Schaakmagazine 2008 - februari

Yochanan Afek is een duizendpoot

Grote ledenwinst voor Schaakclub Sneek

Begrijp het Koningsindisch

Magnus Carlsen is een volwassen speler geworden

Plaatst lithograaf

Officiëel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang 115 • no.1 • feb.2008

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer

werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Jeroen Bosch

Frank Clevers

Gert Devreese

René Duret (tekeningen)

Roel Evertse

Herman Grooten

Erik Hoeksema

Johan Hut

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Jan van Reek

Eric van Reem

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem.

Telefoon: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: schaakmagazine@schaakbond.nl

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem, Tel: (023) 525 40 25, fax: (023) 525 43 53. E-mail: bondsbureau@schaakbond.nl

Internet: www.schaakbond.nl

Verschijning

volgendenummer:

week 19 2008

Sluiting kopij: 7 april 2008

Vormgeving & lay-out:

De Loods Ontwerpers

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

Topschaak bij het

Corus Schaaktoernooi in Wijk aan Zee

Informatief

6

inhoud

De Bond

Nederlands Kampioenschap.............13

Nieuw: het ratinglidmaatschap.....14

Aankondiging Open NK in Dieren.14

Wedstrijdkalender...........................28

Winkel..............................................31

23

Diagonaal.................................................................4

Magnus Carlsen is allround geworden...................6

Schaakclub Sneek won 24 leden............................9

Matten kijkt terug op een goede start................10

Doetinchem viert jubileum met fantasieschaak...11

Fraai jubileumboek uit Zeist..................................12

Yochanan Afek is een duizendpoot.....................20

De schaakschool van PieterJan Mellegers...........23

Surftips: kunst op het web....................................26

9

Schaaktechniek

Combineren.....................................19

De lezer aan zet...............................19

Begrijp wat u doet..........................24

Studies: de eenvoud van Horwitz..27

Oplossingen....................................29

voorloper

In dit nummer:

Diana Dalemans lacht graag en veel.....................15

Partijen van Diana...................................................16

Klein is fijn...............................................................17

Samen voor de radio...............................................18

Sjaak & mat.............................................................18

18

recht toe recht aan

Het paard op f6 staat gepend.

Speelt u 7. .. g5 of 7. .. Le7?

Zie de bladzijde met oplossingen.

Het Corus Schaaktoernooi bepaalde het gezicht van de maand januari. Hoe kan het ook anders met zo’n geweldig toernooi, dat zoveel toppers naar Nederland brengt. Professionals en amateurs in één grote speelzaal, dat is en blijft het unieke van dit toernooi.

Dat het Corus-toernooi ijzersterk bezet is, brengt helaas ook een nadeel met zich mee. De kans dat de Nederlanders een hoofdrol spelen is klein. Dat bleek ook dit jaar. Loek van Wely , de enige Nederlandse speler in de A-groep, leek even op weg naar een hoge plaats, maar toen hij verzuimde twee gewonnen staande partijen daadwerkelijk in winst om te zetten trad geleidelijk aan het verval in.

In de B-groep was er voor de jonge Nederlandse grootmeesters Stellwagen , l’Ami en Smeets een plaats in de middenmoot weggelegd. Een succesje was er wel in Groep C, waar Dimitri Reinderman de tweede plaats deelde.

Schaakmagazine is door zijn formule en omvang niet het geschikte medium om een verslag van het Corus-toernooi te brengen. Maar verschillende onderdelen van dit blad hebben wel een raakvlak met het toernooi. Allereerst de bijdrage van Erik Hoeksema Hij laat aan de hand van partijfragmenten zien hoe Magnus Carlsen , met zeventien jaar de jongste speler die ooit de hoofdgroep heeft gewonnen, zich heeft ontwikkeld tot een allround wereldtopper. Karel van der Weide selecteerde acht combinaties uit het toernooi en in de rubriek De lezer aan Zet van Jeroen Bosch kunt u uw krachten meten met grootmeester Eljanov . Ook het interview met Yochanan Afek heeft een link met Corus.

Schaakmaand januari

Toppers en amateurs op Corus

Deze in Amsterdam woonachtige meester presenteerde tijdens het toernooi dagelijks een studie.

Tot slot het beste nieuws dat Corus kon brengen. Tijdens de opening maakte de directe van het staalbedrijf bekend dat het

toernooi ook in de komende jaren wordt gesteund. Tot en met het 75ste toernooi in 2013 is het toernooi gegarandeerd. Dat geeft de schakende burger moed.

Minze bij de Weg

Lex Jongsma

Het zal wennen zijn geweest voor de lezers van De Telegraaf. Na veertig jaar stopte Lex Jongsma met de schaakverslaggeving. Hans Böhm volgde hem op. Door die veertig jaar van schaakverslaggeving stond Jongsma de afgelopen periode flink in de belangstelling. In juni werd hij benoemd tot lid van verdienste van de KNSB en in september verscheen er in kleine oplage een vriendenboek dat aan hem was gewijd. Op zaterdag 8 december vond in Bloemendaal een jubileumtoernooi rond Jongsma plaats. Bij die gelegenheid werd Jongsma benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Gelukkig voor de vele schaakliefhebbers is Lex Jongsma niet gestopt als commentator tijdens het Corus-toernooi. En dus kon hij de vele toeschouwers die naar Wijk aan Zee waren gekomen blijven vermaken met zijn schaakverhalen en beschouwingen.

376492040611217

6033241357362116

30583392383159

4315541855194214

De heer Gerard de Jeu uit Venray verraste de redactie met een wonderbaarlijk product: een magisch schaakbord. U ziet dat de getallen 1 tot en met 64 op het bord zijn geplaatst. Dat is niet zomaar gedaan. Kijkt

Bobby Fischer

Op 18 januari werd bekend dat Bobby Fischer in IJsland op 64-jarige leeftijd is overleden.

Fischer was een man van twee gezichten. Enerzijds de geniale schaker, volgens velen de beste die er ooit is geweest. Zijn twee-

kamp met Boris Spassky in Reykjavik was legendarisch. Anderzijds was hij de paranoïde, wereldvreemde eenling die het vooral had begrepen op het jodendom en zijn geboorteland de Verenigde Staten. Hij werd onder andere tijdens het Corus-toernooi herdacht.

u maar mee. Elke kolom, rij of diagonaal heeft steeds een som van 260. In elk vierkant (bijv. a1-a4-d4-d1-a1) is een kolom, rij of diagonaal steeds 130. In elk vierkant zijn de vier hoekgetallen samen steeds 130. Elk vierkant bestaat uit vier kleine vierkantjes, die elk 130 zijn. Elke vier centrumgetallen in een groot

vierkant zijn samen 130. En nu een extra schaakaspect: Wanneer de acht onderstreepte getallen worden opgeteld is de som 260. Wanneer op elk onderstreept getal een dame wordt geplaatst dan bestrijken deze acht dames gezamenlijk 180 velden. Geen enkele dame kan een andere dame slaan.

MagnusCarlsen is een volwassen schaker

geworden

Meester in het kleine plusje

Vorig jaar werd Carlsen nog laatste bij het Corus-toernooi. Velen waren van mening dat hij te vroeg voor de leeuwen was gegooid en dat dit magere resultaat een gevoelige klap zou zijn voor zijn carrière. Achteraf blijkt dit allemaal onzin, mentaal kan de jonge Noor gelukkig wel tegen een stootje en Corus 2007 was precies de harde leerschool die Carlsen nodig had om hem op zijn zwaktes te attenderen. Daarna is het eigenlijk allemaal crescendo met hem gegaan. MoreliaLinares, de Tal-memorial in Moskou, de Wereldbeker in het Siberische Chanty-Mantysk, bij al deze toptoernooien boekte hij uitstekende resultaten. En zijn gedeelde toernooiwinst in Wijk aan Zee 2008 is - voorlopig - het hoogtepunt van zijn successtory.

Een paar jaar geleden viel Carlsen vooral op door zijn hyperscherpe spel met woeste openingsvarianten en krankzinnige stukoffers, het kon hem allemaal niet ruig genoeg. Van die speler is vrijwel niets meer over, Magnus is volwassen geworden. Qua stijl is hij duidelijk richting Kramnik gegroeid. Hij is plotseling een meester in het kleine plusje geworden. ‘Fluwelen handschoen, ijzeren hand’ werd wel eens over Karpov gezegd in zijn glorietijd, maar dat geldt zeker ook voor Carlsen.

Een goed voorbeeld is zijn partij uit de tweede ronde tegen Eljanov. De meeste toeschouwers rekenden kort na de opening op een vlotte remise, maar met grote nauwkeurigheid breidde Carlsen een miniem voordeeltje uit tot een vol punt. Geduld in een iets betere stelling, een belangrijk kenmerk van de ware topspeler.

Carlsen - Eljanov

Stelling na 22. .. Pc5

Een gelijke, ja bijna saaie stelling maar de strijd gaat verder.

23. g4 Te4 24. Kf3 Tae8 25. h3 f6 26. La3 Kf7 27. Tc2 Pa6 28. Lxf8 Kxf8 29. Tc6 Kg7 30. Pb5 T4e7 31. Tdd6 Pc5 32. Pc7 Tf8 33. h4 Tff7 34. Pd5 Td7 35. Txd7 Pxd7 36. Kg3 Pc5 37. f3 h6 38. Pf4 g5 39. Ph5+ Kg6 40. f4

Moeilijk te zeggen waar zwart ontspoord is, maar duidelijk is dat de witte meerderheid gevaarlijker is dan die van zwart. 40. .. gxf4 41. exf4 Kh7 42. f5 Kg8 43. Kf3

Erik Hoeksema

Nog een sterk punt van Magnus: hij is bijzonder veelzijdig in de opening. Met wit 1.e4 en 1.d4, tegen 1.e4 speelt hij verschillende varianten van het Spaans en het Siciliaans. Kortom, lastig voorbereiden voor de tegenstanders. Tegen Judit Polgar zagen we een mooi staaltje van superieure openingsvoorbereiding. Hij had de finesses van een populaire variant in het Nimzoindisch veel dieper uitgewerkt dan Polgar.

Carlsen - Polgar

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. Dc2 d5 In zijn voorbereiding had Magnus vooral rekening gehouden met 4. .. 0-0, maar ook met de tekstzet is hij bepaald niet onbekend.

5. a3 Lxc3+ 6. Dxc3 Pe4 7. Dc2 c5 8. dxc5 Pc6 9. cxd5 exd5 10. e3 Het nieuwste snufje in deze variant. Het idee is o.a. 10. .. Da5+ 11. b4 Pxb4 12. axb4

Dxa1 13. Lb5+ Kf8 14. Pe2 waarna wit ineens een soort Koningsgambiet speelt. 10. .. Df6 11. f3 Dh4+ 12. g3 Pxg3 13. Df2 Pf5 14. Dxh4 Pxh4 15. b4

Twee lopers en de betere structuur, dit is een prettige stelling voor wit. 15. .. a6

Meteen 15. .. Pe5 is actiever. 16. Kf2 Pe5 17. Lb2 f6 18. Td1 Le6 19. Pe2! Want na 19. .. Phxf3 20. Pf4 Lf7 21. Pxd5 wint wit zijn pion met voordeel terug. 19. .. Lf7 20. Tg1 Pc4 21. Lc1 g5 22. Pc3 0-0-0 23. e4! dxe4?

Taaier was 23. .. d4 24. Pd5 Pe5. 24. Txd8+ Txd8 25. Pxe4 en zwart gaat een pion verliezen. Na 52 zetten had Magnus de vis op het droge.

Tegen Peter Leko ging het mis. Carlsen had een moeilijke stelling goed verdedigd, maar in tijdnood ging plotseling het licht uit bij onze jonge held.

remise door zetherhaling. In zijn laatste seconden vergreep Magnus zich echter aan: 39. .. Df3?? 40. Dxb6 Df4+ en zwart gaf meteen op, hij heeft in de verste verte geen eeuwig schaak na 41. Kg2 Dg5+ 42. Kf1 Dc1+ 43. Te1.

Een ordinaire blunder, niets menselijks is hem vreemd. Hij moet woedend op zichzelf geweest zijn en deze gemoedstoestand had geen gunstige uitwerking op zijn spel. In de volgende ronde wilde hij ten koste van alles via Loek van Wely weer op +3 komen. Tegenwoordig speelt Carlsen met zwart alleen maar solide en betrouwbare openingen, maar voor deze gelegenheid haalde hij het Wolga-gambiet weer eens van stal. Dat werd geen succes: na twintig zetten had Van Wely hem al finaal overspeeld en het enige waar Carlsen nog op kon hopen was een wonder in tijdnood.

Leko - Carlsen

Stelling na 39. Kh2

Hier moet zwart 39. .. Dd4! Spelen; dat dekt b6 en valt f2 aan. Na 40. Txf7+ Kg8 41. Tg7+ Kh8 42. Kg2 Dd5+ wordt het

Van Wely - Carlsen

Stelling na 32. .. Db1

33. Lxf5

Vernietigend was 33. Lxe7, maar dit bederft nog niets.

33. .. Dxf5 34. g4 Df7 35. Lxe7 Terug op het rechte pad.

35. .. h5 36. Lxd6 hxg4 37. De4 Kh7 38. Lxc7

Op b2 slaan met een van beide torens wint heel gemakkelijk, maar nog steeds is er geen man overboord.

38. .. Lf5

Paniek bij wit, hij kan niet verhinderen dat zwart met schaak op d5 gaat slaan.

39. De3?

Veel sterker was 39. De7, dan staat de loper op g7 gepend.

39. .. Dxd5+ 40. Kg3

Verder dan 40. Kg1 Ld4 ‘dame kwijt’ kijk je niet met de vlag op vallen. Na 41. Tbxb2 Lxe3+ 42. Txe3 Dd1+ 43. Kf2 Dh1 zal het remise worden.

40. .. Pc4 41. Df2??

De beruchte 41e zet, nog snel even een zetje voor de zekerheid. Zoals zo vaak is dat een hele beroerde die de partij op slag weggeeft. Beter was 41. Db3 om het schaakje op d3 te verhinderen.

41. .. Dd3+ 42. Kg2 Le4+ Zwart valt met al zijn stukken binnen, wit staat plotseling verloren.

43. Txe4 Dxe4+ 44. Kf1 Dd3+ 45. De2 Pd2+ 46. Ke1 Pf3+ 47. Kf1 Pxh2+ 48. Ke1 Lc3+ 49. Kf2 g3+, 0-1.

De oude Viktor Kortsjnoi zag deze tijdnoodfase hoofdschuddend aan en hij sprak wijze woorden: "Jong of oud, in tijdnood zijn er geen helden." Einde toernooi voor Van Wely natuurlijk, na zo’n dreun wil je het liefst meteen vertrekken naar een onbewoond eiland.

Een volkomen belachelijke overwinning, dat begreep Carlsen zelf ook maar al te goed. Geen mooier punt dan een totaal onverdiende overwinning, heeft Donner ons altijd voorgehouden, maar Magnus leek na deze partij nog meer stuk te zitten dan na zijn nul tegen Leko. Om zijn schaakziel te reinigen moest hij iets bijzonders laten zien in de volgende ronde. Met wereldkampioen Vishy Anand had hij een inspirerende tegenstander, die zelf ook op winst speelde. Een meeslepend duel was het gevolg.

Carlsen - Anand

Stelling na 32. .. Kg8

Wit maakt verbeten jacht op de zwarte koning, maar zijn aanval slaat net niet door. Het beste was nu 33. Txf5 Dxd5+ 34. Thf3 Dd1+ 35. Tf1 (35. Kg2? Dd2+! en 36. .. Dh6) Dd5+ met remise door zetherhaling. Met 35. .. Dxf1+ 35. Txf1 Pf8 kan zwart het desgewenst nog proberen. Er volgde echter:

33. Dh7+?

Nu slalomt de zwarte koning naar veiliger oorden.

33. .. Kf8 34. Txf5+ Ke7 35. Dxg7 Kd6 De witte aanval is uitgewoed, zwart staat gewonnen.

36. Tf7 Dxd5+ 37. Kg1 Tbd8 38. Th7 Dd4+ 39. Kg2 Dg4+ 40. Kh1 Tg8 41. Tf6+ Kc7 42. De7 De4+ en 0-1. Verloren dus, maar wel in een partij van hoog niveau en dat had Carlsen nodig om het juiste gevoel weer terug te krijgen. Even rustig uitblazen in Wijk aan Zee is er trouwens niet bij - niet voor niets noemde Short de A-groep "een bassin vol hongerigekrokodillen" - en in de voorlaatste ronde moest Carlsen het met zwart opnemen tegen Kramnik. Geen prettig vooruitzicht, immers

met wit geldt Kramnik als onaantastbaar. Maar zie wat er gebeurde: in een rustige manoeuvreerpartij - het favoriete jachtterrein van Kramnik - wordt de Russische gigant langzaam maar zeker overspeeld.

Kramnik - Carlsen

Stelling na 27. .. Tge7

Een bijzonder moeilijk te beoordelen positie. Zwart heeft veel ruimte gepakt op de koningsvleugel, maar zijn stelling doet met al die gaten wat luchtig aan. Juist een fijnzinnig strateeg als Kramnik kan de zwaktes in het zwarte kamp bloot leggen, maar zelfs voor Kramnik is deze opgave te machtig.

28. Da4?!

Een dwaalspoor. Beter was 28. h4.

28. .. Pe5 29. Dxa6?

Moet op een misrekening berusten, nu komt zwart geforceerd in het voordeel.

29. .. Ta7 30. Db5

Want 30. Dxb6? faalde op 30. .. Teb7 31. Dd4 Lf6! en wit verliest materiaal. Na de tekstzet bood Kramnik remise aan, maar zwart staat intussen beter en Carlsen rook zijn kans op onsterfelijkheid.

30. .. Dxb5 31. cxb5 Txa2 32. Tc8+ Kf7

33. Pfd3 Lf6 34. Pxe5+ dxe5 35. Tc2

Tea7 36. Kg2 Pg5 37. Td6 e4! 38. Lxf6

Kxf6 39. Kf1

Want na 39. Txb6? Ta1 40. Te2 Tb1 41. Ta6

Td7 staat wit machteloos tegen de dreiging 42. .. Tdd1.

39. .. Ta1 40. Ke2 Tb1 41. Td1 Txb4

Met pionwinst, en op de volgende zet valt b5. Vijftien zetten later gaf Kramnik zich gewonnen. Geen spectaculaire partij, maar op de been blijven en toeslaan in ondoorgrondelijke gevechten bepalen of je wel of niet deel uitmaakt van de wereldtop. In de volgende cyclus om de wereldtitel zal Carlsen ongetwijfeld hoge ogen gaan gooien!

Sneek won er 24 leden bij

‘Ze

komen als bijen op de honing af ’

Met zeven man waren ze naar het Corus-toernooi in Wijk aan Zee gekomen, de schakers uit Sneek. Verleid waren ze, weggelokt naar de winderige badplaats, die twee weken per jaar het centrum van de schaakwereld vormt. Want er lag voor hen een fraaie prijs te wachten. De Schaakclub Sneek had namelijk een bijzondere prestatie geleverd.

We weten het allemaal, schaakverenigingen hebben het tegenwoordig moeilijk. Het kan echter ook anders, er is op veel fronten ook positief nieuws te melden. Om dat te benadrukken had de KNSB een prijs in het leven geroepen voor de schaakvereniging die in 2007 de grootste ledenwinst wist te boeken. Schaakclub Sneek, 102 jaar oud maar nog springlevend, bleek de gelukkige te zijn.

24 leden erbij

In een jaar tijd boekte de Friese club een winst van 24 leden, zeven senioren en zeventien jeugdleden. Hoe hebben ze dat klaargespeeld?

Dirk Schild, de voorzitter die er trots op is dat hij de club mag leiden, merkt op dat Sneek eigenlijk niets bijzonders heeft gedaan. Het reeds bestaande beleid werd zorgvuldig uitgevoerd, dat wel. Vooral bij de jeugd leverde dat resultaat op. Het is volgens Schild belangrijk dat je de jeugd

serieus benadert, dat er sprake is van wederzijds respect. Van de jeugd voor de ouderen, maar ook omgekeerd. "En we zorgen ervoor dat het niet saai is." De club heeft daarbij het geluk dat de jeugdafdeling in Scharnegoutum, een paar kilometer buiten Sneek, kan beschikken over een school, zodat de groepen in verschillende lokalen kunnen worden ondergebracht. Een stuk of zeven jeugdleiders bekommeren zich iedere week om de jongeren. "De ouders zien dat er serieus met hun kinderen wordt omgegaan", zegt Schild, "en dat is belangrijk. We gaan ook met de jeugd naar toernooien, we zorgen ervoor dat ze veel prijzen krijgen." Hoe het precies komt, daar zijn ze in Sneek nog niet achter, maar Schild citeert tevreden jeugdleider Joe Hania: "Ze komen als bijen op de honing af."

Winst bij de senioren Ledenwinst bij de jeugd, dat wordt wel

KNSB-bestuurslid Anthony Migchels reikte de prijs voor de schaakvereniging met de grootste ledenwinst uit in de commentaartent van het Corus-toernooi in Wijk aan zee. Sneek ontving een cheque voor een schaakclinic met een grootmeester naar keuze.

vaker vertoond. Zorg voor voldoende en goed kader, steek er energie in en de basis voor succes is gelegd. Maar winst bij de senioren, dat is een heel ander verhaal. Twee jaar geleden vierde Sneek het honderdjarig bestaan. Dat ging gepaard met een publiciteitsgolfje, die nog steeds doorwerkt. Het leverde een paar nieuwe leden op. Ook het zomerschaak in café De Draai maakt de drempel van het schaken een stuk lager. Bovendien zorgt Sneek ervoor dat de wat zwakkere schakers, vaak de mensen die het eerste een vereniging verlaten, aan hun trekken komen. Naast de gewone interne competitie is er een alternatieve competitie van 13 ronden, waaraan vooral de spelers onderaan de hoofdranglijst meedoen. Op de zes rapidavonden krijgen de zwakker spelers meer bedenktijd dan de spelers met meer ratingpunten. En speciaal voor de leergierigen beginnen de clubavonden om half zeven met een uurtje schaakles voor senioren, inclusief huiswerk. Denk daarnaast aan de wekelijkse publiciteit in de plaatselijke pers, het wekelijkse clubblad Tuunhekje, het gevarieerde programma op de clubavond, de toernooien die regelmatig worden georganiseerd en de up-todate website, en het is duidelijk dat het bij de Schaakclub Sneek goed toeven is.

Meer weten? Kijk op http://scsneek.nl

Minze bij de Weg

Eind 2006 werden de Nederlandse schaakliefhebbers aangenaam verrast door het verschijnen van een nieuw Nederlandstalig schaakblad. Het werd een tijdschrift met alleen verhalen, zonder diagrammen. Dat was een gewaagde stap in een situatie waarin het Nederlandse schaak onder druk staat. In de kranten zie je steeds meer schaakrubrieken verdwijnen en ook de schaakclubs hebben het moeilijk. Wat dreef de makers? Was het nostalgie naar de dagen van Schaakbulletin? Zagen ze een gat in de markt? We vroegen het aan Allard Hoogland, de uitgever van New in Chess.

"We zoeken de mensen die deschaakrubrieken lezen maar

dezetten overslaan"

"We hebben geen marktonderzoek gedaan. We wilden een leuk blad maken en dachten dat we een redelijke kans zouden hebben. Schakers zijn lezers, ze zijn boekminded. Er zat ook een strategische gedachte achter. Het is heel moeilijk om Nederlandstalige schaakboeken in de algemene boekhandel te krijgen. De boekhandels zijn de laatste tien jaar veranderd, het gaat tegenwoordig veel meer om omzetsnelheid. Schaakboeken passen daar moeilijk in, die hebben een lage circulatie. Je ziet het rijtje schaakboeken langzaam slinken. Wij proberen het plankje weer wat groter te laten worden. Voor ons als kleine uitgever is het niet gemakkelijk de algemene boekhandel binnen te komen. Die strategische overweging gaf overigens niet de doorslag. We vonden het vooral ontzettend leuk om te doen."

Maar jullie hadden vast een doelgroep voor ogen.

"Onze doelgroep bestaat naast de georganiseerde schakers uit de mensen die in De Volkskrant en de NRC wel de schaakrubrieken lezen, maar de zetten overslaan. Die groep is moeilijk te bereiken. Daarom adverteren we ook, maar adverteren in de grote kranten is peperduur. Je moet de boekhandel echter beloven dat je blijft adverteren, anders nemen ze niets af.

Nee, we zijn niet een vijftig plusblad zoals je op de KNSB-site schreef. Die generatie heeft wel een aantal klappers meegemaakt, zoals Fischer-Spassky, Donner, Krabbé. De lezers zullen inderdaad wel uit mannen rond de 45 bestaan, maar we merken dat ook jongeren enthousiast reageren."

Was het moeilijk om aan goed materiaal te komen? Het aantal schaakauteurs is toch vrij beperkt. "Dat valt heel erg mee, er komt veel los. Qua materiaal hebben we nog vele jaren te gaan. Heel veel mensen komen met verhalen. Natuurlijk is niet alles bruikbaar, er zijn ook dingen die we niet geplaatst hebben."

Zelf vond ik het derde nummer het beste tot nu toe. Dat straalde iets uit. "Mulisch was natuurlijk een trekker in dat derde nummer. Dat is een mooi openingsstuk. Hij moest een keer ondervraagd worden over alleen zijn vriendschap met Donner en niets anders. Vorig jaar stond hij volop in de belangstelling vanwege zijn tachtigste verjaardag. Moesten we niet een beetje afstand nemen van die drukte hebben we ons afgevraagd. Nee, hebben we besloten, het moet nu, nu het nog kan."

Tevreden met de verkoop tot nu toe?

"Van het eerste nummer hebben we extra moeten bijdraaien. Achteraf is het natuurlijk jammer dat we niet meteen een grotere oplage hebben gemaakt. Bij dat eerste nummer hadden we een actie in twintig Nederlandse boekhandels. We hadden daar monitoren staan waar de mensen Corus konden volgen. Sommige winkels hebben 150 exemplaren verkocht. Dat eerste nummer heeft uiteindelijk een oplage van 3500 gehaald. Het tweede nummer was wat lager, daarvan hebben we 2500 verkocht. Maar het zijn wel nummers die doorverkopen en nog steeds lopen. Het derde nummer verkoopt weer beter dan het tweede. Het lag in november in de winkel. Dat was ideaal, vlak voor Sinterklaas en de kerstdagen. Verhoudingsgewijs doen we het trouwens niet slecht. Een blad als Hard Gras (hét tijdschrift met verhalen over voetbal, red.) heeft een oplage tussen acht- en negenduizend. En De Muur, een vergelijkbaar blad over wielrennen verkoopt vijfduizend. Qua aantal zitten we iets boven de verwachting, qua rendement nog niet helemaal. Vooral voor het eerste nummer hebben we grote investeringen moeten doen."

Informatie: zie www.newinchess.com

(Advertentie)

de meest complete denksportwinkel

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

Open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.

Minze bij de Weg

Eerste Open NK Fantasieschaak in Doetinchem

Roel Evertse

De Schaakvereniging Doetinchem bestaat in 2008 honderd jaar. Dat wordt op bijzondere wijze gevierd. Op zaterdag 12 april organiseert de jubilaris het eerste Open NK Fantasieschaak. Het wordt uitdrukkelijk geen dagje ‘kolderschaak met een plens bier’, maar een serieus kampioenschap, inclusief serieuze prijzen, voor schakers die een keer iets anders willen. Het is wel meteen zeven maal iets anders, want in elk van de zeven ronden wordt een ander soort schaak gespeeld.

De volgende vormen van fantasieschaak komen aan bod: ‘tweezet’, ‘schietschaak’, ‘diagonaalpion’, ‘patrouilleschaak’, ‘cilinderschaak’, ‘pionnen ook achteruit’ en ‘verplaatsingsschaak’. Het zal voor de spelers daarom vooral aankomen op het soepel kunnen omschakelen van de ene naar de andere speelsoort. Als je net een beetje gewend bent aan de consequenties van patrouilleschaak moet je die ervaring bij het cilinderschaak weer volledig van je afgeschud hebben om plaats te laten maken voor een ander ruimtelijk inzicht. Voor uitgebreide informatie kun je terecht op de website www.svdoetinchem.nl

Goede voorbereiding kan helpen om succes te boeken. Neem schietschaak. Daarbij wordt een stuk van de tegenstander geslagen door het van het bord te verwijderen, waarbij het slaande stuk op het oorspronkelijke veld blijft staan. Bij schietschaak moet je als zwartspeler goed voorbereid zijn op 1.c4.

Deugt bijvoorbeeld de volgende openingsvariant?

1. c4 c6 2. Da4

De dame is in schietschaak een ware moordenares, omdat ze slechts door een paard kan worden aangevallen. In tegenstelling tot het gewone schaak is het verstandig de dame snel in het spel te brengen.

2. .. Dc7!?

Sluwe verdediging tegen de gevaarlijke aanval op de diagonaal a4-e8.

3. xc6 xc4 4. xd7+ Kd8

Een belangrijk probleem bij schietschaak is dat het tussenplaatsen of dekken van stukken meestal geen enkele zin heeft. Een schaakje kan dus zeer hinderlijk zijn. Hier lijkt het mee te vallen.

5. Dd4+, Ke8 6. e3

Dreigt Lb5 en mat!

6. .. a6!

6. .. Pc6?! is dubieus vanwege

7. Da4!, maar vooral niet 7. Lb5?? wegens xd4!

7. xg7 xc1

Hoe staat dit? Mochten de organisatie ontdekken, dat het na 1. c4 geforceerd uit is, dan zullen de regels licht worden aangepast, bijvoorbeeld door 1. Pc3 Pc6 als verplichte opening voor te schrijven.

De meest ‘psychotische’ vorm van fantasieschaak is zonder meer patrouilleschaak, waarbij een stuk slechts mag slaan, indien het door een ander eigen stuk gedekt staat:

1. e4 d5 2. d3

Slaan op d5 mag niet, omdat e4 niet gedekt staat.

2. .. dxe4

Slaan mag, want pion d5 staat gedekt door de dame.

3. dxe4??

Reglementair in orde, maar niet echt handig.

3. .. Dxd1

De dame stond gedekt op d8 en mag dus slaan. Nu staat wit overigens niet schaak, omdat de zwarte dame ongedekt staat. Anderzijds kan wit de dame ook niet slaan, omdat zijn koning ongedekt staat op e1! Wit kan nog 4. Ld2 proberen in de hoop dat zwart het ’mooi’ uitmaakt met

4. .. Lg4 mat. Dat blijkt vervolgens helemaal geen mat te zijn na 5. Kxd1, omdat de loper op g4 niet gedekt staat!

Een andere opmerkelijke consequentie van patrouilleschaak is dat de beide koningen elkaar kunnen naderen zonder een veld ertussen. Die omstandigheid zorgt ervoor dat het eindspel K+T tegen K te winnen is. Het kan voor deelnemers aan het NK geen kwaad om zoiets thuis op het bord te hebben gehad. Sommige probleemcomponisten hebben dankbaar gebruik gemaakt van de eigenaardigheden van patrouilleschaak. Een aardig voorbeeld dat zo uit een gewone partij afkomstig zou kunnen zijn - de oplossing overigens absoluut niet! - is de onderstaande compositie van Jan Roosendaal.

Wit geeft mat in twee zetten Zie bladzijde met oplossingen

De organisatie beraadt zich er nog op hoe ze moet omgaan met onreglementaire zetten. Dat er dingen mis kunnen gaan is zo goed als zeker. Er zullen minimaal drie wedstrijdleiders rondlopen om de ergste dwalingen te kunnen corrigeren! Roel Evertse is lid van het organisatiecomité.

Hut

Zeist, gelegen tussen Amersfoort en Utrecht, is een keurig villadorp, bij voetballers bekend van ‘de bossen rond Zeist’. De plaatselijke schaakclub speelt dit seizoen met twee teams in de KNSB-competitie. In 1935 werd in het dorp een partij Aljechin-Euwe gespeeld om het wereldkampioenschap. Ruim honderd jaar geleden werd de club opgericht door mensen die zomaar het Evansgambiet speelden.

Honderd jaar

Schaakclub Zeist

’Ze

zetten een loper vlak voor je neus’

Het is alweer anderhalf jaar geleden dat het jubileum werd gevierd en Martin Baltus een prachtig boek over de club samenstelde. Door een misverstand hebben we toen in Schaakmagazine geen aandacht besteed aan dit jubileum, hoewel dat bij honderdjarigen wel onze gewoonte is. In een eerder jubileumboek schreef medeoprichter Ferdinand Arbous hoe hij met een vriend schaakte en hoe zij behoefte kregen hun krachten met anderen te meten. "Het schaakspel werd in die tijd niet zoveel beoefend. Wie zich hiermede bezighield werd zo’n beetje als duvelskunstenaar beschouwd.

Toch trok het schaakspel ons wel en kwamen we in het bezit van een boekje met enige spelregels, samengesteld door een paar leden van de schaakclub Utrecht. We kwamen in contact met de heer C.J. van Scherpenzeel, die lid was van de schaakclub Utrecht. Deze was een serieus speler. Wij hadden ons meer toegelegd op aanvalsspel en hadden het Evansgambiet bestudeerd. Achteraf hoorden wij de mening van de heer Van Scherpenzeel over ons: ‘Wat ik nu voor een paar spelers heb ontmoet weet ik niet, ze zetten een loper vlak voor je neus waar je van af moet blijven, dan komt er ook nog een paard naar

voren springen waar je ook al niets tegen kunt doen en desnoods offeren zij hun Koningin ook nog.’ "

De heren waren uiteraard verguld met deze lof en gingen in Zeist en het naburige dorpje Bunnik op zoek naar anderen die het spel machtig waren. Op 15 oktober 1906 kwamen dertien heren in hotel Broedergemeente (tegenwoordig Hermitage geheten) bijeen en richtten de schaakclub Zeist op.

Emotionele jonkheer

Een kleurrijk lid in de clubgeschiedenis was jonkheer H. Bosch van Drakestein, bewoner van het landgoed Nieuw

Johan

Burgemeester Jansen deed de eerste zet in de jubileumsimultaan aan het bord van voormalig KNSB-voorzitter Herman Hamers.

te werken, en tussen de bedrijven door pratend over de op handen zijnde strijd om het wereldkampioenschap schaken tussen. Dr. Aljechin en Dr. Euwe. En dan plots de vraag aan de nieuwe klant: ‘Zeg mijnheer Bosch, vind je ook niet dat we enkele matchpartijen Aljechin-Euwe hier in Zeist moeten zien te krijgen?’ " Als secretaris van de propagandacommissie was Bosch direct enthousiast. Het werd uiteindelijk de negentiende partij, op 14 november in hotel Figi door Aljechin gewonnen.

Bestuurdersfamilie

Baltus noemt de jonkheer weliswaar kleurrijk, maar niet een van de grote bestuurders die Zeist gedragen hebben. Als je er daarvan een paar wilt noemen, valt in elk geval de naam Hamers. De huidige voorzitter Gerard Hamers bekleedde eerder diverse andere bestuursfuncties en is ook voorzitter van de SGS. Ook vader Herman Hamers senior was voorzitter en zat in het bestuur van de SGS. Broer Herman Hamers junior bekleedde geen bestuursfuncties bij de club, maar is zonder twijfel het bekendste lid. Hij is een van de slechts vijf mensen die ooit werden benoemd tot erelid van de KNSB. Herman Hamers was voorzitter van de SGS, voorzitter van de KNSB en is nu zonepresident van West-Europa binnen de FIDE. In het boek staat een boeiend interview van René Buisman met deze bestuurder, die meer geïnteresseerd bleek in ‘de achtergronden van het schaakgebeuren’ dan in het schaakspel zelf.

Nederlands Kampioenschap schaken

1 - 13 april in Hilversum

Het Nederlands Kampioenschap schaken wordt van 2 tot 13 april gespeeld in Hilversum. Net als in de voorgaande jaren zal er worden gespeeld in een studio op het Mediapark. Het toernooi bestaat uit twee delen: het algemene kampioenschap en het vrouwenkampioenschap.

Algemeen kampioenschap

Deze twaalfkamp vindt plaats van 2 tot 13 april. Dinsdag 8 april is een rustdag. De grootmeesters Sergei Tiviakov, Ivan Sokolov , Daniel Stellwagen , Friso

Nijboer, Erwin l' Ami en Erik van den Doel hebben zich reeds voor het toernooi geplaatst. Vier deelnemers komen uit de Halve Finale. De overige twee plaatsen worden toegekend op basis van de ranglijst en als wildcard. Bij het sluiten van dit nummer waren deze namen nog niet bekend.

Vrouwenkampioenschap

Deze tienkamp vindt plaats van 4 tot 13 april. Dinsdag 8 april is een rustdag.

Amelisweerd. In het boek wordt hij beschreven als een emotionele schaker die bijvoorbeeld in een wedstrijd tegen Leusden na een blunder de stukken door elkaar smeet en een dusdanige krachtterm uitriep, dat het bestuur zich genoodzaakt voelde later zijn excuses aan te bieden. De jonkheer was ook verantwoordelijk voor een belangrijke gebeurtenis in de Zeister schaakgeschiedenis.

"Op een mooie middag in augustus 1935 stapte Jonkheer Bosch van Drakestein een keurige heldere slagerswinkel binnen in Zeist. Achter de marmeren toonbank met weegschaal en snijmachine stond de slager

Monument

Bij de schaakclub Zeist zijn altijd alle jaarverslagen, notulen en clubbladen bewaard, een droom voor iedere historicus. Als je het jubileumboek Eeuwig schaak in Zeist doorbladert, krijg je de indruk dat alles wat er ooit op de club gebeurd is er wel in staat. Een monument voor de club, 287 pagina’s dik, waarin ook leden van andere SGS-clubs veel zullen herkennen. Het boek is nog steeds te bestellen door 25 euro (inclusief verzendkosten) over te maken op giro 1214198 t.n.v. Martin Baltus. Meer informatie is te krijgen via mnelmar@orange.nl

Vijf speelsters hebben zich reeds geplaatst: Zhao Qin Peng , Desiree Hamelink , Marlies Bensdorp, Bianca Muhren en Petra Schuurman. Vier speelsters komen uit de Halve Finale. De laatste plaats wordt toegekend als wildcard. Bij het sluiten van dit nummer waren deze namen nog niet bekend.

HSG Open

Er zijn tijdens het toernooi diverse nevenactiviteiten. De belangrijkste daarvan is het

HSG Open, dat wordt gespeeld van 5 tot 13 april op dezelfde locatie. Uiteraard is er dagelijks commentaar. De toegang is gratis.

Actuele informatie over beide kampioenschappen kunt u vinden op www.schaakbond.nl

De KNSB gaat met ingang van 1 februari 2008 een nieuwe vorm van lidmaatschap

invoeren: het ratinglidmaatschap. Deze vorm is bedoeld voor Nederlandse schakers die geen lid zijn van de KNSB, maar wel af en toe aan toernooien deelnemen.

Een ratinglidmaatschap houdt het volgende in. Een speler betaalt vijf euro per jaar en wordt vanaf het moment van betalen tot de eerstvolgende 31 augustus KNSBratinglid (tot 31 augustus 2008 is het ratinglidmaatschap gratis aan te vragen). Het voordeel voor de betreffende speler is dat hij gedurende deze periode recht heeft op een KNSB-rating. Andere rechten zijn niet aan het ratinglidmaatschap verbonden.

Voordelen

Het ratinglidmaatschap heeft enkele voordelen. Het voordeel voor een toernooi is dat een speler op het juiste niveau kan worden ingedeeld. Nu bestaat er een schaduwbestand van ongeveer 5000 mensen die een rating hebben dat soms wordt gebruikt. Van degenen die vijf euro betalen worden de gegevens nu bekend. Ook voor de speler is het een voordeel dat hij op het juiste niveau wordt ingedeeld. Spelers die niet voor het ratinglidmaatschap kiezen krijgen niet langer een (schaduw)rating. Dat betekent dat hun partijen noch voor henzelf, noch voor de tegenstanders voor de rating meetellen. Toernooien die er prijs op stellen dat alle

deelnemers over een rating beschikken kunnen kiezen hoe zij te werk gaan. Het toernooi kan zelf de vijf euro voor het ratinglidmaatschap betalen. Ook kan een toernooi besluiten het inschrijfgeld van Nederlandse spelers zonder rating met vijf euro te verhogen, om op deze wijze de extra kosten te dekken. Ook kan een speler zelf een ratinglidmaatschap aanvragen. Het ratinglidmaatschap is gratis voor buitenlandse spelers.

Ratingberekening

De berekening van de KNSB-ratings is vanaf 1 februari 2008 gewijzigd. Vanaf die datum houdt de KNSB een berekeningswijze aan die soortgelijk is aan die van de FIDE. De gegevens voor de ratings kunnen nog maar op één wijze worden gerapporteerd. De rapportage moet gebeuren per ratingperiode. Voor regionale bonden en verenigingen die hun competities rapporteren betekent dit dat er niet gewacht kan worden tot de hele competitie achter de rug is. Gegevens die te laat binnenkomen worden niet verwerkt. Uitvoerige informatie over de ratingberekening en de wijze van rapporteren is te vinden op www.schaakbond.nl/

(ADVERTENTIE)

Het Open Kampioenschap van Nederland wordt van 21 tot 31 juli gespeeld in Dieren

Het programma ziet er als vanouds uit met het Open Kampioenschap, de reservegroepen A. B en C, zesrondige toernooien en vierkampen. Ook zijn er diverse nevenactiviteiten.

Het toernooi wordt voor de veertigste keer in de gemeente Rheden gespeld. Sporthal Theothorne in Dieren biedt voor de dertigste keer onderdak aan het toernooi.

Aanmelden voor het toernooi is mogelijk via de toernooisite die is te bereiken via www.schaakbond.nl

Mensen die niet over een internetverbinding beschikken kunnen contact opnemen met het bondsbureau van de KNSB:

Frans Halsplein 5, 2021 DL Haarlem, telefoon: 023-525 40 25.

HET SCHAAKBUREAU sinds 1993 Boeken, software & materiaal

Retiefstraat 73-B, 1092 VZ Amsterdam,

Bestel via internet: www.xs4all.nl/~chess (Bezoek alleen na afspraak!)

Telefoon 020-66.507.93

Nieuwsvan ChessBase, de makers van Fritz :

• Powerbook 2008 € 49,90*

• Big Database 2008 € 49,90

• Mega Database 2008 met analyses € 149,90*

* diverse upgrademogelijkheden - bezoek de website!

NU: FRITZ 11 Nederlandstalig € 49,90

STUNT maak kennis met ChessBase voor € 29* : NL-talige DVD met

• 1 jaar toegang tot de schaakserver playchess.com (ter waarde van € 29,90) +

• video schaakcursus voor beginners door IM Merijn van Delft +

• database met 1 miljoen partijen, schaakprogramma Fritz 9 met openingsboek, etc. etc.

* aanbieding wegens succes verlengd!

• Alle CD’s en DVD’s van ChessBase altijd uit voorraad leverbaar! Bovenstaande prijzen zijn inclusief verzendkosten!

E-mail: chess@xs4all.nl

Giro 3189910 - België: PostCheque 000-1666852-04

• Alle merken schaakcomputers met garantie voor correcte prijzen!

> Leverbaar de NOVAG Citrine € 275

• Diverse Saitek & Mephisto-modellen

• Werkboeken stap 1 t/m 6 & Handleidingen - altijd snel geleverd!

• Borden, stukken, klokken – altijd kwaliteit voor de juiste prijs!

•SCHOOLSCHAAKSET voor € 16,99 - clubs en scholen: € 14,99

plastic bord vm 45 mm met c+l in vieren opklapbaar + stukken staunton verzwaard KH 68 mm

• Kijk regelmatig op www.xs4all.nl/~chess voor nieuws en akties

> ook voor wisselende op=op-aanbiedingen en antiquarisch aanbod!

In deze

Voorloper: Diana Dalemans lacht graag en veel

Partijen van Diana

Klein is fijn

Samen voor de radio

Sjaak en mat Oplossingen

Diana heeft schaken geleerd van haar moeder Tamara. Ze was zes jaar oud toen ze bij Hoensbroek Max Euwe binnen kwam lopen. Daar kreeg ze les van John Franssen. Ze haalde haar eerste stappendiploma’s. Ook Tom Bus gaf haar daar les, evenals later bij SV Voerendaal. In 2003 deed ze mee met de pupillendag in Naaldwijk. Ze werd meteen kampioen van Nederland onder acht jaar!

Afgelopen Hemelvaart logeerde ze bij vriendin Sophia Thoma in Rotterdam. Dat was erg gezellig en succesvol. Diana werd kampioen bij de meiden en Sophia tweede!

Behalve schaken kan Diana ook goed vioolspelen. "We hadden kersttoernooi op de club", vertelt Tom Bus, "en toen ging ze kerstliedjes spelen! Heel bijzonder." Ook lacht ze graag en

Jeugdkatern Schaakmagazine

veel. Met af en toe een flinke grinnik.

Momenteel heeft ze les van Herman Grooten in de topgroep van Servicepunt Zuid. "De ‘killmove’ vind ik leuk. Dan moet je een zet vinden die het in één keer uitmaakt. Partij bespreken is ook leuk. Herman kan goed uitleggen waar het om draait." Diana traint niet zo veel, ongeveer drie uur per week en ze speelt twee keer per maand een toernooi.

Europees Kampioenschap Het Europees Kampioenschap in Servië/Montenegro vond ze superleuk. "Je kon het dorpje in, maar ook lekker zwemmen. Anne (Haast), m’n vriendin, had Dalmutti meegenomen en dat hebben we vaak gespeeld. En de coaches waren leuk." Ze scoorde 4.5 uit 9, een mooie score. Tom Bus

lacht graag en veel

Ze is twaalf jaar. Met Hemelvaart werd ze kampioen bij de D-meisjes in Rijswijk. Dat was niet haar eerste jeugdtitel. Zo werd ze algeheel kampioen in 2003 bij de G-jeugd. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van...

Diana Dalemans.

Piet Peelen

had haar partijen gezien. "Ze deed het goed, maar tegen een paar sterke tegenstanders gaf ze te makkelijk remise. Er had nog meer in gezeten!"

Afgelopen november speelde ze het WK in Kemer, Turkije. "De mensen waren heel gastvrij. Het was super georganiseerd! Elke ronde begon precies op tijd. En er waren natuurlijk nog meer sterke landen dan bij het EK." De tweede ronde speelde Diana tegen de wereldkampioene van 2005. Beide meiden speelden scherp op aanval. De Chinese had eeuwig schaak, maar wilde meer. Met een onverwachte zet sloeg Diana de aanval af. "Toen had ik twee pionnen extra en won makkelijk." Uiteindelijk haalde ze met 7 uit 11 een vijftiende plaats. Ook haar oude trainer Tom constateerde tevreden "Geen angstige remises meer!".

Partijen van Diana Dalemans

Geboortedatum: 27 mei 1995

Uit: Hoensbroek

School: Bernardinus College Heerlen

Leukste schoolvak: Wiskunde

Hobby’s: Viool, ballet, tennis

Schaken geleerd: M’n moeder

Club: sv Voerendaal, GESS

Wat wil je worden: Neurochirurg

Lievelingseten: Russische soep

Muziek: Beethoven & Rihanna

Diana DalemansJue Wang

WK meisjes tot 12, 2007

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4

4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Le3

e5 7. Pb3 Le7 8. f3 Le6 9. Pd5

Pxd5 10. exd5 Lf5 11. Ld3 Lg6

12. Dd2 Pd7 13. 0-0-0 a5

Zwart is wel heel koelbloedig. Wit heeft nog maar net gerokeerd of zwart kiest bij de eerste de beste zet al voor een koningsaanval.

14. De2

Misschien was 14. Kb1 met het idee om het paard naar c1 en e2 te spelen iets beter geweest.

14. .. a4 15. Pd2 a3 16. b3 f5

17. g4

Voert de spanning op.

17. .. Da5 18. Pc4 Dc3 19. gxf5 b5

Zwart offert nog een pion.

14. f4

Blokkeert de pion op f5.

14. .. a5

Dit speel ik omdat 15. a5 van wit irritant kan zijn vanwege het zwakke veld op b6.

15. fxe5 Pxe5 16. Pxe5 dxe5

20. fxg6 bxc4 21. Lxc4 Pc5 22. h4 Ld8

23. Ld4!

Hier vroeg mijn tegenstandster of ik een kopje thee wilde, dat was ontzettend aardig van haar! Na 23. Ld4! sta ik drie pionnen voor, zonder dat zwart nog een aanval heeft.

23. .. Db4 24. f4 0–0 25. gxh7+ Kh8 26. fxe5 dxe5 27. Lxe5

En wit won.

Diana DalemansRadha Jain

WK meisjes tot 12, 2007

20. e5! Een getruct zetje!

Diana profiteert ervan dat pion d6 de loper moet dekken, en dus niet op e5 kan slaan! 21. .. De7 21. Lxh6 f6 22. Dg6 f5

23. exd6 Txd6 24. Lg5 Dd7

25. Lc2 Le4 26. Txd6 Dxd6

27. Lb3 Kh8 28. Lxe6, 1-0

Diana SamigullinaDiana Dalemans

WK meisjes tot 12, 2007

Wit is de Russische kampioene t/m 12 jaar, WFM Diana Samigullina.

1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4

4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e5 6. Pdb5

d6 7. Pd5 Pxd5 8. exd5 Pb8

9. a4 a6 10. Pa3 Pd7 11. Le2

Le7 12. 0-0 0-0 13. Pc4 f5! Pionnenstorm; je gaat gebruik maken van je vier tegen drie pionnen op de koningsvleugel.

Vier pionnen op de koningsvleugel van zwart tegen vier pionnen op de damevleugel van wit.

17. b3 Lc5+ 18. Kh1 Ld4

Ik bereik een goede loper op d4. 19. Tb1 Kh8 20. Lf3 Df6 21. La3 Te8 22. d6 e4

Zwart staat lekker.

23. Le2 Ld7 24. Dd2 Le5!!

Met twee bedoelingen: d6 aanvallen en het sluwe 25. .. Dh4! 25. Lc4 Dh4! 26. g3 Lxg3 27. Lb5

Moet wel anders komen er allerlei grapjes met Lc6 en e3.

27. .. Lxb5 28. axb5 e3 29. De2 De4+ 30. Dg2 e2! 31. Tfe1 Dxg2+ 32. Kxg2 Lxe1 en zwart won.

Pascal Losekoot

Klein is fijn

De Cubaan José Raúl Capablanca was wereldkampioen van 1921 tot 1927.

Hij staat onder meer bekend om zijn 'petit combinaison' (kleine combinatie).

Bij zo'n combinatie wordt een klein voordeeltje zoals pionwinst behaald.

Een voorbeeld.

Marin - Capablanca (1929)

1. .. b3! Het paard moet weg en de c-pion gaat verloren, bijvoorbeeld 2. Pf2 bxc2. Daarna breekt zwart eenvoudig door. Wit gaf zelfs op!

Prokes - Capablanca Budapest, 1929

1. .. Dc4! valt niet alleen a2 aan, maar dreigt ook Dxd4. Daarom verliest wit gewoon een pion. (1. .. Db4 2. Dd2 Txc3 is ook vervelend.) 2. a3 Dxd4. Het winnen van een pionnetje is in zo'n stelling doorgaans genoeg om ook de partij te winnen. Een laatste voorbeeld uit departij

Nakamura - Mamedyarov (2005)

Opgaven:

In de opgaven - allemaal partijen van Capa - moet je telkens een pion winnen.

Tip: zoek verdedigers en probeer ze uit te schakelen.

Opgave 1 (stap 2)

Opgave 2 (stap 2)

Zwart heeft net b6 gespeeld. Wit sloeg nu toe met 1. Pxe5

Pxe5 2. De4! Ld7 3. Dxe5

Dxe5 4. dxe5 De extra pion die wit heeft, is een dubbelpion. Zwart probeert tegenspel te krijgen. 4. .. Tae8 5. f4 f6 6. Tad1!

Lc8 8. Lc4+ Kh8 9. exf6 Txe3 10. Tfe1 Txe1+ 11. Txe1 gxf6 12. Te7 wit komt binnen op de zevende rij. Zwart verloor.

Opgave 3 (stap 3)

De antwoorden vind je op bladzijde 30.

Wit aan zet

Opgave 4 (stap 3)

Wit aan zet

Opgave 5 (stap 3)

Wit aan zet

Opgave 6 (stap 4)

Wit aan zet

Wit aan zet

Zwart aan zet

Op 19 januari werd het team van de Prinses

Margrietschool voor het tweede jaar op rij basisschoolkampioen van Apeldoorn.

Basisschoolkampioen voor het tweede jaar op rij

Samen voor de radio

Thomas Beerdsen, Raimond Vastenhout, Hans Engelbert en Jonathan van Wettum leverden een unieke prestatie, door al hun partijen te winnen. De zeven wedstrijden werden daardoor allemaal gewonnen met een 4-0 score, en elke speler won een extra prijs als individueel topscorer. Na het bereiken van deze prestatie verscheen er niet alleen een stukje

in de krant, maar werd het team ook uitgenodigd om in de studio van Radio Apeldoorn te komen. En dus verschenen Thomas, Hans en Jonathan samen met teamleider Marco Beerdsen op zaterdag 26 januari in de studio. Met een hoofdtelefoon op was het vervolgens wachten tot de grote rode lamp ging branden. Om 9.26 uur was het

zover, en kon het live interview beginnen. Op de foto's kun je zien hoe deze spannende ervaring eruit zag. Raimond kon er helaas niet bij zijn omdat hij meespeelde in het Grote Bos Jeugdtoernooi in Geldrop. Voor het team wacht op 8 maart alweer de halve finale van het OSBO-kampioenschap. De foto’s werden gemaakt door Martin van Wettum.

Jeroen Bosch

Het 70e Corus toernooi kende een prachtige bezetting. Ondanks de aanwezigheid van wereldkampioen Anand, en de ex-wereldkampioenen Kramnik en Topalov, gingen Aronian en Carlsen er met de hoofdprijs vandoor. Met name de zeventienjarige Noor zorgde voor veel spektakel. In deze rubriek een partij tussen twee minder opvallende deelnemers Pavel Eljanov en Judit Polgar. De Oekraïner versloeg de sterkste speelster van de wereld in een gave positionele partij.

Combineren

Het zit er weer op, de jaarlijkse exercitie van de wereldtop in Wijk aan Zee. Zonder een rating van boven de 2700 stel je niets meer

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6

Zwart stuurt aan op de Berlijnse

Verdediging. In het eindspel dat ontstaat na 4. 0-0 Pxe4 5. d4 Pd6 6. Lxc6 dxc6 7. dxe5 Pf5 8. Dxd8+ Kxd8 wist Kasparov niets te bereiken tijdens zijn WK-match uit 2000 tegen

Kramnik. Om het eindspel te vermijden gaat wit de principiële zet 4. 0-0 nog wel eens uit de weg en speelt dan 4. De2 of 4. d3 Lc5 5. 0-0 d6 6. c3 0-0

Er is een redelijke rustige stelling ontstaan met ongeveer gelijke kansen. Met haar volgende zet probeert Polgar aan te tonen dat de loper op c5 te ambitieus is opgesteld.

7. Lg5 h6 8. Lh4 g5!?

Ten koste van een verzwakking van zijn koningsvleugel ont-

pent hij zijn paard. Rustiger zetten als 8. .. De7 en 8. .. Lb6 komen vaker in de praktijk voor. 9. Lg3

Na 9. Lg3 heeft zwart makkelijk stukkenspel. Met name zijn zwartveldige loper kan erg sterk worden (de witte staat tenslotte een beetje buitenspel op g3). Aan de andere kant heeft zwart zijn koningsvleugel gecompromitteerd. Weet u net als Eljanov wit weg te spelen?

1.

5.

voor tegenwoordig. In dit geweld hadden onze landgenoten het zwaar. Enkele malen treffen we ze in onderstaande diagrammen aan

De Lezer heeft zwart

En zwart won. 31. Lh3 Th4 32. Dd3 Dg5 33. f6+ Kxf6 34. Tfd1 Lxf2+ 35. Txf2+ gxf2+ 36. Kxf2 Kg7 37. De3 Tf4+ 38. Ke2 Thh4 39. Dd3 Te4+ 40. Kf2 Df4+ 41. Kg1 Te3 (0-1)

Commentaar op bladzijde 29.

Karel van der Weide

de verkeerde kant. Complimenten tot slot aan mijn teamgenoot

Dimitri Reinderman voor zijn gedeeld tweede plaats in de Cgroep, waarmee hij promotie naar de B-groep bewerkstelligde.

Judit Polgar - Pavel Eljanov Corus Wijk aan Zee, 2008

Yochanan Afek (55) is een echte duizendpoot in het schaken. Scheidsrechter, toernooiorganisator, trainer, schrijver, eindspelcomponist, toernooispeler, Afek is het allemaal. ‘Al die ervaringen, al die mensen, al die landen. I’ve never been rich, I feel rich inside . Ik kan vrij mijn leven leiden, zonder het risico er te worden uitgegooid door mijn huisbaas.’

Israël

"Ik ben geboren in Israël in 1952. Tot ik op mijn 48ste naar Nederland kwam, heb ik altijd in Israël geleefd. Schaken heeft van jongs af altijd mijn leven beheerst. Zo was ik al schaaktrainer op mijn zestiende. Aan de universiteit van Tel Aviv heb ik psychologie en filosofie gestudeerd, maar ik heb die studie nooit afgemaakt.

Gert Devreese

Duizendpoot

Yochanan Afek leeft al veertig jaar alleen van het schaak

‘Ik voel me rijk van binnen’

Ook tijdens mijn legerdienst heb ik veel individueel en in teamverband geschaakt. Omdat ik toen al nationaal meester was, besloot ik in het schaken te blijven. Ik ben nooit schaakprof geworden, maar stond wel zes jaar op de loonlijst van de gemeentelijke schaakclub van Tel Aviv. Ik heb in Israël ook veel schaaktoernooien uit de grond gestampt.

Israël blijft mijn geboorteland. Ik bezoek het driemaal per jaar, meestal voor een week of twee. Ik speel ook nog altijd voor de schaakclub van Tel Aviv. Dat doe ik al sinds 1966-67. Ik heb in Israël nog veel verplichtingen. Ik heb er ook nog steeds veel schaakvrienden. En mijn moeder en zuster leven daar."

Nederland

"Ik heb een Israëlisch paspoort. Ik heb Israël eigenlijk nooit verlaten, maar een mens heeft het recht te veranderen in zijn leven. De belangrijkste reden om in 2000 naar Nederland te komen, is de schaakcultuur hier. Nederland is het schaakland nummer 1 in de wereld. Ik heb altijd het plan gehad om me hier ooit te vestigen.

In Frankrijk en Duitsland zijn er misschien nog meer toernooien. Hoewel, als je kijkt naar al die zomertoernooien in Nederland.

Ik bewonder vooral de goede organisatie, zowel bij de KNSB als bij de individuele schaakclubs. Spelers worden op Nederlandse toernooien met respect behandeld.

Ik had zeker geen politieke motieven, ik koester geen negatieve gevoelens tegeno-

ver Israël. Ik blijf Israëli, maar ik hou van het Nederlandse schaak."

FIDE-arbiter en organisator

"Ik was als internationaal Fide-arbiter onder meer actief bij de finales van het Israëlisch kampioenschap en ook bij de Olympiade in Haifa in 1976. Veruit het grootste deel van mijn schaakleven heeft zich in Israël afgespeeld. Ik was daar als scheidsrechter betrokken bij een twintigtal GM-toernooien, maar in mijn geboorteland was een scheidsrechter niet alleen maar een scheidsrechter. Eigenlijk deed de arbiter in Israël ook de hele toernooiorganisatie. Ik was er zo’n beetje het manusje-van-alles: ik bracht thee aan voor de spelers, verzorgde het toernooibulletin, hield elke dag de

website bij, zette de tafels en stoelen klaar. Dat moest gewoon zo omdat de budgetten van die toernooien niet zo groot waren. Neem het van me aan: ik wéét wanneer een toernooi goed georganiseerd is.

Israël had lange tijd geen relaties met het Oostblok en de Derde Wereld. Die verbeterden met de komst van de Russische president Gorbatsjov en de glasnost. In 1988 wist ik de eerste individuele sportman uit de Sovjetunie naar Israël te halen: Michaïl Gurevich deed mee aan het International Festival van Tel Aviv."

Trainer

"Ik heb twintig jaar schaakles gegeven in Israëlische scholen. Ik was tien jaar lang coördinator van het nationale Israëlische juniorenteam (onder 18 en 20). Viermaal per jaar bracht ik die junioren samen om ze les te geven in de Nationale Sportschool. Die colleges herinneren ze zich nog altijd. Ook al deden we dat maar vier keer per jaar, het stimuleert die jongeren. En één keer per jaar trok ik met een vijftiental junioren naar grote toernooien in Europa zoals

het Lost Boys toernooi in Antwerpen, of op schaakkamp in Rusland. Van het juniorenteam dat ik van ’88 tot ’98 leidde zijn velen later bekend geworden: mensen als Avrukh, Sutovsky, Eran Liss, Arthur Kogan (die onlangs nog de Nederlandse vrouwen begeleidde op het EK), Vadim Milov... Zowat de helft van die mensen waren trouwens immigranten uit verschillende republieken van de Sovjetunie. Nu, in Nederland, is mijn belangrijkste schaakactiviteit het trainen van zowel jeugdspelers als volwassenen. Ik ben vooral actief in het oosten van Nederland. Mijn eigen club is Wageningen. Ik ben al zes jaar trainer van die club. Jan Timman speelt daar nu aan het eerste bord. Mijn vorige club was Apeldoorn. Daar geef ik nog af en toe training. Voorts werk ik ook voor De Toren uit Arnhem. Ik heb goede contacten met de jeugdspelers van Arnhem, waar ik de junioren train. Eén keer per maand geef ik die junioren een trainingssessie. In Utrecht geef ik les aan een groep volwassenen. Bovendien begeleid ik een aantal jonge talenten ook individueel. Nee, ik noem geen namen, ik respecteer hun privacy, het zijn mensen die gewoon beter willen worden in het schaken. Maar als privé-lesgever begeleid ik toch vooral volwassenen. Het is niet zo dat ik soms aanbiedingen moet afslaan. Ik heb toch wel een handicap tegenover autochtone Nederlanders: ik heb nog nooit voor de KNSB gewerkt, en ze hebben me daar ook nooit gevraagd als trainer voor hen te werken. Ik kan me nog niet permitteren werk als trainer af te slaan."

Schrijver van artikelen

"Ik schrijf wekelijks een column voor de Israëlische krant Maariv. Ik werk ook voor enkele magazines. Voor het Britse Chess Magazine (vroeger Chess Monthly) heb ik een groot verslag over het Corustoernooi in Wijk aan Zee gemaakt. Ik schrijf ook voor New In Chess (voor de Yearbooks), Schaaknieuws, Israeli Chess Magazine (een online maandblad) en soms ook voor bladen als Schach en Europe Echecs. Ik componeer eindspelstudies voor de Chess Informant en het Engelse The Problemist Het schrijven van boeken is dan weer niet

zo mijn ding. Ik heb het ook nooit geprobeerd. Het probleem met boeken is dat ze een grote periode in beslag nemen. Je hebt bij het schrijven van een boek immers veel meer verantwoordelijkheid ten opzichte van de wereld. Er mogen geen fouten in staan. En door al mijn andere activiteiten heb ik er ook geen tijd voor.

Nu ik er even over nadenk, ooit heb ik toch één boek in het Hebreeuws geschreven, samen met Horacio Volman. Het was een boek over het leven en de partijen van mijn schaakmentor, IM Moshe Czerniak. Czerniak speelde veel in de IBM-toernooien en heeft zelfs nog tegen Bobby Fischer gespeeld. Hij is driemaal kampioen van Israël geworden. Czerniak is de mentor van veel Israëlische spelers geweest. We zijn twintig jaar met elkaar in contact gebleven, maar bijna 25 jaar geleden is hij gestorven. Dat boek is trouwens uitverkocht. Ik heb het nog zelf uitgegeven. (lacht)

Wel is het zo dat ik onlangs voor het eerst ben gevraagd om een reeks boeken te schrijven. Misschien dat ik toch een nieuwe carrière als boekenschrijver begin. Het zouden twee boeken over het eindspel moeten zijn en één over andere items. Nee, daarmee doel ik niet op mijn eigen schaakleven, daar is geen geld mee te verdienen."

Componist van eindspelstudies

"Ik componeer wekelijks een studie voor de bekende Nederlandse schaaksite Chessvibes. Daarmee help ik om het schaken te populariseren. Dat componeren is natuurlijk mijn moeilijkste werk.

Waarom ik dat doe? Veel mensen zoeken een manier om zich uit te drukken, om op of één of andere manier voort te leven na hun dood. Sommigen schrijven gedichten, anderen maken schilderijen. Mijn speciaal talent is het componeren van eindspelen in het schaken. Ik denk dat ik daar tamelijk goed in ben, als ik tenminste op de reacties mag afgaan.

Voor het geld hoef ik het niet te doen: 99% van mijn eindspelstudies zijn niet betaald. Maar de vrijwilligerssfeer in het Nederlandse schaken bevalt me. Veel mensen willen hier schaak promoten en dat spreekt me aan. Ik heb van dit land toestemming

gekregen om hier te blijven. Als componist geef ik daar iets voor terug door publiciteit te maken voor de eindspelstudie. Ik houd ook van het artistieke aspect van het eindspel en het is ook heel belangrijk voor de ontwikkeling van een schaker. Dat ik kan afwisselen tussen trainen en componeren, vind ik heel aangenaam. In Wijk aan Zee heb ik met compositie-expert Harold van der Heijden dit jaar trouwens een compositietoernooi georganiseerd. Het is een groot succes: we ontvingen 151 studies van 89 componisten uit 22 landen. De kwaliteit van de inzendingen is heel hoog. Alles bekijken is hard werken. Maar de respons was zeer goed, er deden zelfs twee beroemde schakers mee: Jan Timman en John Nunn."

Speler

"Ik speel zelf graag schaak. Ik snuif ook graag de sfeer van schaaktoernooien op. Ik speel nog steeds voor twee ploegen waar ik van houd: Wageningen en de Duitse club Betsdorf. Betsdorf is een klein stadje, maar heeft toch een redelijk sterke club. Soms doe ik mee aan de Belgische en Franse clubcompetitie. Ook voor Tel Aviv speel ik jaarlijks enkele partijen.

In de zomer kan ik vaak geen schaaktrainingen geven, want de Nederlanders moeten dan massaal op vakantie (lacht). Dan speel ik zelf veel, soms zes, zeven toernooien.

Eigenlijk speel ik nu zelfs meer dan vroeger: in Israël werden minder toernooien georganiseerd. In Nederland gebeurt het wel eens dat ik tien toernooien op rij speel.

Dat ik na mijn veertigste, vijftigste af en toe nog mooie resultaten boek, is eigenlijk

nogal paradoxaal. Het grootste deel van mijn leven heb ik immers andere dingen gedaan dan zelf spelen. Toch werd ik IM toen ik 41 was. En op mijn vijftigste behaalde ik zelfs een GM-norm in het toernooi van mijn leven: het Open van Parijs. Misschien heb ik op mijn vijftigste Abraham gezien. Ik heb er even over gedacht mijn eigen schaakcarrière weer op te nemen. Maar dan zou ik mijn andere bezigheden moeten opgeven en me volledig concentreren op mijn schaakresultaten. En op het einde van elke maand staat de verhuurder voor mijn deur. Die heeft geen geduld. Wat als ik eens een minder succesvol jaar zou kennen? Nee, ik ben tot het besluit gekomen dat die combinatie van trainen en schrijven me het beste ligt. Maar als ik zelf speel, doe ik altijd mijn best."

Rijkdom

"Ik ben nooit rijk geweest, maar ik voel me rijk van binnen. Al die ervaringen, al die mensen, al die landen. De laatste veertig jaar heb ik van schaken geleefd, maar dat heeft nooit aangevoeld als werken. Ik heb maar één keer echt gewerkt: dat was voor de Kasparov Chess Academy. Toen had ik een kantoor, een tafel en een baas, en werkte ik op een vaste, fysieke plaats: de schaakschool van Tel Aviv. Door budgetproblemen heeft Kasparovs academie maar een jaar kunnen bestaan. Mijn inkomen is voldoende. Ik kan de dingen doen waar ik zin in heb. Ik woon op mijn eentje, dat maakt het gemakkelijker om te overleven. Mijn materiële eisen zijn ook niet zo groot. Ik heb geen bezittingen. Ik ben niet bemiddeld, maar ik kan mijn leven leiden zonder het risico er te worden uitgegooid door mijn huisbaas."

Pensioen

"Ik ben nu 55. 55 is in het moderne leven niet oud. Ik denk dat ik nog lange tijd met veel schaakactiviteiten bezig zal blijven. In Wijk aan Zee speelt Korchnoi nog in de eregroep. Weet u hoe oud die is? Hij is 76, al is hij wel een uitzondering. Mijn werk is iets dat ik graag doe. Mijn werk is mijn hobby. Ik hoop dat ik het mag blijven doen. Met pensioen gaan is voor mij ook geen optie. Ik ben een zelfstandige, niemand sponsort mijn pensioen. Maar dat stoort me niet."

Amsterdam

"Ik ben niet zo goed in voorspellingen, zeker ben je nooit, maar ik ben van plan om hier te blijven. Ik heb daar ook wat acties toe ondernomen. Ik vind Amsterdam uniek, de hoofdstad van de wereld. Amsterdam staat heel open naar de rest van de wereld. You don’t feel like a buitenlander in Amsterdam. Engels lijkt er soms wel de eerste taal, meer dan het Nederlands. Wat me niet belet inspanningen te doen om Nederlands te leren."

Correctie

m

In het interview met Jan Werle in het decembernummer van Schaakmagazine is een vervelende fout geslopen. Bij het antwoord op de vraag Maakt ook het financiële aspect een advocatenbestaan voor u aantrekkelijk? is per ongeluk een stukje tekst uit een vorig nummer van Schaakmagazine terecht gekomen. Er had het volgende moeten staan:

"Het schakersbestaan is vrij onzeker. Als schaker moet je altijd weer scoren, anders komt er gewoon geen brood op de plank. Daarom verkies ik een vaste, reguliere baan. In Nederland verdienen advocaten in het algemeen goed, maar het gaat me echt niet alleen het om geld. Je kan als advocaat ook een stuk stabieler leven."

Onze excuses voor deze vergissing.so

Van je hobby je beroep maken. Iedereen wil dat wel, maar niet iedereen kan die droom laten uitkomen. Voor PieterJan Mellegers is deze wens wel in vervulling gegaan. De hobbyschaker Mellegers, lid van de vereniging ASVN in Nieuwegein, begon in januari 2003 een schaakschool. Beter laat dan nooit, kun je zeggen. Want PieterJan Mellegers is inmiddels 59. Maar wat zou het? Je hoeft niet per se jong te zijn om met een leuk initiatief te komen of een grote stap te zetten.

Mellegers vatte zijn plan op nadat er bij zijn werkgever Schoevers Opleidingen geen plaats meer voor hem was. Hij verdient nu zijn brood met een eigen schaakschooltje. Geen dikbelegde boterham, maar toch. Hij steekt er tien (en soms twintig) uur per week in. Dat gevoegd bij een andere parttime baan (geven van computerlessen) kan hij in zijn onderhoud voorzien. Het is geen vetpot. Maar Mellegers is als schaakliefhebber natuurlijk ook een idealist.

Drie categorieën

Toen Mellegers in 2003 startte, was zijn idee dat al zijn leerlingen zich na het volgen van de lessen zouden aansluiten bij een schaakvereniging. Dat is immers de gebruikelijke weg waar we in Nederland meestal van uitgaan. ´Eerst les geven en dan lid maken´ luidt de filosofie. In de loop van de jaren heeft Mellegers echter gemerkt dat de praktijk vaak anders is en dat heeft ook zijn denkwijze veranderd. De Nieuwegeinse schaakschoolhouder heeft aan den lijve ondervonden dat de ‘schaaklerende kinderen’ in drie groepen onderscheiden kunnen worden. Mellegers: "Je hebt een groep kinderen die graag willen leren schaken, maar die helemaal niet van plan zijn om lid te worden van een vereniging of om competitie te spelen. Zij vinden het wel prima zo. Ze zien het als een leuke, nuttige en leerzame vrijetijdsbesteding, maar om het in verenigingsverband te doen hoeft niet zo. Ze hebben meestal nog een andere hobby die hun eerste voorkeur heeft. Ze gaan op zaterdag bijvoorbeeld voetballen of hockeyen."

‘Kinderen schaken heel graag; het is alleen een kwestie van aanbieden’

Mellegers vindt het geen enkel probleem om tijd en energie in deze kinderen te steken. "Het belangrijkste is dat ze leren schaken. Dat zouden ze anders misschien niet gedaan hebben. Verenigingen plukken er weliswaar niet meteen de vruchten van, maar vroeg of laat kunnen de kinderen er in hun leven toch op teruggrijpen en wie weet worden ze dan wel lid van een vereniging". Het is overigens opvallend hoe lang deze kinderen de lessen blijven volgen. „Ze blijven soms jarenlang bij me".

Ambitieus

Een ‘tweede soort’ leerlingen van Mellegers wordt gevormd door een groep die wel schaakambities heeft en doorstroomt naar een vereniging. Terwijl zij bij de vereniging schaken, blijven ze cursist op de schaakschool. Ten slotte is er nog een derde groep: dat zijn de kinderen die al lid zijn

van een vereniging, maar naar de zin van de ouders niet genoeg leren of niet vlot genoeg vooruit komen. "Deze groep kinderen is de meest ambitieuze. Ze willen extra bijgeschoold worden". Naast de kinderen die naar de schaakschool komen, heeft Mellegers ook leerlingen bij basisscholen en een middelbare school. "Op scholen zijn heel veel mogelijkheden om schaaklessen te verzorgen. Als je een directie treft die er wel voor open staat, dan kun je schaakles gaan geven. Er is altijd wel een groep kinderen die het wil. Als ik in de 5 jaar van mijn praktijkervaring één ding heb geleerd, is het wel dat kinderen heel graag schaken. Het is alleen een kwestie van aanbieden. Het knelpunt bij verenigingen is natuurlijk dat ze een vrijwilliger moeten hebben die het wel doet. Maar als je er een hebt en je biedt het aan, dan komen de kinderen vanzelf. Die willen wel."

Frank Clevers

Na de Spaanse structuren gaan we over op een opening die tot heel wat discussie heeft geleid in de vorige eeuw: het Koningsindisch. Een dogmaticus als Tarrasch vond dat een dergelijk systeem nauwelijks speelbaar kon zijn. Op 1. d2-d4 was in zijn optiek 1. .. d7-d5 de juiste zet en nog altijd bestaat de variant die naar de oude leermeester is genoemd (2. c4 e6 3. Pc3 c5, de Tarrasch-variant).

Het Koningsindisch, dat ontstaat na de zetten 1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6, spot eigenlijk met de stelregel dat het centrum zo snel mogelijk met pionnen bezet dient te worden. Zwart laat het centrum in het begin helemaal aan zijn tegenstander met het idee om het later in de partij aan te vallen. We zullen voornamelijk stellingen bespreken uit de hoofdvariant die ontstaat na:

5. Pf3 0-0 6. Le2 e5 7. 0-0 Pc6 8. d5 Pe7

Begrijp wat u doet Koningsindische structuren 1

Zoals in de derde aflevering van deze serie al is aangestipt gaat het er in de ketenstrijd voor beide partijen om de ‘basis’ van elkaars keten aan te vallen. Nimzowitsch beschouwt in zijn boek Mein System pion d6 als de basis van de zwarte pionnenketen en pion e4 als de basis van de witte structuur. De belangrijkste gedachte van Nimzowitsch was dat als een speler erin slaagt zijn stukken richting het vijandelijke aanvalsdoel te dirigeren hij automatisch zijn stukken op de goede velden krijgt en er min of meer ‘vanzelf’ combinatoire wendingen in de stelling komen te zitten.

9. Pe1

De oude voortzetting die leidt tot typische Koningsindische stellingen. Momenteel staat vooral de voortzetting 9. b4 in het middelpunt van de belangstelling.

9. .. Pd7 10. Le3 f5 11. f3 f4

De zwartspeler verlegt de basis naar f3. De reden is dat hij ruimte wint op de koningsvleugel en zich voornamelijk richt op een koningsaanval.

12. Lf2

Tijd om even stil te staan bij deze stelling. Nadat zwart met 7. .. Pc6 de aanval op het centrum heeft geopend, sluit wit het centrum af waardoor de zogenaamde ‘ketenstrijd’ ontstaat.

Deze stelling is vaak op het bord verschenen. Wit stuurt aan op het door-zetten van c4-c5 (voorbereid door Pe1-d3 en zo nodig b2-b4), zwart gaat g6-g5 gevolgd door h7h5 spelen om met g5-g4 een aanval tegen de basis (maar in werkelijkheid tegen de witte koning!) in te zetten. De problematiek is heel interessant. In een lezing die grootmeester Viktor Korchnoi in oktober 2007 gaf in Boxtel kon hij niet nalaten om op te merken dat het Koningsindisch volgens hem onspeelbaar is.

Hij bedoelde dat wit er in bijna elke partij op de damevleugel doorheen komt en daar materiaal wint. In veel gevallen creëert hij vervolgens een vrijpion die vrijwel ongehinderd naar dame loopt. Dit betekent dat zwart koste wat het kost op de koningsvleugel moet doorbreken. Als dat lukt, gaat wit in veel gevallen fraai mat. Een reden voor veel zwartspelers om deze opening te spelen! Korchnoi is één van de spelers die als geen ander weet hoe hij de verdediging van wit moet voeren en veel spelers zijn inderdaad stukgelopen op zijn vernuftige spel. Voordat we het gaan hebben over de tactische schermutselingen die zich meestal op de koningsvleugel afspelen moeten we ons afvragen hoe het spel er voor beide spelers in

principe uitziet.

Voor zwart:

Hoe moet zwart zijn aanval op touw zetten? Een veel gekozen speelplan is als volgt: – pionzetten: g6-g5 en h7-h5 – paardzetten: Pe7-g6 en later Pd7-f6

– torenzetten: Tf8-f7-g7

– loperzetten: Lg7-f8, soms Lf8-h6, zo nodig Lc8-d7

De meeste zetten spreken voor zich. De torenmanoeuvre is leerzaam: zwart brengt de toren via veld g7 in de aanval en tegelijkertijd dekt hij het invalsveld c7 tegen mogelijke witte stukken. De zwartveldige loper maakt dus plaats voor de toren en dekt nogmaals het zwakke punt d6. Als dat allemaal gelukt is, staat zwart klaar voor de opstoot g5-g4 en begint de aanval serieuze vormen aan te nemen. Essentieel voor het slagen van de aanval is of zwart zijn witveldige loper kan inzetten in de strijd. Niet alleen moet zwart proberen al zijn strijdkrachten op de koningsvleugel in te zetten, in veel partijen hangt het van de aanwezigheid van de witveldige loper af of hij kan doorbreken of niet.

Voor wit:

Hoe zet wit zijn damevleugelactie op poten? Dat is niet zo eenvoudig in een schema te vatten, omdat het afhankelijk is van de maatregelen die zwart

Herman Grooten

wel of niet neemt. Het begin is meestal duidelijk: wit begint met Pe1-d3 om c4-c5 voor te bereiden. Als zwart dat wil verhinderen met b7-b6, bezorgt hij zijn tegenstander een prettig aanknopingspunt. Behalve de opmars a2-a4-a5 kan wit natuurlijk ook nog met b2-b4 komen zodat de opmars c4-c5 alsnog kan worden doorgezet. Het tweede onderdeel van wits plan is de paarduitval Pc3-b5. Die dient meerdere doelen. Wit valt de zwarte basis op d6 aan en richt ondertussen het vizier op de pionnen c7 en a7; hij kan (na enige voorbereiding, bijvoorbeeld met een toren naar c1) af en toe gaan werken met Pb5-c7. De hele actie met Pc3b5 is niet zo goed zonder dat wit eerst a2-a4 en eventueel a4-a5 heeft gespeeld. De reden is dat Pc3-b5 weinig effect zou hebben na het antwoord .. a7a6 gevolgd door .. b7-b5. Met een pion op a4 kan zwart zich niet bevrijden en met een pion op a5 is na .. a7-a6 is soms de tussenzet Lf2-b6 (met aanval op Dd8) mogelijk. Er zit nog een gedachte achter de opmars van de a-pion. Wit hoopt op de damevleugel materiaal te winnen waarna hij probeert een doorbraak te bewerkstelligen. Een ver opgerukte pion kan hem dan aardig van pas komen. Het is nuttig om eens een voorbeeld te bekijken waarbij bovengenoemde bespiegelingen een rol spelen.

Korchnoi - Stanec Ptuj 1995

17. cxd6 cxd6 18. Pb5

Op dit moment is de paardsprong naar b5 volledig verantwoord. Na 18. .. a6 heeft wit de tussenzet 19. Lb6! De7 20. Pc7 Tb8 21. La7! Dxc7 22. Tc1 en wit wint beslissend materiaal.

18. . .. g4

Zwart besluit om over te gaan tot een alles of niets aanval.

19. Pxa7 g3

Een standaardwending van zwart, die in deze stelling niets om het lijf heeft.

20. Lb6!

Zwart krijgt gelijk als wit zich inlaat op 20. hxg3? fxg3 21. Lb6 De7. Nu heeft zwart niet alleen veld f4 voor zijn paard, maar vooral de dreiging .. Dh4 komt snel in de stelling, terwijl ook de zwart-veldige loper via h6 tot leven is gewekt.

20. .. gxh2+ 21. Kh1

Zolang deze pion op het bord staat, geniet de witte koning bescherming tegen aanvallen over de h-lijn.

21. .. De7 22. Pxc8!

Dit is waar Korchnoi in veel van zijn partijen op speelt. Als hij de witveldige loper van zwart kan afruilen, zal hij meestal niet aarzelen. Volgens de nestor van het internationale schaak heeft de zwarte aanval nauwelijks kans van slagen als zwart geen beschikking heeft over deze loper.

22. .. Txc8 23. Tc1 Txc1

Stukkenruil werkt in wits voordeel, maar zwart kan toch niet ongestraft de c-lijn weggeven.

24. Dxc1 h4

Er is nauwelijks iets anders om de aanval verder gestalte te geven.

25. Lb5 Ph5 26. Tf2 Lf8 27. Dc8

Met de dame op deze cruciale diagonaal is de zwarte aanval

tot staan gebracht.

27. .. Dg5 28. Ld7 h3 29. Lxh3

Tg7 30. Kxh2 Kh7 31. b5

Hier blijkt zwarts lot in sommige partijen. Als de aanval niet doorslaat, brengt wit soms een pion aan de overkant, zonder dat daar ook maar iets tegen gedaan kan worden.

31. .. Le7 32. a6 bxa6 33. bxa6 Dg3+ 34. Kg1

En de zwartspeler zag het hopeloze van verdere tegenstand in. (1-0)

De ‘stelregel van Korchnoi’ dat zwart niet kan aanvallen zonder zijn witveldige loper, is geen wet van meden en perzen. In de partij Ioseliani - Xie Jun, Monte Carlo 1993 (7e matchpartij uit de WK-tweekamp) laat de Chinese zien dat zwarts aanval ook zonder witveldige loper gevaarlijk kan zijn.

32. .. Pf2 mat!

32. .. g2+ 33. Txg2

Of 33. Kh2 Dg5 34. Le1 Dg3+!

35. Lxg3 fxg3 mat.

33. .. Pxg2 34. Tg1

Op 34. Pxc8 heeft de Chinese het vernietigende 34. .. Dh4 klaarliggen. Na de tekstzet kan Xie Jun het niet laten met een nieuwe spectaculaire combinatie te komen.

26. Pxc8

Wit lijkt mooi op tijd want na

26. h3 was direct 26. .. Lxh3! gevolgd met als mogelijk vervolg: 27. gxh3 Ph4 28. Tg1 Pd7

29. Pxd7? Dxd7 30. Lf1 g2+ 31. Lxg2 Txg2 en zwart wint.

26. .. Txc8 27. La5 De7 28. h3 Ph7 29. Dd3 Pg5 30. Tg1 Ph4 31. Pb6?

Hier was 31. Lf1! absoluut de enige zet. Na de foutieve tekstzet toont Xie Jun aan dat de zwarte aanval ook bijzonder gevaarlijk is zonder aanvalsloper.

31. .. Pxh3! 32. gxh3 Vooral niet 32. Pxc8? wegens

34. .. Tc1!

Met dit torenoffer, lokt zwart de belangrijkste verdediger weg. Overigens was ook 34. .. Dh4 niet misselijk. De rest gaat van een leien dakje.

35. Txc1 Dh4 36. Lf1 Dxh3+

37. Kg1 Pe1+ 38. Kf2 Dg3+

39. Ke2 Pxd3 40. Kxd3 Dxf3+, 0-1

Illustratieve partijen:

Korchnoi - Stanec, Ptuj 1995

Ioseliani - Xie Jun, Monte Carlo (7) 1993.

Reageren?

Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl

SURFTIPS

Wat is schaken? Bijna alle schakers zullen daar wel eens over hebben nagedacht. Is schaken "een medicijn tegen hoofdpijn" (John Maynard Keynes) of een "beeldschone maitresse" (Bent Larsen). Misschien is schaken „een sprookje uit 1001 blunders" (Tartakower). Heel nuchter beschouwt Alexei Shirov het schaakspel: „schaken is mijn werk". Volgens Anatoly Karpov is schaken een combinatie van sport, wetenschap en kunst, volgens zijn leermeester Botwinnik is schaken de „kunst van de analyse". En voor Michael Tal was schaken alles, maar bovenal kunst.

Kunst en schaken, schaken en kunst - deze combinatie komen we in de schaakwereld vaak tegen. Al in de Middeleeuwen gebruikten kunstenaars schaakmotieven in hun werk. Er worden al eeuwen lang kunstzinnige schaakstukken, -borden en -tafels gemaakt. Kunstenaars als Paul Klee, Henri Matisse en Marcel Duchamp lieten zich in hun werk door het schaakspel inspireren. Eens kijken wat er op het Internet zoal te vinden is over schaken en kunst.

Galerie op het web

We beginnen op de site www.schaakkunst.nl, een site die in dit blad al vaker in een andere context aan de orde is gekomen. "Niet alle kunstenaars zijn schakers, maar alle schakers zijn kunstenaars", is de blikvang als we deze website openen. Klik eens op de schaakkunst galerie om een indruk te krijgen wat er op schaakkunstgebied allemaal mogelijk is, of klik op de galerie ‘kunstenaars’ om gericht naar het werk van een bepaalde kunstenaar te kijken. Er staat ook een schilderij van Herman Brood op. De site is ook te bereiken via www.chess-art.eu Er staan een aantal interessante links op de goed verzorgde linksite. Een mooie link leidt bijvoorbeeld naar de website van fotograaf Fred Lucas, de huisfotograaf van het Corus toernooi, die op zijn site www.fredlucas.eu prachtige

‘Alle schakers zijn kunstenaars’

schaakfoto´s heeft geplaatst. Daar staan niet alleen mooie foto´s op, ook de website zelf is fraai in al zijn eenvoud.

We vinden nog een geweldige link via de schaakunst site, namelijk www.schachverein-goerlitz.de/Foren/Gallery/galerie.htm Dat is echt genieten voor de liefhebber. Op deze ‘gründliche’ Duitse site vinden we vele prachtige schilderijen en andere kunstwerken die met schaken te maken hebben. Klik op een plaatje om een vergrote afbeelding te bekijken en achtergrondinformatie over het kunstwerk na te lezen.

Veel schilderijen zijn met wat scherpere scans is ook te vinden op de site http:// chess.about.com/od/artliterature/ig/C hess-in-the-Artists-Eye Een andere fraaie Duitse site is www.schachbilderwelten.de De designer Bernd Besser laat zijn werk in het kader van de komende Schaakolympiade in Dresden in

64 (!) Duitse steden zien. Heel anders zijn de karikaturen van de Duitse kunstenaar Fränk Stiefel. De in Berlijn woonachtige tekenaar maakt al jaren hilarische karikaturen van schakers. Veel van zijn werk is te vinden op de site www.rochadekuppenheim.de/start/index.html Ook op de site www.chesstigers.de vindt u veel tekeningen van Stiefel. Actuele tekeningen van het Corus toernooi 2008 vindt u op de website www.piasprong.nl Klik op schaken en Corus 2008. Daar vindt u nog veel meer schaaktekeningen- en schilderingen.

Bovenstaande links geven slechts een beperkt overzicht van het aantal beschikbare websites over schaken en kunst. Als u andere fraaie websites heeft ontdekt, kunt u een mail sturen aan de auteur: ericvreem@aol.com Dan kom ik graag nog eens terug op dit onderwerp. Natuurlijk kunt u ook andere suggesties doorgeven!

Eric van Reem

Horwitz als voorloper van de studie

Horwitz was een onafhankelijk componist van eindspelstudies geworden circa 1855. Weinig toernooien werden georganiseerd in zijn tijd. Hij won de prijs van tien pond in het toernooi Londen 1862 en de tweedeprijs van het tijdschrift Society 1881 Hij publiceerde studies in Schachzeitung, Westminster Papers en The City of London Chess Magazine. Toen The Chess Monthly begon in september 1879, werd hij eindspelredacteur en publiceerde veel eigen werk tot zijn dood in Londen op 29 augustus 1885. Zijn verzamelde studies verschenen als boek in 1884. Toen ik begon met het onderzoek naar zijn studies, ging ik uit van de database van Harold van der Heijden. Ruim 700 stuks werden gevonden. Het overgrote deel was weerlegbaar of had meerdere oplossingen. In zijn latere periode zijn er vooral studies met veel hout. Omdat hij zich vaak herhaalt, was er voor ieder thema toch een correct werk. Rueb ziet Horwitz als de eerste studiecomponist. Bernhard Horwitz maakte in zijn tweede actieve periode veel artistiek werk. Hij was op zijn best als hij een geestig thema, zoals mat, met weinig materiaal toonde.

1. Bernhard Horwitz

Schachzeitung 1857

Wit begint en wint

1. Lf2+ Kh5 2. g4+ Kh6 3. Kf6 Kh7 De pointe is 3. .. Lh7

4. Le3 en de koning staat mat aan de rand. 4. g5 Kh8 5.

Ld4 Kh7 6. La1 Kh8 7. g6! fxg6 8. Kxg6, mat.

Een prachtig mat beëindigt de studie.

Vaak benutte Horwitz veel materiaal en bestond zwarts verdediging uit een fort.

3. Bernhard Horwitz

The Chess Monthly 1884

Tenslotte gaat de koning met minimale middelen mat in de hoek.

2. Bernhard Horwitz

The Chess Monthly 1882

Wit begint en wint

Ruil wint niet. 1. De6+! Kh5

Nu wint 1. .. Df6+ 2. Dxf6+

Kxf6 3. h3! Kg5 4. Kg7 Kf4 5.

Kg6 Kf3 6. Kg5 wel. 2. Kh7

Dg2 3. Df5+ Dg5 4. Df3+

Dg4 5. Df7+ Kg5 6. f4+!

Dxf4 7. Dg6, mat.

Wit begint en wint

Het paard zit in de vesting, zoekt een uitweg en offert zich op. 1. Pb8 Ke8 2. Pa6

Ke7 3. Kd4 Ke8 4. Kc4 Ke7

5. Pb4! axb4 Of 5. .. Ke8 6. Pd3 Ke7 7. Pf4 Ke8 8. Pe6. 6. Kxb4 Ke8 7. a5! Wit heeft een gaatje gemaakt. 7. .. bxa5+ 8. Kxa5 Ke7 9. Ka6

Ke8 10. Kb7 Ke7 11. Kc8!

Ke8 12. b6 cxb6 13. c7 Lxc7 14. Kxc7 b5 15. Kxd6 Kd8

16. Kc5 Kc7 17. Kxb5 Kd6

18. Kc4, 1-0.

4. Alexei Troitzky

Novoye Vremja 1895

1. Lh6+ Kg8 2. g7 Kf7 Zwart heeft een vesting. 2. .. e6+ 3. Kd6! Kf7 4. Ke5 Kg8 5. Kf6 wint ook. 3. g8D+!! Wit geeft zijn pion om het fort te nemen. 3. .. Kxg8 4. Ke6

Kh8 5. Kf7 e5 6. Lg7, mat.

Een decennium na de dood van Horwitz begon Troitzky composities te publiceren. Hij bracht de artistieke studie op een hoger niveau. Anderen bedachten in die tijd de beroemdste studie ooit. Daarin zit een beweging van Kling & Horwitz.

5. F Saavedra & G Barbier

Glasgow Weekly Citizen 1895

Wit begint en wint

1. c7 Td6+ 2. Kb5 Td5+ 3. Kb4 Td4+ 4. Kb3 Of 4. Kc3. 4. .. Td3+ 5. Kc2 De neerwaartse beweging van koning en toren komt voor in een studie van Kling & Horwitz. 5. .. Td4! 6. c8T!! De priester Saavedra vond deze promotie.

6. c8D? Tc4+ 7. Dxc4 pat. Deze wending stamt van Cook. 6. .. Ta4! 7. Kb3! en wit geeft mat of wint een toren.

Wit begint en wint

Jan van Reek

10. .. Pxg3 (3 punten) 11. hxg3 Lb6 12. Lxc6 bxc6 13. dxe5 en nu 13. .. La6 of 13. .. dxe5. 10. .. exd4 11. cxd4 Pxg3 12. hxg3 Lb6 13. Pc3 is wat beter voor wit.

De lezer aan zet

9. .. Ph5 Consequent. Zwart wil zijn paard graag op f4 zetten waar het erg actief staat. Na een mogelijk Lxf4 zou hij dan met de g-pion terugslaan en een aanval over de g-lijn op kunnen zetten. Polgar voorkomt dit met haar volgende twee zetten (10. d4 en 11. dxe5) waarna Eljanov gedwongen wordt op g3 te ruilen. Daar is hij echter ook heel tevreden mee: de zwartveldige loper wordt erg sterk in de middenspelstelling zonder d-pionnen - hij oefent druk uit op f2. Een normale profylactische zet is 9. .. Lb6 (5 punten)

Een ander mogelijk vervolg van het plan met 7. .. h6 en 8. .. g5 is 9. .. Lg4 (6 punten). Wit kan de penning namelijk niet zomaar ontkrachten. Bijvoorbeeld 9. .. Lg4 en nu

• 10. h3 Lh5 11. Lxc6 bxc6 12. Pbd2 Dd7 13. Pc4 Tae8 14. Pe3 en in Sutovsky-Hracek, Olympiade Turijn 2006, kwamen de spelers remise overeen.

• 10. Pbd2 De7 11. Te1 Pd8?! 12. d4! exd4 13. e5! dxe5 14. cxd4 Lxd4 15. Dc2 Lxf3 16. Pxf3 Pe6 17. Pxe5 Ph5 en nu won wit met 18. Pg6! een kwaliteit in Akopian-Gyimesi, EK-landenteams 2007, omdat 18. .. fxg6? faalt op 19. Txe6!.

10. d4 Zwart staat goed na 10. Pxe5 Pxg3 11. Pxc6 bxc6 12. Lxc6 Pxf1 13. Lxa8 en nu is 13. .. La6! de beste zet, waarna zwart een stevig initiatief in handen heeft.

10. .. Lb6 Zwart handhaaft zijn positie in het centrum. Ook goed is

11. dxe5 Of 11. Lxc6 Pxg3 12. hxg3 bxc6 13. dxe5 wat via zetverwisseling leidt tot een variant uit de vorige opmerking.

12. .. Pxe5 Ook goed is 12. .. dxe5 (2 punten) 13. Lxc6 bxc6.

13. Pxe5 Of 13. Pbd2 Df6.

14. Pd2 14. Dxd8?! Txd8 15. Pa3 c6 (niet 15. .. Td2 16. Pc4) en het eindspel is beter voor zwart. 14. Df3 g4!? 15. De2 Dg5 en zwart heeft het initiatief.

14. .. Df6 Een minder goede volgorde is 14. .. c6 15. Le2 Df6?! 16. Lg4! want ruil van de witveldige lopers is gunstig voor wit (zie de zwakke velden f5, g4 en h5). 14. .. Le6 15. Lc4 is om dezelfde reden minder goed. Een redelijke zet is 14. .. Kg7 (4 punten)

15. .. c6 Nu de dame op e2 staat (en de manoeuvre Lb5e2-g4 niet meer mogelijk is) kan zwart wel de loper wegjagen. 15. .. a6 (5 punten) is ook goed, maar 15. .. c6 heeft het voordeel dat veld d5 alvast wordt gecontroleerd. Onnauwkeurig is 15. .. Kg7 16. Pc4! Lc5 17. Pe3.

16. .. Kg7 Een nuttige zet en het begin van een sterk plan. Eljanov gaat een offensief op de koningsvleugel opzetten. Merk op hoe rustig hij daar de

tijd voor neemt in de partij. Een zet als 16. .. Td8 is veel minder goed. De torens kunnen alleen maar geruild worden over de d-lijn, waarna zwart onvoldoende aanvalspotentieel overhoudt. Wit kan toch weinig beginnen met de open d-lijn omdat er geen invalsvelden zijn die zwart niet kan controleren.

17. .. h5! Deze zet heeft Eljanov zojuist voorbereid. Wit mag natuurlijk niet nemen omdat hij de opening van de h-lijn niet overleeft (18. .. Th8 en .. Dh6). Dat het allemaal wel nauwkeurig komt, blijkt bijvoorbeeld uit de volgende variant: 17. .. g4?! 18. Pc4 Lc5 19. Pe3 h5 20. Tfe1 (dreigt 21. Pf5+) 20. .. Te8 21. Lc2 (dreigt opnieuw 22. Pf5+), waarna zwart geen koningsaanval meer kan opzetten. Merk op dat 21. .. h4? nu faalt op 22. Pf5+ Lxf5 23. exf5 Dg5, want na 24. Dc4! Lb6 25. Te4! Dd2 26. Txg4+ Kf6 27. Lb3 is de witte aanval kansrijker dan de zwarte.

18. .. Lg4 Dit wint een nuttig tempo. Minder goed is onmiddellijk 18. .. Lc5 19. Pe3.

20. .. Th8 Zwart gaat al zijn stukken op de koningsvleugel concentreren. Om die reden is 20. .. Tad8 opnieuw minder logisch. Wit heeft een prima antwoord in 21. Ld1.

21. .. Th7 In werkelijkheid speelde Eljanov eerst 21. .. Le6 22. Lb3 Lg4 om na 23. Ld1 pas te besluiten tot 23. .. Th7!. Die zetherhaling is er voor de duidelijkheid hier uitgehaald. 21.

.. Le6 is natuurlijk een prima zet (wit heeft niet beter dan 22. Lb3) waarvoor u 5 punten mag noteren.

22. b4 Polgar probeert vergeefs de zwartveldige loper van de diagonaal a7-g1 te verjagen. Natuurlijk mag wit de h-lijn niet openen: 22. Pxg4 hxg4 23. Lxg4 Tah8 24. Lh3 g4 en 22. Lxg4 hxg4 23. Pxg4 Tah8.

23. .. a6 Zwart moet de damevleugel gesloten houden: 23. .. a5?! 24. Tb1 geeft wit aanknopingspunten op de damevleugel.

25. .. Tah8 Verleidelijk is ook het directe 25. .. Le6 (6 punten) 26. Td2 h4 27. g4 Df4!. Een betere verdediging is echter 26. Pf5+!. Nog verleidelijker is misschien 25. .. Dh6 (6 punten), zeker wanneer u gezien heeft dat 26. Lxg4? hxg4! 27. Pf5+ Kg6 geen dame wint omdat na 28. Pxh6 Txh6, 29. .. Tah8 en .. Th1 mat niet is te verhinderen! Maar wit is niet gedwongen op g4 te nemen. Mogelijk is 26. Pf5+ Lxf5 27. exf5, en 26. Td2 is nog beter.

26. .. Lc8 U krijgt evenveel punten voor 26. .. Le6.

27. Pf5+ De juiste verdediging, na andere zetten heeft zwart het makkelijker. Zo geeft 27. De2 g4 gevolgd door 28. .. h4 zwart een winnende aanval.

28. .. g4 Niet 28. .. h4? 29. g4 h3 30. g3 en wit houdt de koningsvleugel gesloten. En zeker ook niet 28. .. Dxf5? 29. Lc2.

29. De4 Deze zet verliest. Aanzienlijk taaier is de verdediging die het computerprogramma

Rybka aangeeft: 29. Kh2! h4 (zwart kan hier ook kiezen voor een andere aanvalsmethode met

29. .. Tg8 30. De4 Kh8 waarna 31. f3 de beste verdediging is.) 30. Lxg4 hxg3+ 31. Kxg3 Kg8 32. De4 Tg7 33. Tdd1 (niet 33. Te2 Kf8 34.

Combineren

Diagram 1:

Carlsson - Ruijgrok

1. Le7+, 1-0 vanwege 1 ... Kh6

2. Dg5 mat

Diagram 2:

Grivas - Braun

1. Dxf6+! Kxf6 2. Tf3 mat.

Diagram 3:

Eenvoudig gezegd

Kf3 Txg4! 35. Dxg4 Th4 met winst) 33. .. Dg5 en zwart houdt aanval, maar wit heeft redelijke verdedigingskansen. Voor een mens is deze stelling in een partij praktisch onhoudbaar. De beste verdediging gaat nu namelijk verder met 34. c4 Th4 35. f3

• waarna op 35. .. Ld4 36.Txd4 exd4 37.Dxd4 volgt, en

Topalov - Gelfand

1. f4!, 1-0 Zwart verliest zijn dame zowel na 1. .. Dxh5 2.

Pf6+ als 1. .. Df5 2. Pxh6+.

Diagram 4:

Aronian - van Wely

1. g5+! fxg5 2. De6+, 1-0

Diagram 5:

Movsesian - Smeets

1. Th1!, 1-0. Immers 1. .. Lf5 2.

Topalov speelde 7. .. g5 en maakte na 8. Lg3 (8. Pxg5 hxg5 9. Lxg5 is niet gevaarlijk na Le7!) d6 remise tegen Anand. Voorzichtiger is 7. .. Le7 zoals Korneev later speelde. Wees niet bang voor de penning!

Klein is fijn

1. Capablanca - Smith, Bradford, 1919

1. Pxe5+ Pxe5 2. Lxf4 en wit heeft een pion gewonnen. (1-0)

2. Capablanca - Marshall, New York, 1927

30. Pxd6 Dxd6 31. Txa4 Txb2

32. Txa6 De5 33. Te2 Beter was 33. Ld3 geweest.

3. Capablanca - Lasker, Lake Hopatcong, 1926

4. Capablanca - Burn, San Sebastian, 1911

1. Lxf6! Dxf6 2. De4 Ld6 2. .. Dg6 3. Dxb4 Dxc2 4. Pxe5 Txe5

• na 35...Thh7 36.Th1 Ld4 37.Th3

Txh3+ 38.gxh3 het fraaie dameoffer 38...Dh4+!? 39.Kg2 (39. Kxh4 Lf2+ 40. Kh5 Th7+

41. Kg5 Lh4 is mat!!) 39. .. Df2+ 40. Kh1 slechts een gelijke stelling oplevert.

30. Lxg4 Of 30. Dxg4+ Kf8 en zwart wint.

Pg3 en de zwarte stelling stort in.

Diagram 6:

Timman - Korchnoi

1. Txd6! 1-0, met als variant 1. .. cxd6 (1. .. hxg5 2. Txa6) 2. Pe6+ Kf7 3. Pxf8 Kxf8 4. Lxf6 en wit staat een stuk voor.

Diagram 7:

Spoelman - Movsesian

1. .. Pxb2! 2. Kxb2 Lxc3+ 3.

Fantasieschaak

Kb1 Db4+ 4. Db3 Txb7 met een pluspion en een overweldigende stelling voor zwart.

Diagram 8:

Grivas - Li

1. .. Lxf2+! 2. Pxf2 Tc2 3. De3 Tfxf2 4. Txf2 Ph3+ 5. Kg2 Txf2+ 6. Kxh3 Dh5 mat. Niet geforceerd, wel hopeloos voor wit in alle varianten.

Wit wint met 1. Te1!, met als dreiging 2. Kd2 mat. Merk op dat 2. Kd3 geen mat is, omdat de toren dan niet gedekt staat op e1. Op 1. .. c4 volgt 2. Kd4 mat, op 1. .. f4 komt 2. Ke4 mat en op 1. .. Pf6 2. Kf4 mat. Dat zijn van die typische patrouilleschaakwendingen.

5. Db7. 3. Dxh7+ Kf8 en wit heeft een pion gewonnen. (1-0)

5. naar Capablanca - Thomas, Ramsgate, 1929

1. Pxf7 Dxf7 2. Dxg6 Dxg6 3. Lxg6, 1-0

6. Banks - Capablanca, New York, 1916

1. Dxc6+ Kb8 1. .. bxc6 2. Tb8+ Kc7 3. T1b7 mat. Wit heeft een pion gewonnen, hij moet alleen wel even op mat achter de paaltjes letten: 2. g3 Td1+ 3. Kg2 Txb1 4. Txb1 Td5 5. Dc3 Df5 6. Db4 b5 7. Ph4 a5 8. Dxb5+,(1-0)

17. .. Pe5 18. Tff1 Txe3 19. fxe5 Txf1+ 20. Kxf1 Txe5 en zwart heeft een belangrijke pion gewonnen. ( 0-1)

Gratis catalogus:

WGM Erika Sziva / IM Johan van Mil

Adriaan van Ostadepad 5, 5684 AS Best

Tel: 0499 46 03 20

www.debestezet.nl

info@debestezet.nl (ADVERTENTIE)

VOF De Beste Zet

verzendhuis voor schaakboeken, -materiaal, -computers en -software

Vakkundig, goedkoopen snel!

Dangerous Weapons:

Nieuwe software: Bogo-Indian CD-ROM - Schipkov € 19,50

My Best Games in the Sveshnikov DVD - Shirov € 29,50

Spelmaterialen

502 Plastic vouwbord, veldgr. 5,5 cm.

Sterke kwaliteit7,50............

504 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 enkel verzwaard in kartonnen doosje 9,00............

505 Plastic wedstrijdstukken, maat 5 dubbel verzwaarde stukken in kartonnen doosje 12,50 ............

509 Houten stukken,maat 4 bruin/blank gebeitst, Verzwaard in luxe cassette op=op 42,50............

540 Palissander houten stukken, maat 4 Verzwaard met vilt in blank houtenkistje 28,50............

541 Palissander houten stukken, maat 4 Niet verzwaard met vilt in houten kistje 24,50............

558 Zwart blanke stukken, maat 4 Verzwaard, in blank beuken kistje 28,50............

Bij bestelling van 8 sets schaakstukken en/of borden krijgt u 10% korting. Het assortiment schaakstukken en borden in onze winkel is veel uitgebreider dan hier vermeld. Alle bovengenoemde stukken en borden zijn ook in andere maten leverbaar. (Tel. 020-6241171)

501 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm grijs/groen. Insteekstukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 27,50............

519 Oprolbaar demonstratiebord. Veldgrootte 7,5 cm geel/zwart. Magnetische stukken rood/wit. Inclusief canvas opbergtas 35,00............

530 Demonstratiebord dubbel klapbaar Geel/zwart met rood/witte stukken Magnetisch, veldgroote 10 cm

510 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 64 cm 349,00............

511 Tuinschaakspel, kunststof Koningshoogte 31 cm

CD’s

709 Tasc chess CD

Cor van Wijgerden’s schaakmethode + het spelend programma Chessica op 1 CD 15,00............ 710 Schaak?mat! Spelenderwijze introductie in het schaakspel. Kinderen tot een

Wedstrijdformulieren en reglementen

621 KNSB Notatieformulieren Dubbel

100 vel met doordruk 13,50............

630 KNSB Notatieformulieren enkel

100 vel. Geen doordruk 7,50............

972 Fide regels voor het schaakspel Vert. 2005 4,50............ Alle overige reglementen kunt telefonisch bestellen tijdens winkeluren: tel. 020-6241171 of downloaden op www.schaakbond.nl

Prijslijst SBS winkel

Art. Omschrijving Prijs p/st. Aantal

Boeken

640 Meestelijke schaaklessen deel 1 10,00............

641 Meestelijke schaaklessen deel 2 10,00............

644 Meestelijke schaaklessen deel 3 10,00............

Een nieuwe serie boeken voor de beginnende schaker

Auteurs: Hans Böhm en Herman Grooten

645 De wereld van de schaakopening 1 D2-D4

Auteur: Paul van der Sterren 18, 95............

466 De wereld van de schaakopening 2

Flankopeningen. Auteur: Paul van der Sterren 18, 95............

646 De wereld van de schaakopening 3

E2-E4. Auteur: Paul van der Sterren24, 95 ............

650 De Kracht van het paard.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman16,95............

651 De macht van het loperpaar.

Schaaktechniek. Auteur: Jan Timman 16,95............

Leermethode van Wijgerden/Brunia

Zowel geschikt voor clubs en scholen als voor zelfstudie.

Deze methode bestaat uit een aantal werkboeken voor de leerling en per stap een begeleidend instructie boek voor de leraar.

Werkboeken

920 Opstapje 1 4,60............ 925 Opstapje 2 4,60............

Stap 1 4,60............

Stap 1 +4,60............ 932 Stap 24,60............

Stap 2 +4,60............

Stap 2 extra 4,60............

933 Stap 34,60............

9330 Stap 3+4,60............

9335 Stap 3 extra4,60............

934 Stap 4 4,60............

9340 Stap 4+4,60............

9345 Stap 4 extra4,60............

van 10 of

werkboeken worden gratis verzonden. Bij bestellingen van in totaal 50 of meer werkboeken krijgt U 10% korting.

Handleidingen

911 1e stap 10,50............

912 2e stap 10,50............

Setjes van 4 verschillende proefexamens per stap zijn te bestellen via de website van de schaakbond www.schaakbond.nl (klik op: schaakmaterialen)

Diversen

515 Stropdas marine met KNSB logo 8,50............

516 Sleutelhanger kunststof, Zwart of Crème 1,75............ 992 Matten 3, schaaktijdschift 11,95............ 660 Mapje met 6 schaakansichtkaarten getekenddoor Pia Sprong 6,75............

U kunt bovenstaande artikelen bestellen door de ingevulde lijst te sturen naar:

SchaakenGowinkelHetPaard Haarlemmerdijk173

1013KHAmsterdam

Tel020-6241171

Fax020-6270885

info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl U

Koninklijke

Nederlandse

Schaakbond