SAUTER FACTS No 35 - 10/2017 - Dutch

No 35

Het relatiemagazine van de SAUTER groep

SAUTER Vision Center 5: één manager voor alles BACnet-gecertificeerd en geschikt voor grote projecten Compacte regelaar voor uiterst strenge life-science-eisen Multitalent van SAUTER voor laboratorium, cleanroom en operatiezaal Optimaal klimaat voor kunst én voor museumbezoekers De meest moderne technologieën beschermen antieke schatten in Madrid Evergreen-campus voor Novartis Shanghai Maximale minimalisering van de hulpbronnen „ice Q” met licentie om energie te besparen Energie-efficiëntie voor spectaculair Bond-filmdecor

Inno vati on

4 Nieuwe energie- en onderhoudsmodule voor SAUTER Vision Center Nu ook geschikt voor grote projecten en BACnet-gecertificeerd 6 Vrij programmeerbare, eenvoudige zoneregelaar SAUTER ecos311 Uitstekend geschikt voor kleine installaties en voor zachte moderniseringen 7 Flexibele totaaloplossing voor geïntegreerde ruimteautomatisering SAUTER ecos 504/505: nieuw met SMI-interface voor de digitale jaloeziegeleiding 8 Nieuwe multifunctionele compacte regelaar voor laboratoriumoplossingen SAUTER ASV 215 combineert alle besturingskritische functies inclusief een snel motorvermogen 10 Kwaliteit en planningszekerheid dankzij Building Information Modeling (BIM) BIM-bibliotheek van SAUTER voor het downloaden van productgegevens in Revit- en IFC4-formaat

SAUTER highlights 12 Duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen in het nieuwe logistieke centrum van Lidl in Slowakije Hoogste BREEAM-waardering voor het Logistické-centrum Lidl in Sered 14 Hightech oplossing voor historische kunstschatten en museumbezoekers Milieuvriendelijke ruimteautomatisering in het Museo de las Collecciónes Reales in Madrid 16 Groenblijvend bedrijfsterrein in miljoenenstad Shanghai SAUTER EMS stimuleert duurzaamheid op het China Novartis Institute of BioMedical Research 18 Uiterst precieze, storingsbestendige automatiseringsoplossing voor elektronenversneller Optimaal klimaat en spaarzaam energieverbruik in het Zwitserse Paul Scherrer Institut 20 Voormalige kolenmijn wordt locatie voor evenementen Gebouw- en ruimteautomatisering met variabele zone-indeling voor Grand Hall ZOLLVEREIN® 22 Bank Société Générale in Belgrado: modelgebouw in alle opzichten Integrale, volledige oplossing voor besturing en visualisatie van alle activiteiten 24 Kennis opdoen op moderne schoolcampus Schaalbare moduleoplossing zorgt voor ideale leeromgeving en gaat zuinig om met hulpbronnen 26 Zuinige James-Bond-locatie op permafrost in Oostenrijk Automatisering onder extreme voorwaarden in het designrestaurant „ice Q” op de Gaislachkogl 28 Green-Building-certificaat voor Parijs luxemodemerk Verminderde energiebehoefte in historische gebouwen dankzij SAUTER EMS 30 SAUTER adressen

Waarde klanten en zakenrelaties, beste lezers, Het is mij een genoegen u de nieuwe uitgave van het SAUTER-klantenmagazine te mogen presenteren. We kunnen u wederom veel nieuws vertellen over het energieverbruik van gebouwen en de bijbehorende optimalisatiemogelijkheden.

Onze wereld wordt steeds meer digitaal.

In de bouwsector biedt Building Information Modeling (BIM) voor alle betrokkenen uit planning, bouw en exploitatie nieuwe mogelijkheden om samen te werken en om de kwaliteit en de planningszekerheid te verhogen. Daarom stelt SAUTER sinds maart 2017 een groot gedeelte van zijn producten in het gebruikelijke formaat Revit en IFC4 als download ter beschikking (p. 10).

In deze uitgave van SAUTER Facts staan verschillende interessante artikelen uit de wereld van de gebouw- en ruimteautomatisering. Hier wordt duidelijk hoe veelzijdig de technologie wordt gebruikt. Zo zorgt hij voor het juiste klimaat voor kunstschatten en ook voor de bezoekers van een museum in Madrid (p. 14).

Zelfs in omgevingen met verhoogde eisen garanderen gebouw- en ruimteautomatiseringssystemen van SAUTER een probleemloze werking. De artikelen over de Zwitserse onderzoeks-röntgenlaser SwissFEL (p. 18) en het Novartis Institute of BioMedical Research in Shanghai (p. 16) bewijzen dit eens te meer.

Op pagina 4 stellen wij u de nieuwe functies van onze visualisatiesoftware SAUTER Vision Center SVC voor. De nieuwe BACnetzoneregelaar SAUTER ecos311 (p. 6) zorgt voor eenvoud in de gebouwautomatisering en modernisering van klimaatsystemen. Op pagina 8 leest u bovendien hoe de nieuwe volumestroomregelaar SAUTER ASV 215 in een strikt gereglementeerde Life-Scienceomgeving voor een betrouwbaar gecontroleerde omgeving zorgt.

In een grote evenementenhal zoals de Grand Hall Zollverein (p. 20) speelt de veiligheid van de bezoekers een belangrijke rol. Bij een brand zorgt de moderne rookafvoertechniek ervoor dat er altijd voldoende tijd overblijft voor de evacuatie. Zo verbindt de intelligente automatiseringsoplossing ook in het nieuwe Servische hoofdkantoor van de bank Société Générale meerdere activiteiten: van de verwarming, de verlichting en het sprinklersysteem tot en met de lift (p. 22).

Een geïntegreerde ruimteautomatisering houdt naast klimaat en licht ook rekening met bescherming tegen de zon. De automatiseringsstations SAUTER ecos504/505 zijn nu ook uitgerust voor de digitale jaloeziebesturing via SMI en voldoen daarmee aan alle vereisten als modulaire allround talenten (p. 7).

Naast het aspect van de veiligheid speelt de energie-efficiëntie een belangrijke rol. In het artikel op de pagina’s 12, 24 & 28 leest u bijvoorbeeld hoe het duurzame gebruik van hulpbronnen in het nieuwe logistieke centrum van LIDL in Slowakije tot een superieure score in de BREEAM-certificering heeft

geleid, met welke oplossing het Schmuttertal-gymnasium in Duitsland de Bayrische Energiepreis 2016 won en hoe een Frans luxemerk met zijn gemoderniseerde boetieks dankzij het energiebeheersysteem SAUTER EMS het Franse Green-Building-certificaat HQE kreeg. Spectaculair in een aantal opzichten is het artikel over het Oostenrijkse designrestaurant “ice Q” dat op permafrost is gebouwd en al als filmcoulisse voor de James-Bond-film “Spectre” diende.

Ik wens u veel leesplezier!

Werner Karlen, CEO

SAUTER Vision Center met veel nieuwe functies De gebouwbeheer- en visualisatieoplossing SAUTER Vision Center biedt een eenvoudige en uitgebreide bediening alsook maximale efficiëntie. De nieuwste versie is bovendien geschikt voor grootschalige projecten, is BACnet-gecertificeerd en beschikt over geïntegreerde modules voor energiemanagement en preventief onderhoud.

Nieuwbouw of renovatie, kantoor of ziekenhuis, individueel gebouw of groot project: SAUTER Vision Center is de sleutel tot de voortdurende verbetering van de prestaties van gebouwen. Want alleen wat nauwkeurig wordt bewaakt, kan duurzaam worden geoptimaliseerd. En alleen wat eenvoudig te bedienen is, creëert efficiënte meerwaarde. SAUTER Vision Center is niet afhankelijk van besturingssystemen en levert de gebruikers relevante kengetallen en eenvoudige tools, zowel mobiel als op de werkplek.

Open en mobiel Als bewijs voor de uitstekende openheid van de oplossing werd deze onderscheiden met het BACnet-certificaat B-AWS. De software is nu compatibel met het besturingssysteem Windows 10 en voldoet aan de wereldwijde HTML5-standaard voor de weergave in elke moderne browser, zonder extra apps of plug-ins.

SAUTER AUT AU UTE E ER

Visio Vision sio io o Center

4

SAUTER Facts No 35

Dit is vooral handig voor mobiele apparatuur, zoals tablets en smartphones, waar nu door middel van touchgebaren een nog intuïtievere interactie met de visualisatie van de installatie mogelijk is. De bediening is overal gelijk, of de gebruiker nu de voorkeur geeft aan een desktop, tablet of smartphone. Natuurlijk kunnen waarden direct worden geselecteerd en aangepast.

Scenario’s gemakkelijk beheren In de Scenario Manager, een nieuwe module voor SAUTER Vision Center, kunnen complexe scenario’s zeer eenvoudig worden gepland en gestart. Via de kalender kunnen bijvoorbeeld gebeurtenissen die in bepaalde ruimtes plaatsvinden aan bepaalde instellingen voor temperatuur, verlichting of beschaduwing worden gekoppeld.

Elk scenario kan uit willekeurige opeenvolgende processen of schakelcommando's bestaan die wat tijd betreft voor, tijdens en na de geplande gebeurtenis worden uitgevoerd. Inschakel- en uitschakelprocessen kunnen daardoor geautomatiseerd, via invoer in de agenda, worden gepland of handmatig door middel van klikken worden uitgevoerd.

Continue werking van de installatie dankzij onderhoudsmodule Met de optionele onderhoudsmodule geeft SAUTER Vision Center de nodige informatie over de serviceplanning, de onderhoudsbeurten en het preventief onderhoud. Daarmee kunnen bedrijfsmiddelen en hun eigenschappen gemakkelijk worden toegevoegd, onderhoudsintervallen en criteria worden vastgelegd en onderhoudsbeurten worden gepland en gedocumenteerd.

De interoperabiliteit tussen SAUTER Vision Center en bestaande gebouwautomatiseringssystemen, bijvoorbeeld installaties met SAUTER novaNet, maakt de integratie van bestaande systemen mogelijk.

Zo kunnen ook oudere installaties profiteren van moderne gebouwautomatiseringsfuncties. De in SAUTER Vision Center geĂŻntegreerde OPC UA client maakt de verbinding met verschillende OPC-servers mogelijk en waarborgt zo een toekomstbestendige connectiviteit met een grote verscheidenheid aan protocollen.

De oplossing ondersteunt preventief onderhoud, dit vermindert het risico op storingen. De verzamelde gegevens genereren waardevolle informatie die een aanpassing van het onderhoudsschema aan het werkelijke bedrijf mogelijk maakt. Zo worden ook de onderhoudsbeurten en de daarmee verbonden kosten geoptimaliseerd.

Personaliseerbare dashboards leiden alle gebruikers op een betrouwbare manier door informatie- en managementfuncties. De gebruikersinterface van SAUTER Vision Center kan worden afgestemd op het taakgebied en de voorkeuren van elke gebruiker.

Nieuw: ook voor grote projecten SAUTER Vision Center wordt niet alleen in grotere individuele gebouwen, maar ook in vastgoedparken en op verspreid liggende locaties gebruikt. Door de uitbreidingsmogelijkheden kunnen op ieder moment extra gebouwen en locaties worden opgenomen en extra energiebeheer- en onderhoudsmodules ter verbetering van de energie-efficiĂŤntie en optimalisatie van het gebruik van de installatie worden toegevoegd. Met de nieuwe engineeringtoepassing SAUTER Vision Center Studio kan de visualisatie van de installatie ter plaatse online worden aangepast en uitgebreid.

Veiligheid, traceerbaarheid, compliance SAUTER Vision Center voldoet aan de veiligheidseisen voor authenticatie en autorisatie van gebruikers. Door de LDAP-integratie is de systeemaanmelding gebaseerd op bestaande enterprisefuncties voor gebruikersbeheer mogelijk. Extra veiligheid wordt door audit-trail, verplichte commentaarfuncties en validatierapporten gegarandeerd.

Daardoor wordt ook rekening gehouden met de eisen van installaties met voorgeschreven FDA- en GMP-compliance.

tion a v o Inn

SAUTER Facts No 35

5

Innova tion

Opvallend eenvoudige BACnet-zoneregelaar De slanke zoneregelaar SAUTER ecos311 overtuigt door de eenvoud bij de klimaatregeling in afzonderlijke ruimtes. Dankzij de BACnet-communicatie maakt hij een vraaggestuurde optimalisatie van het energieverbruik bij het hoogste comfort mogelijk.

Efficiënt totaalpakket SAUTER ecos311 optimaliseert het energieverbruik door de aanwezigheidsfunctie, venstercontactbewaking, vraaggestuurde ventilatortrapschakeling en tijdafhankelijke setpointinstellingen. Voor de verwarmings-/koelingssequenties worden maximaal zes regelkringen als BACnet-loop-object afgebeeld. De geïntegreerde realtimeklok maakt lokale BACnet-tijdprogramma’s en kalenders mogelijk en werkt ook na een stroomuitval betrouwbaar. Om de datacommunicatie op BACnet MS/TP te ontlasten, ondersteunt SAUTER ecos311 de Change of Value (COV)-transmissiemethode voor de geoptimaliseerde integratie van een visualisatiesoftware als SAUTER Vision Center of SAUTER moduWeb Vision.

Waar in kleine en middelgrote installaties gezocht wordt naar een kostenefficiënte oplossing of zachte modernisering biedt een compacte, gemakkelijk te installeren zoneregelaar grote voordelen.

Met de nieuwe SAUTER ecos311 staat voor ontwerpers nu een vrij programmeerbare BACnet MS/TP-regelaar van SAUTER ter beschikking.

Economische, compacte klimaatregelaar De zoneregelaar SAUTER ecos311 is optimaal geschikt om de verwarming, de ventilatie en de koeling in kantoren, hotel- of patiëntenkamers te automatiseren en van een degelijk comfort te voorzien. Hij beschikt daarvoor over alle vereiste interfaces. Indien nodig kan de oplossing voor de besturing van licht en zonwering via de geïntegreerde interface worden aangevuld met maximaal twee I/O-modules SAUTER ecoLink. Meerdere zoneregelaars kunnen door middel van de master-slave-functie in ruimtesegmenten/-zones worden samengevat.

6

SAUTER Facts No 35

Vrij programmeerbare toepassingen Dankzij de programmeerbaarheid van SAUTER ecos311 kunnen toepassingen voor ventilatorconvectoren, verwarmings-/koelplafonds, radiatoren, eenvoudige ruimteventilatie of ook volumestroomen CO2-regeling worden geïmplementeerd. De programmering vindt plaats met het bekende softwarepakket SAUTER CASE Suite, dat alle vereiste functiecomponenten ter beschikking stelt. Geteste toepassingen en bibliotheken ondersteunen de installateur bij de ongecompliceerde inbedrijfstelling van de regelaar.

Eenvoudig ombouwen SAUTER ecos311 is ideaal om de ruimteregeling van SAUTER ecos20* of van een andere propriëtaire standaard naar BACnet MS/TP te migreren. De component beschikt voor dit doel over dezelfde compacte massa en klemmen als het voorgaande model ecos201 van de familie SAUTER ecos 2.

Moderne ruimtebediening Eenvoud en openheid bewijst SAUTER ecos311 ook in combinatie met de geavanceerde ruimtebedieningsapparaten van de systeemfamilie SAUTER EY-modulo 5. State-of-the-art-ruimtebedieneenheden als SAUTER ecoUnit 3 of SAUTER ecoUnit 1 met draadloze EnOceantechnologie maken de bediening van de ruimteautomatisering een fluitje van een cent door de individuele instelling van de setpoints door de mensen die de ruimte gebruiken.

Nauwkeurige bescherming tegen de zon met SAUTER ecos504/505 en SMI Een volledig geïntegreerde ruimteautomatisering houdt – naast klimaat en licht – ook rekening met bescherming tegen de zon. Nieuw zijn de beproefde lokale automatiseringsstations SAUTER ecos504/505 die ook zijn uitgerust voor digitale jaloeziebesturing via SMI en die daarmee hun potentieel als modulaire allroundtalenten vervolledigen.

In geavanceerde functionele gebouwen met moderne bouwmaterialen speelt de bescherming tegen de zon een speciale rol in de voortdurende optimalisatie van de energie-efficiëntie. Grotere vensteroppervlakken vereisen een zeer nauwkeurige besturing van de jaloezieën om deze zo in te stellen dat er een optimale schaduwrand is en dat de hoek van de lamellen volgens de stand van de zon een optimale natuurlijke lichtinval garandeert. Aan de ene kant moeten ze, afhankelijk van de stand van de zon, het comfort voor de gebruikers van de ruimte handhaven en het gebruik van natuurlijke hulpbronnen voor verwarming, ventilatie en koeling zo laag mogelijk houden. Aan de andere kant zijn vooral bij representatieve bedrijfsgebouwen een uniform totaalplaatje van de gevel van het gebouw en dus een nauwkeurige positionering van de jaloezieën vereist.

Digitale tweeweg-communicatie De Standard Motor Interface (SMI) heeft zich gevestigd als interface die het niveau van de individuele producenten overschrijdt wat betreft elektrische aandrijvingen in jaloezie- en zonbeschermingsinstallaties.

Een groot voordeel van de technologie: via SMI kunnen naregelaars als SAUTER ecos504/505 intelligente aandrijvingen niet alleen besturen, maar ook feedback van hen ontvangen. Zo kan bijvoorbeeld de exacte waarde van de actuele jaloeziepositie, maar ook informatie over defecten aan de jaloeziemotoren worden bewaakt en verwerkt. De SMI-interface van het lokale automatiseringsstation SAUTER ecos504/505 is zowel geschikt voor 24V-DC-motoren (SMI LoVo), die bijvoorbeeld vaak binnenshuis worden gebruikt, als voor 230V-aandrijvingen (SMI). Het model SAUTER ecos505 met twee onafhankelijke SMI-interfaces kan zo de zonneschermen die zich binnen bevinden met de ene (SMI LoVo) en de jaloezieën die zich buiten bevinden met de tweede SMI-module (SMI) tegelijkertijd besturen.

die in de zon liggen, aanpassen. In zones die in de schaduw van naburige gebouwen liggen, worden de jaloezieën op maximaal doorzicht ingesteld.

Eenvoudige installatie en inbedrijfstelling De installatie van SAUTER ecos504/505 met SMI is opmerkelijk eenvoudig. Met behulp van de krachtige programmeersoftware SAUTER CASE Suite en de beschikbare functiebibliotheken voor klimaat, verlichting en zonwering werkt ook de parameterinstelling en inbedrijfstelling van de ruimteautomatiseringsstations zeer efficiënt.

Om de SMI-aandrijvingen in gebruik te nemen, kan het bekende instrument SMI-EasyMonitor via een COM-IP-tunnel rechtstreeks met het ruimteautomatiseringsstation SAUTER ecos504/505 worden gebruikt. Extra apparaten zoals SMI-gateways zijn niet nodig.

Veelzijdige controllerfamilie De beproefde SAUTER ecos504/505 is een modulaire, vrij programmeerbare BACnet Building Controller (B-BC) voor de automatisering van het binnenklimaat, de verlichting, de zonwering en andere functies in maximaal acht ruimtes of flexibele ruimtesegmenten.

Met de tot nu toe geïntegreerde interfaces voor KNX en DALI werken de ruimteautomatiseringsstations SAUTER ecos504/505 vandaag al hand in hand met bedieneenheden, aandrijvingen, sensoren en elektronische voorschakelapparaten voor een geïntegreerde lichtbesturing en -regeling.

Met de nieuw ondersteunde SMI-interface voor SMI-aandrijvingen vult SAUTER dit beproefde programma voor de ruimteautomatisering aan en biedt zo een flexibele totaaloplossing voor de rondom geïntegreerde ruimteautomatisering.

Intelligent en energiebesparend De zonne- en thermoautomaat van SAUTER ecos504/505 SMI geleidt de lamellen van de jaloezieën afhankelijk van de stand van de zon en het weer optimaal, zodat het licht aan de ene kant binnen niet te fel is én dat tegelijkertijd het energieverbruik voor de klimaatregeling zo laag mogelijk blijft. Op basis van een berekende jaarlijkse schaduw kan de controller de posities van die lamellen

SAUTER Facts No 35

7

Nieuwe compacte regelaar voor kritische omgevingen In de sterk gereguleerde Life-Science-omgeving worden steeds hogere eisen gesteld aan de besturingstechnische componenten. De nieuwe compacte volumestroomregelaar SAUTER ASV 215 is speciaal ontwikkeld voor gebruik in laboratoria, cleanrooms of operatiekamers en verlegt de grenzen voor functionele integratie en aandrijfsnelheid.

De voorschriften van de regelgevende instanties op het gebied van Life-Science-toepassingen zijn ondertussen zo streng dat conventionele besturingstechnische componenten hun grenzen bereiken. Om alle functies met de vereiste betrouwbaarheid af te dekken, zijn steeds meer regelkringen en apparaten nodig. Hierdoor is extra ruimte nodig en het veroorzaakt inspanningen en kosten. Bovendien zijn dergelijke systemen vaak erg complex en daarom moeilijker te optimaliseren en te onderhouden.

Plaatsbesparende allrounder Met de nieuwe compacte volumestroomregelaar ASV 215 heeft SAUTER een echte allrounder voor de farmaceutische, chemische, medische en voedingsindustrie ontwikkeld. De ultramoderne VAV-regelaar combineert alle besturingskritische functies in één apparaat en optimaliseert deze als eenheid. Hij past perfect in het bestaande aanbod van SAUTER en wordt ofwel als autonome regelaar ofwel als onderdeel van een totale automatiseringsoplossing gebruikt.

Eén voor alles, alles in één Naast de volumestroom regelt de SAUTER ASV 215 ook geïntegreerde functies in ruimtes, zoals de ruimtedruk of de kamertemperatuur, vraaggestuurd en met een minimaal stroomverbruik. De opmerkelijk snelle aandrijfmotor met een looptijd van slechts drie seconden maakt van de nieuwe SAUTER ASV 215 ‘s werelds enige compacte volumestroomregelaar met deze snelheid. Zo kan hij worden gebruikt in alle kritische omgevingen: van zuurkasten en laboratoria tot en met cleanrooms en operatiekamers.

Ook wat betreft installatie en inbedrijfstelling legt de SAUTER ASV 215 de lat hoger. Door middel van insteekklemmen kan het apparaat in een handomdraai worden aangesloten. Dankzij het bijzonder compacte ontwerp bespaart de SAUTER ASV 215 veel ruimte. De geïntegreerde software van de compacte regelaar hoeft niet te worden geprogrammeerd en is meteen klaar voor gebruik.

Innovation

8

SAUTER Facts No 35

Weergave en bediening met SAUTER FCCP 200 De compacte VAV-regelaar van SAUTER kan optimaal worden uitgebreid met bedieningsapparaten zoals de SAUTER FCCP 200. Aan zuurkasten en in andere gereguleerde gebieden zorgt de nieuwe weergave- en bedieningseenheid SAUTER FCCP 200 voor het bewaken van de omstandigheden in de ruimte en geeft zowel visueel als akoestisch aan wanneer grenswaarden worden overschreden.

Door het gebruik van de signaalkleuren groen, geel en rood is in één oogopslag te zien in welke toestand de ruimte zich bevindt.

Gevalideerde totaaloplossingen van SAUTER Via BACnet wordt zowel de VAV-regelaar SAUTER ASV 215 als de weergave- en bedieningseenheid SAUTER FCCP 200 netjes in de gebouwautomatiseringsomgeving geïntegreerd, bijvoorbeeld in combinatie met de naregelaar SAUTER ecos504 die zich ook heeft bewezen in de ruimte- en zuurkastregeling.

Door minder inspanningen bij de inbedrijfstelling, het voorraadbeheer, de planning en service zijn projecten sneller te realiseren en worden de kosten aanzienlijk verlaagd. Dankzij de bundeling van vele functies in één apparaat en de mogelijkheid om de compacte volumestroomregelaar SAUTER ASV 215 in een totaaloplossing van SAUTER te integreren, ontstaat een toekomstgericht en zeer functioneel systeem voor kritische toepassingen.

SAUTER Facts No 35

9

Digitale gebouwplanning met BIM-producten Onze wereld wordt steeds meer digitaal. In de bouwsector biedt Building Information Modeling (BIM) voor alle betrokkenen uit planning, bouw en beheer nieuwe mogelijkheden om samen te werken en zo de kwaliteit en planningszekerheid te verhogen. Digitale BIM-gegevens voor producten van SAUTER zijn vanaf nu beschikbaar op bim.sauter-controls.com.

Het is geen geheim: als je bouwt, kom je voor verrassingen te staan.

Hoe later in de bouwfase deze verrassingen optreden, hoe groter hun impact op de tijdsduur en de kosten is. De planningsprocessen van de verschillende werkzaamheden zijn vaak onvoldoende gekoppeld, noch interdisciplinair noch gedurende de gehele levenscyclus. Met behulp van BIM kan de samenwerking tussen de professionele planners wat kosten, afspraken, kwaliteit en productiviteit betreft aanzienlijk worden geoptimaliseerd. In sommige EU-landen is het gebruik van BIM daarom al verplicht voor openbaar gefinancierde bouwprojecten.

10

SAUTER Facts No 35

Eén model voor de gehele levenscyclus Planners, architecten en opdrachtgevers vinden de digitale BIM-methode steeds prettiger om mee te werken. Hierdoor is het mogelijk de ontwikkeling en exploitatie van gebouwen uit te voeren met behulp van digitale gegevens en hebben alle professionals die bij de bouw betrokken zijn toegang tot die informatie. Alle gegevens van een gebouw worden hiervoor gedurende de gehele levenscyclus geregistreerd. Daarbij wordt eerst een model opgesteld aan de hand waarvan het bouwproject kan worden getest. Hier geldt het principe “twee keer meten, één keer zagen”.

Innovation

Daardoor winnen alle betrokken partijen aan zekerheid wat betreft de planning en kunnen ze de productiviteit van de bouwprestatie duurzaam optimaliseren. Bovendien zorgt BIM voor een betrouwbare basis voor het onderhoud, de uitbreiding en modernisering, de sloop en de afvoer van een gebouw. Dit laat ook het internationale onderzoeksproject “eeEmbedded” zien, waarin SAUTER samen met 14 onderzoeksinstituten en bedrijven uit acht landen holistische modellen voor de simulatie en planning van energie-efficiënte gebouwen test.

BIM met SAUTER: eenvoudig en overzichtelijk In de sinds maart van dit jaar beschikbare BIM-bibliotheek van SAUTER vinden planners alle productgegevens om in de modelcreatie direct rekening te kunnen houden met de componenten van SAUTER. Dit vereenvoudigt het opstellen van plannen en verhoogt de nauwkeurigheid ervan.

De SAUTER BIM-modellen kunnen via de productnavigatie op de website van SAUTER of heel gemakkelijk via de BIM-bibliotheek op bim.sauter-controls.com worden opgevraagd. Naast het downloaden van BIM-productgegevens ondersteunt de BIM-bibliotheek ook velerlei mogelijkheden voor het opzoeken en vergelijken van producten op basis van kenmerken en specificaties.

Open BIM-gegevensformaat SAUTER stelt alle BIM-modellen ter beschikking als Revit-bestanden, die compatibel zijn met de planningsproducten van Autodesk, en in de fabrikantonafhankelijke standaard IFC4. Revit is het formaat dat op de markt het meest wordt gebruikt, maar SAUTER vindt de aanvullende verstrekking van gegevens in het formaat IFC4 belangrijk. Als fabrikantneutrale norm is dit universeel toepasbaar en biedt het alle gebruikers een maximale flexibiliteit.

SAUTER Facts No 35

11

Duurzame voorziening voor LIDL in Slowakije In februari 2016 opende LIDL in Sered‘ zijn derde nationale logistieke centrum voor Slowakije. Het gebouw met de grijze bekleding en duurzame kern heeft als eerste logistieke centrum van het land en als veertiende wereldwijd een BREEAMcertificering met de hoogste score gekregen.

Een aangename koelte waait je tegemoet bij het betreden van het nieuwe logistieke centrum van LIDL in het industriegebied van Sered‘.

Op ongeveer 128.000 vierkante meter worden fruit, vis, diepvriesproducten en vele andere goederen van de discounter opgeslagen voordat ze aan hun dagelijkse reis naar de Slowaakse LIDL-filialen beginnen.

Voor LIDL was het belangrijk om op het nieuwe overslagplatform niet alleen met een perfect klimaat in de ruimte de kwaliteit van de goederen te garanderen, maar meteen ook een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk na te laten. Dankzij de jarenlange positieve ervaringen met oplossingen van SAUTER in een ander logistiek centrum en de betrouwbare service van de specialist op het gebied van gebouwautomatisering besloot LIDL om weer met SAUTER samen te werken.

Flexibele oplossing voor de beste houdbaarheid Waar appels naast brood en huishoudelijke artikelen zijn opgeslagen, speelt de ruimtetemperatuur een grote rol. Te hoge of te lage temperaturen kunnen de houdbaarheid van levensmiddelen immers

SAUTER highlights 12

SAUTER Facts No 35

verminderen en producten die gevoelig zijn voor kou beschadigen.

Tegelijkertijd vertrouwen de 200 medewerkers die daar werken erop dat op hun werkplek een aangename temperatuur heerst.

Om aan de verschillende eisen te voldoen, wilde LIDL een systeem dat een vraaggestuurde regeling van alle binnenklimaatparameters biedt. Daarom rustten de technici van SAUTER in de acht maanden voor de opening het meer dan 50 miljoen euro dure logistieke centrum uit met ultramoderne automatiseringstechniek. Voor de beste opslagomstandigheden zorgen nu de componenten van de toekomstbestendige productfamilie SAUTER EY-modulo 5. De automatiseringsstations SAUTER modu525 en de lokale automatiseringsstations SAUTER ecos500 garanderen de automatische koeling en de toevoer van frisse lucht in alle zones.

Milieuvriendelijke opzet LIDL legt bij de exploitatie van het nieuwe logistieke centrum de nadruk op een verantwoorde omgang met de beschikbare hulpbronnen. Dankzij de integrale automatisering van de systemen krijgt de exploitant de maximale energie-efficiëntie. De oplossing van SAUTER stuurt onder andere het licht aan via de door DALI geïntegreerde lampen en draagt zo bij aan een laag stroomverbruik.

Met als doel een van de modernste logistieke centra van Europa te creëren, koos LIDL in Sered‘ naast een geavanceerd gebouwenautomatiseringssysteem voor andere maatregelen voor het zuinige gebruik van hulpbronnen: zo beheert de discounter het interne koelsysteem met hernieuwbare energie en gebruikt hij de ontstane restwarmte voor de verwarming van ruimtes. Opgevangen regenwater wordt in de toiletten gebruikt als grijswater. Met behulp van een naadloos geïntegreerd energiebeheersysteem verzamelt de exploitant bovendien ook gegevens over het verbruik.

LIDL in Slowakije LIDL is al sinds 2004 op de Slowaakse markt aanwezig. Vandaag werken circa 4000 mensen voor de discounter in Slowakije. De in totaal 127 filialen in het land worden dagelijks vanuit drie logistieke centra bevoorraad met de nodige goederen.

Dat energie-efficiëntie en de temperatuurgeregelde behandeling en opslag van verschillende goederen onder één dak elkaar niet uitsluiten, toont LIDL in Sered‘ op een indrukwekkende manier. Van het duurzame gebruik van hulpbronnen waren ook de deskundigen van BREEAM overtuigd: zij kenden het LIDL Logistické centrum Sered‘ als eerste Slowaakse logistieke centrum ooit en als veertiende wereldwijd het maximale aantal punten toe.

SAUTER Facts No 35

13

Een modern paleis voor Spanjes koninklijke schatten Het nieuwe Royal Collections Museum in Madrid is voorbestemd om de meest verfijnde voorwerpen uit twee koninklijke dynastieën tentoon te stellen. Weelderige exposities mogen echter niet ten koste gaan van een buitensporig energiegebruik.

Om een buitengewoon bescheiden ecologische voetafdruk te behouden, vertrouwt het gebouw op de state-of-the-art automatiseringsexpertise van SAUTER.

Hoewel het Royal Collections Museum een modern wonder is, gaat de oorsprong ervan terug tot de jaren 1930. De al lang bestaande plannen van de regering om een museum voor wapens en rijtuigen te creëren, bleven echter vele decennia lang zonder gevolg. Uiteindelijk zou het precies 70 jaar duren voordat de bouw in 2006 eindelijk begon.

Gedurende deze tijd kregen de ideeën van de initiatiefnemers voor de koninklijke tentoonstellingsruimte verder vorm. De omvang van de collectie werd uitgebreid zodat ook tentoonstellingsstukken als de koninklijke juwelen, accessoires en kostbare wandtapijten van de huizen Habsburg en Bourbon konden worden opgenomen. Het museum zou dicht bij het koninklijk paleis en de Almudena-kathedraal in het park Campo del Moro worden gevestigd, in de buurt van de oude westelijke grens van Madrid.

14

SAUTER Facts No 35

Historische locaties behouden Het winnende ontwerp voor het Royal Collections Museum van de beroemde Spaanse architecten Emilio Tuñón en Luis Moreno Mansilla doet deze illustere buurt eer aan. Het toont het gebouw als een nieuw, maar passend element in het omliggende landschap dat gekenmerkt wordt door een elegante combinatie van kunstmatige en natuurlijke accenten.

De constructie behoudt het plein La Almudena, het open forum dat het paleis verbindt met de kathedraal, en doet geen afbreuk aan deze belangrijke toeristische trekpleister. Het nieuwe gebouw volgt de lineaire sporen van bestaande bouwwerken en breidt de basismuur en de karakteristieken van het koninklijk paleis kunstig uit op drie etages.

ts ighligh h R E T U SA

Moderne ruimtes creëren Elk van de drie tentoonstellingsverdiepingen is ontworpen als een paviljoen van ruim 100 bij 16 meter, met plafonds die op sommige plekken wel 8 meter hoog zijn. In totaal beslaat het museum 14 niveaus boven en onder de grond, met inbegrip van openbare foyers, kunstopslagfaciliteiten en leveringskades, kantoren en technische ruimtes. Grofweg 20.000 van het bruto vloeroppervlak van 50.000 vierkante meter wordt ingenomen door tentoonstellingsruimtes.

De herkenbare gevel van het gebouw is vervaardigd van grote blokken Gris-Quintana-graniet die werden uitgehold om als een omhulsel te dienen voor de structuur van gewapend beton van het museum.

Niet alleen modern metselwerk, maar ook historische stenen bleken grote uitdagingen voor het project. De ontdekking van archeologische overblijfselen tijdens graafwerkzaamheden betekende dat de plannen gedeeltelijk opnieuw moesten worden getekend nadat de bouw al was begonnen. De meest eerbiedige oplossing was om een aanzienlijk deel van de oude stadsmuur in het gebouw te integreren.

De efficiënte technologieën van SAUTER, de ervaring van het bedrijf met museumgebouwen, zijn uitstekende regionale referenties en – niet in de laatste plaats – de voordelige kosten overtuigden de algemene aannemer om de complete gebouwautomatiseringsoplossing voor het Royal Collections Museum aan SAUTER toe te vertrouwen.

Betrouwbare ruimteautomatisering Naast duurzaamheid is betrouwbaarheid een absolute must voor elk museum. De omstandigheden in de ruimtes moeten artefacten helpen behouden en een comfortabele omgeving creëren voor een zeer variabel aantal bezoekers. Inefficiëntie kan heel snel heel duur worden.

De BACnet/IP-oplossing gebaseerd op het EY-modulo 5 gebouwautomatiseringssysteem zorgt ervoor dat alle componenten samenwerken, zodat aan de vereiste ruimtevoorwaarden wordt voldaan. Het systeem geeft het facilitymanagement de mogelijkheid de status en werking van alle geïnstalleerde apparatuur op de voet te volgen en nauwkeurig te controleren. Voor dit doel integreert het systeem meer dan 3100 datapunten.

Hightech voor efficiënte werking Patrimonio Nacional is de overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor het historisch-artistieke erfgoed van Spanje en de Spaanse monarchie. Het zorgt voor alle “koninklijke locaties”, zoals paleizen, tuinen en zelfs kloosters. Het Royal Collections Museum zal het eindelijk voorzien van de lang gezochte faciliteiten om te pronken met de artistieke en historische rijkdom van de vele schatten die het in bescherming heeft. Naast de kerntaak om het verleden levend te houden, was het Patrimonio Nacional ook geëngageerd om een locatie te bouwen die zoveel energie als technologisch mogelijk zou besparen. Daarom moest het gebouw voldoen aan de strenge eisen van de Spaanse energieklasse B, de hoogste klassering voor een gebouw van zijn soort.

De SAUTER-oplossing voor het Royal Collections Museum in een oogopslag: •

SAUTER novaPro Open gebouwbeheersoftware

•

SAUTER modu525 modulaire automatiseringsstations

•

SAUTER ecos500 lokale automatiseringsstations

•

SAUTER ecos3 ruimtebedieneenheden

SAUTER Facts No 35

15

Een “Evergreen Campus” voor Novartis in Shanghai Het China Novartis Institute of BioMedical Research (CNIBR) in Shanghai maakt deel uit van het wereldwijde geneesmiddelenontdekkingsnetwerk van Novartis. De faciliteiten op de campus ondersteunen de onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten en zakelijke operaties.

In de plannen voor het algemene ontwerp van de campus in Shanghai legt Novartis de nadruk op duurzaamheid en energie-efficiëntie.

Om een campus met een laag energieverbruik te bouwen, werden meerdere opties voor warmteterugwinning, ondergrondse energieopslag en andere duurzame bronnen onderzocht. SAUTER hielp CNIBR bij het installeren van het SAUTER Energy Management System (EMS) en bood een oplossing voor volledig geautomatiseerde, blinde controle. Het automatiseringssysteem dat SAUTER leverde,

16

SAUTER Facts No 35

bevat meer dan 45.000 BACnet-objecten in de belangrijkste instellingen op de campus. Het ondersteunt ook ruim 5000 datapunten en integreert meer dan 60 systemen in totaal, waaronder grijswater, kabeltelevisie en nutsmeters. De hele automatiseringsoplossing is strikt BACnet/IP-conform om ervoor te zorgen dat de HVAC-apparatuur, ruimteautomatisering en laboratoriumcontrole van de faciliteit met maximale efficiëntie worden gebruikt.

Foto © World Trade Center, Barcelona

SAUTER highlights

SAUTER Facts No 35

17

Uiterst precies klimaat in de Zwitserse elektronenversneller De onderzoeksröntgenlaser SwissFEL gebruikt geconcentreerde energie en baanbrekende technologie om uiterst korte processen zoals het ontstaan van nieuwe moleculen zichtbaar te maken. Omdat daarbij slechts minimale temperatuurschommelingen mogen optreden, regelt een uiterst precieze automatiseringsoplossing van SAUTER de klimatologische omstandigheden in de meer dan 700 meter lange structuur.

In oktober 2017 opent het Paul Scherrer Institut (PSI) zijn vrije-elektronen-röntgenlaserinstallatie SwissFEL in het kanton Aargau, ongeveer 30 kilometer buiten Zürich. In de pas tweede installatie van dit type wereldwijd zullen onderzoekers elektronen versnellen tot extreme snelheden en het röntgenlicht dat daardoor ontstaat, gebruiken om inzicht te krijgen in de fysieke processen binnenin moleculen.

18

SAUTER Facts No 35

Om de temperaturen in het onderaardse straalkanaal uiterst nauwkeurig te kunnen regelen, heeft het Zwitserse onderzoeksinstituut een innovatieve en betrouwbare totaaloplossing nodig. In SAUTER vond het PSI een partner met de omvangrijke kennis en de technische vaardigheden om na een succesvol proefproject de geïntegreerde automatiseringsoplossing volledig te realiseren. Aan de installatie ging ook een gedetailleerde risicoanalyse vooraf om de hoge beschikbaarheid van de installatie door middel van passende redundanties op elk moment te kunnen garanderen.

ts hligh g i h ER SAUT

Uiterste precisie in het straalkanaal Om de sterk versnelde elektronen door het 630 meter lange straalkanaal van de SwissFEL-installatie te laten suizen, moet de nieuwe grootschalige onderzoeksinstallatie veel energie opbrengen. Er is circa 5 megawatt nodig om elektronen met behulp van magneten op de juiste baan te dwingen. Dezelfde hoeveelheid energie moet via koelsystemen weer worden afgevoerd. Helemaal in de geest van de focus van dit onderzoek ‘Energie en milieu’ gebruikt het systeem de afvalwarmte van de SwissFEL-installatie om de gebouwen te verwarmen.

Ondanks de optredende piekbelastingen liggen de hoogste eisen bij de stabiliteit van het binnenklimaat en het koelwater. Voor een perfecte werking van de onderzoeksinstallatie mogen de temperaturen nooit meer dan ± 0,1 kelvin fluctueren. Opdat bij elke activiteit een constant binnenklimaat gegarandeerd blijft en de installatie niet oververhit raakt, gebruikt het PSI intelligente koelapparaten. De geïnstalleerde temperatuursensoren van SAUTER met een meetnauwkeurigheid van maximaal 0,03 kelvin dienen voor de nauwkeurige stabilisatie van de temperaturen in het straalkanaal.

Redundante totaaloplossing Voor optimale temperaturen en de gelijkmatige ventilatie in het straalkanaal zorgt een geïntegreerde, storingsbestendige automatiseringsoplossing van SAUTER. Zo loopt de besturing van de redundant

uitgevoerde koel- en verwarmingssystemen voor de zekerheid via onafhankelijke schakelkasten. Ook bij storingen van afzonderlijke inlaatlucht- of afzuigventilatoren blijft een voldoende ventilatie altijd gegarandeerd, want back-upsystemen nemen de taak onmiddellijk over. Zelfs als er een component uitvalt, moet er in het straalkanaal altijd minstens 3000 m3 lucht per uur door de installatie stromen.

114 modulaire automatiseringsstations van de systeemfamilie SAUTER EY-modulo 5 evenals meer dan 600 temperatuur-, druk- en vochtsensoren zijn naadloos geïntegreerd in het bovenliggende managementsysteem. Om een precieze besturing van de verwarming, koeling en ventilatie in het kanaal mogelijk te maken, zijn alle activiteiten via een netwerk van 9000 datapunten door middel van BACnet/IP, Modbus RTU en M-Bus geïntegreerd. De bediening van het totale systeem gebeurt via bedieningsstations, mobiele eenheden en vast geïnstalleerde panelen met touchscreen in de gebouwautomatiseringsschakelkasten.

Hulpbronnen sparen Door de experimenten met SwissFEL hopen de onderzoekers onder andere op een beter begrip van chemische reacties om industriële processen efficiënter en daarmee voordeliger of zuiniger vorm te kunnen geven. Om deze doelstellingen te bereiken, vertrouwen ze op moderne en intelligente systemen, zowel in het straalkanaal als in de gebouwautomatisering.

Atomen en moleculen op het spoor Het Zwitserse Paul Scherrer Institut (PSI) houdt zich bezig met het onderzoeken van fenomenen van de natuur- en ingenieurswetenschappen. In het middelpunt staan materie en materiaal, energie en milieu alsook mens en gezondheid.

Het grootste onderzoeksinstituut van Zwitserland bouwt en exploiteert meerdere grootschalige onderzoeksinstallaties. Jaarlijks gebruiken meer dan 2500 wetenschappers uit de hele wereld de installaties van PSI voor hun experimenten.

SAUTER Facts No 35

19

Energie-efficiënte evenementlocatie in voormalige kolenmijn

© Grand Hall Zollverein

De voormalige compressorenhal op het terrein van de afgedankte kolenmijn “Zeche Zollverein” in Essen heeft een nieuw leven gekregen als multifunctionele evenementlocatie. Dankzij innovatieve technologieën van SAUTER kunnen de gasten van Grand Hall ZOLLVEREIN® met beperkt gebruik van natuurlijke hulpbronnen feesten.

Op de plaats van het circa 100 hectare grote architectuur- en industriële monument “Zeche Zollverein” werden nog tot 1986 door honderden arbeiders steenkolen gedolven. Tegenwoordig bezoeken jaarlijks circa 1,5 miljoen gasten het terrein dat naast buitengewone architectuur ook ruimtes voor evenementen en tentoonstellingen en een park biedt. Sinds 2001 is het hele gebied, met de schachten en de cokesfabriek die er net naast ligt, UNESCO-werelderfgoed.

Modulair en voor ieder wat wils Bij de voorzichtige modernisering van de compressorenhal die onder monumentenzorg valt, stond modulariteit centraal. De evenementenhal Grand Hall ZOLLVEREIN® biedt zalen voor kleinere en grotere feesten, maar ook voor grote evenementen op maximaal 4000 m² vloerruimte. De talrijke ruimtes en ruimtesegmenten zijn flexibel te combineren en te gebruiken.

In 2016 liet een groep investeerders een versleten compressorenhal die op het terrein stond, ombouwen tot een multifunctionele evenementenhal, Grand Hall ZOLLVEREIN®. Een intelligente en gebruikersvriendelijke oplossing van SAUTER regelt de functies van het ultramoderne evenementengebouw en helpt de exploitant om het energieverbruik en de emissies zo laag mogelijk te houden.

Deze eisen aan de variabele zone-indeling van het gebouw en zijn historische constructie vormen bijzondere uitdagingen voor een efficiënte gebouw- en ruimteautomatisering. Een modulaire gebouwautomatiseringsoplossing staat de exploitant dus toe de verwarming en ventilatie in de op een verschillende manier gebruikte stukken van de hal eenvoudig en naar behoefte te regelen.

20

SAUTER Facts No 35

Evenementen in optimaal klimaat Met het webgebaseerde gebouwbeheersysteem SAUTER moduWeb Vision kreeg het technische facilitymanagement van Grand Hall ZOLLVEREIN® een centrale oplossing voor de monitoring en de efficiënte controle van verwarming, ventilatie en koeling in het gebouw. Het systeem verzekert ook de toegang tot andere systemen zoals de rookafvoerinstallatie.

Zo houden de verantwoordelijke medewerkers altijd en overal alle zones van de evenementenhal in het oog en zien ze onmiddellijk waar er behoefte aan verbetering is. Is het bijvoorbeeld in een kleinere zaal voor familiefeesten te koud, dan zijn een paar tikken op het touchpanel of de tablet voldoende om de temperatuur aan te passen. Een blik op de huidige waarden is voldoende om de toestand van het systeem vast te stellen en de toevoer van verse lucht voor het grote evenement dat daarnaast plaatsvindt aan te passen.

Met behulp van SAUTER moduWeb Vision heeft de gebruiker de binnenklimaatparameters in alle zones altijd onder controle.

© Grand Hall Zollverein

© www.cube-photo.de

© Grand Hall Zollverein

De productfamilie SAUTER EY-modulo 5 is uitstekend geschikt voor een dergelijk project. Deze ondersteunt de open communicatie met BACnet/IP en integreert via vier schakelkasten alle activiteiten in het volledig gerenoveerde gebouw naadloos in de totaaloplossing van SAUTER.

In een grote evenementenhal zoals Grand Hall ZOLLVEREIN® speelt ook de veiligheid van de bezoekers een belangrijke rol. Bij een brand zorgt de meest moderne rookafvoertechniek ervoor dat er genoeg tijd overblijft voor de evacuatie. In noodgevallen activeert het systeem de rookafvoerinstallatie die via BACnet ook naadloos in SAUTER moduWeb Vision kon worden geïntegreerd.

Duurzaamheid in plaats van steenkoolwinning Omgebouwde industriegebieden worden steeds populairder. Met een gebruikersvriendelijke en intelligente automatiseringsoplossing van SAUTER slagen de exploitanten van Grand Hall ZOLLVEREIN® in Essen erin om een multifunctionele evenementlocatie uiterst energie-efficiënt te exploiteren. Waar eens alles om steenkool draaide, staat vandaag het zuinige gebruik van natuurlijke hulpbronnen in het middelpunt.

ts hligh g i h ER SAUT SAUTER Facts No 35

21

Een investering die loont Het nieuwe Servische hoofdkantoor van de bank Société Générale bevindt zich in een van de meest elegante wijken van Belgrado en zorgt voor efficiëntie door vergaande integratie: de intelligente automatiseringsoplossing van SAUTER verbindt meerdere systemen, waaronder de verwarming, de verlichting, zonnepanelen en de lift, tot een gebruiksvriendelijk, spaarzaam totaalsysteem.

Het traditionele bedrijf Société Générale is één van de grootste banken ter wereld. In Servië heeft het bedrijf circa 1200 werknemers in dienst, verdeeld over meer dan 100 vestigingen. Voor hun lichtovergoten nieuwe nationale hoofdkantoor in Belgrado wilde de bank een integrale automatiseringsoplossing. Dit moest naast binnenklimaat en verlichting nog veel andere systemen integreren, bijvoorbeeld een laadstation voor elektrische auto’s, de koeling van het datacenter, maar ook de zonnepanelen, en continu de energieefficiënte werking van het hele netwerk optimaliseren.

Gecentraliseerde, complete automatiseringsoplossing Opdat de Société Générale altijd een overzicht heeft over alle apparatuur, komt alle informatie samen in de gebouwbeheersoftware SAUTER novaPro Open. In totaal communiceert het systeem via zeven verschillende communicatieprotocollen met de aangesloten gebouwtechnische installaties. De intelligente totaaloplossing van SAUTER verzamelt alle gegevens, garandeert een betrouwbare en zuinige werking en biedt uitgebreide bedieningsfuncties voor het facilitymanagement.

De BACnet/IP-automatiseringsstations SAUTER ecos5 zijn uitstekend geschikt om de onafgebroken monitoring, regeling en besturing van het klimaat in het kader van een protocoloverkoepelend, geïntegreerd totaalsysteem te waarborgen. Door middel van een uitbreiding met remote-I/O-modules van het type SAUTER ecoLink creëert de oplossing aanvullende verbindingen en garandeert het de betrouwbare communicatie in grote delen van het gebouw. ‘s Nachts muren verschuiven In het elegante hoofdkantoor bevinden zich naast vergaderruimtes en kantoren ook talrijke open vlakken en bankloketten. De verschillende vormen en plafondhoogtes van de ruimtes stellen speciale eisen aan de airconditioning en verlichting. Dit des te meer omdat veel ruimtes over verstelbare muren beschikken: binnen slechts één weekend kunnen alle werkplekken op de zes 1000 m² grote verdiepingen aan gewijzigde behoeften worden aangepast.

22

SAUTER Facts No 35

Comfort en duurzaamheid Bij de technische uitrusting van het gebouw wilde Société Générale naast het comfort voor de klanten en medewerkers ook de energieefficiëntie in het middelpunt zetten. Om de benodigde hulpbronnen op het nieuwe Servische hoofdkantoor beter te kunnen overzien en te kunnen reguleren, werden onder andere verbruiksmeters voor warmte, koude, stroom en water in het gebouwbeheersysteem van SAUTER geïntegreerd. Dit verzamelt alle meetgegevens en voegt ze samen in duidelijke rapporten voor het facilitymanagement en andere afdelingen.

Dankzij de directe integratie van vele systemen van derden in het gebouw kunnen bedrijfswaarden en kengetallen in realtime centraal bewaakt worden en kunnen talrijke voorzieningen meteen ook via de gebouwbeheersoftware precies gestuurd worden. Als een systeem niet goed functioneert, krijgen de verantwoordelijken een passende melding en kunnen in veel gevallen zelfs direct vanuit hun bureau hulp verlenen. Zo kan de bank ook het werk van het personeel efficiënt organiseren.

Modelarchitectuur met energie-efficiënte kern Het nationale hoofdkantoor van de bank Société Générale in Belgrado geldt architectonisch als een modelgebouw. Dankzij de uitgebreide gebouwautomatiseringsoplossing van SAUTER profiteren de medewerkers en klanten van het bankkantoor niet alleen van deze moderne sfeer en een altijd behaaglijk binnenklimaat. Het bedrijf kan er ook op vertrouwen dat de energie-efficiëntie van het uitgebreide, totale systeem door de intelligente gebouwbeheeroplossing voortdurend wordt geoptimaliseerd.

SAUTER highlights

SAUTER Facts No 35

23

Leren op de schoolcampus van de toekomst Het nieuwe Schmuttertal-gymnasium in Beieren omvat vier passief-plus-huizen, houten huizen die met hun open bouwwijze uitnodigen tot samen leren en verblijven. Geavanceerde techniek biedt de leraren en jongeren een uitstekend denkklimaat en verleent de school awards voor uitstekende energie-efficiëntie.

In 2011 stond vast dat als gevolg van de snelle bevolkingsgroei in het westelijke district Augsburg een nieuwe middelbare school noodzakelijk was. Die school moest nu worden gebouwd in Diedorf.

Om het bouwproces te versnellen, startten het district Augsburg en de Deutsche Bundesstiftung Umwelt (DBU) een onderzoeksproject.

Met als doel om in het nieuwe schoolgebouw een aangename leeromgeving met een duurzame en milieubewuste manier van bouwen te combineren, streefde het district naar een oplossing die gebruikmaakt van hernieuwbare energie en moderne technologieën.

De keuze viel op de hernieuwbare grondstof hout en een energieefficiënte gebouwautomatiseringsoplossing.

Snelle implementatie gevraagd In 2013 werd de eerste steen gelegd van het 41,2 miljoen euro dure project. De vier gebouwen met een zeer sterk isolerende en luchtdichte, passieve schil en een eigen fotovoltaïsch systeem op het dak rezen binnen slechts twee jaar uit de grond. Naast de sporthal, die in drie zalen kan worden verdeeld, en het gebouw met kantine, bibliotheek en administratie, beschikt de schoolcampus over twee onderwijsgebouwen met open leerlandschappen. Meerdere klaslokalen omringen een circa 100 vierkante meter grote marktplaats waar de leerlingen ideeën kunnen uitwisselen en zelfstandig kunnen werken.

© Frank Schwindling

De bouw van de middelbare school was al in een gevorderd stadium toen SAUTER de opdracht kreeg om de passende verwarmings-, koelings- en ventilatietechnologie voor een maximale energie-efficiëntie te automatiseren. Na slechts zeven maanden was de gebouwautomatiseringsoplossing bedrijfsklaar.

24

SAUTER Facts No 35

SAUTER highlights

Modulaire oplossing voor modulaire gebouwen De gebouwen en lokalen van de middelbare school worden allemaal op een andere manier gebruikt en stellen hoge eisen aan de ruimteautomatisering. Om te voldoen aan de verschillende eisen viel de keuze op een modulaire, gemakkelijk schaalbare oplossing uit de beproefde systeemfamilie SAUTER EY-modulo 5. Via zeven centrale en drie decentrale informatiezwaartepunten en 26 ruimteautomatiseringsverdelers zijn in totaal ongeveer 3400 datapunten aangesloten.

Met de eveneens modulaire gebouwbeheersoplossing SAUTER Vision Center kan het facilitymanagement de systemen van de gebouwen gemakkelijk bewaken en bedienen. Het open ontworpen en daarmee op de toekomst gerichte systeem is uitstekend geschikt voor de onderlinge verbinding van de houten gebouwen, de visualisatie en de lokale of externe bediening van het gehele systeem. Talrijke systemen van derden werden geïntegreerd via open interfaces. Zo werden bijvoorbeeld de twee pelletketels voor de warmtevoorziening van het schoolgebouwcomplex via Modbus RTU aangesloten op SAUTER moduCom. Als het buiten warm is, koelt de via BACnet/IP aangesloten koelmachine de ruimtes af tot temperaturen waarop het aangenaam is om te denken. De aansturing en bewaking van de 355 gemotoriseerde, brandwerende kleppen gebeurt via decentrale, viervoudige LON-modules en biedt maximale veiligheid voor de studenten in geval van brand.

Om de afstelling van apparatuur en systemen continu te verbeteren, stuurt SAUTER bovendien per minuut circa 1600 datapunten voor een gedetailleerde evaluatie naar het Beierse centrum voor toegepast energieonderzoek ZAE.

Automatisering reduceert inspanningen De geïntegreerde ruimteautomatiseringsoplossing van SAUTER regelt automatisch de verwarmings- en koeltechniek van de vier gebouwen. Afhankelijk van de tijd van het jaar schakelt het systeem ook automatisch tussen de bedrijfsmodi winter, lente, zomer of herfst.

Om aan de veranderende behoeften van de scholieren aan het binnenklimaat te voldoen, installeerden technici negen automatiseringsstations SAUTER modu525 en 38 naregelaars SAUTER ecos500 met remote-modules voor de regeling van aparte ruimtes en zones.

In de school sturen circa 350 zeer uiteenlopende sensoren in totaal 272 volumestroomregelaars aan en zorgen ervoor dat er altijd voldoende frisse lucht wordt aangevoerd.

Prettig klimaat met laag energieverbruik De sterk isolerende schil van de passiefhuizen en de efficiënte werking van alle systemen houden het energieverbruik zo laag mogelijk.

In combinatie met het eigen fotovoltaïsche systeem op de daken van de gebouwen wekt het Schmuttertal-gymnasium zelfs meer energie op dan het verbruikt. De school is niet alleen een absolute modelstudent voor een optimaal leerklimaat, maar schittert ook door de maximale energie-efficiëntie en wordt daarom beschouwd als een richtinggevend model voor meer bouwprojecten van zijn soort in Duitsland.

Houten huis met het hoogste cijfer Het Schmuttertal-gymnasium heeft sinds de ingebruikname talrijke onderscheidingen gekregen: de prijs “Nachhaltiges Bauen 2016” van de DGNB (Deutsche Gesellschaft für Nachhaltiges Bauen), de “Bayerischer Energiepreis 2016”, een uitnodiging om de school voor te stellen in het kader van de “Woche der Umwelt” in Berlijn in 2016, de “Deutscher Holzbaupreis 2017” en de “Deutscher Architekturpreis 2017”.

SAUTER Facts No 35

25

“Licentie om energie te besparen” op meer dan 3000 meter hoogte Op de Gaislachkogl in het Oostenrijkse Sölden staat het designrestaurant “ice Q”, het beginpunt van spectaculaire achtervolgingen in de James-Bond-film “Spectre”. Het op permafrost opgerichte gebouw met een panorama van 360 graden vertrouwt voor maximale energie-efficiëntie op een automatiseringsoplossing van SAUTER.

© Rudi Wyhlidal

Al meer dan 100 jaar laten skiërs hun sporen na in de met sneeuw bedekte hellingen bij Sölden in Oostenrijk. Het voormalige boerendorp in de bergen heeft zich in die tijd ontwikkeld tot één van de meest geliefde wintersportoorden van de Alpen en biedt exclusieve accommodaties en de meest moderne skiliften.

restaurant met meer dan 200 zitplaatsen en een panoramisch zonneterras. De gasten kunnen dankzij de reusachtige glazen gevel genieten van het adembenemende 360-graden-uitzicht op de bergen van het Ötztal, ook binnen in het comfort van het interieur van het gebouw.

In de jaren 60 ontsloten ingenieurs voor de eerste keer de 3056 meter hoge top van de Gaislachkogl. Om te voldoen aan de toenemende eisen in het toerisme en om zich van andere skigebieden te onderscheiden door een uniek aanbod, liet Sölden ongeveer 50 jaar later de kabelbaan en het verouderde restaurant op de top vernieuwen.

Gefundeerde technische kennis was nodig bij de bouw, vooral vanwege de speciale temperatuuromstandigheden, omdat de ondergrond op deze hoogte het hele jaar door bevroren is. Flexibele fundamenten voorkomen verzakkingen en verschuivingen van het gebouw in de ijzige bodem. Ook de buitengewoon korte uitvoeringsfase vereiste topprestaties. SAUTER voerde daarom enkele werkzaamheden in ploegen uit.

IJsblok van superlatieven Binnen slechts zes maanden tijd rees het ongeveer 4.5 miljoen euro dure, spectaculaire nieuwe gebouw van de reisbestemming met de klinkende naam “ice Q” uit het rotsachtige terrein. Het gebouw, dat doet denken aan op elkaar gestapelde ijsblokken, bevat een

26

SAUTER Facts No 35

Koelen in de winter De speciale bouwwijze van “ice Q” heeft als gevolg dat ook in de winter meer koude- dan warmte-energie nodig is, niet in de laatste plaats om te voorkomen dat de bodem ontdooit. Opdat het bevroren

R TE U SA

© Rudi Wyhlidal

ts gh i l h hig

© Rudi Wyhlidal

rotsconglomeraat het hele jaar door behouden blijft, werd een 500 meter lang ondergronds kanaal met ventilatie geïnstalleerd. SAUTER kreeg de opdracht om met een modern gebouwautomatiseringssysteem alle systemen zo te regelen dat binnen in “ice Q” aangename temperaturen heersen, terwijl de maximale temperatuur van de afgevoerde lucht uit het restaurant nooit hoger mag zijn dan 5 graden Celsius.

In de overzichtelijke weergaven van de visualisatiesoftware SAUTER moduWeb Vision hebben de exploitanten van “ice Q” altijd alle systemen in het oog. Via BACnet/IP consolideert de software de gegevens van alle verwarmings-, koelings- en ventilatiecomponenten en zorgt ook bij uiterst variabele omgevingstemperaturen altijd voor een ongestoorde werking. Een geavanceerd systeem voor warmteterugwinning dat de eigen warmte van het systeem buffert en gebruikt, heeft onder de regie van de automatiseringsoplossing van SAUTER ook een duurzaam en positief effect op de energie-efficiëntie.

© A. Niederstrasser

007 in “ice Q” De futuristische architectuur van het van ver zichtbare glazen gebouw is nu zonder twijfel het paradepaardje van het lokale skigebied.

Geen complete verrassing dus toen het team van sterregisseur Sam Mendes het gebouw koos als indrukwekkende locatie voor de JamesBond-film “Spectre”. Voor de opnames was “ice Q” omgetoverd tot de kliniek van de Bond-tegenspeler Ernst Stavro Blofeld (Christopher Waltz), het beginpunt van actievolle achtervolgingsscènes door sneeuwvelden en de nabijgelegen gletsjertunnel.

SAUTER Facts No 35

27

Zuinige luxe boetieks in het centrum van Parijs In het eerste arrondissement van Parijs is consumptie van groot belang. Bij de uitgebreide modernisering van twee boetieks hechtte een Frans luxe modemerk echter waarde aan een zeer efficiënt gebruik van hulpbronnen en kreeg daarvoor een Green-Building-onderscheiding, niet in het minst dankzij de intelligente energiemanagementoplossing SAUTER EMS.

Langs de kronkelende steegjes en straten van het eerste arrondissement in Parijs staan talrijke historische gebouwen. Hier ontvangen veel winkels hun klanten en presenteren ze kleren, schoenen en andere begeerde artikelen. Toen een wereldberoemd Frans luxemerk twee jaar geleden besloot om de twee panden aan de Rue Duphot in het hart van de wijk te moderniseren, koos men voor een energiemanagement- en automatiseringsoplossing van SAUTER. De eigenaresse wilde voor de twee locaties een flexibel systeem dat een eenvoudige bediening van het binnenklimaat en een energieefficiënt gebruik mogelijk maakt en gaf SAUTER de opdracht om met een totaaloplossing te komen.

Flexibel inspelen op behoeften Wie de deuren van de eerste van de twee winkels aan de Rue Duphot opent, duikt in een luxe shoppingparadijs. Op circa 350 m2 en meerdere verdiepingen vinden veeleisende kopers alles wat hun modehart begeert. Slechts een paar gebouwen verderop bevinden zich bovendien nog een winkel, etalageruimtes en de kantoren van de medewerkers, verdeeld over drie verdiepingen.

Het verschillende gebruik van de ruimtes in de historische gebouwen stelt zeer hoge eisen aan de gebouw- en ruimteautomatisering. De eigenaresse vertrouwt daarom voor beide locaties volledig op de intelligente gebouwbeheersoftware SAUTER novaPro. Hiermee kan de facilitaire dienst de installaties bedienen, bewaken en onderhouden.

Met slechts enkele muisklikken kunnen de medewerkers ter plaatse of op afstand de verwarming, ventilatie en koeling naar behoefte instellen.

Zo veel als nodig, zo weinig als mogelijk Als aanvulling op het gebouwbeheersysteem van SAUTER ondersteunt in één van de gemoderniseerde zakenpanden de energiemanagementoplossing SAUTER EMS het energie-efficiënte gebruik.

Dankzij deze oplossing kunnen de verantwoordelijken het volledige verbruik in het gebouw nauwkeurig en centraal in het oog houden, zinvol analyseren en indien nodig snel ingrijpen. De weergave en analyse van de meetgegevens kunnen op elk moment via een laptop worden opgevraagd.

Opdat het energieverbruik in de stijlvolle ruimtes zo laag mogelijk blijft, heeft het Franse luxe modemerk op beide locaties energiemeters in de totaaloplossing van SAUTER laten integreren via Modbus RTU. Met behulp van de meters houdt het gerespecteerde modemerk het totale energieverbruik voor warm en koud water evenals voor stroom altijd in het oog.

SAUTER highlights

28

SAUTER Facts No 35

Individuele controle Om de medewerkers in het dagelijks leven zoveel mogelijk te ontlasten van de technische taken, regelen de in beide gebouwen geïnstalleerde modulaire automatiseringsstations SAUTER modu525 licht en omgevingstemperatuur. Wanneer de kantoren of de showrooms bijvoorbeeld niet of maar beperkt bezet zijn, past de oplossing van SAUTER de verlichting, verwarming en koeling zelfstandig aan.

In een exclusieve modeboetiek staan de individuele voorkeuren van de klant centraal. Om te zorgen dat de klanten bij het passen een aangenaam binnenklimaat aantreffen en de uitgestalde artikelen op elk moment optimaal verlicht zijn, hebben de medewerkers ruimtebedieneenheden SAUTER ecoUnit176 met bidirectionele, draadloze EnOcean-technologie tot hun beschikking. Door middel van deze bedieningsapparaten kunnen de adviseuses de verlichting optimaal afstemmen op de behoeften van de klant.

Energie-efficiënte totaaloplossing van SAUTER • Energiemanagementoplossing SAUTER EMS • Gebouwbeheersysteem SAUTER novaPro • Automatiseringsstations SAUTER modu525 • Ruimteautomatiseringsstations SAUTER ecos504 • Ruimtebedieneenheden SAUTER ecoUnit176 met draadloze enOcean-technologie • Remote I/O-modules SAUTER ecoLink515 • Draadloze interfaces SAUTER ecoMod580

Historische Green Buildings Oudere gebouwen staan bekend als energievreters. De gesaneerde panden van het Franse luxemerk aan de Rue Duphot bewijzen dat een hoge leeftijd niet gelijkstaat aan een overmatige behoefte aan energie. Met het geavanceerde energie- en automatiseringsconcept van SAUTER overtuigde de eigenaresse ook de Alliance HQE: nog voor de voltooiing kreeg de locatie met geïntegreerde SAUTER EMS het belangrijke Franse Green-Building-certificaat HQE voor zijn hoge energie-efficiëntie.

SAUTER Facts No 35

29

SAUTER adressen SAUTER Deutschland

SAUTER Nederland

SAUTER Belgium

SAUTER Middle East

Sauter-Cumulus GmbH

Sauter Building Control Nederland B.V.

N.V. Sauter Controls S.A.

Sauter Middle East FZC (Joint Venture)

Hans-Bunte-Str. 15

Gyroscoopweg 144a

't Hofveld 6-B-2

PO Box: 7969

DE - 79108 Freiburg i. Br.

Postbus 20613

BE- 1702 Groot Bijgaarden

AE -SAIF ZONE Sharjah

Tel. +49 761 510 50

NL - 1001 NP Amsterdam

Tel. +32 2 460 04 16

Tel. +971 6 557 8404

Fax +49 761 510 52 34

Tel. +31 20 5876 700

Fax +32 2 460 58 97

Fax +971 6 557 8405

www.sauter-cumulus.com

Fax +31 20 5876 769

www.sauter-controls.com

www.sauter-controls.com

www.sauter.nl

SAUTER Česká republika

Sauter FM GmbH Werner-Haas-Str. 8-10

SAUTER U.K.

Sauter Automation Spol. s.r.o.

SAUTER China

DE - 86153 Augsburg

Sauter Automation Ltd.

Pod Čimickým hájem 13 a 15

Sauter (Beijing) Co. Ltd. (Joint Venture)

Tel. +49 821 906 73 0

Inova House Hampshire

CZ - 18100 Praha 8

Suite 1703, Tower A

Fax +49 821 906 73 129

Int'l Business Park

Tel. +42 02 660 12 111

G.T. International Centre, Building No.1

www.sauter-fm.de

Crockford Lane, Chineham

www.sauter.cz

A3 Yongandongli Jianguomenwai Avenue

UK - Basingstoke RG24 8GG

SAUTER Schweiz

Tel. +44 1256 37 44 00

SAUTER Magyarország

RC - Beijing 100022

Sauter Building Control Schweiz AG

Fax +44 1256 37 44 55

Sauter Automatikai Kft.

Tel. +86 10 5879 4358

Im Surinam 55

www.sauterautomation.co.uk

Fogarasi u. 2-6.III. em.

Fax +86 10 5879 4362

HU- 1148 Budapest

www.sauter.com.cn

CH - 4058 Basel Tel. +41 61 717 75 75

SAUTER España

Tel. +36 1 470 1000

Fax +41 61 717 75 00

Sauter Ibérica S.A.

Fax +36 1 467 9000

SAUTER Korea

www.sauter-building-control.ch

Ctra. Hospitalet, 147–149

www.sauter.hu

LS Sauter Co., Ltd. No. 903, Jei Platz 459-11

Parque Empresarial City Park Sauter FM GmbH

Edificio Londres

SAUTER Polska

Gasan-dong

Im Surinam 55

E S- 08940 Cornellà de Llobregat (Barcelona)

Sauter Automatyka Sp. z o.o.

Geumcheon-gu

CH-4058 Basel

Tel. +34 93 432 95 00

ul. Rzymowskiego 31

KR - Seoul, 153-792

Tel. +41 58 8 100 200

Fax +34 93 432 09 08

PL - 02-697 Warszawa

Tel. +82-2-3442 5544

Fax +41 61 717 75 00

www.sauteriberica.com

Tel. +48 22 853 02 92

Fax +82-2-3442 5546

Fax +48 22 853 02 93

www.sauter.co.kr

www.sauter-fm.com

SAUTER Portugal

www.sauter.pl

SAUTER International

SAUTER Österreich

Sauter Ibérica S.A.

Sauter Mess- u. Regeltechnik GmbH

Rua Henrique Callado, 8 - Edifício Orange

SAUTER Slovensko

Sauter Building Control International GmbH

Niedermoserstrasse 11

Fracção A03

Sauter Building Control Slovakia spol. s r.o.

Hans-Bunte-Str. 15

AT- 1220 Wien

Leião - Porto Salvo

Digital park II

DE - 79108 Freiburg i. Br.

Tel. +43 1 250 230

PT - 2740-303 Oeiras

Einsteinova 23

Tel. +49 761 510 50

Fax +43 1 259 95 35

Tel. +351 21 441 18 27

SK - 85101 Bratislava

Fax +49 761 510 54 20

www.sauter-controls.at

Fax +351 21 441 18 48

Tel. +421 2 6252 5544

www.sauter-controls.com

www.sauteriberica.com

www.sauter.sk

Sauter Régulation S.A.S.

SAUTER Italia

SAUTER Sverige

56, rue de Jean Monnet - BP 82059

Sauter Italia S.p.A.

Sauter Automation AB

FR- 68059 Mulhouse Cedex

Via Dei Lavoratori, 131

Krossgatan 22B

Tel. +33 3 89 59 32 66

IT - 20092 Cinisello Balsamo (MI)

SE- 16250 Vällingby

Fax +33 3 89 59 40 42

Tel. +39 02 280 481

Tel. +46 8 620 35 00

www.sauter.fr

Fax +39 02 280 482 80

Fax +46 8 739 86 26

www.sauteritalia.it

www.sauter.se

SAUTER France

SAUTER Luxembourg Sauter Régulation S.A.S.

SAUTER Srbija

1, rue de Turi

Sauter Building Control Serbia d.o.o.

LU-3378 LIVANGE

Prote Mateje 64

Tél. +35 2 26 67 18 80

SRB - 11000 Beograd

Fax +35 2 26 67 18 81

Tel. +381 11 3 863 963; 3 086 157

www.sauter.fr

Fax +381 11 3 086 159 www.sauter.rs

30

SAUTER Facts No 35

SAUTER Head Office Fr. Sauter AG Im Surinam 55 CH - 4016 Basel Tel. +41 61 695 55 55 Fax +41 61 695 55 10 www.sauter-controls.com

Colofon SAUTER Facts het relatiemagazine van Fr. Sauter AG Concept Corporate Communication Management SAUTER Head Office

Druk Hornberger Druck GmbH

Papier LuxoSatin

FSC

ext Communications GmbH Wyhlidal

Berlin

Maulburg

Inhoud SAUTER Head Office, int/ Vertaling RWS Group Deutschland

Titel ice Q

Gaislachkogl, Sölden

Uitgave Herfst 2017

© Rudi

SAUTER Facts verschijnt in

het Duits, Engels, Frans en Nederlands Afdruk toegestaan met bronverwijzing

70011681809

www.sauter-controls.com