals

"Ik zag dat er in het KNSB-bestuur weinig ervaring was in het besturen van een pro-

fessionele organisatie. Je moet als bestuurder respect hebben voor de beroepsuitoefening van professionals en daar gevoelig voor zijn. Vaak zijn de bestuursleden van dergelijke organisaties geen echte bestuurders, ik denk dat dit bij de KNSB ook zo is geweest. Er moet geen twijfel zijn dat je respect hebt voor de professie. De bestuurder moet het evenwicht tussen de professional en de achterban in de gaten houden, de sfeer zo maken dat je goed met elkaar door de deur kunt. Een bestuurder is er niet om het iedereen naar de zin te maken. Maar je moet je beslissingen goed uitleggen zodat er respect voor is."

Dominant bestuur

"Ik vind het merkwaardig hoe dominant het bestuur binnen de KNSB kan zijn, het gezag dat er aan wordt toegekend. Ik vind dat het bestuur te weinig afstand heeft. Het moet meer een gesprekspartner zijn. Hoe gaan we iets aanpakken? Bestuur en organisatie moeten meer een team worden. Ik vind het ook niet geweldig dat de portefeuilles zijn geoormerkt, besturen is een collectief gebeuren. Ik zie liever een team met velden van aandacht. Het verdelen van het geld bijvoorbeeld is een gemeenschappelijke zaak. Daar wil ik iets aan gaan doen."

Topschakers

"Als eerste wil ik erin investeren om ‘on speaking terms’ te komen met de schaakgemeenschap. Dat concentreert zich op de topschakers. Wij hebben de topschakers een brief gestuurd met de vraag of ze willen meewerken aan een spelersraad, zodat ze kunnen meepraten over de aanpak van allerlei zaken. Dat daar slechts een persoon op heeft gereageerd verbaast mij. En wat echt niet kan is dat er een e-mail circuleert met de oproep om niet te reageren op onze brief, omdat een aantal mensen bezig is met het oprichten van een vakbond voor topspelers. Blijkbaar bestaat er verwarring over wat zo’n spelersraad gaat doen. We willen graag dat de topspelers meedenken over zaken als de data van het NK, het aan-

tal deelnemers, de uitzending naar de olympiade, enzovoort. Maar we zullen de gesprekspartners nooit verantwoordelijk houden voor de beslissingen. Het moet een forum zijn waar we onze ideeën kwijt kunnen. We zullen nooit zeggen: jullie zijn het er mee eens geweest. Dat maakte de positie van die mensen onmogelijk. Het bestuur beslist en is verantwoordelijk. We denken ook aan contracten met spelers waarbij we bepaalde bedragen kunnen garanderen. Die mensen kan je dan inzetten voor activiteiten."

Kampioenschappen

"Er is de laatste tijd veel negatieve publiciteit over het NK schaken geweest. De mensen moeten beseffen dat het hierdoor voor het bestuur bijkans onmogelijk wordt om iets aan sponsoring te doen. Alleen een heel kleine incrowd wil in zo’n situatie nog geld in het schaken steken.

We moeten het sponsorbeleid opnieuw doordenken. Daar ben ik mee bezig. Ik wil beginnen met te inventariseren wat er allemaal aan kampioenschappen bestaat en waar de KNSB zich verantwoordelijk voor voelt. Je moet definiëren wat met de KNSB te maken heeft. Nu hangt het bestaan van bepaalde kampioenschappen vaak te veel af van plaatselijke initiatieven. Natuurlijk is het goed als je toernooien kunt uitbesteden, maar je moet goed weten waar je jezelf verantwoordelijk voor acht als er plaatselijk iets mis gaat."

Sponsoring

"Als je alle inkomsten en uitgaven van de KNSB optelt heb je per jaar zo’n drie a vier ton aan sponsoring nodig. Daar moet je structureel aan gaan werken. We moeten inventariseren waar onze kracht ligt. Onze site is belangrijk, nu al. Als je daar kunt schaken kan het bezoek verdubbelen. Tachtig procent van de groep die dat doet is onder de 25. Dat zijn studenten en scholieren. Tweederde daarvan heeft een technische of wiskundige achtergrond. Kunnen we daar niet iets mee doen?

Ik ben in gesprek met drie Technische

Universiteiten en een aantal bedrijven uit die sector of zij willen investeren. Dan denk ik niet aan sponsoring, maar investeren vanuit het oogpunt van selectie en werving. Als het om sponsoring gaat is veertigduizend euro veel geld, als het om werving en selectie gaat niet. Als je het geld binnenhaalt ben je voor een paar jaar van de problemen verlost. Dan kan je structureel iets aan talent doen. Daarnaast willen we aandacht voor meisjes, allochtonen en ouderen."

Nijmegen

"Royal Haskoning uit Nijmegen denkt intensief met ons mee. Dat kan ook zijn door faciliteiten beschikbaar te stellen zoals een gebouw voor het Nederlands Kampioenschap. Het is bijna zeker dat het NK volgend jaar naar Nijmegen gaat en in september wordt gespeeld.

Ik wil ook kijken of we in Nederland een paar schaaksteden kunnen maken, waar je activiteiten concentreert. Nijmegen hoort daar waarschijnlijk bij."

Samenwerking

"Het denken over de KNSB als lid van NOC*NSF leeft te weinig binnen de bond. 23 procent van ons budget komt daar vandaan. De relatie met NOC*NSF is van groot gewicht. Het beleid van NOC*NSF voor de toekomst kent twee speerpunten: bij de top tien van de wereld behoren en indringend investeren in de breedte. Daarvoor worden eisen aan de bonden gesteld en de KNSB kan daar gedeeltelijk aan voldoen. Als we daar in mee willen blijven doen, en we moeten wel, dan zijn veranderingen onvermijdelijk. Het is waarschijnlijk dat we samenwerkingsafspraken moeten maken met de collega denksportbonden omdat je dan als groep groter bent. NOC*NSF gaat alleen nog geld geven aan bonden of groepen bonden die meer dan 40.000 leden hebben. Aan die eis moet in 2012 zijn voldaan. Het bestuur heeft besloten dat we de komende drie jaar in Haarlem blijven. Daarna bekijken we met het oog op de eisen van NOC*NSF hoe we verder gaan."

Europese titel voor Sergei Tiviakov

Sergei Tiviakov heeft een fantastische prestatie geleverd door begin mei in de Bulgaarse stad Plovdiv de Europese schaaktitel te veroveren. Na elf ronden liet hij een kleine vierhonderd spelers achter zich. Het is het derde Europese succes voor Tiviakov. Eerder maakte hij deel uit van het Nederlandse team dat tweemaal het Europese teamkampioenschap won.

Sergei Tiviakov hanteerde een uitgekiende toernooitactiek. Met zwart speelde hij vaak snel remise om vervolgens met wit uit te halen. Hij was steeds onder de koplopers te vinden. "Ik heb kwalitatief goed gespeeld" vertelde Tiviakov achteraf. "Het helpt dat ik veel open toernooien speel en daardoor veel weerstand heb opgebouwd". Tiviakov sloeg definitief toe in de slotronde, die inging met acht koplopers. Drie onderlinge partijen tussen de koplopers eindigden snel in remise. Ook Tiviakov kreeg de avond voor de partij door tegenstander Emil Sutovsky remise aangeboden. Hij

weigerde omdat hij zich met de witte stukken kansrijker achtte dan in een tiebreak en ook omdat hij een heel positieve score tegen Sutovsky heeft opgebouwd. Het bleek de goede keuze te zijn. Dankzij een openingsnieuwtje op zet 10 wist Tiviakov zijn tegenstander al vroeg voor praktische problemen te plaatsen. "Het was tactisch moeilijk voor hem". Sutovsky verloor een pion waarmee het spelplan van Tiviakov volledig uit de verf kwam - zijn goede techniek deed de rest. Sergei Tiviakov voorzag zijn partij tegen Kozul uit de vierde ronde voor Schaakmagazine van commentaar.

Kozul - Tiviakov

Europees Kampioenschap, Plovdiv 2008

Analyse Sergei Tiviakov

Deze partij uit het Europees Kampioenschap in Plovdiv is kenmerkend voor mijn toernooi. Ik speelde een gemakkelijk soort schaak. Met zwart maakte ik probleemloos remise; slechts in een van de vijf partijen stond ik iets slechter, een Scandinavische verdediging tegen Kurnosov. Met wit won ik: 5,5 uit 6. De verschrikkelijke speelomstandigheden brachten mij ertoe zo snel mogelijk te spelen door normale zetten te doen en niet naar de beste zetten te zoeken. Ik wilde niet al denkend achter het bord vermoeid raken. Ik speelde zuiver praktisch schaak dat uitstekend uitpakte.

1. Pf3 Pf6 2. c4 b6 3. Pc3 Lb7 4. d4 e6 5. a3 g6

Ik heb deze zet de laatste tijd redelijk veel gespeeld, maar het kwam toch als een verrassing voor mijn tegenstander die lang begon te denken. Hij kwam ten slotte met een zet die zwart niet voor problemen stelt. 6. Lf4

Het meest gebruikelijk is 6. Dc2. Het leidt na

6. .. Lxf3 gevolg door Pb8-c6 tot scherp spel. Daar was mijn tegenstander blijkbaar niet op uit.

6. .. Lg7 7. e3 0-0 8. h3

8. Ld3!? gevolgd door e3-e4 belooft zwart meer dan de tekstzet.

8. .. d6 9. Le2 Pbd7 10.0-0 Pe4

Met gelijk spel. Vorig jaar heb ik tegen Tjiam 10. .. e5 gespeeld om meer stukken op het bord te houden, maar in dit toernooi koos ik als gezegd voor eenvoudig schaak en ruilde een stel paarden.

11. Pxe4 Lxe4 12. Lh2 De7 13. Pd2

Een nieuwe zet.

13. .. Lb7 14. Lf3 Lxf3 15. Dxf3

Of 15. Pxf3 e5 met gelijk spel.

15. .. e5 16. Dc6?!

Te optimistisch. Wit had voorzichtig op remise moeten spelen met 16. Tae1 of 16. dxe5 Pxe5. 16. d5!? e4 is iets beter voor zwart omdat de pion op b2 belangrijker is dan de zwarte centrumpion. Het riskante spel van wit wordt nu hard afgestraft.

Sergei Tiviakov werd op Schiphol onthaald op bloemen van de KNSB (Foto Frits Agterdenbos)

16. .. exd4 17. exd4 Lxd4 18. Dxc7 Lxb2 Of 18. .. Tfc8 met een zelfde voordeel als in de partij.

19. Ta2

Zowel na 19. Lxd6 Dd8 als na 19. Tae1 Dd8 20. Dxd6 Pc5 staat zwart iets beter vanwege de zwakke witte pionnen op a3 en c4.

19. .. Tfc8 20. Db7

Het is begrijpelijk dat wit de dames op het bord wil houden, maar hij had beter de dames kunnen ruilen met 20. Dxd6 Dxd6 21. Lxd6. Daarna staat hij slechts iets minder.

20. .. Lf6?!

Zonder veel nadenken gespeeld. Ik zag dat ik na de tekstzet een betere stelling kreeg met goede winstkansen, maar ik rekende de hoofdvariant niet voldoende door. Na 20. .. Le5! 21. Lxe5 dxe5 22. Pe4 Kf8! (zoals Fritz aangeeft), gevolgd door Pc5 behoudt zwart zijn pluspion.

21. Pe4 Pc5 22. Pxf6+ Dxf6 23. Dd5 Te8 Zwart moet de e-lijn pakken en het verdedigen van de pion op d6 uit zijn hoofd zetten.

24. Te2!

Een uitstekende verdediging waarmee wit bijna van zijn problemen af is. 24. Ddx6 Dxd6 25. Lxd6 Tac8 en 24. Lxd6 Tad8 zijn beide goed voor zwart.

24. .. Tad8?!

Een ernstige fout die bijna al het voordeel verspeelt. Ik zag over het hoofd dat wit na 24. .. Txe2 25. Dxa8+ Kg7 niet met 26. Dxa7 de pion kan pakken, want na 26. .. Dd8!! gevolgd door Te7 is de witte dame gevangen.

25. Dxd6?!

Te mooi gespeeld. Door deze zet krijgt zwart de kans zijn koning naar het centrum en de damevleugel te brengen waar hij de pionnen a7 en b6 kan verdedigen. Dat geeft de doorslag. Na het eenvoudige 25. Txe8+ Txe8 26. Dxd6 (26. Lxd6 Td8 27. Td1 De6) 26. .. Dc3 (of 26. .. Dxd6 27. Lxd6 Tc8) heeft wit goede remisekansen.

25. .. Dxd6 26. Txe8+ Df8! Eenvoudig maar heel sterk.

27. Txf8+ Kxf8

Nu maken de zwaktes op a3 en c4 het voor wit erg moeilijk de partij te redden.

28. Le5 Ke7 29. a4?!

Een fout in tijdnood. Wit probeert een van zijn zwakke pionnen te ruilen, maar helaas voor hem kan deze pion een zet later worden vastgelegd, waardoor hij een gemakkelijk doelwit voor de zwarte stukken wordt.

29. .. Ke6!?

Ik aarzelde om mijn pion op f6 te zetten, waar hij door de witte loper kan worden aangevallen. Fritz geeft echter de voorkeur aan 29. .. f6.

30. Lc3

Na 30. Te1 Pd3 31. Lc7+ Pxe1 32. Lxd8 Pd3 krijgt zwart een gewonnen eindspel.

30. .. a5!?

Ik had de pion op a4 ook kunnen nemen.

Na 30. .. Pxa4 31. Te1+ Kd7 32. Lf6 Ta8! staat zwart gewonnen.

31. Te1+ Kd7 32. g4

Na 32. Ta1 Kc6 vallen de pionnen op a4 en c4 vroeg of laat omdat ze niet door de loper kunnen worden verdedigd.

32. .. Pxa4 33. Lf6 Te8 34. Td1+ Kc6

En zwart staat gewonnen. De rest van de partij was eenvoudig. Wit speelde door tot het eind van de tijdnood en gaf toen op.

35. Kg2 Pc5 36. Kf3 Pd7 37. La1 Pe5+ 38. Kf4

Na 38. Lxe5 Txe5 geeft de vrijpion op a5 de doorslag.

38. .. Pxc4 39. Kg5 Te2 40. Td4 Pd6 41. Tf4 41. f3 b5 en zwart wint.

41. .. Txf2! 42. Le5 Txf4 43. Lxf4 Pe4+ 44. Kh6 Pf2

Wit geeft het op. Door deze partij uit de vierde ronde kwam ik in de leidersgroep terecht.

De resultaten van de overige Nederlanders

Ook Erwin l’Ami deed het meer dan uitstekend in Plovdiv. Hij behoorde tot de groep spelers die op een half punt achter Tiviakov eindigde. In de noodzakelijk geworden tiebreak was er geen medaille voor L’Ami weggelegd. Hij verloor met 1.5-0.5 van de jonge Fransman Vachier-Lagrave Erwin l’Ami plaatste zich wel voor de eerstvolgende cyclus om het wereldkampioenschap, net als Tiviakov uiteraard.

De andere Nederlanders speelden geen rol van betekenis. Hun scores waren: Friso Nijboer 5.5, Jan Werle 5.5, Alexander van Beek 5, Robert Ris 4.5, Henk Vedder 3.5.

De dames

De Nederlandse kampioene Zhaoqin Peng had gehoopt een belangrijke rol te kunnen spelen in het vrouwentoernooi, maar dat zat er vanaf het begin niet in. Peng eindigde uiteindelijk op 6.5 uit 11, twee punten achter de Oekraïense winnares Katharyna Lahno Marlies Bensdorp en Petra Schuurman scoorden 6 punten, Laura Bensdorp eindigde met 4.5 punt.

Voor het eerst in de geschiedenis is een team uit Limburg gepromoveer naar de hoogste klasse van de KNSBcompetitie. Het is het team van Voerendaal, een dorpje in ZuidLimburg met nog geen 15.000 inwoners. In de opstelling van dit seizoen zien we vier Duitse spelers. Heeft de club de meesterklasse bereikt door botweg een zak geld open te trekken? Nee, er blijkt wel degelijk sprake van een hecht vriendenteam en een gezond clubbeleid.

Na afloop van de negende ronde werd het glas geheven

Voerendaal niet bang voor meesterklasse

Maastricht, Geleen, Sittard, Hoensbroek, Heerlen, Kerkrade; dat zijn de bekendste plaatsen in Zuid-Limburg, met schaakclubs die regelmatig in de tweede en derde klasse spelen. Midden tussen die plaatsen, nabij Heerlen, ligt Voerendaal. Kleine dorpen hebben vaak een bloeiender verenigingsleven dan grote steden, Voerendaal is een leuk Limburgs dorp met voetbalclubs, een harmonie en een fanfare. En een schaakclub, met een actief bestuur. Tom Bus, de laatste jaren teamleider van het eerste team: "Het verhaal begint in 2002. Er waren diverse verenigingen waar weinig beleid was en weinig daadkracht.

Voerendaal had daarentegen een goed bestuur en speelde bovendien in de KNSBcompetitie, derde klasse. Veel schakers uit Zuid-Limburg kenden elkaar, bijvoorbeeld van het Limburgs kampioenschap, en vonden Voerendaal een goede club om samen bij te gaan spelen. Van het huidige team is Patrick Driessens de enige die daar oorspronkelijk al speelde. We kenden elkaar als rivalen en moesten teamgenoten worden, maar dat ging wonderwel goed."

Invasie

Driessens en Bus waren Limburgse topspelers, Driessens was kampioen van Limburg

in 2002, Bus in 2004. Voor het seizoen 200203 kwam Bus van Hoensbroek naar Voerendaal, samen met zijn clubgenoten Rob Caessens en Paul Vercoulen. Het was het begin van een invasie van spelers uit onder andere Hoensbroek, Schaesberg, Maastricht en Heerlen, niet alleen voor het topteam, maar ook voor het tweede, derde en zelfs vierde team. Het eerste team werd meteen twee keer op rij kampioen en promoveerde dus naar de eerste klasse. Bus: "Toen hadden we een probleem. In de eerste klasse speel je met tientallen in plaats van achttallen, maar we wilden het tweede team niet verzwakken, want dat was net vanuit de

Johan Hut

Bus: "We kenden elkaar als rivalen en moesten teamgenoten worden. Dat ging wonderwel goed." (Foto Ad Gerards)

promotieklasse naar de KNSB-competitie gepromoveerd."

Dankzij wat kleine sponsors kwam er een budget om iemand van buiten de streek aan te trekken. Het werd de Russische Belg Arthur Abolianin. Bus: "Maar helaas was er geen chemie tussen het team en hem. We hadden verwacht dat hij ook mee ging naar de gezamenlijke lunches en ook trainingen zou geven, maar dat werd geen succes. Oscar Lemmers zei toen: ik weet wel een leuke speler." Lemmers komt uit Limburg maar speelt met ESGOO in de meesterklasse. Nadat de Enschedeërs hun sponsor kwijtraakten, kwamen er daar een paar Duitse spelers vrij. Bus: "Oscar kwam met Gerhard Schebler en zei: dat is een grootmeester en het is een leuke man, hij vertelt ook leuk." Dat laatste kwam goed uit, want Schebler wilde ook wel trainingen geven. Drie à vier keer per jaar kwam hij een avond langs om partijen van het eerste team te bespreken. Zelfs spelers van andere verenigingen werden voor die bijeenkomsten uitgenodigd, een voorbeeld van actief beleid van het bestuur.

Tegelijk met Schebler kwam ook zijn vriend Daniël Hausrath en een jaar later Christoph Sielecki , beiden net als Schebler van ESGOO afkomstig. In Duitsland wonen ze niet zo gek ver van ZuidLimburg vandaan. Voerendaal had voor de eerste klasse twee extra spelers nodig, maar het werden er drie. Schuift het team nu toch op naar een half profteam? Bus: "We dachten: als we hoog zitten, gaan we er ook voor. Er kwamen dit seizoen noodzakelijkerwijs zelfs een paar spelers bij. Rob Caessens nam een sabbatical year en Arno Henzen verloor zijn eerste partij en vond dat zo erg, dat hij er tijdelijk mee stopte. Toen herinnerden we ons een mailtje van de Duitse meester Andrei Orlov, die een club zocht in Nederland. Ook Richard Polaczek uit Brussel bood zichzelf aan."

Nog meer versterking?

Na drie goede seizoenen in de eerste klasse leverde het vierde seizoen promotie op. En nu? Stukkenjagers, Amstelveen en LSG 2

zijn promovendi uit de afgelopen jaren die zonder ook maar een enkel matchpunt weer werden terug verwezen naar de eerste klasse. Voerendaal heeft nu vijf buitenlanders (gemiddeld vier per wedstrijd). Als het zich nog verder versterkt, wat is er dan nog Limburgs aan het team?

Bus: "We zijn nu aan het peilen wat de spelers zelf willen. We zijn er nog niet uit. Ik vermoed dat we gaan voor een minimale versterking, misschien één speler erbij." Hij denkt dat de meeste leden willen dat in elk geval de helft van het team uit Limburgers bestaat. Maar ook de spelers van buiten wil hij niet als vreemdelingen bestempelen, omdat met name Schebler en Hausrath makkelijk contact leggen met de doorsnee clubleden. Aan de interne competitie nemen ze natuurlijk niet deel en dat doet niemand van het eerste team. Dat de spelers daarom onbekenden zijn binnen de club, spreekt hij tegen. "Hier in Zuid-Limburg kennen de schakers elkaar toch wel."

Frank Clevers , voorzitter van de Limburgse Schaakbond, is ‘blij en trots’ met het succes van Voerendaal en vindt het niet erg dat spelers van buiten nodig waren om dat te bereiken. "Een topteam kun je bijna nooit kweken met enkel spelers uit de eigen vereniging. Kijk eens naar de voetbalclubs van hier, zoals VVV, daar spelen ook bijna geen Limburgers in." Het kampioenschap van Voerendaal heeft volgens Clevers publicitaire waarde, zelfs de regionale tv-zenders L1 Televisie en TV Limburg besteedden er aandacht aan.

Voor komend seizoen hoopt captain Bus op een zevende of achtste plaats (dus net handhaving) en hij denkt dat dat ook mogelijk is. Daarvoor moet de club nog wel op zoek naar nieuwe sponsors, want de laatste jaren kwam het geld van een mecenas die dat tot zijn pensioen wilde doen en dat punt is nu bereikt. Een club met veel enthousiaste leden en een eerste team op het hoogste niveau heeft een sponsor in elk geval iets te bieden.

SURFTIPS

Dit jaar wordt de schaakwereld verwend met heel veel toptoernooien, een match om het wereldkampioenschap en een Schaakolympiade. Omdat zowel de WK-match tussen Anand en Kramnik als het grootste schaakevenement ter wereld, de Olympiade, goed bereikbaar in Duitsland plaatsvinden, besteden we aandacht aan deze evenementen waar u misschien best eens een kijkje wilt gaan nemen! Of bent u van plan over twee jaar de Olympiade in KhantyMansiysk (Siberië, brrrr) te gaan bezoeken?

Eric van Reem

WK in Bonn

Op 14 oktober begint in Bonn de WK match tussen Vishy Anand en Vladimir Kramnik. Op de matchsite www.uep-chess.com kunt u nu al veel informatie over de match lezen, in het Duits, Engels en Russisch. Alle belangrijke informatie staat er al op, van biografieën van de spelers tot aan de entreekaarten (€ 35 per dag) en mogelijke hotelaccomodaties. Dat hebben we wel eens anders gezien op schaaksites en het is te hopen dat de site ook tijdens de match regelmatig ververst wordt. Als dan ook nog het gloednieuwe DGT systeem Foidos goed draait (kijk op www.dgtprojects.com voor meer informatie over dit systeem) kan niets een mooie match voor miljoenen schaakfans op het Internet meer in de weg staan. Op de site staan ook een paar handige links, bv. naar de vernieuwde website van de FIDE (www.fide.com).

Schaakolympiade in Dresden

Slechts tien dagen na de match in Bonn begint een paar honderd kilometer oostwaarts, in de prachtige stad Dresden, de Schaakolympiade, het grootste schaakevenement ter wereld. Al in 1924 werd in Parijs een niet-officiële Olympiade gespeeld; drie jaar later vond in London de eerste officiële Olympiade plaats. Sinds 1950 wordt de Olympiade om de twee jaar georganiseerd.

Topschaak in de herfst: WK match en Olympiade

Ook in Nederland werd een keer een Olympiade gespeeld en wel in 1954 in Amsterdam. Als u graag een overzicht van de organiserende steden wilt bekijken en ook wilt weten welk land wanneer heeft gewonnen, kunt u bijvoorbeeld terecht op Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Chess_olympiad Veel meer informatie vindt u echter op de geweldig informatieve site www.olimpbase.org Klik links in de menulijst voor allerlei statistische informatie zoals persoonlijke resultaten, beste scores of een medaillespiegel: het staat er allemaal op. U kunt een uitgebreide geschiedenis van de Olympiade lezen en erg leuk is de afdeling ‚trivia’ waarin veel brandende vragen worden beantwoord: wat was de kortste partij, wie was de jongste deelnemer, waarom speelde Topalov niet mee in 2006, in welke partij ontstond het snelst een dame-eindspel, wie speelde het vaakst op een Olympiade en wie speelde de meeste remises? Leuk om op een

regenachtige dag eens rustig doorheen te klikken!

Website Olympiade

Als u zin heeft om dit jaar naar Dresden af te reizen, kijk eerst even op de website www.dresden2008.org Hier vindt u allerlei informatie over de Olympiade en het uitgebreide culturele programma. U kunt zelfs in de onlineshop al kaarten bestellen. Een dagkaart kost € 9,50. Er staat bijna dagelijks wel iets nieuws op de site. Overigens heeft deze Olympiade een Nederlands tintje: eind mei werd namelijk bekend dat DGT weer alle electronische borden en stukken en ondersteunende software gaat leveren. En afgezien van de ongetwijfeld vele mooie schaakpartijen die gespeeld gaan worden, is Dresden zeker een reisje waard. Laten we nu nog hopen dat de Nederlandse dames en heren in deze inspirerende omgeving goed gaan presteren!

Seksuele intimidatie in de sport

Seksuele intimidatie komt helaas voor in de sport, en dus ook in de schaaksport. Elke vorm van seksueel gedrag die iemand als ongewenst of gedwongen ervaart, is seksuele intimidatie. Het gaat er dus niet om hoe iemand het bedoelt, maar om hoe de ander het ervaart. Jaarlijks komen er bij NOC*NSF in totaal 80 klachten binnen van seksuele intimidatie verdeeld over diverse sporten.

De KNSB keurt seksuele intimidatie in de schaaksport sterk af en neemt het bestrijden ervan serieus.

Vorig jaar heeft de Bondsraad een klachtenreglement seksuele intimidatie aangenomen waarmee meldingen van seksuele intimidatie binnen de schaaksport ook daadwerkelijk kunnen worden onderzocht. Op de website van de KNSB staat informatie over hoe een klacht kan worden gemeld, wat de gedragsregels zijn, welke procedure er gevolgd wordt bij een klacht en wat de bevoegdheden zijn van de klachtencommissie.

Welke

plaatsen

Meldingen

Meldingen kunnen per e-mail worden gedaan aan: vertrouwenscontactpersoon @schaakbond.nl Klachten worden altijd vertrouwelijk behandeld. Meer informatie over seksuele intimidatie in de sport is te vinden op de website van NOC*NSF: www.watisjouwgrens.nl/

Bij het NOC*NSF meldpunt (0900 - 2025590, € 0,10 per minuut) kan je terecht met eerste vragen, twijfels of om je verhaal te vertellen. Het NOC*NSF meldpunt is dag en nacht bereikbaar, ook in het weekend en op feestdagen.

doen mee

aan het 50-plus project?

In het april/meinummer van Schaakmagazine heeft u kunnen lezen over het 50-plus project van de KNSB (april/mei 2008, blz. 14). Dit project is bedoeld om activiteiten te organiseren voor mensen die niet in verenigingsverband willen schaken, maar die wel belangstelling hebben voor het schaken.

Er wordt aan deze groep een gevarieerd pakket van activiteiten aangeboden. Drie pilot projecten zijn dit voorjaar begonnen met het maken van de plannen. Dat zijn Rotterdam , Leeuwarden en Elburg . Het is de bedoeling dat er in het najaar zeven andere plaatsen bij komen. Plaatsen die belangstelling hebben om aan dit project mee te doen kunnen zich melden bij het bondsbureau van de KNSB.

In de eerste week van september worden

de zeven projectplaatsen gekozen. De plaatsen die meedoen kunnen gebruik maken van de ervaringen van de drie pilots en krijgen ondersteuning van het bondsbureau. Per plaats is er een startsubsidie van € 5000 beschikbaar.

Uitvoerige informatie over dit project kunt u vinden in het genoemde artikel in Schaakmagazine en op:

www.schaakbond.nl/masters

Bestuursleden Erik van Dijk en Anthony Migchels treden af

Erik van Dijk, bestuurslid Topschaak van de KNSB, heeft besloten zijn functie neer te leggen. De aanleiding daarvoor is het feit dat er onderhandelingen plaatsvinden tussen Van Dijk en de KNSB over een overname van Schaakacademie B.V., waardoor de schijn van belangenverstrengeling zou kunnen ontstaan. Een tweede reden is de benoeming van Van Dijk tot CEO van het bedrijf Compendeon B.V., waardoor hij onvoldoende tijd kan besteden aan het bestuurswerk.

Van Dijk heeft zijn tijd als bestuurslid als prettig ervaren. "Ik heb goed kunnen samenwerken met de belangrijkste actoren en heb een goede relatie met een groot deel van de topspelers. Het is belangrijk dat mijn opvolger samen met de spelers het product schaken positief in de markt gaat zetten Zelf zal ik proberen binnen mijn mogelijkheden een positieve bijdrage te blijven leveren aan het schaken in Nederland." De KNSB vindt het jammer om afscheid te moeten nemen van Van Dijk, maar respecteert zijn besluit en waardeert het werk dat hij heeft verricht.

Binnen het bestuur nemen voorzitter Eddy Schuyer en penningmeester Michiel Bosman voorlopig de portefeuille Topschaak waar.

Ook bestuurslid Anthony Migchels (ledenwerving en website) heeft zijn plaats in het KNSB-bestuur afgestaan. Hij is onlangs met een eigen bedrijf begonnen en heeft moeten constateren dat hij daardoor te weinig tijd overhoudt voor het bestuurswerk.

Talentvolle schakers die kunnen doordringen tot de top acht van de wereld. Spelers die bereid zijn om jaarlijks vele honderden uren in de schaaktraining te steken. Mentale training om de beste Nederlandse jeugdschakers te helpen bij hun persoonlijke ontwikkeling. Het zijn een paar punten die opvallen in het nieuwe talentenplan van de schaakbond.

Minze bij de Weg

De KNSB gebruikt alweer een flink aantal jaren dezelfde opzet voor de jeugdtrainingen. Jonge schakers die talent hebben en bereid zijn actief aan hun sport te werken kunnen via trainingen in de servicepunten opklimmen naar de landelijke trainingen en als alles meezit zelfs tot de Jong Oranje selectie. Er wordt getraind in groepen waarin de leeftijd en de speelsterkte van de deelnemers in grote lijnen gelijk zijn.

Ambitie

Alles wat een tijdje meegaat is toe aan verandering. Dat geldt ook voor de KNSB-trainingen. Coördinator talentontwikkeling Yge Visser ontwierp een nieuwe opzet, waarin de ambitie van de jeugdspeler een belangrijke rol speelt. Hoe dat werkt wordt duidelijk als je de indeling van de trainingsgroepen bekijkt. Met ingang van september 2008 worden de groepen gevormd door spelers die per jaar 30, 50, 100 of zelfs 200 contacturen in hun schaaktraining willen steken. Een contactuur is de tijd waarin de speler samen met zijn trainer aan het werk is. De groepen van 30 en 50 uur zijn te vergelijken met de huidige trainingen in de servicepunten. De groep van 100 uur lijkt op de huidige centrale trainingen. Helemaal nieuw is de groep van 200 uur. Het gaat hierbij om heel ambi-

Nieuw talentenplan KNSB straalt ambitie uit

tieuze spelers, die begrijpen dat alleen een maximale inzet een kans geeft om tot de wereldtop door te dringen. Het zijn spelers die wat willen en die bereid zijn daar veel voor te doen. In de toekomst zullen alleen deze spelers tot de Jong Oranje selectie worden toegelaten. Daarnaast krijgen zij ook de NOC*NSF status van internationaal talent. Die wordt verleend aan spelers die het in zich hebben om tot de top acht van de wereld te gaan behoren. Leeftijd doet er minder toe dan ambitie en talent.

Waarom anders?

Yge Visser legt uit wat er mis was met de bestaande opzet. "De Nederlandse spelers slaagden er, afgezien van een enkel groot talent, niet in om bij Europese en wereldkampioenschappen tot de top door te dringen. In andere landen wordt er gewoon intensiever en op jongere leeftijd getraind. In de nieuwe opzet is er meer sprake van een aanpak naar maat. De structuur van de trainingen wordt verbeterd en de bereidheid om er voor te gaan wordt beloond. Mentale training voor spelers van tien jaar

en ouder gaat een vast onderdeel van de trainingsprogramma worden."

Nieuwe elementen

Er zijn meer wijzigingen.

• Een leerplancommissies gaat omschrijven welke trainingsdoelen op welk niveau behaald moeten worden. De werkvormen en het materiaal worden beschreven.

• Er komen internet verwerkingstrainingen. Die maken het mogelijk om gestructureerd met bepaalde thema’s aan de slag te gaan. En het bespaart veel reistijd.

• Van de spelers wordt verwacht dat zij thuis veel tijd in de schaakstudie steken. Hoe meer contacturen hoe meer studie-uren.

Wat wil de KNSB met de nieuwe opzet bereiken? Nogmaals Yge Visser: "We verwachten dat we op termijn de jonge schakers tot betere spelers kunnen opleiden dan nu het geval is. En we denken dat de spelers aanzienlijk meer plezier in het schaken en trainen zullen krijgen." Zie ook www.schaakbond.nl/to

De spelers zullen meer plezier aan het schaken gaan beleven.

In deze

Voorloper: Roger Meng vindt stap 6 best pittig

Partijen van Roger

Röntgenaanval in het eindspel

NK D-jeugd

Sjaak en mat

Jeugdkatern Schaakmagazine

Roger Meng

vindt Stap 6 best pittig

Hij is elf jaar. Met Hemelvaart werd hij tweede bij het NK-D in Rijswijk. De afgelopen twee jaar werd hij kampioen bij het NK Rapid in Eindhoven. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van... Roger Meng.

Piet Peelen

Roger heeft de spelregels geleerd van zijn moeder Ping. Hij was toen zeven jaar oud. Bij SV Botwinnik deed hij mee aan een kennismakingscursus schaken en dat was leuk! Meteen werd hij lid. Zijn eerste toernooi was het Zoetermeerse basisschoolkampioenschap. Daar werd hij zomaar tweede. Daarna deed hij mee aan het Persoonlijk Kampioenschap G van de HSB. Dat won hij. Bij de pupillendag was de zilveren plak zijn deel! Hij heeft veel Grand Prix toernooien met plezier gespeeld. Mooie successen waren er ook met het clubteam van Botwinnik Tweemaal kampioen van Nederland bij de D-teams! Inmiddels heeft hij 114 toernooien gespeeld en 73 medailles of bekers gewonnen.

Bij Botwinnik kreeg hij les van

Thomas van Beekum en nu John Pouwels. Via servicepunt West van Dolf Meijer, die ook zijn coach was op het Europees kampioenschap. Dolf en Poulien Knipscheer organiseerden een trainingsweekend en daar deed Roger graag aan mee. Arthur van de Oudeweetering is zijn landelijke trainer en Jan Willem de Jong geeft een viertalles.

Tactiek

Wat vind je het leukst in training? "Tactiek en partijen zijn leuk, maar ik speel het liefst!" Roger oefent nu uit het blauwe werkboek. "Stap 6 is best pittig."

Leuke toernooien zijn het NK-E in Waalwijk, het ONJK in Hengelo en het NK-D in Rijswijk. "Daar kan je

lekker buiten voetballen. Ook het NK Rapid in Eindhoven is altijd leuk." Het Europees kampioenschap in 2006 in Montenegro is zijn allermooiste toernooi. "Ik scoorde 6 uit 9 en werd 13e van de 80! Ik verloor van twee Georgiërs, die waren sterk. Alleen de muggen waren irritant". In het vliegtuig schaakte hij met clubgenoot Arthur Pijpers, vertelt z’n moeder. Tot die in slaap viel, want het was een vermoeiend toernooi.

Roger is een beetje stille jongen. Precies en hij maakt zijn huiswerk uit zichzelf. Als hij het een enkel keertje vergeet dan zegt zijn moeder het wel. Een jaar geleden mocht hij invallen in het eerste team van Botwinnik. In de landelijke competitie bij de senioren. Roger was tien jaar, vijf maanden en 22 dagen oud. En hij won, knap hè!

Geboortedatum: 9 augustus 1996

Uit: Zoetermeer

School: De Waterlelie

Leukste schoolvak: Gym, circusles en rekenen

Hobby’s: voetbal, (tafel)tennis, MSNnen

Schaken geleerd: M’n moeder

Club: SV Botwinnik

Wat wil je worden: Grootmeester

Lievelingseten: Hollands

Partijen vanRogerMeng

Roger Meng - Nick Bijlsma

ONK D Hengelo 2007

18. Pxb7!

Een diepe combinatie van Roger!

18. .. Kxb7 19. Pxc6 Lxc6 20. Lxc6+ Kxc6 21. Dc3+ Kb7 22. Db4+

Dubbele aanval op koning en toren!

22. .. Kc8 23. Dxf8 Dxe5 24. Txd8+ Kxd8 25. Td1+ Kc7 26. Dxf7+, 1-0

Martijn van BlitterswijkRoger Meng

NK D Rijswijk 2008

1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 Pf6

4. Lg5 c6 5. Pf3 h6 6. Lh4

Pbd7 7. e3 Ld6 8. Dc2 0-0 9. Ld3 a6 10. c5 Lc7 11. g4!?

Een echte aanvalszet van Martijn. Hij wil met g4-g5 de zwarte koningsstelling openbreken. 11. .. e5!

Tegenaanval in het centrum! Daar staat de witte koning nog. Bravo Roger!

12. dxe5 Pxe5 13. Pxe5 Lxe5 14. f4 Lc7 15. Tg1 De7 16. Df2

Misschien moet wit de pion op e3 offeren om de koning in veiligheid te brengen. Daarna kan de aanval verder, want alle witte stukken doen mee! Dus 16. 0-0-0 Dxe3+ 17. Kb1.

16. .. d4 17. Pd1

Niet goed was 17. Pe4 Pxe4 18. Lxe7 Pxf2, maar eerst 17. Lxf6 Dxf6 en dan 18. Pe4 had het spannend gehouden. Nu kan de witte koning niet meer ontsnappen.

17. .. dxe3 18. Pxe3 Te8 19. Kd2 La5+ 20. Ke2 Lxg4+, 0-1

Ruud van MeegenRoger Meng

NK D Rijswijk 2008

Zwarts laatste zet was a4-a3. Mooi gespeeld, want op 31. b3 komt Pxd5! 32. Dxd5 Dc3 en mat.

31. Db3 axb2 32. Kxb2 Dc3+

33. Kc1 Ta8 34. Kd1 Ta3 35. Dxc3 bxc3 36. Td3 Txa2 en zwart won.

Roger MengRoger Bhoorakhan

NK D Rijswijk 2008

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4

4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 e6 7. f4 Le7 8. Df3 Pbd7 9. 0-0-0 h6 10. Lxf6 Pxf6 11. e5!

Opent de stelling meteen!

Zwarts vorige zet was een foutje, want nu gaat de batterij Td1 & Pd4 vuren.

11. .. Pd7 12. exd6 Lxd6

13. Pxe6! fxe6 14. Txd6 0-0

15. Txe6 Pb6 16. Te1 Dc7 17. g3 Ld7 18. Pd5

18. .. Dd6

Overziet een tussenschaak.

19. Pxb6 Lc6

Op Dxb6 komt de dubbele aanval 20. Dd5+ Tf7 21. Lc4 Taf8

22. Dxd7.

20. Db3+ Kh8 21. Tg1 Tae8

22. Ld3 Txe1+ 23. Txe1 Td8

24. Pc4 Dd4 25. Pe5 Ld5 26. Pg6+ Kg8 27. Pe7+ Kh8 28. Pxd5, 1-0

Bij een röntgenaanval

Röntgenaanval

in het eindspel

(een vorm van dubbele aanval) kijk je dwars door het voorste stuk heen, om het achterliggende stuk te veroveren. Een mooi

voorbeeld zie je hiernaast:

Wit begint met 1. Tf5, een Röntgenaanval op koning en paard. 1. .. Kc6 2. Txa5. Nu heeft zwart ook een röntgen: 2. .. Lxc3. Wit antwoord echter met een nieuw röntgenschaak: 3. Txa6+ en wit wint.

Een ingewikkelde stelling van Grigoriev, die zijn bijnaam 'Pionnenkunstenaar' eer bewijst. 1. h5! Ke5 2. h6 Kxf6 De enige manier om de pion te stoppen, maar de zwarte koning is nu wel verlamd. 3. Kc5! c6 Ga zelf na waarom andere zetten ook niet helpen. De witte koning gaat nu op reis: 4. Kd6 a5 5. Kxd7 a4 6. Ke8 a3 7. Kf8 Net op tijd. De witte koning neemt de dekking van g7 over. 7. .. a2 8. h7 a1D 9. h8D+ Wint de dame door de röntgenaanval.

Opgaven

Opgave 1 (Stap 2)

Opgave 2 (Stap 3)

Opgave 3 (Stap 4)

De antwoorden vind je op bladzijde 30.

Wit is aan zet

Opgave 4 (Stap 4/5)

Wit begint met 1. Txh7

a) Hoe wint wit na 1. .. Kxh7?

b) Wint wit na 1. .. Dxc3? Zo ja, hoe?

Wit is aan zet wint

Opgave 5 (Stap 5)

Zwarts laatste zet was Kg7-f7? Hoe wint wit?

Stelling 6 (Stap 6)

Wit aan zet wint. Hoe?

Wit geeft mat of wint de dame.

Pascal Losekoot

Stefan Beukema en Mahsa Bitalzadeh waren het sterkst in Rijswijk

Als het Hemelvaart is wordt er in Rijswijk geschaakt om het Nederlands jeugdkampioenschap tot twaalf jaar. De D-jeugd heet dat. Tachtig jongens en meisjes komen dan opdraven om te laten zien wat ze kunnen. Dat is heel veel. Maar zoals altijd zijn er twee spelers die het nog beter kunnen dan de anderen. Dat zijn de nummers één bij de jongens en bij de meisjes.

Deze keer waren die nummers één wel heel erg goed. Stefan Beukema won bij de jongens gewoon al zijn partijen. 9 uit 9, daar kan natuurlijk niemand tegenop. Roger Meng, die tweede werd, bleef maar liefst twee punten achter. Bij de meisjes deed Mahsa Bitalzadeh het ook heel erg goed. Ze won zeven partijen en spelde twee keer remise. Toch lag ze maar een half punt voor, want Mia Rosa Hupkens was ook in vorm. Toen de laatste ronde begon stond Mia Rosa zelfs op de eerste plaats, maar ze verloor van Rosa Ratsma

Beter dan Stefan kan niemand het doen

Mahsa was blij dat het in de laatste ronde toch nog goed kwam

Jeroen Bosch

Elders in dit nummer heeft u kunnen lezen hoe Sergei Tiviakov kampioen van Europa werd in het Bulgaarse Plovdiv. Een fraaie prestatie in dit ijzersterk bezette open toernooi dat natuurlijk naast winnaars ook verliezers kende. De sterke Moldavische grootmeester Viktor Bologan deed niet mee om de podiumplaatsen maar won wel fraai in de onderhavige partij tegen de Poolse grootmeester Heberla. Doet u het hem na?

Bologan - Heberla

EK-individueel Plovdiv 2008

1. e4 e5 2. Lc4 Pf6 3. d3 Pc6 4.

Combineren

Met het behalen van de Europese titel, heeft Sergei Tiviakov alle twijfels rond zijn vorm en capaciteiten weggenomen. Over zijn

Pf3 Lc5 5. c3 0-0 6. Lb3

Via het Loperspel zijn we in het Italiaans terechtgekomen. Een aantal sterke grootmeesters speelt deze wat langzame opening wanneer ze geen zin hebben in het theoriegeweld dat de Spaanse partij met zich mebrengt, terwijl ze wel hetzelfde stellingtype nastreven. In de partij stelt Heberla d7-d6 uit om de pion in een keer op d5 te zetten. Dat lijkt actief, maar kan wit een aanknopingspunt geven in de vorm van pion e5. Kijk bijvoorbeeld maar naar wat Erwin l'Ami dit jaar in Wijk aan Zee overkwam tegen de 'Italiaanse' specialist Sergei

Movsesian: 6. 0-0 a6 7. Lb3 La7 8. Te1 h6 9. h3 Te8 10. Pbd2 d5 11. exd5 Pxd5 en zwart had .. d5 doorgezet, maar was daar allerminst blij mee na 12. d4!

6. .. a6 7. h3

Een langzame 'Spaanse zet

waarna Heberla de verleiding niet langer kan weerstaan. 7. .. d5

Veiliger is 7. .. La7 8. Pbd2 en nu pas 8. .. d5. Zwart had geen enkel probleem na 9. De2 Ph5 10. g3 Le6 11. Pf1 dxe4 12. dxe4 Lxb3 13. axb3 Pf6 in Bologan-Kurnosov, Moskou 2007. 8. exd5 Pxd5 9. 0-0 Pde7 Na 9. .. Pf6 staat wit iets beter omdat pion e5 hem een aanknopingspunt biedt: 10. Te1

Dd6 en nu was 11. Pbd2 Dxd3

12. Pxe5 Pxe5 13. Txe5 La7 14. Df3 Dxf3 15. Pxf3 een klein maar vervelend plusje voor wit in R.Mainka-Stern, Hoeckendorf 2004.Na de tekstzet houdt wit ook voordeel. Hoe gaat u verder in de diagramstelling en weet u net als Bologan het voordeel uit te bouwen? Uitwerking op bladzijde 29.

De lezer heeft wit.

Karel van der Weide

laatste NK praten we niet meer. Bekend was al dat Sergei zich op het hoogste niveau kon handhaven, getuige zijn scores rond de

vijftig procent in de A-groep van Corus. De kersverse Europees kampioen staat eerder bekend als een groot technicus, strateeg

en eindspelkenner, dan een combinatiekunstenaar. Toch beslist hij met regelmaat zijn partijen ook tactisch.

1. Wit is aan zet2. Wit is aan zet3.

Ik ontmoet Roeland Pruijssers op de prachtige locatie Grand Café Van Kinsbergen in Apeldoorn. "Een tip van mijn moeder," zegt Roeland en zij heeft groot gelijk. Voordat ik een vraag heb kunnen stellen, steekt hij van wal.

"Ik zag er slecht uit in die laatste ronde tegen Ali Bitalzadeh. Te hard gewerkt! Voor de laatste ronde liepen de varianten zelfs in mijn slaap nog door mijn hoofd. Hierdoor kreeg ik veel last van eczeem, dat al sinds mijn vroege jeugd opspeelt. Ik ben nu bezig met het analyseren van mijn partijen. Ik ben

zeer tevreden met het niveau. Ik heb tegen Marijn Otte bijna een perfecte partij gespeld. Hij kon het wellicht remise houden maar hij speelde alles op winst. Tegen Thijs Laarhoven heb ik geluk gehad. Dat was de enige partij waar ik echt in gevaar was."

Hoe heb je je voorbereid op het toernooi?

"Ik heb thuis veel aan de openingen voorbereid. Ik kreeg er echter amper wat van op het bord. Het meeste werk heb ik tijdens het toernooi gedaan. We hadden met ons vieren (Roeland, Stefan Kuipers, Armen Hachijan, Tom Meurs) een huisje gehuurd. Na een dag

De jeugdkampioenen Roeland Pruijssers en Martine Middelveld

Bus

Van 25 april tot en met 4 mei werd voor de tweede opeenvolgende keer in College Den Hulster in Venlo het NK Jeugdschaak georganiseerd. Bij de A-jeugd toonde Roeland Pruijssers zich de sterkste, terwijl bij de A-meisjes Martine Middelveld haar titel wist te prolongeren. In de A-categorie kende Marijn Otte een flitsende start van 3 uit 3. In een rechtstreeks duel nam Roeland Pruijssers de koppositie over om deze niet meer af te geven. Bij de Meisjes A was Marieke Dirksen de grootste verrassing. Na een perfecte score had zij na drie ronden al een vol punt voorsprong. Pas in ronde 8 kon Martine Middelveld langszij raken en de titel veilig stellen. Schaakmagazine sprak met de kersverse kampioenen. Tom

Later diezelfde dag bevind ik mij in een nieuwbouwwijk in Lent. Martine Middelveld, zonnebadend in de achtertuin, legt haar reader Sociologie als tijdverdrijf opzij om Schaakmagazine te woord te staan. "Ik speelde dramatisch slecht!" zijn haar eerste woorden, voordat ik maar een vraag gesteld hebt.

Hoe was je voorbereiding?

"Het NK-jeugd viel voor mij dit jaar heel ongunstig. Ik had pas het NK (Dames) beëindigd en moest nog veel van mijn studie criminologie inhalen. Het NK-jeugd kwam vrij snel hierachter. Je ziet ook dat de andere meisjes Pauline van Nies en Talitha Munnik hierdoor dit toernooi minder speelden Vanwege mijn status bij Jong Oranje ben ik verplicht aan deze wedstrijden deel te nemen. Ik kon mij echter niet goed voorbe-

reiden en ging het toernooi zonder kampioensaspiraties in. Ik wilde alleen goede partijen spelen."

Na drie ronden stond je anderhalf punt achter Marieke Dirksen.

"Ja, Marieke speelde van de meisjes het meest agressief en kwam mede daardoor op voorsprong. Ik vond wel dat ze in enkele partijen veel geluk had. Ik was er dan ook zeer gebrand op om in ronde 8 van haar te

Foto’s: Peter Smith

kwam Merijn van Delft erbij. Hij begeleidde en trainde ons tijdens deze dagen. We hebben alles met de groep voorbereid. Ik wilde dit toernooi alles uit de kast halen. Zorgen dat bijvoorbeeld alle stukken ‘überdeckt’ waren. Ik had er een zeer goed gevoel bij, maar ik had niet de bedoeling om per se te winnen."

Opvallend is je score met wit, viermaal winst. "Dat is zo maar ik vond het met wit daarom niet makkelijker. Ik kon me met zwart tegen de sterke spelers Chiel van Oosterom, Twan Burg, Robin Swinkels en Ali Bitalzadeh goed voorbereiden en kreeg al snel gelijke stellingen. Met wit moest ik meer moeite doen om te winnen."

Was er een speciale reden dat je bijna elke ronde iets te laat aan je bord verscheen?

"Haha, nee daar waren geen psychologische redenen voor. De ene keer was ik nog bezig met mijn voorbereiding en moest ik mijn computer nog afsluiten. Die was nogal traag. De andere keer moest ik wachten totdat de andere spelers klaar waren op de badkamer. En dan moest er soms ook nog afgewassen worden. Nee, het was puur toe-

val en geen psychologie."

Een jaar schaken

Wat zijn je plannen op schaakgebied?

"Ik zal zeker deelnemen aan het WK. De kans is daarom groot dat ik dit jaar niet in Dieren meedoe. Na mijn gymnasiumdiploma heb ik besloten om één jaar lang aan het schaken te besteden. Die tijd gebruik ik om mijn niveau te verbeteren maar ook om mij te kunnen oriënteren op mijn vervolgstudie. Dat zal waarschijnlijk psychologie worden. Ik ben dus op dit moment eigenlijk een schaakprofessional. Het eerste half jaar heb ik veel te weinig op schaakgebied gedaan. Zo’n twee uurtjes per dag. Nu werk ik veel harder en de resultaten worden ook beter. Ik ben veel aan mijn openingsrepertoire aan het sleutelen en werk veel samen met Merijn van Delft en Stefan Kuipers."

Hoe oud was je toen je met schaken in aanraking kwam?

"Toen ik vier jaar was, heeft mijn vader mij het schaken geleerd. Ik woonde toen nog in Hendrik-Ido Ambacht. Toen ik een jaar of zeven was, merkte ik dat ik goed was in het

schaken. Mijn eerste trainer was mijnheer Trimp, een leraar. Daarna kreeg ik training van Ton van der Heijden en KNSB-training. Dankzij de SBSA (Stichting Bevorderen Schaken Apeldoorn) kreeg ik training van sterke spelers zoals Kabiatanski, Yusupov, Van Delft en niet te vergeten Afek. Deze laatste was voor mij belangrijk. Nu train ik met Vladimir Chuchelov. Bij de Jong Oranje training geeft hij geweldig les en bij de privétrainingen is hij zeer begaan en professioneel."

Op welke manier train je?

"Ik gebruik de oude Botwinnik-methode. Dat wil zeggen: analyseer je eigen partijen.

Bij het schaken zijn talent en patroonherkenning erg belangrijk. Daarnaast moet je heel hard werken"

Zijn er schaakboeken die veel invloed op je hebben gehad?

"Nee, niet direct, maar de boeken My great Predecessors van Kasparov en Learn from the Legends van Marin vind ik heel goed. Toen ik een jaar of zeven, acht was kon ik wel enorm genieten van De schaakavonturen van Buikje."

winnen. Het zou niet goed zijn voor het meisjesschaken wanneer de speelster met de laagste rating kampioen zou worden. Ik won vrij makkelijk de pion op d4 maar moest daarna keihard werken om het volle punt te halen. Toen Marieke in de laatste ronde remise maakte, kon ik dankzij een remise de titel veilig stellen."

Je vond dat je dramatisch speelde... "Dat klopt. In de eerste partij tegen Lucia Brandenburg kreeg ik een stelling met pluspion, maar het ging mis en ik verloor een aantal pionnen. Dat kan gebeuren. Het was zelfs zo erg dat ik tegen Mariko Harezlak niet wist wat ik moest spelen tegen 1. d4 d5 2. Pf3. Ik begrijp nu nog steeds niet waarom ik heb gewonnen. Ik zal zeker aan het WK in Ankara meedoen. Ik kan me echter niet optimaal voorbereiden omdat ik nog veel

tijd aan mijn studie moet wijden. Ik hoop dat Roeland en ik tijdens het WK wel een begeleider krijgen die Nederlands spreekt omdat het Engels mij niet zo ligt. Daarom leer ik nu eerst de Nederlandse artikelen voor mijn studie."

Wanneer ben je met schaken begonnen? "Toen ik vier jaar was, wees ik altijd al de schaakdiagrammen aan. Mijn vader heeft mij toen de regels geleerd. Ik heb het nooit erg gevonden dat de schaakwereld vooral uit mannen bestaat. Ik maak makkelijker contact met jongens dan met meisjes. Ik heb tot mijn zevende in Velp gespeeld. Daarna zijn we verhuisd en ben ik lid van SMB geworden. Ik heb een goede band met de spelers van SMB en ik ga vooral voor de gezelligheid naar de clubavond. Bij SMB heb ik mijn trainingen gekregen en verder heb

ik ook trainingen van Jop Delemarre en Karel van de Weide gehad. Ik heb de eer gehad om de laatste training van Karel te krijgen. Eigenlijk besteed ik niet zo veel tijd aan schaken, want ik heb boeken die ik ooit gewonnen heb nog in hun verpakking liggen. Ik heb wel veel gehad aan het boek van Herman Grooten De elementen van de schaakstrategie."

Het was moeilijk om een foto van jou te maken.

"Klopt, ik sta niet graag in de belangstelling en ik vind mezelf ook nooit leuk op een foto staan. Ik merk altijd meteen wanneer men een foto van mij wil maken. Ik verstop dan mijn hoofd in mijn handen en dan begrijpen de fotografen de boodschap wel. Maar ja, nu ik weer kampioene ben, kon ik er niet onderuit."

Pruijssers - Miedema

NK Jeugd t/m 20

Tot hier had Roi deze variant thuis op het bord gehad. Zwart heeft goede compensatie voor de kwaliteit en het is helemaal niet gemakkelijk voor wit om zijn voordeel om

te zetten in winst, laat staan om dat te behouden.

27. .. Le8!

Zwart kiest het juiste plan en probeert druk uit te oefenen door zijn loper op de diagonaal g6-b1 te zetten. Na 27. .. b3!? 28. gxh6 (of 28. Kc1!?) Dxc2+ 29. Ke1! Db1+ (29. .. Dxc3+ 30. Ld2!) 30. Kf2 Dc2+ 31. Kg3 Pf5+ 32. Kg4 Le8 33. Th3 gxh6 34. Dxc2 bxc2 35. Th2 La4 36. Lxh6 staat wit beter. 28. g6!

Ik begon in tijdnood te raken, maar wist toch de juiste voortzetting te vinden. 28. gxh6 levert niets op na 28. .. Dxh5 29. Txg7+ Kf8 30. Dxh5 Lxh5 31. Lg5 Pf5! (31. .. Pg6 32. Lf6!) 32. Tb7 Lg6! 33. h7 Lxh7 34. Txh7 Kg8; en na 28.Th4? h5! staat zwart waarschijnlijk al beter. Wit heeft geen enkel tegenspel. 28. .. Df8 29. Lxh6!

NK A meisjes 2008

1. e4 e6 2. d4 d5 3. e5 c5 4. c3 Pc6 5. Pf3

Db6 6. Le2 cxd4 7. cxd4 Ph6 8. Pc3 Pf5 9.

Pa4 Da5+ 10. Ld2 Lb4 11. Lc3 a6 12. g4

Pfe7 13. a3 Lxc3+ 14. Pxc3 Ld7

Meestal wordt eerst 14. .. 0-0 gespeeld. Zwart wil f6 spelen en daarvoor is de loperzet niet nodig.

15. 0-0 0-0 16. Ld3

16. g5 is toch echt noodzakelijk; nu komt zwart met f6 en krijgt daarmee een open flijn. 16. .. Pg6 17. Dd2 f6 is dan een optie, maar wel gevaarlijker voor zwart aangezien de g-lijn ook open komt: 18. gxf6 gxf6 19.

Dh6 Dd8 20. Ld3 Le8 en de stelling is in evenwicht.

16. .. f6 17. Dc2

Een minder goede zet. Beter is 17. Te1 fxe5 18. Pxe5 Pxe5 19. dxe5 Tf4, maar zwart heeft al bereikt wat hij wil. 17. .. g6 18. exf6

Een betere optie was 18. b4, bijvoorbeeld 18...Dd8 19. Pe2 fxe5 20. Pxe5 Pxe5 21. dxe5 Tf3 (haalt de zet f4 eruit) 22. Kg2 Df8 23. Pg1 Tf4 24. f3 Pc6.

18. .. Txf6 19. Dd1 Dc7 20. Le2 Taf8 21. h3 Tf4 22. Dd3 Pc8

Haalt een stuk erbij dat nog niets deed. 23. Tad1 Pd6 24. Dc2

Wat anders?

29. .. Lxg6 30. Thg5?

In tijdnood maakte ik hier een grote fout. Goed is 30.Th3! gxh6 31.Txh6 en zijn initiatief geeft wit voordeel.

30. .. Df7?

Zwart mist hier de kans op remise en maakt in plaats daarvan een blunder. Goed is 30. .. Dxf3! 31. Kc1! (31. T5g3 Df5 32. Kc1 bxa3! 33. Tg5 Df7 34. Kb1 Tb8+; 31. Txg6? Pxg6!

32. Txg6 bxc3+ en zwart wint) 31. .. Dxc3 32. Txg6 Da1+ 33. Kd2 Dxd4+ 34. Kc1 Da1.

31. Txg6! Pxg6 32. Dh5

En zwart verliest teveel materiaal.

32. .. Df5 33. Tg5! Df4+ 34.Kd1 bxa3 35.Txg6 Df7 36.Lxg7

Hier gaf zwart op. Daarmee had ik een hele belangrijke partij gewonnen. (1-0) (Roeland Pruijssers)

24. Kg2 geeft extra dekking aan het paard, maar ook dan staat zwart heel goed: 24. .. Pc4 25. Dc2 Le8 en er dreigt van alles: Dg7, Df7. Het is hier al mis voor wit.

24. .. Txf3 25. Lxf3 Txf3 26. Kg2 Tf7 27. Tfe1 Dd8 28. Te2 Tf4 29. Dc1 Df6 30. b3 Pxd4 en zwart won (0-1).

(Martine Middelveld)

De andere kampioenen

Er werd in Venlo ook in vier andere groepen om de nationale jeugdtitels gespeeld.

De winnaars waren:

B-jeugd: Robin van Kampen

B-meisjes: Marcella Gunther

C-jeugd: Benjamin Bok

C-meisjes: Lisa Schut

Westermann - Middelveld

Matten in het teken van Fischer

Het vierde nummer van het schaakleesblad Matten staat zoals te verwachten was in het teken van Bobby Fischer.

Schaakorganisator Bessel Kok beschrijft een met geheimzinnigheid omgeven bezoek dat Fischer aan Brussel bracht in de tijd dat er nog serieuze hoop was dat de Amerikaan aan het bord zou terugkeren. Boris Spassky en Jan Timman kwamen langs om Fischer gunstig te stemmen, restaurants werden vrijgemaakt om hem rustig te laten eten en ook de seksuele behoeften van de voormalige wereldkampioen werden niet vergeten. Het kostte al met al scheppen met geld, maar bleek vergeefse moeite. Toen korte tijd later in een Amerikaans blad een stukje over het bezoek verscheen liet Fischer weten geen behoefte te hebben aan verder contact. Voor Anatoli Karpov is een tweekamp tegen Fischer altijd een droom geweest. Dirk Jan ten Geuzendam sprak met hem over de match die er nooit kwam. Jan Gerritsen, IJsland correspondent van NRC Handelsblad, beschrijft de laatste betrekkelijk rustige jaren van Fischer in Reykjavik.

In twee andere bijdragen komt Fischer zijdelings ter sprake. Peter Boel speelde in 1984 mee in een toernooi in Polen, waarvan de bijzondere attractie was dat een van de deelnemers ooit tegen Fischer had gespeeld. In het interview dat Guus Luijters met Ton Sijbrands had is de link met Fischer nog verder weg. Luijters vraagt aan Sijbrands of hij de Fischer van het dammen is. Sijbrands vindt van niet. Desondanks luidt de kop van het artikel Ton Sijbrands: de Bobby Fischer van het dammen. Toch een boeiend gesprek, want dam- en schaakliefhebber Sijbrands heeft veel te melden over de overeenkomsten en verschillen tussen beide denksporten.

Van de overige artikelen is vooral het interview dat Karel van der Weide met Erwin l’Ami had opmerkelijk. Interview? De lezer heeft na afloop het gevoel dat hij meer over Van der Weide te weten is gekomen dan over L’Ami. Jan Timman vertelt op zijn bekende melancholische toon over Botwinnik.

Tot slot een onthulling. Wist u dat Tabe Bas echt bestaat? Nee, lees dan deze aflevering van Matten

Matten 4.

Uitgeverij New in Chess. Prijs € 11.95.

ISBN 978-90-5691-2543.

De geschiedenis van de schaakstukken

Van alle spelen die bestaan heeft het schaakspel misschien wel de meeste sporen achtergelaten in de cultuurgeschiedenis. Dat is de indruk die je krijgt als je Chessmen: Art and History doorbladert.

De auteurs Mathieu en Ine Kloprogge hebben zich in de afgelopen decennia ontwikkeld tot enthousiaste verzamelaars van schaakspelen en, al doende leert men, tot kenners van deze materie. Zij hebben hun kennis vastgelegd in een kloek boekwerk, dat enkele maanden geleden is verschenen. Chessmen Art and History is niet een vlot lezend werk over de geschiedenis van de schaakstukken. Zo is het duidelijk ook niet bedoeld. Het is een uitvoerige studie naar de verschijningsvorm van schaakstukken in verschillende tijden en culturen. De ontwikkeling van de stukken wordt nauwgezet gevolgd en beschreven. Een boek als dit moet het in belangrijke mate hebben van de afbeeldingen en die zijn dan ook in grote mate aanwezig. Bij het boek behoort een CD-ROM waarin dieper op sommige onderwerpen wordt ingegaan. Het boek bevat een uitgebreide bibliografie en twee pagina’s met relevante internetadressen. Wie belangstelling heeft voor het schaken als cultuurvorm kan niet om Chessmen heen. Informatie kunt u vinden op www.chessmen.eu en www.gopher.nl

Mathieu and Ine Kloprogge: Chessmen Art and History. Uitg. Gopher. 376 blz. Gebonden. Prijs € 69.90. ISBN 9051795327.

Apotheose vandedans

Jouwert H. Turkstra

Zo betitelde Richard Wagner de door hem zo bewonderde zevende symfonie van Beethoven. En die titel geef ik ook mee aan alle problemen in deze rubriek. Dansen van de witte koning vooral. Pure magie van tovenaar Marjan Kovacevic. Hij laat in deze problemen de witte koning voorop gaan in de strijd. Hij doet steeds de eerste zet!

Als start een toegankelijk probleem waarin een opmerkelijk staartje. Zeven zwarte pionnen op het bord. Nee, eigenlijk acht, want Lb3 is een gepromoveerde pion. De zwarte Lc8 is ooit eens geslagen door een wit paard. Ziet u het?

Een vierling: A, B, C en D.

B) In plaats van Pa3 staat daar nu een zwarte loper.

Sleutel 1. Ke1.

C) I.p.v. Pa3 staat daar nu een zwarte toren. Sleutel 1. Ke3.

D) Nu komt het: i.p.v. Pa3 staat daar nu een zwarte dame. Bedenk weer dat die dame geen gepromoveerde pion kan zijn. Dat was die zwarte loper op b3. Maar hoe is die dame eruit gekomen?

Alleen via e8, dus lange rochade is nu illegaal. Een fraai staaltje van retrogradeanalyse. Waarmee gezegd dat de sleutel nu 1. Kg3 is! Merk op dat de vier koningsleutels elkaar in deze vierling uitsluiten. Toegankelijk, je hoeft het bord er niet bij te halen. Ik neem in deze rubriek niet vaak een probleem op (zeg maar nooit) met 23 stukken. Haal desondanks bord en stukken er nu maar bij. Doen. Een waar schouwspel!

mat. En nu komen die zwarte zetten 1. .. Lf3 en 1. .. Le5 weer terug, want ze pareren die dreiging. Op 1. Kf7 verdedigt zwart zich afdoende met 1. .. Le5. En na 1. Kh5 speelt zwart 1. .. Lf3. Opmerkelijke verleidingen, want wit gaat vrijwillig in een penning staan. Te gek is daarom

1. Kf5! Zijne majesteit begeeft zich in een dubbele penning! Helemaal te gek is dat op genoemde zwarte verdedigingen de witte mats nu zijn verwisseld. Schema:

1. .. Lf3 1. .. Le5

2. Pe6 2. Le3

1. Kf7 2. Pe6 ?

1. Kh5 ? 2. Le3

1. Kf5 2. Le3 2. Pe6

De componist wilde welbewust sleutels van de witte koning combineren met zelfpenning, en bovendien nog eens reciproke verwisseling van de matzetten! Inderdaad: magie!

1. Kf7 2.? 2.? 2.Pd6+

1. Kf5! Dxc5+ Lxe4+ Pd6+

2. Pe5 2.Txe4 2.Txd6 Ongelooflijk!

1. Problem, 1981

Mat in 2

A) diagram.

De witte toren zal het moeten doen. Dus moet de witte koning een stapje opzij: 1. Kg1 (niet 1. Tg1 want 1. .. e5). Andere zetten van de koning falen wegens schaak. Nu dreigt 2.Tf8 mat, en op de lange rochade 0-0-0 volgt 2. Dxc7 mat.

2. 1e prijs Phénix 1989

Mat in 2

Op zwarte zetten 1. .. Lf3 en 1. .. Le5 liggen klaar 2. Pe6 resp. 2. Le3 mat. Ook op 1. .. Txf4 en 1. .. Txc5 (2. Dxf4 resp. 2. bxc5) maar dat is even niet belangrijk. U hebt het bord er toch wel bij? Na 1. Kf7, Kh5 of Kf5 dreigt er telkens 2. Dd6

3. Speciale prijs Mat Plus 1995 Tweezet

Stond als verbeterde versie in The Problemist 2007. Weer sleutelzetten van de witte koning. Hij stelt zich nu zelfs moedwillig bloot aan schaakjes. Na zetten van de koning dreigt steeds 2. Lf6 mat. Schema van het spel:

.. Dxc5 .. Lxe4 .. Pd6

2. Pe5 2. Txe4 2. Txd6

1. Kg5 Dxc5+ 2. ? 2. ?

1. Kg6 2.? 2. Lxe4+ 2. ?

4. Tweede EV Mat Plus 1994 Mat in twee zetten

Verleiding 1. Lc1 wordt weerlegd door 1. .. Pg3! De oplossing is fraai. Weer stelt de koning zich met 1. Kf1 bloot aan schaak. Varianten: 1. .. Pf willek., Pe4, Pg4 2. Dxh5, Td3, Dd5.

1. Ph willek., Pxf4 2. Dg3, Dxf4 en 1. .. Lg2+ 2. Dxg2 Matveranderingen na de willekeurige zetten van de zwarte paarden.

5. The Problemist 1975 Mat in vijf zetten.

Als uitsmijter een vijfzet waarin ook de zwarte koning meedoet aan een rondedansje. Leuk om zelf maar eens op te lossen. Zo moeilijk is-ie niet. De witte pion c4 staat op het bord om duals te vermijden in de nevenvariant.

Succes.

Jan van Reek

Historische componisten: Henri Rinck (1870-1952)

Henri Rinck wordt beschouwd als een grondlegger van de eindspelstudie. Hij werd in Lyon geboren als zoon van een bierbrouwer. Toen hij chemicus was geworden, vond hij een raffinage van olijfolie uit. Hij verhuisde naar Barcelona en werd een welvarende industrieel. Aan het eind van de eeuw begon hij met het componeren van eindspelstudies. In een Frans blad demonstreert hij het dalen van een trap door een dame.

2. Henri Rinck

Las Noticias 1926

Wit begint en wint

1. Kb8! De koning valt de loper aan. Onvoldoende is 1. Pd4+? Kf2 2. Kb8 Ke3! 1. .. Ld7 2. Kc7 De achtervolging gaat verder. 2. .. Le8 2. .. La4

3. Pc3+ Ke1 4. Pxa4 f4 5. Pc5 f3 6. Pe4 f2 7. Pg3 wint de loper en stopt de pion.

3. Kd8 Lf7 4. Ke7

1. Henri Rinck

La Stratégie 1899

Wit begint en wint

Eerst beweegt de dame naar een gunstiger veld. 1. Dg6+ Tg2 2. Db6+ Kh1 3. Dc6 De afdaling begint. 3. .. Kg1 4. Dc5+ Kh1 5. Dd5 Kg1 6. Dd4+ Kh1 7. De4 Kg1 8. De3+ Kh1 9. Df3!

Langs de trapjes b6-c6-c5-d5-d4e4-e3-f3 bewoog de dame omlaag. 9. .. e6 10. Kf1 e5 11. Dxg2, mat.

4. .. Lg8 Als de loper naar een ander veld gaat, volgt aftrekschaak. 5. Kf8 Lh7 6. Kg7 De systematische beweging langs de zevende en achtste rij eindigt met een vangst van de zwarte loper.

Het grote thema in het werk van Rinck is dominatie: een vijandelijk stuk wordt overheerst door opjagen en vervolgens grijpen, waardoor de winst wordt bereikt. De vorige studie toont dit. Soms wordt het thema gedemonstreerd door meerdere vijan-

delijke stukken het leven zuur te maken. Steeds wordt de tegenstander mechanisch opgejaagd. Rinck toont in de twee voorbeelden zijn verfijnde technische kunnen. Eigenlijk stammen de thema’s van andere mensen, maar Rinck maakt er een fraai en nieuw geheel van. Het hoge technische niveau maakt Rinck tot één van de eerste belangrijke meesters van de eindspelstudie. Eigenlijk was Troitzky iets eerder, creatiever en dieper. De ijdele Rinck had daarmee veel moeite. Dat kwam tot uitbarsting na de publicatie van 1234 Modern End-game Studies door Sutherland en Lommer. Tot ergernis van Rinck werd er meer werk van Troitzky dan van hem opgenomen. Toen Lommer vanuit Valencia naar Barcelona reisde, weigerde Rinck hem te ontvangen. Het herinnert mij aan mijn gesprek met Spassky over de ontevredenheid van Lasker. "Wees blij als je een gave hebt en koester je talent!" sprak Boris wijs. Rinck publiceerde meer dan eens zijn verzamelde werk. Het aantal studies nam toe van 150 naar 300 tot 700 en tenslotte 1414. Als vermogend mens kon hij het gecompliceerde zetwerk uitzonderlijk goed laten verzorgen. Zijn prachtige boeken vormen een geliefd doel voor verzamelaars. In 1952 werd hij begraven met het eerste exemplaar van 1414 fins de partie onder een arm. Opvallend is het gebrek aan tegenspel in veel studies

van Rinck. Zwart lijkt als een boksbal te fungeren. Daardoor raakte zijn werk verouderd in de jaren dertig. In het laatste voorbeeld blijkt hij op zijn oude dag veel te hebben bijgeleerd. Het spel dient van beide zijden subtiel te worden gespeeld. Natuurlijk streeft wit naar promotie. Zwart bemoeilijkt dit doel zo sterk mogelijk.

3. Henri Rinck

Eerste prijs

Revista de Romana de Sah 1949

Wit begint en wint

1. f7! De verleiding vormt 1. b7? Kf1 2. b8D Pf2+ 3. Kh2

Le5+! 4. Dxe5 Pg4+ en de laatste pion wordt gestopt. 1. .. Kf1! Zwart dreigt mat in twee te geven. 2. Kh2! Pf2 3. Kg3 Pe4+ 4. Kf4 Pc5! 5. b7! Nu wordt 5. f8D?? Pe6+ vermeden. 5. .. Pd7!

6. b8D! De laatste kuil is 6. f8D? Le5+! 6. .. Pxb8 7. f8D en wint. Hoewel de stelling simpel is, kan zwart meerdere valstrikken stellen.

Grooten

In de vorige twee afleveringen van deze serie hebben we de ketenstrijd in het Koningsindisch aan een nader onderzoek onderworpen. We hebben gezien hoe belangrijk het voor beide partijen is om een pionnenopmars voor te bereiden gericht tegen de vijandelijke basis. Wit neemt doorgaans maatregelen om de actie c4-c5 door te zetten, zwart maakt zich op om .. f7-f5 eventueel gevolgd door .. f5-f4 en .. g6-g5-g4 te spelen. Twee belangrijke positionele aspecten zijn nog niet aan de orde gekomen in ons betoog.

Aspect 1)

Na de openingszetten 1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. Pf3 0-0 6. Le2 e5 7. 0-0 Pc6 8. d5 Pe7 is 9. b4 in de hedendaagse grootmeesterpraktijk een populaire voortzetting. De vraag is echter hoe wit bovengenoemd strategisch plan kan doorzetten na 9. .. a5!? Omdat de toren op a1 ongedekt staat is wit niet in staat pion b4 zijn natuurlijke rugdekking met a2-a3 te geven. Hij is dus gedwongen tot 10. bxa5 Txa5.

Begrijp wat u doet Koningsindische structuren 3

Het antwoord wordt door de grootmeesters zelf gegeven. Wit vervolgt zijn missie met Pf3-d2-b3, a2-a4, Lc1-e3 en zet dan a4-a5 door waarmee hij het nieuwe aan-knopingspunt op b6 op de korrel neemt.

Zwart is min of meer gedwongen tot .. b6xa5 waarna wits c4-c5 weer tot de mogelijkheden gaat behoren.

Aspect 2)

Zoals gezegd wil zwart tot .. f7-f5 komen. In één variant, de zogeheten Petrosian-variant (genoemd naar ex-wereldkampioen Tigran Petrosian), moet dat zorgvuldig gebeuren. In de stelling na 1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. Pf3 0-0 6. Le2 e5 7. d5 wordt 7. .. a5 in de theorie aanbevolen.

De oude varianten gingen verder met 7. .. Pbd7 8. Lg5 h6 9. Lh4. Het is in deze stelling heel verleidelijk om de loper een schop te geven met 9. .. g5 10. Lg3 Ph5. Het spel gaat dan meestal verder met 11. Pd2 (Ook 11. h4!? is een mogelijkheid.) Pf4 12. 0-0

Petrosians belangrijkste gedachte achter het laten terugdrijven van zijn loper was dat zwarts actie met f7-f5 nu een enorme strategische concessie is geworden.

Na 12. .. f5 antwoordt wit met 13. exf5! waarmee hij veld e4 voor zijn stukken verovert. Het voorbeeld van de vorige keer, de partij Ehlvest - Hulse, illustreerde wat er dan met de zwartspeler kan gebeuren. Omdat de zwarte pion niet meer op g6 staat maar op g5, kan zwart niet met de pion op f5 terugnemen waardoor hij veld e4 aan de tegenstander moet laten. Vandaar dat men in de moderne theorie voor de gezondere opzet met

7. .. a5 kiest. Een plausibel zetverloop is dan:

8. Lg5 h6 9. Lh4 Pa6 10. Pd2 De8!

Zwart gaat uit de penning waarmee hij Pf6-h7 mogelijk maakt en f7-f5 voorbereidt.

11. a3

Dreigt b2-b4!

11. .. Ld7 12. b3

Positioneel noodzakelijk omdat zwart de pionnen-structuur an-ders vastlegt met a5-a4!

12. .. Ph7 13. 0-0 f5

Eindelijk heeft zwart zijn plan uitgevoerd. En passant dreigt hij nu ook de loper op h4 in te sluiten met g6-g5 zodat 14. f3 of 14. exf5 de theoretisch bekende zetten zijn. Hier zien we ook hoe belangrijk het is dat zwart die pion op g6 laat!

Zonder de actie f7-f5 is de zwartspeler een tandeloze leeuw geworden. Dat bracht Petrosian op het idee om zijn systeem in een andere volgorde op het bord te brengen in de hoop dat de tegenstander zijn intenties niet zou begrijpen.

Petrosian - Schweber

Stockholm 1962

1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7

4. e4 d6 5. Le2 0-0 6. Lg5

Petrosian laat het paard op g1 nog even op stal. Hij begint meteen met provocaties.

6. .. h6

De meest gespeelde voortzetting is hier 6. .. c5 waarmee zwart overgaat naar de Benoni, een geheel andere opening.

7. Le3 e5 8. d5 c6

Hier is 8. .. Pbd7 gevolgd door 9. .. Pc5 veel actiever.

Een mogelijke variant is nu:

9. h4 Pc5 10. Dc2 c6 11. h5

Da5 met scherp spel.

9. h4!?

Dit lijkt een aanvalszet, maar niets is minder waar.

De lezer kan zich afvragen of het ooit nog tot c4-c5 komt als zwart met .. b7-b7 veld c5 vastlegt.

9. .. cxd5 10. cxd5

Niet zo handig gespeeld door de zwart-speler. Eigenlijk heeft hij met zijn .. c6 gevolgd

Herman

door het ruilen op d5 het witte plan (c4-c5xd6) doorgezet!

10. .. Pbd7 11. h5 g5

Gedwongen anders wint wit een pion.

12. f3 a6

De zwartspeler heeft het Koningsindisch niet helemaal behandeld zoals het moet.

13. g4!

Met deze pionzet heeft

Petrosian de thematische actie in het Koningsindisch (f7-f5) voorgoed onmogelijk gemaakt; omdat veld f5 is vastgelegd kan hij daar later mogelijk een paard posteren. In de biografie

Petrosian's best games van Clarke spreekt de auteur schertsend van de ‘V van Victorie’ omdat wits pionnenformatie op de koningsvleugel deze vorm heeft aangenomen. Wegens plaatsgebrek de rest van de partij zonder commentaar.

13. .. b5 14. a4! b4 15. Pb1 a5 16. Pd2 Pc5 17. Lxc5! dxc5 18. Lb5! Lb7 19. Pe2 Pe8 20. Lxe8!! Txe8 21. Pc4

La6 22. Db3 Df6 23. Tc1 Lf8

24. Pg3 Lc8 25. 0-0 Td8 26. Kg2 Ta7 27. Tf2 Kh7 28. Tfc2

Da6? 29. Pxe5 Tc7 30. Pc4

Lg7 31. Dd3 Kg8 32. Td2 Te7

33. e5 Lxe5 34. Pxe5 Txe5

35. Dxa6 Lxa6 36. Txc5 Lc8

37. Txa5 f5 38. gxf5 Lxf5 39. Pxf5 Txf5 40. Tb5 Tdf8 41. d6 Txb5 42. axb5 Kf7 43. d7, 1-0.

In het vorige voorbeeld zagen

we de zwartspeler geboeid en gekneveld ten onder gaan. De reden om Koningsindisch te spelen is echter om actief spel te verwerven en ook de loper op g7 te verheffen tot een waardig stuk. In de volgende partij weet de zwartspeler zijn loper te promoveren tot een waar monster.

Kotov - Gligoric Zürich 1953

1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0-0 6. Le3 e5 7. d5 c5 8. Ld3 Ph5 9. Pge2 f5 10. exf5 gxf5 11. Dc2

De7 17. Pxe5 Dxe5

Wit heeft het dominante paard op e5 weten af te ruilen. Maar zwart heeft flinke druk over de diagonaal weten op te bouwen.

18. 0-0-0 Pf6

Dreigt .. Pg4.

19. h3 Ld7 20. Ld3 a6 21. Pb1

Wit heeft een constructief plan bedacht. Door zijn paard (via d2) om te spelen naar f3 hoopt hij iets te doen tegen de activiteit van de zwarte stukken. De zwartspeler heeft echter een geniaal concept in petto om dit plan te doorkruisen.

21. .. f3!!

Een geweldig tweede pionoffer waarmee zwart erin slaagt om een succesvolle blokkade op de zwarteveldente bewerkstelligen.

22. gxf3 Ph5 23. Pd2 Pf4

Wit staat maar liefst twee pionnen voor, maar de zwarte stukken staan uiterst actief.

Tg8

38. Th1 Dg3

39. Lf1 a4

Zwart speelt gewoon alsof hij geen materiaal achter staat.

40. Kc2 a3 41. b3

En remise gegeven. Wit kan niets zinnigs ondernemen; zwart heeft alles onder controle. Een opmerkelijk geheel!

11. .. e4!?

Gligoric brengt een interessant pionoffer waarmee hij het volgende beoogt:

• de diagonaal van Lg7 wordt geopend - veld e5 komt beschikbaar voor verschillende zwarte stukken (bij voorkeur een paard)

• zwart boekt (na . f5-f4) ruimtewinst op de koningsvleugel

• de witte stukken (Dc2, Ld3, Pc3) staan tegen pion e4 aan te kijken, waardoor hun activiteit tot een minimum gereduceerd is.

12. fxe4 f4 13. Lf2 Pd7 14. Pg1 Het tegenoffer 14. e5 is nauwelijks een optie omdat na 14. .. Pxe5 15. Lxh7+ Kh8 pion c4 hangt en 16. b3 dan faalt op 16. .. f3! waarna zwart een vrijwel beslissend initiatief in handen krijgt.

14. .. Dg5 15. Lf1 Pe5 16. Pf3

24. Lf1 b5 25. h4 Kh8 26. Tg1

Lf6

Het is opmerkelijk dat zwart niet een eventueel Txg7 wil toelaten. Overigens moest zwart sowieso iets doen tegen de dreiging Tg5.

27. Pb3 Tab8 28. Le1 b4 29. Kb1 Ta8 30. Lg3 Tg8 31. Dh2

Beter is 31. Dd2 Txg3 32. Txg3 a5 33. Pc1 a4 en nu moet wit haast maken de gevaarlijke zwartveldige loper onschadelijk te maken met 34. Tg5 Lxg5 35. hxg5 Tf8. Zwart blijft echter voldoende compensatie behouden.

31. .. Txg3!

Wie A en B heeft gezegd moet ook C zeggen.

32. Txg3 Pe2

Zo blijft zwart heer en meester over de zwarte velden.

33. Dxe2 Dxg3 34. Pc1 a5 35. Pd3 Ld4 36. h5 Dh4 37. Lg2

Illustratieve partijen:

Petrosian - Schweber, Stockholm 1962

Kotov - Gligoric

Zürich 1953

Reageren?

Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl

Trainen met een grootmeester?

Voor uitgebreide informatie zie www.schaakbond.nl

(ADVERTENTIES)

www.erikvandendoel.nl

De lezer aan zet

10. Pxe5 Een schijnoffer waarmee wit het loperpaar verovert, maar een geïsoleerde pion op de koop toeneemt. Minder gewelddadig zijn 10. De2 (1 punt) en na 10. .. Pg6

11. Lg5 Le7 12. Le3 Lf5 13. Td1 Dd7 14. d4 exd4 15. Pxd4 Pxd4 16. cxd4!? Ld6 17. Df3 Tae8 stond zwart prima in Sermek-Nikolac, Pula 2001, en 10. Te1 (3 punten) waarna in de partij R.Mainka-Bastian, Hoeckendorf 2004, volgde: 10. ..

Pg6 11. Pg5! h6 12. Dh5 hxg5 13. Dxg6 Pa5 (13. .. Df6) 14. Dxg5 Pxb3 15. axb3 Dxd3 16. Dxe5 Ld6 17. De3 en wit had een pluspion waarvoor zwarts loperpaar net niet helemaal voldoende compensatie betekende.

11. .. Lxd4 Heberla gaat voor de structuur. 11. .. Ld6!? 12. dxe5 Lxe5 13. Pd2 is een klein plusje voor wit.

12. cxd4 Natuurlijk ruilt wit geen dames. Met een geïsoleerde pion speelt Bologan op aanval.

13. Lg5 Verdedigt pion d4 indirect en speelt het zo actief mogelijk. Na 13. Pc3 Dxd4 heeft wit onvoldoende compensatie. 13. Te1 (1 punt) 13. .. Pxd4 14. Lg5 Pxb3 15. Dxb3 Le6 16. Dxb7 is een gelijke stelling. U krijgt ook 1 punt voor het wat passieve 13. Le3, terwijl 13. d5 2 punten oplevert.

14. Pc3 Bologan ontwikkelt zijn laatste lichte stuk en dreigt meteen 15. d5. 14. Lxe6 fxe6 helpt zwart alleen maar.

15. Dxb3 Na 15. axb3 kan zwart niet op d4 slaan, maar toch is die zet veel zwakker. Liever geen pion dan een zwakke pion is hier het adagium. Bologan heeft goed gezien dat wit mooi actief spel krijgt voor de pion.

16. Tfe1 Andere zetten leveren niks op. Bijvoorbeeld 16. Tad1 Db6 17. Dxb6 cxb6 18. Lxe7 Pxe7 19. Td7 en wit haalt zijn pion terug bij gelijke stelling. 16. Dxb7 Tab8 en of wit nu op c7 slaat of op a6, zwart speelt 17. .. Txb2 met gelijkspel.

16. Lxe7 Pxe7 17. Dxb7 Tab8 18. Dxc7 Txb2 19. Dxe7 Dxc3 met een remisestelling. Voor al deze zetten krijgt u 1 punt

16. .. Pa5 Een zeer riskante tussenzet. Zwart deplaceert zijn stukken om een pion voor te blijven. Juist was 16. .. Dc5! waarmee zwart het paard verdedigt en de dame alvast weghaalt van de d-lijn (zodat Tad1 niet langer tempowinst betekent). 17. Lxe7 Pxe7 18. Dxb7 Tab8 is dan wat beter voor wit, maar veel is het niet. Wit staat ook iets beter na 16. .. Tfe8 17. Lxe7 Pxe7 18. Dxb7.

17. Da3 Dwingt zwart om zijn paarden ongelukkig neer te zetten. Minder goed is daarom 17. Dc2 Pg6.

18. Tad1 Bologan betrekt al zijn stukken in het spel; 18. Te4 is om die reden minder logisch. Wit heeft geweldige compensatie voor de pion.

18. .. Da7 De dame staat hier volledig buitenspel. Dat lijkt ook te gelden voor de witte

dame, maar deze kan makkelijk de switch maken over de derde rij zoals blijkt uit de partij. De enige zet was 18. .. Pc4

19. Txd4 (wit kan ook op het initiatief spelen met 19. Db3 Dc5 20. Pd5) 19. .. Pxa3 20. Td7 Pc2 21. Ted1 met een wat beter eindspel voor wit. Zwart verliest materiaal na 18. .. Db4? 19. Dxb4 Pxb4 20. Le7.

19. Pd5 Verreweg de beste zet. Het paard staat heel actief (het valt c7 aan maar brengt ook dreigingen tegen de zwarte koning met zich mee) en de witte dame kan zich nu via de derde rij zich naar de koningsvleugel begeven.

19. .. Pc4 Zwart verliest ook na andere zetten. Een paar voorbeeldvarianten: 19. .. Kh8 20. Pf6 Tac8 21. Dd3 g6 22. Dc3; 19. .. f6 20. Le3 Db8 21. Lf4 Tf7 22. Pb6 Ta7 23. b4; 19. .. f5 20. Dc3 met als plan 21. b4.

20. Pf6+ Een fraaie combinatie. Maar wit wint ook na het prozaïsche 20. Dg3! (3 punten) 20. .. Kh8 (20. .. P4e5 21. Pf6+ gxf6 22. Le3+ of 21. .. Kh8 22. Dh4 h6 23. Lxh6 en wint) 21. Pf6 (21. Dh4 is ook goed) en zwart heeft geen verdediging tegen de vele dreigingen, bijvoorbeeld: 21. .. Dc5 22. Dd3 (22. Td5) 22. .. g6 23. Pe4 Db4 24. Lf6+ Kg8 25. Lc3 en wint. Bovendien zijn er nog meer sterke zetten, wat laat zien hoe goed het concept van Bologan is. 20. Dc3 (3 punten) is ook erg sterk omdat 21. Pf6+ vernietigend dreigt. Daardoor heeft zwart niet beter dan zijn paarden te geven met 20. .. P4e5 (20. ..

Pd6 21. Pf6+! gxf6 - verliezend is ook 21. .. Kh8 22. Dd3 g6 23. Dc3 - 22. Lxf6 Pf5 23. Td3 en wint) 21. Txe5 Pxe5 22. Dxe5 waarna het witte initiatief echter onverminderd voortduurt. 20. Db3 (1 punt) 20. .. P4e5! 21. Dg3 Pg6 is duidelijk beter voor wit, maar niet zo gewonnen als de partijvoortzetting. 20. Df3 (1 punt) dreigt 21. Pf6+, maar zwart heeft nog 20. .. f6 (20. .. P4e5 21. Pf6+! gxf6 22. Dxf6+-) 21. Lxf6 Pd6 22. Dg4 Tf7 als verdediging.

20. .. gxf6 Niet 20. .. Kh8 21. Dd3 en wint.

24. Td5 Natuurlijk gaat wit niet voor de zetherhaling met 24. Dg5+. 24. Td3 is zwakker dan 24. Td5, want 24. .. P4e5

25. Txe5 Pxe5 26. Dxe5 Tfe8 27. Tg3+ Kf8 28. Dg7+ Ke7 29. De5+ Kf8 is een zetherhaling en na de terechte winstpoging

30. Dg7+ Ke7 31. Te3+ kan zwart nog krachtig tegenspartelen met 31. .. Dxe3 32. fxe3

Tad8. Nog slechter is 24. Te4

P4e5 25. Txe5 Pxe5 26. Dxe5

Db6 (26. .. h6 27. Td3 Kh7 28. Tg3 Tg8 29. Df5+ Kh8 30. Df6+ Kh7 31. Dxf7+ Kh8 32. Df6+=)

27. Td3 Tfe8 28. Tg3+ Kf8 29. Dg7+ Ke7 30. Te3+ Kd8 31. Dg5+ f6 32. Txe8+ Kxe8 33. Dg8+ Kd7 34. Dxa8 Dxb2 met een dame-eindspel dat vrijwel gewonnen is voor zwart.

25. Tdxe5 Ook 1 punt voor 25. Texe5 natuurlijk. In feite is die zet zelfs nog sterker omdat zwart dan niet de kans krijgt voor 25. .. Pe7 zie de volgende opmerking.

25. .. Pxe5

25. .. Pe7 was

objectief de beste zet, omdat zwart het nog even houdt na 26. Txe7 Db6.

26. .. Tfe8 Of 26. .. h6 27. Dxh6 Db6 28. Tg5+ Dg6 29. Txg6+ fxg6 30. Dxg6+ en wint.

27. Tg5+ Niet 27. Tf5? Db6! 28. Dxf7+ Kh8 29. Th5 h6 wat wint voor zwart! 27. Dg5+ Kh8 (27. .. Kf8? 28. Dh6+ Kg8 29. Tg5+ Kh8

Combineren

Diagram 1: Tiviakov - Ortega

1. Txg7, 1-0

Diagram 2: Tiviakov - Polak

1. Txe6, 1-0 Immers 1. .. fxe6 2. Dg3+ en de toren op c7 hangt. 1. Dg3+ en 2. Txe6 werkt ook.

Diagram 3: Tiviakov - Castano

1. Txb7!, 1-0

Diagram 4: Osttveit - Tiviakov

Wit gaf op voordat Sergei 1. .. Txc4 2. Dxc4 Txg2+! -+ kon uitvoeren.

Diagram 5: Tviakov - Ahmed

Röntgenaanval

Opgave 1:

1. Ta1+ Dxa1 2. Ta8 wint de dame.

Opgave 2:

1. b8D+ Txb8 2. Lf4+ en wit wint.

Opgave 3:

1. Th8! Txa7 2.Th7+ wint de toren. De zwarte koning moet dus op g7 of h7 blijven

30. Dg7 mat) 28. Df6+ en nu heeft wit een nieuwe kans om Tg5+ te vinden.

28. Tf5 en zwart gaf op want mat is niet te verhinderen. Andere zetten winnen ook overigens: 28. Dh6+ (3 punten)

28. .. Ke7 29. Te5+ Kd7 30. Dd2+ eindigt nog een zet sneller in mat. 28. Tg7 (3 punten) 28. .. Te7 29. Dg5 Te1+ 30. Kh2

Ke8 31. Df5! en wint. Niet 28. Dg7+? Ke7 en de zwarte koning ontsnapt!

Let op: Om tot de juiste prestatierating te komen voor deze aflevering van De Lezer aan Zet, moet u uw aantal behaalde punten met twee vermenigvuldigen voordat u in de tabel kijkt.

1. Pxg6!, 1-0

Alle drie de mogelijkheden om terug te slaan lopen direct mat.

Diagram 6: Tiviakov - Beshukov

1. Lg6!, 1-0

Diagram 7: Tiviakov - Gaprindashvili

1. Pxd5!, 1-0 bijvoorbeeld 1. .. exd5 2. Txd5+ Ke8 3. Dxb4 en wint..

Diagram 8: Tiviakov - Tukmakov

1. Pxf7! Kxf7 2. Dxe6+ Kf8 3. Th1, 1-0

Recht toe recht aan

Opgave 4:

Uit Hoving - Thakourdien

a) Op 1. .. Kxh7 volgt 2. Th1+ Kg8 3. Dh8+ Kf7 4. Th7 mat.

b) Op 1. .. Dxc3 volgt 2. Th8+! (de röntgenaanval op de a8toren) Kf7 3. Dxc3 Txc3 4. Txa8, 1-0.

Opgave 5:

1. Ld5! 1. Lf1? h2 2. Lg2 Ke2 3.

e4 Kf2 4. Lh1 Kg1 5. Lf3 Kf2 6. Lh1 en remise. 1. .. Ke2 2. e4 Kd3 3. e5 Kd4 4. e6 Kxd5 5. e7 h2 6. e8D h1D 7. Da8++wint de dame

Opgave 6:

1. Dh6+ Andere zetten zoals De7 leiden tot eeuwig schaak.

1. .. Kxh6 2. f8D+ Kg5 3. Dh6+ Kxh6 4. Pf7, mat.

Antwoord: geef het weg!

Dus 1. d6! cxd6 2. Ld5 met aanval op Ta2 en paardwinst na 3. Te8, (1-0).

Dit heet veldruiming!

Sergei Tiviakov is een meester in de kleine combinatie

De klokken worden, voor zover van toepassing, zonder batterijen geleverd. Op alle klokken geven wij 12 maanden garantie. Korting mogelijk bij bestellingen van 8 of meer klokken. (Tel. 020-6241171)

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Sterke kwaliteit7,50............

502-A Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm. Standaard kwaliteit5,75............

503 Houten schaakbord, veldgr. 5 cm Met of zondercoördinaten 32,50 ............

504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in kartonnen doosje 9,00............

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaarde stukken in kartonnen doosje 12,50 ............

509 Houten stukken,maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50............

540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houtenkistje 28,50............

541 Palissander houten stukken, maat 4 Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50............

558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 28,50............

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte

7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50............

519 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm geel/zwart. Magnetische stukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 35,00............

530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm 72,00............

510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm

511 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 31 cm

550 Reisschaakspel, maat 4 rolbord met plastic stukken in canvas tas 19,25............

CD’s

709 Tasc chess CD

Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00............

710 Schaak?mat! Spelenderwijze introductie in het schaakspel. Kinderen tot een jaar of 8 14,95............

711 Geschaakt. Vervolg op Schaak?mat!Beter leren schaken voor grootmeesters in spe 14,95............

712 Fritz 11. Zeer sterk spelend schaakprogramma 49,90............

713 Fritz for Fun Nederlands, een spelend programma voor alle speelsterkten 19,75............

Wedstrijdformulieren en reglementen

621 KNSB Notatieformulieren Dubbel 100 vel met doordruk 13,50............

630 KNSB Notatieformulieren enkel 100 vel. Geen doordruk 7,50............

972 Fide regels voor het schaakspel Vert. 2005

Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: tel. 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Boeken

640 Meestelijke schaaklessen deel 1 10,00............

641 Meestelijke schaaklessen deel 2 10,00............

644 Meestelijke schaaklessen deel 3 10,00............

Een nieuwe serie boeken voor de beginnende schaker

Auteurs: Hans Böhm en Herman Grooten

645 De wereld van de schaakopening 1 D2-D4

Auteur: Paul van der Sterren 18, 95............ 466 De wereld van de schaakopening 2

Flankopeningen. Auteur: Paul van der Sterren 18, 95............ 646 De wereld van de schaakopening 3

E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren24, 95 ............

650 De Kracht van het paard.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman16,95............

651 De macht van het loperpaar.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95............

Leermethode van Wijgerden/Brunia

Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie.

Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Werkboeken

920 Opstapje 1 4,60............

925 Opstapje 2 4,60............

931 Stap 1 4,60............

9315 Stap 1 +4,60............

932 Stap 24,60............

9320 Stap 2 +4,60............

9325 Stap 2 extra 4,60............

933 Stap 34,60............

9330 Stap 3+4,60............ 9335 Stap 3 extra4,60............ 934 Stap 4 4,60............ 9340 Stap 4+4,60............ 9345 Stap 4 extra4,60............ 935 Stap 5 4,60............

Bestellingen van 10 of meer werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.

van 4

proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)

Proefexamens

9410 Proefexamens stap 1+, 4 stuks 1,70............ 9420 Proefexamens stap 2+, 4 stuks 1,70............

515 Stropdas marine met KNSB logo 8,50............ 516 Sleutelhanger kunststof, Zwart of Crème 1,75............ 992 Matten 4, schaaktijdschift 11,95............ 660 Mapje met 6 schaakansichtkaarten getekenddoor Pia Sprong 6,75............

U kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar:

SchaakenGowinkelHetPaard

Haarlemmerdijk173

1013KHAmsterdam

Tel020-6241171

Fax020-6270885

info@schaakengo.nl

www.schaakengo.nl U