Schaakmagazine-2018 - december

Webwinkel

Schaakklokken

Boeken

Wedstrijdformulieren en reglementen

Spelmaterialen

CD’s

Werkboeken

Handleidingen

Leermethode van Wijgerden/Brunia

www.schaakbond-winkel.nl

Voor clubs, scholen en de rest van schakend Nederland!

DGT3000 limited edition

Nieuwe versie van de bekende DGT3000, afgewerkt met een mooie houtlook. Deze klok is compatible met alle elektronische borden van DGT.

€ 65,-

Isle of Lewis schaakstukken

Een prachtige recreatie van een iconische set van stukken, vakkundig vervaardigd in Engeland. KH: 8,51 cm

€ 175,-

limited edition DGT leren e-Board

Uniek, met leer afgewerkt e-Board ter ere van de 25e verjaardag van DGT!

€ 3649,-

Tournament Chess no 5 Handige houten, mahonie ingelegde, opvouwbare schaakcasette met Staunton 5 stukken en coördinaten.

€ 69,50

Smyslov on the Couch – Genna Sosonko, New In Chess 2018

Een derde boek in de serie over één van de grootste schakers aller tijden, Vasily Smyslov

€ 19,95

Lekker Schaken compleet –Brunia en van Wijgerden

Deze methode, geschikt voor zowel de jeugd als volwassenen, leert de lezer (en doener!) op een uitgekiende manier schaken.

€ 54,65

Jeugdschaakbord

Rectificatie! De prijs van het jeugdschaakbord is € 85,- en geen € 99,50 zoals in de advertentie van oktober werd vermeld.

€ 85,-

U kunt online bestellen, per e-mail of telefoon. Ook kunt u een compleet bestelformulier per post laten toesturen. Bestelling worden verzorgd door Schaak en Go Winkel Het Paard, Haarlemmerdijk 173, 1013 KH Amsterdam. Tel: 020 6241171, email: info@schaakengo.nl. Bij afname van grotere aantallen geldt een korting. Bezoek voor details de website.

Hoofdredacteur

Jeroen Bosch

Aan dit nummer werken mee:

Ad Bruijns (foto)

Cissy Caljé (foto)

Harry Gielen (foto’s)

Alina l’Ami (foto’s)

Jan Krabbenbos (foto)

René Olthof (foto)

Lennart Ootes (foto’s)

Frans Peeters (foto’s)

Zhaoqin Peng (foto’s)

Bart Stam (foto)

Peter Boel

Minze bij de Weg

Arno Bosch

Jeroen Bosch

Herman Grooten

Joop Jansen

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Zhaoqin Peng

Dimitri Reinderman

Robert Ris

Bart Stam

Monique van de Griendt

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Redactieadres

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

E-mail

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Sluiting kopij

20 januari 2019

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

tel: 023-5254025

E-mail:

bondsbureau@schaakbond.nl Internet: www.schaakbond.nl

Vormgeving

Wereldkampioenen

Er is geen titel die zo tot de verbeelding spreekt als die van wereldkampioen. Er is dan ook bijna niets zo moeilijk als de allerbeste van de wereld worden, of het moet zijn de allerbeste van de wereld blijven. Magnus Carlsen is sinds 2013 onze wereldkampioen en na zijn overwinning in Londen vorige maand zal hij het in ieder geval blijven tot in het jaar 2020. Net als twee jaar geleden tegen Karjakin, had Magnus ook tegen Caruana een tiebreak nodig om ‘zijn’ titel veilig te stellen. Uniek was dat er in de klassieke partijen geen enkele beslissing viel.

Ju Wenjun is pas sinds dit jaar wereldkampioen (zie het juninummer), maar merkwaardig genoeg moest ook de vrouwen wereldkampioen haar titel verdedigen de afgelopen maand. Ook Ju had een tiebreak nodig, maar het lukte, waarmee ze voorkwam dat ze de kortst regerende wereldkampioen ooit zou worden.

In het correspondentieschaak werd Aleksandr Dronov voor de derde keer wereldkampioen. Daarmee brak hij het record van wijlen Joop van Oosterom die de hoogste titel twee keer wist te behalen. Over

Gezocht: schaakvrijwilliger van het jaar 2018

Ook in 2018 willen wij u vragen om kandidaten voor de titel ‘Schaakvrijwilliger van het jaar’ bij de redactie van SchaakMagazine te melden. Is er in uw omgeving iemand die in de afgelopen periode onmisbaar is geweest voor de schaakvereniging? Het gaat niet alleen om mensen die veel doen, ook kandidaten die een bijzondere bijdrage leveren komen voor de titel in aanmerking. Ieder jaar worden er vele interessante kandidaten bij ons gemeld.

Helaas kunnen wij maar één winnaar uitkiezen. Die keuze betekent dus niet dat de andere kandidaten ongeschikt zijn voor uitverkiezing. Integendeel! Daarom wijzen wij er uitdrukkelijk op dat kandidaten die in vorige jaren niet zijn gekozen opnieuw voorgedragen kunnen worden. Wilt u in dat geval al het materiaal opnieuw naar de redactie opsturen en niet volstaan met verwijzing naar een voorafgaand jaar?

Wij willen van de kandidaten graag het volgende weten:

• de naam van de vrijwilliger

• een overzicht van zijn of haar activiteiten in de afgelopen jaren

• eventueel andere redenen om de vrijwilliger in het zonnetje te zetten

Aanvullend materiaal in de vorm van krantenknipsels, clubbladen, foto’s, artikelen op websites enzovoort is uiteraard van harte welkom. De winnaar van deze wedstrijd zal in het februarinummer van 2019 in het zonnetje worden gezet. U kunt uw nominatie onder vermelding van Schaakvrijwilliger van het jaar 2018 tot 5 januari 2019 sturen naar schaakmagazine@schaakbond.nl.

al deze WK’s berichten we in dit nummer, net als over het WK-Kadetten in Spanje waar Machteld van Foreest een gedeelde derde plaats behaalde. Haar oudste broer Jorden speelde het in Hoogeveen klaar om zes keer te remiseren tegen de sterke Russische grootmeester Fedoseev. Tijdens het NK-rapid in Amstelveen verspeelde de oudste Van Foreest telg echter de titel in de laatste ronde zoals Robert Ris optekent.

Het klassieke wereldkampioenschap begint in 1886 als Wilhelm Steinitz Johannes Zukertort verslaat. Zeven jaar later verscheen de eerste editie van dit bondsblad (met als naam ‘Tijdschrift’) en dat betekent dat het dit jaar onafgebroken 125 jaar bestaat. Daarmee zijn we niet het oudste schaakblad in de wereld dat nog steeds bestaat, maar wel bijna! Oud-hoofdredacteur Minze bij de Weg dook voor ons in de geschiedenis.

Jeroen Bosch hoofdredacteur

Anish Giri gedeeld winnaar in Shenzhen

Anish Giri won een dubbelrondige zeskamp in de Chinese plaats Shenzhen samen met de Chinees Ding Liren en de Fransman Maxime Vachier-Lagrave. De zeskamp was zeer sterk bezet wat resulteerde in een hoog remisepercentage. Anish mocht - na negen remises! - pas in de laatste ronde het genoegen van de overwinning smaken tegen rode lantaarndrager Radoslaw Wojtaszek. Een score van 5,5 uit 10 was voldoende voor de gedeelde overwinning.

Giri heeft een succesvol jaar achter de rug waarin hij steeg van plaats 15 (januari 2018) naar plek 5 op de wereldranglijst. Tamelijk uitzonderlijk voor een denksporter zette NOC*NSF ’s lands sterkste schaker op de shortlist voor de verkiezing van Sporter van het Jaar 2018.

Normen in Haarlemse Meesters

Met een score van 6,5 uit 9 won Bart Gijswijt een gesloten IM-toernooi in Haarlem. De lokale held bleef daarmee David van Kerkhof en Manuel Bosboom een halfje voor. Zowel Gijswijt als Van Kerkhof scoorden hiermee tevens een IM-norm. De Engelse IM Michael Basman zorgde met zijn originele openingsspel (o.a. 1.g4 met wit en 1…g5 met zwart) voor

ongebruikelijke stellingsbeelden, maar het leverde hem niet meer dan 3 uit 9 op en een gedeelde laatste plaats.

De ontroostbare schaker Paul van der Sterren

Ooit, lang geleden, las ik in een of ander praatschaakboek over een pastoor die voor al zijn parochianen een troostend woord had als ze met hun moeilijkheden bij hem kwamen, behalve voor een man die hij met het hoofd in de handen op een bankje in een park aantrof. Het bleek een schaker te zijn die zojuist een partij verloren had. Tegenover dít leed stond de pastoor machteloos. Al wat hij doen kon was naast de ontroostbare gaan zitten en meetreuren.

Het is een verhaal dat blijkbaar indruk op me maakte indertijd, want ik ben het in al die jaren nooit vergeten, al weet ik nu niet eens meer waar ik het eigenlijk vandaan heb (kan het Avonturen op 64 velden van Assiac zijn geweest?). Het idee dat een schaakpartij verliezen het ergste was wat een mens kon overkomen sprak me kennelijk aan. Daar had ik natuurlijk ook al ervaring mee, terwijl ik nog veel te jong was om me iets voor te kunnen stellen bij die veel ‘gewonere’ verliezen waar de pastoor mee te maken kreeg: een kind, een vrouw, je gezondheid…

Maar het was toch niet alleen mijn jeugdige onervarenheid waardoor deze zielenherder zich zo in mijn geheugen heeft kunnen vast-

zetten. Er zat ook een kern van waarheid in het verhaal en die begrijp ik nu pas. Het was niet het kunnen troosten van al die – naar normale maatstaven – veel erger getroffenen wat realistisch was, met het niet kunnen troosten van de schaker als contrast om er een leuk verhaal van te maken. Het was het ontroostbaar zijn zelf wat ik moet hebben herkend als een vonkje van de meest diepe en werkelijk troostende waarheid. Ik weet niet meer wat de pastoor tegen al die andere mensen zei (waarschijnlijk niets wat hij niet ook tegen die schaker had kunnen zeggen), maar het moet in wezen iets plichtmatigs zijn geweest, iets wat hij zei omdat nu eenmaal van hem werd verwacht dat hij zulke dingen zou zeggen. Dat was zijn werk en waarschijnlijk was hij daar goed in. Maar die schaker was anders, die viel buiten het werkterrein van de pastoor. Bij hem kon hij zijn ambtelijke masker laten vallen en gewoon eerlijk zijn. Want troostende woorden, ach, dat is maar wat gebrabbel. Maar de sympathie achter die woorden kan echt zijn.

Zelf heb ik dit nooit sterker gevoeld dan tijdens de Olympiade in Thessaloniki in 1988, waar het Nederlands team een schitterende derde plaats behaalde die echter op het

moment zelf eerder als een enorme teleurstelling aanvoelde. Brons is mooi, maar zilver is mooier en dat hadden we in handen totdat … ik een totaal gewonnen eindspel tegen John Nunn remise liet lopen en we Engeland niet met 3-1, maar met slechts 2½-1½ versloegen, waarmee we in punten gelijk met ze eindigden, maar op grond van een van de achterlijkste tiebreaksystemen uit de geschiedenis toch onder hen werden gezet. Om de catastrofe compleet te maken miste ik hiermee ook nog eens mijn eerste grootmeesterresultaat. Kortom, het was niet een van mijn betere momenten.

Nu deed niemand vervelend tegen me na afloop, integendeel zelfs. Maar het best herinner ik me Hans Böhm, die niet veel zei, een glas bier voor me neerzette, rustig bleef zitten en me, simpelweg met zijn sympathie en aanwezigheid, binnen de kortste keren weer mentaal overeind had. Geen pastoor had het hem kunnen verbeteren.

Op zaterdag 8 december werd de finale gespeeld van het NK Internetschaak 2018. Vorig jaar ging de finale uiteindelijk tussen Erwin l’Ami en Loek van Wely. Dit jaar werden ze in de halve finale aan elkaar gepaard. De kampioen van 2017 sloeg met 4-0 hard toe, waarna de grootmeester uit Woerden zich bij de online toeschouwers kon gaan voegen. Die zagen hoe in de andere halve finale Benjamin Bok nipt onderuit ging tegen Jan Smeets (3-4). De finale over 5 winstpartijen werd live verslagen door Stefan Kuipers op Twitch.tv. Met 5-3 wist KingLoek zijn NK-titel te prolongeren.

Zelf ook spelen op de KNSB club op internet? Dat gaat via chess.com, gratis lid worden kan via www.chess.com/nl/l/KNSB

De KNSB heeft op 12 oktober de Online Jeugdschaakclub Nederland op Chesskid opgericht. Deze club is voor basisscholieren in de leeftijd van 6 t/m 12 jaar. Kinderen kunnen op dit platform in een veilige omgeving iedere dag terecht om tegen leeftijdsgenoten te schaken, schaakpuzzels op te lossen of de basisregels aan te leren. De KNSB gaat komend jaar wekelijks leuke toernooien organiseren. Alle verenigingen hebben het aanbod gekregen om voor

al hun leden t/m 12 jaar een gratis jaaraccount te verkrijgen. Aanmelden via de website is wel noodzakelijk.

Let op: het aanbod geldt tot 6 februari 2019, daarna kost een jaaraccount € 7,50. www.schaken.nl/ojscnl

Carlsen blijft wereldkampioen

Na elf remises op rij had Magnus Carlsen in de twaalfde matchpartij een riante stelling en een ruime tijdvoorsprong. Uitdager Fabiano Caruana was ‘zeer bezorgd’. Hing er een beslissing in de lucht? Tot grote verbazing van alle experts bood de wereldkampioen echter remise aan! De kritiek was niet van de lucht, het scherpst verwoordt door oud-wereldkampioenen Garry Kasparov en Vladimir Kramnik. De wereldkampioen toonde echter aan dat hij zijn kansen in de rapid tiebreak heel goed had ingeschat. Met 3-0 schoof Magnus de uitdager opzij en behield zijn wereldtitel.

In de schaakgeschiedenis zal de match Carlsen-Caruana voor altijd een bijzondere plaats innemen. Nog nooit waren twee spelers ‘op papier’ zo aan elkaar gewaagd. Titelverdediger Magnus Carlsen speelde met een rating van 2835 en zijn uitdager Fabiano Caruana met 2832 – in de elotabel is de verwachte score bij een ratingverschil van 3 punten nog steeds 0,50-0,50! Dat hebben we dan ook geweten, want het was ook nog nooit voorgekomen dat er in een WK-match geen beslissingen vielen in de klassieke partijen.

Remisedood?

Na de twaalfde remise in Londen vond de Russische grootmeester Alexander Grischuk dat dit ‘de dood van het klassieke schaak’ betekende. Nu is dat niets nieuws natuurlijk. Ruim een eeuw geleden voorspelden ook de wereldkampioenen Lasker en Capablanca al dat het schaken een ‘remisedood’ zou sterven. Heel wat genuanceerder was Anish Giri in zijn reactie. Ten eerste stelde hij vast dat, als er sprake was van de dood van het klassieke schaak, dat dan toch hooguit gold voor de partijen die gespeeld worden door de absolute wereldtop omdat er op lager niveau meer dan voldoende beslissingen volgen. Bovendien vroeg de Nederlander zich hardop af of het erg was wanneer partijen in remise eindigden als het om boeiende gevechten ging. Tot slot stelde hij vast dat deze match waar-

schijnlijk heel anders was verlopen wanneer Carlsen in de eerste partij zijn winnende voordeel ‘gewoon’ had verzilverd. Met als toevoeging dat we de match waarschijnlijk als heel positief zouden hebben beoordeeld wanneer bijvoorbeeld Carlsen die eerste partij had gewonnen en Caruana de achtste waarmee we ook met 6-6 een tiebreak in zouden zijn gegaan. Hoe dan ook zou het best kunnen dat er in de toekomst aan de opzet van de WK-match gesleuteld zal gaan worden. De spelers zelf waren, een beetje paradoxaal, voor meer klassieke partijen met als motivering dat je dan meer kunt riskeren omdat bij een eventuele nederlaag de match niet meteen voorbij is.

Caruana - Carlsen, partij 1

29.Txf8+ Txf8 30.Kg2 gaat het paard naar f5 en hebben beide zijden gelijke kansen. Na de zet van Caruana komt Carlsen in het voordeel.

26.Tg2? Thg8 27.De2 Txg2+

28.Dxg2 De6 29.Pf2 Tg8 30. Pg4 De8 31.Df3 Dxh5 32.Kf2 Lc7 33.Ke2? Dg5 34.Ph2

37...Kb7 38.c3 Le5?!

Zwart staat totaal gewonnen na 38...Tg3! 39.Pxg3 hxg3 40.Tg2 Da1.

39.Kc2 Dg7 40.Ph2 Lxc3?

Met deze 40e zet geeft Carlsen de winst definitief weg. 40... Dg1! 41.Pf1 b5! met als idee ... b4 om de diagonaal open te breken zou nog altijd hebben gewonnen. Maar 41...Tg3 42. Pxg3 hxg3 is niet meer zo duidelijk vanwege 43.Td2 Da1 44.d4. Het probleem met de zet van Carlsen is dat wit nu met

4 1.Dxf4 Ld4 42.Df7+! de dames kan ruilen, en na 42... Ka6 43.Dxg7 Txg7 44.Te2 een vrije e-pion heeft die voldoende tegenspel oplevert. Na 44...Tg3

45.Pg4 Txh3 46.e5 Tf3 47.e6 Tf8 48.e7 Te8 49.Ph6 h3 50. Pf5 Lf6 51.a3 b5 52.b4 cxb4

53.axb4 Lxe7 54.Pxe7 h2

55.Txh2 Txe7 was een toreneindspel ontstaan met 3 tegen 2 op een vleugel dat niet te winnen is. Carlsen probeerde het nog wel tot en met zet 115!

Openingskeuze en voorbereiding

34…h5?

Carlsen had de hele partij snel gespeeld en Caruana was in tijdnood. De wereldkampioen maakte nu de klassieke fout door te spelen op de tijdnood van de tegenstander. Waren het de zenuwen of realiseerde hij zich niet hoe gewonnen hij stond? Als hij de tijd had genomen dan had hij zeker een van de winsten voor zet 40 gevonden. Na het logische 34...De5 dreigt zwart zowel ...Dc3 en ...Db2 als ook ...Tg3. Zwart staat zonder meer gewonnen. 35.Tf2 Dg1 36.Pf1 h4?

Stelling na 24...Pf4

25.Lxf4 gxf4

Ik volgde de partij op dit moment ‘live’ samen met een bevriende grootmeester die meteen het kwaliteitsoffer

26.Txf4 suggereerde. Na 26... Lxf4 27.Dxf4 Dxf4 28.Txf4 Tdf8

De dame op de lange diagonaal zetten met 36...Dg7 was opnieuw winnend. 37.Kd2?

Wit kon zich redden met 37.e5! Tg5 38.Kd2 Txe5 (38...Kb7! houdt nog wat voordeel vast.) 39.Tg2 Dd4 40.Dxc6 met voldoende tegenspel voor remise.

De wereldkampioen had de beginzet 1.e4 in die eerste partij met het Siciliaans beantwoord en niet met zijn gebruikelijke 1…e5. Hij zou uiteindelijk in al zijn zwartpartijen voor 1…c5 kiezen. De uitdager speelde drie keer de Rossolimo (1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5) maar bereikte daar weinig mee. Daarna schakelde de Amerikaan over op het open Siciliaans waarna de verwachte Sveshnikov op het bord kwam. Dat leverde hem een uitgelezen kans op in partij 8, een spannende strijd in partij 10, grote problemen in de slotpartij, en een nederlaag in de tiebreak. De openingsvoorbereiding van Caruana maakte over het algemeen meer indruk dan die van de Noor. Met zwart koos hij voor het Russisch en het Damegambiet en daar wist de wereldkampioen niets tegen te verzinnen terwijl dit toch

bepaald geen verrassende keuzes waren. Carlsen wisselde zijn beginzet af volgens een regelmatig patroon: 1.d4, 1.c4, 1.e4 en mocht alleen in de Engelse Opening in partij 9 een prettig openingsvoordeeltje claimen waar hij dan vervolgens niets mee deed. Een beetje een blamage was wat dat betreft zijn laatste klassieke witpartij. In het Russisch koos Caruana voor een openingsvariant die hij via een sociale mediablunder van zijn team (team Caruana publiceerde een foto waarop op een laptopscherm de namen van allerlei openingsfiles te zien waren) al had prijsgegeven. Carlsen wist zelfs met die voorkennis niets te bereiken.

Caruana - Carlsen, partij

8

1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 e5 6.Pdb5 d6 7.Pd5!?

Dus dit is wat team Caruana met oud FIDE (knock-out)wereldkampioen Rustam Kasimdzhanov heeft bekokstoofd! De hoofdvariant tegen de Sveshnikov gaat verder met 7.Lg5.

7...Pxd5 8.exd5 Pb8

Het alternatief is 8...Pe7 wat Carlsen in de slotpartij speelde. 9.a4!? Le7 10.Le2 0–0 11.0–0 Pd7 12.Ld2

In de tiende partij koos de uitdager voor 12.b4!? wat na 12...a6 13.Pa3 a5 14.bxa5 Txa5

15.Pc4 Ta8 16.Le3 f5 17.a5 f4 18.Lb6 De8 een geweldig

zetten waarmee vrijwel winnend voordeel te bereiken viel. Ten eerste is 24.Pc4 een goed idee. Wit dreigt dan de zwartveldige loper op te ruimen waarna hij met zijn vrije d-pion en de ongelijke lopers een winnende aanval krijgt. Zwarts beste zet is dan inderdaad 24... g4 maar na 25.Df2 f3 (25...g3 26.Dd2 gxh2+ 27.Kh1) 26.Tfe1 is er eigenlijk niks veranderd aan wits dreigingen.

ook na het door de computer aanbevolen 26.Lxc5 dxc5 27.Dd2 Ld6 staat zwart heel riant. Iets minder menselijk, maar wellicht nog beter dan 25...b5 is 25...exf4 26.gxf4 (26.Lxf4 b5) 26...Lxh4 en wit heeft geen compensatie voor de verloren pion, terwijl de zwarte aanval doorgaat.

26.Dd2 e4 27.Le2 Le8 28.Kb1 Lf6 29.Te1 a4?!

gevecht opleverde.

12...f5 13.a5 a6 14.Pa3 e4

15.Pc4 Pe5 16.Pb6 Tb8 17.f4 exf3 18.Lxf3 g5?

Dit vraagt teveel van de zwarte stelling. Na 18...Lf6 19.c3 Pd7!? staat wit hooguit een tikje beter.

19.c4 f4 20.Lc3 Lf5 21.c5!

Na deze doorbraak in het centrum wordt de zwarte stelling kritiek.

21...Pxf3+ 22.Dxf3 dxc5

Zwart mag 23.c6 niet toelaten, maar de vrije d-pion, de open e-lijn, de lange diagonaal en natuurlijk de open zwarte koningsstelling beloven wit nu groot voordeel.

23.Tad1

Een hele logische zet maar ook 23.Tae1 en zelfs 23.g4 geven wit groot voordeel.

23...Ld6

24.h3?

Met deze voorzichtige zet verliest Caruana vrijwel al zijn voordeel. Het is begrijpelijk dat hij ...g4 wil voorkomen, maar in deze scherpe stelling ontbreekt de tijd voor zo’n trage zet. Er waren twee meer dynamische

Ook heel logisch is de dame richting de zwarte koning dirigeren met 24.Dh5 Lg6 25.Dh6 (25.Dh3) 25...Tf7 26.Tfe1 en nu faalt de poging om de dame te vangen met 26...g4? op 27.Te6, maar ook na 26...Lf8 27.Dh3 Lf5 28.Dh5 Lg6 29.Df3 is zwart in enorme problemen. Er dreigt sterk 30.d6. 24...De8!

Haalt 25.Dh5 eruit, en na 25.Pc4 Dg6 26.Pxd6 Dxd6 27.h4 gxh4 28.Dxf4 Dxf4 29. Txf4 h5! 30.Te1 Lg4 zorgen de ongelijke lopers voor remise (op zet 38).

½–½

In de twaalfde partij behandelde Caruana de opening zwak en kwam hij al snel in het nadeel.

Caruana - Carlsen, partij 12

Deze zet kan alleen maar verklaard worden door het verlangen van Magnus om ‘veilig’ de tiebreak te bereiken. Caruana gaf aan dat hij bang was geweest voor 29...La4! 30.b3 (30.Tcc1 b5!) en nu het stukoffer 30...Lxb3! 31.axb3 Pxb3 32.Dd1 a4! en wit staat machteloos tegen de zwarte aanval: 33...Da5 en 33...b5 zijn sterke dreigingen. Ook 29...Tb8 en 29...g6 waren prima zetten om ...b5 voor te bereiden.

30.Db4!

Dit bemoeilijkt het doorzetten van ...b5.

30...g6 31.Td1 Ta8 en hier eindigde de partij abrupt vanwege een remiseaanbod van de wereldkampioen in een nog steeds riante stelling (met bijkomend tijdvoordeel).

½–½

Een anticlimax, en zeker een nog opmerkelijkere beslissing dan twee jaar geleden toen Magnus besloot zijn laatste witpartij in de WK-match tegen Karjakin te gebruiken om alle stukken te ruilen en ‘af te wikkelen naar de tiebreak’. Na een rustdag volgde op woensdag 28 november de tiebreak.

Carlsen - Caruana, rapid (1)

Stelling na 25.f4 25...a5?!

Positioneel een prima zet, maar Magnus zou hem nooit gespeeld hebben wanneer hij hier een punt achter had gestaan in de match. Logischer (en veel sterker) is het openen van de stelling. Dat kan met 25...b5 een pion die wit niet kan nemen 26.cxb5?? Pxd3+ en mat. Maar

Stelling na 37.Tc7

Prijsuitreiking Carlsen, Dvorkovich en Caruana. (Foto: Lennart Ootes)

Machteld gedeeld derde op WK-Kadetten

Van 3 t/m 16 november namen rond de duizend jeugdtalenten uit de hele wereld deel aan het WK-Kadetten in Santiago de Compostela, Spanje. Drie van onze grootste jeugdtalenten - Tommy Grooten (open 8), Yichen Han (open 12) en Machteld van Foreest (meisjes 12) - vormden de Nederlandse delegatie. Het begeleiden van deze jonge talenten op het WK was een bijzondere uitdaging voor mij als coach. Gelukkig hielpen de ouders mee, zodat ik me vooral op de schaaktechnische zaken kon richten. Onze jonge spelers deden hun best! Ze vochten iedere dag urenlang voor elk punt en er waren geen korte remises. Het toernooi duurde 11 rondes lang, net te lang voor Tommy en Yichen die allebei in de laatste twee rondes verloren en flink terugvielen. Machteld had wel een goed eindschot, en eindigde met 8 uit 11 nog op een verdiende gedeelde derde plaats.

Tommy

Tommy startte fantastisch en wist zijn eerste drie partijen te winnen. Helaas viel hij terug nadat hij tweemaal op rij verloor. Daarna waren er ups en downs. Dat zijn strategische inzicht groter was dan zijn tactische handigheid kwam hem af en toe duur te staan zoals in ronde 7. Hij speelde van opening tot eindspel een uitstekende strategische partij in een gesloten Siciliaans maar blunderde uiteindelijk in gewonnen stelling.

Pawel Sowinski –

Stelling na 17…f5

Zwart staat een pion voor en wit heeft geen compensatie. Wit droomde ooit van een aanval op de zwarte koning maar die droom vervloog na het afruilen van de dames. Dankzij de pion op f5 houdt zwart elk spel van wit op de koningsvleugel tegen. Tommy speelt fantastisch, als een vaardige kenner van het gesloten Siciliaans.

18.g5 Le8 19.Lh3 e5 20.fxe5 Lxe5 21.Pxe5 Pxe5 22.Pf2 a5 23.Ke2 a4 24.h5 f4 25.Le6+ Lf7 26.Lxf7+ Txf7 27.Lc1 P7c6 28.hxg6 f3+ 29.Kd1 hxg6 30. Td2 Th7 31.Txh7 Kxh7 32.Ta2

Ta8 33.Le3 Kg7!

De koning is een belangrijk stuk in het eindspel en moet geactiveerd worden.

34.Ke1 Kf7 35.Lc1 Ke6 36.Lb2

d5 37.exd5+ Kxd5 38.c4+ Ke6

39.Kd2 Kf5 40.Lxe5 Pxe5

41.Ke3 a3 42.Pe4 Ta5 43.Pd6+ Kxg5 44.Ke4 f2

Sterker was 44...Pc6! 45.Kxf3

Pb4 46.Ta1 a2 47.Pb7 Ta3 48. Pxc5 Pc2 en zwart wint.

45.Txf2 a2 46.Txa2 Txa2 47. Kxe5 Te2+ 48.Kd5 Tommy heeft tot zover alles onder controle.

alleen de winst maar ook de remise weggeeft. Ik stond op dit moment een paar meter bij zijn bord vandaan en voelde een schok door mijn lichaam gaan. Ik moest vader Herman Grooten, die in Nederland op mijn WhatsApp berichten zat te wachten, diep teleurstellen. De juiste zet is hier 50...Ke7! 51. Pxg5?? faalt op 51...Te5+ met winst. Bij 51.Kd5 g4 heeft zwart met de g-pion nog winstkansen. Maar zwart moet blijven oppassen. Nu komt er een gemene paardvork.

51.Pg3+

En daar gaat de toren!

51…Kf4 52.Pxe2+ Kf3 53. Pg1+ Kg2 54.d4 Kxg1 55.d5 g4 56.d6 g3 57.d7 g2 58.d8D Kh2 59.Dh8+ Kg3 60.Kd6 Kf3 61.Dg7 1-0

Wat een zuur einde van een mooie partij. Tommy eindigde het toernooi met 5,5 uit 11 op een 60e plaats. Tommy is een groot talent, die zijn impulsen en zijn snelheid nog onder controle moet krijgen en dan komt hij een heel eind!

48...Kf6?!

Een ongelukkig veld, dat mogelijk “geschaakt” kan worden door het paard. Met 48...Kf4! had Tommy zijn uitstekend opgebouwde partij kunnen afmaken.

49.Kxc5 g5 50.Pe4+ Een belangrijk moment in de partij. Maar Tommy speelt razendsnel, impulsief en maakt daardoor de verkeerde keus.

50...Kf5??

Een grote blunder, die niet

Yichen

Yichen, tegenwoordig woonachtig in Newcastle, miste met zijn moeder door een vervelende en onnodig langdurende douanecontrole zijn vlucht van Londen naar Santiago de Compostela. Hij miste daardoor de eerste ronde en startte het toernooi met een nul. Maar hij klom daarna helemaal op naar de top. Als nummer 35 op de startranglijst won Yichen maar liefst 7 keer en stond alleen een

De Nederlandse deelnemers.

halfje af totdat hij in ronde tien met zwart tegen de nummer 1 op rating en koploper in dit toernooi, IM Gukesh uit India, moest spelen. De Indiër, die later ook wereldkampioen werd, won overtuigend. De volgende dag verloor Yichen ook nog van de solide Lazavik uit Wit-Rusland. Daardoor kon hij de gedeelde derde plaats ook niet vasthouden en moest hij genoeg nemen met een gedeelde12e plaats. Toch een opvallende prestatie, en een winst van bijna 100 ratingpunten! In ronde 7, tegen Christopher Woojin Yoo, een Koreaanse Amerikaan met een rating van 2407, liet Yichen zijn fijne eindspeltechniek zien.

Christopher Woojin

Yoo - Yichen

In een open stelling en bij een pionnenstructuur met twee groepen pionnen, is een loper in het algemeen handiger dan een paard. Wit houdt daarom beter de toren op bord.

28...Txd1 29.Kxd1 Kf7 30.Ke2 Ke6 31.Kd3 Kd5 32.b4 f5 33. Pc3+?!

Na 33.gxf5 gxf5 34.Pc3+ Ke6

35.b5! cxb5 36.Pxb5, kan wit ook een vrijpion op de damevleugel proberen te creëren voor tegenspel.

33...Ke6 34.gxf5+? Kxf5!

Een actieve koning is een belangrijk factor in het eindspel.

-+-+-+-+ zp-+-+-vlp

rust. Twee van haar broers werden al grootmeesters voor dat ze twintig jaar oud werden. Zijzelf hoort tot de allerbeste meisjes t/m 12 jaar en dan denkt iedereen dat ze dit toernooi wel zal winnen. Maar het liep anders. Machteld startte het toernooi meteen niet goed. Zij verwaarloosde in de eerste partij het probleem van de onderste rij en blunderde een stuk in een gewonnen stelling. Later verloor zij nog een partij doordat haar dame ingesloten werd. Daardoor raakte de titel al snel uit zicht. Maar dat bete kende niet dat zij het opgaf! Bijna iedere dag beëindigde zij haar partij als laatste. Zij bleef vechten als een leeuwin. Hieronder een paar leuke momenten uit haar partijen.

Sara KovacsiMachteld, ronde 1

33…Te1 34. Dd2 Dh1+! 35. Txh1 Txh1 mat! 0-1

Nura BaallaMachteld, ronde 5 -+-+r+k+

Stelling na 26. Kc2

26...f6!

Een preventieve zet tegen g5, uiteindelijk gericht tegen het paard op e4.

27.h4 Td4

Beter was 27...Kf7, om de koning te activeren.

28.Td1?!

35.Pe4 Kf4 36.Pg5 Lf6 37.Pxh7

Lxh4 38.Ke2 Le7 39.a3 g5

40.Kf2 Kf5

Nog makkelijker was 40...e4

41.fxe4 Kxe4.

41.Ke3 Kg6 42.Ke4 Kxh7 43.

Kxe5 Kg6 44.b3 c5 45.b5 Ld8

46.Ke6 Kh5 47.Kf5 Kh4 48.a4

Kg3 49.a5 Lxa5 50.Kxg5 Kxf3 0-1

Machteld

De verwachtingen omtrent Machteld waren de laatste tijd hoog. Soms denk ik dat er nu al teveel druk op haar schouders

Stelling na 20.Lf3

20...Ld4 21.Lxe2 Ook niet goed is 21. Pf1 Txf2 22. Pxf2 23. Lxh5 Pxd1+ 24.Kg2 gxh5 zwart wint.

21…Lxf2+ 22.Kh1 Lxg3

23.P6e4 Dxh4+ 24.Kg2 Dh2+ 25.Kf3 Pe5+ 26.Ke3 Lf4 mat! 0-1

G. Menon – Machteld, ronde 8 -+-+r+-mk +l+-+pzp-+-+-+-zp +pzPqtr-+p+-zp-+-zP zP-+Q+-zP-zP-+-tR-mK

Stelling na 33.h4

35...Tf8!

Een goede zet! De toren staat achter de vrije f-pion. Snel kunnen oprukken met de vrijpion is in een eindspel van belang.

36.h3 f5 37.Tf3 f4 38.Kc1 g5 39.Td5 Kg7 40.Txb5 h5 41.a4 g4 42.hxg4 hxg4 43.Td3 f3 44.Tg5+ Kh6 45.Tdd5 Tf7 46.Th5+ Kg7 47.Th1 f2 48. Tdd1 g3 49.a5 Th2 50.Txh2 gxh2 51.Tf1 Te7 0-1

Machteld had in de laatste ronde tegen Omonova uit Oezbekistan nog kans op een bronzen medaille maar dan moest ze wel winnen. Helaas moest ze na het massaal afruilen van de stukken tekenen voor remise. Machteld heeft zeker het vermogen om wereldkampioen te worden. We zullen het zien in de nabije toekomst!

Speelzaal WK-kadetten.

Machteld bij het begin van de ronde.

WK-vrouwen: Ju Wenjun blijft wereldkampioen!

In Khanty-Mansiysk (Rusland) is afgelopen maand voor de tweede keer dit jaar een WK vrouwen gehouden. De winnaar was dezelfde: Ju Wenjun versloeg in de finale

thuisspeelster Kateryna Lagno door de rapid-tiebreak beter te spelen.

In mei werd de Chinese Ju wereldkampioen door in een match haar landgenote Tan met 5½-4½ te verslaan. Een half jaar later moest ze haar titel verdedigen in een knock-outtoernooi. De beste vrouw Hou Yifan deed niet mee omdat ze het niet eens is met deze opzet van het WK (en ze heeft inmiddels van het nieuwe FIDE bestuur gelijk gekregen: er komt een kandidatentoernooi en WK-match net zoals bij het algemene WK) waardoor op papier het veld open was met veel speelsters van rond de 2550. Ju bereikte soepel de finale: achtereenvolgens Hardegen, Krush, Zhai, Tokhirjonova en Kosteniuk werden in twee partijen verslagen. Lagno moest harder werken om de finale te halen: Hoang, Pogonina en Mariya Muzychuk werden pas na verlenging opzij gezet.

De finale ging aanvankelijk voorspoedig voor Lagno. Nadat de eerste partij remise was geworden kreeg ze twee keer een eindspel met torens en ongelijke lopers, waarbij eerst een plusje werd omgezet in winst en daarna een duidelijk mindere stelling werd gekeept.

partij was dus genoeg om wereldkampioen te worden, maar de Russin speelde veel te voorzichtig (en traag) en liet haar tegenstander ongehinderd een aanvalsstelling opbouwen. Het lukte Lagno (mede door tijdgebrek) niet om zich te verdedigen tegen de zwarte aanval.

Lagno – Ju Wenjun, vierde matchpartij

1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 g6 4.O-O Lg7 5.Te1 e5 6.a3

Lagno durft niet (zoals in Caruana – Carlsen, vijfde matchpartij) met 6.b4 een pion te offeren.

6...Pge7 7.Pc3 O-O 8.Lc4 d6 9.d3 h6 10.Pd5 Kh7 11.c3 f5

Nu is er een stelling ontstaan die veel makkelijker speelt voor zwart.

12.exf5 gxf5 13.b4 Pg6 14.b5 Pa5 15.La2 Le6

Soms moet je snel zijn bij een aanval, hier is dat niet nodig. Zwart kan rustig ontwikkelen en stukken neerzetten, dan komt de koningsaanval vanzelf. 16.Da4 b6 17.Ld2 Tg8 18.Tad1 Dd7

Het is niet zo makkelijk om hier een goede zet voor wit te vinden. De engine geeft hier 19.c4 aan, maar de loper op a2

die beter dan de partijzet) 19.Ph4?

r+-+-+r+ zp-+q+-vlk -zp-zpl+nzp snPzpNzpp+Q+-+-+-sN zP-zPP+-+L+-vL-zPPzP +-+RtR-mK-

19...Lh8?

Zwart gaat verder met haar plan zonder echt naar het bord te kijken. Had ze dat wel gedaan, dan had ze de volgende variant vast wel gevonden: 19...c4! valt beide paarden aan en na

20.Pxg6 Lxd5 21.dxc4 Le6 22.Ph4 Lf6 23.Pf3 Db7 gaat het mis op de lange diagonaal: 24.Kh1 Txg2 25.Kxg2 Tg8+ 26.Kf1 Dxf3 en wint.

20.Pxg6 Txg6 21.Dh4 Tag8

22.g3 Df7 23.c4 Lf6?

Beter was 23...f4 24.Lxa5 Lf6

25.Pxf6+ Txf6 waarna 26...Tg4

27.Dh3 Txg3+ met damewinst een sterke dreiging is.

24.Pxf6+ Txf6 25.f4 Tg4 26.Dh3 Dit is het verschil: de witte dame kan nu wel vluchten. 26...Tfg6 27.Tf1 Dg7

Ju-Lagno

-+-+-+-+ zp-+-+-wqk -zp-zpl+rzp snPzp-zpp+-+P+-zPr+ zP-+P+-zPQ L+-vL-+-zP

28.Kh1?

Ook 28.Kf2 exf4 29.Lxf4 Db2+ 30.Td2 Txf4+ verliest. Er was echter nog een verdediging: 28.Dh5! Df7 29.Dh3 en hier heeft zwart niets overtuigends.

28...Lc8

Of meteen slaan op g3.

29.Dh5 Lb7+ 30.Kg1 Txg3+ 31.hxg3 Txg3+ 32.Kf2 Tg2+ 0-1

Vier rapidpartijen moesten dus voor een beslissing zorgen. Nadat de eerste twee remise waren geworden was Lagno iets te optimistisch in de derde.

Lagno – Ju Wenjun, zevende matchpartij -+-+-+k+ zpp+-+p+p -+-+-+p+

Stelling na 22...Ld4

Wit kan remise forceren door het paard te slaan, waarna ongelijke lopers overblijven. Ze was echter nog in de mindset “Ik sta beter vanwege het loperpaar” en had maar één van de twee dreigingen gezien.

23.Lf1? Pd1

Zo kan zwart dus ook f2 aanvallen. De pluspion bleek uiteindelijk (na matig tegenspel) genoeg voor winst.

In de laatste partij liet Lagno in een remise-achtige stelling zomaar haar dame slaan.

Eindstand 5-3. Ju Wenjun blijft wereldkampioen!

‘Tot het aanwinnen van nieuwe leden zal dit tijdschrift een machtig hulpmiddel zijn’

Den eersten Januari 1893 is dan het nieuwe reglement van den Bond in werking getreden.

De Bond heeft daarmee op zich genomen: de beoefening van het schaakspel in Nederland in stand te houden, uit te breiden en te ontwikkelen (...).

Aldus heeft de Bond de leiding op zich genomen van het schaakleven in ons land. Daartoe heeft de Bond niet alleen de te houden wedstrijden in getal en in afwisseling van plaats uitgebreid en de probleem-wedstrijden aan vaste tijdstippen gebonden (...), maar ook de jaarlijkse bijdrage aanzienlijk verminderd en het Tijdschrift in het leven geroepen, waarvan dit het eerste nummer is. (…) Tot het aanwinnen van nieuwe leden zal dit tijdschrift, indien de ondergeteekenden, redacteuren, het aan de verwachtingen doen beantwoorden, een machtig hulpmiddel zijn.

Was getekend door de redacteuren J.F. Heemskerk, H.J. den Hertog en dr. A.J.A. Prange.

Met deze woorden werd de oprichting bekend gemaakt van het Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond. Nu, 125 jaar later, bestaat het blad nog steeds onder de eigentijdse naam Schaakmagazine. Dat is bijzonder in een periode waarin papieren uitgaven het moeilijk hebben. In die 125 jaar zijn er internationaal tientallen, misschien wel honderden schaaktijdschriften opgericht en weer verdwenen. Het Nederlandse bondsblad bleef bestaan en is intussen na het British Chess Magazine het oudste nog bestaande schaakblad ter wereld. Of Schaakmagazine ook het langst bestaande nationale sportblad is hebben we niet kunnen achterhalen, maar waarschijnlijk is het wel.

In de literatuur wordt het in 1882 opgerichte blad Nederlandsche Sport als eerste sportblad van Nederland genoemd. Dat

werd echter in 1930 opgeheven.

Op het moment dat het bondsblad het licht zag bestond de schaakbond al twintig jaar. Het was vooral ‘eene Vereeniging van eenige Haagsche en Amsterdamsche schaakspelers’. De bedoeling van het bovengenoemde reglement en het blad was om schakers in heel Nederland bij de bond te betrekken.

Had de bond niet eerder kunnen bedenken dat een bondsblad handig zou zijn? Jazeker, dat idee was al bij de oprichting opgekomen. Het in 1847 opgerichte blad Sissa werd in 1873 daartoe uitverkoren, wat aan hoofdredacteur W.J.L. Verbeek de volgende woorden ontlokte: ‘Ingenomen met het besluit van den bond waarbij Sissa tot haar officieel

orgaan geproclameerd wordt, hopen wij dat daardoor Sissa een nieuw leven: eene schitterende toekomst zal tegengaan!’ Eigenlijk kon je Sissa niet een echt schaakblad noemen. De ondertitel Tijdschrift aan schaakspel en amusement gewijd dekte de lading beter. Het uitroepen tot bondsblad hielp overigens niet. Eind 1874 gaf hoofdredacteur Verbeek er de brui aan. Hij werd opgevolgd door schaakhistoricus Antonius van der Linde, die net uit het buitenland was teruggekeerd en de hoofdredactie van het bondsblad wel op zich wilde nemen. Hij doopte Sissa om in De Schaakwerld, inderdaad zonder e, veranderde het formaat en de formule. Helaas, Van der Linde was een bekwame redacteur en een eminent historicus, maar hij was ook een onverbeterlijke polemist en ruziemaker. Na een jaar was de bond op hem uitgekeken en kon hij opstappen. In zijn laatste bijdrage omschreef Van der Linde het bondsbestuur als ‘zedelijke lafaards’.

Daarna werden er nog twee pogingen gedaan om tot een bondsblad te komen. In 1877 gaf de bond met de bedoeling een blad van de grond te krijgen een voorschot aan de Amsterdammer Mohr, in 1878 aan dominee Uden Masman uit het Groningse Vierhuizen. Beide pogingen mislukten.

Geld

Een rode draad door het hele bestaan van het blad, vanaf het allereerste begin tot op heden, waren de kosten. Al in april 1893, het blad bestond vier nummers, was er te lezen: ‘Het Tijdschrift is eene dure post op de uitgaven en ijverig moet door alle leden worden gewerkt, door het aanwerven van nieuwe leden, den bloeienden toestand van den Bond te bestendigen’.

In de bondsvergadering van 1895 werd er serieus voor gepleit het aantal pagina’s in te krimpen. Begrotingen lieten zien dat het blad rond 1900 goed was voor een derde van de bondsbegroting. In de jaren twintig en dertig was dat zelfs meer dan de helft. Fel tegenstander van het besluit tot inkrimpen was hoofdredacteur Norman van Lennep, de man die ervoor zorgde dat het Tijdschrift al in zijn derde jaargang een absoluut hoogtepunt beleefde. Van Lennep was een sterk schaker, zeker meestersterkte zouden we nu zeggen, en een begaafd stilist. In de jaargangen 1894 en 1895 schreef hij uitgebreide verslagen van een schaaktoernooi in Leipzig en vooral van het toptoernooi Hastings 1894/95. Dat laatste geldt nog steeds als een klassiek, zeg maar legendarisch toernooiverslag. Twee jaar later overleed Van Lennep, die zich toen al had teruggetrokken als hoofdredacteur.

Scheuring

Het bondsblad is in zijn 125-jarig bestaan regelmatig onderwerp van gesprek geweest op de bondsvergaderingen. De heftigste van alle discussies vond plaats in 1906 en leidde zelfs tot een scheuring in de bond. De aanleiding was een tamelijk futiel geval van copyright dat uiteindelijk resulteerde in de oprichting van de Nieuwe Nederlandsche Schaakbond met een eigen bondsblad het Nederlandsch Schaaktijdschrift. De scheuring duurde twee jaar. Eind 1908 gingen beide bonden weer samen.

Twee oorlogen

Het Tijdschrift maakte twee wereldoorlogen mee. Van de eerste was in de kolommen nauwelijks iets te merken. In het augustusen septembernummer van 1914 stonden sfeerverslagen over het toernooi van Mannheim, dat plaatsvond toen de oorlog uitbrak. Het toernooi werd onderbroken en sommige spelers werden tijdelijk geïnterneerd. Daar bleef het wat het Tijdschrift betreft bij. Hooguit was er wat minder buitenlands schaaknieuws, eenvoudig omdat er internationaal minder werd geschaakt. Het aantal bladzijden bleef op peil. Pas eind 1918 moest er even worden bezuinigd vanwege de financiële gevolgen van de oorlog. Na vijf bange jaren.

Partijfragmenten uit de match Aljechin-Euwe 1935.

1970 Euwe gekozen als FIDE president.

Anders ligt dat natuurlijk met de Tweede Wereldoorlog. Die kondigde zich al in de jaargang 1939 aan toen ter gelegenheid van de mobilisatie allerlei activiteiten voor opgeroepen militairen werden georganiseerd. De inval van de Duitsers in mei 1940 kwam als volgt in het mei-juninummer van het bondsblad terecht.

‘In de eerste plaats wil het Bondsbestuur een woord van groote waardeering richten tot de leden, die in de afgeloopen weken hun plicht voor het Vaderland op zoo bewonderenswaardige wijze hebben vervuld. (...) Mogen we ons nu door een alleszins verklaarbaar gevoel van moedeloosheid laten neerdrukken? Integendeel! (…) Het schaakspel is zoo bij uitstek geschikt om onze gedachten af te brengen van andere minder prettige onderwerpen en ons afleiding te bezorgen, in gepasten zin. (…) Wij weten wel, dat in sommige onderbonden een verslapping dreigt en dat Rotterdam langen tijd noodig zal hebben om zich te herstellen en opnieuw te groepeeren. Hoe goed bedoeld ook, kan een vrijstelling van een of twee maanden contributie hier niet de redding brengen.’

Toch een wat zuinige reactie zou je kunnen zeggen. Dat werd in de jaren daarna goedgemaakt door oproepen om schaakverenigingen in zwaar getroffen plaatsen als Rotterdam, Middelburg en Den Helder te steunen. En verder? Eigenlijk weinig. Het schaakleven ging zo goed en kwaad als het ging door en men legde zich, hoe kon het ook anders, bij de situatie neer, gezien ook de volgende oproep van het bestuur in januari 1941: ‘Het bondsbestuur verzoekt met den meesten aandrang alle leden van de K.N.S.B. bij het bezoeken van hun clubs, het bijwonen van wedstrijden en vergaderingen zich te onthouden van het dragen van eenig politiek insigne.’

Verder ging het sluipenderwijs. Dat de joden vanaf augustus 1941 niet meer toegang tot het openbare leven hadden merkte je alleen doordat je geen joodse namen meer in de uitslagen tegenkwam. Vanaf oktober 1941 verdween de titel Koninklijk uit de naam van de bond en het tijdschrift. En langzamerhand werd het blad door papierschaarste dunner tot het vanaf april 1943 werd vervangen door een mededelingenblaadje. Zomer 1944 verdween ook dat. Pas in oktober 1945 ontvingen de lezers weer een nummer in de bus. Dat opende met de woorden ‘Na vijf bange jaren’. In dat artikel werden als slachtoffers van de oorlog alleen Landau en Van den Hoek genoemd. Was nog niet volledig bekend wat de oorlog had aangericht? Dat werd overigens meer dan goed gemaakt met het indrukwek-

kende in 1947 verschenen boek Partij verloren. Daarin worden 240 leden van schaakverenigingen herdacht die in de oorlog waren omgekomen.

Euwe

Een geschiedenis van het bondsblad kan natuurlijk niet zonder speciale aandacht voor Max Euwe. In oktober 1918 werd voor het eerst een partij van hem gepubliceerd. Tegenstander was Zittersteyn. Daarna was hij niet meer weg te denken. De jaargang 1920 telde al 17 partijen van Euwe, de jaargang 1921 zelfs 35. Euwe stak duidelijk boven iedereen uit. Dat leidde in de bondsvergadering van augustus 1922 tot een pijnlijke situatie. Bij de jaarlijkse verkiezing van de hoofdredacteur stelde het bestuur voor Olland te herbenoemen. Op voorstel van de Haarlemmer J. Nieuwjaar werd Euwe echter met 45 tegen 27 stemmen gekozen tot de nieuwe hoofdredacteur. Euwe wees de benoeming af, Olland weigerde uiteraard terug te komen en het bestuur was genoodzaakt tot augustus 1923 zelf als hoofdredacteur op te treden.

In februari 1923 trad Euwe wel toe tot de redactie van het Tijdschrift. Wat dit inhield is niet helemaal duidelijk, tot eind 1928 schreef hij slechts af en toe een artikel. Met ingang van de jaargang 1929 werd hij dan toch hoofdredacteur, zij het slechts voor het schaaktechnische gedeelte van het blad. Uiteindelijk zou Euwe tot ver in de jaren zestig bijdragen voor het bondsblad schrijven.

Met Euwe als deel-hoofdredacteur verwacht je dat er flink werd uitgepakt toen hij in 1935 zijn befaamde match tegen Aljechin speelde en won. Dat viel flink tegen. Afgezien van een uitgebreid verslag van de openingsplechtigheid kregen de lezers slechts de partijen zonder commentaar voorgeschoteld. Wat was het geval? Kort na de match zou een boek verschijnen met annotaties van Euwe en Aljechin en in overleg met Euwe werd voor deze sobere presentatie in het blad gekozen. Zelfs het januarinummer van 1936, waarin de overwinning van Euwe kon worden gevierd, was uitermate terughoudend. Het nummer begon als gewoonlijk met de namen van de nieuwe persoonlijke leden. Daarna volgde een dankwoord van Euwe van enkele regels en pas op bladzijde 8 stond het vervolg van de matchpartijen. Geen grote foto, geen juichtekst.

Formule

Wat stond er in het eerste nummer van het blad? Veel probleemschaak, een paar pagina’s praktisch spel, d.w.z. partijen met licht

commentaar en wat bondszaken. De eerste jaargang was vrijwel helemaal op het binnenland gericht. In de jaren daarna werden echter al snel de belangrijkste gebeurtenissen uit het buitenland verslagen. De grote belangstelling voor probleemschaak bleef nog vele jaren bestaan. Dertig jaar later, in de jaargang 1924 namen de problemen en studies nog steeds een derde van de totale inhoud in. Pas na de oorlog werd dat aanzienlijk minder.

Tot de jaren zestig veranderde er in wezen weinig aan de opzet van het blad. Het formaat bleef gelijk en het aantal pagina’s

Cover met twee succesvolle Nederlanders.

Cover NK schaken 1982.

varieerde naar gelang van de financiële mogelijkheden. Het lettertype werd af en toe aangepast en soms tot het uiterste verkleind als het aantal beschikbare pagina’s te weinig was voor wat de redactie kwijt wilde. De redacteuren, inclusief de hoofdredacteur, kwamen en gingen. Ze werden benoemd door de bondsvergadering, een praktijk die tot in de jaren zeventig stand zou houden. De inhoud van het blad gaf een tamelijk getrouw beeld van de binnenlandse schaakactiviteiten en in iets mindere mate van de gebeurtenissen in het buitenland. Bondszaken werden ruim belicht. Daarnaast bevatte het blad een selectie aan partijen met soms licht, dan weer wat uitgebreider commentaar. Geleidelijk zien we wel artikelen met een educatieve inslag verschijnen, zeg maar rubrieken waarvan je iets kunt leren. Had de komst van Euwe hier mee te maken?

Het blad werd in de bondsver-

gaderingen regelmatig bestookt met vragen als: wat hebben we eraan, kan het niet goedkoper? In het seizoen 1959-1960 bereikte die discussie een nieuw hoogtepunt. Konden de kosten echt niet omlaag, kon het blad niet facultatief gesteld worden? Een commissie met ruim mandaat boog zich over de kwestie en kwam met de grootste wijziging sinds de oprichting. Met ingang van september 1960 kreeg het blad een nieuw formaat, het gangbare tijdschriftformaat, een nieuwe opmaak en een nieuwe naam: Schakend Nederland. Die naam sprak aan, nog steeds hoor je oudere schakers deze af en toe gebruiken. De nieuwe drukker/ uitgever hoopte met de vernieuwde opzet meer advertenties te werven en zodoende de kosten van het blad te drukken. Overigens zou ook dat een constante zijn tot in de eenentwintigste eeuw. Steeds weer dachten uitgevers en producenten van het blad de advertentie-

VERVOLG WK LONDEN

Caruana heeft zich uitstekend verdedigd vanuit een slechte stelling en moet nu nog een nauwkeurig zet spelen voor remise.

37...Kxe4?

Juist was 37...Ta2+! 38.Kh3 (38. Kf3 Ta3+) 38...Kxe4 39.Txg7 en nu 39...Ta1! (niet 39...Kf3 40. Tc7!) 40.Tc7 (Vanwege de matdreiging, houdt zwart

eeuwig schaak na 40.f6 Kf3 41.Kh2 Ta2+) 40...Tf1 en nu is het eenvoudig remise.

38.Te7+!

Dit is het verschil! 38.Txg7 Ta2+ leidt tot de vorige variant. 38...Kxf5 39.Txg7 Kf6 40.Tg5 a5 41.Txh5 en nu won wit met zijn 2 verbonden vrijpionnen.

1–0

Caruana - Carlsen, rapid (2)

opbrengst structureel te kunnen verhogen en net zo vaak bleek de schaakmarkt niet interessant genoeg voor adverteerders buiten de schaaksector.

Nieuwe tijden

Inhoudelijk veranderde er door de wijziging van 1960 overigens weinig. Of het moet zijn dat hoofdredacteur Slavekoorde door de nieuwe grotere bladspiegel kans zag nog langere toernooiverslagen te schrijven. Die verslagen bevatten veel tekst en sfeer en opmerkelijk weinig schaaktechniek. Dat was precies het gat waar in 1968 de nieuweling Schaakbulletin in sprong. Dat blad bracht wel toernooireportages aan de hand van partijen en analyses.

Een echte verandering in de opzet kwam pas in 1973 tot stand toen hoofdredacteur Slavekoorde na zeventien jaar aftrad en werd opgevolgd door schaakjournalist Berry Withuis. Hij maakte het blad journalistie-

ker, meer gericht op verslaggeving en betrok de lezer meer bij het blad. Die insteek bleef gehandhaafd, ook toen eerst Menno Ploeger en later uw auteur de baan van hoofdredacteur overnamen.

Pas eind vorige eeuw werd een laatste ingrijpende stap gezet. De naam van het blad werd veranderd in Schaakmagazine

Omdat internet de rol van verslaggever begon over te nemen ging Schaakmagazine zich meer op de achtergrond van de gebeurtenissen richten. Tegelijk veranderden ook het uiterlijk en de frequentie. Stap voor stap ging Schaakmagazine over naar full colour en net zo geleidelijk ging het aantal nummers per jaar terug van twaalf via tien en acht naar de huidige zes. Die veranderingen geven aan hoe het bondsblad na zo’n tachtig jaar van vrijwel ongewijzigd beleid een product is geworden van een ingrijpend veranderd medialandschap.

Stelling na 25.Pd5

Het ziet er best gevaarlijk uit met die ver opgerukte vrijpion, maar Carlsen laat met zijn volgende zet zien dat het wit is die moet oppassen. 25...e4! 26.c7? Juist was 26.Ld4. Nu kan Magnus een sterk stukoffer brengen. 26...Lxc7! 27.Pxc7 Pe5 28. Pd5?

Dit moet de tactische pointe zijn. Na 28.Dd5 Tab8! 29.0–0 wint zwart het stuk terug met winnend voordeel. 29...Txc7! 30.Txc7? Pf3+.

Na 28.Pd5 moet Caruana 28... Pxc4 berekend hebben:

29.Pe7+ Kh7 30.Pxf5 Pxe3 31. Txc8 Txc8 32.Pxe3 Tc1+ 33.Pd1 en wit wint. Maar de wereldkampioen speelde snel

28...Kh7! en nu dreigt naast damewinst ook ...Pd3+ en ...Df3 en zoveel dreigingen kan de witte

stelling niet verdragen. 0–1

Na deze 2-0 voorsprong waren de kansen voor de Amerikaan verkeken. Met de luxe dat remise de wereldtitel opleverde speelde Magnus solide (en sterk). Nadat Caruana een gelijke stelling uit de weg was gegaan verloor hij ook de derde rapid partij.

Een tevreden wereldkampioen kwam in zijn slottoespraak nog even terug op zijn omstreden remiseaanbod in de twaalfde partij. Hij haalde indirect hard uit naar Kasparov en Kramnik door op te merken dat anderen ‘recht hebben op hun domme meningen’, en gaf aan dat hij wereldkampioen was geworden en gebleven ‘door niet te luisteren naar anderen’.

Magnus Carlsen. (Foto: Lennart Ootes)

In deze Voorloper:

Houdt van paarden

Een makkie

Is goedlachs

Met broers in team

Jeugdkatern Schaakmagazine

Zij is 12 jaar. In Assen in 2017 werd ze gedeeld vijfde bij de meisjes C. In Rijswijk met Hemelvaart werd ze in 2017 gedeeld vierde en dit jaar kampioen bij de meisjes D. Afgelopen zomer won ze in Amsterdam Science Park de C-groep! Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van … Stella Honkoop.

Stella Honkoop

““manoeuvreert van links naar rechts”

“Mijn broers wonnen mooie bekers met schaken en dat wilde ik ook! Dus vroeg ik mijn vader of hij mij de spelregels wou leren.” Vader Martin deed dat graag. “In het begin wilde Stella alleen met het paard spelen. Ze is gek op paarden -ook echte!- en het heeft een tijdje geduurd voor we met de andere stukken gingen spelen. Gilles Provoost nodigde haar uit voor het NHSB D-kampioenschap.

Als zesjarige speelde ze de barrage. De kleine tegen de grote.” Ook ging ze mee naar Grand-prixtoernooien en de Chess League. “Mijn eerste beker won ik bij VAS: Het Zwarte Veulen. Een prachtig paard (hoe kan het anders!) voor het beste meisje. Ik vond het een leuk toernooi om aan mee te doen.” Ze ging naar de schaakclub in Assendelft.

“Daar was het leuk! Er waren wel twintig kinderen. We speelden en ik kreeg les van Aad Landsbergen.

Die is aardig en gemoedelijk. Bij hem haalde ik mijn eerste diploma. Dat was een makkie!”

Met het E-team werden ze derde van Noord-Holland! Daardoor mochten ze naar het NK in Groningen. Op haar basisschool ‘Het Koraal’ is door hun komst het schaken begonnen. “Met mijn beide broers in het schoolteam wisten we ons te plaatsen voor de landelijke finale. Daar ging het best redelijk.” Bij de pupillendag in 2015 werd ze 2e en kampioen bij de meisjes! “Dat was mijn eerste grote succes!” Tevens won ze de snelschaaktitel. Ze werd ook lid bij Kennemer Combinatie in Haarlem. Met haar broers in het D-team haalden ze landelijk de 10e plaats. “In Rijswijk heb ik vier keer meegedaan aan het NK D. Het is een leuk toernooi, gezellig, en je kan tussendoor veel dingen doen zoals (tafel)voetballen.”

Stella wist bij de meiden al haar

partijen te winnen! ”Bij het Tatatoernooi speelde ik de vierkamp en afgelopen jaar de tienkamp. Dat ging best goed! Ook vond ik het fijn om na afloop van de partij naar de zee te gaan.” Bij het Science Park toernooi in Amsterdam won ze de C-groep!

“Het is er gezellig ik kom er graag.” Ze heeft van meerdere trainers les gehad, waarvan Richard Duijn voor haar de belangrijkste is. “Hij heeft humor en we lachen veel.”

Richard: “Stella is altijd super gezellig en goedlachs. Ze lijkt de kat uit de boom te kijken, maar als je als trainer haar oogjes ziet, weet je dat ze al veel verder aan het denken is, dan ze laat zien. Ze manoeuvreert van links naar rechts en vlecht allerlei valletjes in de stelling. Voor je het weet ben je getruct!”

Piet Peelen

Foto: Harry Gielen

Geboortedatum:

Uit:

School: Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd van:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

19-10-2006

Assendelft

Bertrand Russell College

Aardrijkskunde

Paardrijden

van mijn vader

Kennemer Combinatie

Dierenarts

Spaghetti

Partijen van Stella

Amelia Jonkman-Stella

NK Dm Rijswijk 2018

1.d4 d6 2.c4 Pf6 3.Pc3 Pbd7

4.e4 e5 5.Pf3 c6 6.Ld3 Le7

7.0–0 Dc7 8.Te1 h6 9.Le3 Pf8

10.h3 Pg6 11.Dd2 Ld7 12.a3

Dc8 13.dxe5

Beide meiden hebben alle stukken prima ontwikkeld. Amelia ziet dat na …Dc7-c8 zwart misschien wel op h3 wil slaan. Haar oplossing, ruilen op e5 en weglopen met de koning pakt niet goed uit. De volgende keer haalt ze met 13.Lf1 er een extra verdediger bij.

13...dxe5 14.Kf1? Ph5

Stella haalt het paard erbij. 15.b4

r+q+k+-tr zpp+lvlpzp-+p+-+nzp

+-+-zp-+n -zPP+P+-+ zP-sNLvLN+P -+-wQ-zPP+ tR-+-tRK+-

15...Lxh3!

Offert de loper voor twee pionnen. Dat waren heel belangrijke verdedigers!

16.gxh3

Zwart heeft ook een winnende aanval na 16.Pg1 Lxg2+! 17. Kxg2 Dg4+ 18.Kh2 Td8 19.Dd1 Dh4+ 20.Ph3 Lg5!.

16...Dxh3+ 17.Ke2 Phf4+ 18.Lxf4 Pxf4+ 19.Ke3 Lg5 20.

Dd1 Pd5+ 21.Ke2 Pxc3 mat 0–1

Marit de Boer-Stella

NK Cm Assen 2017

1.d4 d6 2.c4 Pf6 3.Pc3 Pbd7

4.Pf3 e5 5.Lg5 Le7 6.e3 c6

7.Le2 Dc7 8.Tc1 Pb6

Niet het beste veld voor het paard. Nu kan wit met 9.c5 dxc5 10.dxe5 voordeel krijgen. Via f8 naar veld g6 springen kon.

9.a3 Lg4 10.b3 0–0 11.h3 Lf5

12.Lxf6 Lxf6 13.e4 Ld7

Wit valt de loper aan en zwart haalt die terug. Daar lijkt niets mis mee, maar nu sluit wit het centrum. Met 13...exd4 opent zwart de stelling en dat vinden de lopers fijn.

14.d5! Tac8 15.0–0 Dd8 16. Ph2 De7 17.Lg4 Lg5 18.Tc2 f5 Na wat manoeuvreren opent zwart de stelling.

19.dxc6 bxc6 20.exf5 Lxf5

21.Lxf5 Txf5 22.Pe4! Td8 23.

Pf3 Lh6 24.g4? Tf4!

Door de tegenaanval op Pe4 wint Stella een cruciaal tempo. Anders verloor ze haar loper na g4-g5.

25.De2 g6 26.g5?! Lg7 27.c5!

d5 28.Pf6+ Lxf6 29.gxf6 Dxf6

Door de tegenaanval op Pf3 wint zwart een pion. Na 30.cxb6 Txf3 31.bxa7 Dg5+ wint zwart, dus kiest Marit voor dameruil.

30.Dxe5 Txf3 31.Dxf6 Txf6

32.cxb6 axb6 33.Te1

Zet de toren op de open lijn, dus begrijpelijk. Zwart heeft een vrijpion die door de c-pion wordt ondersteund. Met 33.b4 voorkom je dat die verder oprukt.

33...Tdd6 34.Tce2 Kg7 35.Te7+ Tf7 36.T7e3 Tdf6 37.T1e2 Tf3

38.Kg2 Txe3 39.Txe3 d4 De vrijpion rukt op en wit stopt hem. Dat kan de koning doen.

Na 40.Te6 Tf6 41.Te7+ is de toren actief. 39...Kf6 had dat voorkomen. In het eindspel kan de koning meevechten!

40.Td3? c5 41.b4 Ta7 42.h4 Td7 43.Kf3 c4

Stella benut haar twee verbonden vrijpionnen prima! Taaier 41.a4 om …b5 gevolgd door … c4 te voorkomen.

44.Td1 c3 45.Ke2 c2 46.Tc1 Kf6

Vermoeid na een lange en goede strijd zijn beide meiden even slordig. Juist is eerst 46...d3+ want nu kan wit 47.Kd3 spelen.

47.Kd2 d3 48.Tg1 h6 49.Tg3

Td6 50.a4 Tc6 51.Kc1 d2+

52.Kxd2 c1D+ 0–1

Stella-Lise Heskes

NK Dm Rijswijk 2017

1.e4 Pf6 2.e5 Pd5 3.d4 d6 4.c4

Pb6 5.Pf3 Lg4 6.exd6 cxd6 7.

Le2 P8d7 8.b3 g6 9.Pc3 Lg7

10.h3 Lxf3 11.Lxf3 Tb8 12.0–0

a6 13.Le3 0–0 14.Dd2 e5 15.

Tad1 Dc7 16.Pd5

Wit staat actiever, maar deze ruil maakt het zwart iets makkelijker. De loper staat veiliger na 16.g3 en 17.Lg2.

16...Pxd5 17.Lxd5 Pf6 18. dxe5 dxe5 19.Lg5

Ziet er mooi uit maar valt tegen. Ruil vermijden met 19.Lf3 hield meer druk.

19...Pxd5 20.Dxd5 Tfe8

Meteen 20...h6 21.Le3 Tfd8 geeft wit niet de mogelijkheid 21.Dd7. 21.Tfe1 h6! 22.Lc1 Tbd8 23.Df3 f5 24.Txd8 Txd8 25.Td1 Txd1+ Met 25...e4 kon zwart met tempowinst de loper actief maken. 26.Dxd1 Kf7?! -+-+-+-+

Lang heeft Lise zich moeten verdedigen en dat deed ze prima! Actief is 26...Da5 wat a2 aanvalt en veld d5 dekt.

27.Dd5+! Kf8?

De witte dame is krachtig binnen gekomen! De enige verdediging was 27...Kf6 28.Lb2 g5 wat f4 verhinderd. Zwart zal de volgende loperzet wel overzien hebben.

28.La3+! Ke8 29.Dg8+ Kd7

30.Dxg7+ en wit won. 1–0

Foto: Harry Gielen

Pionnen snoepen

Pascal Losekoot

Bij het eerste voorbeeld staat zwart een kwaliteit voor.

-+-+-+rmk zp-tr-+-zpp

Opgaven

1. Zwart aan zet

rsnlwqkvl-tr zpp+-+pzpp

-+-zp-sn-+

+-zpP+-+-

-+-+PvL-+

+-zP-+-+-

PzP-+-+PzP

tRN+QmKLsNR

Kan je veilig op e4 slaan?

4. Wit aan zet

-mk-+-tr-+ +pzp-+-tRp p+-+-+-+ +-+p+p+-+-+-+p+ +P+-+L+PzP-+-+-zP mK-+-+-+-

Kan je veilig op d5 slaan?

De witte c-pion lijkt een lekker hapje, maar voordat je die eraf slaat, kan je beter goed nadenken. Wat speelt wit na 1...Txc6?

Juist: 2.Pe5! dit dreigt, naast de toren te slaan, ook mat. Tegen het stikmat kan je nog wel verdedigen met 2...Tc7, maar dan volgt mat door toegang met 3.Pg6+ hxg6 4.Th3. Beter is daarom 1...g6 2.Pe5 Kg7 en zwart staat er beter voor.

Deze keer kijken we naar stellingen waar het lijkt dat je een pion kan slaan. Soms kan het, maar soms kan het niet, omdat er een truc is. Door goed vooruit te denken kan je de oplossing vinden.

-+-+-+-tr

Bij de opgaven mag je telkens berekenen of je veilig een pionnetje kan snoepen of het beter kan laten.

2. Zwart aan zet

-+-+k+-tr vlp+-+lzpp

p+-+-+n+

+-+-zppvL-tr-+-+-zP

+-sN-+P+PzPP+-+P+

tR-+-mKL+R

Kan je veilig op b2 slaan?

5. Wit aan zet -+-+-+-mk zppzp-+-zpl -+-+-sn-zp +-+pzp-+-+-+-+-+ zPL+-zP-+KzP-+-zPPzP +-+R+-+-

Kan wit veilig op d5 slaan?

3. Zwart aan zet -+-+-+k+ zP-wq-+p+p -+-zp-zPp+ +p+L+-+-zP-+P+-+ +-+-+-+P

-+-tR-zP-+ +-+K+-+-

Is het verstandig op a7 te slaan?

6. Zwart aan zet r+-+k+-tr +p+l+-zpp pwqnvlpsn-+ +-+p+-+-zP-zP-+-+ zP-sNL+N+-+-+-zPPzP tR-vLQ+RmK-

Kan zwart op d4 een pion snoepen?

Bij het tweede voorbeeld heeft wit twee interessante ideeën: 1.Lxf5 of 1.Kg2 (dreigt Lg3 mat). Maar na 1.Kg2 volgt 1...f4 en de zwarte pionnen worden erg dreigend. 1.Lxf5 lijkt niet goed vanwege 1...Tf8 met een penning, maar na 2.Kg2! dreigt er weer Lg3 mat. Na 2...g4 is de stelling dan in balans.

6) Verrassend genoeg is het uitstekend om 1...Pxd4 spelen, hoewel het lijkt dat zwart na 2.Pxd4 Dxd4 3. Lg6+? de dame verliest; maar na 3...hxg6 4.Dxd4 Lxh2+ 5.Kh1 Le5+ verovert zwart ook een dame met een -aftrek aanval.

5) Nee! Na 1.Lxd5 Pxd5 2.Txd5 Lg8 wordt de toren gepend. 3.e4 c6! en zwart wint.

4) Ja! Na 1.Lxd5 Td8 (penning op matveld d1) heeft wit de tegenpenning 2.Tg8. Andere zetten zijn niet goed: op 1.Ld1 volgt 1...h5 waarna de zwarte pionnen doorlopen.

3) Ja, anders verlies je. Na 1... Dxa7 2.Ta2 dreigt mat op a8, maar je kan verdedigen met 2...Dd4+ gevolgd door Dxf6.

2) Nee, want na 1...Txb2 volgt (wellicht verrassend) 2.0-0-0 met een dubbele aanval op de toren en het matveld d8.

1) Nee, want op 1...Pxe4 volgt 2.Da4+ (verliest het paard).

NK Freestyle Chess 2018

Op 10 november werd in Voorburg alweer de derde editie gehouden van het NK Freestyle Chess. De organise- rende stichting ILANZ ziet de verbinding tussen jong en oud als een belangrijk speerpunt bij dit NK waarop de deelnemers iedere ronde een (ludieke) variant op het schaakspel spelen. Zie: www.ilanzschaakpromotie.nl

Arno Bosch

Jeroen Bosch

Net als de voetbal Bundesliga is ook de schaak Bundesliga een van de sterkste teamcompetities in de wereld. Volgens de Duitsers zelf is de Bundesliga de sterkste ter wereld. Het is dan ook een goed teken dat er veel Nederlanders actief zijn bij onze oosterburen.De regerend kampioen is OSG BadenBaden dat onder andere Caruana, Vachier-Lagrave, Anand en Aronian in de gelederen heeft. Niet dat die wereldtoppers zo regelmatig achter het bord verschijnen maar met tien spelers boven de 2700 kan er altijd wel een sterke opstelling worden ingeleverd. Tegen Werder Bremen won de kampioen in de tweede ronde met 5–3, maar was het de Nederlandse grootmeester Jan Werle die namens Bremen het genoegen smaakte om Etienne Bacrot met zwart te verslaan. Speelt u mee?

Bacrot - Werle, Bundesliga 2018

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pf3 Pc6 7.Le3

a6 8.Pe2 Le7

Zwart kan ook direct tegenspel zoeken met 8...b5 9.g3 Da5+ 10.Kf2 Le7 11.h4 0–0 12.c3 b4 13.Dc2 bxc3 14.bxc3 f5 BacrotMcShane, Batoemi 2018. Maar ook Jan Werle had al eerder ervaring opgedaan met deze variant. Tegen Jorden van Foreest speelde hij hier 8...Db6

9.Dc1 Le7 10.c3 0–0 11.g3 f6 12.Lg2 cxd4 13.cxd4 fxe5 14.fxe5 Da5+ 15.Kf2?! om nu met een voor het Frans typerend stukoffer het initiatief te grijpen 15... Pdxe5! 16.dxe5 Pxe5 J. van Foreest-Werle, Nederland 2017.

9.c3 b5 10.a3 0–0 11.g3

Bacrot heeft dezelfde opstelling in gedachten als in zijn partij tegen McShane. Rustiger (en normaler) is 11.Pg3 zoals gespeeld werd in Bartel-Socko, Warschau 2018.

11...a5 12.h4 b4 13.Dc2

Bacrot kiest nog steeds voor de

opstelling die hij ook innam tegen McShane. Tot een onduidelijke stelling leidt 13.axb4 cxb4 14.Dc2 La6 (14...f5) 15.Pg5 g6 16.h5 Lxg5 17.fxg5 Db6. 13...bxc3 14.bxc3 La6

De ‘slechte’ Franse loper is op een mooie diagonaal terecht gekomen. 15.Pg5

Bacrot zet alles op een koningsaanval. Het ziet er gevaarlijk maar ook een beetje primitief uit. Kunt u net als Jan Werle aantonen dat zwart geen gevaar loopt?

r+-wq-trk+ +-+nvlpzpp l+n+p+-+ zp-zppzP-sN-+-zP-zP-zP zP-zP-vL-zP-+Q+N+-+ tR-+-mKL+R

De Lezer heeft Zwart

In de herfstvakantie werd er volop geschaakt. Speelzalen in Haarlem en Hoogeveen waren tot de laatste man gevuld. De

toernooi-opzet in Hoogeveen bestaat uit matches en verschillende open toernooien. De bovenste vier spelers na zeven

ronden uit de A-groep bepalen via knock-out matches de winnaar. Dat werd de Egyptische Grootmeester Bassem Amin. Karel van der Weide

-+-+-+k+ +-+R+pzpp

p+-+p+n+ +ptr-+-+-+-+-+-+

+P+-+-vLP+-+-zPPzP +-+-+-mK-

1. Wit is aan zet

-+-+r+k+ +l+-+-+p pzp-+-snp+ +-wqp+-+P+-+-+-+ +-zPLsN-+Q -zP-+-+PzP +-+-tR-mK-

-wqltr-+k+ zp-tr-+n+p -zpLsnp+-vL +-+-+-+-zPp+-+P+ +-+-+R+P P+-wQ-+-+ +-+-+RmK-

2. Wit is aan zet

5. Zwart is aan zet -+-+-trk+ zp-+l+-zpp -+-zp-+-sn +-zpP+psN-+L+-zP-+ +-+-wQ-+P P+-+RmKP+ +-+-+-+q

6. Wit is aan zet

-+r+q+k+ +-sn-+p+p pvLP+p+p+ +p+r+-+-+-vl-+P+

zP-+P+Q+P -+-+-zPL+ +-+RtR-mK-

3. Wit is aan zet

rtr-+-mk-+ +p+-+lzp-wqnzp-sn-+ zp-+-zpP+Q+-+P+p+ zPNvL-+-+-zPP+-+L+ +-mK-tRR+-

7. Zwart is aan zet

r+-+-tr-mk zpl+-+-zp-zp-+L+-zp +-+-+N+-+-zP-+-+ zP-+-+-+-+-+-zPnzP +-tR-+RmK-

4. Zwart is aan zet

-+r+-+k+ zpl+-+r+p -zp-zp-+p+ +-wq-+n+-+-sNQ+-+ +-zP-+-zPPzP-+-+LzP +-+RtR-+K 8.

Toch weer succes voor Jorden

Jorden van Foreest verloor zijn vierde match in Hoogeveen, maar het kan bijzonder eervol worden genoemd. De 19-jarige Groninger hield de 21-jarige wereldtopper

Vladimir Fedoseev op 3-3 na zes dagen inventief verdedigen en verloor pas in de playoff, een beetje ongelukkig.

De 21-jarige Sint-Petersburger, die net van de European Club Cup was teruggekomen met een klinkend persoonlijk resultaat van 6 uit 7, was nogal verbaasd: ,,Ik heb van alles geprobeerd”, zei hij bij de prijsuitreiking, ,,maar alles liep naar remise.” En dat terwijl na de Russische Superfinals dit jaar winnaar Dmitry Andreikin nog had gezegd: ,,Fedoseev weet niet hoe hij op remise moet spelen.” Overigens bleek in de post mortems steeds dat Van Foreest zich prima had voorbereid. Vele alternatieven die Fedoseev opperde in de opening had hij thuis al bekeken.

In de eerste en derde ronde moest de voormalig Nederlands kampioen alles uit de kast halen voor de remise, in de tweede partij stond hij beter, maar Fedoseev ontsnapte naar eeuwig schaak. De vierde partij was de meest saillante.

Van ForeestFedoseev (4)

ltrr+n+k+ +-wq-vlpzpp+-zpp+-vL +p+-sn-+p -+-sNP+-zP zP-sNL+PtR-zPPwQ-+P+ +K+R+-+-

Stelling na 18…Pe8

19.Lg5

Van Foreest trekt de loper toch maar terug. Interessant was 19.Lxg7 Pxg7 20.Dh6 Lf8 21.f4! – niet gezien door beide spelers. Het beste kan zwart hier ontwijken naar remise met 21...Pg4 22.Txg4 hxg4 23.e5 Pf5 en nu

heeft zwart na 24.Dg5+ niets beters dan 24...Pg7 25.Dh6 Pf5. Minder verstandig is 21...b4?

22.Pf3!! Pg6 (22...Pxf3 23.e5 loopt mat) 23.Txg6 fxg6 24.Pg5 en zwart heeft geen tijd om het stuk te pakken; hij wordt kaalgeplukt op de koningsvleugel.

19...Lf8 20.f4?! Pxd3 21.Txd3 b4! 22.axb4 f6 23.Pxe6 Dc4 24.Pxf8

Misschien was 24.f5 kansrijker, met dat sterke paard op e6, als wit toch een stuk moet geven. 24...Dxb4 25.b3 Kxf8 26. Lh6!?

ltrr+nmk-+ +-+-+-zpp+-zp-zp-vL

afwikkelen naar een eindspel met een gezonde minusloper, of onder de voet gelopen worden op de damevleugel.

27.Pxe4 Dxe4 28.f5!

Dit had Fedoseev niet gezien. Het is ineens een stuk minder duidelijk.

28...gxh6 29.Dxh6+ Pg7 30. Dxf6+ Kg8 31.Dxd6 Dxf5 32.Dd5+!? Dxd5?!

Goede winstkansen had hier nog 32...Kh7 geboden, waarmee zwart een paar tempi wint ten opzichte van de partij.

33.Txd5 Tc6 34.g4! hxg4 35. Tg5

En dit eindspel werd nog lang uitgemolken door Fedoseev, maar Van Foreest gaf geen krimp meer: remise.

willen”, mompelde de ietwat verlegen Rus. Maar Spriensma werd met gemak overgehaald en leverde het tweede punt in. Later die middag verloor Van Foreest in het museum een online rapidmatch van jeugdwereldkampioen Parham Maghsoodloo met 1½-½. Volgens toernooidirecteur en live-commentator Loek van Wely had het ook andersom kunnen zijn: ,,In de eerste partij had Jorden kunnen winnen, in de tweede partij had hij goede remisekansen.”

26...Lxe4?

,,Na 26...a5! is het gewoon afgelopen”, zei Van Foreest, die hier peentjes had zitten zweten, na de partij. Wit kan kiezen tussen

Dit was de eerste ronde na de rustdag, waarin de vier matchspelers een bezoek brachten aan het Drents Museum in Assen. Daar werd in de fraaie Statenzaal gevluggerd met het publiek. Fedoseev (met 1 minuut) verslikte zich in het bedaagde Assense talent Tinus Spriensma en gaf meteen op. ,,Hm, hij zal wel geen revanche

In ronde 5 en 6 van deze match gebeurden er geen gekke dingen meer, en zo werd het net als vorig jaar een tiebreak. In 2017 had Van Foreest die overtuigend gewonnen van Adhiban, maar nu moest hij het opnemen tegen een beresterke snelschaker, in goed Nederlands een ‘blitzkicker’. Fedoseev opende met 1.b3 en spreidde onvervalst powerplay tentoon. Maar Van Foreest hield heel handig alles bij elkaar en het potje was plotseling voorbij toen de Rus door zijn vlag ging. Het tweede vluggertje werd beslissend.

Van Foreest - Fedoseev

Stelling na 33...Ta7

In een Hippopotamus is Fedoseev overspeeld en hij heeft al een pion moeten geven. Jorden speelde hier vlotjes: 34.Txe6!? fxe6 35.Pxe6+ Kf6 36.Pxd8

Maar toen bleek zijn paard gevangen: 36...Td7

De tiebreak Fedoseev-Van Foreest. (Foto: Ad Bruijns)

Geen man overboord: wit staat nog steeds heel goed na 37.Pxc6, maar na zwarts 36ste zet knakte er toch zichtbaar iets bij de Nederlander. Hij verspeelde zijn voordeel en verloor zelfs. Dat was het keerpunt. In de laatste partij won Fedoseev een kwaliteit, Van Foreest kwam opnieuw terug met een aanval maar blunderde toen en verloor snel.

Dit geeft mij mooi de gelegenheid een uitstapje naar de finale van het Open te maken. Die ging tussen ratingfavoriet Bassem Amin en de Russische GM Dmitry Kryakvin: Amin – Kryakvin

De enige Nederlander die na zeven ronden in het Open de kruisfinales haalde was Erik van den Doel. De Leidse grootmeester remiseerde tweemaal en kwam in de playoffs vaak goed te staan, maar gebruikte teveel tijd en moest daarom toch het hoofd buigen tegen Kryakvin (halve finale) en Eltaj Safarli (troostfinale).

Stelling na 24.Kh1

Op mijn toernooiblog noemde ik 24...Lb7?? een blunder van Kryakvin wegens het dodelijke antwoord 25.De8+ Txe8 26. Txe8+ Tf8 27.Txf8+ Kxf8 28. Pe6+. De Rus vertelde later dat hij dit allemaal wel had gezien. Maar na 28...Kf7 29.Pxc5 Lxg2+ 30.Kxg2

Dan de tweede match, tussen de wereldtoppers Peter Svidler en Sam Shankland. Svidler had een abominabel optreden achter de rug in de European Club Cup (1½ uit 6) en was niet in goeden doen, terwijl het succesjaar van Shankland, de sterkste stijger van 2018, overal uitvoerig beschreven is. De Amerikaan won de eerste matchpartij na een onnauwkeurige eindspelvoering van Svidler, maar in de tweede ronde herpakte de Rus zich met een goede zege. Dat ging gepaard met veel gezucht, gezicht in de handen, en langdurig gebeen door de speelzaal. Zelfs het Open maakte Svidler onveilig met zijn grote, luidruchtige stappen. Na een correcte remise in ronde 3 bleek ook in deze match de vierde ronde cruciaal.

Svidler – Shankland (4) rwq-tr-snk+ +l+-+pzpp+-vlpsn-+ +p+-+-vL-

23.Txd2 Da7+ 24.Kg2 De3 ziet er heel goed uit voor zwart. 20.Lxf6 gxf6 21.Dh6 Le5 22.Kh1! g2+ Svidler dacht dat zwart nog een verdediging had met 22...f5 23. Tg1 Lg7 24.Dh5 fxe4, maar achter het bord had hij vast wel doorgepakt: 25.Txg3 exf3 26. Txg7+! Kxg7 27.Tg1+ Pg6 28. Pxe6+ en zwart loopt mat.

23.Kxg2 Lxd4 24.Pxd4 De5 25.Kh1

Nog sterker was 25.Pf5!. Zwart komt nu met een wanhoopsoffer waar Svidler even van schrok.

25...Lxe4 26.Tg1+ Lg6 r+-tr-snk+

had hij gemist dat nu na 30...Pe3+ 31.Kf3 Pxd1 32.Pd3 zijn paard gevangen is, en direct opgegeven! Zo werd Amin verdiend toernooiwinnaar. Hij overschreed ook weer de 2700-grens, net als enkele jaren geleden.

Stelling na 19.Lg5

19...hxg3?!

Nu wordt de zwarte koningsstelling onherstelbaar beschadigd. In de commentaarzaal bij Ivan Sokolov zei Svidler dat zwart hier 19...Le7! had kunnen spelen. De pion pakken is zeer gevaarlijk: 20.Lxh4 e5 21.Pf5!? Lc5+ 22.Txc5 Txd2 23.Txd2 Da7 en de toren op c5 gaat verloren. Ook 21...Txd2 22.Pxe7+ Kh7

27.Pxe6!! fxe6

27...Pxe6 28.Tce1 Df5 29.Lxe6 Dxf3+ 30.Tg2 De4 31.Txe4 Td1+ 32.Tg1 ,,en gelukkig is de matzet 32...Le4 hier illegaal!” (Svidler). Nu gaat zwart zelf geforceerd mat:

28.Txg6+ Pxg6 29.Dxg6+ Kf8

30.Dh6+ Ke7 31.Dh7+ En opgegeven wegens 31...Ke8/ f8 32.Tg1.

Behalve veel sterke grootmeesters had toernooidirecteur Loek van Wely ook Nick Schilder naar de opening van het evenement gehaald. Schilder poseerde met zijn vele fans en speelde een paar vluggertjes en een partij conditieschaak met de andere eregast, Christine Namaganda uit Oeganda. Namaganda, de belangrijkste tegenstander van hoofdrolspeelster Phiona Mutesi in de film Queen of Katwe, bezocht verschillende scholen in de omgeving van Hoogeveen om kinderen te inspireren. In dat licht bezien was het mooi dat in het Open de 13-jarige speelster Rakshitta Ravi uit Chennai haar derde WIM-norm behaalde. Het talent uit India eindigde overigens gelijk met onder andere de 11-jarige Machteld van Foreest op plus-1. Hoogeveen is weer een echt topevenement. Van Wely heeft nog meer ambities: bij de 25ste editie, in 2021, wil hij de dan regerende wereldkampioen naar de Drentse stad halen.

Eindstand matches:

Fedoseev-Van Foreest 3-3 (5-4 na playoff)

Svidler-Shankland 3½-2½

Eindstand Open:

1. Amin (na kruisfinales)

2. Kryakvin

3. Safarli

4. Van den Doel

5. Buckels, Pruijssers 6½

GM Amin winnaar van het open toernooi. (Foto: Frans Peeters)

Niels van der Mark, medewerker schoolschaak KNSB

“ Schaakles voor kinderen is het mooiste dat er is”

Niels van der Mark (53) heeft volgens eigen zeggen een ‘droombaan’. Sinds april is hij parttime medewerker schoolschaak van de KNSB. Daarnaast geeft hij twee dagen per week schaakles op drie basisscholen in Doetinchem en Zevenaar. “Mijn ambitie is om alle Nederlandse schoolkinderen in contact te brengen met het schaakspel vanwege de positieve effecten. Omgekeerd leer ik elke week weer van de leerlingen die ik les geef.”

Niels van der Mark hoefde niet lang na te denken toen hij begin 2018 de advertentie zag voor medewerker schoolschaak bij de KNSB. Hij stuurde direct een sollicitatiebrief naar het Bondsbureau en werd tot zijn grote vreugde aangenomen. Van der Mark is 24 uur per week in dienst van de KNSB. Jeugd- en schoolschaak is een van de speerpunten van de KNSB. Zo staat in het Visiedocument dat er in 2021 zo’n 64.000 Nederlandse kinderen schaakles moeten krijgen. Hetzij via het reguliere lespro gramma, hetzij als naschoolse activiteit. Daarbij gaat het om kinderen van zes tot en met negen jaar. Uiteindelijk moeten dat 200.000 leerlingen per jaar worden. Van der Mark: “In landen als Polen en Spanje is schaken al een verplicht schoolvak. Zover zijn wij in Nederland nog niet maar ik ben ervan overtuigd dat ook hier steeds meer schoolkinderen gaan schaken. De voordelen zijn al vaak genoemd: logisch nadenken, een betere concentratie en ruimtelijk inzicht en plannen maken. Ik vind het fascinerend om te zien hoe magisch kinderen de vorm van de schaakstukken vinden, maar ook hoe ze leren omgaan met verliezen. Naast sociale vaardigheden, zoals elkaar een hand geven voor de partij, ontdekken zij dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen zetten. Omgekeerd leer ik elke week weer nieuwe dingen van de circa 150 kinderen die ik lesgeef.”

Jeugdafdeling opgericht

ander clublid opgezet.” Deze jeugdafdeling is volgens Van der Mark, die naast voorzitter ook jeugdcoördinator is van sv Doetinchem, een groot succes: “We zijn in een paar jaar gegroeid naar vijftig jeugdleden. Dat heeft ook een positief effect gehad op de gehele schaakclub want inmiddels hebben we zo’n tachtig leden.” In 2016 was Doetinchem de snelst groeiende schaakvereniging van Nederland.

Doorstromen naar schaakvereniging

Als hij ziet dat kinderen meer dan gemiddelde aanleg hebben, probeert hij hen in contact te brengen met de plaatselijke schaakclub. “’Het is natuurlijk geweldig als ze lid worden van een vereniging maar dat is niet het hoofddoel van de schaaklessen op school. Bij sv Doetinchem hebben we via de basisscholen veel nieuwe jeugdleden erbij gekregen maar niet iedereen maakt uiteindelijk de overstap naar de senioren. Mijn hoop is dat kinderen die schaakles hebben gehad op school, een dusdanige goede basis hebben dat ze later als student of volwassene wel lid worden van een schaakvereniging.”

Momenteel werkt Van der Mark zowel met de Stappenmethode als met Chessity. “Zo houd ik feeling met de diverse lesmaterialen,” zegt hij. “Binnenkort ga ik ook werken

Niels van der Mark kan inmiddels bogen op de nodige ervaring met lesgeven aan jonge kinderen. “Ik leerde schaken toen ik zeven jaar was maar pas na mijn twintigste ben ik lid geworden van een schaakclub in NoordHolland. Toen ik in 2012 met mijn gezin verhuisde naar Doetinchem, werd ik lid van sv Doetinchem. Er was destijds nog geen jeugdafdeling, die heb ik samen met een

Eenmaal per week geeft hij schaakles aan de jeugd van sv Doetinchem. Daarnaast is Van der Mark twee dagen per week te vinden op drie basisscholen in Doetinchem en Zevenaar. “Elke school heeft zijn eigen aanpak. Daarop pas ik ook mijn lessen aan, uiteraard in goed overleg met leerkrachten en schoolleiding. Zo hebben alle leerlingen op de Da Vincischool in Zevenaar hun eigen iPad. Dat is ideaal om schaaklessen af te stemmen op individuele leerlingen.”

met ‘Schaken op de Basisschool’ van Bas van Esch en met 468 Educatie van Jozias Hillenkamp. Ongeacht het lesmateriaal, vind ik het belangrijk dat er in elke les een partij wordt gespeeld. Niets is voor kinderen zo leuk en stimulerend. Uit ervaring weet ik dat het theoriedeel niet te lang moet zijn. Mijn vuistregel is dat bij een kind van zeven jaar de maximale aandacht ook zeven minuten is. Verder is het belangrijk om regelmatig prijzen en diploma’s uit te reiken, ook dat

Buiten schaken (foto: Sylvia ’t Hart)

stimuleert de kinderen.”

De Doetinchemmer vindt het belangrijk om feedback te krijgen op zijn schaaklessen. Niet alleen van kinderen maar ook van de leerkrachten. “Ik heb zelf les gegeven aan mbo-studenten in de gezondheidszorg maar een schaakles voor dertig schoolkinderen is toch wel iets anders. Daarom vraag ik regelmatig aan de groepsleerkracht een les bij te wonen en commentaar te geven.”

Schaakdocenten opleiden

Meer kinderen in het basisonderwijs schaakles geven kan alleen als er voldoende, goed opgeleide schoolschaakdocenten zijn. Een van de hoofdtaken van Niels van der Mark bij de KNSB is daarom het opleiden van deze trainers. “Dat is hard nodig want de vraag is momenteel groter dan het aanbod, zeker in de grote steden. Tot nu toe zijn het vooral enthousiaste clubschakers of vrijwilligers die schaakles geven in de klas maar zij missen vaak de pedagogische en didactische vaardigheden en ervaring.”

Vandaar dat binnenkort, als onderdeel van de kadervorming van de KNSB, de nieuwe opleiding schoolschaakleraar van start gaat. Niels van der Mark en Dolf Meijer hebben samen deze opleiding ontwikkeld: “We mikken op zoveel mogelijk doelgroepen: leerkrachten maar ook enthousiaste clubschakers, ouders en studenten van de Pabo of universiteit. Voor deze laatste twee groepen is het aardig om te weten dat ze zo mooi wat kunnen bijverdienen. Dat is al snel meer dan een bezorger, of een bijbaan in de supermarkt.” Hij vervolgt: “De opleiding bestaat uit drie delen: eerst krijgen de cursis-

ten in een weekend theorie over pedagogiek en (schaak)didactiek. Daarna gaan zij als stagiair, in een periode van twaalf weken, schaakles geven op een basisschool. Vervolgens is er nog een terugkoppeling en een evaluatie.”

Van der Mark is ervan overtuigd dat de nieuwe opleiding ook leerkrachten zal helpen. “Ik kan me voorstellen dat zij in eerste instantie denken: niet wéér een taak erbij, we hebben het al zo druk! Maar ze

zullen merken dat schaakles stimulerend werkt en dat de leerlingen zich beter kunnen concentreren.” Van der Mark denkt overigens dat het gemakkelijker is om van een leerkracht een schoolschaaktrainer te maken dan van een schaker een schoolschaakleraar. “Daarom mikken we ook nadrukkelijk op studenten als potentiële doelgroep. In Rotterdam hebben vijf studenten van de Erasmus Universiteit, met hulp van de Stichting Schoolschaken Rotterdam, in een proefproject hun diploma schoolschaaktrainer behaald. Zij hebben al stage gelopen en gaan nu aan de slag in de prak-

Ervaringen delen

Een belangrijke plaats gaat ook de nieuwe website www.jeugdschaak.nl van de KNSB innemen. Van der Mark: “Deze website krijgt een databank met informatie over alle schoolschaakprojecten in Nederland, de diverse lesmaterialen en de contactgegevens van alle schaaktrainers en -docenten, uitgesplitst naar regio. Zodat scholen snel kunnen zien welke mogelijkheden er zijn. Er zijn in Nederland al zoveel mooie initiatieven op het gebied van jeugd- en schoolschaak, alleen worden die nog onvoldoende gedeeld. Dat hopen wij met deze nieuwe website te bereiken. Zo hoeft niet iedereen het wiel opnieuw uit te vinden.”

Voor meer informatie over schoolschaak kunt u contact opnemen met Niels van der Mark, nvdmark@schaakbond.nl of tel. 023 – 525 40 25. Zijn eigen website is www.schaakelaar.nl

Diploma uitreiking op school.

Les mat zetten.

Sokolov en Haast winnen CNE NK Rapid in Amstelveen

Op zondag 18 november werd voor het vierde achtereenvolgende jaar het CNE NK Rapid in Amstelveen gehouden. Mede dankzij geweldige ondersteuning van de hoofdsponsor - het in Amstelveen gevestigde CNE ICT Professionals, de gemeente Amstelveen en vele vrijwilligers is de organisatie er in geslaagd elk jaar weer verder uit te breiden. Dit jaar werden er maar liefst vijf toernooien gespeeld. Naast het CNE NK Rapid, was er ook de 11e editie van het Brainwave rapidtoernooi, de jeugd Grand Prix, een kwalificatietoernooi voor het NK Jeugd ABC, en nieuw was het PK-C van de SGA. Met zo’n 250 schakers en ruim 150 toeschouwers is deze manifestatie uitgegroeid tot één van de grootste schaakevenementen van het land.

Titelverdediger Jorden van Foreest speelde erg sterk en leek lange tijd zijn titel te gaan prolongeren.

Met het ingaan van de laatste ronde stond Van Foreest een half punt voor op Sokolov. Laatstgenoemde leverde een miniatuurtje af nadat van Wely een vergiftigde pion op b2 had geslagen.

Sokolov-Van Wely

r+-+kvl-tr zpp+-+pzpp -wqn+psn-+ +-+-+-+-

Q+p+-vL-+ sN-+-zP-+PzP-+NzPPzP tR-+-+RmK-

Beide heren moeten winnen om nog kans te maken op een hoge klassering. Zwart staat prima als hij het paard eraf slaat of voor dameruil gaat. Loek tast nu mis. 11...Dxb2? 12.Pb5 Td8 Na 12...Dxe2 13.Pc7+ wint wit materiaal. Waarschijnlijk dacht Loek dat hij hier 12...Pd5 kon spelen, maar dat faalt wegens

13.Tab1 Dxe2 14.Pc7+ Pxc7 15. Txb7! en de zwarte stelling stort in. Relatief het beste is nog 12... Tc8 maar ook na 13.Tab1 Dxe2 14.Pxa7 wint wit materiaal. In de partij is het snel afgelopen met zwart en maakt Ivan het

sterk af.

13.Tab1 Dxe2 14.Pc7+ Kd7

15.Txb7 e5 16.Lxe5 Ld6 17. Pd5+ Ke6 18.Pf4+ 1–0

Ivan liep zeer tevreden rond, maar zag ook dat Jorden een hele gezonde pion voor stond tegen Wouter Spoelman. Eén onoplettendheid kostte de Groninger echter de titel.

voor hem. Niet de zet die Jorden speelt, want na 34...Ta8?? overzag hij dat wit met 35.e5! materiaal kan winnen. Deze tegenslag kwam Jorden niet meer te boven en zo werd Ivan Sokolov de nieuwe rapidkampioen van Nederland. 1–0

eerdere edities die zij op haar naam wist te schrijven. Nu moest er namelijk voor het eerst in de geschiedenis van het NK Rapid een tiebreak aan te pas komen. In de rapidpartij had Bianca de Jong-Muhren Anne nog weten te verslaan, maar in de tiebreak bleek Haast haar te slim af.

Haast-De Jong-Muhren

r+-+-trk+ +lwqpvlpzpp p+-+p+-+ +p+-sn-zPn

Zwart staat compleet gewonnen en zo’n beetje elke zet is prima

Bij de dames ging speciale aandacht uit naar de pas elfjarige Machteld van Foreest die een paar dagen ervoor nog gedeeld derde was geworden bij het WK jeugd t/m 12 jaar. Zij maakte nu haar debuut bij de dames. Het jeugdjournaal kwam speciaal langs voor een reportage. Helaas, bleek dit niveau nog iets te hoog gegrepen voor Machteld, maar wel een ervaring rijker zullen we maar zeggen! Titelfavoriete Anne Haast maakte de verwachtingen waar, hoewel ze het een stuk lastiger had dan in de drie

Nadat Bianca in de eerste tiebreak partij een extra pion niet wist te verzilveren moet zij winnen om in de match te blijven. Een alles of niets poging wordt simpel door Anne afgeslagen.

14...Pxg3?

Het vreemd uitziende 14...g6!? is een betere manier om de lijnen richting de koning dicht te houden.

15.hxg3 Pxf3?

Dit thematische offer werkt helaas nu niet voor zwart. Beter is 15...Tac8 met het idee om 16.Dh2 te beantwoorden met 16...h6 17.gxh6 g6. Voorlopig wordt zwart niet matgezet, maar wit staat duidelijk beter.

16.Pxf3 Lxe4 17.Ld3! Lxf3 Na 17...Lxd3 18.Dxd3 staat zwart gewoon een stuk achter en behoudt wit bovendien een vernietigende aanval over de h-lijn.

18.Lxh7+ Kh8 19.Dh2 en opgegeven aangezien mat niet is te voorkomen.

De voorbereidingen voor de volgende editie zijn al in volle gang! Organisator Robert Ris met Nederlands Kampioen

Ivan Sokolov. (Foto: Bart Stam)

Hoe gebruik jij de KNSB-sites?

Zaterdagavond na de KNSB-competitiewedstrijd. Jouw team heeft eindelijk eens gewonnen. Nog leuker, jij ook! Mooi voor de rating. Hoe zouden de concurrenten het hebben gedaan? En won het eerste? Vlug even de uitslagen op de KNSB-site bekijken ...

Ai. Is dat wel zo makkelijk? Tijdens het gezamenlijk etentje bij de Chinees, stoot je de teamleider aan: ‘Vergeet je niet de uitslag door te geven?’. Voorheen kon dat met een sms-je. Het wedstrijdnummer had je niet altijd bij de hand, maar ach, daar kwam Koos wel uit. Nu is Koos Stolk van het Bondsbureau niet langer standby, maar speelt hij zelf in de KNSB-competitie. Je teamleider mompelt: ‘Ik heb hier geen internet’.

Gelukkig zijn er genoeg werkende smartphones onder de teamleden en kan iedereen de uitslag via de Netstand site doorgeven. Je vult je mailadres in, krijgt een mailtje, bevestigt dat en het is gepiept. Als iedereen z’n best doet, kun je tegenwoordig om tien uur ’s avonds alle persoonlijke uitslagen zien. Toch vindt nog niet iedereen Netstand een verbetering.

Minder handmatig werk

Koos Stolk: ‘Het vorige uitslagenprogramma, Winstand, is in de jaren negentig door Jan Schut gemaakt. Ik gebruikte het toen voor de NOSBO-competitie en het is eigenlijk met mij mee gegaan en landelijk geworden. Het draaide op een PC op het Bondsbureau en ik moest een export maken om de uitslagen op internet te publiceren. Het had ook een beperkte capaciteit, de uitslagenserver was na elke ronde zo’n twee à drie uur onbereikbaar, veel schakers lijken dat te zijn vergeten.’

‘Het was tijd voor een moderne oplossing, met een webapplicatie’, vertelt Stolk. ‘Uit Winstand kwamen mooie lijstjes, alles stond op één pagina, maar op je smartphone waren die niet goed zichtbaar. Nu moet je wel meer klikken en scrollen, om bijvoorbeeld de persoonlijke scores te zien. Het is het tweede seizoen dat we Netstand gebruiken, in de zomer hebben we met de programmeurs besproken wat we aan wilden passen. Zo is er nu een link onder de verenigingsnaam, als je daarop klikt, krijg je de clubinformatie en kun je doorklikken naar alle teams.’

Stolk: ‘Na de eerste ronde crashte Netstand. Dat had te maken met de identificatiegetallen van de verenigingen. In de leden-

administratie OLA beginnen die met een nul. In Netstand viel die nul weg. De programmeurs probeerden dit aan te passen, maar dat ging niet goed. Gelukkig was dit voor ronde twee opgelost. Op de eerste avond hadden we 25.000 bezoekers, dat kon de site aan. We hebben de capaciteit nog uitgebreid, voordat de vijfde en zesde competitieklasse startte. In de loop van dit seizoen worden er nog aanpassingen gedaan, zo moet de kruistabel die bij de bekercompetitie staat, daar weg. Dat lijkt makkelijk, maar het is ook een kwestie van prioriteiten, de programmeurs kunnen niet overal tegelijk aan werken.’

Controles

Stolk voert op de KNSB zaterdagen ’s avonds nog wat controles uit. Als een speler niet is komen opdagen, moet er een reglementaire uitslag worden ingevuld, dat gaat weleens fout. Andersom wordt er onterecht reglementair ingevuld in plaats van gewoon 1-0 of 0-1, als de wedstrijdleider de uitslag heeft bepaald. Stolk controleert ook of spelers wel twee weken lid zijn van hun club en dus speelgerechtigd waren: ‘Dat doe ik nu nog handmatig, maar dat zouden we ook kunnen inbouwen.’

Netstand heeft namelijk een koppeling met OLA. Als je een speler opvoert vóór elf uur ‘s avonds, staat hij na twaalven in Netstand. Dit kan ook voor regionale bonden handig zijn. Sommige bonden maken al gebruik van Netstand. Stolk: ‘Voor een paar honderd euro per jaar, kun je meeliften op de verbeteringen die we als KNSB laten doorvoeren, wij betalen de ontwikkelkosten. Je kunt ook wensen indienen.’

Schaakkalender

Stolk vertelt dat de KNSB naast de websites schaken.nl voor iedereen die schaakt en schaakbond.nl voor organisatorische zaken, meer sites heeft gelanceerd. ‘Voor het NK Schaken en het Open NK, voor het NK scholen en de nieuwste voor de online jeugdschaakclub. Alle sites hebben hetzelfde uiterlijk. De administratieve site voor alle toernooizaken is sinds vier jaar schaakkalender.nl’. Op deze site kan iedereen een evenement

opvoeren. Je geeft aan waar het wordt gehouden en onder welke bond dit valt, de bondscoördinator krijgt dan een mail om het goed te keuren, want in veel bonden willen ze voorkomen dat er teveel toernooien tegelijk worden gehouden. Stolk vindt het jammer dat er bijna geen jeugdtoernooien op Schaakkalender.nl staan, terwijl die er in overvloed zijn. De regionale bonden publiceren de informatie wel en de uitslagen worden ook gerapporteerd. ‘Op een landelijke kalender heb je een veel groter bereik. Het is gratis reclame voor je toernooi, zet het erop!’

Ratingverwerking

‘We gaan straks ook de ratingverwerking van toernooiuitslagen via deze site laten lopen. Die controleert wat de organisatoren aanleveren. Dat doen wij nu handmatig. Daarom moeten organisatoren hun toernooirapporten één maand voor het verschijnen van een nieuwe ratinglijst indienen, willen we het kunnen meenemen. Straks kan dat een dag tevoren. Met deze automatisering denken we tot een maandelijkse ratinglijst te kunnen komen. Schakers willen het liefst direct na een gespeelde partij hun nieuwe rating zien, maar de uitslagen moeten wel worden doorgegeven en gecontroleerd.’

‘Schakers melden soms zelf hun resultaten, bijvoorbeeld van buitenlandse toernooien’, zegt Stolk. ‘Maar wij verwerken alleen partijen die ook zijn verwerkt voor de FIDE rating en die krijgen we geautomatiseerd van de FIDE. Het moet wel praktisch blijven, we kunnen niet alle lokale organisatoren in het buitenland benaderen. Bovendien verwerken we alleen volledige toernooien, we maken ons niet afhandelijk van individuen, als we dit wel zouden doen, gaf iedereen waarschijnlijk alleen zijn winstpartijen door!’

Begrijp wat u doet

Het Schots 2

De vorige aflevering hebben we een gedeelte van de Schotse opening besproken. We hebben daarbij gezien dat de Miesesvariant ontstaat na 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.d4 exd4 4.Pxd4 Pf6 5. Pxc6 bxc6 6.e5 De7 7.De2 Pd5 8.c4 waarmee we op een belangrijke uitgangsstelling stuiten. Tijd voor een nadere beschouwing. r+l+kvl-tr zp-zppwqpzpp -+p+-+-+

Op dit moment neemt zwart een zwaarwegende beslissing. In veel partijen volgt 13...Lxe5 14.Dxe5 Dxe5 15.Lxe5 Txe5 16. cxd5 Lxf1 17.Kxf1 cxd5 18.Pc3 c6 r+-+-+k+ zp-+p+p+p -+p+-+p+ +-+ptr-+-

-+-+-+-+ +PsN-+-zPP+-+-zPLzP tR-+-+K+-

aap’. Daar staat tegenover dat wit achterloopt met zijn ontwikkeling en zijn pion op e5 altijd een potentieel doelwit kan worden. 12...Lg7 13.Dd2 Nu wil wit wél de dames ruilen. Na 13... Dxd2+ 14.Lxd2 zagen we dat in een partij Caruana-Jakovenko, 2013, de kansen redelijk in evenwicht waren.

Karpov, uit de WK-tweekamp in Lyon/New York 1990 kwam wit na een razend ingewikkeld middenspel in een kansrijk eindspel terecht dat hij heel knap naar winst voerde.

9...De6

Zwart heeft hier twee gebruikelijke antwoorden:

8...Pb6

Anno 2018 wat gebruikelijker dan het alternatief. Een tijdlang is 8... La6 heel populair geweest. De penning op pion c4 ziet er ook logisch uit, want daarmee kan zwart zijn actieve paard op d5 nog even handhaven. Op b6 staat het in principe veel minder. Op dit moment zijn er diverse speelwijzen voor wit. We onderscheiden:

a) 9.g3

b) 9.Pd2

c) 9.b3

a) Een belangrijke mogelijkheid is het koningsfianchetto met 9. g3 g6 10.b3 Lg7 11.Lb2 0–0 12.Lg2 Tfe8 (Of 12...Tae8) 13.0–0

r+-+r+k+ zp-zppwqpvlp

Een karakteristieke stelling van wat ik het ‘Schotse eindspel’ noem. Zwart kan kiezen of hij een toren op f8 of op a8 wil hebben (zie de 12de zet). Wit heeft twee stukken tegen een toren en twee pionnen. Zwart bezit daarbij weliswaar een dubbelpion, maar het ‘slangetje’ d5–c6–d7 is heel stevig en kan nauwelijks aangetast worden. In principe is de stelling in evenwicht, maar deze ongelijke materiaalverhouding biedt kansen voor beide partijen.

b) Wit kan ook verder gaan met zijn ontwikkeling door 9.Pd2 te spelen. Het paard kan naar f3 om pion e5 extra dekking te geven. 9...g6 wordt gezien als het meest adequate antwoord. Zwart wil zijn loper van f8 in het spel brengen en zo snel mogelijk de rokade voorbereiden. 10.Pf3 Wit speelt het paard snel naar het beoogde veld, maar daar kleeft een bepaald nadeel aan, namelijk 10...Db4+. Op het oog een lastig schaakje. Voor wit bevat het tussenplaatsen van een stuk bezwaren. Dan blijft er alleen het vrij obscure 11.Kd1!? over. Wit geeft de rokade op in ruil voor een totale desoriëntatie van een aantal zwarte stukken. 11...Pb6 12.b3 Nu pion c4 goed gedekt is, staan de zwarte stukken op a6 en b6 een beetje ‘voor

c) 9.b3 Ooit geïntroduceerd door Kasparov. 9...g6 Dit wordt gezien als de juiste wijze om het gevecht aan te gaan. 10.f4 Wit geeft pion e5 een natuurlijke dekking met zijn f-pion, maar het nadeel is dat hij ernstig achterblijft in ontwikkeling. 10...Lg7 11.Df2 De dame doet een stapje opzij. Naast het feit dat zij uit de penning gaat, maakt zij de ontwikkeling van Lf1 mogelijk. Tegelijkertijd dekt wit pion f4 nogmaals, zodat de dameloper naar b2 of zelfs naar a3 kan. 11...Pb6 12.La3 Met tempo wordt de dameloper in het spel gebracht. 12...De6 13. Pd2 d6 De witte opbouw impliceert in principe dat hij pion e5 in de steek moet laten en daar wil zwart op deze manier profiteren. 14.0–0–0 Wit bekommert zich niet meer om pion e5 en haalt zijn koning nu zo snel mogelijk uit het centrum. Dat kwam voor in de interessante partij Macieja-Kryvoruchko, 2012, die door wit na grote complicaties werd gewonnen. 9.Pc3

Zwart probeert zijn spel op een geschikte wijze te ontplooien. Dat kan op de manier die we als de hoofdvariant beschouwen, maar ook met twee andere mogelijkheden:

a) 9...La6 10.De4 De6 11.b3 Lb4 12.Ld2

Ook 9.Pd2 is veel gespeeld. In de 16de matchpartij Kasparov-

Deze speelwijze blijkt in de praktijk toch op enkele problemen te stuiten voor zwart. Het spelverloop in een partij Kasparov-Timman, 2000, was heel interessant: 12...Lxc3 13. Lxc3 d5 14.Dh4 dxc4 15.Le2 (Carlsen ging in zijn partij tegen Karjakin in 2008 verder met 15. Tc1 maar hij wist niet veel te bereiken.) 15...Pd5 16.Lxc4 g5!?

r+-+k+-tr zp-zp-+p+p l+p+q+-+ +-+nzP-zp-+L+-+-wQ +PvL-+-+P+-+-zPPzP tR-+-mK-+R

Dit bijzondere idee moet zwart verlichting brengen in deze stelling. Het is bedacht door Mikhalevski in een commentaar op een partij en door o.a.

Timman en Piket geïmplementeerd. 17.Dd4 Zo speelde Kasparov in zijn partij tegen Timman. Na 17...Lxc4 18.Dxc4 Pf4 19.Dxe6+ Pxe6 20.0–0–0 bleek wit in dit eindspel de duidelijk betere kansen te bezitten. Met superieure techniek werd Timman aan de kant geschoven.

Van recentere datum is 17.Lxd5 en daarmee had wit succes in de partijen NepomniachtchiPonomariov, 2013, en SutovskyStefansson, 2004. Maar in een partij Sutovsky-Karjakin liet de Rus zien hoe zwart het moet spelen: 17...Dxd5 Zwart bleef een pion achter maar had daarvoor ruime compensatie. Hij won de partij zelfs nog nadat wit zich vergaloppeerde.

b) De dameloper kan natuurlijk ook naar de lange diagonaal ontwikkeld worden. Zwart houdt voor zichzelf de beide opties ...c6–c5 en ...d7–d5 open met 9...Lb7 10.Ld2

te doen met de frontale aanval op pion c4. Daarbij zit hij ook nog met het probleem dat pion e5 hangt.

b1) Het dekken van de pion met 13.b3? komt niet aanmerking vanwege 13...Dxe5 14.Lc3 en nu de mooie kruispenning 14... Lb4!.

b2) Voorheen werd 13.De3 gespeeld. Maar in ShirovKramnik, 2011, kwam zwart tot winst na 13...Dxe5.

b3) Het merkwaardig ogende 13.f3!? is wellicht de meest kansrijke voortzetting. Wit ruimt een plekje in op f2 voor de dame die daarmee een oogje op a7 krijgt. 13...Lxc4 14.Df2 Lxf1 15.Kxf1 Tenminste, dat vond Gawain Jones toen hij de zet op het bord bracht tegen Bedouin, 2011. Die zwartspeler antwoordde met 15...d5? (waar 15...De6 waarschijnlijk de veilige voortzetting zou zijn geweest. Een mogelijk vervolg is 16.a5 Dc4+ 17.Kg1 Da6 met een interessante strijd die o.a. te zien was in een correspondentiepartij M.Bauer-Romero Rodriguez, 2012.) 16.exd6 cxd6 17.Lg5 en zwart was materiaal kwijt.

Waar draait het om in deze stelling? Wit heeft een substantieel ruimte-overwicht vanwege zijn mooie pion op e5. Die kan echter ook een aanvalsobject worden. Zwart kan met ...d7–d6 of zelfs ...f7–f6 de pion aan de tand voelen. Omdat wits dame op e4 nogal geëxponeerd staat, heeft zwart ook twee andere zetten zoals ...d7–d5 en ...f7–f5 tot zijn beschikking. Daarmee kan de dame verdreven worden tenzij wit de desbetreffende pion van het bord neemt. Natuurlijk kan zwart, voordat hij met deze breekzetten komt, ook eerst ... Lc8–a6 inlassen waarna b2–b3 min of meer gedwongen is. Al deze bovengenoemde mogelijkheden, of een combinatie daarvan zijn wel eens uitgeprobeerd door diverse spelers.

13...La6 14.b3 d5 15.cxd5 cxd5 16.Df3 Lxd3 17.Dxd3

keuze van Zilka in zijn partij tegen Butkiewicz, 2015.

Belangrijkste illustratieve partijen: Caruana-Jakovenko, 2013

Macieja-Kryvoruchko, 2012

Kasparov-Timman, 2000

Carlsen-Karjakin, 2008

Nakamura-Sasikiran, 2012

Nepomniachtchi-Kramnik, 2011

Wang-Sasikiran, 2012

· Jones-Bedouin, 2011

· M.Bauer-Romero Rodriguez, corr. 2012

Nepomniachtchi-Bacrot, 2012

Carlsen-Karjakin, 2010

Swierz-Grischuk, 2013

Caruana-Bacrot, 2013

Rublevsky-Pavasovic, 2011

Bok-l’Ami, 2016

Zilka-Butkiewicz, 2015

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op www.schaaksite. nl/2013/05/03/overzicht-begrijpwat-u-doet/

Videolessen in het Nederlands treft u aan onder: http://videos. chessbase.com/PubPoint/ List?category=Training%20TV %20Chessbase%20Netherlands

10...g6 11.Pe4 en nu heeft zwart weinig keus. 11...0–0–0 12.a4 Dit is een van de problemen waar zwartspelers mee te maken krijgen. Het paard op b6 staat vreselijk op dit veld en dreigt de hoek in gedreven te worden. 12...La6 -+ktr-vl-tr

b4) 13.Df3 In NepomniachtchiBacrot, 2012, ging de zwartspeler ten onder aan de verwikkelingen, maar of het echt de oplossing van het stellingsprobleem is, moet de praktijk uitwijzen. Het verloop was: 13...Te8 14.Lc3 f5 15.Pd2 Lg7?! dat na 16.c5 Lxf1 17.cxb6 duidelijk in wits voordeel bleek te zijn. Waarschijnlijk moet het voor zwart komen van 15... Lh6!?.

10.De4 g6

Dit is de verreweg de meest gespeelde zet. Maar het is de vraag of zwart niet iets beters heeft. 10...La6 leidde o.a. in een partij Carlsen-Karjakin, 2010, tot remise. Ook 10...Lb7 blijkt niet zo gek te zijn, zoals in SwierzGrischuk, 2013.

11.Ld3 Lg7

12.f4 0–0

Wit staat nu voor de keuze wat

In een partij RublevskyPavasovic, 2011, slaagde de witspeler erin de hangende pionnen succesvol te bestrijden. 17...c5

En dit leidt tot een stelling waarin zwart de ‘hangende pionnen’ heeft. Deze kwam op het bord in een snelschaakpartij Bok-l’Ami, 2016, die door zwart gewonnen werd, nadat wit een herhaling van zetten uit de weg was gegaan. 17...f6 was de

Het tweede boek Begrijp wat je doet 2 over Damegambietstructuren is van de persen gerold! Meer info over deze serie op www.sterkspel.nl.

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl

Correspondentieschaak: Dronov voor de derde keer wereldkampioen

Onlangs is Aleksandr Dronov voor de derde maal wereldkampioen correspondentieschaak geworden. Daarmee passeert hij onze landgenoot Joop van Oosterom, die twee keer wereldkampioen werd. Wat titels betreft is Aleksandr Dronov nu de beste correspondentieschaker aller tijden. De NBC is er dan ook heel gelukkig mee dat hij deelneemt aan het Joop van Oosterom Memorial.

Om een indruk te krijgen van Dronovs speelsterkte een drietal partijen uit de 17e ICCF Olympiade finale op bord 1. Tegen zowel Paul Tulfer als tegen Dmitri Gooshin, stond na 40 zetten dezelfde stelling op het bord.

Dronov - Tulfer

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le3 e5 7.Pb3 Le6 8.f3 Le7 9.Dd2 0–0 10.0–0–0 Pbd7 11.g4 b5 12.g5 b4

Dit is een van de absolute hoofdvarianten van de Najdorf met 6.Le3. Zwart speelt ook wel 12...Ph5 13.Kb1 Pb6 14.Pa5 Tc8 zoals onder andere in Leko-Giri, EK-Landenteams 2017.

13.Pa4 Ph5 14.Dxb4 d5 15.Da5 Lxg5

In een aantal correspondentiepartijen werd nu het eindspel 15...Dxa5 16.Pxa5 d4 17.Pc6 geprobeerd. Alle partijen eindigden in remise! Paul Tulfer noemde na de partij zijn 15e zet zijn enige mindere zet!

16.Lxg5 Dxg5+ 17.Kb1 dxe4 18. Pd4 Df6 19.Pxe6 Dxe6 20.fxe4 r+-+-trk+

won in Galliano-Salzmann, ICCF email 2015.) 23...Pf4 24.Ld3 Dg6 25.Tg1 Df5 26.Tgf1 Dg6 27.Tg1 Df5 28.Tgf1 met remise door herhaling van zetten in Dominguez Perez-Vachier Lagrave, Khanty-Mansiysk 2015. 21.b3 Phf6 22.Lc4 Dxe4 23. Pc3 Df4 24.Pd5 Pxd5 25.Thf1

Een interessante tussenzet. Wit gaat vol drukken op f7.

25...Dxh2 26.Txd5 Pf6 27.Txe5 h6 28.Tef5 Tad8 29.a4 Td6

30.Kb2 Dg2 31.Dc7 Dc6 32.Tc5 Dd7 33.Dxd7 Pxd7 34.Ta5

In dit eindspel heeft zwart een pion meer, maar lijkt wit toch de betere kansen te hebben omdat zijn loper veel actiever is dan het paard en zowel de eigen vrijpionnen kan ondersteunen als de vijandelijke tegen kan houden.

34...Pb8 35.Taf5 Td7 36.b4 g6

37.Tf6 Kg7 38.a5 Ta7 39.Ld5 h5 40.c4 -sn-+-tr-+

Lc8 Pa8+ 65.Kc5 1–0. 41.Kb3 Td7 42.T6f4 g5 43.Tg1 Kg6 44.Txh4 f5

Txc4+ 60.Txc4 Pd6 61.b6! f4

Wit promoveert na 61...Pxc4 62.b7. 62.b7 Pxb7 63.Lxb7 g3 64.

Tc2+ Kg1 65.a6 f3

Wit wint na 65...Txa6+ 66.Lxa6 f3 alleen met het nauwkeurige 67.Tc3!.

20…Dc6

20...Phf6 is ook veel gespeeld in correspondentiepartijen. Een van de schaarse niet-correspondentie partijen in deze scherpe stelling ging verder met 20...Pdf6 21.b3 Pxe4 22.Lc4 Df5 23.Thf1 (Beter lijkt 23.Pb6 Ta7 24.Thf1 Dh3 25.Pd5 Td7 26.Tfe1 en wit

40…h4

Dronov-Gooshin ging als volgt

verder: 40...Td7 41.Kc3 h4 42.T6f4 h3 43.T1f3 h2 44.Th3 Tc7 45.Tfh4 Pc6 46.Txh2 nu ook materieel de stelling weer in evenwicht is is het duidelijk dat wit winnend voordeel heeft. De dominante loper maakt het verschil. 46...Pe7 47. Th7+ Kf6 48.Tf2+ Pf5 49.c5 Te8 50.Th3 Te1 51.Lc4 Ta7 52.Ld3 Te5 53.Thf3

45.Th2!

Hier onderscheidt de wereldkampioen zich! De volgende zet krijgt een hogere waardering van de engine dan de zet van Dronov:

45.Td4 Pc6 46.Tdd1 Tfd8 47.Lxc6

De engine is zeer te spreken over dit kwaliteitsoffer en denkt aanvankelijk dat wit wint. Dat heeft alles te maken met het pionneneindspel dat later in de partij ontstaat. Ondanks de gedekte vrijpion extra is het eindspel theoretisch remise. Wit heeft bij deze afwikkeling dus niet ‘diep’ genoeg gekeken. 47...Txd1 48.Txd1 Txd1

49.b5 f4 50.Kc2 Td6 51.Lf3 Kf5

52.c5 Td8 53.b6 g4 54.Lb7 (Het wordt ook remise na 54.c6 gxf3

55.c7 Tc8 56.Kd2 Kg4 57.b7 Txc7

58.b8D Te7!) 54...Ke6 55.c6 Tg8

56.Kd3 f3 57.Ke3 g3 58.c7 Kd7

59.Kxf3 g2 60.c8D+ Txc8 61.Lxc8+ Kxc8 1/2–1/2 Gooshin-Tulfer.

45...g4 46.Tgh1 Tdd8 47.Th7

Kg5 48.Ka4 Kf4 49.Lb7 Tf6

50.c5 Ke3 51.Te7+ Kf2 52.Tc1

Dankzij de uitstekende samenwerking tussen de witte torens en de loper kunnen de zwarte vrijpionnen niet oprukken : 52... g3? 53.Tc2+ Kf1 54.Lg2+ loopt mat, en na 52...f4 53.Tc2+ Kg3

54.Tg2+ Kh4 55.Th7+ Kg5 56. Tg7+ wint wit de g-pion.

52...Pc6 53.Tc7 Pd4 54.c6 Tdd6

66.a7 f2 67.a8D en zwart gaf op, na 67...f1D volgt 68.Tg2+. 1–0

Zoals gezegd, speelt Dronov ook mee in het Joop van Oosterom Memorial. Dit toernooi kunt u volgen op: www.iccf.com/ event?id=68635. Tot nu toe zijn alle partijen in remise geëindigd. In een toptoernooi als dit kan een enkele winstpartij al voldoende zijn voor de overwinning. De partijen van David Lafarga Santorromán zijn gecanceld. Deze aimabele Spanjaard overleed begin juni toch nog onverwachts. Hij stond geruime tijd in de top 10 van de ICCF-ratinglijst. Het laatste toernooi waaraan Dronov meedeed en niet won, was de 17e ICCF Olympiade Finale bord 1 uit 2009. David Lafarga Santorroman won dat bord waarbij hij 2 volle punten boven de GM-norm scoorde! Een onvoorstelbare prestatie in het huidige correspondentieschaak. Wilt u zelf het ook eens correspondentieschaak proberen? Het eerste jaar betaalt u het introductietarief van € 10,-. Jeugdleden (t/m 19 jaar) zijn zelfs het eerste jaar gratis. Aanmelden kan via: www.correspondentieschaken.nl/leden.

Deus X wint Computerschaaktoernooi CSVN

De Computerschaakbond CSVN, één van de bijzondere bonden van de KNSB, organiseert twee keer per jaar een Programmeurs- en een Gebruikerstoernooi. De vereniging telt zo’n honderveertig leden: schakers en niet-schakers, computer- of spelletjesfanaten, programmeurs en verzamelaars.

In de toernooien spelen schaakprogramma’s en computers tegen elkaar. Met een bord en stukken en een schaakklok. Mensen voeren de computerzetten op het bord uit en bedienen de klok. Er is alle ruimte voor overleg, of het beantwoorden van vragen van toeschouwers. Die hoeven niet stil te zijn! Je kunt zien welke zetten de computer overweegt, maar mag hierop niet ingrijpen. Een zet forceren is verboden.

Begin jaren tachtig leidde dat tot komische taferelen. Zo liepen koningen weg van vijandelijke pionnen in plaats van te voorkomen dat ze promoveerden. Als de andere koning geprogrammeerd was om de oppositie te behouden, bleven de koningen achter elkaar aanrennen en de pionnen op hun plek. Na enige tijd besloten de programmeurs dan toch maar tot remise. Die gaven hun geesteskinderen trouwens inspirerende namen, zoals Killer. Wat na een reeks onbegrijpelijke zetten, toenmalig commentator Hans Bouwmeester deed verzuchten dat het om een spelfout moest gaan: hier was sprake van een Giller.

Luciferdoosje

Beroemd in die tijd was de schaakcomputer in een luciferdoosje, van programmeur Harm Geert Muller, waarmee hij won van programma’s die op mainframes draaiden. Muller stortte zich vervolgens op andere spellen. In 2009 werd hij tweede op het wereldkampioenschap Chinees schaak, voor Chinese en Taiwanese universiteitsteams met jaren ervaring. Zelf moest

hij een paar maanden tevoren de spelregels nog leren. Dit jaar werd zijn Spartacus in het Programmeurstoernooi negende in een deelnemersveld van twaalf.

Medeorganisator Jan Krabbenbos: ‘Er waren twee voormalig wereldkampioenen bij: Shredder van programmeur Stefan MeyerKahlen en Jonny van Johannes Zwanzger. Maar het toernooi werd gewonnen door Deus X, een programma op basis van het open source programma Leela Chess Zero. Dit programma gebruikt dezelfde technieken als

Eindstand van het 54e Programmeurstoernooi:

1. Deus X

2. Shredder

3. Jonny

4. Rofchade

5/6. Chess22k en The King

7/8. The Baron en Redqueen

9/10/11. Spartacus, Embla en Frank-Walter

12. AdaChess

AlphaZero van het Google DeepMind onderzoeksteam, dat zich bezig houdt met kunstmatige intelligentie. AlphaZero verbaasde een jaar geleden de computerschaakwereld door van het sterke Stockfish 8 te winnen, na zichzelf binnen een dag schaken te hebben geleerd, op basis van de spelregels en het spelen van partijen.’

De mens legt het allang af tegen de sterkste programma’s, maar onderling is de strijd nog gaande. Krabbenbos is ook betrokken bij de organisatie van het wereldkampioenschap:

Eindstand van het 37e Gebruikerstoernooi:

Gedeeld1e: Fidelity Prestige pre Budapest (gebruiker Hans van Mierlo), CXG Sphinx 40 (Paul Wiselius), CXG Chess 3000 (Luuk Hofman) en CXG Super Enterprise (Peter Schimmelpennink) 5e CXG Chess Professor; 6e Novag Primo; 7e Novag Robot Adversary; 8e Novag Constellation 2 MHz.

‘Daar is naast het onbeperkte toernooi een onderdeel waarbij iedereen op dezelfde hardware speelt, om alleen de software te testen. En er is een snelschaaktoernooi. Dat vergt wat van de operator: hoe snel krijgt hij de voorgestelde zetten uitgevoerd?! De schaakengine Komodo won dit jaar alledrie de categorieën.’

Kloons

‘Al speelt de hardware een belangrijke rol bij de schaakkracht, het is nog steeds een uitdaging om zelf een volledig schaakprogramma te maken of iets te bedenken waardoor het sterker speelt’, zegt Krabbenbos. ‘Op internet is veel gratis informatie te vinden. En je kunt samenwerken aan open source programmatuur. Natuurlijk zijn er ook commerciële partijen, die hun code niet delen. We hebben een gelijkheidstest uitgewerkt, om te voorkomen dat er kloons meedoen aan toernooien. In het verleden wonnen fraudeurs prijzen met het programmeerwerk van anderen!’

Krabbenbos: ‘Als je niet zelf programmeert, kun je aan het Gebruikerstoernooi meedoen. We hebben bijvoorbeeld verzamelaars in onze vereniging die het leuk vinden om hun computers tegen elkaar te laten spelen. Ze nemen telkens andere computers mee. Veel schakers hebben er thuis nog één uit de jaren tachtig of negentig, maar ze worden tegenwoordig ook weer gemaakt!’

Partijen en uitslagen van de CSVN toernooien en informatie over hun andere activiteiten vind je op: www.csvn.nl

Partijen en uitslagen van het wereldkampioenschappen Computerschaak vind je op de website van de International Computer Games Association: icga.org.

Overzichtsfoto, op de voorgrond Ronald Friederich (Rofchade) en Johan de Koning (The King) (foto: Jan Krabbenbos)

Boekrecensie

Er worden in onze moderne tijd nog steeds heel veel schaakboeken gepubliceerd, misschien zelfs wel meer dan vroeger. Maar het aantal Nederlandstalige schaakboeken dat wordt uitgebracht is kleiner geworden. Daarom is het dan ook zeker toe te juichen dat de nog jonge, in België gevestigde, uitgeverij Thinkers Publishing onlangs alweer een Nederlandstalig boek op de markt heeft gebracht (eerder verschenen al twee ‘Begrijp wat je doet’ openingsboeken van Herman Grooten).

Het gaat deze keer om een geschiedenisboek geschreven door Paul van der Sterren. Koningen van het schaakbord is een echt leesboek, maar wel met partijanalyses en fragmenten. Daarom is het ook heel prettig dat het boek mooi is vorm gegeven met een bijzondere omslag en vele foto’s ter illustratie.

De koningen in de titel zijn de ‘klassieke’ wereldkampioenen en nog een paar illustere voorgangers. Van der Sterren begint zijn overzicht namelijk met Philidor en doorloopt zo tweeënhalve eeuw schaakgeschiedenis

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

15...g6

Natuurlijk niet 15...Lxg5 16.hxg5 g6 17.dxc5 en zwart is in grote problemen.

16.h5 Lxg5

De gevaarlijke aanvaller moet nu van het bord worden verwijderd. Op een zet als 16...Tc8?? volgt bijvoorbeeld 17.Pxh7 (17. hxg6) 17...Kxh7 18.hxg6+ Kg8 19.g7 en wit wint.

17.fxg5

r+-wq-trk+ +-+n+p+p l+n+p+p+ zp-zppzP-zPP -+-zP-+-+

zP-zP-vL-zP-+Q+N+-+ tR-+-mKL+R

17…cxd4

om vlak voor de Carlsen-Caruana match in Londen te eindigen. Iedere wereldkampioen krijgt een eigen hoofdstuk, met foto’s en een paar belangrijke schaakfragmenten. Een sterk punt van het boek is dat die afzonderlijke hoofdstukken geen opsommingen van feiten zijn geworden, maar nu juist een heel plezierig leesbaar en doorlopend verhaal waarin Van der Sterren en passant laat zien hoe het schaakspel zich heeft ontwikkeld.

Paul van der Sterren, Koningen van het schaakbord (Thinkers Publishing 2018)

Voor een mens is dit verreweg de beste zet. Zwart opent de stelling en zorgt dat hij snel tegenspel krijgt voordat de witte aanval orkaankracht krijgt. De engine ziet ook nog allerlei andere verdedigingen veelal dankzij moeilijk vooruit te bereken tactische wendingen. Ook goed is daarom 17...De7 (ook 6 punten) 18.hxg6 fxg6 (zwart mag de h-lijn niet openen 18...hxg6? 19.Pf4 en wint.) 19.Pf4 en nu beschikt zwart over twee goede voortzettingen:

- 19…Dxg5 20.Dh2 Tf7 21.Pxd5 en nu heeft zwart nog een verrassende verdediging in 21...Pcxe5! met voordeel voor zwart.

- Of ook 19...Lxf1 20.Pxg6!? Df7 (20...hxg6 21.Dxg6+ Dg7 22.Dxe6+ Df7 23.Dh6=) 21.Pf4 en wit heeft gevaarlijke compensatie voor het geofferde stuk, alhoewel zwart in het voordeel kan komen met een serie fantastische zetten 21...cxd4 22.cxd4 Lc4 23.g6

hxg6 24.Dh2 Dg7 25.Pxe6 Pdxe5! 26.dxe5 Tf1+! 27.Txf1 Dxe5.

Moeilijk speelbaar voor zwart lijkt 17...Pe7 (4 punten), alhoewel de stelling na 18.Pf4 Pf5

19.Dh2 Dxg5 20.hxg6 h6 21.Lc1 door de computer beoordeeld wordt met 0.00.

Ook na 17...Te8 (4 punten)

18.hxg6 fxg6 (zwart overleeft een open h-lijn niet: 18...hxg6?

19.Pf4 en nu bijvoorbeeld 19... Kg7 20.Lxa6 Txa6 21.Th6 Pe7 22.Ph5+!) 19.Pf4 kan zwart zich nog verdedigen met 19...Dxg5

20.Lxa6 (20.Dh2 h5!) 20...Dxg3+

21.Ke2 cxd4 22.cxd4 en nu kan zwart remise maken met 22...

Pxd4+ 23.Lxd4 Dg4+ 24.Ke3 Dg3+, of wit dwingen tot een fantastisch dameoffer met 22... Dg4+ 23.Kf2 Txa6 24.Tag1 Pxd4 en nu moet wit remise maken met 25.Dxg6+!! hxg6 26.Txg4

Pxe5 27.Th8+ Kf7 28.Th7+. Een verbluffende variant!

18.cxd4 Tc8

Logisch en ook de beste zet.

Dankzij de röntgenaanval op de dame wint zwart een nuttig tempo. U krijgt 3 punten voor het stukoffer in het centrum 18...Pcxe5 (identiek is 18... Pdxe5) 19.dxe5 Pxe5 20.Pd4 Lxf1 21.Kxf1 Pc4 Zwart loopt weinig gevaar met een kwetsbare witte koning. Beide zijden hebben kansen na 18...Pe7 (2 punten) 19.hxg6 fxg6 20.Pf4 Pf5 21.Dc6 of 21.Lh3.

19.Dd1

Nu verliest wit de mogelijkheid om snel over de h-lijn aan te vallen (Dh2) en ook staat g6 niet meer aangevallen. Maar na 19.Dd2 De7 is zwart in vergelijking met de ingewikkelde varianten op zet 17 gewoon een stuk sneller. Bijvoorbeeld 20. Pf4?! Lxf1 21.Kxf1 Pb6 met positioneel voordeel.

19...Pdxe5

Vanuit praktisch oogpunt een hele aantrekkelijke zet. Nu is het niet langer wit die aanvalt, maar zwart! In de stelling die ontstaat krijgt zwart niet alleen

voldoende pionnen voor het stuk, maar is het ook nog eens met name wit die zich zorgen moet maken om zijn koning. Objectief is het zo dat zwart (na zijn sterke en logische spel) het witte concept weerlegd heeft en er hier allerlei andere voortzettingen ook sterk zijn. U krijgt ook 5 punten voor een van de volgende zetten: 19...De7, 19... Pb6, 19...Tb8, 19...Pcxe5, of 19...Db6.

20.dxe5 Pxe5 21.Pg1 Ook mogelijk is 21.Lg2 waarna zwart kan kiezen uit 21...Pd3+ of 21...Pg4 waarna zwart in beide gevallen prima spel heeft. Niet 21.Pd4 Tc3! en zwart staat actief.

24...Df5 of 24...Df6. Voor beide zetten krijgt u ook 5 punten

25.Lxe3 Dxe3 26.De2

Nu komt zwart wat beter te staan. Iets beter was 26.Kg2 Tc3

27.Te1.

26...Dxe2+

Voldoende voor remise was 26...Db3 (3 punten) 27.hxg6! fxg6 (27...hxg6 28.Kg1) 28. Dxe6+ Kh8! (28...Kg7? 29.De7+ Tf7 30.Txh7+!) 29.De5+ Kg8.

27.Kxe2 Tc2+ 28.Pd2 Tc3

Evenveel punten (5) krijgt u voor 28...Tfc8 en het verrassende 28...gxh5!? het idee is 29.Txh5 (29.Thc1 Tfc8 30.Txc2 Txc2 31.Kd3 is een gelijk eindspel.) 29...Tb8 en dit lijkt op de partij.

29.Pf3

Veel praktischer was hier 29.h6! het probleem voor zwart is dat hij daarna altijd rekening moet houden met zijn onderste rij. Dat maakt remise vanwege zetherhaling na 29...Txg3 30. Thg1! Tc3 31.Tgc1 Th3 32.Th1 een logische uitkomst.

Pd4 Txa3 34.Txa3 Txa3 maar objectief is het beter dan wat Bacrot doet.

32...Tb2+

Natuurlijk dwingt zwart de penning van het paard af. Even sterk zijn het inlassen van 32... h6 of 32...f6 Beide ook 5 punten. Ook na 32...Tbb3 (3 punten) staat zwart beter.

33.Pd2 Tcc2

Zo wordt wit nog meer vastgezet. Even sterk zijn opnieuw 33...h6 34.Tg4 (34.Th5 Txg3) 34...e5, en 33...f6 (Beide ook 3 punten)

34.Td1 Ta2

Even sterk is 34...f6 (ook 4 punten) waarna zwart of op kan rukken met zijn centrum of zijn koning verbetert. 35.Tg4 (35.Th5 Kg7) 35...e5. Zwart kan ook met 34...Tc4 (3 punten) op de a-pion af.

35.Th5 Kg7 36.Tg5+ Kf6

37.Tg8 Tcb2

Recht toe recht aan

Het is een prima pionoffer! Na 2...Td5 activeert wit met 3.Te1 Tf7 4.Pf3 zijn stukken en wint meteen al de pion terug. Daarna staat wit structureel beter. Na 1.Pf3 Lh6 2.g4 wint Tf4 een tempo. Loperwinst lukt niet.

Combineren

Diagram 1

Verhoef-Shakhverdian

1.Td8+ Pf8 2.Txf8+ Kxf8 3.Ld6+ 1-0

Diagram 2

Hilwerda-Hulshof

1.Dg5+! 1-0 vanwege 1…Pxg5 2.Tf8+ Txf8 3.Txf8 mat

21...Lxf1

Positioneel het meest verantwoord. Zwart ontneemt wit het loperpaar. Minstens even goed is 21...Pc4 (ook 5 punten) 22.Lxc4 Txc4 en nu kan de witveldige loper een machtige aanvaller worden. Ook niet slecht is 21...Tc3 (3 punten), het ziet er eng uit na 22.Dd4! Pd3+ 23.Lxd3 Txd3 24.De5 vanwege een mogelijk mat over de lange diagonaal, maar zwart heeft nog 24...Db8! met gelijke kansen in het eindspel.

22.Kxf1 Pc4 23.Lf2 Dxg5 Pakt een pion (zwart heeft daarmee 3 pionnen voor het stuk) maar geeft wit de kans om op adem te komen. Objectief nog iets sterker is 23...e5 (4 punten)

24.Pf3

Ook na 24.Kg2 zijn de kansen ongeveer gelijk.

24...Pe3+

Opnieuw consequent gespeeld. In een eindspel zijn 3 pionnen natuurlijk minstens even veel waard als een paard. Het was ook mogelijk om geen stukken te ruilen en verder te gaan met

29...gxh5

Een sterke zet (weer wordt h6 voorkomen) en bovendien heeft wit nog maar twee pionnen over en raakt zijn toren op een zijspoor wanneer hij terugneemt op h5. Wit houdt de stelling makkelijker na 29...Tb8 30.g4 of 29...Tfc8 30.h6. 30.Txh5

In de tijdnoodfase is het veiliger om een toren te ruilen met 30.Thc1 Tfc8 31.Txc3 Txc3 32.a4 en zwart staat wat beter.

30...Tb8

Nu heeft zwart twee actieve torens. Geen punten voor andere zetten!

31.Tg5+ Kf8

Niet 31...Kh8 32.Pe5 en wit doet volledig mee.

32.a4

Onplezierig is 32.Ta2 Tbb3 33.

Een mooie profylactische zet. Zwart wil pion a4 slaan zonder lastig gevallen te willen worden door Kd3. Toch was ook onmiddellijk 37...Txa4 (3 punten) goed. En ook 37...h5 (3 punten) was sterk. Wit kan zich amper bewegen.

38.Kd3 e5

De bekroning van de zwarte strategie (het stukoffer op e5). Ook sterk waren 38...h5 en 38...Txa4 . Voor deze zetten krijgt u ook 5 punten. Na de zet van Werle blundert Bacrot:

39.Kc3 Tc2+ 40.Kd3 e4+ en nu wint zwart geforceerd. Er volgde nog

41.Ke3

41.Pxe4+ dxe4+ 42.Kxe4 Txa4+ en wint.

41...Ta3+ 42.Kf4 e3 en wit gaf op vanwege 43.Pf3 e2 44.Te1 Tc4+. 0–1

Diagram 3

Romanov-van Delft

1.Lxc7 won een stuk, immers 1… Txc7 2.Dxd5

Diagram 4

Husers-Biermann

1…Pf4! dreigt zowel …Ph3 mat als …Pxe6

Diagram 5

Klaren-Kevlishvili

1…Lc8! 2.Df3 Pg4 0-1

Diagram 6

Clemens-van der Hagen

1.Te1! Dh2 2.Pf3 1-0

Diagram 7

van Delft-Shyam

1…Da6! Wit doet niets meer tegen …b5 met damevangst.

Diagram 8

Amin-Kryakvin

1.De8+! Txe8 2.Txe8 Tf8 3.Txf8+ Kxf8 4.Pe6+ Kf7 5.Pxc5 wint een kwaliteit, maar wit heeft dieper moeten rekenen: 5…Lxg2+ 6.Kxg2 Pe3+ 7.Kf3 Pxd1 8.Pd3! en wit vangt het paard op d1 met Ke2.

Trai N e N a LS Car LS e N , Carua N a & CO !

Sneller, comfortabler en efficiënter. maak gebruik van de voordelen van het nieuwe cheSSbaSe 15 programma. de nieuwe programmapakketten zijn een combinatie van het nieuwe cheSSbaSe 15 programma en de nieuwe big / mega databaSe 2019.

Leverbaar vanaf half november 2018

ChessBase 15 programma

Nieuw: Big Database 2019

Nieuw i N C H eSS BaS e 15:

• „instant analysis“: elke partij die niet geanalyseerd is, wordt tijdens het laden bijna zonder vertraging van commentaar voorzien (optioneel). grote fouten en tactische motieven worden gefilterd. er wordt een waarderingsprofiel aangelegd.

• „replay training“: naspelen van een partij zonder de notatie te zien. er worden automatisch trainingsvragen gegenereerd en tips voor elke zet gegeven. daarbij komt dat de resultaten nauwkeuriger met punten worden gewaardeerd.

• verbeterd zoekvenster voor tactische motieven (aftrekschaak, vork enz) en voorbeelden voor manoeuvres en materaalverdeling.

• uitgebreide zoekmogelijkheden voor openingen laten de populariteit van de opening zien en de evaluatie van de daaruit volgende eindspelen.

• verbeterde zoekversneller levert voor stellingen en materiaal nauwkeurige resultaten. nieuw ontwikkelde zoekversneller voor motieven en plannen.

• partij analyse met tactische motieven en verbeterde herkennning van tactische wendingen.

• nieuwe, haarscherpe 3d-borden dankzij de raytracing-technologie.

ChessBase 15 programma

Nieuw: Mega Database 2019

ChessBase 15 programma

Nieuw: Mega Database 2019

Partijenservice tot 31.12.2019

Toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 8 Mio. partijen)

Half jaar abonnement op het

ChessBase Magazin (3 nummers)

ChessBase Premiumlidmaatschap (6 maanden)

Online Shop: www.chessbase.com

Partijenservice tot 31.12.2019

Toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 8 Mio. partijen)

een jaar abonnement op het

ChessBase Magazin (6 nummers)

ChessBase Premiumlidmaatschap (12 Maanden)

Partijenservice tot 31.12.2019

Corr Database 2018

Nieuw : eindspel-Turbo 5 op een 128 GB uSB Stick

Toegang op de ChessBase

Online Database (meer dan 8 Mio. partijen)

een jaar abonnement op het ChessBase Magazin (6 nummers)

ChessBase Premiumlidmaatschap (12 Maanden)