MEMORANDUM 2014
HET MEMORANDUM VAN DE NATIONALE KAMER VAN GERECHTSDEURWAARDERS AAN DE FEDERALE INFORMATEUR EN FORMATEUR
CHAMBRE NATIONALE DES HUISSIERS DE JUSTICE – NATIONALE KAMER VAN GERECHTSDEURWAARDERS 1060 BRUXELLES - Avenue Henri Jasparlaan 93 - 1060 BRUSSEL
01. INHOUDSTAFEL
02. Korte inhoud 3
03.
Woord vooraf van de voorzitter
4
04.
De uitwerking van een performant insolventierecht, zowel preventief als curatief
5
05.
De verlaging van de fiscaliteit en de rolrechten
6
06.
De herwaardering van het instrument van de betekening en de invoering van de elektronische betekening
7
07.
Betere invordering van fiscale en niet fiscale federale schulden
8
08.
Beter aanwenden van beschikbare informatie, ten voordele van een efficiënte justitie
8
CONTACT
Dries Storme Directeur juridisch en maatschappelijk kenniscentrum voor gerechtsdeurwaarders 0475/64.51.10 dries.storme@sam-tes.be Henri Jasparlaan 93, 1060 Brussel
KORTE INHOUD
MEMORANDUM 2014
02. De gerechtsdeurwaarder staat met beide voeten in de samenleving. Hij of zij voelt vanop de eerste rij de impact van de economie, maatschappelijke evoluties en beleidsbeslissingen op de gezinnen en de ondernemers in dit land. Vanuit dit intensief contact plaatst de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders vijf belangrijke maatschappelijke uitdagingen op de agenda voor de volgende federale regering: 1.
De uitwerking van een performant insolventierecht, zowel preventief als curatief
Een snelle en efficiëntie afhandeling van insolventieprocedures draagt bij tot een aanzienlijke werklastvermindering voor het justitieapparaat en garandeert zowel voor burgers als voor ondernemers rechtszekerheid en meer financiële draagkracht. 2.
De verlaging van de fiscaliteit en de rolrechten op de akten van de gerechtsdeurwaarder
Een afbouw van de belastingdruk en de hoge rolrechten op akten van de gerechtsdeurwaarder verlagen de toegang tot justitie voor burgers en ondernemers. 3.
De herwaardering van de betekening en de invoering van de elektronische betekening
De betekening is het instrument bij uitstek om juridische zekerheid en respect voor de rechten van verdediging te garanderen. De doordachte invoering van de elektronische betekening geeft dit instrument meer slagkracht. 4.
Een betere invordering van fiscale en niet-fiscale federale schulden
Op Vlaams niveau bewijst de gerechtsdeurwaarder dat hij snel, doelgericht en transparant zijn inningsrol op zich neemt. De Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders zal dezelfde rol ook op federaal niveau op zich nemen en heeft de knowhow en ervaring om dit partnership met de overheid op een vlotte, uniforme en kostenbesparende wijze te realiseren. 5.
Doelgerichter gebruik van beschikbare informatie ten voordele van een efficiënte justitie
Efficiënt databeheer drukt de kostprijs en is een adequaat middel om nutteloze procedures te vermijden. De Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders wil verdergaan op de ingezette geïnformatiseerde weg, zodat de leden van het korps hun informerende rol naar alle betrokken partijen optimaal kunnen vervullen.
3
MEMORANDUM 2014
03. WOORD VOORAF VAN DE VOORZITTER Geachte onderhandelaar van de volgende federale regering, Wie de toekomst als tegenwind ervaart, loopt in de verkeerde richti ng. De inmiddels overleden toneelspeler Marti n Held toont met deze wijze woorden het korps van de Belgische Gerechtsdeurwaarders de enige, juiste richti ng. De gerechtsdeurwaarder werkt vandaag snel, effi ciënt en geïnformeerd. Hij loopt voorop in de steeds verdergaande gedigitaliseerde en geïnformati seerde samenleving en is zich bewust van zijn rol als brugfi guur. De gerechtsdeurwaarder is een bemiddelaar tussen burgers, ondernemers, maatschappij en de politi eke wereld. Met het vernieuwde statuut van de gerechtsdeurwaarder, de afslanking van het gerechtelijk landschap en de ingezett e evoluti e naar een gedigitaliseerde dienstverlening heeft het korps de troeven in handen om defi niti ef het ti jdperk van de gerechtsdeurwaarder van de 21ste eeuw te betreden. Op dat elan wil de Nati onale Kamer van de Gerechtsdeurwaarders verdergaan. Voor u ligt ons memorandum waarin de Nati onale Kamer van Gerechtsdeurwaarders de volgende federale regering uni sono vraagt om op regelmati ge basis en in een sfeer van openheid te overleggen. Het is de ambiti e van de Nati onale Kamer van Gerechtsdeurwaarders om voor u een solide partner te zijn, die met u meedenkt en samen met u bouwt aan duurzame oplossingen voor een rechtvaardige, (kosten-)effi ciënte en proacti eve rechtsbedeling, die vertrouwen biedt aan de burgers en de ondernemers van dit land. De Voorzitt er, Marc Brackeva
4
DE UITWERKING VAN EEN PERFORMANT INSOLVENTIERECHT, ZOWEL PREVENTIEF ALS CURATIEF
MEMORANDUM 2014
04. Zowel schuldenaars, schuldeisers als de verschillende overheden, in het bijzonder Justitie, hebben er alle belang bij om betalingsproblemen te vermijden en eventueel opgebouwde schulden snel, efficiënt en respectvol af te handelen. De gerechtsdeurwaarder is doorgaans als eerste op de hoogte van de financiële problemen van burgers en ondernemers. Vanuit deze kennis en ervaring stelt de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders voor om deze bestaande procedures bij te sturen met het oog op sociale en economische winst, een kostenbesparing op de begroting van Justitie en een vermindering van de werklast binnen het juridisch werkveld. Vermits de gerechtsdeurwaarder vertrouwd is met de voor- en nadelen van de bestaande procedures is de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders een uitstekende partner om de deze te herijken. Zo dient de bestaande procedure van de summiere rechtspleging om betaling te bevelen grondig bijgestuurd, zodat onbetwiste schuldvorderingen eenvoudig, snel en kostenefficiënt worden afgehandeld. Ook de procedures met betrekking tot collectieve schuldenregeling, faillissement en continuïteit van ondernemingen dienen bijgestuurd. In een bredere context vraagt de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders een betere afstemming tussen de Europese en Belgische rechtsplegingen en een beperking van het formalisme door de invoering van standaardformulieren die de gerechtsdeurwaarder kan ondertekenen.
5
MEMORANDUM 2014
05. DE VERLAGING VAN DE FISCALITEIT EN DE ROLRECHTEN OP DE AKTEN VAN DE GERECHTSDEURWAARDER De toegang tot justitie wordt voor burgers en ondernemers bemoeilijkt door een aanzienlijke belastingdruk op de akten van de gerechtsdeurwaarder en de verhoging van de rolrechten erop. Zo bestond de kostprijs voor een dagvaarding voor een onbetaalde factuur van tweeduizendvijfhonderd euro voor de Rechtbank van Koophandel van Brussel eind 2013 voor meer dan de helft uit belastingen en rolrechten. Onder meer de verdubbeling van de registratierechten heeft hierop een grote impact. De Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders dringt aan op een afbouw van deze druk.
6
DE HERWAARDERING VAN HET INSTRUMENT VAN DE BETEKENING & DE INVOERING VAN DE ELEKTRONISCHE BETEKENING 1.
MEMORANDUM 2014
06. Juridische zekerheid en respect voor de rechten van verdediging
De betekening is een adequaat en noodzakelijk instrument om een kwaliteitsvolle, efficiënte en nabije dienstverlening van de rechtszoekende te garanderen. Essentieel hierbij is dat de gerechtsdeurwaarder bij de tegenpartij ter plaatse komt waardoor hij, mede op basis van de informatie die hij vooraf verzamelt, de partijen tot een aanvaardbare oplossingen begeleidt. Op deze manier vervult de gerechtsdeurwaarder zijn rol als bemiddelaar ten volle. De gerechtsdeurwaarder is het best geplaatst om de bestemmeling van een akte te identificeren, te informaren, te lokaliseren en te oordelen over de haalbaarheid van de invordering. Bovendien is de betekening door de gerechtsdeurwaarder het enige middel om elke discussie over de datum van betekening uit te sluiten. Deze datum is bepalend voor de controle op de naleving van de wettelijk voorgeschreven termijnen (dagvaardingstermijn, beroepstermijn, verjaringstermijn, enz.). Het is in ieders belang dat het gebruik van dit instrument wordt gestimuleerd. 2.
Elektronische betekening
In een samenleving waarin de informatisering steeds vanzelfsprekender wordt, neemt de gerechtsdeurwaarder steevast een voortrekkersrol op. Ook wat de invoering van de elektronische betekening betreft, is de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders klaar om deze rol op zich te nemen. Meer nog, de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders is de enige partner die vanuit haar plaatselijke betrokkenheid en kennis de betekening kan vertalen naar een meer uniforme gedigitaliseerde werkwijze. Daartoe stelt de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders een gecertificeerd systeem ter beschikking voor de elektronische overdracht van documenten tussen alle betrokkenen van de gerechtelijke wereld. Het spreekt voor zich dat de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders de vertrouwde derde persoon ter bevestiging en controle blijft om officiële overdrachten tussen de buitenwereld en de organen van Justitie te verzekeren. Een elektronische betekening is volledig gerechtvaardigd voor akten afgeleverd aan de overheid, aan parastatale instellingen, aan verzekeringsmaatschappijen en banken of aan de Procureur des Konings. Voor een betekening aan een natuurlijke persoon of een KMO blijft een bezoek ter plaatse nodig met het oog op een ontmoeting met de geadresseerde van de akte en hem alle nuttige informatie te bezorgen voor zijn goede begrip van de akte. 7
MEMORANDUM 2014
07. BETERE INVORDERING VAN FISCALE EN NIET FICALE FEDERALE SCHULDEN Op Vlaams niveau heeft de gerechtsdeurwaarder bewezen dat hij op transparante, proces-economische, efficiënte en sociaal verantwoorde wijze de invordering van fiscale en niet fiscale schulden kan innen, vanaf het stadium van de aanmaning tot en met de gedwongen invordering. In lijn met de eerder genomen beleidsbeslissingen, zal het korps van de Belgische gerechtsdeurwaarders deze rol ook op nationaal vlak op zich nemen. Bovendien beschikt enkel de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders over de nodige informatie en technische knowhow om dit snel, uniform en kostenbesparend te implementeren. Ook wat de strafrechtelijke geldboeten opgelegd door justitie betreft, kan de gerechtsdeurwaarder de invorderingsrol op zich nemen. Deze werkwijze zal de kwaliteit van de dienstverlening en de gelijke behandeling voor de burgers en de ondernemers bevorderen en de werkdruk bij justitie en financiën verminderen.
08. BETER AANWENDEN VAN BESCHIKBARE INFORMATIE, TEN VOORDELE VAN EEN EFFICIËNTERE JUSTITIE De gerechtsdeurwaarder heeft een verplichte filter- en informerende rol in het belang van alle betrokken partijen. Een efficiënt opzoeksysteem van de informatie laat toe om de procedures te verbeteren, de hiermee gepaard gaande kosten te beperken en nutteloze procedures te vermijden. Dat wordt prima geïllustreerd door onder meer het centraal bestand van berichten, een instrument dat de gerechtsdeurwaarder toelaat om de financiële situatie van de schuldenaar objectief en snel in te schatten. Het is de ambitie van de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders om deze rol te optimaliseren, hetgeen tot een verdere informatisering van het justitieapparaat noopt. Zo ontbreekt bijvoorbeeld informatie uit de Centrale voor kredieten aan particulieren, de Centrale voor kredieten aan ondernemingen of openbare centra voor maatschappelijk welzijn. Bovendien biedt het centraal bestand van berichten nog geen informatie over procedures inzake faillissement, continuïteit van ondernemingen of voorlopige bewindvoering. Een verdere uitbreiding van de gegevens opgenomen in het centraal bestand van berichten en een koppeling met de andere openbare data- of gegevensbanken evenals de directe raadpleegbaarheid is hierbij de logische weg. Bovendien laat dit de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarder toe een informatiebron te zijn voor de beleidsmaker. 8
