Samaris: IJslandse mystiek

AAN AL DIE BIJZONDER MUZIEK UIT IJSLAND KAN WEER IETS NIEUWS TOEGEVOEGD WORDEN: HET TRIO SAMARIS DAT MET ZANG, KLARINET EN ELEKTRONICA EEN MYSTIEKE, WONDERE DROOMWERELD SCHEPT, WAAROP HET OOK NOG EENS LEKKER DANSEN IS.

tekst: Arjan van Sorge // foto’s: Magnús Andersen

“We willen bewustwording kweken”

Een hoop bands uit IJsland gebruiken het landschap als een visueel extra. Zowel Björk als Sigur Rós hebben dat vaak gedaan.

Gevaar

Áslaug: “We willen bewustwording kweken.” Jófríður: “En dat is nodig, want onze natuur is in gevaar, de regering wil zoveel fabrieken bouwen... Ze willen de natuur gebruiken en niet bewaren. Daar zijn wij erg op tegen. Alle watervallen moeten in hun visie dienen om elektriciteit op te wekken, maar zo ben je bezig die te ruineren en vernietigen. Veel IJslanders denken heel snel, ze doen geen onderzoek naar iets maar verwachten dat ze er aan kunnen verdienen en dan moet het gebeuren. Achteraf zien ze pas de negatieve effecten.” Áslaug: “De meningen zijn verdeeld, de ene helft van de bevolking is voor natuur, de andere helft wil het gebruiken.”

In een zonovergoten Amsterdam spreekt Highlife met de blonde schoonheden Jófríður Ákadóttir (zang, 19) en Áslaug Rún Magnúsdóttir (klarinet, 21). Þórður Kári Steinþórsson (elektronica) oftewel Doddi ontbreekt, die laat dit soort relationele werk graag aan de dames over. Maar laat dat nou net degene van de drie zijn die graag blowt... Jófríður: “Tsja, dat bandlid is niet hier... Waarom hij er niet bij is? We doen geen optredens, alleen interviews, en hij is niet erg spraakzaam. En we moeten ook niet met teveel mensen reizen natuurlijk. Maar goed, de IJslandse wiet schijnt prima te zijn, volgens mij vanwege het water... Het heeft een andere smaak geloof ik, waarom weet ik niet. Het is in ieder geval illegaal daar.”

Lekkere geur

Áslaug: “En Doddi haat fotoshoots! Hij is thuisgebleven maar voelt zich daar lekker hoor.” Uiteraard hebben ze over coffeeshops gehoord, dat is waar Amsterdam en Nederland volgens hen immers zo bekend om staan. Maar blowers zijn het niet. Áslaug: “Ik voel me er heel vreemd bij. Ik denk niet dat mijn lichaam het kan handelen, dus dan doe ik het gewoon niet. Ik heb het een keertje geprobeerd, maar het is niet echt iets voor mij. Als je hier uit de trein stapt ruik je het gelijk, en die geur is wel OK, lekker zelfs.” Blowen en de muziek van Samaris sluiten elkaar zeker niet uit, menen ze. Áslaug: “Het zijn twee verschillende dingen, maar ze zouden goed samen kunnen gaan.“

Vloeiend Nederlands

Jófríður heeft overigens een speciale band met Nederland, ze woonde er toen ze vier, vijf jaar oud was omdat haar ouders muziek studeerden in Den Haag. “Toen kon ik vloeiend Nederlands praten, maar dat lukt me nu niet meer omdat ik het vergeten ben. Mijn tweelingzus en ik gingen na twee jaar weer terug naar IJsland, en daar naar school, maar we hadden geen zin meer om Nederlands te praten. Daar schaamden we ons voor denk ik. We hebben er nu spijt van, want het is geweldig om andere talen te kunnen spreken. Mijn zus is afgelopen herfst trouwens naar Amsterdam verhuisd, om aan het conservatorium te studeren.”

Landschap

We schakelen over naar de feeërieke, ruimtelijke popsound van Samaris. Jófríður: “Een hoop bands uit IJsland gebruiken het landschap als een visueel extra. Zowel Björk als Sigur Rós hebben dat vaak gedaan. Als wij ergens anders zijn dan in IJsland horen we van iedereen dat ze denken dat we onze inspiratie van de natuur krijgen. Volgens mij is het eerder andersom: eerst maken we de muziek, en dan linken we dat aan het landschap als een visuele toevoeging. Het geeft context. We willen zeker de natuur beschermen, en we vinden het fantastisch als mensen onze muziek aan de natuur koppelen. Want we willen graag dat ze die natuur waarderen en er voor zorgen.”

Bewustwording

Jófríður: “Dan zeggen ze dat het goed voor de economie is, dat er geld mee te verdienen valt, dat het over land gaat waar toch nooit een hond komt.” Áslaug: “De meeste IJslanders zijn zich heel bewust van de schoonheid van hun natuur, maar ze zijn ook hebberig. Ze denken niet na over de gevolgen.” Jófríður: “Als twee mensen naar dezelfde waterval kijken, dan ziet de een gewoon een waterval en geeft er niet om, en de ander ziet iets dat mooi en wonderbaarlijk is. En dat gaat dan over iets waar IJsland bekend om staat. Dus als onze muziek wat aan de bewustwording kan bijdragen, dan is dat positief.”

Geen vertaling

Samaris maakt gebruik van romantische IJslandse poëzie uit een tijd dat zoiets populair was, toen mensen zich dat zelf toestonden en er van hielden. Áslaug: “Beschrijvingen van de oceaan, dat soort dingen.” Jófríður: “We halen onze inspiratie uit die teksten vanwege hoe ze klinken, en hoe ze geschreven zijn. Het gaat erbij ons om hoe dat in muziek past, en dat is waarom we de teksten niet vertalen. Het is veel belangrijker hoe de woorden klinken en hoe je ze uitspreekt dan wat ze betekenen. Wij hebben die betekenis niet geschreven, en de betekenis helpt het

en maakt het heel mooi, maar wij denken meer op een muzikale manier. Dus mensen van buiten IJsland kunnen dat ook oppikken, zich ermee verbonden voelen en ervan genieten, maar op een andere manier dan dat ze precies zouden weten wat het betekent.”

Fysieke effecten

Áslaug: “Zo kunnen ze er ook hun eigen gedachten in leggen, omdat ze in de juiste stemming zijn.” Jófríður: “En dat is misschien ook waarom het zo atmosferisch is, je concentreert je niet op iets specifieks, alleen de klank telt. Muziek gaat gelijk naar het hart, het hoeft niet door een bepaald gedeelte van de hersens verwerkt te worden. Je kan er rillingen van krijgen, fysieke effecten, en je weet niet waarom. Dus als je naar onze muziek luistert en je weet niet waar het over gaat: maakt niet uit, want het kan toch rechtstreeks je hart binnenkomen.”

Geen regels

Áslaug: “Wij volgen geen markt of een bepaalde groep mensen, als je het niet leuk vindt dan niet, take it or leave it.” Jófríður: “Vooral in deze tijd, een tijd waarin mensen een marketingplan volgen en stap voor stap iets op de radio willen krijgen. Vooral nu met internet en alles mensen openstaan voor al-

les wat anders is. Er gebeurt zoveel! Het is geweldig om nu muzikant te zijn, maar aan de andere kant is het verdomd moeilijk. Niemand weet de regels.” Áslaug: “Alles verandert de hele tijd.” Jófríður: “Het is tof om muzikant te zijn in een tijdperk waarin geen regels bestaan, en er steeds weer verrassingen voorbijkomen.”

Soort vakantie

Jófríður en Áslaug hadden een bepaald idee over muziek en hebben daarvoor contact met Doddi opgenomen, die al van kinds af bezig is met elektronische muziek. Jófríður: “Wij wilden iets met elektronica omdat we graag willen dansen! We komen uit de hoek van singer-songwriters en klassiek, dat

brengen wij in, en hij de soundscapes en de beats. Dan doen we dat bij elkaar en dan hebben we Samaris.” De band doet alles in het eigen tempo, zo gaan de meiden nog steeds naar school. Áslaug: “En we zijn niet heel happig op toeren, toeren en toeren.” Jófríður: “Het is leuk, het is een soort vakantie, maar we willen het niet te vaak doen.” Áslaug: “Ons album is net uit en heeft dan prioriteit, in september gaan we dan weer eens over andere dingen nadenken.”

Lol

Daar lijkt tijd genoeg voor te zijn, zeker in IJsland. Jófríður: “IJslanders maken muziek voor hun eigen plezier. Het is een kleine markt en het is moeilijk om die professi-

oneel te bespelen.” Áslaug: “Maar het is makkelijk om het voor je eigen lol te doen, je kan optreden en cd’s verkopen, alles zelf doen. Een hoop mensen kopen cd’s, het is kleinschalig maar het gebeurt. Mensen zijn actief, ze spelen een instrument, het is een manier om vrienden te maken, er is een soort van scène waar mensen aan deelnemen. Het is allemaal heel bemoedigend, mensen doen het voor hun eigen plezier, ze willen het gewoon doen, er is geen ideaal waar je naar streeft voor marketing of uit zakelijke overwegingen. Dat helpt.”

De IJslandse wiet schijnt prima te zijn, volgens mij vanwege het water...

Niks doen

“Maar het zou ook het weer kunnen zijn. Je werkt beter in de kou en het donker, in de winter zit je lekker binnen.” Jófríður: “Als het altijd zonnig zou zijn, dan zijn de mensen buiten en relaxen ze.” Áslaug: “We doen bijna helemaal niks als het zomer is.” Jófríður: “Maar in de winter is iedereen heel productief!” Áslaug: “Dan heb je twee maanden geweldig zonlicht.”