”IK GELOOF DAT KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE ARCHITECTEN ERTOE

ZAL AANZETTEN OM ANDERS NAAR HUN PROJECTEN TE KIJKEN.”

Marius Grootveld

/ HERHALEN, HERHALEN, HERHALEN

Een van de toepassingen waarbij volop gebruikt wordt gemaakt van die snelheid, is ‘generative design’. Generatief ontwerp is een ontwerpverkenningstechnologie waarmee ontwerpers en ingenieurs hun ontwerpen kunnen sturen. Gebaseerd op verschillende parameters zoals materialen, fabricagemethoden en kostenbeperkingen verkent de software razendsnel alle mogelijke opties om uiteindelijk verschillende ontwerpalternatieven te genereren. Generatief ontwerp test en leert door herhaling en vindt nieuwe oplossingen voor bestaande ontwerpproblemen. Deze technologie simuleert de wereld zoals wij die kennen en komt met eindeloos veel suggesties voor nieuwe producten, invalshoeken of constructies. Zie het als een lopende band die vooruitgaat aan een duizelingwekkende snelheid en waarvan de bevoorrading onuitputtelijk is. Let wel, in dit geval is er sprake van ‘human-assisted AI design’, omdat de mens artificiële intelligentie assisteert, bijvoorbeeld door het ingeven van verschillende parameters.

En daar maakt ook Marius Grootveld dankbaar gebruik van. Zo werkte hij in zijn ontwerpstudio ‘Random Access Memories’ aan de RWTH Aachen aan ontwerpmethodes waarin hij generatief ontwerp toepaste op de gebouwen van De Vylder Vinck Taillieu Architecten. Ook DVVT deelt in zijn verbouwprojecten het auteurschap met de ontwerper van de bestaande architectuur. Waar de ene architect een verbouwing misschien ziet als een metamorfose waarin het oude plaats moet maken voor het nieuwe, beschouwt DVVT zijn projecten eerder als een synthese waarin het nieuwe co-existeert met het oude. Omdat Grootveld deze visie deelt, was het dan ook alleen maar passend om in dit project een beroep te doen op generative design.

Door gebruik te maken van de neurale netwerken van de kunstmatige intelligentie sneden studenten stukken uit het samengestelde ontwerp zoals gerealiseerd door DVVT op basis van voortschrijdende functionele wensen. Hierna was de kunstmatige intelligentie aan zet, die op zoek was naar een nieuwe invulling aan de hand van de omliggende visuele patronen. Een volstrekt legitieme methode in een praktijk waar ruimtes altijd al werden gedefinieerd door patroon, ritme en stramien. Vervolgens was het aan de studenten om het resultaat te interpreteren in ruimte en gebruik. Wat werkte werd behouden terwijl de rest weer werd gewist, klaar voor de volgende ronde in deze feedbackloop tussen machine en ontwerper.

/ GEDEELD AUTEURSCHAP

Dat artificiële intelligentie zal zorgen voor nieuwe inzichten – waar ook Philippe Starck en Tom Dixon al op alludeerden – staat vast. Zo zwaait AI volgens Marius Grootveld de deur voor gedeeld auteurschap helemaal open. “Ik geloof dat kunstmatige intelligentie architecten ertoe zal aanzetten om anders naar hun projecten en dus ook naar een stad te gaan kijken”, aldus Grootveld. “Kijk, sommige architecten willen zo graag hun eigen stempel drukken dat ze vergeten te kijken naar wat er al is”, verduidelijkt Grootveld. “Ik geloof net dat het niet meer van deze tijd is om altijd iets nieuws te willen bouwen. Maar wie verder wil werken op het bestaande moet een bepaalde trots toch enigszins kunnen onderdrukken. Ik geloof dat AI onze ‘profileringsdrang’ kan afzwakken. Het stelt ons in staat om makkelijker afstand te nemen van bepaalde zaken. Want zodra we gebruikmaken van kunstmatige intelligentie zoals een algoritme, geven we ook een bepaald aspect van ons ontwerpproces uit handen. Tegelijk ontstaat er meer comfort in het ons ‘toe-eigenen’ van het bestaande aangezien we verder bouwen op wat AI ons op dat moment aanbiedt. Misschien geeft artificiële intelligentie ons op die manier het zetje dat we nodig hadden.”

Bovendien ziet Marius Grootveld in de komst van kunstmatige intelligentie ook parallellen met het verleden. “In theorie kan je de niet-aflatende stroom aan suggesties van AI zien als duizenden, miljoenen of miljarden helpende handen. Uit eindeloos veel simulaties, aanwijzingen, herwerkingen en projecties volgt uiteindelijk een groots en alles overstijgend eindproduct. In zekere zin zou je dat resultaat kunnen beschouwen als een kathedraal. Wie zo’n monumentale creatie binnenstapt, voelt meteen iets dat amper te omschrijven is. Een kathedraal werd gebouwd door honderdduizenden handen. Ook hier is het resultaat zo fenomenaal dat het als bezoeker nauwelijks te vatten is. Er zitten ontelbaar veel ideeën in, zoveel rijkdom en net als bij AI, bevat het zoveel lagen en complexiteit waardoor het bouwwerk gewoon niet te overzien is. De buitengewone kracht huist hier in het ongrijpbare. Dat maakt het voor mij, net zoals bij kunstmatige intelligentie, zo fascinerend.”

Rest ons de onvermijdelijke vraag: “Waar zal dit stoppen?”. De simpele maar misschien wel ongemakkelijke waarheid is dat we het niet weten. De mogelijkheden zijn eindeloos, de opportuniteiten krijgen steeds meer vorm en ook de valkuilen worden gaandeweg zichtbaar. Dat AI een bedreiging én tegelijk een zegen is, lijkt nog moeilijk te ontkennen. We kunnen alleen maar hopen dat we samen met het uit handen geven de controle niet finaal verliezen. Wordt ongetwijfeld vervolgd.