คู่มือผีเสื้อ

คู่มือ

คู่มือผีเสื้อฉบับพกพา สำาหรับผู้เริ่มต้น

ผีเสื้อ เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์

การดูผีเสื้อในเมืองไทยและการจำาแนกชนิด คู่มือภาพผีเสื้อ 276 ชนิด แบ่งตามวงศ์ต่าง ๆ ข้อมูลชนิดผีเสื้อ พฤติกรรม ถิ่นอาศัย สถานภาพและแผนที่เขตกระจายพันธุ์

ฉบับพกพาสำาหรับผู้เริ่มต้น ด้วยภาพถ่ายสวยงามในธรรมชาติ 276 ชนิด

คู่มือ ผีเสื้อ เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์

หมวดท่องเที่ยว/ธรรมชาติ ISBN 978-616-7767-57-4

ราคา 279 บาท ภาพปก : shutterstock / เมธี หนูเสริม

279.-

2

หนังสือ คู่มือผีเสื้อ (ฉบับปรับปรุง) ผู้เขียน เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์ © สงวนลิขสิทธิ์โดยส�ำนักพิมพ์สำรคดี ในนำมบริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ำกัด ห้ำมกำรลอกเลียนไม่ว่ำส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือ นอกจำกจะได้รับอนุญำต ฉบับพิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2546 พิมพ์ครั้งที่ 1 (ฉบับปรับปรุง) ตุลำคม 2558 จ�ำนวนพิมพ์ 3,000 เล่ม รำคำ 279 บำท

ข้อมูลทางบรรณานุกรม เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์.

คู่มือผีเสื้อ.--กรุงเทพฯ : สำรคดี, 2558.

212 หน้ำ : ภำพประกอบ.

1. ผีเสื้อ--ไทย. I. เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์.

595.789 ISBN 978-616-7767-57-4

คณะผู้จัดท�า บรรณำธิกำรเล่ม : อนุรัตน์ วัฒนำวงศ์สว่ำง ผู้ช่วยบรรณำธิกำร : นฤมล สุวรรณอ่อน ออกแบบปกและรูปเล่ม : ณิลณำ หุตะเศรณี คอมพิวเตอร์ : ณิลณำ หุตะเศรณี พิสูจน์อักษร : นวลจันทร์ ทองมำก สินี ศิริศักดิ์ ควบคุมกำรผลิต : ธนำ วำสิกศิริ จัดพิมพ์ บริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ำกัด (ส�ำนักพิมพ์สำรคดี) จัดจ�าหน่าย บริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ำกัด 28, 30 ถนนปรินำยก แขวงบ้ำนพำนถม เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200 โทร. 0-2281-6110 (อัตโนมัติ) โทรสำร 0-2282-7003 เพลต เอ็นอำร์ฟิล์ม โทร. 0-2215-7559 พิมพ์ โรงพิมพ์กรุงเทพ โทร. 0-2642-7272 ส�านักพิมพ์สารคดี ผู้อ�ำนวยกำร : สุวพร ทองธิว ผู้จัดกำรทั่วไป : จ�ำนงค์ ศรีนวล ที่ปรึกษำกฎหมำย : สมพจน์ เจียมพำนทอง ผู้อ�ำนวยกำรฝ่ำยศิลป์/ฝ่ำยผลิต : จ�ำนงค์ ศรีนวล ผู้จัดกำรฝ่ำยตลำด : พิเชษฐ ยิ้มถิน ที่ปรึกษำส�ำนักพิมพ์ : สุดำรำ สุจฉำยำ ที่ปรึกษำด้ำนภำพถ่ำย : สกล เกษมพันธุ์ บรรณำธิกำรส�ำนักพิมพ์ : สุวัฒน์ อัศวไชยชำญ หนังสือเล่มนี้ใช้หมึกพิมพ์ซึ่งมีส่วนผสมของน�้ำมันถั่วเหลือง ช่วยลดกำรใช้วัตถุดิบจำกน�้ำมันปิโตรเลียม ช่วยลดผลกระทบต่อสุขภำพและสิ่งแวดล้อม

3

จากส�านักพิมพ์

กำรดูผเี สือ้ เป็นกิจกรรมกำรสังเกตธรรมชำติทดี่ ำ� เนินมำกว่ำ 10 ปีแล้ว และ ได้รับควำมนิยมเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ทั้งนี้เพรำะผีเสื้อเป็นสัตว์ป่ำที่พบเห็นได้ ง่ำย มีสีสันสวยงำม และหำกเคลื่อนไหวตัวเข้ำหำผีเสื้อช้ำ ๆ ก็จะดูผีเสื้อได้ อย่ำงใกล้ชดิ สร้ำงควำมเพลิดเพลินและประทับใจให้แก่นกั สังเกตธรรมชำติ อย่ำงมำกมำย กำรเฝ้ำดูผีเสื้อนั้นเริ่มได้ตั้งแต่สวนหย่อมหน้ำบ้ำน สวนสำธำรณะ ไป จนถึงในพืน้ ทีป่ ำ่ เขำล�ำเนำไพร ในหนังสือเล่มนี้ได้อธิบำยถึงควำมรูเ้ บือ้ งต้น ในวงจรชี วิ ต ของผี เ สื้ อ ที่ มี ค วำมเชื่ อ มโยงกั บ ธรรมชำติ รวมถึ ง ลั ก ษณะ พฤติกรรม ถิน่ ทีอ่ ยูอ่ ำศัย เขตกำรกระจำยพันธุ ์ และสถำนภำพ แหล่งดูผเี สือ้ และกำรอนุรักษ์ผีเสื้อ อย่ำงครบถ้วน คู่มือผีเสื้อเล่มนี้ประกอบไปด้วยผีเสื้อที่สำมำรถพบเห็นได้ง่ำยจ�ำนวน 276 ชนิด ส�ำหรับผู้ที่เริ่มต้นสนใจกำรสังเกตผีเสื้อ นับเป็นอีกควำมภูมิใจ หนึง่ ของส�ำนักพิมพ์สำรคดีในกำรตอบสนองควำมต้องกำรและสนใจใคร่รขู้ อง ผู้รักผีเสื้อทั้งหลำย โดยเน้นขนำดรูปเล่มให้เหมำะแก่กำรพกพำคู่ไปกับกำร จัดกลุม่ ภำพถ่ำยเพือ่ สะดวกรวดเร็วในกำรเปรียบเทียบจ�ำแนกชนิด ประกอบ กับข้อมูลที่เป็นจุดสังเกตลักษณะเด่นของผีเสื้อ เพื่อให้ท่ำนรู้จักผีเสื้อชนิด ต่ำง ๆ ได้ง่ำยและถูกต้อง นับเป็นก้ำวแรกที่จะได้เรียนรู้โลกธรรมชำติ และอำจเป็นก้ำวที่ส่งผล ต่อควำมรู้สึกในกำรรักและหวงแหนธรรมชำติให้เกิดขึ้นในท้ำยที่สุด ส�ำนักพิมพ์สำรคดี

4

สารบัญ

รู้จักผีเสื้อ การดูผีเสื้อ อุปกรณ์ดูผีเสื้อ การจ�าแนกชนิดของผีเสื้อ แหล่งดูผีเสื้อ การอนุรักษ์ผีเสื้อ วงศ์ผีเสื้อบินเร็ว วงศ์ผีเสื้อหางติ่ง วงศ์ผีเสื้อหนอนกะหล�่า วงศ์ผีเสื้อสีน�้าเงิน วงศ์ผีเสื้อขาหน้าพู่ ดัชนีชื่อผีเสื้อภาษาไทย ดัชนีชื่อผีเสื้อภาษาอังกฤษ บรรณานุกรม ผู้ถ่ายภาพท่านอื่น เกี่ยวกับผู้เขียน

5 9 10 11 13 15 17 41 65 81 129 201 206 211 211 212

5

รู้จักผีเสื้อ อวัยวะของผีเสื้อ ล�าตัว หนวด

ปีก

ตา ปาก ขา

อก

ท้อง

หนวด - มี 1 คู่ อยู่ระหว่ำงตำ ท�ำหน้ำที่ดมกลิ่น ตา - ประกอบด้วยตำ 2 ชนิด คือ ตำเดี่ยว (ocelli) และตำรวม (compound eyes) ตำเดี่ยวใช้รับรู้ควำมมืดสว่ำง ส่วนตำรวมท�ำหน้ำที่ รับภำพที่เคลื่อนไหว มีประสิทธิภำพในกำรมองเห็นสูงมำก ปาก - ปำกเป็ น ท่ อ (proboscis) ส� ำ หรั บ ดู ด กิ น อำหำรที่ เ ป็ น ของเหลว เช่น น�้ำ น�้ำหวำน ขณะที่ ไม่ได้กินอำหำรปำกจะถูกม้วนเก็บเป็น วงกลมคล้ำยขดลำนนำฬิกำ ล�าตัว - ล�ำตัวประกอบด้วยปล้องวงแหวนหลำย ๆ ปล้องเรียงต่อกัน เชื่อมยึดด้วยเยื่อบำง ๆ เพื่อให้เคลื่อนไหวได้สะดวก มีเปลือกนอกแข็ง วงแหวนที่เชื่อมต่อกันเป็นล�ำตัวของผีเสื้อมีทั้งหมด 14 ปล้อง แบ่งออกเป็น ส่วนหัว 1 ปล้อง ส่วนอก 3 ปล้อง และส่วนท้อง 10 ปล้อง ท้อง - ตอนปลำยสุดของส่วนท้องมีอวัยวะเพศ ทีม่ รี ปู ร่ำงลักษณะแตก ต่ำงกันตำมชนิดของผีเสื้อ และจะผสมพันธุ์กันได้เฉพำะผีเสื้อชนิดเดียวกัน เท่ำนั้น ขา - ขำเป็นข้อ ๆ แบ่งออกเป็น 5 ส่วน ได้แก่ โคนขำ ข้อต่อโคนขำ ต้นขำ ปลำยขำ และตีน ตำมล�ำดับ มีเล็บ 1 คู่ที่ปลำยตีน ขำคู่หน้ำของบำง ชนิดหดหำยไปบำงส่วน เหลือเพียงส่วนที่เป็นโคนขำและต้นขำที่มีกระจุกพู่ ขนปกคลุมอยู่ เช่น ผีเสื้อในวงศ์ผีเสื้อขำหน้ำพู่ อก - ประกอบด้วยปล้อง 3 ปล้องเรียงต่อกัน มีขำที่อกปล้องละ 1 คู่ ปีก - มี 2 คู่ คู่หน้ำติดอยู่กับอกปล้องกลำง คู่หลังติดอยู่กับอกปล้อง ที่ 3 (ด้ำนที่ติดกับปล้องท้อง)

8

การหากิน

แหล่งหำกินของผีเสือ้ มี 2 แหล่งใหญ่ ๆ คือดอกไม้ และโป่งดินทีม่ แี ร่ธำตุอำหำร ซึ่งที่โป่งดินส่วนใหญ่แล้ว จะเป็ น ผี เ สื้ อ เพศผู ้ เ กื อ บ ทั้งหมด โป่งดินจะอยู่ตำมริม ฝูงผีเสื้อลงหากินตามแอ่งน�้าขัง ล�ำห้วย แอ่งน�้ำขัง หรือพื้น ดิน ที่ชื้นแฉะและมีแร่ธ ำตุอำหำรที่ผีเสื้อต้องกำรปะปนอยู่ เช่น น�้ำจำก มูลสัตว์ ปัสสำวะสัตว์หรือคน ซำกสัตว์เน่ำเปื่อย ผลไม้เน่ำ ผีเสือ้ ทีม่ ปี ำกยำวมำก ๆ จะสำมำรถกินน�ำ้ หวำนจำกดอกไม้ทมี่ กี ลีบดอก เป็นกรวยลึกได้ดี ผีเสื้อส่วนใหญ่จะออกหำกินเมื่อมีแสงแดด อำกำศแจ่มใส เนื่องจำกจ�ำเป็นต้องผึ่งปีกให้อบอุ่นก่อนเพื่อที่จะบินได้อย่ำงคล่องแคล่ว ว่องไว ซึ่งจะเป็นช่วงประมำณ 08.00 น. ผีเสื้อจะหำกินเรื่อยไปจนกระทั่ง ประมำณ 10.00-11.00 น. เมือ่ ถึงช่วงกลำงวันแดดร้อนจัด ผีเสือ้ จะหลบพัก ตำมร่มไม้ และออกหำกินอีกครั้งในรำว 15.00 น. จนถึง 17.00-18.00 น. แต่มีผีเสื้อบำงกลุ่มออกหำกินในช่วงเช้ำมืดหรือใกล้ค�่ำ เช่น ผีเสื้อใน วงศ์บินเร็ว ผีเสื้อกลุ่มสำยัณห์สีตำล หำกอำกำศครึ้ ม ฟ้ ำ ครึ้มฝน มีควำมชื้นสัมพั ทธ์ มำก หรือลมแรง ผีเสื้อจะ เข้ำหลบตำมพุ่มไม้ หำกฝน ตกจะหลบเกำะตำมใต้ใบไม้ ในช่ ว งฤดู ร ้ อ น บำง พืน้ ทีท่ แี่ ห้งแล้งมำก ๆ ผีเสือ้ ในวงศ์หนอนกะหล�ำ่ อำจจะ ผีเสื้อผึ่งปีกให้อบอุ่นยามเช้า พำกันบินเป็นกลุ่ม ๆ ไปยัง แหล่งอำหำรที่ไกลออกไปจำกที่อำศัยเดิม เช่น จำกยอดเขำลงสู่ชำยเขำ

9

การดูผีเสื้อ เมื่อเริ่มต้นดูผีเสื้อ

เรำสำมำรถพบผีเสื้อได้ทุกหนทุกแห่ง ไม่ว่ำจะเป็นสนำมหญ้ำ สวนดอกไม้ สวนผลไม้ สวนสำธำรณะ ทุง่ หญ้ำ จนกระทัง่ ถึงป่ำดงดิบหรือบนภูเขำสูง ซึง่ ในแต่ละพื้นที่ก็มีชนิดของผีเสื้อแตกต่ำงกันไปตำมชนิดของพืชพรรณในที่ นัน้ ๆ อีกทัง้ ยังพบผีเสือ้ ได้แทบทุกฤดูกำล ซึง่ จะมีผเี สือ้ ออกมำให้ได้เห็นแตก ต่ำงกันไปตำมสภำพที่เหมำะสมของผีเสื้อแต่ละชนิด ก่อนที่จะออกไปดูผีเสื้อ เรำควรศึกษำเรื่องรำวของผีเสื้ออย่ำงคร่ำว ๆ เพื่อท�ำควำมเข้ำใจกับรูปร่ำงลักษณะ พฤติกรรม แหล่งอำศัย แหล่งหำกิน ของผีเสื้อ จะได้มีโอกำสพบเห็นผีเสื้อได้ง่ำยขึ้น ในกำรดูผเี สือ้ ควรสวมเสือ้ ผ้ำทีม่ สี กี ลมกลืนกับธรรมชำติ เช่น สีเขียว สีน�้ำเงิน สีกำกี ผีเสื้อจะตกใจกับเสื้อผ้ำที่มีสีสันฉูดฉำด เริม่ ต้นจำกกำรดูผเี สือ้ ทีอ่ ยูร่ อบ ๆ บ้ำน ตำมสนำมหญ้ำ แปลงดอกไม้ สวนผลไม้ สวนสำธำรณะ หรือตำมป่ำละเมำะ ค่อย ๆ ดูทีละชนิด สังเกต ว่ำผีเสื้อก�ำลังท�ำอะไรอยู่ ดูท่ำทำงกำรบิน กำรเกำะ กินอะไรเป็นอำหำร เทียบขนำดควำมกว้ำงของปีกโดยประมำณกับธนบัตรหรือเหรียญ จำกนัน้ จึงค่อยออกไปดูผเี สือ้ ตำมพืน้ ที่ไกล ๆ ในสภำพแวดล้อมทีแ่ ตก ต่ำงไปจำกเดิม ซึ่งจะท�ำให้ได้พบเห็นผีเสื้อชนิดใหม่ ๆ เพิ่มขึ้นอีก ในช่วงเช้ำ ขณะที่ยังไม่มีแสงแดด ผีเสื้อส่วนใหญ่จะยังคงเกำะนิ่งอยู่ กับที่ จึงเป็นเวลำที่เหมำะส�ำหรับกำรดูผีเสื้อ ผีเสื้อในวงศ์ผีเสื้อสีน�้ำเงินมัก จะเกำะกำงปีกอยูบ่ นพุม่ ไม้เตีย้ ๆ เป็นโอกำสดีทเี่ รำจะได้เห็นปีกบนของผีเสือ้ ในวงศ์น ี้ เพรำะเมือ่ ออกหำกินแล้วผีเสือ้ ในวงศ์นมี้ กั ไม่คอ่ ยกำงปีก แต่ตอ้ งใช้ ควำมสังเกตมำกสักหน่อย

การเข้าใกล้ผีเสื้อที่อยู่ในแหล่งธรรมชาติ

เดิ น ช้ ำ ๆ เมื่ อ เห็ น ผี เ สื้ อ เกำะอยู ่ บ นพื้ น เมื่ อ เข้ ำไปใกล้ ใ นระยะ ประมำณ 5 ม. ควรนั่งลง ถ้ำมีกล้องสองตำก็ใช้ส่องดูพฤติกรรมของผีเสื้อ ได้ ถ้ำไม่มีค่อย ๆ ขยับเข้ำไปหำผีเสื้อทีละนิด เข้ำไปเรื่อย ๆ ไม่ควรใจร้อน หำกผีเสื้อตกใจบินขึ้นควรนั่งนิ่ง ๆ รอสักพัก ถ้ำผีเสื้อยังห่วงอำหำรอยู่ก็จะ กลับมำเอง เมื่อเข้ำไปใกล้รำว 2 ม. ควรนอนลงแล้วค่อย ๆ คลำนเข้ำไป โดยวิธีนี้เรำสำมำรถเข้ำไปดูผีเสื้อได้ใกล้ถึง 1 ม.

16

ค�าอธิบายและสัญลักษณ์ ประกอบภาพและข้อมูล ภาพถ่ายผีเสื้อในธรรมชาติ

ชื่อสามัญ

ชื่อภาษาไทย

ดูข้อมูลผีเสื้อ ที่หน้า...

ขนาด (มม.) จากมุมปลายปีกด้านซ้ายถึง เพศของผีเสื้อในภาพ ด้านขวาของปีกคู่หน้า (ถ้าไม่มีสัญลักษณ์ เป็นภาพของเพศผู้)

ชื่อภาษาไทย

ชื่อสามัญ

ถิ่นอาศัย

ชื่อวิทยาศาสตร์

รายละเอียด

ขนาด (มม.) จากมุมปลายปีก ด้านซ้ายถึงด้านขวา ของปีกคู่หน้า

วงศ์ผีเสื้อบินเร็ว (Hesperiidae) วงศ์ย่อยผีเสื้อหน้าเข็ม (Coeliadinae)

17

ผีเสื้อหน้าเข็มปีกมนตัวเขียว Branded Orange Awlet : 40-50

29

ผีเสื้อหน้าเข็มปีกมนหางส้ม Orange-tailed Awlet : 45-50

29

ผีเสื้อหน้าเข็มปีกมนขีดมรกต Green-streaked Awlet : 40-48

29

28

ผีเสื้อปาล์มลายเขียว Green-striped Palmer : 38-48

40

ผีเสื้อหนอนผักขม Bevan’s Swift : 28-34

40

ผีเสื้อแต้มขาวธรรมดา Common Wight : 38-43

40

วงศ์29ผีเสื้อบินเร็ว (Hesperiidae)

29

วงศ์ย่อยผีเสื้อหน้าเข็ม (Coeliadinae)

ผีเสื้อหน้าเข็มปีกมนตัวเขียว Branded Orange Awlet / Burara oedipodea : 40-50 ลักษณะ: หัว อก และโคนขามีขนปกคลุมสีส้ม ปีกบน พื้น ปีก สีนา�้ ตาลเข้ม ไม่มลี วดลาย กลางปีกมีสนี า�้ ตาลเข้มเกือบด�า ปีกคูห่ ลัง บริเวณมุมปลายปีกหลังมีขลิบสีส้ม ปีกล่าง พื้นปีกสีน�้าตาล กลาง ปีกมีสนี �้าตาลอ่อน ปีกคูห่ น้าบริเวณขอบปีกด้านหลังมีสขี าว โคนปีก ทั้งสองคู่มีจุดสีด�าปีกละ 1 จุด พฤติกรรม: หากินตามชายป่า ถิ่นอาศัย: ป่าดงดิบ ป่าเบญจพรรณ สถานภาพ: หายาก

ผีเสื้อหน้าเข็มปีกมนหางส้ม Orange-tailed Awlet /

Burara vasutana : 45-50 ลักษณะ: หัว อก และท้องสีนา�้ ตาล ปีกบน พืน้ ปีกทัง้ สองคูส่ นี า�้ ตาล เข้ม ปีกคูห่ ลังบริเวณมุมปลายปีกหลังมีขลิบสีสม้ ปีกล่าง พืน้ ปีกทัง้ สองคู่มีลายเส้นสีเขียวขี้ม้าเรียงชิดกัน กลางปีกคู่หน้ามีสีน�้ าตาล เข้ม ปีกคู่หลังบริเวณมุมปลายปีกหลังมีขลิบสีส้ม พฤติกรรม: หากินตามชายป่า ถิ่นอาศัย: ป่าดิบ ป่าเบญจพรรณ สถานภาพ: พบไม่บ่อย

ผีเสื้อหน้าเข็มปีกมนขีดมรกต Green-streaked Awlet / Burara amara : 40-48 ลักษณะ: หัว อก และโคนขามีขนปกคลุมสีส้ม ปีกบน พื้นปีกสี น�้าตาลเข้ม ปีกคู่หน้าบริเวณขอบปีกด้านหน้ามีแถบสีส้ม ปีกล่าง พื้นปีกสีเขียวอ่อนออกขาว มีเส้นลายสีน�้าตาลเข้มจากโคนปีกไปยัง ขอบปีกด้านข้างทัว่ ทัง้ ปีก แต่เส้นบริเวณใกล้ขอบปีกด้านหลังของปีก คู่หลังมีสีน�้าเงินเข้ม พฤติกรรม: หากินตามชายป่า มักปล่อยน�้าออกมาทางปลายท้อง เพื่อละลายสารอาหารในพื้นที่ค่อนข้างแห้งก่อนที่จะดูดกิน ถิ่นอาศัย: ป่าดงดิบ ป่าเบญจพรรณ สถานภาพ: หายาก

46

ผีเสื้อหางติ่งแวว Common Peacock : 90-100

58

ผีเสื้อหางติ่งปารีส Paris Peacock : 120-140

58

ผีเสื้อหางติ่งสะพายเขียว Banded Peacock : 80-90

58

47

ผีเสื้อเชิงลายธรรมดา Common Mime : 75-95

59

ผีเสื้อหางดาบปีกโค้ง Yellow Gorgon : 75-95

59

ผีเสื้อหางดาบตาลไหม้ Brown Gorgon : 75-100

59

52

ผีเสื้อหนอนจ�าปีธรรมดา Tailed Jay : 60-70

64

ผีเสื้อหางมังกรขาว White Dragontail : 25-37

64

ผีเสื้อหางมังกรเขียว Green Dragontail : 28-38

64

วงศ์53 ผีเสื้อหางติ่ง (Papilionidae)

53

วงศ์ย่อยผีเสื้อหางติ่ง (Papilioninae)

ผีเสื้อถุงทองธรรมดา Golden Birdwing /Troides aeacus : 100-140 ลักษณะ: ล�ำตัวมีสีเหลืองอ่อน แต้มด้วยจุดสีด�ำ โคนปีกมีสีแดง เพศเมียมีขนำดใหญ่กว่ำเพศผู้ ปีกบน พื้นปีกคู่หน้ำมีสีด�ำคล้ำย ก�ำมะหยี่ รอบเส้นปีกมีสีขำวเทำ ปีกคู่หลังของเพศผู้มีสีเหลืองตำม ช่องระหว่ำงเส้นปีกเกือบเต็มแผ่นปีก เส้นปีกมีสีด�ำ บริเวณขอบปีก ด้ำนข้ำงมีแต้มสีด�ำ ปีกคู่หลังของเพศเมียมีแต้มสีด�ำขนำดใหญ่บนสี เหลืองในแต่ละช่อง ปีกล่าง คล้ำยปีกบน พฤติกรรม: บินค่อนข้ำงสูง ไม่ค่อยลงเกำะบนพื้นดิน ถิ่นอาศัย: ป่ำโปร่ง ป่ำละเมำะ สวนผลไม้ สวนสำธำรณะ สถานภาพ: พบบ่อย

ผีเสื้อหางตุ้มก้นเหลือง Yellow-bodied Clubtail / Losaria neptunus : 85-100 ลักษณะ: ปลำยท้องมีสีเหลืองเกือบครึ่งหนึ่งของส่วนท้องเห็นได้ชัด ปีกเรียวแคบ ปีกคูห่ ลังบริเวณขอบปีกด้ำนข้ำงหยักและมีบำงส่วนยืน่ ยำวคล้ำยหำง ปีกบน พื้นปีกทั้งสองคู่สีด�ำ ปีกคู่หน้ำมีสีขำวจำง ๆ ปีกคูห่ ลังบริเวณขอบปีกด้ำนหลังจนถึงกลำงปีกมีแถบสีแดง ปีกล่าง คล้ำยปีกบน พฤติกรรม: หำกินตำมชำยป่ำ ลงหำกินตำมพืน้ ทีช่ นื้ แอ่งน�ำ้ ขัง และ กองมูลสัตว์ ถิ่นอาศัย: ป่ำดงดิบ สถานภาพ: หำยำก

ผีเสื้อหางตุ้มธรรมดา Common Windmill / Atrophaneura polyeuctes : 85-110 ลักษณะ: อกและท้องมีสแี ดงอมชมพู ทัง้ สองเพศคล้ำยกัน เพศเมีย มีขนำดใหญ่กว่ำเพศผู้ ขอบปีกด้ำนหน้ำและขอบปีกด้ำนข้ำงของปีก คู่หลังหยักเป็นคลื่น ปีกบน พื้นปีกทั้งสองคู่สีด�ำ ปีกคู่หน้ำมีเหลือบ สีขำวเงิน ปีกคู่หลังบริเวณใกล้ขอบปีกด้ำนหน้ำมีแถบสีขำวขนำด ใหญ่ 1 แถบ และมีแถบขนำดเล็กอยู่ติดกันอีก 1 แถบ ขอบปีกด้ำน ข้ำงและมุมปลำยปีกหลังมีแต้มสีแดง ปีกล่าง คล้ำยปีกบน พฤติกรรม: หำกินตำมชำยป่ำ ลงหำกินตำมพืน้ ทีช่ นื้ แอ่งน�ำ้ ขัง และ กองมูลสัตว์ ถิ่นอาศัย: ป่ำดงดิบ สถานภาพ: พบไม่บ่อย

70

ผีเสื้อปลายปีกส้มเล็ก Yellow Orange Tip : 45-55

78

ผีเสื้อปลายปีกส้มใหญ่ Great Orange Tip : 70-90

78

ผีเสื้อฟ้าเมียเลียนธรรมดา Common Wanderer : 60-85

78

71

ผีเสื้อฟ้าเมียเลียนมลายู Malayan Wanderer : 60-85

79

วงศ์ย่อยผีเสื้อหนอนคูน (Coliadinae)

ผีเสื้อหนอนคูนธรรมดา Lemon Emigrant : 50-70

79

ผีเสื้อหนอนคูนเหลือง Orange Emigrant : 50-60

79

118

ผีเสื้อหางคู่จุดคู่ Bi-spot Royal : 30-34

126

ผีเสื้อหางคู่สีเงิน Silver Royal : 28-33

126

ผีเสื้อพุ่มไม้ธรรมดา Common Tit : 27-32

126

119

ผีเสื้อหางพลิ้ว Fluffy Tit : 21-28

127

ผีเสื้อหนอนกล้วยไม้ป่า Orchid Tit : 22-24

127

ผีเสื้อก�ามะหยี่หางยาว Plane : 27-33

127

คู่มือ

คู่มือผีเสื้อฉบับพกพา สำาหรับผู้เริ่มต้น

ผีเสื้อ เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์

การดูผีเสื้อในเมืองไทยและการจำาแนกชนิด คู่มือภาพผีเสื้อ 276 ชนิด แบ่งตามวงศ์ต่าง ๆ ข้อมูลชนิดผีเสื้อ พฤติกรรม ถิ่นอาศัย สถานภาพและแผนที่เขตกระจายพันธุ์

ฉบับพกพาสำาหรับผู้เริ่มต้น ด้วยภาพถ่ายสวยงามในธรรมชาติ 276 ชนิด

คู่มือ ผีเสื้อ เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์

หมวดท่องเที่ยว/ธรรมชาติ ISBN 978-616-7767-57-4

ราคา 279 บาท ภาพปก : shutterstock / เมธี หนูเสริม

279.-