Schaakmagazine 2018 - april

Officieel

Jaargang

Hoofdredacteur

Jeroen Bosch

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

August de Heij (foto)

Harry Gielen (foto’s)

Alina l’Ami (foto)

Pascal Losekoot (foto)

René Olthof (foto’s)

Lennart Ootes (foto’s)

Frans Peeters (foto)

Bart Stam (foto)

Harold van der Heijden (foto)

Eric van ‘t Hof (foto)

Eva Velasco (foto)

Jacqueline Wouda (foto)

Jeroen Bosch

Herman Grooten

Johan Hut

Erwin l’Ami

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Hans Ree

Sacha Schiermeier

Bart Stam

Koos Stolk

Monique van de Griendt

Merijn van Delft

Harold van der Heijden

Paul van der Sterren

Karel van der Weide

Mark van der Werf

Redactieadres

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

E-mail

schaakmagazine@schaakbond.nl Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Sluiting kopij

20 mei 2018

Bondsbureau KNSB

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

tel: 023-5254025

E-mail:

10, 10, 10!

Zelf leerde ik schaken toen ik 10 was en kwam via de lessen op de basisschool op een actieve jeugdclub terecht. Tegenwoordig zijn kinderen vaak een stuk jonger wanneer ze de regels leren op school zoals Monique van de Griendt optekent bij haar bezoek aan het grootste schoolschaaktoernooi van Nederland. In Almere namen maar liefst 450 kinderen deel aan een groot en groots evenement. Zo mag KNSB voorzitter Marleen van Amerongen het graag zien. Aan Bart Stam vertelt ze over de ambities van het KNSB bestuur dat vanaf 2021 graag zou zien dat alle schoolkinderen van zes tot en met negen jaar in aanraking komen met schaken. In dat interview komt ook de bekende verhouding van 10 aan het bod: In Nederland schaken 23.000 mensen in georganiseerd verband, 10 keer zoveel mensen schaken met enige regelmaat en nog eens 10 keer dat

Johan van Hulst overleden (107)

Johan Wilhelm van Hulst, die op 22 maart overleed op de leeftijd van 107 jaar, heeft in zijn lange leven veel gedaan. Hij was een hartstochtelijk schaker, maar schaken was voor hem altijd bijzaak. Hij was een zorgzame pater familias voor zijn kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen, een hoogleraar pedagogie aan de Vrije Universiteit, een prominent politicus voor het CDA, en tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij een dapper man die honderden Joodse kinderen wist te redden van deportatie en dood.

Hij was nooit een van de allerbeste schakers van Nederland, maar in zijn beste schaakjaren kon hij wel tegen hen spelen. De Nederlandse schaakbond polste hem tegen 1935 of hij mee wilde doen aan de voorwedstrijd voor het nationaal kampioenschap en of hij misschien beschikbaar zou zijn voor de Olympiade in Warschau. Van Hulst besefte dat zoveel schaken teveel voor hem zou zijn. Hij was onderwijzer en moest universitaire examens afleggen.

Ter gelegenheid van zijn honderdste verjaardag in 2011 gaf zijn Amsterdamse club Caïssa een boek uit met de titel Johan van Hulst, een leven lang schaak als sublieme bijzaak. Zo was het altijd voor hem.

Tijdens de Duitse bezetting was Van Hulst directeur van de Hervormde Kweekschool aan

aantal zijn bekend met de schaakregels.

Peter Bommel is de CEO van Deloitte en hij vertelt hoe hij al sinds zijn 10e jaarlijks in Wijk aan Zee langsgaat. Schaken inspireert en hij legt uit waarom Deloitte dan ook graag het NK schaken sponsort. Sterker dan ooit was het 10e Batavia toernooi. Winnaar werd Alexandr Fier net voor Ivan Sokolov, maar het was de oudste deelnemer Manuel Bosboom die in creatief opzicht de show stal in Amsterdam. Deze maand is het 10 jaar geleden dat Anish Giri in het HSG Open zijn eerste grootmeesternorm scoorde, we blikken dan ook graag terug op 10 jaar Anish in Nederland.

Jeroen Bosch hoofdredacteur

de Amsterdamse Plantage Middenlaan, tegenover de Hollandse Schouwburg. Daar waren gearresteerde Joden samengedreven in afwachting van hun deportatie naar Westerbork en vandaar naar de kampen in Duitsland en Oost-Europa. Naast de kweekschool was de crèche waar hun kleine kinderen waren ondergebracht. Honderden kinderen werden gered doordat zij via de Kweekschool naar onderduikadressen konden worden gebracht.

Op 14 april 1945, een paar weken voor het eind van de oorlog, werd Van Hulst voor zijn verzetswerk bij verstek ter dood veroordeeld. Hij was tijdig ondergedoken.

Later zei hij dat hij na de oorlog zijn oorlogsverleden had afgelegd als een oud pak dat besmeurd was met modder en bloed. Hij werd geëerd door de Israëlische organisatie Yad Vashem en hij was daar trots op, maar zoals veel verzetsmensen wilde hij er nauwelijks over praten.

Hij richtte zich op een maatschappelijke carrière als hoogleraar aan de VU en als politicus. Hij was fractievoorzitter van de CHU en later van het CDA in de Eerste Kamer, maar hij bleef altijd schaken. Tot een paar jaar geleden kwam hij nog geregeld op de clubavond van Caïssa en in 2011 speelde hij voor het

laatst in de groep van de ex-parlementariërs van het Tata Steel-toernooi. Daarna was hij daar eregast en ook dit jaar gaf hij er nog een van zijn fameuze toespraakjes, scherp en humoristisch. Lichamelijk hing hij met draadjes aan elkaar, maar zijn geest bleef scherp. Over zijn verzetswerk wilde hij lange tijd niet graag spreken, maar in zijn latere jaren zei hij dat hij in tranen kon uitbarsten als hij een schoolklas zag en dat de gezichten van de kinderen altijd bij hem waren geweest, iedere dag. Hij bedoelde misschien niet in de eerste plaats de kinderen die hij gered had, maar al die andere die hij niet had kunnen redden.

Johan van Hulst 100 jaar in Wijk aan Zee. Foto: Bas Beekhuizen

Hans Ree

COLUMN Berry 2.0

Paul van der Sterren

Een dochter die letterlijk een boekje over je opendoet, het is voor zover ik weet nooit eerder een schaker overkomen. Jolande Withuis heeft ons met haar boek Raadselvader een uniek inkijkje gegeven in de ziel van haar vader, schaakjournalist, organisator en ‘simultaanmeester’ Berry Withuis (1920-2009). Voor haarzelf zal dit boek in de eerste plaats een manier zijn geweest om in het reine te komen met haar jeugd, die in het teken stond van de communistische overtuiging van haar ouders, en in het bijzonder met haar vader, die de deur naar zijn ziel blijkbaar altijd zorgvuldig met communistische leuzen vergrendeld hield. Voor mij, en naar ik aanneem voor veel schakers die Berry hebben meegemaakt, is het een prachtige verdieping van een karakter dat we tot nu toe slechts zeer oppervlakkig blijken te hebben gekend.

In drie lagen gevormd, eerst door zijn

protestantse jeugd, daarna door zijn oorlogservaringen en ten slotte door de eerste jaren ná die oorlog, waarin hij met zijn CPN stellingen betrok die hem van de rest van de Nederlandse samenleving vervreemdden, is het welbeschouwd een wonder dat hij tegelijkertijd in de schaakwereld die vriendelijke, joviale, geestige en energieke man was, die jarenlang de spil vormde waaromheen een groot deel van het schaakleven in ons land draaide. Dit nieuwe inzicht in wie hij was (en vooral waarom hij was wie hij was) maakt hem voor mij nog veel menselijker, sympathieker dan hij toch al was, want ik herken in hem nu een drijfveer die ik ook in mezelf en in veel andere schakers zie of vermoed. Wat wij ook doen in het ‘dagelijks leven’, of wij boef zijn of politieagent, filosoof of oplichter, eenzaam of middelpunt van een druk gezinsleven, in het schaken vinden wij een vorm van veilige grond onder onze

Schaaktafels in Máximapark

Foto: August de Heij

In de vorige SchaakMagazine viel al te lezen dat de gemeente Utrecht enthousiast had gereageerd op de oproep van Jesús Medina Molina om schaaktafels te plaatsen in het Máximapark. Onlangs was het zover en werden de tafels daadwerkelijk geplaatst, en natuurlijk meteen in gebruik genomen. Op de foto ziet u wethouder Kees Geldof een potje schaken tegen de initiatiefnemer te midden van leden van de schaakclubs Magnus, Trio, en Oud Zuylen Utrecht. Ook vrijwilligers van de Vrienden van het Máximapark waren bij de opening aanwezig. Zie ook: www.medinamolina.com/schaaktafels.

voeten, een plaats waar het er niet toe doet wie we zijn en waar alleen de regels van het spel gelden met hoogstens wat sociale conventies daaromheen.

Ik begrijp nu dat Berry niet alleen schaakte omdat hij graag schaakte, maar ook omdat hij die ‘schaduwrealiteit’ heel hard nodig had. Het bevestigt weer eens de waarde van de schaakwereld. Homo ludens noemde de historicus Johan Huizinga ons, de spelende mens (al had hij daar juist niet het schaakspel mee op het oog – maar dat zag hij verkeerd). Wie schaakt vlucht niet voor de werkelijkheid, hij vlucht in de werkelijkheid. De werkelijkheid van het spel, de enige echte.

Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)

Per 25 mei 2018 is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Dat betekent dat er vanaf die datum dezelfde privacywetgeving geldt in de hele Europese Unie (EU).

Voor de KNSB, de regionale bonden en alle verenigingen heeft de nieuwe wet gevolgen. De belangrijkste twee gevolgen voor verenigingen betreffen het verwerken van de NAW gegevens van de leden en de toestemming voor fotogebruik op websites en sociale media.

Ook bij toernooien dient rekening gehouden te worden met deze verordening. Voor het publiceren van foto’s en uitslagen heeft de organisatie toestemming nodig van de deelnemers. Indien persoonsgegevens opgeslagen worden op een website van een vereniging of toernooi, dan is het wenselijk dat deze voorzien is van een veiligheidscertificaat (https i.p.v. http)

Voorbeeld documenten www.schaken.nl/nieuws/algemene-verordeninggegevensbescherming-avg

Fabiano Caruana last man standing in Berlijn!

Alle topspelers zijn het erover eens: het Kandidatentoernooi is met geen enkel ander toernooi te vergelijken. De (openings-)voorbereiding is van het allerhoogste niveau en de druk is enorm, want iedereen is al jaren bezig met die heilige graal: wereldkampioen worden. Combineer dat met een lang toernooi van 14 ronden - vroeger heel normaal maar tegenwoordig eigenlijk ongekend - en je hebt een toernooi dat het uiterste vraagt van de spelers.

Het is daarom misschien niet onlogisch dat de meest ervaren speler aanvankelijk het makkelijkste met het toernooi om leek te gaan. Voormalig wereldkampioen Vladimir Kramnik, aan wie vanwege zijn secondant Anish Giri nog een Nederlands tintje zat, schoot met 2,5 uit 3 uit de startblokken. In ronde 3 kreeg Levon Aronian, die in Berlijn een vreselijk toernooi kende en stijf onderaan eindigde, er vreselijk van langs.

Aronian - Kramnik Berlijn ronde 3

zpp+-wqp+p -+p+l+-+ +-zp-+-+n Q+-+P+pzP +-zP-+-zPPzP-+-zP-+ tRNvL-+R+K

stelling na 18.Da4

Een mislukt openingsexperiment heeft wit in deze vreselijke stelling doen belanden. Kramnik maakt het rücksichtslos af.

18...f5! 19.Lg5

19.exf5 Pxg3+ 20.fxg3 Ld5+ 21. Kg1 De2 22.Tf2 De1+ 23.Tf1 Dxg3 mat was de pointe. 19...Txg5!

Nauwelijks een offer te noemen, wit wordt volledig overlopen.

20.hxg5 f4 21.Dd1 Td8 22.Dc1 fxg3 23.Pa3 Td3 24.Td1 De climax van de partij. 24...Ld5!

-+-+k+-+ zpp+-wq-+p -+p+-+-+ +-zpl+-zPn -+-+P+p+ sN-zPr+-zpPzP-+-zP-+ tR-wQR+-+K

Een enorme dreun!

25.f3

Het is eigenlijk jammer dat wit niet 25.Txd3 Dxe4+ 26.f3 gxf3 27.Te3 f2+! 28.Txe4+ Lxe4 met een heel fraai mat, op het bord heeft laten komen.

25...gxf3 26.exd5 De2! 27.Te1 g2+!

en wit gaf op. Na 28.Kh2 g1D+ 29.Kxg1 f2+ 30.Kh1 Th3+ 31. Kg2 is het mat in 1. 0–1

Kramnik’s zegetocht was van korte duur. In ronde 4 verloor hij in een zeer merkwaardige partij van Fabiano Caruana en dat was een kantelmoment. Kramnik verloor in de ronden daarna nog 3(!) partijen en speelde geen rol van betekenis meer.

Caruana bepaalde het tempo gedurende het overgrote deel van het toernooi maar na een slechte start vocht ook Sergey Karjakin zich met de eindstreep in zicht weer terug in de kopgroep. Twee jaar geleden speelden Karjakin en Caruana in de laatste ronde van het Kandidatentoernooi tegen elkaar. Beiden hadden toen 7,5 uit 13 en niemand kon meer in de buurt

komen: een droomfinale. Probleem voor Caruana was dat Karjakin een betere tie-break had en dus bij remise de uitdager van Magnus Carlsen zou worden. Voor Caruana was dat het teken om, zelfs met de zwarte stukken, veel risico te nemen en we weten allemaal hoe dat afliep. Enkele maanden later speelden Karjakin en Carlsen een WK-match, waarbij Magnus met enige kunst en vliegwerk zijn titel wist te verdedigen. Nu was na 12 ronden de situatie enigszins vergelijkbaar. Caruana stond fier aan kop na 11 ronden, een punt los van Sergey Karjakin. Maar in een positioneel huzarenstukje was het in die 12e ronde wederom Karjakin die er met de buit vandoor ging. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik daarna weinig

meer gaf voor Caruana’s kansen. Met nog 2 ronden te gaan was Karjakin langszij gekomen en niets leek een herhaling van de vorige WK-match nog in de weg te staan.

Maar in ronde 13 maakte Karjakin een snelle remise met Wesley So en deed Caruana dit:

Caruana - Aronian

Berlijn ronde 13

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4. La4 Pf6 5.0–0 Le7 6.Te1 b5

7.Lb3 0–0 8.d3

Op topniveau gaat men al geruime tijd het Marshallgambiet, dat begint met 8.c3 d5 9.exd5 Pxd5 10.Pxe5 Pxe5 11. Txe5 c6, uit de weg.

8...d6 9.Ld2!?

Kramnik speelde een merkwaardig toernooi

Grischuk, die het de dag ervoor al tegen Aronian toepaste. Zwarts dreiging om met 9…Pa5 de sterke loper op b3 te ruilen wordt meestal met 9.a4 of 9.a3 vermeden, maar deze zet was nog niet eerder geprobeerd op topniveau.

9...Lg4

9...Kh8 10.h3 Pd7 is hoe Aronian deze stelling tegen Grischuk behandelde, met het idee om snel …f7–f5 te spelen. Nu had 11.a4! met het idee 11...b4

12.Ld5! of 11...Lb7 12.axb5 axb5

13.Txa8 Dxa8 14.Pc3 wit serieus voordeel gegeven.

10.c3 d5 11.h3

Zwart zou na 11.exd5 Pxd5 12. h3 Lh5 13.g4 Lg6 14.Pxe5 Pxe5

15.Txe5 Pb6! een geweldige versie van het Marshall-gambiet krijgen.

11...Lh5 12.De2 Tb8 13.Lg5

13.exd5 Pxd5 14.De4 Pf6! is de diepe pointe achter zwarts laatste zet. Nu verliest wit na 15. Dxc6 Tb6! 16.Pxe5 Ld6! (16... Txc6 17.Pxc6 geeft wit teveel materiaal voor de dame, want de loper op e7 valt ook.) 17.Pxf7 Txf7 18.Lxf7+ Kxf7! de dame. Overigens speelden beide spelers hier nog zonder nadenken en hadden ze deze stelling dus thuis nog op het - al dan niet digitale - bord gehad.

13...dxe4

Na deze ruil wordt de zwarte stelling al snel onprettig. Het

enigszins verrassende 13...Lxf3

14.Dxf3 d4 lijkt me prima voor zwart, bijvoorbeeld 15.Pd2 dxc3

16.bxc3 h6 17.Lxf6 Lxf6 waarna zwart in de toekomst op veld d4 kan spelen na …b5–b4 te hebben gespeeld.

14.dxe4 h6 15.Lc1!

Van deze loper is bekend dat hij in het Spaans vaak ook prima werk kan doen vanaf c1. Toch is het feit dat wit deze loper op het bord houdt niet de reden dat wit beter staat. De hele stelling draait om één slecht stuk: de loper op h5. In deze structuur hoort de loper daar niet thuis. Zet die loper op b7 en er is geen vuiltje aan de lucht voor zwart.

15...Lg6 16.Pbd2 Ph5 17.Pf1 Lc5 18.g3

18.Ld5 Pe7 19.Td1 was een directere manier van spelen maar Caruana laat in deze partij zien over engelengeduld te beschikken. Zijn laatste zet neemt zwart veld f4 af en bereid Kg2 voor.

18...Kh7 19.Kg2 De7 20.Lc2! Stopt niet alleen voor eens en altijd …f7–f5 maar maakt ook ruim baan voor de b-pion. Wit begint een tweede front op de damevleugel.

20...Tfd8 21.b4 Lb6 22.a4 Pf6 23.Ph4

Wederom de geduldige zet. Caruana had geen trek in 23. axb5 axb5 24.Dxb5 Lxf2 25.Dxc6

Lxe1 26.Pxe1 hoewel wit hier, na een aantal consoliderende zetten, gewonnen zou moeten staan.

-tr-tr-+-+ +-zp-wqpzpk pvln+-snlzp +p+-zp-+PzP-+P+-sN +-zP-+-zPP -+L+QzPK+ tR-vL-tRN+-

23...De6 24.Ld3

24.Pxg6 fxg6 25.Ld3 was wellicht praktischer. Wit staat strategisch gewonnen en zwarts damevleugel staat op instorten.

24...Lh5 25.g4 Lxg4!?

Wetende dat hij volledig overspeeld is grijpt Aronian zijn laatste kans.

26.hxg4 Pxg4 27.Pf5!

Vooral niet 27.f3 Pf2 en zwart wint.

27...Pxf2 28.Lc2

Ondanks dat zwart drie pionnen heeft voor het stuk staat wit gewonnen. Zwart heeft geen serieuze aanval en het is juist de koning op h7 die spoedig op de tocht zal komen te staan. Toch is de stelling gecompliceerd en met de druk op de ketel grijpen beide spelers in het vervolg een aantal keren mis.

28...g6 29.P1e3

29.a5 La7 30.P5e3 Ph3 31.Pd5 is wat de ijskoude engine aangeeft. En dit lijkt inderdaad ruim voldoende. De partijzet geeft zwart een enorme kans.

29...gxf5 30.exf5 Df6 31.Dxf2

-tr-tr-+-+ +-zp-+p+k pvln+-wq-zp +p+-zpP+PzP-+-+-+ +-zP-sN-+-+L+-wQK+ tR-vL-tR-+-

31…e4

Onder druk van de klok ziet Aronian het niet meer. Maar zelfs met veel bedenktijd is het krachtige 31...Pxb4!! 32.cxb4 Td4 nog niet zomaar gevonden. Wit staat voorlopig twee stukken voor maar alle zwarte stukken vinden gemakkelijk de weg naar de witte koning. Ik speel liever met zwart hier!

32.Th1

De rest is niet moeilijk meer maar in de tijdnoodfase werden nog snel wat zetten gedaan.

32...Td6 33.Lxe4 Tg8+ 34.Kf1 Pe5 35.Df4 c6 36.axb5 Tg5

37.bxa6 Dd8 38.f6+ Pg6 39. Txh6+

en zwart gaf op. Na 39...Kxh6 40.Dh2+ Th5 41.Pf5+ Kh7 42. Dxh5 Kg8 wint vrijwel elke legale zet.

1–0

Ondanks de kleine kink in de kabel op zet 29 een geweldige partij van Caruana. Het gaf hem de boost om ook in de laatste ronde toe te slaan tegen Alexander Grischuk en daarmee ongedeeld 1e, een punt los van de achtervolgers te eindigen.

Caruana deed alles wat hij moest doen. In een toernooi met een flink aantal knotsgekke ronden en een historisch laag remisepercentage was hij een baken van stabiliteit. In november gaat hij het opnemen tegen Magnus Carlsen. Ik durf er geen enkele voorspelling over te doen…

Persconferentie ronde 4 Kramnik-Caruana 0-1

CEO Peter Bommel nog steeds enthousiast

“Schaken en Deloitte horen bij elkaar”

Peter Bommel, voorzitter van de raad van bestuur van Deloitte, is trots dat zijn bedrijf de komende drie jaar hoofdsponsor is van het Nederlands kampioenschap (Deloitte NK Schaken). “Schakers zijn doorgaans slimme mensen en Deloitte is voortdurend op zoek naar slimme medewerkers die innovatieve producten en diensten kunnen ontwikkelen voor onze klanten,” aldus de man die ooit een talentvol jeugdspeler was. “Ondanks mijn drukke baan hoop ik binnenkort weer te gaan spelen bij een club.”

Eens een schaker, altijd een schaker. Voordat het interview in zijn woonplaats Bussum goed en wel is begonnen, begint Peter Bommel enthousiast de stukken te verplaatsen die uw verslaggever heeft meegenomen. In een oogwenk staat de scherpe vierpionnenaanval van het Konings-Indisch op het bord. “Deze opening speelde ik vroeger heel graag,” zegt de topman van Deloitte Nederland met pretoogjes maar ook met lichte weemoed in zijn stem. “Helaas speel ik door mijn drukke baan al jaren niet meer bij een schaakclub. Wel schaak ik regelmatig op de Internet Chess Club (ICC), bijvoorbeeld tijdens vliegreizen.” Maar er gloort hoop, Bommel wil binnenkort weer eens bij een schaakclub naar binnen stappen, en wie weet waartoe dat nog leidt.

Talentol jeugdschaker

Tijdens zijn jeugd in Haarlem was Peter Bommel (1961) een enthousiast en ook talent vol jeugdspeler. “Dat kwam voor een belang rijk deel door mijn vader,” zegt de topman van Deloitte Nederland. “Hij speelde jaren lang in de hoofdklasse voor VHS, het Verenigd Haarlems Schaakgenootschap. Als twaalfja rige werd ik tweede bij de Haarlemse school schaakkampioenschappen, hoewel ik destijds nog geen lid was van een schaakclub.”

De schaaklessen van zijn vader stimuleerden de jonge Peter om ook lid te worden van VHS. “Zo kwam ik in aanraking met talent volle leeftijdsgenoten als Rob Bertholee, van wie ik veel heb geleerd. Ik schat dat ik als tiener een rating had van circa 2000.” Bommel speelde veel interne en externe partijen voor VHS totdat hij in 1979 econo mie ging studeren aan de VU en verhuisde naar Amstelveen. “Ik ben nog een blauwe maandag lid geweest van schaakclub Amstelveen maar dat beviel mij toch minder. Wel schaakte ik nog regelmatig bij mijn dispuut waar ik elk jaar de wisselbeker won. Deze beker heb ik overigens twee jaar gele den teruggeven tijdens een zeer geslaagde reünie.”

Schaken op internet

Na zijn studie namen zijn carrière en gezinsleven te veel tijd in beslag om weer regelmatig bij een club te gaan spelen. “Met uitzondering van de acht jaar (1991-1999) dat ik op Aruba heb gewoond. Daar schaakte ik bij de plaatselijke club maar die was niet zo heel sterk. Daar lag het accent meer op bier drinken.”

Eenmaal terug in Nederland beperkte Bommel zich vooral tot het spelen op internet. Voorts gaat hij al vanaf zijn tiende jaar elk jaar in januari op bezoek bij het Hoogovens Schaaktoernooi in Wijk aan Zee, tegenwoordig Tata Steel Chess. “Ik ga regelmatig naar Wijk aan Zee met klanten die zelf ook schaken. Dat vind ik altijd heel inspirerend: zowel de topgrootmeesters als de liefhebbers in één grote zaal.”

Peter Bommel is sinds 1999 in dienst bij Deloitte Nederland, waarvan hij sinds 2012 bestuursvoorzitter is. Deloitte is een snelgroeiend bedrijf met zo’n 5500 medewerkers in heel Nederland. Het hoofdkantoor bevindt zich in Rotterdam. “Hoewel buitenstaanders dat vaak denken, zijn wij al lang geen bedrijf meer van uitsluitend accountants en belastingadviseurs,” zegt de Bussumer. “Ons personeelsbestand bestaat inmiddels voor een steeds groter deel uit bèta’s. Dat zijn wis- en natuurkundigen maar ook ingenieurs en ontwerpers die nieuwe, innovatieve oplossingen ontwikkelen voor onze klanten. Voorbeelden zijn kunstmatige intelligentie, cyber security, data-analyse, block chain en allerlei andere digitale technieken. Daarnaast houden we ons veel bezig met advisering op gebieden als strategisch management en human resources. Daarom zijn we steeds op zoek naar mensen die logisch en strategisch kunnen denken.”

Kasparov bij Deloitte

Voor de eigen medewerkers houdt Deloitte op 24 mei een bijzondere studiedag over kunstmatige intelligentie. “We hebben diverse internationale specialisten uitgenodigd”, zegt de topman, ”met Garry Kasparov

Peter Bommel, bestuursvoorzitter van Deloitte, hoopt in de nabije toekomst weer vaker achter het schaakbord te zitten. Foto: Bart Stam

als hoofdgast. Hij zal een lezing houden over zijn nieuwe boek Deep Thinking Daarna speelt hij nog een simultaan en daar kijk ik natuurlijk erg naar uit,” aldus de bestuursvoorzitter die denkt dat er zo’n 2500 medewerkers aanwezig zullen zijn. Juist de zoektocht naar schaars toptalent is voor Deloitte een van de hoofdredenen om voor drie jaar hoofdsponsor te worden van de Nederlandse kampioenschappen onder de naam Deloitte NK Schaken. “Ik verwacht dat het NK ertoe bijdraagt dat wij in beeld komen bij deze high potentials als een aantrekkelijke en innovatieve werkgever.” Volgens Peter Bommel is drie jaar een mooie periode om een duurzame relatie op te bouwen met zowel de KNSB als de Nederlandse schaaktop. “Ik heb er alle vertrouwen in. Wij waren in 2016 al

subsponsor en dat is ons goed bevallen.” Tijdens het komende NK, wederom in de Tolhuistuin in Amsterdam-Noord, organiseert Deloitte opnieuw een rapidtoernooi voor zakelijke relaties. “Dat bedrijfstoernooi hebben we vorig jaar voor het eerst gehouden. Het was een groot succes met veertig deelnemers van andere bedrijven. Dit jaar gaan we dat halverwege het NK opnieuw doen. Voorwaarde is wel dat iedere deelnemer een zakelijke relatie van een ander bedrijf meeneemt, waardoor we rekenen op een verdubbeling van het aantal spelers. Zo hopen we met nieuwe klanten en potentiële werknemers in contact te komen.”

School- en jeugdschaak

Voorlopig wil Deloitte zich richten op de ondersteuning van de Nederlandse topscha-

kers. Peter Bommel sluit echter niet uit dat zijn werkgever in de toekomst ook het jeugd- en schoolschaak in Nederland gaat ondersteunen. “Ik zou het toejuichen als schaken een verplicht vak zou worden op de basis-en middelbare scholen, net als in Rusland. Schaken is ontzettend goed voor de hersenen, scherpt het analytisch vermogen en bevordert het concentratievermogen van jonge kinderen. Dat zijn allemaal eigenschappen waaraan het bedrijfsleven – en Deloitte in het bijzonder - behoefte heeft. Momenteel hebben wij nog geen plannen om het schoolschaak te gaan ondersteunen maar, net als bij mijn eigen schaakcarrière geldt: wie weet wat de toekomst nog gaat brengen,” besluit hij met een glimlach.

Deloitte Nederlandse Kampioenschappen 2018

Het NK Algemeen en Vrouwen wordt van 1 tot en met 8 juli in Amsterdam (Tolhuistuin) gehouden. De eerste ronde begint op 2 juli om 14.30, net als alle andere ronden behalve de laatste ronde (zondag 8 juli) die om 12.00 uur start. De partijen zijn live te volgen, en de speelzaal is vrij toegankelijk voor publiek. De twee gesloten achtkampen zijn zeer sterk bezet.

Loek van Wely is titelverdediger.

Foto: Harry Gielen

Anne Haast gaat voor haar 4e titel op rij.

Foto: Harry Gielen

Manuel Bosboom smaakmaker

De bijzondere 10e editie van het dMP Batavia toernooi in Amsterdam was sterker dan ooit, met de deelname van voormalig wereldtopper Ivan Sokolov en alle spelers boven de 2400 rating. De toernooioverwinning werd een prooi voor de sympathieke Braziliaanse grootmeester Alexandr Fier. De GM norm lag op 6 uit 9, maar daar kwamen de jonge Nederlandse meesters dit jaar niet in de buurt. De show werd gestolen door lokale held Manuel Bosboom, met creatief en gedurfd spel.

Eindstand

1. Fier 6,5

2. Sokolov 6

3/4. Kevlishvili, Santos Ruiz 5

5/6. Beerdsen, Nijboer 4,5

7. Vrolijk 4

8. Zatonskih 3,5

9/10. Kashlinskaya, Bosboom 3

Alexandr Fier ging als een komeet van start en begon het toernooi met twee razendsnelle overwinningen op de twee dames, Anna Zatonskih en Alina Kashlinskaya. Daar waar de avontuurlijke Braziliaan soms nog wel eens tegen een onnodige nul wil aanlopen, bleef hij het hele toernooi knap de controle houden. Ivan Sokolov zat hem op de hielen, maar wist hem niet in te halen, omdat de dames in de slotronden bijzonder taai bleken.

Onze jonge toptalenten Robby Kevlishvili, Thomas Beerdsen en Liam Vrolijk hadden evenals de jonge Spanjaard Miguel Santos Ruiz een degelijk toernooi, waarbij nederlagen tegen de grootmeesters consequent werden gecompenseerd door overwinningen tegen de staart van het veld. Robby miste op kritieke momenten de scherpte om varianten goed door te rekenen. Thomas was met zwart te kwetsbaar tegen de elohoogsten. Liam en Miguel ageerden iets te voorzichtig om potten te kunnen breken. Amsterdammers Friso Nijboer en Manuel Bosboom gaven het toernooi kleur door hun onuitputtelijke vechtlust. Beide veteranen blijven maar gaan en zijn voor de duvel niet bang. Ook na een nederlaag blijven ze benaderbaar voor het schaakpubliek in Café Batavia en zijn altijd

bereid om hun keuzes in kritieke situaties toe te lichten.

Fenomenaal spel

Manuel Bosboom begon het toernooi fantastisch met 2 uit 3 tegen de drie grootmeesters. Daarna volgde 1 uit 2 tegen de dames. Na de rustdag ontbrak het Manuel aan de energie en de scherpte om zijn fenomenale spel vol te kunnen houden. Vaak blijft hij de moeilijkheidsgraad maar opschroeven en dan is een fout snel gemaakt. De finish van 0 uit 4 tegen de jonge garde was een harde landing. Daarmee eindigde de nestor van het gezelschap op de laatste plaats, maar hij mocht wel de prijzen voor de beste partij en voor het beste eindspel in ontvangst nemen. Mensen denken vaak dat Manuel Bosboom vooral een tactische speler is die gekke zetten doet. Het fundament van zijn spel is echter juist strategie en positiespel. Het bijzondere

pen. Hij zoekt daarin de grenzen op en schuwt het offeren van materiaal niet, voor het bereiken van een mooi uitziende stelling. Door deze experimentele insteek worden zijn partijen uiteindelijk vaak wild en ongewoon, maar het begint altijd met een positionele strijd om de controle over cruciale velden.

Kwaliteitsoffers

Bij de tiende editie van het dMP Batavia toernooi werd er gemiddeld eens per twee partijen materiaal geofferd. Pionoffers zijn natuurlijk van alle tijden. Opmerkelijk was dat er een handvol stukken werd geofferd, maar vrijwel iedere keer met een nul als resultaat. Een offer tot een succesvol einde brengen is nog niet zo makkelijk. Duidelijk het meest voorkomende offer was het kwaliteitsoffer, oftewel de ruil van een toren (5 punten) voor een paard of loper (3 punten). Dit is typerend voor het moderne schaak, dat onder

statisch gegeven. Een offer kan tactisch of positioneel zijn. Bij een tactisch offer heb je direct kans op materiaalwinst (dan is het eigenlijk geen echt offer) of aanval. De stelling is dan vaak erg scherp. Bij een positioneel offer krijg je er mooie stukken of een mooie pionnenstructuur voor terug. Er is dan sprake van lange termijn compensatie en de stelling kan in dat geval heel rustig zijn.

Alexandr Fier en Manuel Bosboom namen samen bijna alle kwaliteitsoffers voor hun rekening. Laten we eens wat mooie voorbeelden bekijken.

Sokolov - Bosboom, ronde 1

1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.Le2 Pbd7

Typisch Bosboom, hij gaat altijd zijn eigen weg.

6.Pf3 e5 7.Dc2 De eerste nieuwe zet. Gebruikelijk is 7.0–0. 7...exd4 8.Pxd4 0–0 9.Lg5 c6 10.Td1 Te8 11.0–0 a5 12.Tfe1 a4!

r+lwqr+k+ +p+n+pvlp -+pzp-snp+ +-+-+-vLp+PsNP+-+ +-sN-+-+PzPQ+LzPPzP +-+RtR-mK-

Een interessant pionoffer. Zoals Bronstein vroeger, zoekt zwart met veel verbeeldingskracht compensatie voor de zwakke

Of 13.Pxa4 Da5 14.Lxf6 Lxf6 15. Pc3 Pc5 met mooie compensatie. 13...Da5 14.Lf4 Pe5 15.h3 Pfd7 16.Le3 Pc5 17.f4 Ped7

18.Lf2 Lh6 19.g3 Pf6 20.Pf3 Lf8 21.Kh2 Ph5 22.a3 Pf6 Zwart blijft rustig staan, in de beste traditie van de oosterse

Ivan Sokolov.

Met deze zet begint Sokolov de weg kwijt te raken.

24...Dh5!

r+l+rvlk+ +p+-+p+p -+pzp-snp+ +-+-+-+q p+PsNPzP-+ zPnsN-+-zPP -zPQ+-vLLmK +-+RtR-+-

Zwart grijpt zijn kans en neemt het initiatief over.

25.Pxb3

Het nemen van deze pion brengt wit in de problemen. Beter was een bescheiden zet als 25.Lg1.

25...axb3 26.Dxb3 Pg4+ 27. Kg1 Pxf2 28.Kxf2 d5 Nu begint zwart te domineren over de zwarte velden.

29.cxd5 Lc5+ 30.Kf1

30.Te3 was noodzakelijk.

30...Lxh3 31.Td3 Lg4 32.Pa4 r+-+r+k+ +p+-+p+p -+p+-+p+ +-vlP+-+q N+-+PzPl+ zPQ+R+-zP-zP-+-+L+

+-+-tRK+-

32…Txa4

Over een dergelijk kwaliteitsoffer hoeft Bosboom niet lang na te denken.

33.Dxa4 Dh2 34.Tee3 h5

Het rennen met zijn randpionnen is ook typerend voor Bosboom. Al

zijn favoriete thema’s lijken terug te komen in deze partij. Daarom werd deze partij gekozen tot de beste van het toernooi.

35.Dc2 Lxe3 36.Txe3 cxd5 37. Df2 d4 38.Te1 d3 39.De3 Td8 0–1

Fier - Bosboom, ronde 3

-+-+-+-+ +-+-+L+-zpk+-+-+ zp-sn-+-tr-+P+p+p+ zP-+-tRlzPp -+-tR-+-zP +-+-+-mK-

Stelling na 51.c4

Zwart heeft in het middenspel een mooi positioneel kwaliteitsoffer gebracht en heeft hier in het eindspel nog altijd prima compensatie.

51...Pd3!?

Zwart kan ook wat neutraals spelen, maar probeert het maximale uit zijn stelling te halen.

52.Ld5+ Txd5

Schitterend, zwart geeft een tweede kwaliteit en domineert de stelling met zijn lichte stukken.

53.cxd5+ Kxd5 54.Tdxd3+ Een verstandige beslissing, wit geeft materiaal terug. Het derde kwaliteitsoffer in één partij.

54...exd3 55.Txd3+ Kc4 56.Te3 b5

Deze stelling is nog steeds scherp, maar in balans. Een kleine twintig zetten later werd het remise. Deze partij kreeg de prijs voor het beste eindspel.

KashlinskayaBosboom, ronde 5

1.d4 a6!?

Kenners van de klassiekers denken nu aan Karpov-Miles (1980), waarin de wereldkampioen met wit verloor tegen deze bescheiden beginzet.

2.e4 b5 3.Ld3 Lb7 4.Pf3 e6 5.0–0 c5 6.dxc5

Na deze ruil wordt het een soort Siciliaans en krijgt zwart rap voldoende tegenspel. Met 6.c3 kan wit het centrale overwicht in stand houden.

6...Lxc5 7.Pc3 Pc6 8.e5 f5! De spijker op zijn kop. Na andere zetten zou wit alsnog beter staan, maar nu begint zwart de controle over de stelling over te nemen.

9.exf6 Pxf6 10.Lg5 0–0 11.a4 b4 12.Pe4 Le7 13.De2 Pd5 14.Tad1 Dc7 15.Lc4 Pb6

Deze fase van de partij is een beetje vaag. Logischer was 15... Pf4.

16.Lb3 a5 17.Lxe7 Pxe7 18. Peg5 Pbd5 19.Dd3 Tf5 20.Tfe1 h6 21.Pe4 Taf8 22.c4

Dit kan de witte stelling niet hebben. Dameruil aanbieden met 22.Dc4 houdt de schade vooralsnog beperkt. 22...bxc3 23.bxc3

-+-+-trk+ +lwqpsn-zp-+-+p+-zp zp-+n+r+P+-+N+-+ +LzPQ+N+-+-+-zPPzP +-+RtR-mK-

23…Pg6

Een grappig moment. Daar waar de hele wereld hier een kwaliteit zou offeren met 23... Txf3 doet Bosboom het juist niet. Overigens offerden Thomas Beerdsen en Friso Nijboer in de laatste ronde allebei een kwaliteit op f3.

24.c4 Pgf4 25.Dd2 Pxg2! Een stukoffer voor de verandering, de witte stelling stort in elkaar.

26.cxd5 Txf3 27.dxe6 Txb3

28.e7 Te8

Na deze nuchtere zet is het

gebeurd, de witte stelling is niet meer te redden.

29.Da2 Pxe1 30.Dxb3+ d5

31.Txe1 Txe7 32.Te3 Kh8 33. Tc3 De5 34.Pc5 d4 0–1

Kevlishvili - Fier, ronde 6

-+r+k+-tr +-+p+-zpp p+-+pzp-wq +p+-zPn+-+-+NzP-+ zP-+-+Q+-zPPtR-+-+ +-mK-+-tR-

Stelling na 20...f6

Zwarts laatste zet is zeer gedurfd, en gaat eigenlijk te ver.

21.Pc5

Eerst de g-lijn openen met 21. exf6 gxf6 en dan pas 22.Pc5 was logischer geweest, met winnende aanval.

21...fxe5 22.Pxd7 Dxf4 23. Db7 Td8 24.Dc6 Pd4 25.Pf6+ Kf7 26.Dc7+ Kxf6 27.Dxg7+ Kf5 28.Df7+ Ke4

-+-tr-+-tr +-+-+Q+p p+-+p+-+ +p+-zp-+-+-snkwq-+ zP-+-+-+-zPPtR-+-+ +-mK-+-tR-

Een prachtig plaatje en de droom van iedere Siciliaans speler: zwart rent met zijn koning het halve bord over en overleeft uiteindelijk alles. 29.Te1+

Met 29.Db7+ had wit de stelling nog in balans kunnen houden. 29...Kd5

Nu staat zwart gewonnen. Er volgde nog

30.Db7+ Kd6 31.Te4 Dh6 32.c3 Td7 33.Db6+ Ke7 34. Dc5+ Ke8 35.cxd4 Dh1+ 36. Td1 Dxe4 37.Dc8+ Ke7 38. Dxh8 Tc7+ 39.Kd2 Tc2 mat 0–1

Snelschaakpartij Kashlinskaya-Bosboom.

Jubileumeditie grootste schoolschaaktoernooi van Nederland

Verkeersregelaars voor een schaakevenement, dat zag je alleen tijdens de Tata-weekenden in Wijk aan Zee. Daar is Almere bijgekomen. Het codewoord schoolschaken bracht ons langs de parkeerwachten bij het Topsportcentrum. Waar we werden omringd door beveiligingsmedewerkers. Rechtsaf was verboden, we moesten links langs de zwart afgeplakte rasterhekken. Door een kort, duister gangetje naar een enorme sporthal vol schaakkinderen in felle schoolkleuren.

Toernooidirecteur Ton Sprong is net aan het aftellen: ‘Na één is iedereen stil en kunnen we aan de ronde beginnen.’ ‘Tien, negen, acht ...!’ klinkt het uit 450 kelen. Na één wordt het inderdaad zo’n vijf minuten bijna stil, tot de eerste triomfantelijke Mat!kreten. De echte denkers krijgen twintig minuten de tijd, daarna worden de partijen gearbitreerd. Ook zonder schaakklok is het voor sommige jonge basisscholieren lastig genoeg om naar bord en stukken te blijven kijken.

Wie na twintig minuten nog speelt, steekt zijn vinger op, zodat een neutrale meester komt kijken. Wie denkt dat hij beter staat, houdt zijn vinger spontaan net iets hoger. De begeleiders van de 98 teams, mogen zich er niet mee bemoeien. Handenwringend staan sommige ouders op afstand achter de rood-wit geblokte linten wat te mimen. Tot de ring wordt één teamleider per viertal toegelaten, die vult ook het uitslagen formulier in.

Stukken slaan

Caspar Kruijf (rating 1954) van Schaakvereniging Almere, is vandaag één van de arbiters. Vaak staat een speler veel materiaal voor, dan is beslissen simpel. Hier heeft zwart een koning en een dame, wit een koning en twee pionnen op de tweede rij. Als Kruijf beslist dat zwart heeft gewon nen, wijst de witspeler op alle stukken naast het bord: ‘Ik heb er toch meer geslagen?’. Kruijf: ‘Met wat uitleg accepteren de kinde ren je beslissing wel, voor de ouders of begeleiders is het lastiger. Er is weleens iemand bij de toernooidirecteur verhaal gaan halen, dat geeft je dan toch een vervelend gevoel.’

Na afloop van elke ronde, worden de uitslagen op de muur geprojecteerd. Zo ziet

iedereen snel of het klopt en wat er ontbreekt. De wedstrijdleiding en IT-club zit veilig achter een afscheiding van opgestapelde banken. Philip van der Eijk van Mumps software systems vertelt dat de software speciaal voor dit toernooi is gemaakt. ‘Toen ik schaakvader was, viel me op dat er zoveel tijd verloren ging met het indelen. Er was niets, voor zoveel teams, dus besloten we dat zelf te maken. Inmiddels is het gemoderniseerd, zodat het ook op je mobiel is te bekijken. Na wat pogingen, is Van der Eijk gestopt met schaken. Zijn zoon zei steeds: ‘Wat wil je met deze zet nu eigenlijk bereiken?’. Het toernooi kan gelukkig nog elk jaar op hem rekenen.

De grootste?!

Toernooibaas Sprong is blij met al zijn vrijwilligers voor de wedstrijdleiding, het inrichten en opruimen van de zaal, de IT-ondersteuning. ‘In Almere loopt het al dertig jaar prima. In 2003 hadden we ons grootste toernooi, toen waren er 114 teams. Ik roep al jaren dat ons scholentoernooi het grootste van Nederland is. Niemand protesteert, dus ga ik ervan uit dat ik gelijk heb. Sprong werkt met een begroting van zo’n 5.500 euro, sponsors zijn dus ook erg belangrijk. De jubileumeditie mocht wat duurder uitvallen, alle deelnemers kregen een gratis smoothie – waardoor er een enorme rij bij de bar ontstond – voor vrijwilligers en sponsors werd wat extra’s gedaan. En er vielen grotere bekers te verdienen! De school van Tess Roest: Montessori Stad, won het toernooi al acht keer. Zelf doet Tess voor de tweede keer mee. Ze speelt in een team van vijf meisjes en de dame is dan ook haar favoriete schaakstuk, ‘Die is ook de meeste punten waard!’. Tess heeft al drie potjes gewonnen en een remise gespeeld. Ze is nu een ronde wissel. Tijd om een frietje te eten en de pers te woord te staan.

Start van de laatste ronde

Opa verslaan

Tess leerde schaken van haar opa die in Purmerend woont en haar doel is om ooit een keer van hem te winnen. Op school is ze in groep drie begonnen met het Opstapje, toen heeft ze Stap 1 gehaald en nu zit ze in groep vijf en Stap 2. Ze heeft op woensdag onder schooltijd les van een speciale schaakmeester. Tess won al eens een toernooitje op school en toen kreeg ze een klein plastic bekertje, waar ze toch wel blij mee was. Vandaag zijn er heel grote bekers, maar Tess is bang dat haar team niet in de prijzen zal vallen. ‘En dat is ook niet zo erg, want het is wel heeeeeeeeel leuk!’

De meeste teams, negentien maar liefst, komen van De Ontdekking. Evelien Okkinga, juf van een hoogbegaafden klas, organi-

VISIE KNSB

seert het schaken op deze school van achthonderd leerlingen. Het grote enthousiasme verraste ook haar: ‘Na mijn oproep, meldden zich 79 kinderen aan! Er zijn opvallend veel leerlingen uit de onderbouwgroepen drie en vier. Ze moesten aangeven of ze beginnend, gevorderd of expert zijn en of hun ouders een team wilden begeleiden. Ik heb zelfs sportshirts moeten bijbestellen, die zijn nog zonder opdruk. We gebruiken ze hierna voor schoolvoetbal.’

Okkinga heeft ongeveer de helft van de kinderen zelf schaken geleerd, met de Stappenmethode. Ze is schaaktrainer Stap 1 en wil nu Stap 2 gaan doen. Het curriculum van haar hoogbegaafden klas kent een denksport en een extra taal. Eerst speelden ze Go, maar sinds twee jaar is het schaken. De stap naar een schaakclub of schaakschool is voor

KNSB-voorzitter Marleen van Amerongen

de meeste leerlingen te groot, al informeert Okkinga ze er wel over. ‘Ik kreeg net hulp aangeboden van Schaakvereniging Almere, het overwegen waard bij deze aantallen.’

Winnaars

Het eerste team van De Ontdekking finisht uiteindelijk als tweede. Crescendo 1 doet zijn naam eer aan en wint het toernooi met overmacht. Burgemeester Franc Weerwind reikt de grote bekers uit. Derde wordt de International Primary School (IPS) 3. Zij misten hun twee sterkste spelers. De teams met de meeste punten uit deze voorronde, gaan door naar de finale van de Schaakbond GrootAmsterdam, waar ze zich kunnen plaatsen voor het Nederlands Kampioenschap.

Aan dit indrukwekkende toernooi is te zien dat het goed gaat met het schoolschaken. Almere kent een schaakschool met veertig leerlingen en Schaakverening Almere heeft zo’n honderd jeugdleden. Toch maakt Ton Sprong zich zorgen over zijn opvolging: ‘Ik word geen tweede meneer Klaassen!’ [vermaard SGA-jeugleider die tot op hoge leeftijd actief bleef – red.]. Ook ik wil er een keer mee stoppen, maar er zijn te weinig vaste vrijwilligers die verantwoordelijkheid willen nemen. Wie wil, kan zich bij mij melden.’

Noot van de verslaggever: Bij het verlaten van de sporthal bleek dat de beveiliging niet voor het schaken was ingehuurd. In een ander deel van het Topsportcentrum startte een gala van de World Fighting League. (meer foto’s op pagina 18)

Bart Stam

Jeugdleden houden ons vitaal!

De traditionele schaakvereniging staat onder druk. Zonder structurele aanwas en doorstroming van voldoende jeugdspelers zullen clubs op den duur verdwijnen. KNSB-voorzitter Marleen van Amerongen vindt het daarom belangrijk dat alle Nederlandse kinderen op de basisschool in aanraking komen met ons edele spel. Daarnaast wil zij meer aansluiting vinden bij zowel de leden als de overige schaakliefhebbers. “De KNSB moet als regisseur kansrijke initiatieven ondersteunen.”

Haar eerste termijn als voorzitter duurt nog tot juni 2019 maar Marleen van Amerongen hoopt dat er een tweede termijn komt. “Ik vind het een geweldige leuke en interessante functie en wil graag resultaten boeken, samen met mijn medebestuursleden en het Bondsbureau. Want de uitdagingen zijn groot.”

De belangrijke opgave voor de

Crescendo winnaars 1e prijs, op de achtergrond organisator Ton Sprong

komende jaren is volgens de Eindhovense dat de jeugd de schaakclubs weet te vinden. Voor een deel gebeurt dat al. Van Amerongen: “Het ledental van de KNSB is de laatste jaren gestabiliseerd op zo’n 23.000 en dat hebben we uitsluitend te danken aan de jeugd.” Duidelijk is dat de traditionele schaakclub met zijn wekelijkse clubavond en externe competitie onder druk staat. “Vooral tussen dertig en vijftig jaar hebben mensen zoveel andere verplichtingen dat schaken er vaak bij inschiet. Daarom is het steeds moeilijker om leden te vinden voor een bestuursfunctie of om schaakles te geven.” Ook blijkt volgens Van Amerongen dat voor veel potentiële clubschakers de regionale competitie op doordeweekse avonden vaak een probleem is vanwege het late tijdstip. Het is een van de redenen waarom het bondsbestuur vertrouwen heeft in een proef om met ingang van het seizoen 2018-2019 de landelijke en regionale competitie flexibeler in te richten.

Keuzes maken

Onder het motto ‘verankeren, versterken, verbinden en vernieuwen’ heeft de KNSB vorig jaar het Visiedocument 2018-2021 opgesteld. Van Amerongen: “Het belangrijkste verschil met de eerdere meerjarenplannen is dat we nadrukkelijker kiezen voor speerpunten en niet meer alles (zelf) willen doen. Sinds 2001 heeft de KNSB veel goede initiatieven gelanceerd maar de schaakbond heeft zelf in evaluaties aangegeven te betreuren niet duidelijker gekozen te hebben. Mede vanwege de beperkte financiële en organisatorische middelen kiezen we nu voor een beperkt aantal speerpunten.” In rap tempo noemt Van Amerongen ze op: allereerst de stimulering van jeugden schoolschaak, daarnaast een grootschalige enquête onder de 23.000 KNSB-leden, ondersteuning van de verenigingen, aandacht voor internetschaken en meer

ruimte voor initiatieven van (niet-)leden.

Schoolschaak

Om met het eerste te beginnen: de KNSB wil dat vanaf 2021 alle schoolkinderen van zes tot en met negen jaar in aanraking komen met schaken. Van Amerongen: “Dat kan in de lessen maar ook via bijvoorbeeld de buitenschoolse opvang. Het aantal leerlin gen dat deelneemt aan schoolkampioen schappen, moet in 2021 zijn verdubbeld. Voorts willen we dat er over drie jaar zo’n 15.000 kinderen regelmatig schaken op een nieuw online platform, de grootste jeugdschaakclub van Nederland. Daarnaast moet zowel het aantal jeugdclubs als het aantal jeugdleden van de reguliere verenigingen met een kwart zijn gestegen.”

Van Amerongen, in 1991 vijfde op het jeugdwereldkampioenschap in Brazilië, realiseert zich terdege dat hiervoor flinke inspanningen nodig zijn. “Een van de problemen is dat er momenteel te weinig docenten zijn die schaakles kunnen geven aan jonge kinderen. Het hoeven niet per se ervaren schaaktrainers te zijn maar ze moeten wel pedagogisch onderlegd zijn. Er ontstaat steeds meer vraag naar schaken op school, maar wij kunnen het niet overal handlen en dat is heel jammer.”

Niels van der Mark

Om schoolschaak een verdere stimulans te geven heeft de KNSB vanaf april Niels van der Mark voor een jaar in dienst genomen. Van der Mark heeft veel ervaring met lesgeven aan jonge kinderen, ook buiten clubverband. Bij schaakclub Doetinchem heeft hij een succesvolle jeugdafdeling opgezet. De KNSB wil viermaal per jaar aandacht besteden aan jeugd- en schoolschaak. Van Amerongen: “Dat willen we in januari doen tijdens Tata Chess on Tour maar ook vlak voor de zomer en in het najaar. Zo hebben we de laatste Bondsraad van december

gecombineerd met de themadag voor jeugd- en schoolschaak die tot nu toe eenmaal per twee jaar werd gegeven. Deze themadag willen we jaarlijks laten terugkomen.” De KNSB-voorzitter is zeer tevreden over de sponsoring door Tata Steel van het schaken op basisscholen in de IJmond en in de speelsteden van Tata Chess on Tour. “Dat helpt enorm in onze ambities.”

Een tweede speerpunt van de KNSB is de schaakclubs beter te faciliteren. Dat kan volgens de voorzitter door beter inzicht te krijgen in de wensen van de leden. “Daarom houden we in 2018 een grote ledenenquête per e-mail.” Verder wil de KNSB meer faciliterend optreden. “We denken vooral aan het delen van kennis en best practices. Dat kan bijvoorbeeld ook een gemeenschappelijk content management systeem (CMS) zijn, waar de clubs hun website kunnen onderbrengen.”

Schiermonnikoog

Uit recent onderzoek blijkt dat er zo’n 230.000 Nederlanders zijn - tienmaal het aantal KNSB-leden - die regelmatig schaken maar geen lid zijn van een vereniging. Van Amerongen: “Over deze groep weten we helaas vrij weinig maar hier liggen kansen. Denk aan ouders van jeugdleden, maar ook aan mensen die de stap naar een club niet zetten of niet durven zetten.”

De KNSB moet volgens Van Amerongen openstaan voor initiatieven van buitenaf. “Een goed voorbeeld is Schiermonnikoog dat graag het schaakeiland van Nederland wil worden, compleet met schaaktafels op het eiland en schaakborden op de veerboot. Een mooi initiatief, net als de schaaktafels van Jesús Medina Molina.” Een ander voorbeeld is het jaarlijkse NK bedrijvenschaak. Van Amerongen: “Ongeveer 45 procent van de deelnemers is geen lid van de KNSB maar schaakt wel regelmatig. Zij worden enthousiast gemaakt door collega’s die wel bij een club spelen. Daar liggen allemaal kansen. Ik ben dan ook zeker optimistisch over de toekomst maar we zullen er wel hard aan moeten werken!’’ zo besluit ze.

Marleen van Amerongen geeft les met Chessity. Foto: Chessity Jacqueline Wouda

Foto: Bas Beekhuizen

In deze

Voorloper:

heeft geduld werd topscoorder

vliegen naar Moermansk

bouwt goed op

Jeugdkatern Schaakmagazine

Zij is 12 jaar. Bij het NK D in Rijswijk werd ze gedeeld tweede meisje en onlangs won ze het J. de Kluyvertoernooi bij de D! Op het NK E in 2015 werd ze 5e en met het D-team van Klim-Op werd ze vijfde van Nederland en topscoorder. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van… Kathleen Velasco.

Kathleen Velasco

“Ik hou van trucjes”

Foto: Eva Velasco

De spelregels leerde zij van Paul. Zij was toen 8 jaar oud. “Thuis leerde ik hoe de stukken gaan en speelde ik mijn eerste partijtjes schaak. Met mijn moeder ging ik naar de club, sv Spijkenisse. Van juf Jeanet Gerssen kregen we les in opstapje 1. Daarna mochten we spelen. Ik vond het heel leuk! Na twee maanden speelde ik mijn eerste J. de Kluyvertoernooi. Mijn score viel tegen, maar het is een hartstikke leuk toernooi! Tussendoor speelden we allemaal spelletjes en er waren suikerspinnen.” Ze speelde veel toernooien van de RSB-Grand Prix. Met het schoolteam haalden ze een keer de finale in Rotterdam! Daar speelde ze ook het meisjeskampioenschap bij de E. “Dat was spannend en liep goed af. Toen mocht ik naar het NK in Waalwijk. Dat was twee dagen schaken en ik was heel

moe.” Ze eindigde op een mooie gedeelde derde plaats! “Ik speelde een toernooi dat te zwaar was en daarna was ik teleurgesteld en had ik even geen zin meer.” Op haar tiende ging Kathleen ook naar de Klim-Op in Capelle aan de IJssel. “Ik had daar veel over gehoord van andere kinderen en ben daar gaan kijken. Ik kreeg les van meester Jan Sijbesma en dat was heel leuk! We leerden leuke trucjes. Op woensdagmiddag geeft hij thuis les. Met drie kinderen doen we samen een paar opgaven uit het extra-stappenboek en daarna zelf de rest. Meester Jan is enthousiast en ik geniet ervan! Nu heb ik les van meester Martin op vrijdagavond en daarna spelen we competitie.” In de JCC werd ze topscoorder van haar D-team. Drie keer drie partijen, analyseren en verder spelletjes

als tikkertje spelen. “Het was spannend of we ons 2e team voor konden blijven. Dat lukte net.” Vanaf 2015 speelt ze mee in toernooien van Pathena. Een droom kwam uit met de uitnodiging voor het Basamro-toernooi. “Vliegen naar Moermansk in Rusland, hoe bijzonder is dat? Helaas konden we het Noorderlicht niet zien. Het schaken was pittig en van de tips na afloop heb ik veel geleerd! Bij België-Nederland werd ik topscoorder en kreeg mijn allergrootste beker! Jan Sijbesma: “Kathleen speelt goed doordacht, is rustig en heeft veel geduld. Ze bouwt haar partijen goed op en slaat genadeloos toe, als ze de kans krijgt. Ze is op haar sterkst als er wat op het spel staat, zoals bij het NK in Rijswijk.” Kathleen: “Ik hou van trucjes en wil graag een titel halen!”

Piet Peelen

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd van:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

25-12-2005

Capelle aan den IJssel De Contrabas rekenen schaken van Paul Wiegmann en Arnout de Leeuw Klim-Op binnenhuisarchitect moeders loempia en taart

Partijen van Kathleen

Kathleen - Leonid Yatchenko

4e Basamro Moermansk

2016

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Pf6

4.Pg5 d5 5.exd5 Pd4 6.Pc3 Ld6 7.d3 h6 8.Pge4 a6 9.a3 b5

10.La2 Lb7 11.0–0 a5 12.Pe2 Ruilt het sterke paard. Zwart heeft veel pionzetten gedaan en de stelling openen met 12.f4 is een idee.

12...Pxe2+ 13.Dxe2 Pxd5 14. Df3 0–0 15.Dg3

Een 3e stapper speelt over een paar jaar de diepe combinatie:

15.Lxh6 gxh6 16.Lxd5 Lxd5 17. Pf6+ Kg7 18.Pxd5

15...Kh7 16.Pxd6 cxd6?

r+-wq-tr-+ +l+-+pzpk -+-zp-+-zp zpp+nzp-+-+-+-+-+ zP-+P+-wQLzPP+-zPPzP tR-vL-+RmK-

17.Df3!

Een mooie röntgenaanval op paard en loper die een stuk wint! Zwart moest het paard dekken met 16...Dxd6.

17...Pb4 18.Dxb7 Pxc2 19.Tb1 Tb8 20.Dd5 f5 21.Le3 f4 22.La7 Ta8 23.Db7 f3 24.Tbc1

Txa7 25.Dxa7 Dg5 26.g3 e4 27.Txc2 Df5 28.Tc7! exd3 29. Txg7+ Kh8 30.Dd4 Tf6 31. Tg8+ Kh7 32.Da7+ 1–0

Kathleen - Wendy Huang

NK D Rijswijk 2017

1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5

4.c3 Pf6 5.d4 exd4 6.cxd4

Lb4+ 7.Ld2 Lxd2+ 8.Pbxd2 d6

Actiever is 8...d5 9.exd5 Pxd5.

9.0–0 0–0 10.Dc2 a6 11.a3

De7 12.Ld3 h6 13.Tac1 Pe8 Er dreigde d5 gevolgd door Dxc7. Het paard dekt c7, maar het staat passief. 13...d5 lijkt beter.

14.Tfe1 Lg4 15.h3 Lxf3

16.Pxf3 Tc8 17.Db3 Pd8 18.d5 c6 19.Pd4 Dd7

Het paard wil naar het mooie veld f5. Dat moest zwart voorkomen met 19…g6.

20.Dc3 Pf6 21.Pf5 Kh7 22.Te3

Tg8 23.Dd2

Kathleen richt haar stukken op de zwarte koning. Na e4-e5 staat de batterij Ld3-Pf5 klaar om te vuren op koning en hout. 23.e5 Pxd5 (23...dxe5 24.Dxe5 Kh8 25.Pxg7) 24.Pe7+ Kh8 25. Pxd5.

23...cxd5 24.Txc8 Dxc8 25.Pe7 Dd7 26.e5+ g6 27.exf6 Te8

28.Dc2 Pe6 29.Lxg6+! Kh8

30.Lxf7 Pg5 31.Pg6+

Ze ziet een fraai mat in vier!

31...Kh7 32.Pf8+ Kh8

-+-+rsN-mk +p+q+L+p+-zp-zP-zp +-+p+-sn-+-+-+-+ zP-+-tR-+P -zPQ+-zPP+ +-+-+-mK-

33.Dh7+! Een prachtig dameoffer!!

33...Pxh7 34.Pg6 mat 1–0

Kathleen - Fabian de Vries

ONJK D/E Borne 2017

1.e4 c6 2.d4 d5 3.exd5 cxd5

4.Ld3 Pf6 5.Pf3 Pc6 6.0–0 Lg4

7.Le3 e6 8.c3 Ld6 9.Pbd2 0–0

10.Dc2 Tb8 11.Lg5 b5

Beide spelers letten even niet op, 12.Lxh7+ kan. 12.a3 h6

13.Lh4 a5 14.Tfe1 Lxf3 15. Pxf3 Le7 16.Lg3 Tb7 17.Pe5 Db6 18.Tec1

-+-+-trk+ +r+-vlpzp-wqn+psn-zp zpp+psN-+-+-zP-+-+ zP-zPL+-vL-zPQ+-zPPzP tR-tR-+-mK-

18...b4

De derde partij op de dag, dus beide spelers zijn vermoeid. Fabian speelt strategisch het juiste plan, maar te snel. Nu worden de witte torens actief! Liever eerst stukken ruilen met 18...Pxe5 19.Lxe5 Pg4 20.Lf4 Ld6 en Tf8 erbij halen. Nu kon 19.axb4 axb4 20.Ta6 met röntgenaanval! Op de tussenzet 19...Pxe5 heeft wit de tussenzet 20.bxa5!

19.Pxc6 Dxc6 20.cxb4 Dxc2 21.Txc2 axb4 22.Tc7 Een vrijpion maken kan met 22.a4.

22...Txc7 23.Lxc7 bxa3 24. bxa3 Tc8 25.Le5 Tc3! 26.Td1

Txa3 27.Lb1 Tb3 28.h3 Tb2 29.Tc1 g6 30.Ld3 Kg7 31.Tc7! Ld8 32.Tc8 La5 33.Ta8 Le1!

34.f3 Lf2+ 35.Kh2 Td2 36. Lb5 Lxd4 37.Lf4 Tb2 38.Lc6 Ph5 39.Ld6 Tb6 40.Tc8 Kf6

41.g4 Pg7 42.f4 g5 43.Lc7 Tb2+ 44.Kg3 gxf4+ 45.Kxf4 Tf2+

45...Tb3! en de koning kan niet meer ontsnappen.

46.Kg3 h5 47.Ld8+ Kg6 48. Le7 Tf1 49.Lb5 Tb1?? Overziet een tegenaanval na een lang en spannend gevecht. Na 49...Tg1+ 50.Kf3 hxg4+ 51. hxg4 e5 rukken de vrijpionnen op!

50.Ld3+ f5 51.Lxb1 en wit won.

Foto: Frans Peeters

Sterke stukoffers

Pascal Losekoot

Maar na 1...Pxg4+ 2.hxg4 Dxg4 heeft zwart een overweldigende aanval: 3.Le2 Df4+ 4.Kh1 Lxf3+ 5.Lxf3 f5! en nu de toren er via f6 bij kan komen is er geen houden meer aan. Zwart won.

het tweede voorbeeld: r+-+-+k+ zpp+-+pzpp -+-vlpsn-+

Het is natuurlijk prachtig om een partij te winnen met een stukoffer. Maar wanneer is een offer goed en wanneer niet? In het eerste voorbeeld zie je een voorbeeld van een geslaagd stukoffer. -+-+rtrk+ zppzpq+pzpp -vl-zp-sn-+ sn-+P+-+l -+-+P+-+ +-sNL+N+P

PvL-+-zPPmK tR-+Q+R+-

Wit wilde van de penning af en besloot daarom 1.g4? te spelen.

Opgaven

Opgave 1: Wit aan zet -+ktr-vl-tr zppzp-+pzpp -+n+-sn-+ +-+-zp-+l -+-+P+-+ +-sNL+N+P PzPP+-zPP+ tR-vLK+-+R

Wit speelde hier 1.g4. Wat denk je van een offer op g4?

Opgave

r+-+k+-tr +p+-+pzpp+nwqlsnp+ +-+p+-+-+-zP-+P+ zP-+-+-+P -zPQ+NzPL+ tR-vL-+RmK-

Tijd voor een offer op g4?

Bij zo’n offer is het belangrijk dat je er rap aanvallers bij kan halen - in het bijzonder de dame(!) - en dat de tegenstander niet snel verdedigers kan optrommelen. Dat zien we in

Zwart dacht hier toe te slaan

Nu mag jij aan de slag. Is het offer sterk of niet? Hoe ga je verder? Tip: zet de stellingen op een schaakbord en analyseer!

Opgave 2: Zwart aan zet r+-+k+-tr zpp+-+pzp-+n+psnp+ +-zppwq-+-+-+-+P+ +-+P+-+P PzPPsNPzPL+ tR-+Q+RmK-

Zwart speelde hier 1…Pxg4. Jij ook?

Opgave 5: Zwart aan zet -tr-wqr+-+ +pzpl+pvlk p+-zp-snpzp zP-+-sn-+-+-+P+P+ +PsN-vL-sNP -+PwQ-zPL+

+-+-tRRmK-

Wat denk je van 1...Pfxg4?

Opgave 3:

zet -+-tr-trk+ +-zpqvlpzpp p+-zplsn-+ +-zp-+-+-+-+PzP-+ +-sN-vL-+P PzPP+N+P+ tR-+Q+RmK-

Wat denk je van 1…Lxh3?

Opgave 6: Zwart aan zet

-mk-tr-+r+ +-zp-+p+Q+p+qsn-+ +-+-zp-zp-zP-+p+P+ sN-zPPtR-+P P+-+-+-+ tR-+-+-mK-

Zwart speelde hier 1…Pxg4 Goed plan?

met een offer: 1...Lxh3 Aannemen leidt tot mat, maar wit speelde 2.Le1! Dg4? (Sluit zijn loper op, beter is Dh6) 3.Dc2! Zwart besloot olie op het vuur te gooien met 3...g5, maar na 4.Tf3! had wit de aanval afgeslagen, met een materiële voorsprong.

6) Nee! Na 1...Pxg4 hoeft wit immers niet terug te slaan. In de partij speelde wit 2.Tg3, maar dan is 2…Txd3 winnend. Correct is 2.Pc4!! Pxe3 3.Pa5 en zwart staat eerder mat!

5) 1...Pfxg4? is niet correct. Het ziet er wel leuk uit na 2.hxg4 Dh4 (met het idee om 3…Pxg4 te spelen en mat op h2 te zetten), maar na 3.Pge2 Pxg4 4.Lf4! dekt wit het matveld. Hierna volgt f3 en dan is de aanval helemaal afgeslagen (met stukverlies voor zwart).

4) Nee! 1...Pxg4? is niet goed, want wit jaagt de zwarte dame weg met 2.Lf4! Dd7 3.hxg4 Lxg4 4.Tfe1 en wit staat beter.

3) 1...Lxh3 is een uitstekend offer. De zwarte stukken staan klaar: 2.gxh3 Dxh3 en 3… Pg4 dreigt. In de partij speelde wit 3.Lf2 maar na 3...Pg4 4. Lg3 Pe3 kon wit opgeven. 3.De1 Pg4 4.Dg3 werkt ook niet: 4.Dxg3 Lxg3 5.Pxe3 en zwart staat voor; het beste is 3.Ld2 Pg4 4.Tf2 Pxf2 met goede aanvalskansen voor zwart.

2) 1…Pxg4? is een slechte zet. Wit slaat niet meteen op g4, maar speelt eerst de tussenzet 2.Pf3 waarmee de dame wordt aangevallen en veld h2 gedekt wordt.

Pd4+. Zwart wint dus gewoon een pion met 1...Pxg4.

1) Op 1.g4? volgt het sterke offer 1...Pxg4 , want na 2.hxg4 Lxg4 kan wit zijn paard niet dekken: 3.Ke2?

Zwart aan

4: Zwart aan zet

Dertigste schoolschaaktoernooi in Almere

Maar liefst 450 basischoolkinderen beleefden een prachtige schaakdag in Almere. Een reportage op pagina’s 12 en 13. Nog meer foto’s van het toernooi op deze pagina.

In het Georgische Batumi werd de Kroatische grootmeester Ivan Saric Europees Kampioen van 2018. Ook de Nederlandse grootmeester Benjamin Bok mag tevreden terugkijken op dit EK. Hij verloor van de Tsjechische wereldtopper David Navara maar won 5 partijen en speelde 5 keer remise. Dat betekende een score van 7,5 punt en gezien zijn sterke tegenstand een 18e plaats en daarmee kwalificatie voor de World Cup in 2019. In de vierde ronde versloeg de Veldhovenaar een jonge Slowaakse IM (met de rating van een GM).

Bok - Repka

EK Batumi 2018

1.c4 e6 2.g3 Pf6 3.Lg2 d5 4. Pf3 Le7 5.0–0 0–0 6.b3

We zouden in de klassieke variant van het Catalaans terecht zijn gekomen wanneer Benjamin voor 6.d4 had gekozen. Met 6.b3 blijven we in een opstelling die

Combineren

Karel van der Weide

-+-+-+Q+ zppmkr+-zp-+p+-+-+ +-+-+-zpp -zP-vl-+-+ zPN+-+qzP-+-+-zP-zP +-+L+RmK-

zowel vanuit het Engels als vanuit de Reti opening bereikt kan worden. Repka kiest voor het meest logische antwoord

6...c5 7.cxd5

Dit slaan is de laatste tijd door een aantal wereldtoppers gespeeld. De hoofdvariant gaat verder met 7.Lb2 Pc6 8.e3 b6 9.Pc3 Lb7 om pas nu op d5 te slaan 10.cxd5.

7...Pxd5

Na 7...exd5 8.d4 Pc6 9.Lb2 ontstaat een TarraschVerdediging en niet iedereen houdt ervan om met een geïsoleerde pion te spelen (na een toekomstig dxc5 of ...cxd4 is de zwarte d-pion geïsoleerd).

8.Lb2 Pc6 9.Pc3

Na 9.d4 (onder andere door Kramnik, Giri en So gespeeld)

9...cxd4 10.Pxd4 heeft wit wat druk over de lange diagonaal h1–a8 waardoor hij toch op voordeel mag hopen bij deze symmetrische structuur.

9...Lf6

Zwart wil de druk over de diago-

Het open toernooi van Reykjavik, omgedoopt tot Fischer memorial, werd met 7,5 uit 9 een prooi voor de Indiase groot-

1. Zwart is aan zet -+-+k+-+ +p+-wqp+-+-+-+p+ zp-+P+-zPr P+-+rzp-zP +K+-+Q+-+-+-zP-+ +NtR-vl-+R

naal neutraliseren. Wit speelt nu vaak zijn dame naar c1, waar deze iets minder kwetsbaar staat dan op c2.

10.Dc2!? Pxc3 11.Lxc3 Pd4 Zwart ‘profiteert’ van wits tiende zet en valt de dame op c2 aan. De beste zet lijkt 11...e5 waarmee zwart controle in het centrum krijgt, LjubojevicKarpov, Monte Carlo 2001.

Oplossingen pagina 30

12.Pxd4

13.Lb4

14.Tac1

15.Ld6

16.Lc7

17.De4

18.Le5

19.d3

20.Dxe5

21.Dc5

22.b4

23.Dd5+

24.Lxd5+

25.a4

26.Le4

27.Tc7

28.Tfc1

Na 11...Pd4 moet wit kiezen. Weggaan met de dame? Of slaan op d4, en hoe dan?

De Lezer heeft Wit

meester Baskaran Adhiban. Hij geniet in Wijk aan Zee bekendheid vanwege zijn spectaculaire speelstijl. Gedeeld tweede

2. Wit is aan zet r+-tr-+-+ +-+-+kzp-zp-wq-zp-+ zp-vl-zpP+P+P+P+p+ +-+-zP-zP-tRQvLL+-zP +-+-+-mK-

3. Zwart is aan zet

29.Txd7

30.Lxh7

cxd4

Te8

Ld7

Lb5

Dc8

La6

Dd8

Lxe5

f6

e5

Dd7

(8) Dxd5

Kf8

Tad8

b6

Te7

Tdd7

Txd7

en wit won

Totaal 98 (100)

eindigden zijn collega’s Maxime Lagarde en Mustafa Yilmaz. Erwin l’Ami finishte met 6,5 punt in het peloton.

r+-+-+k+ +-+-vlpzpp -+-+n+-+ +lzp-zP-+r+-+-zP-+ +-+-+R+P P+-tRN+P+ +NvL-+-+K

4. Zwart is aan zet -+-+-+-+ +-+-+-+-+-mkp+-+ zp-+p+-zp-zp-mK-+-+ +L+-+rzPP+-+R+-zP +-+-+-+-

5. Wit is aan zet -tR-+-+-+ wq-+-+-vlk -+-+-+-zp +-+-+p+-+-zpnvL-+ +-+-+LzP-+-+-zPKzP +-tR-+-+-

6. Wit is aan zet r+-+-+-tr zpp+-mkp+p -+l+psnp+ +-wq-sN-+-+P+-+-+ +-+L+P+PzP-+Q+PzP +K+RtR-+-

7. Wit is aan zet r+-+-trk+ zppvl-+-zpp -+p+-+-+ +-+-zP-+q -+P+-+l+ +PvL-+-zPP+NwQP+-zP tR-+R+-mK-

8. Zwart is aan zet

Oplossingen pagina 31

Jeroen Bosch

LSG IntelliMagic wint topper

Op 10 maart vond de topper in de Meesterklasse plaats tussen LSG IntelliMagic uit Leiden en En Passant uit Bunschoten. Bij En Passant ontbraken enkele spelers vanwege Bundesliga-verplichtingen of deelname aan andere evenementen. LSG kon niet beschikken over Predrag Nikolic, maar Jan Sprenger was speciaal uit Turijn overgevlogen voor dit duel. Dat is nog eens teamgeest!

Na enkele rustige remises vielen de eerste beslissingen nog voor de tijdnoodfase. Allereerst speelden Manuel Bosboom en Arthur Pijpers een spektakelstuk.

Bosboom – Pijpers, Leiden 2018

rsn-+-mk-tr zpp+-+Lzp-+p+-+p+ +-vl-+-zPP+-wqP+-+ +QsN-sn-+P -zP-+KzP-+ tR-+-+-+R

Stelling na 17…Kf8

Bosboom en Pijpers zijn avontuurlijke spelers. Het is chaos op het bord!

18.Pb5

18.fxe3 werkt ook niet wegens

18…Dxe3+ 19.Kd1 Df3+ 20.Kd2 Df4+ 21.Kd3 De3+ 22.Kc2 Df2+ Voordat zwart hier schaak geeft,

worden gedwongen. Nu wint zwart een stuk, omdat 23.Kd3 faalt op 23...Pd7 met een akelige matdreiging.

18...Pc2!

Een krachtige en elegante paardzet!

19.Df3 Ke7 20.Lxg6 Dc4+ 21.Dd3 cxb5 en Bosboom had genoeg gezien. Hij blijft minimaal twee stukken achter.

0-1

Vervolgens scoorde Jan Sprenger een soepel punt tegen Dick de Graaf.

Sprenger – De Graaf

De Pirc-verdediging is voor wit succesvol verlopen. Zwarts laatste zet is bovendien te traag en wit gaat tot actie over.

17.e6! O-O

Bittere noodzaak want 17…fxe6

18.Pg5 is geen optie.

18.Pg5 Dc3

18...f6 is hardnekkiger, maar na 19.Pf3 gaat de loper op g7 nooit meer mee doen.

19.exf7+ en wit won gemakkelijk.

Toch bleef de wedstrijd spannend, zoals in zoveel Meesterklasse-duels waarin het niveau van de teams elkaar weinig ontloopt.

Rudy van Wessel had zijn voordeel zien verzanden doordat Anna-Maja Kazarian zich hardnekkig verdedigde, maar trok toch aan het langste eind.

Van Wessel – Kazarian

Stelling na 34.Tc8

Wit is de hele partij in het voordeel geweest, maar inmiddels heeft Kazarian genoeg tegenspel gecreëerd, gebruikmakend van de slechte positie van de witte koning.

34...Te2?

Dat is niet handig. Na 34...Txa2 maakt zwart eenvoudig remise, bijvoorbeeld 35.Td8+ Ke7

36.Td7+ Ke8 37.Txb7 Td2 38.Tb5 a6 39.Ta5 Ke7 40.Kg1 Kd6. 35.Td8+ Kc5?

Nu raakt de zwarte koning te ver weg van wits vrijpionnen. Geboden was 35...Ke7 hoewel wit goede winstkansen heeft na 36.Td7+ Ke8 37.a4 Td2 38.a5. 36.Td7 b5 37.e7 b4 38.cxb4+ Kd4 39.d6 Kd5 40.Td8 1-0

Jelmer Jens speelde net als in de vorige ronde Hollands, kwam weer slecht te staan, maar toonde zich opnieuw slagvaardig in de tijdnoodfase.

Peng – Jens -+-tr-trk+ zppzp-+-vl-+n+-+-+ +-+-zp-+R -+P+N+p+ +-+-+-vLPzP-+-zPP+ +K+R+-+-

Stelling na 27...Tad8

28.Td5?

Na 28.Te1 Td4 29.Tg5 Txc4 30.Txg4 blijft wit in het voordeel.

28...Pb4! 29.Txd8 Txd8 30.b3? Wit kan het evenwicht bewaren met 30.Th1.

30...Td1+ 31.Kb2 Te1 32.f3 Te2+ 33.Kc3?

Gedwongen was 33.Kb1 waarna zwart groot voordeel heeft. Nu construeert Jens in tijdnood een mooi matnet.

33...c5! 34.Pxc5 a5! 0-1

Toen de kruitdampen waren opgetrokken bleek LSG gewonnen te hebben met 6,5-3,5. LSG IntelliMagic werd na afloop gehuldigd als Sportploeg van het jaar 2017.

Op 7 april werd MuConsult Apeldoorn met minimale cijfers verslagen waardoor de Leidse club een ronde voor het einde het kampioenschapsfeest al kon vieren!

LSG sportploeg 2017 Leiden. Foto: Eric van 't Hof

Kwalificatie ‘nieuwe stijl’ voor het NJSK

Van zondag 29 april t/m zaterdag 5 mei worden in Assen de Nederlandse jeugdschaakkampioenschappen in de hoogste drie leeftijdscategorieën (A, B, C, respectievelijk t/m 20, t/m 16 en t/m 14 jaar) gehouden. Met ingang van dit seizoen is volgens een nieuwe opzet de kwalificaties voor deze kampioenschappen gespeeld. Niet langer 13 regionale voorronden, maar vier landelijke kwalificatietoernooien. Spelers konden bovendien zo vaak ze wilden een poging doen om zich te kwalificeren. In elke categorie lag ook een extra ticket klaar voor de beste score over 3 van de 4 toernooien.

Er hadden zich vier steden (bonden, verenigingen) beschikbaar gesteld om deze kwalificaties te organiseren. Dat waren:

- Meppel (22-24 september 2017)

- Amstelveen (2-3 december 2017)

- Eindhoven (16-18 december 2018)

- Spijkenisse (24 februari, 3 en 17 maart 2018)

Het speeltempo bij al deze toernooien, waarvan er drie partijen op één dag konden worden afgewerkt bedroeg 55 minuten + 10 seconden increment per zet. De eerste drie organisatiecomités kozen ervoor om in een weekend te spelen. Alleen in Spijkenisse werden de drie speelronden op drie zaterdagen gespeeld.

Zeer verheugend was dat bijna alle comités deze kwalificatieronden hadden gebouwd rondom een groots opgezet schaakfestival.

De Meppeler SV had de aftrap. Zij koppelden het kwalificatietoernooi aan het weekend van Meppel aan Zet. Meppel organiseerde al een open jeugdtoernooi en combineerde dit nu met het kwalificatietoernooi, en een rijk aantal nevenactiviteiten (schaakfotografie, Chessity, Help mijn kind schaakt, Schaak maar raak, 468 schaak en een heus springkussen).

Organisator Carolien Pathuis: “We kijken terug op een leuk toernooi, waarop lekker geschaakt is. We zagen spannende partijen, mooie zetten, verrassende wendingen en volop emoties bij de deelnemers. Van vreugde over mooie winstpartijen tot teleurstelling na een verloren potje. Het hoort er allemaal bij. Maar bovenal is het leuk om kinderen zo enorm te zien genieten van het schaakspelletje.”

In Amstelveen werd het kwalificatietoernooi gehouden parallel aan het Brainwavetoernooi waarin de Nederlandse rapidkampioenschappen plaatsvonden. Vrijwel alle toppers van het Nederlandse schaak (Giri,

Van Wely, Van Foreest) namen hieraan deel. Daarnaast was er nog een groots opgezet Open toernooi en viel er het nodige te beleven (liveborden, een commentaarzaal, boekenstand enzovoort). Organisator Michiel Blom: “Omdat het kwalificatietoernooi onderdeel was van de Amstelveense Schaakweek vond er een bijzondere schaakhappening plaats met op zondag meer dan 300 deelnemende schakers aan de verschillende onderdelen. Zo waren er op zondag hele families waarvan de leden meededen aan de verschillende toernooien. En als je partij klaar was, kon je in een andere zaal kijken naar Anish Giri en Jorden van Foreest”.

In Eindhoven hadden de organisatoren Leon van Gelder (voorzitter van de NBSB) en Frits Schalij (jeugdtrainer bij ESV) vanuit de NBSB en de ESV (Eindhovense Schaakvereniging) toegang gekregen tot de Technische Universiteit waarbij het MetaForum gebouw was omgedoopt in een ware schaaktempel. Ook hier was een prachtig nevenprogramma opgezet. Naast de Brabantse Kampioenschappen, waarvoor men toernooicoach FM Dirk van Dooren had aangetrokken, waren

er twee presentaties georganiseerd (Lezing “ADHD” door gepensioneerd kinderarts Jan Toorman en een workshop “Van hout naar… chip” door schrijver dezes) en er werden op de laatste dag ook commentaarsessies verzorgd. Toch laat Van Gelder weten dat het evenement vanuit Brabants perspectief sportief gezien nog geen groot succes was. “Het aantal Brabantse deelnemers is nog niet gestegen t.o.v. de reguliere PJK’s zoals we die in het verleden organiseerden”.

Een aandachtspunt zijn de tie-breaks. De kans op een tiebreak is relatief groot zeker voor de derde plaats en na een weekend schaken is dat een zware belasting voor zowel spelers als organisatie. De coördinator jeugdevenementen van het bondsbureau, Eric van Breugel, merkt hierover op: “de barrages zijn inderdaad een niet te onderschatten onderdeel gebleken. Die gaan we in ieder geval inkorten als er drie of meer spelers bij betrokken zijn komend seizoen. Ook zal het tijdstip ervan worden vastgelegd (aansluitend aan de laatste ronde)”.

In Spijkenisse gaf organisator Eduard Hartog aan dat het door hen georganiseerde kwalificatietoernooi gehouden werd naast alle jeugdkampioenschappen van de RSB. Hartog: “Wat ik geslaagd vind is het feit dat deelnemers aan het kampioenschap moeten meedoen om in aanmerking te komen voor een vrijplaats en dus niet zomaar op rating geplaatst kunnen worden”.

Op de toernooisite van het NJSK (www.njsk. nl) staan alle geplaatste spelers. Waar iedereen heel tevreden over was dat de organisaties er veel werk van gemaakt hebben en dat er leuke toernooien zijn neergezet.

Herman

Anish Giri 10 jaar in Nederland

De sterkste schaker van ons land is Anish Giri. Net als Jan Timman in zijn topjaren speelt Anish niet altijd mee op het Nederlands Kampioenschap, maar speelt hij wel altijd op bord 1 van ons nationale team. Helaas ontbrak de Hagenaar op het Kandidatentoernooi in Berlijn, maar in januari liet hij in Wijk aan Zee nog zien dat hij zich kan meten met de wereldkampioen. Anders dan ‘Jan Timman’ doet de naam ‘Anish Giri’ meteen vermoeden dat zijn wortels niet in Nederland liggen. Dit voorjaar is Anish echter alweer 10 jaar in Nederland, en niet alleen in het bezit van een Nederlands paspoort en rijbewijs, maar ook van een VWO-diploma! Laten we in vogelvlucht terugblikken op die 10 jaar.

Naar Nederland

In 2007 komt de Nepalese kennismigrant Sanjay Giri naar Nederland. Als waterbouwkundig ingenieur heeft hij een baan aangenomen in Delft. Een halfjaar later kan hij zijn gezin over laten komen vanuit Japan. Zijn zoon Anish krijgt een verblijfsvergunning voor Nederland die ingaat op 22 februari 2008. De dan nog 13-jarige Anish spreekt weliswaar Nepalees en Japans (en Engels) maar hij is, zoals vele sterke schakers, geboren in St Petersburg. Hij heeft dan ook, net als zijn moeder en zijn beide zusjes, de Russische nationaliteit. Ze komen uiteindelijk te wonen in Rijswijk, en Anish gaat naar het Grotius College in Delft (dezelfde middelbare school waar ooit Jan Timman naar toeging).

Alhoewel de wereld het nog niet in de gaten heeft is Anish bij zijn komst naar Nederland al een tamelijk sterke schaker. Vanuit Japan (waar hij vooral op het internet schaakt) heeft hij contacten onderhouden met zijn schaakclub in St Petersburg. In 2006, als hij al vier jaar in Japan woont, wordt hij zelfs nog Russisch Kampioen tot en met 12 jaar.

Georganiseerd schaakleven in Nederland Toch is het de Nederlandse

georganiseerde schaakgemeenschap die hem aanzet tot een ongekende progressie. Hij wordt lid van DSC Delft en maakt kennis met een typisch Nederlands fenomeen: ‘interne’ en ‘externe competitie’ Ook organiseert DSC de OGD masters met sterke regionale spelers dat gewonnen wordt door Anish (gedeeld met Dennis Ruijgrok). In april 2008 doet Anish mee aan zijn eerste open toernooi met klassiek speeltempo: het HSG open. Het wordt een droomdebuut voor een jongen met een rating van 2344. Anish verslaat alle op rating zwakkere spelers, en verliest weliswaar van grootmeester Daniel Fridman, maar remiseert tegen de grootmeesters Chatalbashev en Van der Wiel. In de laatste ronde verslaat hij met goede eindspeltechniek Dgebuadze. Dit punt betekent niet alleen de gedeelde toernooioverwinning en zijn eerste overwinning op een GM, maar ook nog eens een GM-norm! Dat smaakt naar meer en Anish speelt dan ook graag mee in alle traditionele open toernooien van Nederland. Anish zal later benadrukken dat dat van grote waarde is geweest voor zijn ontwikkeling. Zoals hij zelf zegt: ‘in Rusland had ik nog nooit tegen een grootmeester gespeeld.’

Schaaknederlander

Daniel Fridman had Anish in zijn allereerste toernooi (Hypercube snelschaaktoernooi in Utrecht) al gespot en was zo onder de indruk dat hij zijn club HMC Den Bosch tipt om de jongeman op te nemen in hun meesterklasseteam. Niet veel later mailt HMC-teamcaptain René Olthof de KNSB. Hij geeft aan dat het goed zou zijn wanneer de KNSB zich zou gaan ontfermen over dit grote talent. Olthof eindigt zijn e-mail met: ‘Alle indicatoren wijzen vooralsnog in één richting: de absolute wereldtop! Een speler van deze klasse klopt in Nederland niet iedere dag aan de deur.’

Anish komt met zijn vader op bezoek op het bondsbureau in Haarlem, waar schrijver dezes de bescheiden gasten kan uitleggen wat de KNSB kan doen voor jonge talenten. Dat blijkt al snel aanzienlijk meer dan de Russische schaakbond op dat moment doet. De IM-titel die de jonge Anish al had kunnen hebben wordt door de bond niet aangevraagd bij de FIDE omdat hij niet woonachtig is in Rusland.

Vanwege de houding van de Russische bond ligt een federatiewisseling voor de hand. Op 4 maart 2009 ontvang ik een e-mail van de Russische bondsdirecteur met het gewenste ‘geen

bezwaar’ tegen een overstap: ‘Dear Mr.Bosch, I think your suggestion indeed makes good sense, and I have no objections to Anish Giri’s transfer to KNSB. With best regards, Alexander Bakh’. De FIDE reageert al even efficiënt en op 6 maart 2009 is Anish schaaknederlander!

Training van

Chuchelov en NK-titels De KNSB beschikt, mede dankzij een subsidie van het ministerie van VWS, over een bondscoach. Vladimir Chuchelov wordt de eerste echte trainer van Anish en onder zijn begeleiding ontwikkelt de tiener zich in hoog tempo van jongste GM in de wereld in 2009 tot een grootmeester in de top-20 met een rating van boven de 2700. Anish maakt zijn NK-debuut in 2009. Hij begint met drie remises, maar een serie van 4 uit 4 in het middendeel zorgt ervoor dat hij de jongste Nederlands Kampioen aller tijden wordt.

Giri - Cuijpers

NK 2009

ktr-+-tR-+ +p+-+-wQ-+p+-+-+ +-+n+-+p+-+q+-+ +-+-+-+-zP-+-+P+ tR-+-+-mK-

Stelling na 39...a4

40.De5! en opgegeven. 1-0

In het volgende jaar steekt Jan Smeets hem nog de loef af, maar op de NK’s van 2011 en 2012 weet Giri weer de titel te bemachtigen. In 2015 (na twee jaar afwezigheid) volgt ook de

4e nationale titel waarmee hij zich in het goede gezelschap van Hans Ree en Jeroen Piket begeeft. Alleen Loek van Wely, Jan Timman en Max Euwe beschikken over meer NK-titels.

Familie, school en schaken

Anish speelt als scholier een indrukwekkende hoeveelheid partijen per jaar. In 2010 zijn het er ongeveer 100 en terwijl hij almaar stijgt op de ranglijst worden het er zeker niet minder in de jaren erna. Zo wint hij in 2010 onder andere de B-groep in Wijk aan Zee, en een bordmedaille in zijn eerste Olympiade voor Nederland. Naast al die toernooidagen moet er natuurlijk ook getraind worden. Zolang zijn cijfers goed blijven doet het Grotius College niet moeilijk over zijn veelvuldige afwezigheid en de tv-camera’s die soms langskomen in Delft helpen ook. Wat ook helpt is Anish zijn instelling. Wanneer de school vader Sanjay aanbiedt dat zijn zoon niet langer aardrijkskunde- en geschiedenislessen hoeft te volgen om zijn programma te verkleinen is het antwoord van Anish verrassend: ‘dat wil ik helemaal niet!’ Voor zijn ouders is het overigens geen uitgemaakte zaak dat Anish beroepsschaker zal worden. Onderwijs staat hoog in het vaandel en een universitaire studie is ook een manier om je te ontwikkelen. Voor moeder Olga die hem het schaken leerde is het niet zo belangrijk of hij topschaker wordt: ‘als hij maar gelukkig wordt’.

Vooruitlopend op de zaak blijkt ‘levensgeluk’ en ‘schaken’ ook een combinatie. Rond de jaarwisseling van 2011/2012 wint Anish het toernooi van Reggio Emilia voor onder andere Caruana, Nakamura en Ivanchuk. In Italië ontmoet hij zijn latere vrouw de Georgische schaakster Sopiko Guramishvili die de vrouwen-editie wint.

Wereldkampioenen

In 2011 maakt Anish zijn debuut in de A-groep in Wijk aan Zee.

In ronde 3 speelt hij tegen de nummer 1 van de wereldrang lijst.

Carlsen - Giri

Wijk aan Zee 2011 r+lwqr+k+ +p+-+pvlp -snp+-+p+ zp-+Pzp-+-sn-+P+-+ zP-sN-+NzP-zP-wQ-zPLzP tR-vL-tR-mK-

Stelling na 14.a3

14…cxd5!

De tactische pointe blijkt na 15.axb4 axb4 16.Txa8 bxc3 met aanval op de dame, na 17.bxc3 Pxa8

staat zwart prettig en had Carlsen er goed aan gedaan om met de dame op d5 te nemen. 18.exd5?! Pb6 19.Td1?! e4

20.Pg5?

-+lwqr+k+ +p+-+pvlp -sn-+-+p+ +-+P+-sN-+-+p+-+ +-zP-+-zP-+-wQ-zPLzP +-vLR+-mK-

Een blunder in slechte stelling.

20...e3! 21.Db2 Dxg5 22.Lxe3 Of 22.Dxb6 e2 23.Te1 Dxc1! 24. Txc1 e1D+ 25.Txe1 Txe1+ 26.Lf1

Lh3 met winst.

22...Dg4

En Carlsen gaf op omdat op 23.f3 gewoon 23…Pc4 volgt.

0–1

De eerste partij die Carlsen ooit verloor van een jongere speler dan hijzelf, en het begin van een onderlinge (twitter)rivaliteit. De onderlinge score in klassieke partijen is anno 2018 exact gelijk. Niet lang hierna nodigt Anand de scholier uit voor een voorbereidingssessie op de WK-match.

NOC*NSF heeft Anish inmiddels

ook in het vizier. In juli 2013 maakt de sportkoepel een trainingskamp met Kasparov mogelijk middels toekenning van een Leo van der Kar sportstage. Het contact met Kasparov wordt gelegd door Dirk-Jan ten Geuzendam, die Anish meer en meer op weg zal helpen in de schaakwereld.

Schaakprofessional

In 2013 doet Anish eindexamen en is de weg vrij om vol voor het schaken te gaan. Eerst nog samen met Chuchelov als coach, maar aan het eind van dat jaar eindigt de samenwerking. Vanaf begin 2014 werkt Anish samen met Vladimir Toekmakov voor het eerst tijdens het Tata Steel toernooi. Dat wordt meteen een groot succes. Aronian is weliswaar de ongenaakbare winnaar, maar Giri eindigt met Karjakin op de gedeelde 2e plaats. Net na het toernooi op 29 januari ontvangt Anish op het stadhuis in Rijswijk de Nederlandse nationaliteit.

In de herfst van datzelfde jaar komt Anish de top-10 van de wereld binnen, en vanaf nu gaat het hard. Wijk aan Zee 2015 levert opnieuw een gedeelde 2e plaats op – ditmaal achter Carlsen. De Grand Chess Tour (een cyclus van toernooien) levert overall een tweede plaats op, opnieuw achter de wereldkampioen. De Nederlander is als enige speler in de hele cyclus

ongeslagen. Die eigenschapbijna nooit verliezen maar wel veel remises spelen – wordt bekritiseerd door de ‘internettrollen’. Feit is dat hij in staat is om net als Capablanca en Karpov bijna onzichtbare eindspelvoordeeltjes om te zetten in winst.

Giri - Topalov

Stavanger 2015

P+-+PzPKzP

Stelling na 29.Pd7

Anish won dit geruisloos op zet 56. (Zie het slot in SchaakMagazine 4 van 2015). Alsof 2015 nog niet succesvol genoeg is, trouwt Anish in de zomer ook nog eens met Sopiko (ruim een jaar later wordt hun zoon Daniel geboren).

Kandidatentoernooi en de toekomst

Na zo’n succesvol jaar is het niet vreemd dat Anish zichzelf bij de start van 2016 terugvindt op de 3e plaats op de wereldranglijst met een rating van 2798. Dat

HMC blitz september 2008 Anish tegen Jasper Broekmeulen. Foto: René Olthof

belooft iets voor het Kandidatentoernooi dat in maart in Moskou wordt gehouden. Voorafgaand daaraan wordt een uitgebreid trainingskamp georganiseerd op Papendal. Toekmakov is erbij als hoofdcoach, evenals de jonge Indiase grootmeesters Adhiban en Vidit, en natuurlijk de Nederlandse grootmeester en openingsexpert Erwin l’Ami met wie de samenwerking steeds inniger wordt.

In Moskou laat Anish uitstekende voorbereiding en goed spel zien, maar het winnen van gunstige stellingen lukt maar niet

Giri - Caruana Moskou

Stelling na 23...Dg5

Wit staat gewonnen als hij 24.Ke1 speelt, na het gespeelde 24.Td4?! houdt Caruana het knap remise.

Uiteindelijk zet Anish een merk waardig record neer door al zijn 14 partijen remise te spelen – de meeste na harde strijd. (Zie SchaakMagazine 2 van 2016).

Na het Kandidatentoernooi wordt de samenwerking met Toekmakov beëindigd. Om meer scherpte in zijn spel te brengen gaat Anish onder andere de Najdorf spelen met zwart. Een periode met veel experi menten en een langzame val op de wereldranglijst volgt. Niet dat er geen goede resultaten zijn. Natuurlijk zijn die er wel, een voorbeeld is de toernooi winst in Reykjavik (zie Schaak Magazine 3 van 2017), maar toch is de Nederlander in 2017 vaker net buiten de top-10 van de wereld te vinden dan erbinnen, en dat klopt niet met zijn ware speelsterkte.

Eind 2017 gunt Anish zichzelf een herstart. In een trainingskamp op Papendal werkt hij met zijn oude coach Vladimir Chuchelov die hij vervolgens

ook meeneemt naar Wijk aan Zee. Met de gedeelde overwinning in Tata 2018 komt Anish terug in de top-10 op de volgende ratinglijst. Zijn spel maakt een dermate goede indruk dat Vladimir Kramnik de

Vijftig schaakzomers

‘Het Open NK en de Bondswedstrijden in de gemeente Rheden’ is de ondertitel van het jubileumboek dat alle deelnemers aan één van de meerdaagse toernooien in Dieren 2018 gratis zullen ontvangen. Dat is een alleraardigst presentje, want de 49 voorafgaande schaakzomers (1969-2017) zijn met een vlotte pen beschreven door Peter Boel die al jarenlang een belangrijke (journalistieke en organisatorische) rol speelt tijdens het ONK.

De feitjes staan er keurig in (hoeveel deelnemers, sponsoren en organisatoren, prijzengeld, eindstand, etc.), maar het waren de leuke foto’s, fraaie partijfragmenten, en vooral de vele anekdotes

die ervoor zorgden dat deze recensent het boek in één adem uitlas.

Het Open NK en de Bondswedstrijden in de gemeente Rheden Vijftig schaakzomers

Vijftig schaakzomers

Wist u dat Kavalek in 1969 met 10 uit 10 won? Wie ‘Het Ei’ werd genoemd? Waarom Jan Timman bijna geschorst werd door de KNSB? Dat de vrouw van de Duitse schaker Schiffer een remi seaanbod van Hans Böhm weigerde? Wie zich in 1990 gekkenmat laat zetten en waarom? Waarom Murey in 2000 geen Open Kampioen wordt? Als het antwoord op één van deze vragen nee is dan kunt u maar het beste meedoen deze zomer in Dieren (en anders de toer nooiorganisatie mailen of het jubileum boek ook te bestellen is…).

dellani doloreprem et quos prehenestias re nullic tessi cuscipsam, cus re veribus ne nonsedi nus explici endiamus, sequam iduciate modis utatem voloremqui nonet laborum sequia sequis ilique pelit rest verfere ictemporro berati conserum et, tem seque occae denis nullore raestet molorum andus audanis a solupta consequam rectatet pedi quam que pro quatibus. Seditat ionsedis cuptatur?

Nederlander meevraagt als secondant naar Berlijn. De daar opgedane ervaring is nuttig voor de komende WK-cyclus. Anish Giri is tien jaar in Nederland – het mooiste moet nog komen!

Jeroen Bosch

Vijftig schaakzomers

Het Open NK en de Bondswedstrijden in de gemeente Rheden

–Het Open NK en de Bondswedstrijden in de gemeente Rheden

Team Anish op Papendal. Foto: Alina l'Ami

HSG: Van topschaak naar breedteschaak

Het viel in het vorige nummer van SchaakMagazine al te lezen: het Hilversums Schaakgenootschap won de verenigingsprijs van het jaar 2017. Dat nieuws zou een jaar of vijf geleden met grote verbazing zijn ontvangen. HSG was toch de club die dankzij een genereuze sponsor grootmeesters kon aantrekken om kampioen van Nederland te worden? En die na het vertrek van de sponsor drie keer op rij degradeerde? De club blijkt echter een enorme metamorfose te hebben ondergaan: van nationale topclub naar Hilversumse dorpsclub. Met nu een prijs voor de grootste ledenwinst.

De verenigingsprijs wordt niet uitverkoren door een jury, maar bepaald op basis van ledengroei. Netto, HSG heeft net niet de meeste nieuwe leden (44), maar dankzij een relatief laag aantal afmeldingen (18) wel het hoogste saldo (26). VAS (Amsterdam) kreeg er met 47 de meeste leden bij, maar zag ook 30 leden vertrekken. Amsterdam West kwam met een saldo van 20 op de tweede plaats. Over 2016 eindigde HSG al op de derde plaats.

Toen Joop van Oosterom in 2012 de sponsoring van het eerste team beëindigde, legde de club zich nog niet meteen neer bij een nieuwe rol. Vooral Wim van der Wijk, speler van het nieuwe eerste team en in het dagelijks leven journalist, schreef creatieve brieven aan bedrijven van wie hij vond dat HSG ze wat te bieden had. Hij inspireerde zijn clubgenoten ermee en iedereen kwam met plannen. Van der Wijk: “Er ontstond een sfeer van: schouders eronder, de mouwen opstropen. Maar concrete resultaten bleven uit.” De omslag kwam op initiatief van een

met diverse schaakclubs. Bij de Amsterdamse schaakclub Es’80 had hij gezelligheid beleefd. Daar zag hij hoe schakende vrouwen die gezelligheid vergrootten. Zijn volgende club ZSC-Saende (Zaandam) was een ander verhaal. Lukács: “De club vergrijsde en ik dacht, als je even niet oplet, dan daalt het ledental en kun je de club sluiten.” Hij nam samen met het bestuur het initiatief een meerjarenbeleidsplan op te stellen om het tij te keren. Cursussen voor beginners en een open maandelijks schaakcafé in het plaatselijke filmtheater maakten daar deel van uit.

Lager instapniveau

Een verandering van baan bracht Lukács in Hilversum. HSG was voor hem eerst een teleurstelling. “Wat een suffe boel. Als ik iets zeg, hoor ik meteen: ssst!! Vooral fanatieke schakers, op het winnen van het spelletje gericht.” Lukács legde zich daar niet bij neer en opperde samen met Van der Wijk een peiling te doen naar wat de leden

beleidsplan op te stellen. Zelf voelde hij niets voor weer een bestuursfunctie, maar hij wilde wel iets als ’buitenboordmotor’ voor de club betekenen. Speerpunten werden: jeugd, interne competitie, HSG Open en trainingen voor huisschakers en vrouwen. Dat was nogal wat. Het instapniveau voor huisschakers was hoog bij HSG. Lukács: “Als je bij HSG binnenkwam en aan de competitie deelnam, werd je van het bord geveegd. Door de trainingen hebben we een brug geslagen. Met een rating van 1000 kun je nu in onze competitie meedraaien.” Schaaktrainer Pascal Losekoot, lid van HSG, gaf zowel trainingen aan spelers als aan potentiële trainers. De grote wens van Lukács om ook vrouwen erbij te krijgen, bereikte hij door een tip van Losekoot. “Hij adviseerde om Judith van Amerongen als trainster aan te stellen. Zij bleek een grote troef.” De vrouwen krijgen trainingen en spelen eerst onderling. Enkelen zijn nu doorgestroomd naar de interne competitie.

Het jeugdschaak speelt een zeer grote rol. Initiatiefnemers Frits Wagenvoorde en Gijs van de Brand hebben in enkele jaren tijd de jeugdafdeling van HSG zó populair gemaakt, dat er zelfs een tijdelijke ledenstop moest worden ingevoerd. Uniek in schakend Nederland.

Ook naast topschaak

Het HSG Open in juni, dat dit jaar voor de dertiende keer wordt gehouden, is het enige wat nog herinnert aan topschaak. Ook daar wordt echter een brug geslagen naar het breedteschaak. Het toernooi maakt deel uit van een schaakweek met een kroegtoernooi, lezingen, schaken op straat, clinics voor basisscholen en meer. Het hele dorp (zo noemen oorspronkelijke Hilversummers de mediastad) wordt bij het schaakevenement betrokken. Ook de Hilversumse ronde van het Tata-toernooi werd gecombineerd met schoolschaakactiviteiten, symposia en festiviteiten in het dorp.

Na dertig jaar vorstelijk te zijn gesteund door Joop van Oosterom is HSG geen nationale topclub meer, maar de schaakliefhebbers in Hilversum en omstreken kunnen er terecht voor een leuke clubavond. En die hoeven niet steeds hun mond te houden, schaken mag bij HSG nu ook divers en levendig zijn.

Ouders volgen geïnteresseerd het schaken van hun kinderen. Foto: Pascal Losekoot

Begrijp wat u doet

De Drakenvariant 1

Een prachtige openingsvariant is de Drakenvariant van Siciliaans. Die stond al een tijdje op mijn verlanglijstje om aan een nader onderzoek onderworpen te worden. Zwart posteert met 5…g6 zijn koningsloper op de lange diagonaal waarmee hij later hoopt deze Drakenloper tot een monster te transformeren. Het gaat er in deze openingsvariant vaak om een aanval op de vleugel te ontketenen waar de tegenstander heeft gerokeerd. We zien dat wit veelal met 0-0-0 de koning op de damevleugel opbergt, zwart bijna altijd met …0-0 op de koningsvleugel. U zult begrijpen dat het dan aankomt op een stormloop aan weerszijden van het bord die meestal ontaardt in regelrechte vuistgevechten…

1.e4 c5 2.Pf3 d6

De gebruikelijke volgorde om de ‘rasechte’ Draak op het bord te krijgen. De zogenaamde ‘Versnelde Draak’ kan op het bord komen na 2...Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 g6 maar vanwege ruimtegebrek laten we die mogelijkheid nu buiten beschouwing. 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 g6 rsnlwqkvl-tr zpp+-zpp+p

‘Drakenloper’ op de lange diagonaal. Van deze loper gaat een immense kracht uit, zoals in vele partijen is gebleken.

7.f3

Dit is de meest agressieve opzet. Wit haalt ...Pg4 uit de stelling en hij maakt zich op om met Dd1–d2 en 0–0–0 te gaan stormen op de koningsvleugel. Zowel h2–h4 als ook g2–g4 of een combinatie van beide zetten behoren tot de mogelijkheden.

7...0–0

Zwart rokeert op de vleugel waar hij later mogelijk bestookt gaat worden.

8.Dd2 Pc6

r+lwq-trk+ zpp+-zppvlp -+nzp-snp+ +-+-+-+-+-sNP+-+ +-sN-vLP+PzPPwQ-+PzP tR-+-mKL+R

Door deze paardontwikkeling brengt zwart de actie ...d6–d5 in de stelling aangezien wit dan niet met e4–e5 kan antwoorden. Decennia lang werd nu 9.Lc4

elimineren. Als wit daar slechts één zet aan hoeft te besteden (Lf1xc4) is dat natuurlijk heel voordelig voor wit. Daarom wordt ook wel 9.g4 gespeeld. 9...Ld7 10.0–0–0 r+-wq-trk+

zpp+lzppvlp -+nzp-snp+

+-sN-vLP+PzPPwQ-+PzP +-mKR+-+R

Ook direct 10.h4 komt in aanmerking.

VARIANT A) 10...Da5

In de jaren ‘80 en ‘90 kwam deze zet vrij vaak op het bord. De bedoeling is om met ...Tfc8 te gaan werken. Dat kan als voordeel hebben dat een eventuele ruil van de zwartveldige lopers (met Le3–h6) uit de weg gegaan kan worden met ...Lg7–h8.

11.Lb3 Tfc8 12.h4 Pe5

13...Pc4 14.Lxc4 Txc4 15.Pb3 Wit wil eerst zijn verdediging organiseren. In een partij Karjakin-Vocaturo, 2005, slaagde de witspeler erin de zwartspeler te slopen, maar in Arencibia Rodriguez-Gashimov, 2007, was het juist de zwartspeler die tot winst kwam.

VARIANT B) 10...Tb8!?

Dit is moderne kost! Zwart zoekt zijn heil niet direct over de c-lijn, maar hij probeert op een andere wijze een vuist te maken op de damevleugel tegen de witte koning. De eerste bedoeling is natuurlijk om te ruilen op d4 en dan met tempowinst met ...b7–b5 (eventueel gevolgd door ...a7–a5) te komen.

11.Lb3 Pa5

Door een begin te maken met het fianchetto van de koningsloper wordt de uitgangsstelling van de Drakenvariant bereikt. 6.Le3

De meer strategische Draak ontstaat na 6.Le2. We laten dit systeem buiten beschouwing. 6...Lg7

Met deze zet posteert zwart de

gespeeld. Dit wordt de ‘Joegoslavische aanval’ genoemd. Het alternatief (9.0-0-0) komt in de volgende aflevering aan bod. Met de tekstzet ontwikkelt wit zijn koningsloper. Maar het belangrijkste is dat hij de zet ... d6–d5 uit de stelling haalt. Het uitstellen van een zet met de witveldige loper is erg belangrijk om deze stelling goed te begrijpen. Een belangrijk concept in het zwarte spel is om (na ...Lc8–d7, ...Ta8–c8 of ... Tf8-c8) met de actie ...Pc6–e5 te gaan werken. Met een toren op c8 kan zwart dan ...Pe5–c4 spelen. Dat paard staat daar zo sterk dat wit wel gedwongen is om het paard met zijn loper te

r+r+-+k+ zpp+lzppvlp -+-zp-snp+ wq-+-sn-+-+-sNP+-zP +LsN-vLP+PzPPwQ-+P+ +-mKR+-+R

13.Kb1

Lange tijd gold het pionoffer met 13.h5 als de belangrijkste aanslag op de zwarte stelling. Een van de vele interessante varianten die dan op bord kan komen gaat zo: 13…Pxh5 14.g4 Pf6 15.Lh6 Lxh6 16.Dxh6 Txc3 17.bxc3 Dxc3. In de partij Golubka-Korol, 2018, bleek dat zwarts aanval veel eerder komt dan die van wit.

-tr-wq-trk+ zpp+lzppvlp -+-zp-snp+ sn-+-+-+-+-sNP+-+ +LsN-vLP+PzPPwQ-+PzP +-mKR+-+R

Nu wit de loper preventief heeft teruggetrokken, gooit zwart het over een andere boeg. In deze geladen stelling is er wederom veel mogelijk. Zo vindt wereldkampioen Magnus Carlsen de stelling zo interessant dat hij bereid is deze zowel met wit als met zwart te spelen: Carlsen-Radjabov, 2008, (1–0) en Dominguez Perez-Carlsen, 2009, (0–1). Van recentere datum is de blitzpartij Fedoseev-Nakamura, maart 2018 (remise) ook een aardige graadmeter.

VARIANT C) 10...Tc8

Dit geldt als de beste variant voor zwart om een (tegen) aanval op de damevleugel op touw te zetten. Zwart beoogt

om met ...Pc6–e5–c4 spel te genereren over de halfopen c-lijn. Wit moet een extra tempo spenderen aan zijn witveldige loper omdat er nu ...Pxd4! dreigt.

11.Lb3 Pe5 12.h4

In de moderne theorie geldt de profylaxe 12.Kb1 als de belangrijkste manier om de zwarte aanval te weerstaan, alvorens er op de koningsvleugel aan een initiatief begonnen kan worden.

Vooral de Rus Sergey Karjakin heeft deze voortzetting lange tijd in zijn repertoire gehad. De meest interessante confrontaties hiermee waren:

• Karjakin-Carlsen, 2008, (remise)

• Karjakin-Petrosian, Blitz 2004, (1–0)

• Karjakin-Radjabov, 2008, (0–1)

In de laatste partij offerde de zwartspeler twee kwaliteiten maar hij kreeg daar de nodige pionnen voor terug.

C1) 12...h5

-+rwq-trk+ zpp+lzppvl-+-zp-snp+ +-+-sn-+p -+-sNP+-zP +LsN-vLP+PzPPwQ-+P+ +-mKR+-+R

Zwart haalt de opmars h4–h5 radicaal uit de stelling. Deze zet van de Amerikaanse grootmeester Soltis wordt gezien als de beste methode om een bevredigende stelling na de opening over te houden. Wit kan nu het beste zijn droom van een koningsaanval laten schieten en op het centrum gaan spelen. Er zijn hier in de loop van de tijd vele partijen mee gespeeld die een goed beeld geven van de merites van deze stelling. Ik noem er een paar:

• Karpov-Sosonko, 1973 (1–0)

• Anand-Kasparov, 1995 (0–1)

• Radjabov-Kasimdzhanov, 2008 (1–0)

• Radjabov-Carlsen, 2008 (0–1)

De hoofdvariant gaat verder met

13.Lg5

en nu speelt zwart vrijwel uitsluitend nog de belangrijke vondst van Sosonko uit 1976:

13…Tc5!

In plaats van 12…h5 werd vroeger voornamelijk op buigen of barsten gespeeld met

C2) 12...Pc4 13.Lxc4 Txc4 Wit geeft dan natuurlijk een pion om de aanval over de h-lijn in te luiden.

14.h5 Pxh5

Zwart moet wel nemen, omdat hij anders sowieso geconfronteerd wordt met een open h-lijn tegen zich. Nu ziet hij er tenminste nog een pion voor terug.

15.g4 Pf6

-+-wq-trk+ zpp+lzppvlp -+-zp-snp+ +-+-+-+-+rsNP+P+ +-sN-vLP+PzPPwQ-+-+ +-mKR+-+R

Nu zijn er drie mogelijkheden:

a) 16.Lh6 en b) 16.Pde2 en c) 16.Kb1

a) Het ruilen van de Drakenloper met 16.Lh6

-+-wq-trk+ zpp+lzppvlp -+-zp-snpvL

-+rsNP+P+ +-sN-+P+PzPPwQ-+-+ +-mKR+-+R

stuit op een tactisch bezwaar.

16...Pxe4!? 17.De3 Txc3

Het thematische kwaliteitsoffer. Zwart wordt ertoe wel gedwongen omdat hij de zet Pc3–d5 uit de stelling moet halen.

18.bxc3 Pf6 19.Lxg7 Kxg7

De witte aanval is tot staan

gebracht en de verminkte pionnenstructuur op de damevleugel en de twee pionnen die zwart voor de kwaliteit heeft teruggekregen, staan garant voor een evenwichtig middenspel.

b) In een heel beroemde partij Karpov-Kortchnoi, 1974, (Kandidatenmatch) speelde wit 16.Pde2

De belangrijkste bedoeling is om het kwaliteitsoffer op c3 (waarmee de witte pionnenstructuur versplinterd kan raken) te ontkrachten. De partij vervolgde met

16...Da5 17.Lh6 Lxh6

Deze zet kan beter vervangen worden door een andere, zoals later is gebleken.

18.Dxh6 Tfc8 19.Td3 Karpov blijf het profylactisch aanpakken. En Kortchnoi gaat nu direct de fout in. Latere analyses hebben uitgewezen dat 19.Td5!? een betere zet is. 19...T4c5?

op de plaats om zijn eigen verdediging te organiseren en wacht daarbij af hoe zwart het tegenspel in gang wil zetten.

16...Te8

Ook deze zet behoort tot de moderne inzichten. De Drakenloper moet hoe dan ook op het bord blijven. Twee partijen laten de voors en tegens van deze zetten zien:

• Smirnov-Hautot, 2003 (voor wit)

• Justin-Mohr, 2002 (voor zwart)

Belangrijkste illustratieve partijen:

• Golubka-Korol, 2018

• Karjakin-Vocaturo, 2005

• Arencibia RodriguezGashimov, 2007

• Karjakin-Carlsen, 2008

• Karjakin-Petrosian, Blitz 2004

• Karjakin-Radjabov, 2008

• Karpov-Sosonko, 1973

• Anand-Kasparov, 1995

• Radjabov-Kasimdzhanov, 2008

• Radjabov-Carlsen, 2008

• Karpov-Kortchnoi, 1974

• Smirnov-Hautot, 2003

• Justin-Mohr, 2002

• Carlsen-Radjabov, 2008

• Dominguez Perez-Carlsen, 2009

• Blitzpartij FedoseevNakamura, 2018

Een betere verdediging is 19... Dd8 hoewel zwart het na 20.g5 Ph5 21.Pf4! Df8 22.Dxf8+ Kxf8 23.Pxh5 gxh5 24.Txh5 ook niet gemakkelijk zou hebben gehad. 20.g5! Txg5

Gedwongen. 20...Ph5 faalt namelijk op 21.Pf4 Txc3 22.bxc3 De5 23.Pxh5 gxh5 24.Txh5 Dg7 25.f4 en wit staat op winst. 21.Td5!

Die mogelijkheid moet de zwartspeler over het hoofd hebben gezien. Karpov maakte het hierna krachtig uit.

c) 16.Kb1

Dit wordt gezien als een belangrijke verbetering van het witte aanvalsplan. Hij maakt een pas

Eerdere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen en downloaden, treft u aan op www.schaaksite. nl/2013/05/03/overzicht-begrijpwat-u-doet/

Videolessen in het Nederlands treft u aan onder: http://videos.chessbase.com/ PubPoint/List?category= Training%20TV%20Chessbase %20Netherlands

Het eerste boek Begrijp wat je doet 1 over Spaans-Italiaanse structuren is uit. Meer info over deze serie op www.sterkspel.nl.

Reageren? Stuur een e-mail naar hgrooten@xs4all.nl.

Bruggenbouwer

Wouter Mees overleden

Op 25 januari 2018 overleed Wouter Mees, de nestor van de eindspelstudie in Nederland, op 96-jarige leeftijd. Bijna een jaar geleden moest hij zijn mooie huis in Santpoort-Zuid, waar hij 46 jaar had gewoond, noodgedwongen verlaten. Maar hij was nog scherp van geest, en beleefde nog veel plezier aan zijn schaakhobby en de schaakboekjes (zoals hij liefkozend de nummers van het vakblad EG noemde).

Wouter leerde in 1935 schaken, en al snel bleek schaakcompositie zijn echte passie te zijn. Volgens eigen zeggen raakte hij geïnteresseerd toen hij een gedenkboek, van de hand van onder meer Max Euwe, over de jong gestorven en zeer talentvolle Henri Weenink had gelezen. Al voor de oorlog publiceerde Wouter zijn eerste schaakproblemen en eindspelstudies. In Nederland zijn er twee aparte bijzondere bonden van de KNSB op gebied van schaakcompositie: de probleemvrienden (www.probleemblad. nl) en de eindspelstudieclub ARVES (www.arves.org). Dat “aparte” was Wouter een doorn in het oog. Hij heeft lang en vaak gewedijverd voor een fusie, en alhoewel we prettig met elkaar omgaan is het er daar nog niet van gekomen. Omdat ook zijn jeugdheld Weenink een autoriteit was in schaakproblemen èn eindspelstudies, verbaast het eigenlijk niet dat Wouter ook op beide gebieden actief was en de verbinding zocht. Hij redigeerde jarenlang een eindspelstudierubriek in Probleemblad. Verder was hij medeoprichter van ARVES (in 1988) en schreef vele artikelen voor het clubblad EBUR. In 1959 verwierf Wouter de titel van FIDE judge voor schaakcomposities. Een ander zijpad dat hij nam was het computerschaak: hij was medeoprichter en voorzitter van nog een bijzondere bond van de KNSB: de CSVN (www.csvn.nl). Wouter deed ook veel aan de ontwikkeling van de eindspelstudie in Nederland. Zijn handelsmerk was “achteruit componeren”: vanuit een inte-

ressante slotstand of pointe terugwerken. Hij schreef hierover in EBUR een serie artikelen onder de titel “Welke zet ging vooraf?”. Verder organiseerde hij eens een heuse workshop “studies componeren”. De aanwezigen moesten proberen om eindspelstudies te maken met het idee dat een witte koning zijn eigen promoverende pion in de weg gaat staan op het promotieveld als enige manier om te winnen. Die middag leverde enkele aardige studies op.

Voor het toernooi ter ere van zijn 75e verjaardag wilde Wouter een thematoernooi. Het thema ging over de en-passant zet. Het motto van het toernooi was “Van uitstel komt afstel”, m.a.w. de pointe van de studie moest zijn dat na het opspelen van een pion de en-passant zet meteen moet worden gedaan en dat je er geen zet mee mag wachten. Voor mij was het een van mijn eerste schreden op het gebied van de schaakcompositie, en ik boekte een bescheiden succesje – héél motiverend!

Oplos-GM Dolf Wissman liet weten dat Wouter Mees ook een zeer sterk oplosser van schaakproblemen was, en hij vermoed dat Wouter niet al te vaak meedeed aan toernooien om de Nederlandse “oplostop” geen verdere schade toe te brengen!

Een belangrijke les die Wouter mij leerde, toen ik me bij hem beklaagde over de inactiviteit van sommigen in onze vereni ging, was: “rust en stabiliteit is ook veel waard”. Bedankt Wouter, voor alles wat je voor de schaakcompositie hebt gedaan!

W. Mees

2e prijs En-passant 1986 Remise

Na de introductie 1.Td1 Lc3

2.c5 a1D 3.Txa1 Lxa1 4.c6 e4

kan 5.c7? niet omdat zwart de pion oppikt met 5...Le5+. Daarom

5.f4! exf3 e.p. (wat anders?) en nu

6.Kxh3!

Niet 6.c7? f2 7.c8D Le5+ 8.Kxh3

f1D mat, of 6.Kg3? h2! 7.Kxh2 Kg4 8.c7 Le5+.

6...Le5 7.c7 Lxc7 pat! De “en-passant man” met een en-passant studie in het clubblad en­passant!

-tR-+-+-+ +-+p+-+-+-mk-sNP+ zp-+P+-+P+-+L+-wQ +-sN-+-+-+-+-+-+ vLR+-+-+K

W. Mees

1e prijs Schakend Nederland 1975 Mat in 2

1.Ld3! tempo. En nu:

1...Kc7 2.Pe8 mat.

1...Ke5 2.Pb5 mat.

1...Kc5 2.Pce4 mat.

1...Ke7 2.Pfxe4 mat.

Een fraaie kruisvlucht van de zwarte koning.

Wouter Mees in 2011. Foto: Harold van der Heijden

SAMEN LATEN WE HEEL VEEL

MENSEN WINNEN

Nederlandse Loterij is de naam achter zeven bekende kansspelen: Staatsloterij, Lotto, Eurojackpot, Miljoenenspel, Lucky Day, Krasloten en Toto. Onze missie is bijdragen aan een gelukkiger en gezonder Nederland.

Samen laten wij heel veel mensen winnen en niet alleen met miljoenen aan prijzengeld. Jaarlijks investeren we ook miljoenen in de Nederlandse sport en 18 goede doelen op het gebied van gezondheid en beweging.

Van jong tot oud, van Olympisch tot Paralympisch en van revalidatie tot gehandicaptensport.

WAAR HEEL

NEDERLAND WINT

Door mee te spelen met één van onze spellen, draag je dus direct bij aan een gelukkiger en gezonder Nederland. NEDERLANDSELOTERIJ.NL

Kaderopleidingen

Informatie over de kadercursussen kunt u vinden op de website van de KNSB: www.schaakbond.nl onder het kopje voor schakers, via opleidingen komt u bij de informatie.

De gedetailleerde cursusgegevens zijn weergegeven onder: www.schaakbond. nl/agenda, via deze link kunt u zich ook inschrijven voor de desbetreffende cursus.

Cursussen gaan van start bij opgave van minimaal 8 cursisten (opgeven uiterlijk tot 2 weken voor aanvang van de startdatum).

Startdatum Omschrijving Docent Plaats/Regio

16 mei Scheidsrechter 2 Wierden Paul Peters

17 mei Indelingsdeskundige 2 Amsterdam Eric Roosendaal

Mei/juni Schaaktrainer 1 Eindhoven Boris Friesen

23 juni Workshopdag Lesgeven op scholen Meppel diverse

z.s.m. Scheidsrechter 2 Amsterdam Eric Roosendaal

Oktober Schaaktrainer 1 Leiden Jop Delemarre

Oktober Schaaktrainer 2 Amsterdam Eddy Sibbing

Oktober Schaaktrainer 2 Haarlem Jop Delemarre

8 december Themadag 2018 Utrecht diverse

OPLOSSINGEN

De lezer aan zet

12.Pxd4

De beste zet, wit houdt de vaart erin zo. 12.Lxd4 cxd4 als in Jerez Perez-Leon Fernandez, Pamplona 2005, belooft wit minder dan niets. 12.De4 (2 punten) 12... e5! is prima voor zwart want op 13.Pxe5 volgt 13...Lf5 14.De3 Dc7! (14...Pc2? 15.Df4!) 15.f4 Pc2 16.Df3 Pxa1 17.Txa1 en wit heeft redelijke compensatie voor de kwaliteit maar zeker geen voordeel. Het staat gelijk na 12.Dd1 (1 punt) 12...e5 13.e3 Pc6. 12...cxd4

Niet goed is 12…Lxd4 vanwege 13.Tac1 en zwart is in de problemen. 13.Lb4

De meest actieve zet, maar toch is ook 13.Lb2 (2 punten) lang niet gek. Wit heeft een simpel plan met Tfc1 en volledige controle over de enige open lijn. Bovendien houdt zwart problemen over de lange diagonaal (hoe zijn damevleugel te ontwikkelen?). Na 13...

Da5 (13...d3 14.Lxf6! is heel goed voor wit) 14.d3 Ld7 15.Lxb7 Tab8 16.Lf3 stond wit een pion voor in Sadovsky-Zhai, St Petersburg 2017.

13...Te8 14.Tac1

Niet 14.Tfc1? d3!

14...Ld7

Zwart hoopt onder de witte druk vandaan te komen, maar die hoop zal ijdel blijken. Tot hier toe was het allemaal al eerder gespeeld. In Krnic-Toth, Belgrado 2008, ging zwart verder met 14...Le7 na 15.Dc4

Lxb4 16.Dxb4 e5 17.d3 Te7 18.

Tc5 Tb8 19.Tfc1 oefende wit vervelende druk uit op de zwarte stelling.

r+-wqr+k+ zpp+l+pzpp

15.Ld6

Dit is duidelijk de beste zet. Benjamin houdt de druk vast. Er zijn twee aantrekkelijke alternatieven:

- 15.Lxb7 (2 punten) 15...Tb8 is het zwarte verdedigingsidee: er staan twee witte lopers op de b-lijn. Wit houdt wat voordeel met 16.Dc7 Lb5

17.Lf3 Lxe2! 18.Lxe2 Txb4

19.Dxa7 maar zwart heeft behoorlijke remisekansen vanwege de ongelijke lopers na iets als 19...d3 20.Lf3 g6

- 15.Dc7 (3 punten) beantwoordt zwart met 15...Tc8

16.Dxd8 (16.Dxb7? Tb8 17. La5! Dxa5 18.Dxd7 Dxd2 19.Dxa7 Dxe2) 16...Texd8

17.Lxb7 Tb8 18.Tc7 Le5 19. La5! Lxc7 20.Lxc7 Txb7 21. Lxd8 en opnieuw heeft zwart dankzij de ongelijke lopers goede remisekansen.

15...Lb5

In een lastige stelling is dit de beste verdediging. De pointe van wits vorige zet blijkt na 15... Tc8? 16.Lc7 De7 17.Lxb7 en wint.

En 15...Lc6?! 16.Lxc6 Tc8 17.De4 verliest een pion zonder enige compensatie.

16.Lc7

Opnieuw sterk gespeeld. Wit staat maar iets beter na 16.Dc7 (2 punten) 16...Tc8 17.Dxb7 Lxe2.

16...Dc8

Zwart kiest voor een passieve verdediging omdat 16...d3 niet werkt na 17.exd3 Dxd3 (17...Dd7

18.Lxb7 Lxd3 19.Dc6 Dxc6 20. Lxc6 Lxf1 21.Lxa8 leidt tot dezelfde stelling.) 18.Dxd3 Lxd3 19.Lxb7 Lxf1 20.Lxa8 Ld3 21.Lc6 en wit staat een pion voor.

17.De4

Dit is de meest logische zet - de witte dame staat prachtig centraal en de zwarte dame kwetsbaar - maar wit houdt ook zware druk na 17.d3 (4 punten)

17...La6 18.Dc5 Dd7 19.Tc2.

17...La6

Zwart kan zich niet redden met 17...Lc6 vanwege 18.Txc6! bxc6 19.Dxc6 en nu kan wit na 19... Tb8 eerst nog zijn stelling versterken voor hij de kwaliteit

neemt: 20.Tc1 (20.Lxb8 Dxb8

21.Tc1 Td8) 20...Tb4 21.Ld6 Tb8 22.Lxb8 Dxb8 23.d3.

18.Le5 Dd8 19.d3

Even goed is 19.Lxf6 (ook 5 punten) omdat zwart na 19... Dxf6 20.d3 niet kan opponeren over de c-lijn omdat wit dezelfde wending heeft als in de partij: 20...Tac8 21.b4! (of 21.a4! met hetzelfde idee b3–b4–b5) 21... b6 22.a4 Tc3 (22...Dg5 23.f4 (of 23.Txc8 Lxc8 24.Dxd4) ) 23.b5 Lc8 24.Txc3 dxc3 25.Tc1 en wit wint een pion bij uitstekende stelling.

19...Lxe5 20.Dxe5 f6

Als zwart het zonder ...f6 probeert te doen dan komt hij ook in de problemen: 20...Tb8

21.Tc2 Te7 (21...b6 22.Tfc1 f6

23.Dc7) 22.Lh3 (22.Tfc1 f6

23.Dc5 b6 is iets beter voor wit) nu zwart geen ...f6 gespeeld heeft voorkomt wit deze zet. Een lange voorbeeldvariant die moet illustreren dat het witte voordeel echt heel groot is is:

22...b6 23.Tfc1 Lb7 24.Tc4! (24. Tc7? f6!) 24...Td7 25.Tc7 Txc7 26.Txc7 Dd5 27.Dxd5 Lxd5 28. Lg2 en wit staat gewonnen in dit toreneindspel waarin hij de enige open lijn in zijn bezit heeft.

21.Dc5

‘Plakt’ aan a7 zodat zwart niet kan opponeren op de c-lijn. Na bijvoorbeeld 21.Df4 (1 punt)

21...e5 22.De4 Tc8 23.Txc8 Dxc8 24.Dd5+ Kh8 staat wit nog steeds wat beter, maar het is zeer de vraag of hij kan winnen. Ook voor 21.Dh5 krijgt u slechts 1 punt

21...e5

Na deze zet is de zwarte stelling niet meer te redden. Taaier is 21...Dd7 22.Dc7! (Niet 22.Da5 Tac8!, maar 22.b4! Lb5 23.Dc7 is ook goed.) 22...Te7 en nu houdt wit groot voordeel met wat subtiele manoeuvres: 23.Da5! Dd8 (Na 23...Tc8? volgt 24.a4! en b4–b5 met stukwinst is niet te verhinderen!) 24.Dc5 Te8 en nu heeft wit een volle zet gewonnen, hij kan daar bijvoorbeeld

gebruik van maken met 25.Db4! (25.h4!?) 25...Dd7 26.Tc2 Tac8 27.Tfc1 en wit houdt controle over de c-lijn.

r+-wqr+k+ zpp+-+-zpp l+-+-zp-+ +-wQ-zp-+-+-zp-+-+ +P+P+-zPP+-+PzPLzP +-tR-+RmK-

22.b4

De beste zet, de dreiging 23.b5 met stukwinst is heel vervelend. Toch staat wit ook na andere zetten heel goed:

- 22.a4 (6 punten) plant b4–b5 en dat blijft lastig voor zwart.

- Een heel ander positioneel idee is 22.Le4 (3 punten)

22...Kh8 23.f4.

- Ook niet slecht is het profylactische 22.Da3 (3 punten). Het idee is dat wit de c-lijn krijgt na 22...Tc8 23.Txc8 Dxc8

24.Tc1.

22...Dd7

22...Tc8 23.Dxa7 verliest gewoon een pion. 22...Db6 23.a4 verliest fors materiaal.

23.Dd5+

Een prima technische zet, maar objectief is 23.Da5! (8 punten) nog beter. Wit wint na 23...Lb5 (23...Tac8? 24.a4) 24.Tc7 b6

25.Txd7 bxa5 26.Tb7 a6 27.bxa5

Tac8 28.Ld5+ Kh8 29.Tb1 en nu faalt 29...Tc2? (of 29...Lc6 30. Lxc6 Txc6 31.T1b6) op 30.T1xb5 axb5 31.a6.

23...Dxd5 24.Lxd5+ Kf8 25.a4

Weer brengt de dreiging b4–b5 wit beslissend voordeel. Voor 25.Tc7 mag u (3 punten) bijschrijven.

25...Tad8

De enige zet die niet meteen verliest.

26.Le4 b6 27.Tc7 Of 27.Lxh7 (3 punten)

-+-trrmk-+ zp-tR-+-zpp lzp-+-zp-+ +-+-zp-+PzP-zpL+-+

Recht toe recht aan

Na ruil op b4 kan zwart remise maken (Kathleen VelascoEdward Gray, Basamro 2016). Na 1.c3! kan zwart geen pionnen ruilen en blijft de pion op b5 kwetsbaar! Wit staat beter.

27...Te7 28.Tfc1 Tdd7

Niet 28...g6? 29.b5.

29.Txd7 Txd7 30.Lxh7

En wit stond een gezonde pion voor en won na

30...Lb7 31.Lf5 Te7 32.Le4 Lxe4 33.dxe4 Td7 34.b5 Kf7

35.f3 g6 36.Kf2 f5 37.h4 Kg7

38.Tc6 fxe4 39.fxe4 Kh6 40. Te6 d3 41.exd3 Txd3 en zwart gaf op zonder bijvoorbeeld 42.g4 af te wachten. 1–0

Combineren

Diagram 1

Mancini-Henderson

1…Lxf2+! 2.Txf2 Txd1+ 0-1

Diagram 2

Hamitevici-Finsterwalder

1.Dxe4! 1-0

Diagram 3

Thorsson-Ragnarsson

1…Dxd2! 0-1

Diagram 4

Cornette-Rapport

1…Lxe2! 2.Txe2 Pd4 0-1

Diagram 5

Yilmaz-Dravid

1.Txe6+! Kxe6 2.Lxd5+ gevolgd door Lxf3 1-0

Diagram 6

Kamsky-Doluhanova

1.Tc7! Dxb8 (Anders komt 2. Tbb7) 2.Txg7+ 1-0

Diagram 7

Shah-Ebner

1.Lxg6! hxg6 2.Pxg6+ en spoedig 1-0

Diagram 8

Kumar-Eljanov

1…Tf2! 2.h4 (Na 2.Kxf2 jaagt zwart de koning naar het midden met 2…Dxh2+ 3.Ke3 Dxg3+. Een aardig slot is 4.Ke4 Lh5 gevolgd door …Lg6) 2… Txe2 0-1

6 MAANDEN

Ch E ssb A s E A CC ou N t: Altijd en overal toegang tot de gehele ChessBase wereld!

Fritz 16

Hij wil alleen maar spelen!

Het is erg leuk met en tegen Fritz 16 te schaken. U kunt uitzien naar vele spannende partijen met uw nieuwe trainingspartner!

PlAyChEss

Online schaken tegen de rest van de wereld

liVE DAtAbAsE

Professionele recherche: 8 miljoen partijen online

My GAMEs ClouD

Alles op één plek Centraal opslaan

Fritz oNliNE

Het Schaakprogramma in de browser

ViDEos

Privé lessen van de meesters

oPENiNGs

Zo leer je openingen

trAiNiNG

Combineren, offeren en mat zetten

ENGiNE ClouD

Top Engines op de snelste hardware

lEt‘s ChECK

Weten is mat: 200 miljoen analyses

Cb NEWs

Het schaaknieuws portaal

Wanneer is het eigenlijk echt leuk om te schaken? Natuurlijk, als je wint! Sinds de 4:2 overwinning op wereldkampioen schaken Kramnik in 2006 wordt Fritz door menselijke tegenstanders echter als onverslaanbaar geacht. Tja, wie wil dan nog tegen Fritz spelen? Maar met de nieuwe Fritz 16 is het weer leuk om tegen de computer te spelen: met „Assisted Analysis“ krijgt u nog tijdens de lopende partij discrete grafische informatie. Deze FritzEmoticons laten zien hoe de tegenstander zich tijdens de partij voelt. Daarom kunt u op elk niveau, ook als u nog niet zo sterk bent, spannende partijen tegen Fritz spelen en zelfs partijen winnen! En als het onverhoopt toch niet lukt, kunt u direct na de partij samen met Fritz in de “tactische analyse” bekijken welke combinaties u heeft gemist. Op deze manier leert u snel en concreet van uw eigen fouten en weet voor de toekomst waar u op moet letten. U kunt ook de nieuwe rekentrainer „Easy Play“ starten en daarmee uw eigen persoonlijke zoekdiepte sterk verbeteren. Ach ja, apropos speelsterkte: de nieuwe Fritz 16 multiprocessor-engine is ontwikkeld door de bekende en ervaren topprogrammeur Vas Rajlich („Rybka“)

Geen enkel ander schaakprogramma biedt u zoveel mogelijkheden als Fritz 16. Toch is het programma heel eenvoudig en intuïtief te bedienen. U hoeft enkel op de opties te klikken die u nodig heeft, b.v. spelen, analyseren of online schaken. Fritz 16 start dan meteen als een overzichtelijke app met de functies die u op dat moment nodig heeft.

Met Fritz 16 blijft u bovendien mobiel: met het ChessBase Premium Account (6 maanden) heeft u de mogelijkheid de ChessBase Web Apps volledig te gebruiken (ook voor iPads, Android Tablets en smartphones): 13.000 schaak-trainingsvideos, 60.000 tactische opgaven, 8 miljoen partijen in de Live-Database en natuurlijk online schaken op playchess.com. Ook nieuw in Fritz 16: u kunt uw partij direct na afloop op playchess.com naspelen, indien gewenst met de volledige analyse!

Fritz 16 69,90 €

SYStEEMVErEiStEN VOOr Fritz 16:

Minimum: Pentium III 1 GHz, 2 GB RAM, Windows 7 of 8.1, DirectX9, Grafische kaart met 256 MB RAM, DVDROM-drive, Windows Media Player 9 en Internet. Aanbevolen: PC Intel i5 (Quadcore), 4 GB RAM, Windows 10, DirectX10, Grafische kaart met 512 MB RAM of hoger, 100% DirectX10-compatibele geluidskaart, Windows Media Player 11, DVD-ROMdrive en Internet.

Systemvereisten voor ChessBase Account: Internet en een actuele browser, b.v. Chrome, Safari. Voor Windows, OS X, iOS, Android, Linux