Vormgevers Machine

“We proberen altijd om te vernieuwen”

Door: Peter van Sparrentak

Machine zijn Mark Klaverstijn en Paul du Bois-Reymond. De sterke link met muziek en uitgaan hebben ze niet alleen als vormgevers. Samen waren ze vj op feesten en Mark

draait als dj. “Veel van onze opdrachten hebben inderdaad met muziek te maken. We zijn echte muziekfreaks,” vertelt Mark.

Ze zijn net terug uit Amerika. “We zijn naar Detroit

Beiden zijn net terug uit Amerika. Paul: “We zijn naar Detroit geweest voor een groot project, waar we al een tijd mee bezig zijn. Dat wordt een lm op de muziek van Carl Craig. Hij is een van de grondleggers van de techno uit Detroit. Zijn muziek heeft een dramatische inslag en roept heel erg op om beelden bij te maken. Het is heel lmisch, vooral de tracks zonder drums. We zijn research gaan doen, hebben allerlei locaties bestudeerd en de stad op ons laten inwerken. Het idee is om een abstracte lm te maken,

ergens tussen een videoclip en een videoopera in. Dan gaan wij videobeelden maken bij zijn muziek en hij gaat weer nieuwe muziek op onze beelden maken. We zouden ook live-performances met hem kunnen gaan doen.”

Roxy

Een project dat doet denken aan de jaren tachtig-cult lm Koyaanisqatsi op muziek van Philip Glass. Mark: “Ja, dat is echt wel een inspiratiebron. We komen uit de vj-wereld en hebben vroeger ook geveejayd in de Roxy. We sampleden beelden en combineerden dat met dingen die we zelf maakten. Maar bij veejayen is het er na een optreden niet meer. Het is interessant om iets te maken, dat voor meer mensen te zien is dan alleen tijdens een dj-set op een clubavond.”

Het is een van de eigen projecten, die ze doen naast de commerciële opdrachten. In 2003 deden ze mee aan een uitwisselingsproject van Nederlandse en Russische kunstenaars, die hun werk in de openbare ruimte tonen. Daarvoor schilderden ze in Moskou en Yekaterinburg grote teksten op de muren. Geïnspireerd door traditionele propaganda, maar bedoeld om het publiek te verrassen. Op andere locaties projecteerden ze teksten op de muur met behulp van een auto met daarin een videoprojector, laptop en generator.

Mark: “Bij grote bedrijven is een idee vaak al heel erg uitgedacht door het

‘Hope’. Muurschildering Moskou.

reclamebureau en de klant. Wat ze dan aan ons vragen is eigenlijk het invullen van wat ze zelf willen. Wij proberen altijd om dingen te vernieuwen, anders te doen. Maar wel zo, dat het aanslaat bij de klant. Klanten die wat ingehoudener zijn, gaan eerder naar grote designbureaus. Die standaard werk afleveren wat er goed uitziet en prima is, maar meer de gemene deler is.” Paul: “Een opdrachtgever moet ons de ruimte geven om onze creativiteit te uiten, anders werkt het niet.”

Platenhoezen

Voor de vormgeving van het label Kindred Spirits kozen ze al vanaf het begin voor een eigen aanpak. Mark: “Dat is jazzy, funky, soulachtige muziek. Binnen de vormgeving om ons heen zagen we het handmatige werk bijna niet meer terug. Dus hebben we dat er weer in gebracht. De muziek vraagt er om, omdat het analoog is, met echte instrumenten.” Als voorbeeld wijzen ze op de platenhoes Three Piece Puzzle van hiphopartiest Jneiro Jarell uit New York. “Hij maakt een soort crossover tussen traditionele en nieuwe hiphop. Dus kozen we voor een klassiek hiphopmedium: de achterkant van een spijkerjasje. Dat jasje hebben we in het echt zo beschilderd. Daarna hebben we in Berlijn een fotoshoot met hem gedaan.”

“Bij de andere platenhoezen is het zo, dat we sommige dingen buiten de computer om voorbereiden. Zoals letters, pijlen of bepaalde tekeningen. Losse elementen, die we in de computer zetten om er met Photoshop een collage van te maken. Met daarbij de voordelen van de computer, dat je met dingen kunt schuiven en fouten kunt herstellen. Maar ook met de voordelen van dingen met de hand maken.” Een andere hoes, van de folkjazzgroep Build An Ark uit Los Angeles, ziet er uit als een fantasievol schilderij. “Dat is een soort spirituele jazz. De collage gaat heel erg over een soort beleving.”

Bijbelletter

Het duo maakte ook een rij platenhoezen voor het Franse label Versatile Records. Mark: “We luisteren eerst naar de mu-

ziek, maar soms komen we door de albumtitel al op ideeën. Zoals het album van Prophetization van I:Cube, waarvoor we een klassieke bijbelletter hebben gebruikt.” Een platenhoes heeft toch iets speciaals, vinden ze. Paul: “We leven nu in een wereld waarin alles maar gelijk te krijgen en te downloaden is. Wij komen nog uit de generatie van analoog naar digitaal. Begin jaren negentig had je nog geen internet. Dus kennen we nog de romantiek van iets wat niet te krijgen is. Naar de platenzaak en dan de laatste meter rennen om eerder dan je vriend bij de importbakken te zijn. En dan ging je op de hoes kijken wie het geproduceerd had. En zo ging je verder zoeken. Een plaat kun je vasthouden, openklappen, ruiken. Met het vormgeven van een lp-hoes maak je echt iets, dat in iemands bezit is. Dat is anders dan bij yers of posters.”

Toen ze in 1996 allebei hun studie aan de Gerrit Rietveld Academie afmaakten, gingen ze met hun bedrijf Dept publiciteitsmateriaal maken voor discotheek de Roxy. Sindsdien zijn ze beeldmakers

geweest voor allerlei clubs, festivals, muziekgerelateerde opdrachtgevers en culturele instellingen zoals musea. Ze ontwierpen bovendien enkele postzegels, die of cieel zijn uitgebracht.

Hun platenhoezen hebben de sfeer van de jaren zestig en zeventig, psychedelica.

Psychedelica

Wat opvalt is de veelheid van stijlen, van psychedelisch tot hypermodern en de manier waarop ze letters, net zoals beeld tel-

kens opnieuw uitvinden. Hun platenhoezen hebben de sfeer van de jaren zestig en zeventig, psychedelica. Mark: “Het klopt wel dat die tijd ons inspireert. Om het risico wat genomen werd in alles: politiek, muziek en vormgeving. Wij vinden het heel mooi hoe dat bij elkaar kwam. In de vormgeving zag je eerst dingen die heel erg met popcultuur te maken hadden, maar die ontwikkelde zich steeds verder.”

Hoewel ze de meeste ontwerpen met de computer maken, gaan daar wel schetsen op papier aan vooraf. Hun artistieke hobby’s uit hun jeugd zijn nog in de ontwerpen terug te zien. Paul heeft graf ti gespoten, Mark tekende vroeger strips. Mark: “We zijn opgegroeid met de popcultuur uit de jaren zeventig en tachtig, zoals skateboards en computergames.” Paul: “Het kan ook zijn dat we iets op straat zien liggen en daardoor worden geïnspireerd. We hebben niet één bepaalde stijl. Het ligt heel erg aan de opdracht. We kijken vaak welke stijlen er gebruikt worden en daar zijn wij dan weer tegendraads in. Gaan wij iets anders doen.”

Of we op straat nog wel eens mooie af ches tegenkomen? Mark: “Nou, er worden hier veel mooie dingen gemaakt hoor, zeker als je het vergelijkt met het buitenland. Vooral in Amsterdam zie je dat veel, omdat hier veel clubs, kroegjes en theaters zijn, die allemaal hun eigen vormgeving willen.”

www.ourmachine.com