Sai Baba Magazine - January 2012 Issue (Telugu) by Sai Baba Masapatrika

Ä<Ûë´‹àø£‘·≈£î ndü\T ù|s¡T ªkÕsTTμ Ä#ês¡´ l møÏÿsê\ uÛsÑ <¡ ë«» »qe] 2012

Ä<Ûë´‹àø£‘· n+fÒ <˚yê\j·÷\T, eTd”<Tä \÷,

nìï eT‘ê\ >∑eT´eT÷ n<˚. |ü‹‘·T\≈£L, ÁuÛÑwüßº\≈£L, u≤<Ûëdüs¡ŒÁ>∑wüßº\≈£î, e÷qeC≤‹ j·÷e‘·T≈Ô L£ <äT:U≤–ï˝À ‘·|dæ ÷ü Ô @&Éyê*‡q >∑‹ |ü≥≈º î£ +&Ü nXÊ+‹ì+∫, ø£w+ºü ì+N, <äT:K+ì+N ‘·|æŒ+∫ ‘·è|”Ô, XÊ+r, Äq+<äeTT\‘√ J$‘ê\≈£î dü+|üPs¡í $ø±dü+ #˚≈L£ sπ Ã<˚ Ä<Ûë´‹àø£‘!· nìï eT‘ê\≈£L eT÷\ |ü⁄s¡Twüß˝…’q eTVü‰‘·Tà\T @~ kÕ~Û+#˚+<äT≈£î n+øÏ‘y· TÓ HÆ ês√, @~ kÕ~Û+#·&ÜìøÏ n+øÏ‘+· ø£eTàì C≤‹ì ñ<√“~Û+#ês√ n{Ïº XÊX¯«‘êq+<äeTT #˚≈L£ sπ Ã<˚ Ä<Ûë´‹àø£‘!· ‘·è|”,Ô XÊ+r me]$? mes¡T bı+~‘˚ yê]$! n+<äTøπ Ä<Ûë´‹àø£‘· n+~]B! á eT‘ê\, ∫Vü‰ï\, dü+≈£î∫‘·‘ê«\ u≤]ì+N ‘·|æŒ+#·&Üìø± nqï≥T¢ eT‘·|ü⁄ s¡+>∑TøÏs¡D≤\ yÓqTø£ s¡+>∑T˝Òì ‘˚»düT‡˝≤, eT‘·|ü⁄ eTãT“ ‘Ós¡\ yÓqTø£ ˙˝≤\ì+–˝≤ ne‘·]+#ês¡T kÕsTT. >±*øÏ ˝≤>∑, yÓ\T>∑T≈£î˝≤>∑, Äø±XÊìøÏ˝≤>∑ Äj·Tq≈£L eT‘·+ ˝Ò<Tä . #Ó≥Tº sTT#˚Ã ˙&ÉB, #·+Á<äT&ç#Ã˚ yÓHïÓ \B @ eT‘·y÷Ó Äj·TqB n<˚ eT‘·+. Äj·Tq á $XÊ«ìøÏ Á|ürø£! á $X¯«+ n+<ä]B, Äj·THê n+<ä]yê&˚! n+<äTπø Ä<Ûë´‹àø£‘≈· î£ eTs√ ù|s¡T kÕsTT! >±* me]~? mes¡T |”\TÃ≈£î+fÒ yê]~ ø±<ë!! n&É$˝Àì #Ó≥Tº˙&É me]~? mes¡T <ëì ÁøÏ+<ä≈î£ yÓﬁÔ‚ yê]~ ø±<ë!! yÓHïÓ \+‘ê me]~? mes¡T ÄkÕ«~ùdÔ yê]~ ø±<ë!! kÕsTT ≈£L&Ü n+‘˚! mes¡T ‘·\TÃ≈£î+fÒ yê]πø!! n+<äTøπ Ä<Ûë‹àø£‘≈· î£ ndü \ T ù|s¡ T ªkÕsTTμ. ø=‘· Ô dü + e‘· ‡ s¡ e T+‘ê ìs¡+‘·s+¡ kÕsTTì düà]+#·T≈£î+<ë+!

#·ØÃ\T >∑Ts=ÔkÕÔsTT. ‹s¡T|ü‹ >∑T+&ÉT¢, kÕsTTãT\ >∑&Ü¶\÷, bòÕ<äs\Y ‘Ó\{¢ Ï >öq÷¢ eTqdüT˝À yÓT<äT˝≤ÔsTT. z+, •\Te, #·+Á<äe+ø£, ø£fifl¯ eTT+<äT ‘·fió¯ ≈£îÿeT+{≤sTT. ø±s¡D+ ªÄ<Ûë´‹àø£‘μ· n+fÒ ªeT‘ê\Tμ nqï kÕúsTTøÏ ‹s¡T≈£îÿ+~ düe÷»+. Ç~ eTq˝À ô|≈£îÿeT+~ ne>±Vü≤q. eT‘ê\ù|]≥ »]π> yÓ÷kÕ\T, \÷{°\T, e÷s¡D ë÷\T, uÛj Ñ ÷· \T >∑Ts=Ô∫Ã ªeT‘·+ e<äT› ` ø£&TÉ |ü⁄˝À #·\¢ ø£<\ä ≈£î+&Ü e⁄+fÒ #ê\Tμ nqT≈£îH˚˝≤ #˚düTÔqï H˚{Ï |ü]dæú‘·T˝…H√ï! ìC≤ìøÏ Ä<Ûë´‹àø£‘· n+fÒ @$T{Ï.... n~ @ eT‘·+jÓTTø£ÿ kı+‘·kıeT÷à ø±<äT. me]øÏ yês¡T e÷ eT‘·+<ë«sêH˚ e÷qeC≤‹ j·÷e‘·÷Ô ‘·]düT+Ô <äq&ÜìøÏ. |ü s êsTT <˚ X ¯ + yê&É T e∫Ã eTq*ï ù|s¡ T ô|{Ï º |æ\Teø£eTT+<äT á <˚X+¯ ˝Àe⁄qï eT‘êìøÏ @+ ù|s¡T? eTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô Ä#·]+∫q eT‘·+ ù|sπ $T{Ï? @düTÁø°dTü Ô @ eT‘·+ |ü⁄#·TÃ≈£îHêï&ÉT? ãT<äT&∆ TÉ @ eT‘·+yê&ÉT? yês¡+<äs÷¡ bı+~q Ä<Ûë´‹àø£ |ü]|üPs¡‘í j · T˚ yê] eT‘·+! eT‘·+ n+fÒ @$T{Ï? Ä eTVü‰‘·Tà\T |ü]|üPs¡í‘· H=+<ä&ÜìøÏ Ä#·]+∫ #·÷|æq J$‘· $<Ûëqy˚T, yê] <Ûsä êà#·sD¡ y˚T ªeT‘·+μ. yês¡T kÕ~Û+∫q |ü]|üPs¡‘í ˚ nìï eT‘ê\≈£L Ä<Ûës¡+! n~ @ ˇø£ÿ eT‘êìø° #Ó+<ä<Tä .

eTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô Ä#·]+∫q eT‘·+ ù|πs$T{Ï? @düTÁø°düTÔ @ eT‘·+ |ü⁄#·TÃ≈£îHêï&ÉT? ãT<äT∆&ÉT @ eT‘·+yê&ÉT? yês¡+<äs¡÷ bı+~q Ä<Ûë´‹àø£ |ü]|üPs¡í‘·j˚T yê] eT‘·+! 11

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

kÕsTTu≤u≤ Ä<Ûë´‹àø£ yÓC’ ≤„ìø£ e÷dü|üÁ‹ø£ dü+|ü⁄{Ï: 29

»qe]-2012

dü+∫ø£: 9

OFFICIAL ORGAN OF SRI MANGA BHARADWAJA TRUST

|üse¡ T|üP»´ l Ä#ês¡´ møÏÿsê\ uÛsÑ <¡ ë«»>±]#˚ kÕú|+æ #·ã&çq @¬øø’ £ |üÁ‹ø£, eTq

ªªkÕsTTu≤u≤μμ $wüj·Tdü÷∫ø£

01. Ä<Ûë´‹àø£‘·≈£î ndü\T ù|s¡T ªkÕsTTμ 02. dü+ãsê\T ‘Ó∫Ã+~ dü+Åø±+‹ 03.Ä+>∑¢ q÷‘·q dü+e‘·‡sê~`2012 04. >∑+>± j·TeTTq dü+>∑eTeTT 05. dæ<ä∆|ü⁄s¡Twüß&ÉT Á|ükÕ~+∫q yÓ’≈£î+sƒ¡ Á|ükÕ<ä+ 06. Vü≤+dü |ü⁄‘·èì ~e´ yÓ’uÛÑe+ 07. dü<äTZs¡T ÁbÕX¯düÔ´eTT 08. l <ä‘·Ô©˝≤eTè‘·eTT 09. ‘êEB›HéqT nqTÅ>∑Væ≤+∫q eTVü‰‘·Tà&ÉT 10. bÕ+&ÉTs¡+>∑ uÛÑ≈£îÔ&ÉT - <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ç #·]Á‘· 11. yêsêÔ˝≤|üeTT ` d”]j·T˝Ÿ 12. Äq+<ëqTuÛÑ÷‹ ` XÊØs¡ø£ XÊÅdüÔeTT 13. Áu…sTT©˝À ªªl kÕsTT©˝≤eTè‘·+μμ Ä$wüÿs¡D ∫s¡THêe÷ Sri Manga Bharadwaja Trust, Bhakta Nivas, 12-1-170/46P,Hanuman Nagar, Jaipuri Colony, Nagole, Hyderabad - 500 068 Phone No. - 040 65741550 website: www.saibharadwaja.org www.saimasterforums.org

- Ä#ês¡´ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«» - ~e´»qì n*y˚\T eT+>∑eTà - ø√≥+sêE C≤qøÏsêyéT -bÕ<äπsDTe⁄ - leT‹ l<˚$ - Ä#ês¡´ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«» - leT‹ y˚<eä ‹

- Ä#ês¡´ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«»

01 03 04 07 08 10 14 16 18 19 25 28 30

NÛ|tò m&ç≥sY: l b˛\÷] lìyêdüsêe⁄ _.m.m˝Ÿ.m˝Ÿ._ m–®≈L£ ´{Ïyé m&ç≥sY: &Üˆˆ ÄsY.mdt. X¯•<ÛäsY, |æôV≤#Y. &ç

#·+<ë $es¡eTT\T $&çÁ|ü‹ dü+e‘·‡s¡ #·+<ë sê»b˛wü≈£î\T eTVü‰sê»b˛wü≈£î\T

: : : :

s¡÷. s¡÷. s¡÷. s¡÷.

10`00 100`00 3,000`00 5,000`00

ì»yÓTqÆ Ä<Ûë´‹àø£ õ$‘·+ Ä‘·à |ü]o\q, Ä‘·à $eTs¡Ù, |üXÊÃ‘êÔbÕ\‘√ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ >±yê*. s√–, ‘·q≈£î s√>∑yTÓ +‘· eTT~]+#˚ >∑T]ÔùdHÔ ,˚ yÓ<’ Tä ´DÏí $XÊ«dü+‘√ ÄÁX¯sTT+#·>\∑ &ÉT. uÛ÷Ñ $T jÓTTø£ÿ ì»dæ‹ú ‘Ó\TùdHÔ ,˚ n~ düd´ü XÊ´eT\eTyê\+fÒ @$T#˚j÷· ˝À dü]>± ‘Ó*ùd~. n+<äTøπ y˚<øä ±\+ qT+&û nìï dü‘ÿ· s¡à\≈£L Äs¡+uÛ+Ñ ˝À ÁbÕj·T•Ã‘·eÔ TH˚ Áø£‘T· e⁄ #˚jT· &É+ Ä#ês¡yTÓ +Æ ~. eTqeTT ‘Ó*dæ #˚dqæ bÕbÕ\qT >∑T]+∫ Ä‘·à$eTs¡Ù #˚dTü ≈£îì ì»yÓTqÆ |ü]‘ê|ü+ #Ó+<ë*. bÕbÕ\T ùdùd˝≤ eTqdüTqT Áù|sπ |æ+#˚ eTq˝Àì <äTs¡D Z ≤\qT`Á|üøÿ£ yê] ‘·|⁄ü Œ˝…ìïq+‘· ìwüÿs¡¸>±`>∑T]Ô+∫, eTq <äTwüdº «ü uÛ≤yêìøÏ Vü≤è<äjT· |üPs¡«ø£+>± <äT:œ+#ê*. n|ü⁄Œ&˚ n+‘·{Ï <äTdæ‹ú qT+∫ eTq\qT<ä]∆ +#·Tø√yê\qï ì»yÓTqÆ ‘·|qü ÁbÕs¡+uÛeÑ Te⁄‘·T+~— eTq\qT<ä]∆ +#·eTì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì q»+>± ÁbÕ]ú+#· ` Ä#ês¡´ møÏÿsê\ uÛsÑ <¡ ë«» >∑\T>∑T‘ê+. kÕsTTu≤u≤ |üÁ‹ø£˝À yÓ\Te&˚ yê´kÕ\≈£î, n_ÛÁbÕj·÷\≈£î Äj·÷ s¡#·sTT‘·˝Ò u≤<ÛäT´\T.

dü+ãsê\T ‘Ó∫Ã+~ dü+Åø±+‹ »qe] 2012

C≤‹˝À düyTÓ øÆ ´£ ‘·qT düèwæ+º #˚$ |ü+&ÉT>∑\T. n$

Ç{°e\ ªÄe⁄ù|&Éμ yê‘êes¡Dø±\TcÕ´ìï ìyê]düT+Ô <äì XÊÅdüÔy˚‘·Ô\T ø£qT>=Hêïs¡T. eT<ÛäTs¡ Åù|eT≈£î, uÛÑøÏÔøÏ dü+øπ ‘·eTT>± >√<ë<˚$ á e÷dü+˝À Åe‘·e÷#·]+∫ Åos¡+>∑Hê<ÛäTì |ü‹>± bı+~qø±\eTT, á eTø£s¡ dü+Åøe£ TD e÷düeTT. BìH˚ <Ûqä TsêàdüeTT>± Ä\j·÷\˝À »s¡T|ü⁄‘ês¡T. mø£ÿ&É#÷· ∫Hê eT+>∑fiy¯ êsTT<ë´\ |òTü Àwü $ìŒdüTÔ+~. Vü≤]<ëdüT\ Vü≤]düàs¡D MqT\$+<äT #˚dTü +Ô ~. ø£*$Tì n+<ä]‘√ø£*dæ |ü+#·Tø=q&ÉeTT á |ü+&ÉT>∑˝Àì Å|ü‘˚´ø£‘·. ˇø£ $<ÛäeTT>± á |ü+&ÉT>∑ ˇø£ Ä<Ûë´‹àø£d÷ü Å‘êìï ≈£L&Ü eTq≈£î n+~düT+Ô ~. dü÷s¡T´&ÉT ìcÕÿeTT&ÉT. kÕ{ÏJe⁄\qT+&ç @MTø√s¡ø£ yÓ\T>∑TqT, y˚&ìç Å|kü Õ~kÕÔ&TÉ , ‘·q<Ûsä êàìï ‘·÷.#·. ‘·|Œü ø£ Ä#·]kÕÔ&TÉ . Je⁄\T ≈£L&Ü ‘·eT <Ûsä êàìï ‘·÷.#·. ‘·|Œü ≈£î+&Ü Ä#·]+∫, #˚ùd Å|‹ü |üìì ìcÕÿeT+>± #ÓjT· ´&ÉeTT n\es¡TÃø√yê*. BìH˚ ÅokÕsTT, ªª$‘·T\Ô T yÓTT*∫q+<äT≈£î dü+‘√wæ+#·e⁄. e÷&ç‘˚ <äT'œ+#·e⁄μμ nì #ÓbÕŒs¡T. á |ü$Å‘~· qeTT\˝À dü«s¡Z ñ‘·Ôs¡<ë«s¡eTT ‘Ó]∫e⁄+≥T+<äì XÊÅdüÔeTT. n+<äTø£H˚ uÛ≤s¡‘j · T· T<ä+∆ ˝À n+|üXj ¯ T· ´>∑‘T· &Óq’ ;Ûwßü à&ÉT ñ‘·sÔ êj·TD |ü⁄D´ø±\eTTe∫Ãq ‘êsê«‘·H˚ <˚V≤ü ‘ê´>∑+ #˚kÕÔ&ÉT. »qdü+<√Vü≤+˝À ˇø£ Åø±+‹, ˇø£yÓ\T>∑T, ø√˝≤{≤\T, >=_“fi¯ófl, u§eTà\ø=\Te⁄\‘√ |ü~eT+~ ˇø£#√≥ #˚] Äq+~+#˚ y˚&TÉ ø£ dü+Åø±+‹. düV‰ü j·TeTT #˚dqæ yê]øÏ ø£è‘·»‘„ \· T #Ó|Œü &ÉeTT Jeq<Ûsä à¡ eTT. á |ü+&ÉT>∑ø±\eTT˝À |üXó¯ e⁄\≈£î $ÅXÊ+‹ e⁄+≥T+~. |üXó¯ e⁄\qT (m&É T ¢ , <ä T qï\T) n\+ø£ ] +∫ yê{Ï ì |üPõ+#·≥eT÷ ≈£L&Ü á |ü+&ÉT>∑˝Àì ˇø£ $•wü‘º ,· ø£ \ dæ y Ó T \dæ J$+#· ≥ eTT, Äq+<ä e TT>± e⁄+&É>\∑ >∑&eÉ TT, ñqï+‘·˝À Ç‘·sT¡ \≈£î kÕj·T|ü&≥É eTT, ø£è‘·»‘„ êuÛ≤eeTT ø£*–e⁄+&É≥eTT, dü<Tä sZ T¡ e⁄qT, <Óy’ ê˙ï ùd$+#·&ÉeTT, á dü+Åø±+‹˝À n+‘·Ø¢qeTT>±e⁄qï <Ûäs√à<˚›X¯eTT.

eTq dü+düÿèr kÕ+Å|<ü ëj·÷\qT Å|‹ü _+_kÕÔsTT. Ç‘·s¡ ø±s¡D≤\T m˝≤e⁄Hêï ø£cÕº\T eTs¡∫ ã+<ÛTä $T‘·è\‘√ ø£\dæ, <˚e‘êsê<Ûäq˝À bÕ˝§Zì, e⁄qï+‘·˝À XÊØs¡ø£ n\+ø£sD ¡ #˚dTü ø=ì, |ü~eT+~‘√ ø£*dæ uÛTÑ õ+∫, ˝Òì yê]øÏ Ç+‘· ô|≥º≥eTT |ü+&ÉT>∑\˝À eTTK´ ñ<˚X› ´¯ eTT. dü + Åø±+‹, e÷s¡ Z • s¡ |ü ⁄ wü ´ e÷dü e TT˝À ñ‘·sÔ êj·TD |ü⁄D´ø±\eTT˝À edüT+Ô ~. eTq |üPs¡T«\T dü÷s¡´dü+#êsêìï 2 uÛ≤>±\T>± #·÷kÕs¡T. dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ eT<Û´ä sπ K≈£î ñ‘·sÔ ~¡ X¯jT· +<äT ñ+fÒ ñ‘·sÔ êj·TDeTì nHêïs¡T. K>√fi¯XÊÅdÔü <äècÕº´ uÛ÷Ñ $T ‘·q nø£+å ô|’ ‘êqT ‹s¡T>∑T‘·÷ dü÷s¡T´ì#·T≥÷º |ü]ÅuÛÑ$TdüTÔ+~. n˝≤ dü ÷ s¡ T ´&É T Äø±X¯ + ˝À Å|ü j · ÷ DÏ + #˚ e ÷s¡ Z e TTqT Åø±+‹eè‘· Ô + n+{≤s¡ T . á e÷s¡ Z + ˝ÀH˚ qø£Åå ‘d· eü TT<ëj·TyÓTqÆ sê•#·Åøe£ TT+~. BìH˚ CÀ&çj÷· ø˘ n+{≤s¡T. Bìì 12 sê• #·Åø±\T>± eTq |üPs¡T«\T $uÛÑõ+#ês¡T (y˚TcÕ~sêX¯ó\T yÓTT<ä\>∑Tq$). ˇø£ sê•qT+&ç eTs=ø£ s ê•øÏ »]π > dü ÷ s¡ ´ #· \ qeTTH˚ dü + Åø£ e TDeTT n+{≤s¡ T ` ø£ s êÿ≥ø£ e TTqT+&ç <ÛäqTdüT‡es¡≈£î>∑\ sêX¯ó\˝À dü÷s¡T´&ÉT dü+#·]+#˚ dü e Tj· ÷ ìï <ä ø Ï å D ≤j· T DeTì, eTø£ s ¡ e TT qT+∫ $T<ÛTä q+<ëø± ñ‘·sÔ êj·TDeTì |üPs¡T«\T @s¡Œs¡#ês¡T. <äøDåÏ ≤j·Tq+˝À $|üØ‘·+>± esê¸\T≈£î]dæ q<äT\Tbı+– Á>±e÷\T, |ü+≥\T HêX¯qeTe≥y˚Tø±ø£ ÅbÕDqwü+º ≈£L&Ü »s¡T>∑T‘·T+~. n+‘˚>±ø£ ø£\sê, o‘·\yê´<ÛTä \T u≤>± yê´|ækÕÔsTT. ñ‘·Ôsêj·TD+ e#˚Ãdü]øÏ yêq\T‘·–Z, m+&É>±∫ »qJeqeTT Å|Xü Ê+‘·eTT>± e⁄+≥T+~. á düeTj·TeTT˝ÀH˚ s¡ø£s¡ø±\ |ü⁄wüŒC≤‘·T\T m≈£îÿe>± |ü⁄wæŒkÕÔsTT. á düeTj·TeTT˝ÀH˚ s¬ ‘’ T· \T |ü+&çq |ü+≥\qT Ç+{ÏøÏ ‘Ó#·TÃø=ì >±<Ó\˝À ì+|ü⁄≈£î+{≤s¡T. Åd”Ô\T, Äe⁄ù|&É‘√ >=_àfi¯ófl sTT+{ÏeTT+–≥ n\+ø£]kÕÔs¡T. 3

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

Ä+>∑¢ q÷‘·q dü+e‘·‡sê~`2012 ~e´»qì n*y˚\T eT+>∑eTà »qe] 2012

Ä+>∑¢ q÷‘·q dü+e‘·‡s¡+ Á|üy•˚ +#·uÀ‘√+~.

Ç+‘·{Ï X¯óuÛøÑ s£ y¡ TÓ qÆ $wüjT· + eTs=ø£{Ï @eTTqï~? |ü P »´l e÷dü º s ¡ T >±]øÏ ø£ è ‘· » „ ‘ · ‘Ó\T|ü⁄ø√e&ÜìøÏ eTq+ nH˚ø£ e÷sêZ\qT Ç+‘·≈£î eTT+<˚ Á|ükÕÔ$+#·T≈£îHêïeTT. nsTT‘˚ eTq+ m+‘· #˚dHæ ê Äj·Tq≈£î ø£è‘·»‘„ · ‘Ó\T|ü⁄ø√e&ÜìøÏ dü]b˛<˚y÷Ó ! ø£qTø£ Äj·Tq eTq≈£î #˚dqæ ÁX‚jT· düT‡≈£î ø£è‘·»‘„ >· ± sTT+ø± sTT+ø± #˚d÷ü HÔ ˚ e⁄+&Ü*. >∑Ts¡Te⁄≈£î ø£è‘·»„‘·>± ‘·qT, eTq, <ÛäHê\qT dü+|üPs¡í+>± düeT]Œ+#·Tø√yê\ì ô|<ä›\T #ÓãT‘ês¡T. nsTT‘˚ á dü e T]Œ+#· T ø√e&É + ˝À ‘· s ¡ ‘ · e T kÕúsTT\T+{≤sTT. |üP]Ô>± düs¡«düeTs¡ŒD #˚düTø√˝Òì kÕú s TT eTq~. nsTT‘˚ eTq+ @y˚ T $T m˝≤ düeT]Œ+#·Tø√yê*? BìøÏ ø=\ã<ä› @$T{Ï? nqï~ Á|üX¯ï. á $wüjT· +˝À me]øÏ yêπs ø=\ã<ä.› ø±s¡D+ me] |ü]dæ‘ú T· \T, eTqdæ‘ú T· \÷ yê]$. n+<äTø£ì me]˙ me]‘√q÷ b˛\Ã&ÜìøÏ M\T˝Ò<äT. ø±s¡D+ ˇø£&ÉT ˇø±H=ø£ |ü]dæú‹˝À |üP]Ô <Ûë´dü ô|≥º˝Òø£b˛‘·THêï&Éì nqT≈£î+<ëeTT. Ä |ü]dæú‹˝À e⁄+fÒ eTqyÓT˝≤ e⁄+&˚yêfi¯flyÓ÷ eTq }Vü≤≈£î n+<ä<Tä . ˇø£yfi˚ ¯ Ç˝≤ e⁄+&˚yêfi¯fleTT nì nì|æ+∫Hê ì»+>± Ä |ü]dæ‹ú ˝À e⁄qï|ü⁄Œ&ÉT eTq Á|ü‹düŒ+<äq y˚s¡T>± e⁄+&Ée#·TÃ. n+<äTø£ì me]‘√ me]˙ n+#·Hê y˚j·T&ÜìøÏ M\T˝Ò<äT. ø£qTø£ eTq düeTj·÷qïqTdü]+∫ eTq+ ìs¡+‘·s+¡ Äj·Tq düàs¡D #˚dTü ø√e&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#ê*. eTq˝Àì ã\V” ≤ q‘· \ qT ‘=\–+#· T ø√e&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ïdü÷Ô e⁄+&Ü*. Ç~ ìj·TeT+>± ô|≥Tºø√yê*. >∑ T s¡ T e⁄≈£ î ‘· q T, eTq, <Û ä H ê\qT düeT]Œ+#·Tø√yê\ì nqT≈£îHêïeTT. Ç+<äT˝À yÓTT<ä{~Ï ‘·qTe⁄‘√, n+fÒ X¯Øs¡+‘√ #˚jT· >∑*–q yê{Ïì #˚jT· &É+. X¯Øs¡+‘√ @ $<Ûyä TÓ qÆ ùdejÓÆTHê #˚j·Te#·TÃ. >∑Ts¡Te⁄ jÓTTø£ÿ ùde, >∑Ts¡T düìï~Û˝Àì ùde e÷Á‘·yT˚ >±ø£, Ç‘·sT¡ \≈£î X¯Øs¡+‘√

Ç~ Ä+π>j ¢ T· T\ q÷‘·q dü+e‘·‡s¡yTÓ qÆ |üŒ{Ïø° eTq+ Bìì #˚ d ü T ø√e&ÜìøÏ n\yê≥T|ü & Ü¶ e TT >∑ q Tø£ #˚dTü ≈£î+≥THêïeTT. n+‘˚>±ø£ eTqeTT eTq ‘Ó\T>∑T dü+e‘·‡sê\T, ‹<ÛTä \T >±ø£ Ä+>∑¢ ‘˚B\H˚, dü+e‘·‡sê\H˚ yê&ÉT‘·THêïeTT>∑÷&É. l kÕsTTe÷dü º s Y uÛ Ñ ≈ £ î Ô \ +<ä ] ø° >∑ & ç ∫ q dü+e‘·‡s¡+ ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£‘q· T dü+‘·]+#·T≈£î+~. ø±s¡D+ >∑&∫ç q dü+e‘·‡s¡+˝À eTqeTT n‹ $•wüyº TÓ qÆ , n‘·´+‘· Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ ìs¡j í ÷· ìï rdüTø√e&É+ »]–+~. n<˚` eTq Á|æjT· ‘·eT |üP»´l e÷düsº T¡ >±] 75e »qà~q dü+<äs¡“¤+>± ø£è‘·»„‘êeT¨‘·‡e+ »s¡T|ü⁄ø√yê\H˚ dü+ø£\Œ+ ø£\>∑&eÉ TT, ìs¡sí TT+#·Tø√e&ÉeT÷ »]–+~.

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

n+fÒ eTqdüT‡ dü]jÓÆTq Ä˝À#·q\T #˚j·T&ÜìøÏ $y˚ø+£ ‘√ Ä˝À∫+#·&eÉ TH˚~ n‹ Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ n+X¯eTì |üP»´l e÷düºs¡T>±s¡T #ÓbÕŒs¡T. $y˚ø£+‘√ m˝≤ Ä˝À∫+#·Tø√yê˝À >∑÷&É Äj·Tq nH˚ø£ $<Ûë\T>± #Ó|æŒe⁄Hêïs¡T. n+‘˚>±ø£, s√»+‘ê u≤u≤ <Ûë´dü˝À m˝≤ >∑&bÉ Õ˝À >∑÷&É Äj·Tq düàs¡D, eTqq, <Ûë´q |ü<‘∆ä T· \ <ë«sê ‘Ó*bÕs¡T. M{Ïì Äj·Tq s¡∫+∫q <Ûë´qjÓ÷>∑ düs«¡ dü«+˝À #·÷&Ée#·TÃ. <ëqyÓT˝≤ #˚j·÷˝À, ndü\T @ |üHÓ’Hê @ uÛ≤e+‘√ #˚ùdÔ m˝≤+{Ï |ò*ü ‘ê\T ekÕÔj÷Ó , dü]jÓTÆ q |ò*ü ‘ê\T sêyê\+fÒ ø£sà¡ HÓ˝≤ #˚j÷· ˝À>∑÷&É Äj·Tq mH√ï Á|üe#·Hê\ <ë«sê $e]+#ês¡T. Äj·Tq ‘·eT e<ä≈› î£ e∫Ãq yê]‘√ >∑Ts¡T •wü´ dü+ã+<Ûeä TTe˝…>±ø£ kÕ<Ûës¡D ‘·+Á&ç˝≤ ‘ê|üÁ‘·jT· |ü&ç Væ≤‘·e⁄ uÀ~Û+#ês¡T. Äj·Tq eTqø√dü+, á Á|ü|+ü #·+ ø√dü+ |ü&É¶ ‘ê|üÁ‘·j·÷ìøÏ ã<äT\T>± eTqy˚T$T düeT]Œ+#·≈î£ +fÒ dü]b˛‘·T+~? Çø£ÿ&É l >∑Ts¡T#·]Á‘·˝Àì 11e n<Ûë´j·T+˝À |üP»´l e÷düºs¡T>±s¡T ªÁ|ükÕÔeqμ˝À Áyêdæq <ëìì Á|ükÕÔ$+#·Tø√e&É+ m+‘√ nedüs+¡ :` ªªl bÕ<äkÕ«$T >±ì, l qèdæ+Vü≤ düs¡dü«r kÕ«$T >±ì, ‘êeTT uÛÑ>∑e<äe‘ês¡eTT\ì ˝Àø±ìøÏ #ê≥Tø√˝Ò<Tä . l sêeTT&ÉT >∑÷&É ªÄ‘êàq+ e÷qTwü+ eTH˚´μ, ªH˚qT e÷qe⁄&ÉqH˚ ‘·\TdüTHÔ êïqTμ nHêï&ÉT. l ø£èwüßí&ÉT ‘êeTT uÛÑ>∑e<äe‘ês¡eTì ns¡T®ì&çe+{Ï n+‘·s+¡ –≈£î\≈£î ø=~›eT+~øÏ e÷Á‘·yT˚ #ÓbÕŒ&ÉT >±ì ˝Àø±ìøÏ #ê≥˝Ò<äT. Bììã{Ïº ì»yÓTÆq ne‘ês¡

#˚jT· >∑*–q m≥Te+{Ï düV‰ü j·TyÓTHÆ ê #˚jT· e#·TÃ. ¬ s +&É e ~ eTqdü T ‡. n+fÒ eTqdü T ‡qT uÛ Ñ > ∑ e +‘· T ìø£ ] Œ+#· & É + . n+fÒ ìs¡ + ‘· s ¡ + eTq eTqdüT‡qT Äj·Tq <Ûë´dü˝À e⁄+&˚˝≤ #·÷düTø√e&É+. @|üì #˚dæHê n~ uÛÑ>∑e+‘·Tì ùde>± uÛ≤$+∫ #˚ j · T &É e TT. ‘· q ≈£ î @~ \_Û + ∫Hê uÛ Ñ > ∑ e +‘· T ì Á|ükÕ<äeTì uÛ≤$+#·&ÉeTT, J$‘·+˝À dü+uÛÑ$+#˚ ø£wqºü cÕº\qT Äj·Tq eTq≈£î ÁX‚jT· düT‡ #˚≈L£ s¡Ã&Üìπø #˚dTü HÔ êïs¡ì uÛ≤$+#·&eÉ TT` Ç˝≤ nìï $wüj÷· \˝Àq÷ Äj·Tq |üs+¡ >± Ä˝À∫+#·&eÉ TT nuÛ´Ñ dæ+#ê*. eT÷&Ée~ <Ûqä eTT. eTq |ü]dæ‹ú ì ã{°º X¯øÔÏ ø=\~ <Ûäq+ >∑Ts¡Te⁄≈£î düeT]Œ+#·Tø√e&É+. n+fÒ >∑ T s¡ T e⁄≈£ î >±˙, >∑ T s¡ T |ü s ¡ + >± »]π > @ Ç‘· s ¡ ø±s¡´Áø£e÷\¬øH’ ê <ÛHä êìï düeT]Œ+#·Tø√e&ÉeTT. >∑Ts¡T ùde>± uÛ≤$+∫ ù|<ä\≈£î düV‰ü j·T+ #˚jT· &ÉeTT, ø£cÕº\˝À e⁄qïyê]ì Ä<ä T ø√e&É e TT >∑ ÷ &É >∑ T s¡ T e⁄≈£ î düeT]Œ+#·Tø√e&É+ ÁøÏ+<äøπ edüT+Ô ~. ø=+<äsT¡ m+‘√ #˚d÷ü >Ô ÷∑ &É @MT #˚jT· ˝Ò<ìä nqT≈£ î +≥÷ e⁄+{≤s¡ T . eT] ø=+<ä s ¡ T @MT #˚j·T≈£î+&ÜqT ø=~›>± #˚dæ >∑÷&É m+‘√ #˚kÕeTì nqT≈£î+≥÷ e⁄+{≤s¡T. n˝≤ m+‘√ #˚düTÔHêïeTì nqT≈£îH˚ yêﬁ¯ﬂ+‘ê @$T #˚dæHê ‘·eT >=|üŒ ø√dü+ #˚düTÔHêïs¡qïe÷≥. n+<äTe\q n{Ïº |üì yê]øÏ nVü≤+ø±s¡+ Á|üã\&ÜìøÏ <√Vü≤<äø±] ne⁄‘·T+<˚ ‘·|Œü Á|üj÷Ó »qy˚TMT e⁄+&É<Tä . n+‘˚>±ø£ n{Ïº nVü≤+ø±s¡+ e\¢ ‘·qø£+f… m≈£îÿe #˚kÕs¡ì me]HÓH’ ê n+fÒ ndü÷j·T ø£*–, n~ <˚«wü+>± e÷πs neø±X¯+ >∑÷&É e⁄qï~. Ç‘·s¡T\≈£î @<Ó’Hê #˚j·÷\H˚ ÄdüøÏÔ>∑\yês¡T ‘êeTT #˚ d ü T Ô H êïeTì nqTø√s¡ T . Ç+ø± m+‘· #˚j·T>∑\eTH˚ Ä˝À∫dü÷Ôe⁄+{≤s¡T. yê]øÏ #˚j·÷\H˚ Äsê≥+ ‘·|Œü m+‘· #˚kÕeTH˚ Ä˝À#·q e⁄+&É<Tä . ì»+>± Ç~ uÛÑ>∑e+‘·Tì >∑TD+. ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\ >∑TD+. uÛ>Ñ e∑ <ä“≈¤ î£ \Ô >∑TD+, dü»q® T\ >∑TD+, kÕ<ÛTä dü‘T· Œs¡Twüß\ >∑TD+, dü<Tä sZ T¡ e⁄\ >∑TD+, n+<äTøπ n{Ïº yê]ì ÄÁX¯sTT+∫q eTq+ yê] >∑TD≤\qT n\es¡#T· ø√yê*. n{Ïyº ê] nqTÁ>∑V≤ü + bı+<ë\+fÒ n{Ïº >∑TD≤\qT n\es¡#T· ø√ø£ ‘·|Œü <äT >∑÷&É. n+<ä T ø£ ì eTq eTqdü T ‡qT dü ] >± e⁄+#·Tø√yê*. eTqdüT‡qT dü]>± e⁄+#·Tø√e&ÜìøÏ |üP»´l e÷düºs¡T>±s¡T #Ó|æŒq yê{Ïì ø=ìï+{Ïì düà]+#·Tø=+<ëeTT. eTTK´+>± eTqdüT‡qT dü]>± e⁄+#·Tø√e&ÜìøÏ

Ç‘·s¡T\≈£î @<Ó’Hê #˚j·÷\H˚ ÄdüøÏÔ>∑\yês¡T ‘êeTT #˚düTÔHêïeTì nqTø√s¡T. Ç+ø± m+‘· #˚j·T>∑\eTH˚ Ä˝À∫dü÷Ôe⁄+{≤s¡T .... ì»+>± Ç~ uÛÑ>∑e+‘·Tì >∑TD+. ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\ >∑TD+. uÛÑ>∑e<ä“¤≈£îÔ\ >∑TD+, dü»®qT\ >∑TD+, kÕ<ÛäT dü‘·TŒs¡Twüß\ >∑TD+, dü<äTZs¡Te⁄\ >∑TD+, n+<äTπø n{Ïº yê]ì ÄÁX¯sTT+∫q eTq+ yê] >∑TD≤\qT n\es¡#·Tø√yê*. 5

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

Äj·TqπøMT nedüs+¡ ˝Òøb£ ˛sTTHê eTqø√dü+ Ä<äsÙ¡ J$‘êìï >∑&bç Õs¡T. n+<äTø£ì eTq+ Äj·Tq J$‘êìï ì•‘·+>± >∑eTìdü÷Ô n{Ïº J$‘êìï >∑&|É &ü ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#ê*. n|ü⁄Œ&ÉT n&É>∑&ÉT>∑THê Äj·Tq eTq yÓ+≥ e⁄+&ç eTq\qT dü]jÓTÆ q e÷sêZq q&ç|kæ ÕÔsT¡ . n+‘· ø £ + fÒ eTq≈£ î ø±e\dæ q ~ @eTTqï~? Ç+‘·≈î£ $T+∫ eTqqT+∫ Äj·Tq Ä•+#˚<e˚ TTqï~? ªø£è‘·»„‘·≈£î eTs√ù|s¡T kÕsTTμ nì |üP»´l e÷düsº T¡ >±s¡Hêïs¡T. n˝≤π> ø£è‘·»‘„ ≈· î£ eTs√ù|s¡T |üP»´l e÷düºs¡T>±s¡T >∑÷&Ü. l kÕsTTHê<ÛäT&ÉT ‘·eT≈£î Á|ükÕ~+∫q Ä<Ûë´‹àø±qTuÛyÑ êìøÏ ø£è‘·»‘„ >· ± Äj·Tq ‘·eT J$‘êH˚ï kÕsTT ùde≈£î n+øÏ‘+· #˚kÕs¡T. |üP»´l e÷düsº T¡ >±s¡T #˚dqæ ≥Tº eTq+ >∑÷&É ùde #˚dæ Äj·Tq≈£î ø£è‘·»‘„ \· T ‘Ó\T|ü⁄ø√yê*. <äjT· , düV≤ü qeTT, |üs√|üø±s¡eTT, düÁ<ä+Z <Ûä |üsq¡ƒ eTT, ÁX¯eD, eTqq, ì~Û <Ûë´düqeTT, dü‘‡· +>∑eTT, uÛ»Ñ q, dü<Tä sZ T¡ düe÷>∑eTeTT, eTVü‰‘·Tà\ <äsÙ¡ qeTT kÕ<Û´ä yÓTqÆ +‘·es¡≈L£ M≥ìï+{Ï˙ #˚jT· &ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#ê*. Ç+‘·≈L£ eTq+ eTTK´+>± ‘Ó\TdüTø√e\dæq~ ˇø£ÿfÒ. Ç˝≤π> mH√ï q÷‘·q dü+e‘·‡sê\T edüT+Ô {≤sTT, b˛‘·T+{≤sTT. mH√ï ˝…øÿ£ ≈£îMT]q Je⁄\T ˝≤π> |ü⁄&ÉT‘·÷, –&ÉT‘·÷ e⁄+{≤sTT. n˝≤π> eTqeT÷qT. eTq ô|<ä\› T #Ó|æŒq Á|üø±s¡eTsTT‘˚ Ç|üŒ{ÏøÏ eTq+ mìï »qà˝…‹Ô e⁄+{≤yÓ ÷ , Ç˝≤π > mìï q÷‘· q dü + e‘· ‡ sê\T »s¡T|ü⁄≈£îHêïyÓ÷! ø±˙ Ç|ü⁄Œ&ÉT eTqyÓT‹Ôq »qàø=ø£ Á|ü‘´˚ ø£‘· e⁄qï~. n<˚ |üP»´l e÷düsº T¡ >±s¡T eTq≈£î >∑Ts¡Te⁄>± \_Û+#·&É+. eTq J$‘ê\qT kÕs¡∆ø£+ #˚dTü ø√e&ÜìøÏ Äj·Tq #Ó|Œæ q≥Te+{Ï düT\uÛ‘Ñ s· y¡ TÓ qÆ dü÷Á‘ê\qT eT¬ses¡÷ $e]+∫ e⁄+&É˝<Ò y˚ ÷Ó ! n+<äTøπ Ç{Ïº neT÷\´ neø±XÊìï eTq+ C≤s¡$&ÉT#·Tø√≈£L&É<Tä . n˝≤ C≤s¡$&ÉT#·T≈£î+fÒ eTq+‘·{Ï $y˚ø£V”≤qT\T eTs=ø£s¡T e⁄+&ÉπsyÓ÷! eTq »qà»qà\ìï+{Ï˝Àq÷ Äj·Tq yÓ+≥ eTqeTT+&Ü\Hêï, eTq yÓ+≥ Äj·Tq e⁄+&Ü\qT≈£îHêï Äj·Tq #Ó|Œæ q $<Û+ä >±, ‘·eT >∑Ts¡Te⁄ #Ó|Œæ q≥T¢ Äj·Tq #˚dqæ $<Û+ä >± eTqeT÷ X¯øÔÏ e+#·q ˝Ò≈î£ +&Ü ø£èwæ #˚jT· e\dæq nedüse¡ TTqï~. ø£qTø£ á q÷‘· ï dü + e‘· ‡ s¡ + ˝À Äj· T q #Ó | æ Œ q $<Û ä + >± q&ÉT#·Tø√&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï<ë›eTT. ˝ÖøÏø£+>± ø£è‘·»„‘ê eT¨‘·‡eeTT eTVü‰yÓ’uÛÑe+>± »s¡T|ü⁄≈£îqï|üŒ{Ïø°, Ä+‘·s+¡ –ø£+>± »s¡T|ü⁄ø√e\dæq ø£è‘·»‘„ ê eT¨‘·‡e+ e÷Á‘·+ Ç<˚!

Äj·Tq ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß&Éq&ÜìøÏ áHê{Ï kÕsTT Á|üuÛÑ+»qy˚T ‘êsêÿDeTT. Äj·Tq >∑÷]Ã eTVü‰‘·Tà\T #Ó|æŒq yêø±´˝Ò Á|üe÷DeTT. |ü⁄s¡Twüß&ÉT ‘·q ì»‘·‘êÔ«ìï ˝Àø±ìøÏ #ê≥Tø√&Éì ‘Ó*j·÷*. y˚<äyê´düT\e+{Ï dü‘·´Á<äwüº\T ø=~›eT+~ e÷Á‘· y ˚ T á s¡ V ü ≤ kÕ´ìï >∑ T ]Ô + ∫ ˝Àø±ìøÏ ‘Ó*j·Tãs¡#ês¡T. á ne‘ês¡ eT÷s¡TÔ\+<äs¡÷ ‘·eT ì»yÓTÆq $X¯ « s¡ ÷ bÕìï n+‘· s ¡ + –≈£ î \≈£ î Á|ü k Õ~+∫ nqTuÛÑe|üPs¡«ø£+>± ‘·eT <Ó’e‘ê«ìï ìs¡÷|æ+#ês¡T. n˝≤>±ø£ bÂ+&ÉØø£ yêdüT<˚e⁄ì e+{Ï ø°]Ôø±eTT\T e÷Á‘·y˚T ‘êeTT ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\eTì ˝Àø±ìï q$Tà+|üp#ês¡T. ne‘ês¡ |ü ⁄ s¡ T wü ß \+<ä s ¡ ÷ dü < ä T Z s ¡ T e⁄\HêÁX¯ s TT+∫ dü ‘ ê‡+Á|ü < ëj· ÷ ìï bÕ{Ï+#êπs>±ì, ‘·eTø£{ºÏ Ä\+ãq\T nqedüse¡ Tì, ‘êeTT düs«¡ <Ûsä êà\≈£L nr‘·T\eT˙ #Ó|Œæ ùd«#êÃ¤#ês¡T\T >±˝Ò<Tä . ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\+<ä]˝≤π> M]<äs› ÷¡ ‘êeTT »qà‘·: |ü]|üPs¡T˝í q’… |üŒ{Ïø° $qÁeTT˝…q’ kÕ<Û≈ä î£ \e˝…H˚ Á|üe]Ô+#ês¡T >±ì, dæ<Tä \∆ eTì $i¿M>∑˝<Ò Tä . Ms¡T ~e´ ©\\qT Á|ü<ä]Ù+∫q|üŒ{Ïø° n$ Äs¡T\Ô qT s¡ø+åÏ #˚$>±qT, nsê∆sT¡ \∆ qT b˛wæ+#˚$>±qT, ìs¡Tw› yºü TÓ qÆ Ä<Ûë´‘·à uÛ≤eqqT uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î Á|ükÕ~+∫, yê]ì yÓ÷øå√qTàKT\T>± #˚ùd$>± e÷Á‘·yT˚ e⁄HêïsTT. øπ e\+ ‘·eT X¯øÔÏ kÕeTsê∆´\‘√ ˝À≈£î\≈£î dü+ÁuÛeÑ ÷X¯Ãsê´\˝À eTT+∫ ‘·eT≈£î ø°]Ôì #˚≈£LπsÃ kÕ<ÛäHê˝…’q ∫\¢s¡ #·eT‘êÿsê\T yê¬sqï&É÷ Á|ü<]ä Ù+#·˝<Ò Tä μμ. |üP»´l e÷düsº T¡ >±s¡T Áyêdæq ô|’ $wüj÷· \˙ï Äj· T q≈£ î nø£ å s ê˝≤ dü ] b˛‘êj· T ì Ä˝À∫ùdÔ eTqø£se∆¡ Te⁄‘·T+~. Äj·Tq >∑÷&É kÕ<Û≈ä î£ ì>± kÕ<Ûqä #˚kÕs¡T. kÕ<Ûës¡D >∑èVü≤düTú>± yÓT\– n+<äT˝Àì ø£wqºü cÕº\qT m˝≤ m<äTs√ÿyê˝À eTq≈£î ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T. Äj·Tq ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß&Éq&ÜìøÏ áHê{Ï kÕsTT Á|üu+ÑÛ »qy˚T ‘êsêÿDeTT. Äj·Tq >∑÷]Ã eTVü‰‘·Tà\T #Ó|Œæ q yêø±´˝Ò Á|üe÷DeTT. 6

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

>∑+>± j·TeTTq dü+>∑eTeTT »qe] 2012

ø£\ø£‘êÔ˝Àì dæe÷¢jT· qT ù|≥˝À $X¯«Hê<Û<ä ‘ä êÔ, uÛÑTeH˚X¯«]<˚$ nqT |ü⁄D´ <ä+|ü‘·T\≈£î |ü⁄wü´ãVüQfi¯ dü | ü Ô $ THê&É T »ìà+∫q C≤‹s¡ ‘ · ï eTT qπ s +Å<ä T &É T . ∫qï‘·qeTTqT+∫ bÕs¡e÷]∆ø£ ∫+‘·qô|’ Å|‹” . ø£fi≤XÊ\˝À #·~y˚ s√E\˝À ÅãVü≤à düe÷»+ Hêj·T≈£î\‘√ kÕVü≤#·s´¡ + @s¡Œ&ç+~. ªªMTs¡T Hê≈£î <˚e⁄ì #·÷|ü>∑\sê?μμ nqï<˚ n‘·ì Å|üX¯ï. ø±s¡D»qTà&Ó’q $y˚ø±q+<äTì nH˚«wüD dü<äTZs¡Te⁄ <äs¡ÙqeTT‘√ |òü*+∫q~. ªªne⁄qT Hêj·THê, ìqTï#·÷#·TqfÒ¢ <˚e⁄ì #·÷düTHÔ êïqT! e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïqT!! ø±ì uÛÑ>∑e+‘·Tì¬ø’ |ü]‘·|æ+#·Tyê¬ses¡T? ì»eTT>± |ü]‘·|æ+∫q ø£q|ü&Éø£j·TT+&ÉTHê!μμ nHêïs¡T. ˝À≈£î\T |æ∫Ãyê&ÉT nqTø=qï Ä ne‘ês¡|⁄ü s¡Twüß&˚ Åo sêeTø£èwüí |üse¡ TVü≤+dü. ˝Ò><∑ ÷ä &É ‘·*j ¢ TÓ T<ä≈› î£ #˚]q≥T¢ sêeTø£èwüßìí <äsÙ¡ qeTT‘√ nH˚«wüD |ò*ü +∫, Ä‘·àdæ~∆ bı+~q qπs+Å<Tä &˚, Åo kÕ«$T $y˚ø±q+<ä. ‘·+Å&ç ~e+>∑‘T· &ÓH’ ê&ÉT. Ç+{À¢ |üdTü +Ô ≥THêïs¡T. <ë]Å<ä u ≤<Û ä q T+&ç ‘· q qT ‘· | æ Œ +#· e \dæ q ~>± Åo $y˚ø±q+<äT&ÉT Åo sêeTø£èwüßìí ø√]Hê&ÉT. |üse¡ TVü≤+dü ø±[ø±\j·TeTT˝ÀìøÏ yÓ[fl »>∑»q® ìH˚ n&É>e∑ Tì|ü+bÕs¡T. qπ s +Å<ä T &É T eTTe÷às¡ T »>∑ H êà‘· e<ä › ≈ £ î yÓ [ flHê, n&É>e∑ \dæq~ eTs¡∫, ªª‘·©!¢ ìs¡à\ C≤„quÛøÑ ÔÏ yÓs’ ê>∑éTT\T Å|ü k Õ~+|ü ⁄ eTTμμ nì ø√]Hê&É T . yÓ \ T|ü * øÏ e∫Ã |üse¡ TVü≤+düqT ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. |üse¡ TVü≤+dü <ë]Å<´ä eTTqT u≤|ü ⁄ eTì e÷‘· q T ø√]‹yê nì n&É T >∑ > ±? uÛÑ÷eT+&É˝≤~Û|ü‹ ø£&Éπø– ≈£Ls¡>±j·T\T n&ç–q≥T¢, »>∑»q® ˙jÓTT<äøπ› – ◊Væ≤ø£uÀÛ >∑eTT\T ø√s¡&eÉ ÷?μμ nHêï&ÉT qπs+Å<äT&ÉT. ø=\~ø±\eTT˝ÀH˚ ø±cÕj·÷+ãs¡eTT\T <Ûä]+∫Hê&ÉT. $y˚ø±q+<äT&ÉT>± s¡÷bı+~Hê&ÉT. Åo |ü s ¡ e TVü ≤ +dü ‘· q bÕ<ä ‘ê&É q eTT‘√H˚ •wü ß ´ìøÏ Ä‘êàqTuÛ÷Ñ ‹ ø£*–+∫Hês¡T. sêeTø£èwüí |üse¡ TVü≤+dü ‘·q ~e´X¯øÏÔq+‘·{Ïì $y˚ø±q+<äTìøÏ <Ûës¡b˛dæHês¡T. á $wüj·TyÓTÆ |üs¡eTVü≤+dü, ªªHê≈£îqï<ä+‘ê sTT∫Ã H˚qT |òøü s° T¡ HÓ‹’ >∑<√sTT!μμ nì nHêïs¡T. n~ 1893e dü+e‘·‡s¡eTT. wæø±>√ q>∑se¡ TT˝À

Å|ü | ü + #· eT‘· eTVü ‰ dü u Û Ñ y˚ ~ ø£ , ñ|ü H êdü ´ ø£ s ¡ Ô 30 dü + e‘· ‡ sê\ j· T Te≈£ î &Ó ’ q $y˚ ø ±q+<ä T &É T , >∑ + ;Û s ¡ ø£+sƒ<¡ «äÛ ì. düHê‘·q <Ûsä à¡ eTTjÓTTø£ÿ $•wü‘º q· T #ê{Ï#|Ó ü ≥ n‘·ì \ø£´å eTT. $y˚ø±q+<äTì H√{Ïy+Ó ≥ Åù|eTuÛ≤eq‘√ #˚dæq dü+uÀ<Ûäq, ªªnyÓT]ø± k˛<äs¡ k˛<äØeTDT˝≤sê!μμ nì. yÓ+≥H˚ ìX¯Ùã›eTT>±qTqï Ä düu≤Û kÕ>∑se¡ TTqT+&ç, ø£s‘¡ êfi¯ <Û«ä qT\T $TqTïeTT{ÏHº êsTT. Ä eTVü‰düu˝ÑÛ À kÕ«$T #ê˝≤ $wüj·÷\qT uÀ~Û+#ês¡T. ªª$$<Ûä Å|ü<˚X¯eTT\˝À |ü⁄{Ïºq q<äT\T düeTTÅ<äeTT˝À dü+>∑$T+#·TqfÒ¢, $$<Ûä uÛ≤eeTT\‘√ eTqTwüß´\e\+_+#·T, $$<Ûä Äsê<Ûäq e÷s¡ZeTT\T düeéTT>± ø£ìŒ+∫qqT, n|üdüeéTT>± ø£ìŒ+∫qqT düπs«X¯«sê! ìH˚ï #˚s¡T#·Tqï$.μμ $<˚XÊ\˝À $»j·T<äT+<äT_Û yÓ÷–+∫ e÷‘·è<˚X+¯ ˝À n&ÉT>∑Tô|{≤ºsT¡ . Äùd‘· T Væ ≤ e÷#· \ eTT |ü s ¡ ´ {Ï + ∫ uÛ ≤ s¡ ‘ · C≤‹ì ñbıŒ+–+|ü#˚XÊs¡T, kÕ«$T $y˚ø±q+<ä. á »j·T+‹ dü+<äs“¡ e¤ TT>± yê] uÀ<Û\ä qT ø=ìï eTqqeTT #˚dTü ≈£î+<ëeTT. kÕ+|òTæ ø£ eédü>ú ±ì, Hê>∑]ø£‘ø· ±ì, <Ûsä à¡ eTT MT<ä ˝Ò<ë eTqTwüß´\ düÅ‘Œ· es¡qÔ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄+≥T+~. á $X¯ « eTT˝Àì Å|ü ‹ nDTe⁄qT>∑ ÷ ]Ã ‘Ó\TdüT≈£îHêï ˙≈£î Äq+<ä+ \_Û+#·<äT. ìqTï ˙e⁄ »sTT+#·Tø=qï|ü⁄Œ&ÉT e÷Å‘y· T˚ ˙≈£î Äq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+~. ndüŒèX¯´‘· nH˚~ ˇø£ e÷qdæø£yÓTÆq »ãT“. Åù|eT<ë«sê n+<ä]ì ˙˝À ø£\T|ü⁄ø√. X¯øj ÔÏ T˚ JeqeTT, dü+≈£î∫‘·eT+‘ê eTs¡DeTT. ìs¡ T ù|<ä \ ø£ c Õº \ T#· ÷ ∫ e\e\ @&˚ Ã yê&˚ >=|üŒyê&ÉT. ˝Òì#√ yê&ÉT #Ó&y¶É ê&˚. uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À ˇø£ ≈£îø£ÿjÓÆTq ≈£åî<ë“¤<Ûä‘√ u≤<Ûä|ü&É≈£î+&Ü qT+&Éq+‘·es¡≈£î eTs¡˝≤ eTs¡˝≤ »ìà+∫ düe÷» ÅXj ‚ T· düT‡≈£î ÁX¯$TkÕÔqT >±ì d”«j·TeTTøÏìÔ ø√s¡qT. kÕ«$T $y˚ø±q+<ä »j·T+‹ dü+<äs“¡ +¤ >± yê] bÕ<ä |ü<àä eTT\≈£î X¯‘ø· √{Ï qeTdüT‡e÷+»\T\T. 7

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

dæ<ä∆|ü⁄s¡Twüß&ÉT Á|ükÕ~+∫q yÓ’≈£î+sƒ¡ Á|ükÕ<ä+ ø√≥+sêE C≤qøÏsêyéT, >∑T+≥÷s¡T »qe] 2012

ªkÕsTTu≤u≤μ |üÁ‹ø£ ÁbÕs¡+uÛÑ dü+∫ø£qT+&ç e÷

ø±\TÃ≈£îHêïs¡T. Ä ‘·sê«‘· e÷ej·T´>±] ô|<ä› nu≤“sTT (l _.ôV≤#Y . •e≈£ î e÷sY , ôV’ ≤ Á<ëu≤<é ˝ À |ü ì #˚ d ü T Ô H êïs¡ T )ì, ‘· s ê«‘· qqTï mes¡ T nì ã+<ÛTä e⁄\+<ä] øπ eå T düe÷#ês¡eTT\T ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. Hê≈£î #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´+ y˚d+æ ~. áj·Tq≈£î Ç+‘·eT+~ ù|s¡T¢ m˝≤ >∑Ts¡THÔ êïsTT nì $düTbÔ ˛j·÷qT. ‘·sê«‘· u≤ãT>±s¡T Ä sTT+{Ï Ä$&É≈î£ ø=+‘· &ÉãT“ sTT∫Ã ˝…ø£ÿ#Ó|üŒeTHêïs¡T. Ä$&É ˝À>∑&É m+‘· sTT∫Ã+~, Ç|üŒ{Ï kıeTTà ˝…øÿ£ u≤ãT>±]øÏ #ÓbÕŒs¡T. Ä düeTj·T+˝ÀH˚ e÷ej·T´ s¡÷10ˆˆ\T düeT]Œ+#·Tø=Hêïs¡T. ‘·sê«‘· u≤ãT>±s¡T yê] <ä>∑Zs¡j·TTqï dü+∫˝À+∫ ì+&É T >±e⁄qï y˚ s ¡ T X¯ q >∑ ø ±j· T \T, eTs¡ e Tsê\T, X¯q>∑|ü|ü⁄Œ e÷≈£î sTTyê«\ì #˚‘·T\T |ü≥ºeTHêïs¡T. e÷ej·T´ sTT+{Ï j·T»e÷qTsê*ì n&ç– s¬ +&ÉT ø±–‘·+ ø£es¡T¢ rdüT≈£îHêïs¡T. #Ós=ø£ ø£es√¢ yês¡T e÷≈£î ô|{Ïº+~ dü<Tä ≈› î£ HêïeTT. ø±ì $∫Á‘·yT˚ eT+fÒ n$ m+‘· y˚&>ç ± e⁄Hêïj·T+fÒ #˚‘·T\‘√ |ü≥Tºø√˝ÒeTT. Çø£ÿ&É ˇø£ $wüjT· + eT]#êqT. á dü+∫ u≤ãT>±] e<ä› yÓTT<ä≥ y˚TeTT#·÷∫q <ä>sZ∑ q¡ T+&ç yê] e<ä› e⁄+~. H˚qT yê] ã≥º\dü+∫ @yÓ÷ nqTø=HêïqT. yÓTT‘êÔìøÏ bÕe⁄øÏ˝À, bÕe⁄øÏ˝Àe⁄qï Ä s¬ +&ÉT ø£es¡T¢ bÕø˘ #˚dæ Hê <ä>sπZ∑ ô|≥Tº≈î£ HêïqT. ‘·sê«‘· u≤ãT>±s¡T ˝Ò#ês¡T. Ä dü+∫ì rdüTø=ì yê]yÓ+≥ nø£ÿ&Ée⁄qï ø=+‘·eT+~ uÛÑ≈£îÔ\T yê]ì nqTdü]+#ês¡T. Äj·Tq ãj·T≥≈£î sê>±H˚ Ä M~Û |æ\\¢ +<äsT¡ ªª‘ê‘·jT· ´ e÷≈£î, e÷≈£îμμ nì #·T≥÷º eT÷>±s¡T. yês¡T q&ÉT#·T≈£î+≥÷ |æ\¢\+<ä]øÏ ô|&É÷Ô M~Û ∫e]øÏ yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É dü+∫ì <äT*|æ M~Û ∫es¡Hj ˚ T· Tqï u…+’ &ç+>˘ es¡TÿcÕ|ü⁄˝ÀìøÏ yÓ[fl &ÉãT“\T yês¡T n&É>&∑ yÉ ÷Ó yê]øÏ cÕ|ü⁄yês¡T sTTe«&Éy÷Ó »]–+~. ‘·sê«‘· u≤ãT>±]‘√ düV‰ü n+<äs+¡ $ÁXÊ+‹ >∑èVü‰ìøÏ e#êÃeTT. nø£ÿ&É u≤ãT>±s¡T ø√<ä+&ÉsêeTkÕ«$Tì >∑÷]Ã

sTT+{ÏøÏ edü÷HÔ ˚ e⁄+~. eNÃ sê>±H˚, H˚qT ÄÁ‘·+>± eTT+<äT <ë«s¡ø±e÷sTT nqTuÛeÑ eT+≥|üeTT #·<eä ≥+ ˇø£ n\yê≥T>± e÷]b˛sTT+~. Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ J$‘·+˝À »]–q nqTuÛÑyê\T qqTï n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT Äq+<ä kÕ>∑s+¡ ˝À eTT+∫y˚dTü +Ô {≤sTT. n$ 9`7`1989≈£î eTT+<äTs√E\T. Hê $yêVü≤eTT ø=~›s√E\T eTT+<äT>±, Hê y˚Tq‘·>Ô ±] uÛsÑ Ô¡ uÛ Ñ { Ï º Á b˛\T sê<Û ë ø£ è wü í e T÷]Ô > ±s¡ T e∫Ã H˚ q T l s¡+>∑qïu≤ãT>±]ì #·÷&É&ÜìøÏ yÓfió¯ ‘·THêïqT. ˙e⁄≈£L&Ü sêe\dæq~ nì e‹Ô&ç #˚XÊs¡T. düsπ nì #Ós=ø£ ôdø’ \Ï T rdüTø=ì >∑T+≥÷s¡T ‘·e⁄&ÉTø√≥¢ ãC≤s¡T <ä>sZ∑ ¡ u≤ãT>±s¡T e∫Ã $ÁXÊ+‹ rdüTø=qT >∑èVü‰ìøÏ dü]>±Z ñ<äj·T+ 10>∑+ˆˆ≈£î #˚sêeTT. ‘·sê«‘· Ä >∑èVü≤ j·T»e÷qTsê*ì u≤ãT>±s¡T m|ü⁄Œ&ÉT ekÕÔsì¡ e÷ej·T´ n&ç>±s¡T. yês¡T e#˚Ã düeTj·T+ nsTT+~ nì ÄyÓT #Ó|Œæ +~. y˚TeTT yês¡T ekÕÔsì¡ 10>∑+ˆˆ\ 45 ìˆˆ es¡≈î£ ìØøÏ+å #·≥+ »]–+~. H˚qT sTTø£ ñù|øÏ+å #·˝øÒ £ ªªeTq+ 11 >∑+ˆˆ\≈£î Ç+{ÏøÏ yÓ[b¢ ˛<ëeTTμμ nì e÷ej·T´‘√ nHêïqT. düsπ nì e÷ej·T´ Hê e÷≥ ø±<äq˝Òø£ 5ìˆˆ\T ‘·≈î£ ÿe 11>∑+ˆˆ\≈£î nø£ÿ&É qT+&ç ãj·T\T<˚] dü+<äT eT\T|ü⁄ ‹]>±eTT. yÓ+≥H˚ e÷ej·T´ ôd’øÏ\T~– ªªns¡T>√ u≤ãT>±s¡Tμμ nì qeTkÕÿs¡+ #˚XÊs¡T. H˚qT nqTdü]+∫ qeTkÕÿs¡+ #˚XÊqT. ø±˙ H˚qT eTqdüT˝À ªªáj·Tq kÕe÷qýÓTÆq eTìwæ, ô|’q #=ø±ÿ˝Ò<äT, e÷ej·T´ áj·Tq≈£î qeTkÕÿs¡+ #˚düTÔHêïs¡Tμμ nqTø√e≥+ »]–+~. Ä ‘·sê«‘· yê]‘√bÕ≥T yês¡T $ÁXÊ+‹ rdüTø=qT >∑èVü‰ìøÏ n+<äs¡+ ø£*dæyÓfi≤fleTT. Ä sTT+{Ïyês¡T eT+#·eTTô|’ eT+∫ <äT|üŒ{Ï |üs¡∫, eT+∫˙fi¯ófl nM ô|{Ïeº ⁄+#ês¡T. u≤ãT>±s¡T eT+#·eTTMT<ä Äd” q T\sTT eT+∫ #· T ≥º ˇø£ { Ï #· T ≥Tº ø =ì 8

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

ø=ìï $wü j · ÷ \T #Ó b ÕŒs¡ T . ‘· s ê«‘· e÷ej· T ´, u≤ãT>±]ì Á|ükÕ<ä+ n&ç>±s¡T. yês¡T m+<äT≈£î n&ç>±s¡+fÒ, ôV≤’ <äsêu≤<äT˝Àe⁄qï MT u≤e>±]ø√dü+ nì #ÓbÕŒs¡T Hê‘√ ‘·sê«‘·. yÓ+≥H˚ u≤ãT>±s¡T yÓTÆdü÷s¡TbÕ≈£îeTTø£ÿ e÷ Ç<ä›]øÏ |ü+∫sTT#êÃs¡T. <ëìì rdüTø=ì Ç<ä›s¡+ qeTdü ÿ ]+∫ yê]e<ä › ôd\e⁄ rdü T ø=ì >∑è¨qTàKT\j·÷éTT. Hê <ä>sZ∑ j ¡ T· Tqï s¬ +&ÉT ø£es¡T bÕ´≈£î\qT Ç+{ÏøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘·>±ì e÷ej·T´≈£î n+<äCÒj·T˝Ò<äT H˚qT. Ç+ø=ø£ $wüj·T+, M~Û˝À u≤ãT>±s¡T |ü+#·T‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT >∑÷&Ü yê{Ïì H˚qT e<ä\˝Ò<Tä . ‘·sê«‘· e÷ ≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´\+<äs÷¡ e÷ Ç<ä › ] ø√dü + uÛ À »Hê\¬ ø ’ kÕeT÷Væ ≤ ø£ + >± m<äTs¡T#·÷düTÔHêïs¡T. düπs n+<äs¡+ ≈£Ls¡TÃì Hê ø£es¡¢˝Àj·TTqï y˚s¡TX¯q>∑ø±j·T\T e¬>’sê n+<ä]øÏ |ü+#·eTì e÷ neTà>±]ÿ #ÓbÕŒs¡T. yês¡T Ä $<Û+ä >± n+<ä]ø° ô|{≤ºsT¡ . á ˝À|ü\ e÷ej·T´ ‘·q bı≥¢+ rdüTø=ì ôV≤’ <äsêu≤<é yÓfifl¯ {≤ìøÏ dü÷{Ÿøπ düT dü<Tä ‘› ÷· yê{Ïì bÕ¢døºæ ˘ ø£es¡T˝ÀøÏ e÷s¡Ã{≤ìøÏ }&Érdæ ˇø£ÿ ns¡T|ü⁄ n]#ês¡T. ªª@$T{Ïsê? Bì˝À n≥T≈£î\T e⁄Hêïj·Tì,μμ H˚q÷ e÷ ≈£î≥T+ãdüuÛÑT´\T n+<äs¡+ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷eTT. ˇø£ Á|üø£ÿ y˚s¡TX¯q>∑ø±j·T\T, eTs¡eTsê\T, X¯q>∑||ü ⁄ü Œ ‹+≥THêïs¡T ≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´\T— eTs=ø£ Á|üø£ÿ e÷ej·T´ bı≥¢+˝À n≥T≈£î\T. m+‘· $∫Á‘·y÷Ó #·÷&É+&ç. n|ü⁄Œ&ÉT Ç+ø£ e÷ej·T´≈£î, Hê≈£î b˛{≤¢≥ ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTT+~. Äj·Tq ªª@sê? <ë]˝À @yÓTqÆ e÷sêÃyê?μμ nì. <ëìøÏ dü e ÷<Û ë q+>± H˚ q T ªªyês¡ T sTT∫Ãq|ü Œ {Ï q T+&ç H˚ q T yê{Ï ì e<ä \ ≈£ î +&Ü #˚‹˝ÀH˚ ñ+#·T≈£îHêïqTø£<ä+&çμμ`nì H˚qT nq≥+ »]–+~. <ëìøÏ e÷ej·T´ qqTï ªª@<√ ˝À|ü+CÒkÕe⁄sê! ì»+ <ë#· ≈ £ î +&Ü#Ó | ü Œ sê!μμ nì nHêïs¡ T . H˚ q T $#ês¡+>± u≤ãT>±s¡T sTT∫Ãq yÓTdÆ ÷ü s¡TbÕ≈£î <ë]˝À bÕπsXÊqT nHêïqT. <ëìøÏ e÷ej·T´ m+‘·|ìü #˚XÊe⁄sê nì Nsê\˝À u≤ãT>±]‘√ »]–q dü+|òTü ≥q\T #ê˝≤ #ÓbÕŒs¡T. yês¡T ˇπøkÕ] ø=+‘·eT+~ sTT+&É˝¢ À uÛÀ»q+ #˚jT· ≥+ Á|ü<ëÛ q+>± $HêïqT. l uÛsÑ <¡ ë«» e÷düsº T¡ >±s¡T Áyêdæq ªl >∑Ts¡T#·]· Á‘·μ Á>∑+<∏+ä ˝À, l qèdæ+Vü≤düsd¡ «ü ‹ kÕ«$T 8 eT+~ uÛ≈Ñ î£ \Ô sTT+≥ ˇπøkÕ] _Ûø>å£ ±$+#·≥+‘√

b˛*e⁄+~ sT÷ ©\. ‘·sê«‘· u≤ãT>±s¡T s¬ +&ÉT, eT÷&ÉT |üsê´j·TeTT\T e÷ sTT+{ÏøÏ e∫Ã _Ûø£å ø±$+#·≥+ »]–+~. Ä düeTj·T+˝ÀH˚ j·T<ës¡∆ dü+|òTü ≥q ˇø£{Ï »]–+~. ˇø£s√E u≤ãT>±s¡T e∫Ã _Ûøå£ ‘·sê«‘·, >∑~˝À $ÁXÊ+‹ rdüT≈£î+≥÷ e÷ neTà>±]‘√ ªªne÷à sT÷ s√E MT≈£î <Ó’eÁ|ükÕ<ä+ sTTkÕÔqTμμ nHêïs¡T. dü]>±Z 1>∑+ˆˆ≈£î ãj·T≥≈£î e#êÃs¡T. H˚qT, Hê k˛<äs¡T&ÉT Á‹$Áø£eTsêe⁄ yê]‘√ e⁄HêïeTT. u≤ãT>±s¡T ªªÁ|ükÕ<ä+μμ nq>±H˚ n+<äs+¡ (eTT>∑TsZ T¡ ) ãj·T≥≈£î e#êÃeTT yê]‘√. Hê k˛<äsT¡ &ÉT ªªMT e<äH› ˚ e⁄+~ Ä Á|ükÕ<ä+μμ nì nHêï&ÉT. <ëìøÏ Äj·Tq ‘·q |ü+#· }&Érdæ <äT*|æ #·÷bÕs¡T. düπs nì, qe⁄«\‘√ Ä ø±s¡´Áø£eT+ eTT–dæ+~. u≤ãT>±s¡T Äø±X¯+e+ø£ #·÷dü÷Ô ne÷à ªªn~>√ yÓ’≈£î+sƒ¡+, l eTVü‰$wüßíe⁄≈£î ãTTwüß\T y˚<äeT+Á‘ê\T #·<Tä e⁄‘·THêïs¡T. Hês¡<ä ‘·T+ãTs¡T\T >±q+ #˚dTü HÔ êïs¡T.μμ n+≥÷ Äø±X¯+˝ÀøÏ ¬s+&ÉT#˚‘·T\‘√ qeTkÕÿs¡+#˚dæ ÁøÏ+<ä≈£î~+#ês¡T. #˚‹˝À ˇø£ |ü+&ÉT e⁄+~. Ç~>√ yÓ≈’ î£ +sƒ¡ Á|ükÕ<ä+ nì nHêïs¡T. bı&Éyê{Ï øÏd$t Tdt\T, 7 e÷Á‘·y˚T e⁄HêïsTT. e÷ ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\dü+K´ 7>∑T]øÏ e÷Á‘·y˚T ˇø£{Ï #=ˆˆq rdüTø√eTHêïs¡T. Ä s¡ø£yÓTÆq øÏdt$Tdt\T sTT+‘·es¡≈£î e÷¬sÿ{Ÿ˝ÀH˚ #·÷&É˝Ò<äT. <=s¡ø£e⁄. á $<Ûä+>± ˇø£ dæ<ä∆|ü⁄s¡Twüßì eTqkÕs¡ <ä]Ù+#·Tø=H˚ uÛ≤>∑´+ Hê »qà≈£î ø£\>∑≥+ #ê˝≤ n<äèwüº+ nì H˚qT nqTø=HêïqT. ‘·sê«‘· l |üPsêíq+<ä kÕ«$TJ>±s¡T ≈£L&Ü e∫Ã e÷ >∑èVü‰ìï bÕeq+ #˚jT· ≥+ »]–+~. á HÓ\ 5e‘˚~ (ôdô|+º ãs¡T) e÷ sTT+{ÏøÏ l |üPsêíq+<äkÕ«$TJ •wüß´\T≈£L&Ü e#êÃs¡T. n~ @$<Ûä+>± »]–+<ä+fÒ, l uÛÑs¡<ë«» e÷düºs¡T>±] dü+‘·ø£+‘√e⁄qï >∑Ts¡T#·]Á‘· Á>∑+<∏ä+. l X‚w–ü ]sêe⁄>±s¡T e∫Ã me¬sH’ ê kÕ<ÛTä e⁄\T ekÕÔsT¡ nì bÕsêj·TD #˚jTÓ T#·TÃ. 21 s√E\T eT∞ﬂ #˚jT· eTHêïs¡T. Ä<˚ $<Ûä+>± #˚ùdÔ 5e‘˚Bq j·TrX¯«s¡T\ <äs¡Ùq+ »s¡>≥ ∑ + sT÷ »qà n<äèwü+º >± uÛ≤$düTHÔ êïqT. u≤u≤ sT÷ $<Ûä+>± ‘·q ©\\T #·÷|ædüTÔ+{≤s¡ì H˚qT $X¯«dækÕÔqT.

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

Vü≤+dü |ü⁄‘·èì ~e´ yÓ’uÛÑe+ bÕ<äπsDTe⁄ »qe] 2012

e÷qeC≤‹ ñ<äs∆ D¡ ø¬ ’ <Óe’ + ‘·q Á|ü‹s¡÷|ü+>± eTVü‰‘·Tà\qT eTq≈£î n+~kÕÔsT¡ . yês¡T ‘·eT Ä#·sD ¡ <ë«sê <Óy’ êìï m{≤¢ #˚sT¡ ø√yê˝À eTq≈£î H˚]Œ+#·T≥¬ø’ nH˚ø£ kÕ<Ûqä \T #˚d÷ü Ô eTq≈£î e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£eTe⁄‘ês¡T. n{Ïºyê]˝À l sêeTø£èwüßí\T nÁ>∑>∑DT´\T. nH˚ø£ kÕ+Á|ü<ëj·÷\ kÕ<Ûqä \qT nqTwæ+º ∫ <Óe’ kÕøå±‘êÿs¡+ bı+~ l sêeTø£èwüß\í T |üse¡ TVü≤+dü nsTTHês¡T. yê]øÏ »>∑»q® ì ì‘·´ kÕøå±‘êÿs¡+ e⁄+&˚~. Äj·Tq ‘·q ne‘ês¡ø±s¡´+ \ø£´å dæ~ø¬∆ ’ ‘·q Á|æjT· •wüß´\qT ‘êH˚ mqTïø=H˚yês¡T. n+<äTø=s¡ø¬ ’ Äj·Tq ˇø£s√E »>∑Hêà‘· ø±[ø±<˚$ì eTq:|üPs¡«ø£+>± á $<Û+ä >± ÁbÕ]∆+#ês¡T. ªª‘·©!¢ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì j·T+<äT rÁe Áù|eT>∑\ ˇø£ u≤\T&ÉT Hê‘√ ìedæ+#ê\ì Hê ø√]ø£! n≥Te+{Ï u≤\TDÏí nqTÁ>∑V≤æ +#·T ‘·©!¢ μμ ø=ìï s√E\T ‘·sT¡ yê‘· z e≥ eèø£+å ÁøÏ+<ä ≈£Ls=Ãì ˇø£ <äèX¯´+˝À Äj·Tq ˇø£ u≤\Tì <ä]Ù+#ês¡T. l sêeTø£èwüßí*+ø=ø£ <äèX¯´+ >±+#ês¡T : neTà(ø±[ø±e÷‘·) Äj·Tq ˇ&ç˝À ˇø£ _&Éq¶ T+∫ ` ªªÇ‘·&ÉT ˙ |ü⁄Á‘·T&ÉTμμ nqï~. ÄX¯Ãs¡´+‘√ ªªne÷à! Ç<˚$T{Ï? Hê≈£î >∑÷&Ü |ü⁄Á‘·T&ÉT ø£\>∑≥e÷?μμ nì n&ç>±s¡T. n|ü⁄&ÜyÓT eT+<äV‰ü dü+‘√ n‘·&TÉ Äj·Tq≈£î Ä<Ûë´‹àø£ |ü⁄Á‘·T&ÉT ø±>∑\&Éì $e]+∫+~. á <äèX¯´+ #·÷∫q ø=~›s√E\πø ªªsêU≤˝Ÿμμ sêe≥+, n‘·&çì #·÷&É>±H˚ ~e´»qì nqTÁ>∑Væ≤+∫q |ü⁄Á‘·T&É‘·H˚qì >∑T]Ô+#·≥+ »]–+~. l sêeTø£ è wü ß í \ T 1881e dü + e‘· ‡ s¡ + eT<Û´ä ø±\+˝À eTs=ø£ <äèX¯´+ >±+#ês¡T. >∑+>±q~˝À |üP]Ô>± $ø£dæ+∫q ø£eT\+˝À sTTs¡Te⁄s¡T u≤\Ts¡T qè‘·´+ #˚dTü HÔ êïs¡T. yê]˝À ˇø£sT¡ l ø£èwüß&í TÉ . Ç+ø=ø£sT¡ sTT+‘·≈î£ eTT+<äT »>∑Hêà‘· ‘·q ˇ&ç˝À e⁄+∫q u≤\T&˚! sêU≤˝Ÿ #·+Á<ä|Tüò Àwt 1863 »qe] 21e ‘˚B

eT+>∑ﬁ¯yês¡+ Hê&ÉT •Áø±≈£î*HéÁ>±+ nH˚ Á>±eT+˝À »ìà+#ês¡T. sêU≤˝Ÿ ‘·*¢ ¬ø’˝≤wt ø±$Tì, l ø£èwüí uÛÑ≈£îÔsê\T. ‘·q ≈£îe÷s¡Tqø£+<äTø£H˚ ªsêU≤˝Ÿμ (ø£èwüí düKT&Ó’q >=|üu≤\T&ÉT nì ns¡∆+) nì HêeTø£s¡D+ #˚dæ+~. sêU≤˝Ÿ #ê˝≤ düT+<äs¡yÓTÆq, X¯øÏÔe+‘·T&Ó’q u≤\T&ÉT. Áø°&\É ˝Àq÷, ‘√≥\ ô|+|üø+£ ˝Àq÷, #˚|\ü ô|+|üø£+˝Àq÷ n‘·qT ~≥º. uÛÑøÏÔ ^‘ê\|üq n+fÒ n‘·&ø¬ç +‘√ Çwü+º . u≤\´+˝ÀH˚, ø±[ Ä\j·T+˝À <Ûë´q kÕ<Ûäq #˚ùdyê&ÉT. <äTsêZ|üP» düeTj·T+˝À |üPC≤] yÓqTø£H˚ ≈£Ls=Ãì jÓ÷–e˝… <Ûë´q+ #˚ùdyê&ÉT. u≤\´+

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

qT+&˚ sêU≤˝Ÿ |üs¡eT kÕ‹«≈£î&˚>±ø£, Ä<Ûë´‹àø£ ‘·‘·Œs¡T&ÉT>∑÷&Ü! uÛøÑ ÔÏ <Ûë´q ‘·‘Œ· s¡‘· sêU≤˝ŸøÏ düV≤ü »+>± e∫Ãq >∑TD≤\T. Áø£eTÁø£eT+>± ˝ÖøÏø£ $wüj·÷\ jÓT&É\ nHêdüøÔÏ ø£qãs¡#y˚ ê&ÉT. sêU≤˝ŸjTÓ Tø£ÿ Ä<Ûë´‹àø£ ‘·‘Œ· s¡‘· >∑ e Tì+∫, n‘· ì ‘· + Á&ç ‘· q |ü ⁄ Á‘· T ì eTqdü T ‡ e÷s¡Ã{≤ìøÏ sêU≤˝ŸøÏ $yêVü≤+ @sêŒ≥T #˚XÊ&ÉT. ‘·+Á&ç ìs¡j í ÷· ìï sêU≤˝Ÿ •s¡kÕeVæ≤+#ê&ÉT. sêU≤˝Ÿ u≤eeT]<˚ n‘·DíÏ 1881 pHé E˝…˝’ À l sêeTø£èwüßí\ e<ä›≈£î rdüT≈£î yÓﬁ≤¢&ÉT. sêU≤˝ŸqT #·÷&É>±H˚ l sêeTø£èwüßí\T |üø£ÿH˚ e⁄qï eTHéyÓ÷Vü≤Hé $TÁ‘ê‘√ ∫s¡TeT+<äV‰ü dü+‘√ ªªn‘·&TÉ |üse¡ T jÓ÷>∑T´&ÉTμμ nHêïs¡T. sêU≤˝Ÿ yÓ T T<ä { À¢ n|ü ⁄ Œ&É | ü ⁄ Œ&É ÷ l sêeTø£ è wü ß í \ qT dü + <ä ] Ù+#˚ y ê&É T . Ä ‘· s ê«‘· <ä ø Ï å D Ò X ¯ « s¡ + ˝ÀH˚ ñ+&É k Õ>±&É T . Ä ‘· s ê«‘· l sêeTø£èwüß\í T á $<Û+ä >± ‘Ó*bÕs¡T : ªªsêU≤˝Ÿ uÛ≤s¡´yÓ|’ ⁄ü ≈£î≥T+ã Ád”Ô\T ‘·s¡#·÷ sTTø£ÿ&çøÏ edü÷Ô+&˚yês¡T ø£qTø£ sêU≤˝Ÿ >∑T]+∫ yê]øÏ j˚T nuÛÑ´+‘·s¡eT÷ ˝Ò<äT. yÓTT<ä{kÏ Õ] sêU≤˝Ÿ sTTø£ÿ&çøÏ e∫Ãq yÓ+≥H˚ n‘·&ç n‘·>Ô ±s¡T, n‘·&ç uÛ≤s¡´ $X‚«X¯«]ì >∑÷&Ü rdüT≈£î e∫Ã+~. sêU≤˝Ÿ uÛÑ>∑e<ä“¤øÏÔøÏ ÄyÓT @yÓTÆHê n+‘·sêj·T+ ne⁄‘· T +<˚ y Ó ÷ qì |ü ] o*+#êqT ø±ì ÄyÓ T qT ~e´X¯øÏÔjÓTTø£ÿ |ü$Á‘· ‘·‘·«|ü⁄ Á|ü‹ì~Û>± Á>∑Væ≤+#êqT. ø£ãTs¡T #˚d,æ ˇø£ s¡÷bÕsTT Ç∫Ã ªª$X‚«X¯«] y˚T*eTTdüT>∑T ‘=\–+#·eTì düV≤ü ã‘Y(XÊs¡<ë<˚$)øÏ ø£ãTs¡T#˚XÊqTμμ. (n‘·>Ô ±s¡T ø√&É*øÏ kÕ«>∑‘+· |ü*øπ kÕ+Á|ü<ëj·T+ sTT~. l sêeTø£èwü,í XÊs¡<ëe÷‘·\ Ä<Ûë´‹àø£ |ü⁄Á‘·T&ÉT sêU≤˝Ÿ >∑qTø£ $X‚«X¯«] yê] ø√&É\sTT+~). ì»yÓTqÆ >∑Ts¡Te⁄ Áù|eTeTsTT nsTTq ‘·*¢ ` •ø£Då ì#˚Ã ‘·+Á&ç>± s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\T <Û]ä kÕÔ&TÉ . •wü´ •ø£Då ø√dü+ nedüs¡yÓTÆ‘˚ <ä+&çkÕÔ&ÉT. ˇø£s√E sêU≤˝Ÿ <˚yê\j·T Á|ükÕ<ä+ yÓqïqT l sêeTø£èwüßí\ ø√dü+ y˚∫e⁄+&É≈£î+&Ü ‹Hêï&ÉT, ªªqTyÓ«+‘· ÄXÊ|üs¡T&ç$! Çø£ÿ&É e⁄+≥Tqï+<äT≈£î, ìqTï qTe⁄« kÕ«BÛq+˝À ñ+#·Tø=q≥+ H˚s¡TÃø√yê*, nHêïs¡Tμμ uÛÑj·T+‘√ ≈£î∫+#·T≈£îb˛sTTq sêU≤˝Ÿ Ä ‘·s¡Tyê‘· mqï&É÷ n≥Te+{Ï ‘·|Œæ <ä+ #˚jT· ˝Ò<Tä . ˇø£kÕ] sêU≤˝ŸøÏ M~Û˝À ˇø£ ∫\¢s¡ HêD…+

ø£ ì |æ + ∫+~. n‘· & É T <ëìì rdæ <ä j · T ‘√ ˇø£ _#·Ã>±ìøÏ#êÃ&ÉT. |üdæ _&É¶ ‘·q ‘·*ø¢ Ï nìï $wüj÷· \÷ ‘Ó*j·TCÒùd $<Û+ä >± l sêeTø£èwüß\í ≈£î nìï $wüj÷· \÷ ‘Ó*j·TCÒjT· ≥+ sêU≤˝Ÿ dü«uÛ≤e+. sêU≤˝Ÿ #Ó|Œæ q~ $q>±H˚ l sêeTø£èwüß\í T á $<Û+ä >± ∫yê≥T¢ ô|{≤ºsT¡ . ªª#˚|\ü T ‹qì e´øÏÔ #˚|\ü ãC≤s¡ T øÏ m+<ä T ¬ ø ﬁ¯ ‘ ê&É T ? <Û ä q y˚ T nedü s ¡ + ˝Ò ì yê&çesTT‘˚ Ä HêD≤HÓï+<äT≈£î rdüT≈£î+{≤e⁄?μμ m+‘· n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ‘·sÿ¡ +! ‘·q Ä<Ûë´‹àø£ |ü⁄Á‘·T&ÉT ` Ä<Ûë´‹àø£ JeHêìøÏ rÁe n+‘·sê\sTTq ø±$T˙ø±+#·Hê\ qT+&ç |ü P ]Ô > ± $eTT≈£ î Ô & É y ê«\ì l sêeTø£ è wü ß í \ T Äø±+øÏå+#ês¡T. sêU≤˝Ÿ, ˇø£ yê´j·÷eTXÊ\˝À qπs+Á<äHê<Ûé <ä‘êÔqT ($y˚ø±q+<ä kÕ«$T) ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. yê]<äs› ÷¡ düe÷qej·TdüTÿ\e≥+ e\qq÷, ˇπø $<Ûyä TÓ qÆ <Ûë]àø£ uÛ≤yê\T ø£*eZ ⁄+&ÉT≥e\qq÷, ø=~›ø±\+˝À yê]<äs› ÷¡ eT+∫ ùdïVæ≤‘·T\j·÷´s¡T. ˇø£kÕ] l sêeTø£èwüß\í T á $<Û+ä >± nHêïs¡T, ªª sêU≤˝Ÿ≈î£ eTVü‰sêE≈£î ñ+&Ée\dæq düTì•‘· y˚T<ÛëX¯ø,ÔÏ ‘Ó*$ ñqï$. ø±yê\qT≈£î+fÒ n‘·&ÉT sêC≤´ìï @\>∑\&ÉTμμ. >∑Ts¡T<˚e⁄\T ‘·q •wüß´\ uÛ≤$Hêj·T≈£îì>± sêU≤˝ŸH˚ m+#·T≈£îHêïs¡ì qπs+Á<äT&ÉT ns¡∆+ #˚dæø=ì k˛<äs¡ •wüß´\‘√ á $<Û+ä >± nHêï&ÉT. ªªÇø£ qT+∫ sêU≤˝Ÿ eTq sêE. n‘·DíÏ sêC≤ nì |æ\T<ë›+μμ. 1886 n>∑dTü º 16e ‘˚~q l sêeTø£èwüß\í T eTVü ‰ dü e ÷~Û H=+~q ‘· s ¡ T yê‘· •wü ß ´\+<ä s ¡ ÷ rÁeXÀø£+˝À eTTì–b˛j·÷s¡T. qπs+Á<äTì e÷s¡Z <äsÙ¡ ø£‘«· +e˝≤¢ 1887 »qe] HÓ\ eT÷&Éeyês¡+˝À $s¡C≤¨eT+ Ä#·]+∫ düHê´dü+ d”«ø£]+#ês¡T. sêU≤˝Ÿ, ªªkÕ«$T ÁãVü‰àq+<äμμ nsTTHês¡T. ‘·s¡Tyê‘· kÕ«$T ÁãVü‰àq+<ä rÁe ‘·|kü Õ‡<Ûqä \T, rs¡j ú ÷· Á‘·\T #˚XÊs¡T. á kÕ<ÛäHê düeTj·T+˝À $y˚ø±q+<ä kÕ«$T nyÓT]ø±˝À »]–q $X¯«eT‘· eTVü‰düuÛÑ˝À (1893 ôdô|+º ãs¡T) kÕ~Û+∫q ~–«»j·T+ >∑T]+∫ ÁãVü‰àq+<ä kÕ«$T $Hêïs¡T. k˛<äs¡ •wüß´\+<äs¡÷ ø£\dæ ˇø£ ãè+<ä+>± l sêeTø£èwüí dü+<˚X¯ yê´|æøÔ Ï ø£èwæ #˚j÷· \ì $y˚ø±q+<äkÕ«$T n+<ä]ø° $qï|ü+ #˚XÊs¡T. bÕXÊÃ‘· ´ <˚ X Ê\ qT+&ç ‹]– e∫Ãq $y˚ø±q+<ä kÕ«$T 1897 |òÁæ ãe] 19e ‘˚Bq ø£\ø£‘êÔ 11

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

#˚sês¡T. $y˚ø±q+<ä kÕ«$Tì ÁãVü‰àq+<ä kÕ«$T |ü⁄wüŒe÷˝≤+ø£è‘·\qT #˚XÊs¡T. $y˚ø±q+<ä kÕ«$T >ös¡e |üPs¡«ø£+>± ÁãVü‰àq+<äTìøÏ e+– qeTkÕÿs¡+ #˚dü÷Ô ªª>∑Ts¡Te‘Y >∑Ts¡T|ü⁄Á‘˚wüß ` >∑Ts¡T |ü⁄Á‘·TDÏí >∑Ts¡Te⁄˝≤>±H˚ >ös¡$+#ê*μμ nHêïs¡T. yÓ+≥H˚ ÁãVü‰àq+<äkÕ«$T ‘êqT >∑÷&Ü e+– e+<äq+ #˚dü÷Ô ªªCÒ´wü˜ÁuÛ≤‘ê |æ‘·èdüeT:μμ ô|<ä› nqïj·T´ ‘·+Á&ç e+{Ïyê&ÉT nHêïs¡T. n|ü⁄Œ&ÉT $y˚ø±q+<ä kÕ«$T ‘êqT $<˚XÊ\ qT+&ç uÛ≤s¡‘· <˚XÊ_Ûeè~∆¬ø’ dü+bÕ~+∫q <ÛäHêqï+‘ê ÁãVü‰àq+<ä kÕ«$TøÏ∫Ãy˚dæ, ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT H˚qT $eTT≈£îÔ&Éqj·÷´qT. |ü$Á‘·yTÓ qÆ u≤<Û´ä ‘·qT dü]jÓTÆ q e´øÏøÔ Ï #˚sêÃqTμμ nHêïs¡T. 1897 y˚T 1e ‘˚~ l $y˚ø±q+<ä, l ÁãVü‰àq+<ä, sTT‘·s¡ •wüß´\÷, sêeTø£èwüßí\ uÛÑ≈£îÔ\T ªªl sêeTø£èwüí $TwüHéμμ ùdyê dü+düúqT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. $y˚ø±q+<äT\T düsê«<Û´ä ≈£îå ì>±qT, ÁãVü‰àq+<äT&ÉT ø£\ø£‘êÔ øπ +Á<ä n<Û´ä ≈£îå ì>± dü+düú ÁbÕs¡+_Û+|ü ã&ç+~. ÁãVü‰àq+<ä kÕ«$T, »e÷`Ks¡TÃ\T #·÷&É≥+, |üX¯óe⁄\XÊ\ ìs¡«Vü≤D eTsƒ¡ø±s¡´Áø£e÷\ ìs¡«Vü≤D #·÷düT≈£î+≥÷, ø=‘·>Ô ± #˚]q ÁãVü≤à#ês¡T\≈£î Ä<Ûë‹àø£ ñ|ü<˚XÊ\ì#˚Ãyês¡T. l sêeTø£èwüí |üs¡eTVü≤+dü ‘·ØŒ¤<Tä ˝À ø±$T˙ ø±+#·Hê\qT n~Û>$∑ T+∫q ‘·sT¡ yê‘· ø±˝≤+‘·s+¡ ˝À l $y˚ø±q+<äT\T l ÁãVü‰àq+<äT\≈£î <ÛäHêìï n|üŒ–+#·&É+, <Ûäq+‘√ #˚ùd ø±s¡´Áø£e÷\qT #˚sTT+#·&+É #·÷ùdÔ ÄX¯Ãs¡´+ ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·+Á&ç _&É≈¶ î£ #· ø £ ÿ ì •ø£ å D qT Ç∫Ãq ‘· s ¡ T yê‘· u≤<Û ä ´ ‘· \ T n|üŒ–+∫q≥T¢ l sêeTø£èwüßíì Ä<Ûë´‹àø£ |ü⁄Á‘·TìøÏ Äj·Tq eTT+<äT ‘·ØŒ¤<äTì∫Ã ‘·s¡Tyê‘· u≤<Ûä´‘·\qT n|üŒ–+#ês¡ì ‘√düT+Ô ~. ˇø£kÕ] ˇø£ $<˚oj·TT&ÉT $y˚ø±q+<ä kÕ«$T <ä>∑Zs¡≈£î ø=ìï Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\≈£î düe÷<Ûëq+ ø=s¡≈£î e#êÃ&ÉT. n‘·DíÏ $y˚ø±q+<ä kÕ«$T ÁãVü‰àq+<äkÕ«$T

e<ä≈› î£ |ü+|ü⁄‘·÷, ªªnø£ÿ&É ˇø£ ô|<ä› X¯øÔÏ øπ +Á<ä+(&Óq’ yÓ÷) ñqï~. y˚TeT+‘ê n‘·ì ÁøÏ+<äH˚ |üì#˚düTÔHêï+μμ nHêïs¡T. Ç+ø=ø£kÕ] $y˚ø±q+<äkÕ«$T ‘·q •wüß´&ç‘√, ªªsêU≤˝ŸøÏ >∑\ Ä<Ûë´‹àø£‘· Hê≈£î >∑÷&Ü ˝Ò<Tä . e÷ eTsƒêì≈£îqï s¡‘ï· + n‘·qT. n‘·H˚ e÷ sêEμμ nHêïs¡T. ˇø£ k Õ] |ü ì #˚ j · T ≥+˝Àì s¡ V ü ≤ kÕ´ìï ÁãVü‰àq+<ä kÕ«$T á $<Û+ä >± ‘Ó*j·T CÒXÊs¡T. ªª@<√ ˇø£ |üìì @<√ ˇø£ $<Û+ä >± #˚jT· ≥+ dü]b˛<äT. e´øÏÔ>∑‘· Á|üjÓ÷»q+ ø√dü+>±ø£ uÛÑ>∑e+‘·Tì ùde nH˚ dü]jÓÆTq <äèø£Œ<∏ä+‘√ #˚j·÷*. MT eTqdüT‡˝À eTTbÕŒ‹ø£ uÛ≤>∑+ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìô|’ øπ +ÁBø£]+∫, $T>∑‘ê bÕ‹ø£ uÛ≤>∑+‘√ MTs¡T #˚jT· <ä\T#·T≈£îqï~ #˚jT· +&ç! á |ü<‹∆ä ì nqTdü]ùdÔ MTs¡T Ä<äsÙ¡ ø£sà¡ jÓ÷–>± e÷] XÊ+‹ì, Äq+<ëìï bı+<äT‘ês¡T. Ä $<Û+ä >± ø±ø£ <Ûë´q kÕ<Ûäq #˚j·Tø£, ø±s¡´Áø£e÷\˝ÀH˚ ìeT>∑ïyÓTÆ‘˚, nVü ≤ +ø±s¡ e T÷, >∑ s ¡ « eT÷ ø£ * –, ø£ \ Vü ‰ \÷, _ÛHêï_ÛÁbÕj·÷\÷ ãj·T\T<˚], MT e÷qdæø£ dæsú ‘¡ ê«ìï uÛ>Ñ ï∑ |üsT¡ kÕÔsTT. n+<äT#˚‘H· ˚ |üì#˚dHæ ê, #˚jT· ø£b˛sTTHê m{Ï|º ]ü dæ‘ú T· \˝Àq÷ kÕ<Ûqä qT n+{Ïô|≥Tºø=ì ‘·|Œü ø£ #˚ d ü T Ô + &É e Tì #Ó ã T‘ês¡ T . <Û ë ´q+ø±˙, y˚ π s ø±s¡´Áø£e÷\T>±˙, @ |üìjÓÆTHê düe÷q ÁbÕ<Ûëq´‘·

...$y˚ø±q+<äkÕ«$T ‘·q •wüß´&ç‘√, ªªsêU≤˝ŸøÏ >∑\ Ä<Ûë´‹àø£‘· Hê≈£î >∑÷&Ü ˝Ò<äT. e÷ eTsƒêì≈£îqï s¡‘·ï+ n‘·qT. n‘·H˚ e÷ sêEμμ nHêïs¡T. 12

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

ø£*–q<˚! <ëìì dü]jÓTÆ q <äèø£Œ<∏+ä ‘√ #˚jT· +&ç. |üìj˚T Äsê<Ûqä μμ. ÁãVü‰àq+<äkÕ«$T Ä<Ûë´‹àø√|ü<X˚ Ê\T düsﬁ¡ +¯ >±, düŒwü+º >±, Ä#·sD ¡ jÓ÷>∑´+>± ñ+&˚$. XÊÁdüÁÔ >∑+<∏ë\ qT+&ç ñ≥+øÏ+#·ø£ ‘·q dü«+‘· nqTuÛÑe+qT+&˚ m≈£îÿe>± uÀ~Û+#˚yês¡T. $X¯ó<ë∆q+<äkÕ«$T á $<Û+ä >± #ÓbÕŒs¡T ` ªªã\sêeTuÀdüT >∑èVü‰q ˇø£ dü+<äs“¡ +¤ ˝À ÁãVü‰àq+<äkÕ«$T á $<Û+ä >± #ÓbÕŒs¡T ` ª<Ûë´q+, »|ü+ ø=~›s√E\T #˚jT· >±H˚ ø=+‘· |ü⁄s√_Ûeè~› ø£\T>∑T‘·T+~. Ä ‘·sê«‘· s¡düV”≤q X¯ówüÿø±\+ edüTÔ+~. n|ü⁄&ÉT <ë«sê\˙ï ã+~Û + #· ã &ç q ≥T¢ nì|æ d ü T Ô + ~. Ä düeTj·T+˝À nq+‘· düV≤ü q+‘√ ˙ Ä<Ûë´‹àø£ kÕ<Ûqä \qT n+{Ïô|≥Tºø=ìe⁄+&É≥+, ø=qkÕ–+#·≥+ n‘·´+‘· ÄeX¯´ø£+. Ä $<Ûä+>± #˚j·T≥+#˚‘· ˇø£s√Eq Vü≤sƒê‘·T>Ô ± <ë«sê\T ‘ÓsT¡ eã&É≥+ #·÷&É>\∑ e⁄. n|ü⁄&Ó+‘· Äq+<ä+>± ñ+≥T+~! Ä<Ûë´‹àø£ Jeq+˝À n≥Te+{Ï ø£cÕº\HÓH√ï >∑føº… ÿ£ e\dæ ñ+≥T+~μ. ˇø£ uÛ≈Ñ î£ &Ô ‘ç √ eTVü≤sêCŸ á $<Û+ä >± nHêïs¡T : <Ûë´q+ #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT, uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT |ü⁄sêD ø£<\äÛ ˝Àì ø£\Œeèø£+å e˝… ˙ m<äT≥ ì\T#=ì ñqï≥T¢ uÛ≤$+#ê*. eTs=ø£s√E n<˚ uÛÑ≈£îÔ&ç‘√ sTT˝≤ nHêïs¡T: ª<Ûë´q düeTj·÷q qTy=«ø£ düeTTÁ<ä eT<Û´ä +˝À ñqï≥÷º, ˙ #·T≥÷º |üs¡«‘ê\ e+{Ï ‘·s¡+>±\Tqï≥÷¢, ˙≈£î düV‰ü j·T+ #˚jT· {≤ìøÏ dæ<+∆ä >± uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ˙ m<äT≥ ì\T#=ì ñqï≥÷¢ uÛ≤$+#ê*μ. eTÁ<ëdüT˝À ˇø£s√E Äj·Tq‘√ bÕ≥T q&ÉTdü÷+Ô fÒ, eTVü≤sêCŸ nHêïs¡T. ªªá ˇø£ÿ{° ‘·|üŒø£ #˚sTT. m\¢|ü⁄Œ&É÷ uÛÑ>∑e+‘·Tì »„|æÔø£˝À ñ+#·Tø√. H˚q÷ n<˚ #˚kÕÔqT.μμ ˇø£kÕ] ˇø£ •wüß´ì‘√ ÁãVü‰àq+<ä kÕ«$T Ç˝≤ nHêïs¡T. ªªÁbÕs¡+uÛÑ+˝À ˇø£ ìØí‘· ø±s¡´Áø£eT+

@s¡Œs¡#·Tø=ì <ëìì Áø£eT+ ‘·|üŒø£ nqTdü]+#·≥+ eT+∫~. ˙ eTqdüT‡ <ëìøÏ sTTwü|º &ü Hç ê, |ü&øÉ b£ ˛sTTHê Ä Áø£eT+ ‘·|Œü >∑÷&É<Tä . ˙ »|ü, <Ûë´Hê\qT <Óq’ +~q ø±s¡´Áø£eT+>± #˚j·÷*. ˙ >∑Ts¡Te⁄ qT+∫ $\TyÓ’q eT+Á‘· + d” « ø£ ] +#êe⁄. Ç|ü ⁄ Œ&É T dü ∫ Ã<ëq+<ä kÕ>∑s+¡ ˝ÀìøÏ ˝À‘·T>± eTTqT>∑T! ìqTï ˙≈£î Ädüq+>± #˚dTü ø√. Ä<Ûë´‹àø£ J$‘·+˝À dü«j·T+ø£èwæ ‘·|Œü ìdü]>± ñ+&Ü*. ø£˙dü+ Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T ø=+#Ó+ kÕ<Ûqä #˚j·T+&ç! Ä ‘·s¡Tyê‘· MT˝À düŒwüºyÓTÆq |ü⁄s√_Ûeè~› ø£\T>∑˝<Ò ìä |æùd,Ô ‹]– e∫Ã Hê #Ó+|ü\T yêsTT+#·+&çμμ. dü‘·‡+>∑ Á|üuÛ≤e+ nyÓ÷|òüT+. <ëì |òü*‘·+ ‘·|Œü ìdü]>± ø£\T>∑T‘·T+~. n~ yÓ+≥H˚ >±˙, Ä ‘·sT¡ yê‘· ø=+#Ó+ ø±˝≤ìøÏ>±˙ ø£\T>∑e#·TÃ. ÁãVü‰àq+<äkÕ«$T‘√ |ü]#·jT· + ø£*–q yês¡+<äs÷¡ ‘·eT J$‘ê\˝À düèwüyº TÓ qÆ e÷s¡TŒqT, nqTuÛÑ÷‹˙ bı+<ës¡T. ÁãVü‰àq+<äkÕ«$T uÛ Ñ ≈ £ î Ô \ ø° $<Û ä + >± >∑ T s¡ T Ô #˚ ù dyês¡ T . ªªqTe⁄«#˚ ù d dü‘‡· +>∑eT÷, qTe⁄« $H˚ Ä<Ûë´‹àø£ dü+uÛ≤wüD≤, ne˙ï ˙ eTqdüT‡ô|’ #·s>¡ ì∑ eTTÁ<äqT y˚kÕÔsTT. ø±\Áø£yT˚ D≤ yê{Ï |òü*‘ê\q÷, yê{Ï e\q ˙ J$‘·+˝À ø£*π> Á|üã\yÓTqÆ e÷s¡TŒq÷ >∑eTì+#·>\∑ e⁄μμ. ªªdüT>∑+<Ûä |ü⁄cÕŒ\˝À <ë– ñ+&˚ ô|<ä› ‘˚H{Ó >° ∑ Ä |ü⁄cÕŒ\‘√bÕ≥T uÛÑ>∑e+‘·Tì bÕ<ä|ü<äàeTT\qT düŒ]ÙdüT+Ô ~. n<˚ $<Û+ä >±, kÕ<ÛTä |ü⁄s¡Twüß\ kÕ+>∑‘´· +, nqTÁ>∑ V ü ≤ + e\q kÕ<Û ä ≈ £ î &É T <˚ e ‘· \ qT >∑ ÷ &É n~Û>$∑ T+∫, eTTøÏìÔ bı+<äT‘ê&ÉT.μμ l sêeTø£ è wü ß í \ Ä<Û ë ´‹àø£ |ü ⁄ Á‘· T &É T ÁãVü ‰ àq+<ä k Õ«$T 1922 @Á|æ ˝ Ÿ 10e‘˚ B ` k˛eTyês¡+Hê&ÉT. sêÁ‹ 8>∑+ˆˆ\ 45 ìˆˆ\≈£î ‘·q uÛÖ‹ø£ <˚V‰ü ìï $&ç#ês¡T. ÁãVü‰àq+<ä kÕ«$T ‘·eT Ä#ês¡+ <ë«sê eTq≈£î mH√ï e÷s¡Z <äsÙ¡ ø±\T dü÷∫+#ês¡T. yê{Ïì eTqeTT ì‘·´J$‘·+˝À Ä#·]+#˚ X¯øìÔÏ Á|ükÕ~+#·eTì, eT]j·TT yê] ø£è|ü eTq+<ä]ô|’ e]¸+#ê\ì yê] »j·T+‹ (»qe] 25, 2012) yê]øÏ ÁbÕs¡∆q. (ªª<Ó’e+‘√ düV≤ü Jeq+μμ Á>∑+<Û+ä kÂ»q´+‘√) C…’ kÕsTT e÷düsº !Y

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

dü<äTZs¡T ÁbÕX¯düÔ´eTT »qe] 2012

H˚ { Ï

e÷qyê[ m<ä T s=ÿ+≥Tqï nH˚ ø £ düeTdü´\≈£î |ü]cÕÿs¡e÷s¡+Z #·÷|æq eTq >∑Ts¡T<˚e⁄\≈£î bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚d÷ü Ô ˇø£ÿkÕ] Ä |ü]cÕÿs¡+ m+‘· $\TyÓq’ <√ düà]+#·T≈£î+<ë+. e÷qe⁄&ÉT ‘·q≈£î @$T ø±yê˝À ‘·qøπ ‘Ó*j·Tø£ nH˚ø£ düeTdü´\≈£î ã* ne⁄‘·Tqï ‘·sT¡ D+˝À eTVü‰‘·Tà\T ne‘·]dü÷Ô <˚Xø¯ ±\ |ü]dæ‘ú T· \qT ã{Ïº n|üŒ{ÏøÏ nqTyÓq’ e÷sêZìï #·÷|ü⁄‘ês¡ì, n<˚ <ä‘Ô· kÕ+Á|ü<ëj·T+ nì |üP»´ >∑Ts¡T<˚e⁄\T ‘·eT Á>∑+<Ûë\˝À #Ó|Œæ e⁄Hêïs¡T. H˚&TÉ yÓC’ ≤„ìø£ n_Ûeè~∆ ñHêï #ê˝≤ eT+~øÏ ndü\T <Óe’ eTT nHêï, Ä<Ûë´‹àø£‘· nHêï @$T{À ‘Ó*j·Tì |ü]dæú‘·T\˝À >∑Ts¡T<˚e⁄\T ne‘·]+∫, yÓ’C≤„ìø£‘·≈£î Ä<Ûë´‹àø£‘≈· î£ düeTq«j·T+ n+~dü÷,Ô <ë<ë|ü⁄ \T|üyÔ TÓ qÆ >∑Ts¡T kÕ+Á|ü<ëj·T+ ‹]– eTq n+<ä]ø° ‘Ó*j·TCÒd,æ

eTq J$‘ê\qT #·øÿ£ ~<äTø› =q≥+˝À mes¡÷ b˛wæ+#·˝ìÒ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ bÕÁ‘·qT b˛wæd÷ü ,Ô s¡#q· \ <ë«sê eTq≈£î nH˚ ø £ e÷sêZ \ qT ‘Ó * j· T CÒ d ü ÷ Ô e ⁄qï uÛ Ñ s ¡ < ë«» >∑Ts¡T<˚e⁄\≈£î @ $<Û+ä >± ø£è‘·»‘„ · #Ó|⁄ü Œø√>∑\+? ˇø£ ÿ kÕ] >∑ T s¡ T kÕ+Á|ü < ëj· T + >∑ T ]+∫ $y˚ø±q+<äT\yês¡T ‘·eT •wüß´\‘√ #Ó|æŒq ø=ìï dü+|òüT≥q\T Çø£ÿ&É Á|ükÕÔ$+#·&É+ düeTT∫‘·eTì ‘√düTÔqï~. ˇø£s√E j·TTe≈£î&=ø£&TÉ e∫Ã, $y˚ø±q+<äT\‘√ ªªkÕ«$TJ! MTs¡T uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝Àq÷, bÕXÊÃ‘·´ <˚XÊ\˝Àq÷ ˇø£ Áø=‘· Ô eT‘êìï Á|ü # ês¡ + #˚ d ü T Ô H êïsê?μμ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. l $y˚ø±q+<äT\T : Áø=‘·Ô eT‘·eTì qTe⁄« <˚ìì Á|ükÕÔ$düTÔHêïe⁄? j·TTe≈£î&ÉT : ª>∑+>±kÕïq+ e\q eTTøÏÔ ø£\T>∑T‘·T+~μ ˝≤+{Ï qeTàø±\qT MTs¡T n+^ø£]+#·sT¡ ø£<ë? <ëìH˚ Á|ükÕÔ$+#êqT. l $y˚ø±q+<äT\T : ny˚+ e÷≥\T Hêj·THê! H˚qT s√p >∑+>±kÕïq+ #˚dTü HÔ êïqT. kÕïq+ #˚jT· ˝Òì |üø+å£ ˝À ø£˙dü+ >∑+>±»\+ ‘·\ MT<ä #·\T¢ø=+{≤qT. ‘·\ MT<ä #·\T¢ø=ì, ø=ìï ˙{Ï #·Tø£ÿ\T Á>√\T‘·THêïqT ≈£L&Ü. ø±ùd|ü{Ï ‘ês¡Tyê‘· ˇø£ eè<ä∆ Áu≤Vü≤àDT&ÉT nø£ÿ&É≈î£ e#êÃ&ÉT. eè<äT&∆ TÉ : kÕ«$TJ! MTs¡T eTq düHê‘·q ôV≤’ +<äe <Ûsä êàìï ˝Àø£eT+‘ê Á|ü#ês¡+ #˚dæ e#êÃs¡T. MTs¡T düTÁ|üd<æ Tä \∆ T! l $y˚ø±q+<äT\T : düHê‘·q ôV≤’ +<äe <Ûsä à¡ eTì MTs¡T <˚ìì ù|s=ÿ+≥THêïs¡T. eè<äT&∆ TÉ : n<˚$T{Ï! ø±o˝À eTs¡DùÏ dÔ eTTøÏÔ ‘·<´äÛ eTì qeTTà‘·THêïs¡T. n˝≤+{Ï yê{Ï >∑T]+#˚ #ÓbÕŒqT. l $y˚ø±q+<äT\T : ˝Ò<Tä , C≤„q+ \_Û+#·≈î£ +&Ü eTTøÏÔ ˝Ò<äT. C≤„ì mø£ÿ&É ñqï|üŒ{Ïø° n‘·&çøÏ eTTøÏÔ ‘·<Ûä´+.

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

C≤„q+ >∑T]+∫ $#ês¡D #˚j·T+&ç. H˚qT s√p #˚düTÔHêïqT. á $<Ûä+>± Ç<ä›]‘√q÷ l $y˚ø±q+<äT\T ¬s+&ÉT s¡ø±\T>± e÷{≤¢&É&É+ #·÷dæ X¯ó<ë∆q+<ä (l $y˚ ø ±q+<ä T \yê] •wü ß ´&É T ) $dü T Ô b ˛j· ÷ s¡ T . l $y˚ø±q+<äT\Tyê] m<äT≥ yÓ÷ø£]*¢, ªªkÕ«$TJ! e∫Ãqyêfi¯ófl e∫ÃqfÒ¢ yÓ[flb˛j·÷s¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT H˚qT >∑ + <ä s ¡ > √fi¯ + ˝À |ü & Ü¶ q Tμμ nHêï&É T . n|ü ⁄ Œ&É T l $y˚ ø ±q+<ä T \T n‘· & ç ‘ √ ªªqTe⁄« n&É T >∑ T . ˙≈£ î nedüsy¡ TÓ qÆ »yêãT H˚ìkÕÔqTμμ nHêïs¡T. yÓ+≥H˚ X¯ó <ë∆q+<ä, ªªdü] #Ó|Œü +&ç. eTTøÏÔ <˚ì e\q \_ÛdTü +Ô ~?μμ nì n&ç>±&ÉT. l $y˚ø±q+<äT\T >∑+;Ûs¡ eTTÁ<ä eVæ≤+∫ X¯ó<ë∆q+<äqT #·÷dü÷Ô ªª>∑Ts¡Tùde e\qμμ nHêïs¡T. eTs=ø£ •wüß´ì‘√ >∑Ts¡Te⁄ nqTÁ>∑Vü‰ìï •wüß´ìøÏ á $<Û+ä >± #ÓbÕŒs¡T. •wüß´&ÉT : >∑Ts¡Te⁄ nqTÁ>∑V‰ü ìï m+<äT≈£î n_Û˝≤wæ+#ê*? l $y˚ø±q+<äT\T : @ e÷s¡Z+ >∑T+&Ü $yÓ÷#·q+ \_ÛdüTÔ+<√ eTìwæ ‘·q+‘·≥ ‘êqT ‘Ó\TdüTø√˝Ò&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT e÷s¡+Z ‘Ó*dæq ˇø£]ì ÄÁX¯sTTkÕÔ&TÉ . Äj·Tq n‘·&øç Ï e÷s¡+Z #·÷|ü⁄‘ê&ÉT. Ä e÷s¡+Z ˝À kÕ<Ûqä \T

l $y˚ø±q+<äT\T >∑+;Ûs¡ eTTÁ<ä eVæ≤+∫ X¯ó<ë∆q+<äqT |ü]ø°dü÷Ô ªª>∑Ts¡Tùde e\qμμ nHêïs¡T.

nqTwæ˜ùdÔ eTTøÏÔ e÷sêZìï #˚s¡Tø√>∑\&ÉT. Ç~ >∑Ts¡Te⁄ nqTÁ>∑Vü≤+ø±ø£ eTπs$T{Ï? n\Vü‰u≤<é˝À J$+∫q kÕ<ÛTä e⁄ neT÷\T´&ÉT. l $y˚ø±q+<äT\ ø£fi≤XÊ\ düV‰ü <Ûë´sTT. ùde, ‘ê´>±\˝À bÕeq J$‘·+ >∑&|ç qæ Äj·Tq ø±˝≤+‘·s+¡ ˝À düHêï´dü e÷s¡+Z qT+∫ yÓ<’ =\>±s¡T. <ëìì >∑T]+∫ $qï|üŒ{Ïø° l $y˚ø±q+<äT\T Äj·TqqT $eT]Ù+#·˝<Ò Tä . ªªÄVü‰! >=|üŒ yê&ÉT! ø±ì á »qà eè<Ûë nsTTb˛sTT+~. b˛˙ eTs¡T»qà˝À eTT≈£î&Ô eÉ ⁄‘ê&ÉTμμ nHêïsêj·Tq. |æ<|ä ü Ç˝≤ ø=qkÕ–+#ês¡T. ªªÄj·Tq≈£î >∑Ts¡Te⁄˝Ò&TÉ . n+<äTøπ Ç˝≤ »]–+~. kÕ<Ûä≈£î&ÉT n<Û√eTTK+>± b˛kÕ–q|ü⁄Œ&ÉT, >∑Ts¡Te⁄ e⁄+fÒ, Äj·Tq n‘·DíÏ Ä $<Û+ä >± düeT‘Í\´+ ‘·|üŒìe«&ÉT. n‘·DÏí s¡øÏåkÕÔ&ÉTμμ. Ç+‘·{Ï neT÷\ýÓTqÆ >∑Ts¡T kÕ+Á|ü<ëj·÷ìï eTq≈£î n+~+∫, ‘êqT Ä e÷s¡+Z Ä#·]+∫ #·÷|æ+∫, n+<äT˝Àì yÓT\≈£îe\T eTq≈£î H˚]Œ+∫, mq˝Òì y˚T\T #˚dqæ |üP»´ >∑Ts¡T<˚e⁄\≈£î m˝≤ ø£è‘·»‘„ · ‘Ó\T|ü⁄ø√>∑\+? uÛsÑ <¡ ë«» eTVü≤sêCŸ <ë«sê eTq+ bı+~q Áù|eTqT, ne>±Vü≤qqT n+<ä]ø° |ü+#·&+É eTq ø£˙dü <Ûsä à¡ +. n+<äTHê, H˚{Ï Á|ü»\T |üsêsTT <˚X¯ b˛ø£&\É ≈£î u≤ìdü\T ne⁄‘·Tqï á ø±\+˝À >∑Ts¡T<˚e⁄\ s¡#·q\T yê]øÏ n‘·´+‘· ÄeX¯´ø±\T. n+<äTøπ uÛsÑ <¡ ë«» >∑Ts¡T<˚e⁄\≈£î ˇø£ ∫qï $qï|ü+. ªªá C≤‹ì ñ<ä]∆ +#·&+É MTπø kÕ<Û´ä +. MTs¡T e÷≈£î n+~+∫q, neT÷\ýÓTqÆ á dü+|ü<qä T n+<ä ] ø° |ü + ∫sTT#˚ Ã á eTVü ‰ j· T »„ + ˝À MT nqTÁ>∑Vü‰ì¬ø’ ÁbÕ]údüTÔHêïeTT.μμ >∑Ts¡T<˚e <äj÷· ø£s√ Bq»H˚ C…’ kÕsTT e÷düsº Y !

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

l <ä‘·Ô©˝≤eTè‘·eTT leT‹ l<˚$ »qe] 2012

&çôd+ãsY dü+∫ø£ ‘·sT¡ yêsTT

|üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT Ä düV‰ü ´Å~ô|’ ˇø£ düT$XÊ\yÓTqÆ , s¡eT´yÓTqÆ Å|<ü X˚ Êìï j·÷>∑eTT ì$T‘·eÔ TT m+#·Tø=ì, n#·{ÏøÏ eTTqT\q+<ä]˙ ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. yês¡+<äs¡T ø£\dæ #·øÿ£ ì j·÷>∑XÊ\qT ì]à+#ês¡T. Ä j·÷>∑XÊ\ #·T≥÷º mH√ï<ë«s¡eTT\T, |ü⁄wüŒ|üÅ‘· ‘√s¡DeTT\T, nìï yÓ’|ü⁄˝≤ |ü‘êø£eTT\‘√ >∑÷&ç, n<äT“¤‘·yÓTÆq Ä<Ûë´‹àø£ X¯øÏÔ |üP]‘·yÓTÆ, #·÷#˚ yê] eTqdüT‡\≈£î m+‘√ ÄVü‰¢<äø£s¡eTT, |ü$Å‘·‘·\qT #˚≈£Ls¡TdüTÔqï$. Ä XÊ\≈£î eT<Û´ä j·T»„eT+&É|eü TT ì]à+|üã&çq~. Ä eT+&É|eü TT mH√ï y˚B≈£î+&ÉeTT\‘√ dü«s¡í≈£\X¯\eTT\‘√ ì+&ç, $+‘Ó’q XÀuÛÑ‘√ n\sês¡T‘·Tqï~. |üs¡X¯ósêeTT&ÉT Åo<ä‘·ÔkÕ«$T Ä#ês¡´ø£‘·«eTT‘√ ndü+U≤´ø£ eTTì»q düeT÷Vü≤eTT‘√ ≈£L&ç j·T»„eTT #˚j·Tdüqï<äT∆&Ó’Hê&ÉT. ˇø±H=ø£ X¯ ó uÛ Ñ ~ qeTTq X¯ ó uÛ Ñ \ >∑ ï eTTq kÕ«$TøÏ qeTdüÿ]+∫, ø£X¯´|ü⁄&ÉT yÓTT<ä\sTTq ãTT‹Ô«E\ nqTeT‹ >¬ ø’ =ì j·T»„Bø£å d”«ø£]+#ê&ÉT, |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT. Ä j· T »„ ø ±s¡ ´ eTT ~–«»j· T e+‘· + >±

HÓsy¡ ]˚ +~. Åo<ä‘êÔÅ‘j ˚ T· kÕ«$T, ø±´X¯´|ü eTT˙+Å<Tä \T y˚sTT ø£qT\‘√ ø£ìô|{Ïº mø£ÿ&Ü, @ ˝À|üeTT sê≈£î+&Ü ìs¡«Væ≤+#ês¡T. nqï, bÕq, eÅdüÔeTT\T ø√]qyê]øÏ ø√]qìï sTTe«ã&Ü¶sTT. <˚e‘·\T m+‘√ dü+Å|”‘·T˝…’ dü«j·TeTT>± e∫Ã Vü≤$düT‡\q+<äTø=Hêïs¡T. Çø£ Ä j·T»„XÊ\˝À #˚jT· ã&çq <ëq<Ûsä à¡ eTT\≈£î kÕ{Ï eT¬sø£ÿ&Ü »]–j·TT+&É<äì #Ó|üŒe#·TÃ. meπs~ n&ç–Hê ª˝Ò<äTμ nqï X¯ãy› T˚ n#·≥ $ìŒ+|ü<Tä . Ä $<Û+ä >± düs«¡ »qT\qT dü+Å|‘” T· \qT ø±$+#ê&ÉT, |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT. #ê‘·Ts√ΩÅ‘· $<ÛëqeTTqqTdü]+∫ |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT ø£X´¯ |ü⁄q≈£î düeTdüÔ eTV”≤eT+&É\eTTqT <Ûës¡b˛XÊ&ÉT. Åo <ä‘êÔÅ‘j ˚ T· kÕ«$Tì s¡‘ï· eTT\T, ã+>±s¡eTT, ÄuÛsÑ D ¡ eTT\‘√ |üPõ+#ê&ÉT. n#·≥ j·T»„ø±s¡´eTTqT ìs¡«Væ≤+∫q ãTT‹Ô«≈£îÿ\qT yê] yê] ø√¬sÿ\T ‘Ó\TdüTø=ì HÓsy¡ s˚ êÃ&ÉT. Åo<ä‘kÔ· Õ«$T ‘·q≈£î sTTe«ã&çq s¡‘·ïùV≤eT ÄuÛÑs¡DeTT\qT uÛÑ÷düTs¡T\≈£î sTT#êÃ&ÉT. ø£X´¯ |üeTVü‰eTTì sêeTT&ÉT ‘·q≈£î <Ûës¡b˛dæq düeTdüÔ uÛÑ÷$Tì Åu≤Vü≤àDT\≈£î <ëq+ #˚XÊ&ÉT. <ä‘·Ô ø±X¯´|ü⁄\ $‘·sD¡ qT, yÓs’ ê>∑´eTTqT #·÷dæ |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT ÄX¯ Ã s¡ ´ #· ø Ï ‘ · T &Ó ’ yê]HÓ + ‘· > ±H√ Å|ü X ¯ + dæ + #ê&É T . yê]s¡Te⁄]ì eTqkÕsê |üPõ+#ê&ÉT nì y˚<<ä säÛ T¡ à&ÉT B|ü≈î£ ìøÏ #ÓbÕŒ&ÉT. m+‘√ Äq+<ä+‘√ $+≥Tqï B|ü≈£î&ÉT ‘·q >∑Ts¡T<˚e⁄ì sTT˝≤ Å|•ü ï+#ê&ÉT ` ªª>∑Ts¡T<˚yê! |üsX¡ ó¯ sêeTTì ~e´#·]‘·eTT m+‘√ n<äT“¤‘·eTT>± e⁄qï~. nsTT‘˚ ` sTT+<äT˝À Hêø=ø£ ∫qï dü+<˚Vü≤eTT ø£\T>∑T‘·Tqï~. <ëìì rs¡Ãe\dæ+~>± ÅbÕ]údTü HÔ êïqT.μμ nHêï&ÉT. y˚<<ä sä T¡ àì nqTeT‹ã&Édæ n‘·&TÉ >∑Ts¡Te⁄qT sTT˝≤ n&ç>±&ÉT ` ªª>∑Ts¡T<˚yê! |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT <äTwüº ø£Åå ‹j·T dü+Vü‰s¡eTT #˚ùd düeTj·T+˝À Çs¡Te~ ˇø£ÿkÕs¡T¢ <ä+&Ó‹Ô ìø£åÅ‹j·TeTT >±$+#ê&Éì #ÓbÕŒs¡T. n‘·&ÉT Ä$<Û ä e TT>± sTTs¡ T e~ ˇø£ ÿ dü + K´qT m+<ä T ≈£ î

16 16

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

mqTï≈£îHêï&ÉT? n+<äT˝Àì eTs¡ày˚T$T{Ï?μμ >∑Ts¡T<˚e⁄\T qe⁄«‘·÷ sTT˝≤ nHêïs¡T ` B|üø±! |üs¡X¯ósêeTT&ÉT kÕøå±‘·TÔ $wüßeí ⁄ jÓTTø£ÿ ne‘ês¡eTT. Çø£ n‹eTTK´yÓTqÆ $wüjT· y˚TeT+fÒ, n‘·&TÉ ø£Åå ‹j·Tdü+Vü‰s¡ yÓTTqs¡+#·{≤ìøÏ ≈£L&Ü Å|üã\yÓTÆqø±s¡DeTT e⁄qï~. n<˚eT+fÒ Ä düeTj·T+˝À ô|≈£îÿeT+~ sêø£då >ü D ∑ eTT uÛ÷Ñ ˝Àø£eTT˝À ø£Åå ‹j·TT\T>± »ìà+∫ e⁄+&É≥+ e\q yês¡T #˚dTü qÔ ï nsê#·øe£ TT\qT n]ø£{ºÏ <Ûsä à¡ dü+kÕú|qü #˚ùd ì$T‘·+Ô uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT>± ne‘·]+∫ Ä ø±s¡´+ HÓsy¡ s˚ êÃ&ÉT. Çø£, n‘·&TÉ sTTs¡Te~ ˇø£ÿ kÕs¡T¢ <ä+&Ó‹qÔ ø±s¡Dy˚TeT+fÒ ‘·+Å&ç eTs¡D düeTj·T+˝À, dü$T<∏\ä ø¬ ’ n&É$øÏ yÓ[q¢ n‘·&TÉ <äTX¯Ù≈£îHê\T m<äTs¡e«≥+ #·÷dæ ÄÅXe¯ ÷ìøÏ ‹]– e∫Ã, n#·≥ ‘·+Å&eç Ts¡D≤ìï #·÷dæ ø£\‘· #Ó+<ë&ÉT. Ä düeTj·T+˝À n‘·ì ‘·*¢ sπ DTø±<˚$ ‘·q uÛsÑ Ô¡ X¯eeTTô|ã’ &ç sTTs¡Te~ ˇø£ÿkÕs¡T¢ >∑T+&Ó\T u≤<äT≈£î+≥÷ ÄÅø£+<äq\T #˚dü÷Ô $\|æ+∫+~. Ä ø±s¡D+>± ‘·*¢ <äT'U≤ìï #·÷dæ $ø£\ eTqdüTÿ&Óq’ |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT sTTs¡Te~ ˇø£ÿkÕs¡T¢ ø£åÅ‹j·TT\ô|’ <ä+&Ó‹Ô ì'ø£åÅ‹j·TeTT>±$+#·≥+ »]–+~. eTs¡\ B|ü≈î£ &ÉT sTT˝≤ n&ç>±&ÉT ` ªªkÕ«MT! Åo <ä‘êÔÅ‘j ˚ T· kÕ«$T sπ DTø± <˚$ì »>∑<ë∆Å‹>± k˛ÔÅ‘e· TT #˚XÊ&ÉT. Ç+‘·es¡≈£î H˚qT πsDTe⁄ nH˚ ù|s¡T>∑\ eTVü‰sêE ≈£îe÷¬s>Ô ± e÷Å‘y· T˚ sπ DTø± <˚$ì >∑T]+∫ uÛ≤$dü÷Ô e⁄HêïqT. eT], n≥Te+{Ï ˇø£ sê»≈£îe÷¬s≈Ô î£ Åo<ä‘kÔ· Õ«$T m+<äT≈£î qeTdüÿ]+#ês¡T? Ç~ ø±ø£, Hê≈£î eTs=ø£ dü+<˚V≤ü eTTqï~. |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT <˚e<˚e⁄&Éì, kÕøå±‘·TÔ Åo eTVü‰$wüßeí ⁄ nì MTs¡T #ÓbÕŒs¡T. n‘·&TÉ düVü‰´Å~j·T+<ä* ÄeT\ø° Å>±eTeTTq+<äT ÄÅX¯eTeTT @s¡Œs¡#·Tø=q{≤ìøÏ ø±s¡Dy˚T$T{Ï?μμ y˚<<ä säÛ T¡ à&ç˝≤ #Ó|Œü kÕ>±&ÉT ` ªª≈£îe÷sê! á $wüj·÷ìï |üPs¡«eTT ÅoXË’\ •Ksêq eTVü≤s¡T¸\T ø±]Ôøπ j·TTì n&ÉT>∑>± Äj·Tq sTT˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT ` |ü P s¡ « eTT ÅãVü ≤ à<˚ e ⁄&É T ø£ è ‘· j · T T>∑ e TT˝À y˚<eä TT\qT ÅbÕe÷DÏøe£ TT\T>± #˚dTü ø=ì, ˝Àø±\qT, ˝Àø£bÕ\Ts¡qT, <˚e, <Ó’‘·´, eTqTcÕ´<äT\qT, |üX¯ó, |üøå±´~>∑DeTT\qT esêíÅX¯eT <Ûäsêà\qT düèwæº+#ê&ÉT.

nsTT‘˚ , ∫Å‘· y ˚ T eT+fÒ , n˝≤ dü è õ+|ü ã &ç q ÅbÕDT\˙ï>∑÷&Ü ‘·b˛ìwüß\º T, C≤„qdü+|üqTï\T, ìX¯Ã\ yÓ’sê>∑´|üP]‘· Vü≤è<äj·TeTT\T nsTTe⁄+&É≥+e\q HêHê$<Ûeä TT\ düèwæº eè~∆ #Ó+<äøb£ ˛e≥+ e\q ÅãVü≤à m+‘· > ±H√ $#ê]+#ê&É T . n‘· & É T n+<ä T ≈£ î ñ bÕj· T eTTHê˝À∫+∫, Je⁄\T yÓ ÷ Vü ≤ |ü P ]‘· T \T nj˚ T ´≥+<ä T ≈£ î >±qT, BeTeTT, yÓ ÷ Vü ≤ eTT, eTVü‰yÓ÷Vü≤eTT, ‘ê$TÅX¯eTT, n+<∏ä‘ê$TÅX¯eTT nH˚ |ü+#·|sü «¡ eTT\‘√ >∑÷&çq n$<ä´qT düèwæ+º #ê&ÉT. nsTT‘˚ ‘êH=ø£{Ï ‘·*ùdÔ <Óe’ + eTs=ø£{Ï ‘·\TdüT+Ô <äqï≥¢sTT+~, ÅãVü≤à <˚e⁄ì |ü]dæ‹ú . Je⁄\ø√dü+ n$<ä´qT düèwæùº dÔ n~ ‘·qH˚ Äe]+#·>± ÅãVü≤à #·‘·Tπs«<äeTT\qT eTs¡∫b˛j·÷&ÉT. n+<äT≈£î ÅãVü≤à<˚e⁄&ÉT m+‘·>±H√ ∫+‹+#ê&ÉT. @$T #˚j÷· ˝À bÕ\Tb˛ø£ ∫es¡≈î£ n‘·&TÉ Vü≤+düHøÓ ÿÏ |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =+≥÷ düV‰ü ´Å~øÏ e∫Ã sπ DTø±<˚$ì <Ûë´ì+#ê&ÉT. ÅãVü≤à<˚e⁄ì ‘·|dü Tü ‡≈£î yÓT∫Ã, sπ DTø±<˚$ Å|ü‘·´ø£åyÓTÆ @$Tø±yê\ì n&ÉT>∑>± ÅãVü≤à ÄyÓT≈£î qeTdüÿ]+∫, ªªÅ‘˝’Ó Àø£´e+~‘ê! e÷‘ê! qqTï s¡ø+åÏ #·T, y˚<äeTT\qT eTs¡∫b˛j·÷qT, >±j·TÅ‹ düTŒ¤]+#·≥+ ˝Ò<äT. düs¡«y˚<äeTsT÷! yêìì eTs¡\ Hê eTqdüT˝À düTŒ¤s¡D≈£î e#˚Ã˝≤>± #˚sTT. qqTï nqTÅ>∑Væ≤+#·T ‘·©¢!μμ nì ÅbÕ]ú+#ê&ÉT. n+<äT≈£î πsDTø±<˚$ ªªÅãVü≤à<˚yê! uÛÑj·T|ü&É≈£î. yêdüT<˚e⁄ì n&ÉT>∑T. n‘·&ÉT ˙ ø√¬sÿ rs¡Ã>∑\&ÉTμμ nì #Ó|üŒ>± n‘·&ÉT yêdüT<˚e⁄ìø√dü+ $wüßí˝Àø±ìøÏ yÓﬁ≤¢&ÉTø±˙, Äj·Tq≈£î nø£ÿ&É ÅoVü≤] ø£ìŒ+#·˝Ò<äT. ìsêX¯‘√ ÅãVü≤à düø£\Å|ü<˚X¯eTT\˝ÀqT $wüßeí ⁄¬ø’ yÓ<øä Ï yÓ<øä Ï kÕ«$T C≤&É ‘Ó*j·Tø£ eTs¡\ sπ DTø£ e<ä≈› î£ e∫Ã ªªne÷à! kÕ«$T mø£ÿ&Ü ø£ìŒ+#·˝<Ò Tä .μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. πsDTø£ Åo<ä‘·ÔkÕ«$Tì n#·≥≈£î |æ*|æ+∫, ªªÅo<ä‘êÔÅ‘˚j·÷! á ÅãVü≤à ˙ø√düy˚T yÓ<äT≈£î#·THêï&ÉT. n‘·ìøπ <√ ø±e\dæ e∫Ã+~. n<˚$T{À n&ÉT>∑Tμμ nqï~. kÕ«$T sπ DTø£≈î£ qeTdüÿ]+∫. #·‘T· s¡TàU≤! m+<äTø√dü+ e#êÃe⁄? ˙πø$T ø±yê*?μμ nì n&ç>±&ÉT. ÅãVü≤à <ä‘·ÔkÕ«$TøÏ qeTdüÿ]+∫, ªªH˚qT düø£\ y˚<äeTT\qT eTs¡∫b˛j·÷qT. <äj·Tj·TT+∫, yêìì Hê düàè‹ |ü<eä∏ TTq≈£î ‘Ó|Œæ +∫, nqTÅ>V∑ ≤æ +#·T.μμ nì y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT ` <ä‘kÔ· Õ«$T sTT˝≤ #ÓbÕŒs¡T.

düX‚wü+ 17

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

‘êEB›HéqT nqTÅ>∑Væ≤+∫q eTVü‰‘·Tà&ÉT Ä#ês¡´ l møÏÿsê\ uÛsÑ <¡ ë«» »qe] 2012

ˇø£|ü &ÉT

ôV’≤<äsêu≤<é sêC≤´ìøÏ Å|ü<Ûëq eT+Å‹>± e⁄qï eTVü≤sê» øÏwüHéÅ|ükÕ<é>±s¡T @<√ bıs¡bÕ≥T #˚j·T≥+e\q n‘·ìì ìC≤eTT düT˝≤ÔqT |ü<ä$ qT+&ç ‘=\–+#ê&ÉT. n|ü &ÉT øÏwüHéÅ|ükÕ<äT Ws¡+>∑u≤<äT yÓ[fl Vü≤»s¡‘Y ãH˚ï$Tj·÷>±]ì ø£\dæ ‘·q |üsêuÛyÑ êìï ‘=\–+#·eTì ÅbÕ]ú+#ê&ÉT. ñqà‘êÔedü˝ú À e⁄qï Vü≤»s¡‘Y ãH˚ï$Tj·÷>±s¡T n‘·ìì nø£kÕà‘·T>Ô ± ˇø£ ô|<ä› >√‹˝ÀìøÏ ‘√dæyk˚ Õs¡T. n+<äT˝À |ü&bç ˛sTTq øÏwüHé Å|ükÕ<äT≈£î ã\yÓTÆq >±j·÷\T ‘·–˝≤sTT. ìyÓ « s¡ b ˛sTT #· ÷ dü T Ô q ï n‘· ì ì ô|’ ø Ï m>∑ Å u≤øÏ ãj·T≥≈£îs¡eTàì Ä<˚•+#ê&ÉT. ªªá ø£w+ºü ˝ÀqT+&ç Hê¬ø’ H˚qT ãj·T≥≈£î sê>∑*–‘˚ H˚ìø£ $TeTà*ï ÄÅXs¯ TT+#·&+É <˚ìø°?μμ nHêï&É‘&· TÉ . Vü≤»s¡‘Y ãH˚ï$Tj·÷>±s¡T ô|<ä>› ± q$«, n‘·ì #˚‹ì |ü≥Tºø=ì ne÷+‘·+ ˝≤–y˚d,æ ªª˙e⁄ ôV≤’ <äsêu≤<äT yÓfió¯ fl, n+‘ê u≤>∑T+≥T+~μμ nHêïs¡T. Äj·Tq ‹]–yÓ[flq ø=~›s√E\˝ÀH˚ HÓ’C≤+ qyêãT n‘·ìì ôV≤’ <äsêu≤<äT sêE>± ìj·T$T+#ês¡T. ˇø£kÕ] kÂB nπs_j·÷qT+&ç ˇø£ ns¡ãT“ C≤‹yê&ÉT e∫Ã Ws¡+>∑u≤<äT˝Àì ‘êCŸ ãC≤sY nqT ÅbÕ+‘·+˝À ‘·q ùdïVæ≤‘·T\‘√ ø£\dæ ø=ìï s√E\THêï&ÉT. n‘· & É T Ä ns¡ ã T“qT ãH˚ ï $Tj· ÷ <ä s ¡ Ù HêìøÏ rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT. n|ü &ÉT nø£ÿ&É yê]#·T≥÷º, uÛ≈Ñ î£ \Ô T, ù|<äyêfi¯ófl, •wüß´\÷ e⁄Hêïs¡T. Äj·TqqT #·÷dü÷HÔ ˚ Ä ns¡ãT“. ªªnπs, Vü≤»s¡‘Y ãH˚ï$Tj·÷>±s¡+fÒ Msê? Ms¡T Vü≤CŸ j·÷Å‘·≈£î á dü+e‘·‡s¡+ eTø±ÿ e∫Ãq|ü &ÉT <ä]Ù+#êH˚!μμ nHêï&ÉT. n|ü &ÉT ãH˚ï$Tj·÷>±s¡T, ªªne⁄qT, y˚TeTT Vü≤CŸj÷· Å‘≈· î£ e#êÃeTT. nsTT‘˚ ~e´ s¡÷|ü+˝À e#êÃeTT>±ì, á uÛÖ‹ø£ s¡÷|ü+˝À >±<äTμμ nHêïs¡T. n˝≤π> ø±uÀ\T uÛÖ‹ø£+>± •]&û˝À e⁄+≥÷H˚ kÕsTTu≤u≤, ªªH˚ì|ü &ÉT ø±o yÓ[fl >∑+>∑˝À kÕïq+ #˚dæ edüTHÔ êïqT. eTs¡\ Çø£ÿ&É kÕïqyÓT+<äT≈£î?μμ nH˚yês¡T. kÕïq+ #˚jT· ìyês¡˝≤¢ ne<Û÷ä ‘·\T, eTVü‰‘·Tà\ì eTqeTT bıs¡ã&ÉT≈£î+<äTeTT >±ø£!

n$ yÓTT<ä{Ï Å||ü +ü #· j·TT<ä+∆ »]–q s√E\T. eTq Å|uü TÑÛ ‘·«+ uÛ≤s¡rj·T ôdì’ ≈£î\qT j·TT<ä+∆ #˚jT· &ÜìøÏ $<˚XÊ\≈£î |ü+bÕ\ì ìX¯ÃsTT+∫+~. yê]˝À ˇø£&q’Ó nãT›˝Ÿ s¡V≤ü e÷Hé nqTyê&ÉT ãH˚ï$Tj·÷>±]ì <ä]Ù+∫ ‘êqT $<˚XÊ\˝À j·TT<ë∆ìøÏ yÓ&TÉ ‘·THêïqì #Ó|Œæ ‘·qqT ø±bÕ&Ée\dæ+<äì Äj·TqqT ÅbÕ]ú+#ê&ÉT. Äj·Tq Äos¡«~+∫ n‘·ìì |ü+bÕ&ÉT. ‘·sê«‘· ôd’ì≈£î&ÉT |üj·TìdüTÔqï HÍø£ düeTTÅ<ä+ eT<Ûä´˝À uÛÑj·T+ø£s¡+>± ø£ + |æ + #· k Õ–+~. n~ @ø£ å D ≤HÓ ’ H ê dü e TTÁ<ä + ˝À eTTì–b˛e#·TÃqì z&É ø¬ |üqº T n+<ä]˙ ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. n|ü &É T Ä HÍø£ ˝ Àì yês¡ + <ä ] ˙ s¡ ø Ï å + #· e Tì ãH˚ï$Tj·÷>±]ì ÅbÕ]ú+∫ ì•Ã+‘·>± ì<äs› b¡ ˛j·÷&ÉT nãT›˝Ÿ s¡V≤ü e÷Hé. n‘·ìøÏ dü«|üï+˝À Ä eTVü≤˙j·TT&ÉT ø£ì|æ+∫ HÍø£qT ‘·eT #˚‘·T\‘√ HÓ&ÉT‘·÷, ªª˙y˚MT uÛÑj·T|ü&É≈£î, H˚qT ˙‘√ >∑÷&Ü e⁄HêïqT. MT¬ø{Ïº Å|üe÷<äeTT dü+uÛÑ$+#·<äTμμ nì #ÓbÕŒs¡T. n‘·&çøÏ eTs¡Tø£åDy˚T yÓT\T≈£îee∫Ã #·÷#˚dü]øÏ ªªÅ|üe÷<ä+ ‘·|Œæ b˛sTT+~. Çø£ eTq¬ø{Ïº uÛj Ñ T· eT÷˝Ò<Tä μμ nì HÍø£ ø¬ ô|qº T #ÓãT‘·Tqï e÷≥\T n‘·ì #Ó$qã&Ü¶sTT. ˇø£ s √E ‘êEB› H é nqT ˇø£ ôd’ ì ≈£ î &É T áj·TqqT <ä]Ù+∫, ªªHê eTqdüT‡ Hê kÕ«BÛq+˝À e⁄+&É≥+˝Ò<äT. Hê≈£î |æ∫Ã nì ìs¡ísTT+∫ qqTï ôd’q´+˝ÀqT+&ç ‘=\–+#ês¡T.μμ nì eTq$ #˚kÕ&ÉT. ãH˚ï$Tj·÷>±s¡T n‘·ì e÷≥\T m+‘√ ÅX¯<ä∆>± $ì n‘·ìyÓ|’ ⁄ü ‘·<ø˚ +£ >± ø=+#Ó+ùd|ü⁄ #·÷∫, ªª˙e⁄ j·TT<ä+∆ ˝À »qT\qT #·+|üe\dæqyê&ç$ ø±e⁄, <äTwüß\º qT ôd‘’ +· dü+düÿ]+∫ ñ<ä]∆ +#˚ yê&ç$. ˙ kÕúqeTT Hê>∑|Pü sY. n#·Ã{ÏøÏ yÓ[ﬂ ù|<ä\qT ñ<ä]∆ dü÷Ô ñ+&ÉTμμ nì #Ó|Œæ Äos¡«~+#ês¡T. n‘·&ÉT Hê>∑|üPsY #˚] Vü≤»s¡‘Y ‘êEB›Hué ≤u≤>± Å|dü ~æ #› +Ó <ë&ÉT. Vü≤»s¡‘Y ãH˚ï$Tj·÷ >±s¡T 1921 ÅbÕ+‘·+˝À düe÷~Û #Ó+<ës¡T. á $esê\T e÷≈£î k˛<äs¡T&ÉT õ.yÓ+ø£≥sêe⁄>±s¡T (ôV’≤<äsêu≤<é) n+<ä#˚kÕs¡T.

18 18

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

bÕ+&ÉTs¡+>∑ uÛÑ≈£îÔ&ÉT <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ç #·]Á‘· leT‹ y˚<eä ‹ »qe] 2012

_<ä] nH˚ }]˝À <ëe÷õ |ü+&ç‘T· &ÉH˚ ˇø£ yÓ’wüíe⁄&ÉT e⁄+&˚yê&ÉT. n‘·&ÉT ìs¡à\yÓTÆq eTqdüT‡‘√ Á|ü|+ü #·eT+‘ê uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì s¡÷|ü+>± uÛ≤$dü÷,Ô kÕ{Ïyê] u≤<Û\ä qT ‘=\–dü÷,Ô |üs√|üø±s¡+ #˚d÷ü Ô ìs¡+‘·se¡ TT uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì düà]dü÷Ô e⁄+&˚yê&ÉT. Ä <˚X|¯ ⁄ü sêE <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&çì eT+>∑fi¯e≥eTT nH˚ }]øÏ n~Ûø±]>± ìj·T$T+#ê&ÉT. <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ÉT dü≈£î≥T+ã+>± Ä }]˝À ìedæd÷ü ,Ô ‘·q ñ<√´>∑ <Ûsä êàìï HÓsy¡ s˚ T¡ dü÷,Ô nìï u≤<Ûä´‘·\qT düÁø£eT+>± ìs¡«Væ≤dü÷Ô ≈£L&Ü leTHêïsêj·TDTì <Ûë´Hêìï ìs¡+‘·s+¡ ø=qkÕ–dü÷HÔ ˚ e⁄Hêï&ÉT. ˇø£kÕ] Ä ÁbÕ+‘·eT+‘ê uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ø£sT¡ e⁄ e∫Ã+~. <ëìe\q Á|ü » \T ÄVü ‰ s¡ e TT ˝Ò ø £ n˝≤¢&çb˛j·÷s¡T. n|ü &ÉT <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ÉT ‘·q <ä > ∑ Z s ¡ e ⁄qï dü e Tdü Ô dü + |ü < ä q T BqT\ø√dü + $ìjÓ÷–+#ê&ÉT. Ä uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq ø£s¡Te⁄ø±\+˝À m+‘√eT+~ Á|ü»\T Äø£*u≤<Ûä‘√ eTs¡DÏ+#ês¡T. Ç+¬ ø +<ä s √ <˚ X ¯ + $&ç ∫ e\dü yÓ [ flb˛j· ÷ s¡ T . |ü+&ÉØ|ü⁄s¡+˝À ìedæ+#˚ ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ‘·q Ç+{Ïì, ≈£î≥T+u≤ìï $&ç∫ y˚sπ <˚XÊìøÏ yÓfiS¯ Ô eT+>∑fie¯ {≤ìøÏ #˚sê&ÉT. n|ü &ÉT n‘·ìì kÕøå±‘·÷Ô bÕ+&ÉTs¡+>∑&>ç ± uÛ≤$+∫ <ëe÷õ |ü+&ç‘T· &ÉT Ä Áu≤Vü≤àDTì |üPõ+∫, n‘·ìì $#ê]+∫, n‘·ìøÏ Ä‹<Ûä´$T#êÃ&ÉT. Ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT uÛÀ»HêìøÏ eTT+<äT Äb˛X¯qeTT #˚dü÷Ô ø£˙ïs¡T ø±sêÃ&ÉT. n~ #·÷dæ <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ÉT, ªªeTVü‰qTuÛ≤yê! uÛÀ»q düeTj·T+˝À MT¬s+<äT≈£î ø£˙ïs¡T ø±s¡TdüTÔHêïs¡T? Hê≈£î kÕ<ÛäýÓTÆq+‘·˝À MT u≤<ÛäqT b˛>=≥º & ÜìøÏ Á|ü j · T ‹ïkÕÔ q T. Ä |ü s ¡ y ˚ T X¯ « s¡ T &˚ n‹~∏s÷¡ |ü+ <Û]ä +∫ e÷qe⁄\ |üP»\qT n+^ø£]+∫ yê]ì s¡øÏådü÷Ôe⁄Hêï&ÉT. ø±ã{Ïº l bÕ+&ÉTs¡+>∑ì dü«s¡÷|üyÓTÆq MT≈£î dü+‘√wü+ ø£*–+#·&ÉeTT Hê≈£î

<Ûsä à¡ eTTμμ nHêï&ÉT. Ä e÷≥\T $ì Ä Áu≤Vü‰àDT&ç˝≤ nHêï&ÉT: ªªeTVü‰‘·à! ˙ e÷≥\T ˙ düVü≤è<äj·T‘·qT ‘Ó\T|ü⁄‘·THêïsTT. H˚qT |ü+&ÉØ|ü⁄s¡eTT $&ç∫ Hê\T>∑T s√E˝…’+~. á Hê\T>∑T s√E\T>± H˚qT ÄVü‰s¡+ rdüTø√˝Ò<Tä . |ü+&ÉØ|ü⁄s¡+˝Àì Hê ≈£î≥T+ãeTT nqï+ ˝Òø£ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·÷e⁄+~. á uÛÀ»Hêìï #·÷&É>±H˚ Hê uÛ≤sê´|æ\\¢ T |üdTü \Ô T+≥÷ e⁄+fÒ H˚qT e÷Á‘·+ uÛÀ»q+ #˚jT· &É+ Hê≈£î u≤<Ûä ø£*–dü÷eÔ ⁄+~. n+<äTøπ ø£˙ïs¡T ø±s¡TdüTHÔ êïqTμμ nHêï&ÉT. n~ $ì <ëe÷õ |ü+&ç‘T· &ÉT m+‘√ u≤<Û|ä &ü ,ç ªªnj·÷´! MTπs$T u≤<Ûä|ü&É≈£î+&Ü ‘·è|æÔ>± uÛÀ»q+ #˚jT· +&ç. MT ≈£î≥T+u≤ìøÏ ˇø£ dü+e‘·‡sêìøÏ dü]|ü&+˚ ‘· <Ûëq´+ H˚ìkÕÔqTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT m+‘√ dü + ‘√wæ + #ê&É T . n‘· & ç ø£ ﬁ ¯ ó ﬂ Äq+<ä u ≤cÕŒ\‘√ ì+&çb˛j·÷sTT. n‘·&TÉ Äq+<ä+>± Äb˛düqeTT #˚dæ wüÁ&Ék˛ù|‘·yÓTÆq uÛÀ»Hêìï >√$+<äHêeTdüàs¡D #˚dü÷Ô d”«ø£]+#ê&ÉT. Ä ‘·sê«‘· ñ‘·sÔ êb˛X¯q+ #˚dæ ˝Ò∫, #˚‘T· \T

<ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ÉT dü≈£î≥T+ã+>± Ä }]˝À ìedædü÷Ô, ‘·q ñ<√´>∑ <Ûäsêàìï HÓs¡y˚s¡Tdü÷Ô, nìï u≤<Ûä´‘·\qT düÁø£eT+>± ìs¡«Væ≤dü÷Ô ≈£L&Ü leTHêïsêj·TDTì <Ûë´Hêìï ìs¡+‘·s+¡ ø=qkÕ–dü÷ÔH˚ e⁄Hêï&ÉT. ˇø£kÕ] Ä ÁbÕ+‘·eT+‘ê uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq ø£s¡Te⁄ e∫Ã+~. <ëìe\q Á|ü»\T ÄVü‰s¡eTT ˝Òø£ n˝≤¢&çb˛j·÷s¡T.

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

ø±ﬁ¯ ó ﬂ ø£ & É T >∑ T ø=ì ‘· q Ädü q + MT<ä ≈£ L s¡ T Ãì uÛÑ>∑e+‘·T&çì <Ûë´ì+∫, düTÔ‹+∫ <ëe÷õ|ü+&ç‘·T&ÉT uÛ Ñ ø Ï Ô ÁX¯ < ä ∆ \ ‘√ sTT∫Ãq #· + <ä q eTT, ≈£ î +≈£ î eT, ‘ê+ã÷˝≤\qT d”«ø£]+#ê&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· <ëe÷õ |ü+&ç‘T· &ÉT n‹~∏ d”«ø£]+#·>±

|ü+|ü>± uÛÑ÷˝Àø±ìøÏ e#êÃ&ÉT. me«]ø° ô|≥º≈£î+&Ü ‘êH˚ uÛÀ»q+ #˚dü÷Ô e⁄+&É&É+ e\¢ ô|]–q ‘·q X¯e+˝Àì X¯Øs¡ uÛ≤>±\˝Àì e÷+kÕìï uÛÑTõdü÷Ô e⁄+&˚yê&ÉT. n‘·&TÉ Á|ü‹s√p uÛÀ»HêìøÏ uÛ÷Ñ ˝Àø±ìøÏ e#˚Ãyê&ÉT. ÁãVü≤à nqTÁ>∑Vü≤+ e\q n‘·ì X¯e+ Á|ü‹s√p Áø=‘·>Ô ± ñ+&˚~. Ç˝≤ <ëì qT+&ç e÷+kÕìï uÛÑTõdü÷Ô Äø£* rs¡TÃ≈£î+≥÷ #ê˝≤ø±\+ >∑&çbÕ&ÉT. Hê\T>∑T s√E\T>± H˚qT ÄVü‰s¡+ ‘·s¡Tyê‘· uÛÑ>∑e+‘·Tì nqTÁ>∑Vü≤+ e\¢ Äj·Tq≈£î rdüTø√˝Ò<äT. |ü+&ÉØ|ü⁄s¡+˝Àì Hê n>∑d´Ôü eTVü‰eTTì <äsÙ¡ qyÓT+Æ ~. Ä eTVü≤]¸øÏ qeTdüÿ]+∫ ≈£î≥T+ãeTT nqï+ ˝Òø£ ‘·qø¬ +‘√ Á|”‹ø£sy¡ TÓ qÆ s¡‘ï· Vü‰sêìï Äj·Tq≈£î düeT]Œ+∫ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·÷e⁄+~. á uÛÀ»Hêìï Äj·Tq nqTÁ>∑V‰ü ìï bı+~ |ü]X¯ó<äT&∆ jÉ ÷· ´&ÉT. n‘·ì #·÷&É>±H˚ Hê uÛ≤sê´|æ\¢\T |üdTü Ô\T+≥÷ n+‘·T˝Òì Äø£*u≤<Ûä ≈£L&Ü ‘=\–b˛sTT+~. ‘·q X¯e+ e⁄+fÒ H˚qT e÷Á‘·+ uÛÀ»q+ #˚j·T&É+ ≈£L&Ü n<äèX¯ýÓTbÆ ˛sTT+~. n‘·&TÉ |üse¡ ÷q+<äu]ÑÛ ‘·T&Ó’ ‘ · ´ ˝Àø£ e TT˝À e⁄+&ç b ˛j· ÷ &É T . á ø£ < Û ä Hê≈£î u≤<Ûä ø£*–dü÷Ôe⁄+~. n+<äTπø düleTÁ<ëe÷j· TD+˝À #Ó|Œü ã&çe⁄+~. ø±ã{Ïº >∑‘· »qà˝À ø£˙ïs¡T ø±s¡TdüTÔHêïqTμμ #˚dæq bÕbÕ\≈£î sTT|ü⁄Œ&ÉT u≤<Ûä|ü&ç˝≤uÛÑ+˝Ò<äTμμ nqT≈£î+≥÷ |ü+&ÉØ|ü⁄sêìøÏ yÓ[fl uÛ≤sê´|æ\¢\qT yÓ+≥u…≥Tºø=ì eT+>∑fie¯ {≤ìøÏ e#êÃ&ÉT. Ä <˚X+¯ ˝Àì $T–*q uÛÀ»Hêìï |üs¡eTbÕeqyÓTÆq<äì Á|ükÕ<ä+>± BqT˝…’q Á|ü»\+‘ê <ëe÷õ |ü+&ç‘·Tì W<ësê´ìï rdüT≈£îì ‘·q ùde≈£î\qT |æ*∫ ªªHê\T>=+<ä\ ãkÕÔ\ >∑T]+∫ $ì nqï+ø√dü+ y˚˝≤~>± eT+>∑fi¯e{≤ìøÏ <ÛëHê´ìï sêE>±] <Ûëq´|ü⁄ ø=≥TºqT+∫ rdüT≈£îì yÓ[fl ‘·s¡*e#êÃs¡T. yês¡+‘ê <ëe÷õ |ü+&ç‘·Tì #·÷dæ, sT÷ Áu≤Vü≤àDT&ç Ç+{ÏøÏ #˚]Ãs¡+&çμμ nì nC≤„|+æ #ê&ÉT. Ä uÛ≥ Ñ T\T ‘·eT j·T»e÷ì ÄC≤„qTkÕs¡+ <ÛëHê´ìï ‘·|üdüT‡ #˚dæ dü‘·´˝Àø±ìïbı+~ ≈£L&Ü ã+&É ¢ ¬ ø øÏ ÿ +#· T ≈£ î ì Ä Áu≤Vü ≤ àDT&ç ‘ √ ø£ * dæ nqï<ëqeTT #˚j·Tø£b˛e&É+e\¢ |ü+&ÉØ|ü⁄sêìøÏ yÓfi¯ó‘·÷e⁄+&É>± <ë]˝À Äø£*‘√ n\eT{ÏdTü qÔ ï Á|ü»\T Ä ã+&ÉM¢ T<ä|&ü ç Ä <ÛëHê´qï+‘ê X‚«‘·eTVü‰sêE Ä eTVü‰˝Àø£+˝À ≈£L&Ü ø=\¢>=≥Tº≈£îb˛j·÷s¡T. Ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT n~ #·÷dæ Äø£*‘√ n\eT{Ïdü÷Ô ÁãVü≤à |ü+|ü>± e#êÃ&ÉT. me«]ø° u≤<Ûä|ü&ç ªª<äj·÷eTj·TT&Ó’q <ëe÷õ |ü+&ç‘·Tìe\q uÛÑ÷˝Àø±ìøÏ Hê <ä]Á<äeTT ‘=\–b˛sTTq<äì H˚qT dü+‘√wæd÷ü Ô e⁄+fÒ, ô|≥º≈£î+&Ü ‘êH˚ uÛÀ»q+ #˚dü÷Ô Hê bÕ|ü e T+‘ê á eTqTwü ß \ s¡ ÷ |ü + ˝À e∫Ã e⁄+&É&É+ e\¢ ô|]–q ‘·q X¯e+˝Àì <ÛëHê´qï+‘ê ø=\¢>=≥Tº≈î£ b˛sTT+~. düeTTÁ<ä+ m+‘· X¯Øs¡ uÛ≤>±\˝Àì e÷+kÕìï uÛÑTõdü÷Ô ô|<ä<› H’Ó ê eTq –HÓï≈£î ‘·–qìï ˙fi‚fl eTq≈£î \_ÛkÕÔsTT e⁄+&˚yê&ÉT. ø£<ë! Hê≈£î <ëe÷õ |ü+&ç‘T· &ç uÛÀ»qeTT ˇø£ |üP≥ es¡øπ ÁbÕ|üyÔ TÓ eÆ ⁄+~. Hê bÕbÕìøÏ n‘·&$˚ T #˚jT· >∑\&ÉT? |üPs¡«»qà\˝À H˚qT n‹<∏äT\≈£î uÛÀ»q+ ô|≥º˝Ò<äT ªªeTVü‰‘êà! ÄVü‰s¡eTT ˝Òø£ #ê˝≤eT+~ eTs¡D+Ï #ês¡T. ø±uÀ\T. ‘·|üdüT‡ #˚dæ dü‘·´˝Àø±ìïbı+~ ≈£L&Ü $T–*q y˚TeTT y˚T|òüTeTTø√dü+ m<äTs¡T#·÷dü÷Ô e⁄qï nqï<ëqeTT #˚j·Tø£b˛e&É+e\¢ X‚«‘·eTVü‰sêE Ä #ê‘·ø£ |ü≈£åî\˝≤>± MT <äj·Tø√dü+ m<äTs¡T #·÷dü÷Ô eTVü‰˝Àø£+˝À ≈£L&Ü Äø£*‘√ n\eT{Ïdü÷Ô ÁãVü≤à e⁄HêïeTTμμ nHêïs¡T. n~ $ì <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ÉT 20

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

ø£sT¡ D e\q Ç+‘·eT+~ ‘·è|æÔ |ü&‘É ês¡T ø£<ë! n~ ≈£L&Ü qqTï ‘·]+|ü#d˚ Tü +Ô ~μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. n‘·&TÉ Ä <ÛëHê´>±s¡eTTqT ‘Ó]∫, ªªuÛÑ>∑e+‘·Tì s¡÷bÕ˝…’q z n‹<∏Tä ˝≤sê! MT≈£î ø±e\dæq+‘· <ÛëHê´ìï rdüT≈£îì yÓfi¯fl+&çμμ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. yês¡+‘ê $#·Ã\$&ç>± <ÛëHê´ìï rdüTø¬ fi≤fls¡T. eT÷&ÉT HÓ\\˝À <Ûëq´XÊ\\˙ï U≤∞ nj·÷´sTT. <ëe÷õ |ü+&ç‘T· &ç ø°]Ô <äX~¯ X¯˝≤ yê´|æ+∫+~. <ëe÷õ |ü+&ç‘·Tì ùde≈£î\˝À ˇø£&ÉT sT÷ $wüj÷· ìï sêE≈£î ‘Ó*j·Tãs¡#ê&ÉT. Ä sêE≈£î ø√|ü+ e∫Ã <ëe÷õ |ü+&ç‘T· ì ã+~Û+∫ rdüT≈£îs¡eTàì ‘·q uÛÑ≥T\qT |ü+bÕ&ÉT. yês¡T eT+>∑fi¯e{≤ìøÏ e∫Ã, sêC≤»„qqTdü]+∫ <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&çì ã+~Û+∫ rdüTø=ì yÓfiS¯ Ô <ë]˝À |ü+&ÉØ|ü⁄s¡eTT #˚sês¡T. <ëe÷õ |ü+&ç‘T· &ÉT Ä uÛ≥ Ñ T\qT Áã‹e÷* l bÕ+&ÉTs¡+>∑&ç <äs¡ÙHêìøÏ Ä\j·T+˝ÀøÏ yÓ[fl uÛÑ>∑e+‘·T&çì Ç˝≤ düTÔ‹+#·kÕ>±&ÉT: ªªnq+‘·yÓTÆq~, <ë≥q\$ø±ì~, ø±eTeTT, Áø√<Û ä e TT, yÓ T TVü ≤ eTT yÓ T Tˆˆq ‹$T+>∑ ˝ ≤\ #˚ ‘ · uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ <äsTTq dü+kÕs¡kÕ>∑sêìï <ë≥&ÜìøÏ Hêe nsTTqyê&É T , n≥Te+{Ï dü + kÕs¡ k Õ>∑ s êìøÏ rs¡ e TTe+{Ï y ê&É T , >∑ T s¡ T |ü s ¡ + |ü s ¡ <ë«sê ‘Ó*j·Tã&˚yê&ÉT, nq+‘· X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉT, <˚Xø¯ ±˝≤\≈£î nr‘·T&ÉT, ‘·q HêeT Á|üu≤Û e+ #˚‘· ø£sà¡ jÓ÷>∑eTT yÓTTˆˆq yê{ÏøÏ |ò\ü Á|ü<ëq X¯øìÔÏ sTT#˚Ãyê&ÉT, ÁãVü‰à<äT\ø£+fÒ >=|üŒyê&ÉT, dü∫Ã<ëq+<ä dü«s¡÷|ü⁄&ÉT, ÁãVü‰à<äT\˝≤>±

|üs¡eT|ü‹Áe‘· nsTTq ‘·q uÛ≤s¡´qT #·÷dæ, ªªÁù|j·Td”! Ç|ü⁄Œ&ÉT eTqy˚T$T #˚j·÷*? y˚˝≤~eT+~ BqT\T eTq≈£î n‹<∏Tä \T>± e#êÃs¡T. düsê«+‘·sê´$T nsTTq bÕ+&ÉTs¡+>∑&ÉT, ‘·q nq+‘·Hêe÷\≈£î dü+πø‘·+>± #ê˝≤eT+~ n‹<∏äT\ s¡÷|ü+˝À eTq≈£î ùde #˚ùd neø±X¯+ sTT#êÃ&ÉT ø±uÀ\T! H˚qT dü+bÕ~+∫q<ä+‘ê n‹~Ûùdeø√dü+ $ìjÓ÷–+#êqT. Ç|ü⁄Œ&çø£ Hê <ä>sZ∑ ¡ @MT $T>∑\˝Ò<äT. njÓ÷´! eTs¡∫b˛sTT ‘·|ü⁄Œ>± e÷{≤¢&ÜqT. Hê ÁbÕDHê<∏Tä &Óq’ bÕ+&ÉTs¡+>∑&TÉ n+‘·{øÏ ° n~Û|‹ü ø£<ë! n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT n‘·&ç ≈£îe÷s¡T&Óq’ H˚qT @MT˝Ò ì yê&ç ì m˝≤ ne⁄‘êqT? uÛ Ñ > ∑ e +‘· T &ç # ˚ düèwæ+º #·ã&çq düeTdüÔ Á|ü|+ü #·eTT Hê<˚ nsTTq|ü⁄Œ&ÉT H˚H˝Ó ≤ @MT˝Òìyê&çHÍ‘êqT? uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ç <Ûqä +‘√H˚ uÛÑ>∑e+‘·Tì dü«s¡÷bÕ˝…’q M]ì ùd$kÕÔqT. sêE≈£î #Ó*+¢ #·e\dæq y˚\ø=\~ ãkÕÔ\ <Ûëq´+ Hê nBÛq+˝ÀH˚ e⁄+~. <ëìì l bÕ+&ÉTs¡+>∑ìøÏ dü+‘√wü+ ø£*>π ˝≤>± $ìjÓ÷–kÕÔqT. Hê˝À e⁄+&ç sTT#˚Ãyê&ÉT. Ms¡+<ä]˝À e⁄+&ç rdüT≈£îH˚yê&É÷ l bÕ+&ÉTs¡+>∑&ø˚ <£ ë! n+<ä]˝À e⁄qï Ä uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ sêE˝À ≈£L&Ü e⁄Hêï&ÉT. ø±ã{Ïº H˚qT #˚düTÔqï sT÷ |üìe\q sêE Äq+~kÕÔ&Éì uÛ≤$düTHÔ êïqT. ˇø£yﬁ˚ ¯ sêE≈£î HêMT<ä ø√|ü+ e∫ÃHê n‘·&TÉ •øÏ+å #·>*∑ –q~ qH=ïø£ÿ&çH˚ ø£<ë! Ä |üse¡ ÷‘·à

njÓ÷´! eTs¡∫b˛sTT ‘·|ü⁄Œ>± e÷{≤¢&ÜqT. Hê ÁbÕDHê<∏äT&Ó’q bÕ+&ÉTs¡+>∑&ÉT n+‘·{Ïø° n~Û|ü‹ ø£<ë! n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT n‘·&ç ≈£îe÷s¡T&Ó’q H˚qT @MT˝Òìyê&çì m˝≤ ne⁄‘êqT? uÛÑ>∑e+‘·T&ç#˚ düèwæº+#·ã&çq düeTdüÔ Á|ü|ü+#·eTT Hê<˚ nsTTq|ü⁄Œ&ÉT H˚HÓ˝≤ @MT˝Òìyê&çHÍ‘êqT? 21

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

ø±\|ü]$T‘·T&ÉT ø±≈£î+&Ü nìï X¯≈£îÔ\T ø£*–e⁄+&ç, XÊX¯ « ‘· T &Ó ’ n|ü ] $T‘· ‘˚ » dü T ‡‘√ Á|ü ø ±•+#˚ ~eéT+>∑fid¯ «ü s¡÷|üeTT‘√ Äq+<äd«ü s¡÷|ü⁄&Ó’ e⁄+&˚yê&ÉT, dü è wæ º ø Ï ø±s¡ D eTT ‘êHÓ ’ , y˚ < ë\qT, Ä#êsê˙ï |ü]bÕ*+#˚yê&Ó,’ düèwæ,º Je⁄&ÉT Á|üfij ¯ T· +˝À \sTT+#˚ kÕúqyÓT,Æ n+<ä]ø° n+<äì eTVü‰düeTTÁ<äyTÓ ,Æ eTTøÏbÔ ı+~q yê]ø£+fÒ ñ‘·eÔ TT&Éì #Ó|Œü <ä–q ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<Ûeä TT ø£\yê&Ó’, ø±s¡D‘·« X‚wæ‘·«eTT ø£\yê&Ó’, Á|ü|ü+#êìøÏ |üs¡ékÕq ø±\+˝À |üs¡ékÕq kÕúqyÓTÆ, Äø±X¯eTT yÓTTˆˆq nH˚øs£ ø¡ ±˝…q’ Á<äyê´\˝À ì+&çqyê&Ó’ e⁄qï l $wüßí<˚yê! á »>∑‘·TÔ≈£î ø±s¡DyÓTÆq $sê{Ÿ|ü⁄s¡Twüß&ÉT, $sê{Ÿ|ü⁄s¡Twüß&çøÏ ø±s¡DyÓTÆq nVü≤+ø±s¡eTT, <ëìøÏ ø±s¡DyÓTÆq eTVü≤‘·Ô‘·«eTT, <ëìøÏ ø±s¡DyÓTÆq Á|üø£è‹ ‘êHÓ ’ á ‘· ‘ ê«\jÓ T Tø£ ÿ eTTKýÓ T Æ q ø±sê´˝… ’ ø±s¡´ø±s¡Ds¡÷|ü+>± ø£ì|æ+#˚ dü«uÛ≤edæ<ä∆eTT˝…’q nq+‘·eTT˝…q’ C≤„qeTT, ã\eTT, ◊X¯«s¡éTT, Ms¡éTT, X¯øÔÏ ‘˚»düT‡, kÂo\éTT, yê‘·‡\éTT, XÖs¡éTT, <Ûs’Ó ´¡ eTT yÓ T Tˆˆq dü ø £ \ ø£ fi ≤´D >∑ T D≤\≈£ î ÄÁX¯ j · T yÓ T Æ ÁøÏ j · ÷ dü « s¡ ÷ bÕ\ #˚ ‘ · , ø£ s ¡ Ô è dü « s¡ ÷ bÕ\ #˚ ‘ · , #˚‘·Hê#˚‘·Hê\qìï+{Ï˙ s¡øÏådü÷Ôe⁄+{≤e⁄. y˚<ë\≈£î n~Û|ü‹$, y˚<äy˚<ë+‘· y˚<äT´&ç$, y˚<äy˚<ë+‘· XÊÁdüÔ dü « s¡ ÷ |ü ⁄ &ç $ ˙y˚ . n≥Te+{Ï ˙e⁄ uÛ Ñ ≈ £ î Ô \ qT |ü ] bÕ*+#· & É + ø√dü e TT |ü + &É Ø π ø å Á ‘· + ˝À lbÕ+&ÉTs¡+>∑&HÉ ˚ ù|s¡T‘√ n]Ã+|üã&ÉT‘·÷ ne‘·]+∫ Á|üø±•düTÔHêïe⁄. ø±ã{°º ìqTï ùd$+∫, ∫+‹+∫, X¯sD¡ Tbı+~q Hê $wüjT· +˝À eT+∫|üqT\T #˚jT· &ÜìøÏ

n≥+ø£yÓTÆq sê>∑ <˚«wü˝ÀuÛÑyÓ÷Vü‰~ <äTs¡TZD≤\˙ï XÊ+‹+#˚˝≤ nqTÁ>∑V≤æ +#·Tμμ nì |ü]|ü]$<Ûë\ ÁbÕ]∆+∫ sTT+ø± sTT˝≤ nHêï&ÉT: ªªbÕ+&ÉTs¡+>±! ˙ ◊X¯«s¡éTT ‘·q<äì uÛ≤$+∫ <ä T s¡ _ Û e ÷ì nsTTq sêE qqTï •øÏ å + #· & ÜìøÏ |æ*|æ+#ê&ÉT. ˙ yê&çHÓ’q H˚qT mø£ÿ&É m≥Te+{Ï |ü]dæ‹ú ˝À e⁄qï|üŒ{Ïø° Hê Vü≤è<äjT· +˝À ˙ <Ûë´qeTT e÷Á‘· + ‘· | ü Œ ø£ e⁄+&Ü*. sêE $~Û + #· u Àj˚ T •ø£qå qTuÛ$Ñ +∫ ˙ düìï~ÛøÏ e∫Ã ;Ûe÷q~˝À kÕïq+ #˚dæ ìqTï ùd$kÕÔqT. Ä sêE ø√|æ+∫ Hê X¯Øsêìï K+&ç+∫Hê á Á|üøè£ ‹qT+∫ $eTT≈£î&Ô Hç ’Ó $s¡C≤q~˝À kÕïq+#˚dæ lyÓ’≈£î+sƒ¡+˝À ìqTï <ä]ÙkÕÔqTμμ nì $qï$+#·T≈£îì, l bÕ+&ÉTs¡+>∑&ç ~eéT+>∑fis¯ ÷¡ bÕìï ‘·q Vü≤è<äj·T+˝À ì+|ü⁄≈£îì sê»uÛÑ≥T\‘√ ø£\dæ ;<äs≈Y î£ ãj·T\T<˚sê&ÉT. Ç~ sTT˝≤ e⁄+&É>±, uÛÑø£Ô e‘·‡\T&Ó’q l bÕ+&ÉTs¡+>∑&ÉT ˇø£ ‘·˝≤] y˚wüeTT <Ûä]+∫, ˇø£ bÕ‘·>∑T&É¶qT #·T≥Tºø=ì, #˚‹˝À ˇø£ ø£Ás¡ |ü≥Tº≈£îì, ˝…ø£ÿ Áyêdæe⁄qï ˇø£ ø±–‘êìï #˚‹˝À e⁄+#·T≈£îì, &ÉãT“\dü+Nì ‘·\ô|’ ô|≥Tº≈£îì |üs¡T>∑Tq ;<äsY |ü≥ºDeTT #˚sê&ÉT. Äj·Tq sê»eT+~s¡ <ë«s¡+˝À

sêE $~Û+#·uÀj˚T •ø£åqqTuÛÑ$+∫ ˙ düìï~ÛøÏ e∫Ã ;Ûe÷q~˝À kÕïq+ #˚dæ ìqTï ùd$kÕÔqT. Ä sêE ø√|æ+∫ Hê X¯Øsêìï K+&ç+∫Hê á Á|üø£è‹qT+∫ $eTT≈£îÔ&çHÓ’ $s¡C≤q~˝À kÕïq+#˚dæ lyÓ’≈£î+sƒ¡+˝À ìqTï <ä]ÙkÕÔqTμμ 22

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

ªªsêC≤! Hê ø£<$äÛ qT, Hêπø }s¡÷ ˝Ò<Tä . ø±˙ ˝Àø£eT+‘ê Hê<˚. Hê≈£î @ ù|s¡÷ ˝Ò<Tä . nsTTHê á Á|ü|+ü #·+˝Àì nìï ù|s¡÷¢ Hêy˚. Hê≈£î ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ˝ÒsT¡ . n+‘·{øÏ ° H˚H˚ »qàkÕúHêìï. qHÓïes¡÷ ô|+#·˝<Ò Tä . H˚H˚ n+<ä]˙ b˛wæd÷ü Ô e⁄+{≤qT. H˚qT nìï |üqT\÷ #˚ k ÕÔ q T. nìï $<ä ´ \÷ Hê≈£ î e#· T Ã. Hê≈£ î ã+<ÛäTe⁄˝…e«s¡÷˝Òs¡T. n+<äs¡÷ Hêyêπs. <ëe÷J |ü+&ç‘·T&ç#˚Ã J‘·+‘√ J$+#˚yê&çì ø±<äT. düeTdüÔ Je⁄\ ø£sà¡ |ü]bÕø±ìïã{Ïº n+<ä]ø° ø£sêàqT>∑TD+>± y˚‘·qeTT sTTkÕÔqT. Ç˝≤ e⁄+&ç>∑÷&Ü, nìï+{≤ e⁄+≥÷H˚ H˚qT |ü+&ÉØ|ü⁄s¡+˝À e⁄+{≤qT. |ü⁄+&ÉØ≈£î&ÉT qqTï nø£ÿ&É e⁄+&ÉeTì ÄC≤„|+æ #ê&ÉT. ø£qTø£ Hêø£<˚ ìyêdükÕúqeTT. nìï HêeTeTT\‘√ |æ\Teã&ÉT‘·÷ e⁄Hêï, $sƒ\˜¡ Hêj·T≈£î&ÉH˚ ù|s¡T‘√ |æ\Teã&ÉT‘·THêïqT. Hê j·T»e÷ì nsTTq <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ÉT yÓTTˆˆq kÕ<ÛTä |ü⁄s¡Twüß\T qqTï Ä ù|s¡T‘√H˚ |æ\Tdü÷eÔ ⁄+{≤s¡T. ø±ã{Ïº n<˚ Hê ù|s¡T. nìï{Ïø° ø±s¡DuÛ÷Ñ ‘·T&ÉqsTTq Hê≈£î ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T <˚eø° edüT<˚e⁄\T. yês¡T qqTï ≈£ î e÷s¡ T &ç > ± ø√s¡ T ≈£ î Hêïs¡ T ø±ã{Ï º H˚ q T yê]øÏ _&Éq¶ j·÷´qT. nìï+{Ï˙ s¡ø+åÏ #˚ qqTï, ô|+∫qyês¡T j·TXÀ<ëq+<äT\T. yês¡T qqTï ‘·|üŒ y˚πsMT ø√s¡s¡T. ø±ã{Ï º H˚ q T yê]ì b˛wæ d ü ÷ Ô e ⁄HêïqT. qqTï ÄÁX¯sTT+∫qyê] ø√dü+ H˚HÓ+‘·{Ï˙#·yÓTÆq eè‹ÔHÓ’Hê #˚kÕÔqT. yês¡T Hê≈£î ÁbÕDdüe÷qT\T. ø±ã{Ïº yê]ø√dü+ H˚qìï+{Ï˙ HÓsy¡ s˚ T¡ kÕÔqT. n+<ä]ø° Ä‘·àã+<ÛTä e⁄HÓq’ Hê≈£î, Hê Hêe÷H˚ï düà]dü÷,Ô ìs¡+‘·se¡ T÷ <Ûë´qìeT>∑Tï˝…’ n+‘·{˙Ï Hê dü«s¡÷|üeTT>± #·÷dü÷Ô $sê>∑T˝…’ sTT‘·sT¡ \ ø£cÕº\qT ‘=\–dü÷Ô, Je⁄\|ü≥¢ ø£s¡TD‘√ Á|üe]Ô+#˚ |üs¡eT uÛ≤>∑e‘·T\T Hê≈£î düMT|ü ã+<ÛäTe⁄\T. yês¡T uÛ≤sêqï+‘ê Hê bÕ<ë\ <ä>∑Zs¡ e⁄+∫ ìs¡“¤j·T+>± e⁄+{≤s¡T. ø±ã{Ïº n≥Te+{Ï eTVü‰‘·Tà\qT H˚qT Ä‘· à ã+<Û ä T e⁄\T>± n_Û e ÷ì+∫ e⁄HêïqT. nìï ÁbÕDT\≈£î JeHêìï sTT#˚Ã Hê≈£î, <ëe÷õ |ü+&ç‘T· &ç n‹~∏d‘ü êÿs¡ dü<Tä D Z y˚T Hê y˚‘q· eTT. H˚HM˚ T ø√s¡qT >∑qTø£, Ä dü‘·TŒs¡Twüßì X¯óuÛÑ >∑TD≤\H˚ J‘·+>± n+^ø£ ] +∫ n‘· ì øÏ q$Tàqã+≥THÓ ’ e⁄+{≤qT. |üs¡eTjÓ÷>∑T\ yê≈£îÿ≈£î, eTqdüT‡≈£L>∑÷&É nr‘·T&ÉHÓ’q H˚qT, uÛøÑ |Ô£ sü êBÛqT&ÉH’Ó yê] Ç+{Ï yêøÏ{À¢ ùde≈£î&çe˝… ø±#·T≈£îì e⁄+{≤qT. ÁãVü‰à<äT\ øÏØ≥eTT\ n+#·T\‘√

ìqTï #·÷ùdÔ ‘·˝≤]>± ø£ì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä . ˙ ‘˚»düT‡ m+‘√ $X‚wü+>± e⁄+~. ˙ eTTK es¡ÃdüT‡ eTqdüT‡qT Äø£]¸düTÔqï~. ˙ X¯Øs¡uÛ≤>±\T kÕeTTÁ~ø± XÊÁkÕÔqïqTdü]+∫ X¯óuÛÑ\ø£åD≤\T ø£*– e⁄HêïsTT. ˙e⁄ ‘·˝≤]eì H˚HÓ˝≤ qeTà>∑\qT? ÄkÕúq+˝Àe⁄qï sêE≈£î m<äTs¡T>± yÓ[ﬂ qeTdüÿ]+∫ #˚‘T· \T ø£≥Tº≈î£ ì dü$qj·T+>± ì\ã&Ü¶&TÉ . sêE Ä ‘·˝≤]ì #·÷dæ, ªª@$T{Ï $wüjT· eTT?μμ nì n&ç>±&ÉT. n|ü⁄Œ&Ü ‘·˝≤] sêEqT #·÷dæ, ªªsêC≤! <ëe÷õ |ü + &ç ‘ · T &É T sê#· ] ø±ìøÏ #Ó + <ä e \dæ q <Û ë Hê´ìï eT+∫yÓ\≈£î n$Tà mquÛH’… ê\T>∑T \ø£\å es¡V‰ü \qT ˝…øÿ£ ‘√ düV‰ü Hê‘√ sTT∫Ã |ü+|æ+#ê&ÉT. H˚q$ rdüT≈£îì MT <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚sêqT. ø£è|ü‘√ rdüTø=qe\dæq~μμ nì #Ó|Œæ ‘êqT ‘Ó ∫ Ãq ˝… ø £ ÿ \ ø£ ≥ º \ qT, &É ã T“\ dü + Nì sêE¬ø<äTs¡T>± e⁄+#ê&ÉT. n~ #·÷dæ sêE ÄX¯«s¡´|ü&,ç ªª‘·˝≤Ø! ìqTï #·÷ùdÔ ‘·˝≤]>± ø£ì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä . ˙ ‘˚»düT‡ m+‘√ $X‚wü+>± e⁄+~. ˙ eTTK es¡ÃdüT‡ eTqdüT‡qT Äø£]¸dTü qÔ ï~. ˙ X¯Øs¡u≤Û >±\T kÕeTTÁ~ø± XÊÁkÕÔqïqTdü]+∫ X¯óuÛ\Ñ ø£D å ≤\T ø£*– e⁄HêïsTT. ˙e⁄ ‘·˝≤]eì H˚H˝Ó ≤ qeTà>∑\qT? ˙e⁄ ‘Ó∫Ãq sT÷ ∫qï dü+N˝À mquÛH’… ê\T>∑T \ø£\å es¡V‰ü \T sTTeT&É>\∑ yê? ˙ ePπs~? ˙ ù|sπ $T{Ï? ˙ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT˝…es¡T? ìqTï ô|+∫qyê¬ s es¡ T ? ˙y˚ $ T #˚ k ÕÔ e ⁄? ˙ ã+<ÛäTe⁄˝…ø£ÿ&ÉT+{≤s¡T? <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ÉT ˙¬ø+‘· J‘·$TdüTHÔ êï&ÉT?μμ nì n&ç>±&ÉT. n|ü⁄Œ&Ü ‘·˝≤] sTT˝≤ düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT: 23

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

uÛÑ≥T\yÓ+≥ e#êÃe⁄μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. n~ $ì <ëe÷J |ü+&ç‘T· &ÉT n~ l bÕ+&ÉTs¡+>∑&ç ©˝Òqì ‘Ó\TdüT≈£îì, ªªl bÕ+&ÉTs¡+>±! Hêø√dü+ ˙e⁄ sT÷ ˙#·yÓTÆq y˚cÕìï <Ûä]+∫ e#êÃy˚μμ nì XÀøÏdü÷Ô uÛÑ÷$TMT<ä |ü&çb˛j·÷&ÉT. sêE n‘·ìøÏ ‘·–q e⁄|ü#êsê\T #˚jT· >± n‘·&TÉ ˝Ò∫ ì\ã&ç, ªªsêC≤! ˙e⁄ #ê˝≤ n<äèwüºe+‘·T&ç$, ø±ãfÒº ˙≈£î Ä uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ùde Á|ükÕ~+#ê&ÉTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Ä sêE Äq+<äuÛÑ]‘·T&Ó’, ªªHê ‘·|ü⁄Œ\qT ø£$å T+∫ sTT+‘·≈î£ eTT+<äT˝≤π> n~Ûø±sêìï ìs¡«]Ôd÷ü Ô e⁄+&ÉTμμ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. n~ $ì <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ÉT, ªªH˚ìø£ @ eèrÔ #˚j·T<ä\#·˝Ò<äT. Çø£eTT+<äT H˚qT uÛÑ>∑e+‘·T&Ó’q l bÕ+&ÉTs¡+>∑&ç düìï~Û˝À Hê X‚wü J$‘êìï >∑&TÉ |ü⁄‘êqTμμ nì #Ó|Œæ eT+>∑ﬁe¯ {≤ìøÏ e∫Ã, sêE $sƒ\˜¡ Hêj·T≈£îìe\q |ü+|æq ãVüQe÷Hê\ìï+{Ï˙ kÕ<ÛTä dü‘T· Œs¡Twüß\øÏ∫Ã |ü + &É Ø |ü ⁄ s¡ + #˚ s ê&É T . nø£ ÿ &˚ ìedæ d ü ÷ Ô l bÕ+&ÉTs¡+>∑&ìç m\¢|⁄ü Œ&É÷ ùd$dü÷Ô ‘·q eTqdüT‡, X¯Øs¡eTT\‘√ uÛÑ>∑e+‘·T&çøÏ Á|”‹ø£s¡yÓTÆq |üqT\H˚ #˚ d ü ÷ Ô nø£ ÿ &˚ |ü s ¡ e T|ü < ä e TT bı+<ë&É T . eTVü‰qTuÛ≤e⁄&Ó’q <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&ç #·]Á‘·qT ì‘·´q÷‘·qyÓTÆq~>± >ös¡$+∫ kÕ<ÛäTe⁄\+<äs¡÷ nH˚ø$£ <Ûë\T>± ø°]dÔ Tü HÔ êïs¡T.

|üs¡eTjÓ÷>∑T\ yê≈£îÿ≈£î, eTqdüT‡≈£L>∑÷&É nr‘·T&ÉHÓ’q H˚qT, uÛÑø£Ô|üsêBÛqT&ÉHÓ’ yê] Ç+{Ï yêøÏ{À¢ ùde≈£î&çe˝… ø±#·T≈£îì e⁄+{≤qT. ÁãVü‰à<äT\ øÏØ≥eTT\ n+#·T\‘√ n\+ø£]+|üã&çq bÕ<ä|ü<ëà\T ø£*–q H˚qT, |üs¡eT uÛÑ≈£îÔ\ bÕ<ä<Ûä÷[ì Hê øÏØ≥eTTô|’q <Ûä]kÕÔqT. n\+ø£]+|üã&çq bÕ<ä|<ü ëà\T ø£*–q H˚qT, |üse¡ T uÛ≈Ñ î£ \Ô bÕ<ä<÷äÛ [ì Hê øÏØ≥eTTô|q’ <Û]ä kÕÔqT. Hê bÕ<ë\ <ä > ∑ Z s ¡ e⁄<ä “ ¤ $ +∫q >∑ + >±q~#˚ ‘ · eT÷&ÉT˝Àø±\qT |ü⁄˙‘·+ #˚dTü qÔ ï H˚qT. |üse¡ TuÛ≈Ñ î£ \Ô bÕ<ä rsêúìï uÛÑøÏÔ‘√ d”«ø£]kÕÔqT. y˚<ä|ü⁄s¡Twüßì k˛ÔÁ‘êìøÏ>∑÷&Ü <äs¡Ùq$Te«ì H˚qT uÛ≤>∑e‘·T\ ø°sqÔ¡ \qT ‘·\eP|ü⁄‘·÷ $+{≤qT. Hê dü«uÛ≤eeTT sTT~ nì #Ó|Œü &ÜìøÏ H˚qT nX¯≈î£ &Ô ìç . Hê j·T»e÷ì nsTTq <ëe÷õ |ü+&ç‘·T&çøÏ ˙e⁄ j·T»e÷ì$ >∑qTø£ ˙ Á|üXï¯ \≈£î ˇø£ $<Û+ä >± düe÷<Ûëq$T#êÃqTμμ nì #Ó|Œæ ‘êHÓes√ me«]ø° ‘Ó*j·T˙j·T≈£î+&Ü e÷j·T #˚XÊ&ÉT. ‘·q es¡V‰ü \T dü+Nì $|æŒ ø=+&É˝≤>± es¡V‰ü \qT sêE eTT+<äT b˛dæ, ªªH˚qT <ÛHä êìï #Ó*+¢ ∫q≥T¢ s¡d<” Tä sTTe«e\dæq~μμ nì n&ç>±&ÉT. sêC…+‘√ dü+‘√wæ+∫ mquÛ’… Hê\T>∑T \ø£\å es¡Vü‰\≈£î s¡d”<äT Áyêdæ n‘·ì #˚‹øÏ∫Ã n‘·ìøÏ eÁkÕÔ\qT, ÄuÛÑs¡D≤\qT ãVüQe÷qeTT>± sTT∫Ã, <ëe÷J |ü+&ç‘T· &çøÏ |ü\ø¢ \° T, @qT>∑T\T, >∑TÁsê\T, $\TyÓ’q eÁkÕÔuÛÑs¡D≤\T ãVüQe÷qeTT>± sTT∫Ã |ü+|æ+#ê&ÉT. l bÕ+&ÉTs¡+>∑&TÉ Ä edüTeÔ ⁄\ìï+{Ï˙ eT+>∑ﬁe¯ {≤ìøÏ ‘Ó∫Ã <ëe÷õ |ü+&ç‘T· &ç Ç+{ÏøÏ #˚]Ã n<äèX¯ó´&Éj÷· ´&ÉT. Ä eTs¡THê&ÉT sê»uÛ≥ Ñ T\T <ëe÷õ |ü+&ç‘T· DÏí ‘Ó∫Ã sêE m<äT≥ ì\u…{≤ºsT¡ . sêE <ëe÷õ |ü+&ç‘·TìøÏ qeTdüÿ]+∫, ªªeTVü‰‘êà! ˙e⁄ |ü+|æ+∫q $sƒ\˜¡ Hêj·T≈£î&ÉqT ‘·˝≤] j·TquÛH’… ê\T>∑T \ø£\å es¡V‰ü \qT #Ó*+¢ ∫ ìqïH˚ s¡d<” Tä rdüT≈£îì yÓﬁ≤¢&ÉT. ˙y˚MT ‘Ó*j·Tìyê&ç˝≤>± sT÷

>∑eTìø£ >∑‘·dü+∫ø£˝À l e÷DÏø£´ Á|üuÛÑTe⁄\ >∑T]+∫q yê´düeTTq+<äT. yê] »qàdü+e‘·‡s¡eTT ‘·|ü⁄Œ>± (1817≈£ î ã<ä T \T>± 1871>±) eTTÁ~+#· & É e TsTTq~. l e÷DÏ ø £ ´ Á|ü u Û Ñ T e⁄ dü+kÕúqeTT qT+&ç uÛ≈Ñ î£ \Ô T >∑T]Ô+|üCj Ò T· >± dü]#˚dæ ‘Ó*j·TCÒdTü HÔ êïeTT. á bıs¡bÕ≥T≈£î ø£+å ‘·e⁄´\eTT. yê] »qàdü + e‘· ‡ s¡ e TT 1817 eT]j· T T eTVü‰düe÷~Û 1865>± bÕsƒ≈¡ î£ \T >∑T]Ô+#·e\dæq~. 24

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

yêsêÔ˝≤|üeTT »qe] 2012

&çôd+ãsY dü+∫ø£ ‘·sT¡ yêsTT

Çs¡Te~ Äie Á|üd+ü >∑eTT

e´øÏ Ô > ∑ ‘ · e T>∑ T ø£ \ Œq e´øÏ Ô > ∑ ‘ · yÓ ’ • wü º ´ eTTô|’ ‘·s¡Tyê‘· s√Eq ñ<äj·TeTT n+<äs¡TqT {° Ä<Ûës¡|&ü j ç T· T+&ÉTqT. ªªÇ~ n+‘·jT· T dü«uÛ≤edæ<y∆ä T˚ μμ y˚fi≈¯ î£ l ì‘ê´q+<äkÕ«$Tyê]#Ó+‘· düe÷y˚Xe¯ TsTT]. nì yÓC’ ≤„ì≈£î\T ‘·\#Ó<sä T¡ . ô|<ä$› <ë´]∆ sTT≥T¢ Á|ü•ï+#ÓqT :` ô|<ä › $ <ë´]∆ : ` <˚ e ⁄ì >∑ T ]+∫ ‘· e T ªªø£ å $ T+#· + &ç . ‘Ó * dæ ø =qT≥≈£ î e÷Á‘· y ˚ T n_ÛÁbÕj·TeTT ôd\$+&ÉT. Á|ü • ï+#· T #· T HêïqT. e÷ $C≤„ q yê<ä e TT <˚ e ⁄ì n+^ø£]+#·<Tä . n+‘·jT· T dü«uÛ≤e dæ<y∆ä T˚ qì nqTqT. düèwæøº s£ Ô¡ ñ+&Ée˝…qT <˚e⁄ì ndúæ‘·«eTTqT >∑T]+∫ ‘·eT n_ÛÁbÕj·TeTT kÕ«.ì. :` <˚ e ⁄ì ndæ ∆ ‘ · « eTTqT @$TjÓ÷ <äjT· j·TT+∫ ‘Ó*j·TC…|⁄ü Œ&ÉT.μμ n+^ø£]+#·øb£ ˛sTTqqT düèwæøº s£ Ô¡ ˇø£&TÉ ñ+&Ée˝…qTø£<ë! <˚e⁄ì ndæ‘ú «· eTT m≥¢q, ˇø£ ns¡DéT<Û´ä eTTq ‘√≥\˝À ˇø£ uÛeÑ qeTT kÕ«.ì. :` Ábıô|dò sü T¡ CÀw” MT >∑Ts¡Te⁄\T. yês¡T ø£ \ <ä q Tø=qT&É T . <ëì˝À Á|ü d ü T Ô ‘ · e TT mes¡ T qT ñ|üìwü‘T· \Ô T, dü÷Á‘·eTT\T, uÛ≤cÕ´<äT\T yÓTT<ä\>∑Tq$ ˝Òøb£ ˛sTTqqT, m|ü⁄Œ&√ ˇø£|⁄ü Œ&ÉT Ä uÛeÑ qeTTqT mes√ n<Û´ä j·TqeTT #˚dj æ T· THêïs¡T. yê]ì Á|ü•ï+#·T&ÉT. H˚qT ì]à+∫s¡ìj·T÷, yês¡T eTs¡D+Ï ∫s¡ìj·TT, nq+‘·se¡ TT #·<äTe⁄ø=q˝Ò<äT. Ä uÛ Ñ e qeTT bÕ&É T |ü & ç q <ä ì j· T T nqTq~ Ábı.CÀw”:` ‘·eT m<äT≥ #Ó|ü⁄Œ≥≈£î ‘·–q }Væ≤+#·<–ä q~ ø£<ë! ‘êVü≤‘·TÔ Hê≈£î ˝Ò<äT. ‘·eT l eTTKeTT qT+&ç düèwæøº ±s¡éTTqT #˚dqæ yê&ÉT düs«¡ E„&TÉ qT, $q<ä\∫j·TTHêïqT. ‘·eTπs #Ó|⁄ü Œ&ÉT. düs¡«X¯øÏÔeT+‘·T&ÉTqT n>∑T #Ó’‘·q´dü«s¡÷|ü⁄&ÉT. kÕ«.ì. :` yÓC’ ≤„ì≈£î\ n_ÛÁbÕj·TeTTq≈£îqT, n≥T\H˚ düèwæºøÏ≈£L&É me&√ ˇø£ ø£s¡Ô ñ+&ç yÓ’C≤„ì≈£î\ |ü<ä∆‹øÏì uÛÒ<äeTT ø£\<äT. yÓ’C≤„ìø£ |ü<ä∆‹ ñ+&Ée˝…qqTq~ j·TTøÏÔdü+>∑‘·eTT. Ä düèwæº nHÓ&ÉT Á|üø±s¡eTT »>∑ìïj·T+‘·qT >∑T]+∫q Á|üXï¯ nÁ|üdTü ‘Ô e· TT. ø±s¡éTT eT]jÓTTø£ $<ÛäeTT>± »s¡T>∑<äT. ø±e⁄q Ä @\qq, yÓC’ ≤„ìø£ |ü<‹∆ä <äèX¯´ »>∑‘T· qÔ T Á|üj÷Ó >∑eTT<ë«sê düèwæºø£s¡Ô düs¡«E„&ÉTqT, düs¡«X¯øÏÔeT+‘·T&ÉTqT n>∑T #Ó’‘·q´ ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î Á|üjT· ‹ï+#·TqT. ø±e⁄q Á|üdTü ‘Ô e· TT n&ç–q dü«s¡÷|ü⁄&Éì ‘Ó*dæø=qe˝…qT. nq>± ø±s¡éTT#˚ Á|ü X ¯ ï yÓ ’ C ≤„ ì ≈£ î \ e´øÏ Ô > ∑ ‘ ê_Û Á bÕj· T eTT>± ø±s¡DeTTqT }Væ≤+#·e˝…qT. düèwæj º T· qT ø±s¡éTTq≈£î ‘Ó*dæø=qe˝…qT. ø±s¡DeTT düs«¡ E„&TÉ qT, düs«¡ X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉTqT n>∑T #Ó‘’ q· ´ áX¯«s¡Tì ndæ‘ú «· eTTqT >∑T]+∫ Ä˝À∫+∫qqT dü«s¡÷|ü⁄&É>T∑ <˚e⁄&Éì }Væ≤+#·e˝…qT. Ä Ä˝À#·q\T e´øÏ>Ô ‘∑ ê_ÛÁbÕj·TeTT\qTø=qe˝…qìj˚T yÓC’ ≤„ì≈£î\ <äèwæ˝º À »>∑‘T· ≈Ô î£ ñbÕ<ëqø±s¡DeTT #Ó | ü Œ e\dæ e #· T Ã#· T qï~. dü s ¡ « e÷qéT>∑ T |üs¡e÷DTe⁄ dæ<ë∆+‘·s÷¡ |üeTTq Á>∑V≤æ +#·M\T˝Ò<Tä . <äèX¯´|ü<ës¡e∆ TTqT ô|<ä›$<ë´]ú:` $C≤„q <äèwæºì |ü]øÏ+∫q#√ e÷Á‘·y˚T $C≤„qeTT Á|üjÓ÷>∑eTT<ë«sê ãTTEe⁄CÒdæ |üs¡e÷DTe⁄#˚ »>∑eT+‘·j·TT ñ‘·ŒqïeTsTTq<äì dü‘´· eTì ‘·\#·TqT. n<äèX¯éTT Á|üj÷Ó >∑ kÕ<Û´ä eTT ø±<äT. ‘Ó * j· T TqT. ø±q »>∑ e TTq≈£ î |ü s ¡ e ÷DTe⁄ Á|üuÛÑTe⁄qT>∑T]+∫q ø£\Œq ø£\Œqe÷Á‘·y˚T. ñbÕ<ëqø±s¡ D eTì ‘Ó * j· T T#· T qï~. n+<ä T #˚ 25 25

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

»>∑‘êÿs¡DeTT <˚e⁄&Éì n+^ø£]+#·e\dæq nedüse¡ TT @$Tj·TTqT ˝Ò<Tä . eT<Û´ä e]ÔjT· >∑T ‘·≥düú dü«uÛ≤eeTT kÕ«.ì. :` |üs¡e÷DTdü«uÛ≤eeTTqT >∑T]+∫ yÓTT<ä≥ Ä˝À∫+#Ó<eä TT. |üè~Û«, »\eTT, ‘˚»eTT, yêj·TTe⁄ ` MìøÏ |ü s ¡ e ÷DTe⁄\T ø£ \ e⁄. á nìï s¡ ø £ e TT\>∑ T |üs¡e÷DTe⁄\ dü«uÛ≤eeTT ˇø£fÒHê? ˝Òø£ y˚s¡T y˚s¡T dü « uÛ ≤ eeTT\T ø£ \ yê? ˇπ ø dü « uÛ ≤ eeTT nqï#√ |üs¡e÷DTuÛÑ÷‘· dü«uÛ≤e>∑‘·eT>∑T yÓ’\ø£åD≤úÛ≤eeTT#˚ ø±s¡ýÓ\’ ø£D å éTTq≈£î ‘êe⁄ ˝Ò<Tä . ø±ì ø±s¡éTTq+<äT yÓ ’ \ ø£ å D éTT Á|ü ‘ · ´ ø£ å dæ < ä ∆ e TT. n+<ä T #˚ ø±s¡ ´ >∑‘·yÓ’\ø£åDéTT#˚ |üs¡e÷DTs¡÷|üeT>∑T ø±s¡DeT+<äT dü«uÛ≤eyÓ’\ø£åDéTTqT n+^ø£]+#·e˝…qT. |üs¡e÷DT yÓ ’ \ ø£ å D éTT#˚ ˇø£ |ü s ¡ e ÷DTe⁄‘√ eT]jÓ T Tø£ |ü s ¡ e ÷DTe⁄q≈£ î ø£ \ dü + ã+<Û ä e TT\#˚ $\ø£ å D |ü ] e÷DeTT\T ø£ \ T>∑ T #· T qï$. á Á|ü ‘ · ´ ø£ å e TT\>∑ T |ü s ¡ e ÷DTdü « uÛ ≤ eeTT\j· T +<ä T |ü ] D≤eTeTT\qT ø£ \ T>∑ C Ò j · T T ø±s¡ D eTT y˚s=ø£d«ü uÛ≤eeTì ‘Ó*dæø=qe˝…qT. @\qq @ uÛÖ‹ø£ |ü<ës¡∆eTTqT nq´ |ü<ës¡∆dü+jÓ÷>∑eTT>±ì, nq´ |ü<ës¡d∆ «ü uÛ≤e Á|üu≤Û eeTT>±ì ˝Òì<˚ s¡÷bÕ+‘·se¡ TTqT bı+<ä<Tä . á ø±s¡DeTTqH˚ MT $C≤„qy˚‘\Ô· T y˚sT¡ y˚sT¡ |ü s ¡ e ÷DTe⁄\ dü « uÛ ≤ eeTT\qT ø£ \ T|ü ⁄ ≥≈£ î eT<Ûäé]Ôj·T>∑T y˚s=ø£ ‘·≥düúdü«uÛ≤eeTTjÓTTø£ÿ ñìøÏì n+^ø£]+#·e\dæ e#·TÃ#·Tqï~. dü$Twæºdü«uÛ≤es¡÷|ü⁄&ÉT düèwæºø£s¡Ô Á|ü‹ |üse¡ ÷DTe⁄jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤eeTTqT y˚sT¡ y˚sì¡ n+^ø£]+∫q|ü⁄Œ&ÉT yêì düVü‰j·TeTTq |òüT≥eTT ‘· j · ÷ s¡ T #˚ j · T T≥≈£ î ˇø£ dü $ Twæ º d ü « uÛ ≤ eeTTqT n+^ø£]+#·e˝…qT, <ëì Á|üuÛ≤ey˚T Á|ü‹ |üs¡e÷DT dü«uÛ≤eeTTô|q’ qT |ü&TÉ qT. |üè~Û«jÓTTø£ÿ ˇø£ nDTe⁄q≈£î eT]jÓTTø£ nDTe⁄q≈£îqT uÛÒ<äeTT ˝Ò<äT. ø±e⁄q |üè~Û«jÓTTø£ÿ |üse¡ ÷DTdü«uÛ≤eeTT\j·T+<äT nuÛ<Ò eä TTqT n+^ø£ ] +#· T ≥ j· T TøÏ Ô dü e Tà‘· e TT. ø±ì bÕ]úe|üse¡ T÷DTe⁄\ dü«uÛ≤eeTTqT @ø£eTT#˚jT· T≥≈£î dü$Twædº «ü uÛ≤eeTT ø£\<äì ø±s¡ýÓ$’ <Û´ä eTT düŒwüeº T>∑T≥≈£î j·TTøÏ#Ô ˚ n+^ø£]+#·e˝…qT. Ç≥T\H˚ »\eTT, ‘˚»eTT, yêj·TTe⁄ yÓTT<ä\>∑Tyêì |üse¡ ÷DTe⁄\qT Ä<Ûës¡eTT>±

#˚døæ =ì $#ê]+∫q ˇø£ dü$Twæº dü«uÛ≤eeTT\ j·T+<äTqT yê´|üøe£ TsTT ñqï dü«yê´|üøe£ T>∑T dü$Twæº dü«uÛ≤eeTT. ªªdü‘μY μ nqT ìj·÷eTø£ dü«uÛ≤ey˚T Ä düèwæøº s£ Ô¡ á $<Û ä e TT>∑ H ˚ Á|ü | ü + #· e TTq+<ä * |ü<ës¡∆eTT\ìïj·TTqT |üs¡e÷DTe⁄\#˚ ‘·j·÷s¡sTTq$ nìj·TTqT, |üse¡ ÷DTdü«uÛ≤eeTT\qT düyT˚ àfi¯qeTT#˚jT· T ˇø£ eTVü ≤ ‘· ‡ «uÛ ≤ eeTT (yê´|ü ø £ d ü « uÛ ≤ eeTT) Á|ü | ü + #· e TTq+‘· q T ìj· T $T+#· T #· T qï<ä ì j· T TqT n+^ø£]+#·e\dæj·TTqï~. Á|ü‹ |ü<ës¡úyÓTTø£ÿj·TT kÕ«uÛ ≤ $ø£ ndæ ∆ ‘ · « eTT yê´|ü ø £ ndæ ∆ ‘ · « eTT#˚ XÊdæ + #· ã &É T #· T qï~. Ä yê´|ü ø £ edü T Ô e ⁄ ªªdü ‘ Y μ μ dü«s¡÷|üeTT. Ä edüTÔe⁄ ªªndü‘Yμμ nqTø=qTyês¡T <ëìdü « uÛ ≤ eeTT≈£ L &É ªªndü ‘ Y μ μ nì ˇ|ü⁄Œø=qe\dæe#·TÃqT. ªªndü‘Yμμ qT+&ç ªªdü‘Yμμ ñ <ä “ ¤ $ +#· T qqTq~ j· T Tø£ Ô e TT ø±<ä T . ø±e⁄q Á|ü‹|ü<ës¡údü«uÛ≤eeTTqT XÊdæ+#·T |üPs¡ídü«uÛ≤ey˚T »>∑ ‘ · T Ô q +‘· q T ìj· T $T+#· T #· T qï~. uÛ ≤ eeTTqT ìj·T$T+#·T á |üPs¡dí «ü uÛ≤eeTT düÁ<ä÷|üeTT. dü∫Ã<ëq+<ädü«s¡÷|üeTTqT, düs«¡ dü«uÛ≤eìj·÷eTø£eTTqT n>∑T dü«uÛ≤ey˚T |üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT #Ó‘’ q· éTTq+<äT ø£ìŒ+#·T C≤„qdü‘´· dü«uÛ≤eeTT, »&ÉeT+<ä*#Ó‘’ q· éTTjÓTTø£ÿ ÁøÏj÷· dü‘´· dü«uÛ≤eeTTe÷Á‘·yT˚ . »&É |ü<ës¡eú TT\ ÁøÏj÷· X¯øøÔÏ ,Ï #Ó‘’ q· éTTjÓTTø£ÿ C≤„qX¯øÔÏ eT÷\dü«s¡÷|üeTT. á $<Ûeä TT>∑H˚ düs«¡ dü«uÛ≤eeTT\qT XÊdæ+#·T dü«uÛ≤eeTT ªªdü‘μY μ nqT C≤„qs¡÷|üeTT. n~ dü ∫ Ã<ëq+<ä e TTqT, |ü P sêí q +<ä e TTqT, düs«¡ X¯øeÔÏ Tj·TeTTqT n>∑T yê´|üø£ dü«uÛ≤eeTT.á dü«uÛ≤eeTT »>∑eTTq+‘·qT`$X¯«eTTq+‘·qT ìj·T$T+#·TqT. á ô|’ #Ó|æŒq $<ÛäeTT>± $#ê]+∫#·÷∫q ã\eT>∑T ‘·sÿ¡ eTT‘√ dü«uÛ≤eyê<äeTTqT #˚jT· T $C≤„qeTT XÊÁdü Ô e TT≈£ L &É ‘êHÓ + ‘· < ä ÷ s¡ e TT b˛sTTqqT n~«rj· T eTTqT, dü ∫ Ã<ëq+<ä s ¡ ÷ |ü e TTqT, düs¡«dü«uÛ≤eìj·÷eTø£eTTqT n>∑T ˇø£ dü«uÛ≤eeTT ñqï<ä ì ˇ|ü ⁄ Œø=qe\dæ e#· T ÃqT. Ä |ü < ës¡ ú y ˚ T |ü s ¡ y ˚ T X¯ « s¡ T &É T nì nqTø=qe˝… q T. Ç≥T¢ ‘ê]ÿø£<èä ø£Œ<∏eä TT‘√ #·÷∫q dü«uÛ≤e yê<äeTTq+<äT≈£L&É <˚ e ⁄ì ndæ Ô ‘ · « eTT dæ ~ ∆ + #· T qT. 26

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

|üse¡ ÷DTdü«uÛ≤eyê<äT\T>±qT+&ç <˚e⁄ì ndæ‘ú «· eTTqT ˇø£|ü⁄Œø=qìyês¡T dü«uÛ≤eyê<äeTT jÓTTø£ÿ j·T<ës¡ú ‘·‘«Ô· eTTqT ‘Ó*dæø=qT≥ ˝Ò<Tä . düèwæº nqT ø±s¡éTTq≈£î ø£sÔ¡ ñ+&Ée˝…qT. MT ‘·‘·Ô«$#ês¡eTT Á|üø±s¡eTT »>∑eT+‘·eTT |ü s ¡ e ÷DT»ì‘· e TT. Á|ü ‹ ø±s¡ ´ eTTq≈£ î qT ìdü‡+X¯j·TeTT>± ¬s+&ÉT ø±s¡DeTT\T ñ+&ÉTqT. 1. ñbÕ<ëq ø±s¡ D eTT 2. ì$T‘· Ô ø±s¡ D eTT. ø±s¡éTTq≈£î ñbÕ<ëqø±s¡DeTT |üs¡e÷DTe⁄ nì ‘· \ ∫q#√ y˚ s =ø£ { Ï ì$T‘· Ô ø ±s¡ D eTT>± MTs¡ + ^ø£ ] +#· e ˝… q T. |ò ü T ≥eTqT ø±s¡ ´ eTTq≈£ î ñbÕ<ëqø±s¡DeTT ø£bÕ\eTT nq>± eTè‹Ôø.£ n≥T\H˚ |ü≥eTTq≈£î ñbÕ<ëqø±s¡DeTT ‘·+‘·Te⁄\T. yêìøÏ _Û q ïeTT\>∑ T ≈£ î +uÛ Ñ ø ±s¡ T &É T , <ä + &É e TT, #· Á ø£ e TT yÓTT<ä\>∑Tq$ ì$T‘·Ô ø±s¡DeTT\T ø£<ë! n$j˚T ñbÕ<ëqø±s¡DeTTqT eéd”øú ]£ +∫ |òTü ≥s¡÷|üeTTqT, |ü≥s¡÷|üeTTqT bı+~+#·TqT. n≥T\H˚ »>∑eTTq≈£î ñbÕ<ëqø±s¡DeTT |üse¡ ÷DTe⁄ ÄsTTqqT áX¯«s¡Tì ø±<äqT≥≈£î M\T|ü&É<äT. |üs¡e÷DTe⁄ #˚‘·qe÷? n#˚‘·qe÷? #˚‘·qeTìq#√ nH˚ø£ #˚‘·qeTT\qT dü + jÓ ÷ >∑ | ü s ¡ # · T ˇø£ yê´|ü ø £ #˚ ‘ · q eTTqT n+^ø£ ] +#· e \dæ e #· T ÃqT. n#˚ ‘ · q eTT nìqqT Á|ü ‹ |ü s ¡ e ÷DTdü « uÛ ≤ eeTTqT XÊdæ + #· T ˇø£ dü«‘·+Á‘·dü«uÛ≤eeTTqT eTT+<äT #Ó|æŒq $<ÛäeTT>± n+^ø£]+#·e˝…qT. á $<Ûeä TT>∑ düèwæj º T· qT ø±s¡éTT ø£s¡ÔèkÕù|ø£åeTT. Ä ø£s¡Ô düs¡«E„&ÉT, düs¡«X¯øÏÔeT+‘·T&ÉT, düs«¡ dü«uÛ≤eXÊdü≈î£ &ÉTqT n>∑T ˇø£ dü«‘·+Á‘·d«ü uÛ≤eeTì MTs¡T n+^ø£]+#·e\dæ e#·TÃqT. n~j˚T <˚e⁄&ÉT. Ç≥T¢ $C≤„q <äèø£Œ<∏eä TT˝À≈£L&É áX¯«s¡Tì ndæ‘Ô «· eTT s¡TEe⁄ n>∑TqT. nqTe÷qÁ|üe÷DeTT#˚>÷∑ &É <˚e⁄&ÉT ãTTEe⁄ n>∑TqT ÄqTe÷qÁ|üe÷DeTT#˚≈£L&É <˚e⁄&ÉT s¡TEe⁄ #˚ j · T ã&É T qì eTq<˚ X ¯ | ü ⁄ ÁbÕNq$<ë«+dü T ≈£ î \T ‘Ó * dæ ø =ì]. dü s ¡ « ‘· + Á‘· d ü « ‘· + Á‘· T \>∑ T lñ<ä j · T Hê#ês¡ T ´\T d” « j· T s¡ ∫ ‘· e T>∑ T ≈£îdüTe÷+»*j·TqT Á>∑+<∏äeTTq+<äT <˚e⁄ì s¡TEe⁄ #˚jT· T≥≈£î ø±s¡´‘·«, ÄjÓ÷»q‘·«, <Ûèä ‹‘ê«~ ùV≤‘·Te⁄\T nH˚ø£eTT\qT #·÷|æ+#ÓqT. ªªø±sê´22 jÓ÷»q<Ûèä ‘ê´<˚:μμ

ø±s¡´‘·«eTT, ÄjÓ÷»q‘·«eTT, <Ûèä ‹eT‘·´Ô eTT yÓTT<ä\>∑T yêì#˚ <˚e⁄&ÉT s¡TEe⁄ #˚jT· ã&ÉTqT. yêìì >∑T]+∫ es¡Tdü>± #·]Ã+#Ó<eä TT. ø±s¡´‘·«eTT ªªøÏ‘å ´· Eÿsê~ø£+ düøs£ èÔ¡ ø£yTé ø±s¡´‘ê«‘Y |òTü ≥e‘Yμμ |òTü ≥|ü{≤~ ø±s¡´eTT\T düøs£ èÔ¡ ø£eTT\T. ø£s#Ô¡ ˚ ìs¡«Væ≤+#·ã&ÉTqT. n≥T\H˚ |üè~∏«, |üèBÛ«>∑‘e· TT\>∑T n+≈£ î sê<ä T \TqT≈£ î ≈£ L &É ø±s¡ ´ eTT\>∑ T ≥#˚ düø£s¡Ôèø£eTT\T. Ä ø£s¡Ô Je_ÛqTï&ÉT, |üè~∏yê´~ ñbÕ<ëq>√#·se¡ T>∑T n|üs√ø£Cå ≤„qeTTqT, ∫ø°s¸¡ jT· TqT, ø£è‹eT‘·«Ô eTTqT ø£*–j·TT+&ÉTqT. n‘·&TÉ <˚e⁄&ÉT. njÓ÷»q‘·«eTT ªªdü s êZ < ä ´ ø±©q <ä « ´DTø±s¡ | ò ü T T“¤ ø £ |üs¡e÷DT<ä«j·T dü+jÓ÷>∑ »qø£+ ø£s¡à, #˚‘·q Á|üjT· ‘·ï|üPs¡«ø£+, ø£sà¡ ‘ê«‘Y, ndüà<ë~X¯Øs¡ ÁøÏj÷· e‘Yμμ eTqX¯ Ø s¡ Á øÏ j · T \T #˚ ‘ · q yê´bÕs¡ e TT#˚ »s¡T>∑TqT. n≥T\H˚ düècÕº´~qT+&çj·TT »s¡T>∑T <ä « ´DTø£ e TT yÓ T T<ä \ Tø=ì |ü s ¡ e ÷DT<ä « j· T dü+jÓ÷>∑eTT |üs≈¡ î£ qT ø£\ ø£sà¡ \T #˚‘q· Á|üjT· ‘·ïeTT˝Ò. ø±ì á #˚‘q· eTT Jedü«uÛ≤eeTTø£\ #˚‘q· eTTe÷Á‘·yT˚ ø±<äT. düs«¡ E„&TÉ qT, düs«¡ X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉTqT n>∑T ˇø£ #˚‘q· |ü<ës¡eú TT nì ˇ|ü⁄Œø=qe˝…qT. n~j˚T <˚e⁄&ÉT. <Ûäè‹eT‘·Ô´eTT @‘· ‘ Y ÁãVü ‰ àD¶ + |ü s ¡ q Á|ü ‹ ãqú ø ° u Û Ñ ÷ ‘· Á|ü j · T ‘· ï e<ä ~ Û w æ ˜ ‘ · y é T , <Û ä è ‹eT‘êÔ « ‘Y , $j· T ‹ $Vü≤»ZeT<Ûäè‘·ø±wü˜e‘Y. Äø±X¯eTTq+<ä* |üøÏå ‘·qH√{Ï˝À ø£f…ºqT ø£s¡#·Tø=ì ñ+&ÉTq≥T¢ á |üè~Ûyê´<äT\‘√ ≈£L&çq ÁãVü‰à+&ÉeTTqT me&√ |ü≥Tºø=ì e⁄Hêï&Ü nqTq≥T¢ e⁄qï~. á ÁãVü‰à+&Ü<äT\T dü«ø°j·T|ü‘·q Á|ü‹ ã+<Ûøä e£ T>∑T ˇø±H=ø£ Á|üjT· ‘·ïj·TT‘·eT>∑T |ü<ës¡eú TTq ì*∫j·TTqï$. Ä |ü<ës¡eú TT düs«¡ X¯øj ÔÏ T· T‘·eTT nsTT ñ+&É e ˝… q T. nq>± ÁãVü ‰ à+&É e T+‘· j · T T ì\∫j·TT+&ÉT≥≈£î M\>∑T X¯øÏÔø£\yê&ÉT <˚e⁄&Éìj˚T n+^ø£]+#·e˝…qT. á $<ÛäeTT>∑H˚ <˚e⁄ì s¡TEe⁄ #˚j·TT≥≈£î nH˚ ø £ e TT\>∑ T nqTe÷qÁbÕe÷DeTT\qT #·÷|æ+#·e#·TÃqT.

düX‚wü+

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

Äq+<ëqTuÛÑ÷‹ ` XÊØs¡ø£ XÊÅdüÔeTT Ä#ês¡´ l møÏÿsê\ uÛsÑ <¡ ë«» »qe] 2012

Ä<Ûë´‹àø±qTuÛ÷Ñ ‹ øπ e\+ ∫‘·ÅÔ uyÑÛ T˚ qì nH˚ø£ eT+~ Hêdæ≈Ô î£ \T, |ü<ës¡yú ê<äT\T ‘·\#·&ÜìøÏ ø±s¡D+ ` Ä<Û ë ´‹àø£ Å>∑ + <∏ ë \˙ï n{Ï º nqTuÛ Ñ y ê\T @ Ç+Å~j·÷qTï+&û \_Û+#˚$ ø±eq&ÉyTÓ Tø£ ô|<ä› ø±s¡D+. s¬ +&Ée~ jÓ÷>∑ Å>+∑ <∏ë\˝À e]í+#·ã&çq Hê&û eT+&É\+, wü&ÃÉ Åø±\T X¯Øs¡+˝À uÛÖ‹ø£+>± ø£ì|æ+#·øb£ ˛e&É+. jÓ÷>∑ Å>∑+<∏ë\T •s¡düT‡˝À ÅãVü≤às¡+Å<ÛäeTTqï<äì, n<˚ Äq+<ëqTuÛ Ñ ÷ ‹øÏ π ø +Å<ä e Tì #Ó b ÕŒs¡ T . nø£ ÿ &É düVü≤ÅkÕs¡eTH˚ #·Åø£eTT ˝Òø£ ø£eT\eTT ñqï<äì, jÓ÷>±uÛ≤´dü+ e\q <ëìì #˚] n+<äT ì\Te>∑*–q jÓ ÷ –øÏ u≤Vü ≤ ´ $wü j · ÷ qTuÛ Ñ ÷ ‹ ˝Ò ≈ £ î Hêï @ Ç+Å~j·÷qTuÛÑ÷r Çe«˝Òì ìπsΩ‘·Tø£yÓTÆq Äq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+<ä˙ jÓ÷>∑XÊÅd+Ôü #ÓãT‘·T+~. @<ÓH’ ê eT÷]Ôì >±ì, eT+Å‘· X¯u≤›\qT >±ì <Ûë´ì+∫q|ü &ÉT ˝Òø£ XÊ«düqT ìj·T$T+#·&É+ e\q Hê&û eT+&É\+ X¯ó~∆ #Ó+~ Je⁄&ÉT Ä kÕúHêìï #˚s¡T‘ê&Éì jÓ÷>∑XÊÁdüÔ+ #ÓãT‘·T+~. ø±ì Ä<ÛTä ìø£ XÊØ]ø£ XÊÁkÕÔìøÏ{ºÏ Hê&û eT+&É\+ >±ì, n{Ïº #·Åø±\T, ˝Òø£ ø£eT˝≤\T >±ì mø£ÿ&Ü >√#·]+#·eì, ø£qTø£ n{Ïº Äq+<ëqTuÛ÷Ñ ‹ ≈£L&É jÓ÷>∑eTT, uÛøÑ ,ÔÏ »|üeTT ù|]≥ e´≈£î\Ô T dü*ù| yÓi#¿Ï w˚ \ºü e\q eTqdü T ‡≈£ î kÕú s TT‘· | æ Œ @<√ Äq+<äeTqTuÛeÑ yÓTqÆ ≥T¢ ÅueÑÛ T|ü&‘É ês¡˙ Ms¡+{≤s¡T. ø±ì Ä<ÛäTìø£ XÊØs¡ø£ e÷qdæø£ XÊÅkÕÔ\T M] yê<ëìï qfÒ º ≥ eTT+∫ ìsê∆ ø Ï å D ´+>± Ä<Û ë ´‹àø£ yê<ëH˚ ï ã\|üs¡TdüTÔHêïsTT. Vü ‰ sê«s¡ T ¶ $X¯ « $<ë´\j· T +˝À eTqdü Ô ‘ · « XÊÅkÕÔ<Ûë´|ü≈£î&ÉT Åô|ò&É]ø˘ dæÿqïsY (Frederic Skinner) H˚{Ï eTqdü‘Ô «· XÊÅdE Ôü \„ ˝À¬ø˝≤¢ Å|‹ü uÛ≤e+‘·T&Éì ªf…yÆ Té ‡μ |üÅ‹ø£ Å|Xü +¯ dæ+∫+~. áj·Tq ˇø£ |ü+»sêìï ì]à+∫ n+<äT˝À ˇø£ m\Tø£qT+#ê&ÉT. <ëìø±ø£˝q’… |ü &É˝≤¢ ˇø£ ø£&ì¶û ˝≤–‘˚ ÄVü‰s¡+ düs|¡ süò ê nj˚T´˝≤ @sêŒ≥T #˚XÊ&ÉT. Åøe£ T+>± ø=+‘· j·T‘·ï+‘√ Ä m\Tø£ n˝≤ #˚jT· &É+

H˚sT¡ Ã≈£î+~. n˝≤H˚ bÕe⁄sê\≈£î qè‘·´eTT, |æ+>¥ bÕ+>¥ Ä&É&eÉ TT H˚sêŒ&ÉT. &Üˆˆ z˝Ÿ¶ CÒeTT‡ (Dr. Old James) Ä m\Tø£ \ yÓ T <ä & É T ˝ÀøÏ dü ÷ ø£ å à yÓ T Æ q $<ä T ´‘Y yêVü≤ø£eTT\qT (Electrodes) ~+bÕ&ÉT. Ä m\Tø£ ø£&ì¶û ˝≤–q|ü &ÉT Ä m\Åø√º&˝¢É ÀøÏ dü«\Œ+>± $<äT´‘Y Å|eü Væ≤+∫ m\Tø£ yÓT<ä&TÉ ˝Àì $$<Ûä øπ +Å<ë\≈£î k˛≈£î‘·T+~. yÓTT<ä≥ Ä ø£&û¶ì ˝≤– s¡T∫ø£s¡yÓTÆq ÄVü‰s¡ |ü<ësêú\qT bı+<ä&ÜìøÏ Ä m\Tø£q\yê≥T #˚XÊ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· Ä ø£&û¶ì ˝≤–q|ü &ÉT ‹qTã+&Üsê\T \_Û+#˚ ã<äT\T yÓT<ä&TÉ ˝À ˇø±H=ø£ øπ +Å<ëìøÏ $<äT´‘Y k˛πø˝≤ #˚XÊ&ÉT. n+<äTe\q <ëì yÓT<ä&TÉ ˝ÀH˚ Ä øπ +Å<+ä Å|uü À<Ûëìï bı+<äT‘·T+~. n~ Ä m\Tø£≈î£ n‘·´+‘· Å|‹” ø£sy¡ TÓ qÆ nqTuÛ÷Ñ ‹>± ñ+&É&+É CÒeTT‡ >∑eTì+#ê&ÉT. ÄVü‰s¡eTT \_Û+#·øb£ ˛sTTHê Ä m\Tø£ |ü<˚ |ü<˚ Ä ø£&ì¶û ˝≤– yÓT<ä&TÉ ˝Àì Ä øπ +Å<ëìï $<äT´‘·T‘Ô √ ñ‘˚»Ô |üs#¡ T· ø=ì Äq+~dü÷Ô e⁄+<ä≥! ‘·sê«‘· Ä m\Tø£qT ÄVü‰s¡$Te«ø£ e÷&ÜÃ&ÉT. <ëì˝Àì Ä Å|‘ü ´˚ ø£ øπ +Å<+ä ˝ÀøÏ m\Åø√º&TÉ qT ~+bÕ&ÉT. <ëì |ü+»s¡+˝À mH√ï s¡T∫ø£s¡eTT˝…’q ‹qTã+&Üsê\qT+#ê&ÉT. düV≤ü »+>± Ä m\Tø£ yê{Ïô|’ <ë&ç#d˚ æ oÅ|Tüò +>± yê{ÏHês¡–düT+Ô <äì ‘·\TkÕÔeTT. ø±ì Ä m\Tø£ e÷Å‘·+ Ä ‹qTã+&Üsê\ CÀ*øÏ b˛ø£ m+‘·ùd|ü{Ïø° ø£&û¶ì ˝≤– yÓT<äT&ÉT˝Àì Ä πø+Å<ëìï ñ‘˚»Ô |üs#¡ T· ø=ì Äq+~k˛Ô+<ä≥. Ä $<äT´‘Y Å|yü êVü≤+‘√ yÓT<ä&ÉT˝Àì Ä uÛ≤>±ìï ñ‘˚Ô»|üs¡#·Tø√e&É+ e\q ø£ * –q Äq+<ä + ‘√ Ä ‹qTã+&Üsê\ Hês¡–+∫q+<äTe\q ø£*>π düTKeTT kÕ{Ïø±<äqïe÷≥. eTs=ø£ |ü]XÀ<Ûqä ˝À ø±yÓ÷B›|Hü êìï Ä m\Tø£ bı+~e⁄qï|ü &ÉT eTs=ø£ á&ÉT CÀ&ÉT ø£*–q m\Tø£qT Ä |ü+»s¡+˝ÀøÏ e~˝≤s¡T. düV≤ü »+>± Ä yÓTT>∑ m\Tø£ Ä&É m\Tø£ bı‘·T≈Ô î£ |üsT¡ >¬ ‘êÔ*. ø±ì n˝≤ »s¡T>∑˝<Ò Tä . Ä&É m\Tø£qT ø£HïÓ ‘ÓHÔ ê #·÷&Éø£ Ä ø£&¶û MT~≈£î]øÏ <ëìì ˝≤– yÓT<ä&TÉ ˝Àì øπ +Å<ëìï $<äT´Å‘Œ· yêVü≤+‘√ ñ‘˚»Ô |üs#¡ T· ø=ì Äq+~düT+Ô <ä≥. n+fÒ <ë+|ü‘´· düTK+ø£+fÒ

28 28

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

≈£L&Ü Ä Äq+<äyT˚ ÅXw‚ y˜ü TÓ qÆ <äqïe÷≥. ‘·sê«‘· n{≤º $<äT´B›|qü +‘√ Äq+<ä|&ü ˚ m\Tø£\ yÓT<ä&ÉT\qT ø√dæ |ü]o*+#ês¡T XÊÅdüÔE„\T. n{Ïº Äq+<ëìï#˚Ã øπ +Å<+ä Äø£*, ø±eTeTT, ìÅ<ä yÓTT<ä˝q’… nqTuÛyÑ ê\qT bı+<˚ øπ +Á<ë\ø£‹ düMT|ü+˝À ñqï<ä≥. á |ü]XÀ<Ûqä \ e\q eTq≈£î ‘˚*q n+XÊ\T ` (1) yÓT<ä&TÉ ˝Àì Äq+<ä øπ +Å<ëìï ñ‘˚»Ô |üs#¡ &· +É e\q m+‘· kÕ{Ï˝ìÒ ‘·è|æÔ ≈£\T>∑T‘·T+<ä+fÒ, n≥Tô|’ ˝ÖøÏøy£ TÓ qÆ düTU≤\|ü≥¢ yêýÓ÷Vü≤+ q•düT+Ô ~. (2) yÓT<ä&TÉ ˝À jÓ÷#·Hê‘·àø£yTÓ qÆ e÷qdæø£ Åøj Ï T· \≈£î πø+Å<äyÓTÆq kÕúHê\≈£î _Ûqï+>± á Äq+<ëqTuÛÑ÷‹ øπ +Å<+ä ñ+&É&+É e\q Äq+<ëqTuÛ÷Ñ ‹ì }Væ≤+#·&+É >±ì, <ëìì |ü<äC≤\+˝À ìs¡«∫+#·&É+>±ì kÕ<Ûä´+ ø±<äT. Ä<Ûë´‹àø±q+<ëqTuÛÑ÷‹ nìs¡«#·˙j·TeTqï ø±s¡D+>± nyêdü$Ô ø£eTq&É+ ns¡sú V¡ ≤æ ‘·eTì yÓT<ä&TÉ ˝Àì πø+Å<ë\ô|’ Ä<ÛäTìø£ XÊÅdüÔE„\T #˚düTÔqï Å|üjÓ÷>±\T ìs¡÷|ædüTÔHêïsTT. (3) dü]jÓTÆ q $#ês¡D <ë«sê>±ì, <Ûë´q+ <ë«sê >±ì Äq+<ëqTuÛ÷Ñ ‹ øπ +Å<ë\qT yÓT<ä&TÉ ˝À C≤>∑è‘·+ #˚dTü ø=qï e´øÏøÔ Ï ˝ÖøÏø£ yêýÓ÷Vü‰\T, ø√]ø£\T q•kÕÔsTT. n{Ïº ø√]πø ÅbÕø£è‹ø£yTÓ qÆ (Instinctive) ñÅ<ø˚ ±\≈£î ø±s¡D+. ø£qTø£ Äq+<ëqTuÛÑ÷‹ πø+Å<ë\T, ˝ÖøÏø£ düTU≤qTuÛ÷Ñ ‘·T\ øπ +Å<ë\T ˇπø yÓT<ä&TÉ ˝ÀH˚ ñ+&ç, ˇπø |ü<ës¡+ú #˚‘· #˚jT· ã&ç, ˇπø X¯øÔÏ #˚‘· |üì#˚ùdy˚ nsTTHê |üsd¡ Œü s¡ $s¡T<ä+∆ >± |üì#˚kÕÔjT· qïe÷≥. uÛ>Ñ e∑ BZ‘ê~ Ä<Ûë´‹àø£ Å>+∑ <∏ë\T >±ì, Åo sêeTø£èwüí |üse¡ TVü≤+dü e+{Ï nqTuÛÑeE„\T>±ì n+<äTπø Ç+Å~j·÷\qT, eTqdüT‡qT ˝ÖøÏø£ yê+#Û·\ qT+&ç ìÅ>∑Væ≤+#·ì<˚ Ä<Ûë´‹àø£‘· kÕ<Û´ä + ø±<äHêïs¡T. j·T<ës¡yú TÓ qÆ Ä<Ûë´‹àø£ C≤„q+ ø£\yês¡T ‘·T#·Ã¤ yêýÓ÷Vü‰\T, yê{Ï e\q @s¡Œ&ç ã\|ü&˚ kÕ«s¡ú eTeTø±sê<äT\T ø£*Zj·TT+&És¡ì, n$ ø£\yês¡T $T<∏ë´#ês¡T\˙ #ÓãT‘ês¡T. dü]jÓTÆ q Ä<Ûë´‹àø£‘· düe÷»+˝À kÕ«sêúìï, &ÉãT“qT, $˝≤dü edüTeÔ ⁄\qT ≈£L&É u…≥Tº≈î£ H˚ >∑TD≤ìï me]øÏ yês¡T »sTT+#˚˝≤ #˚dTü +Ô <äì ãTTEyÍ‘· T +~. n+fÒ Äq+<ëqTuÛ Ñ ÷ ‹ π ø +Å<ä + y˚T˝§ÿqì<˚ Ç~ kÕ<Ûä´+ ø±<äì ‘˚\T‘·T+~. n+fÒ Ä<Ûë´‹àø£‘· $Hê, kÕ«sêúìï ìs¡÷à*+#· M\Tø±<äì, düe÷C≤ìï j·T<ës¡+ú >± dü+düÿ]+#· kÕ<Û´ä + ø±<ä˙ yÓT<ä&TÉ >∑÷]Ã #˚jT· ã&çq XÊÅdj Ô” T· |ü]XÀ<Ûqä \T ìs¡÷|ækÕÔsTT. (4) ø√]π ø uÛ Ñ j · ÷ ìøÏ ø±s¡ D +. ÅbÕø£ è ‘· y Ó T Æ q J$‘˚#·Ã¤e\qH˚ eTè‘·T´;Û‹ ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·øÏÿq

uÛj Ñ ÷· \ìï+{Ïø° u≤<Ûëø£sy¡ TÓ qÆ nqTuÛ÷Ñ ‘·T\qT >∑T]Ô+#˚ yÓT<ä&ÉT˝À>∑\ πø+Å<ë˝Ò ø±s¡D+. n+<äTπø yÓT<ä&ÉT˝À mø£ÿ&Ü uÛj Ñ ÷· qTuÛ÷Ñ ‹øÏ øπ +Å<yä T˚ ˝Ò<≥ä ! Äq+<ëqTuÛ÷Ñ ‹ Ç‘·s¡ ø√]ø£\qT s¡÷|ü⁄e÷|ü⁄‘·T+~>∑qTø£ yê{Ï e\q ø£*π> uÛÑj·÷ìï ≈£L&É s¡÷|ü⁄e÷|ü⁄‘·T+~. n+fÒ Äq+<ëqTuÛ÷Ñ ‹ øπ +Å<+ä C≤>∑è‘·+ ø±ø£b˛e&ÉyT˚ ;Û‹øÏ ø±s¡DeTïe÷≥. Ä øπ +Å<ëìï ø£èÅ‹eT+>± Åù|sπ |æ+#·&+É e\q Ç{Ïº Äq+<ëìï bı+<äq\yê≥T|ü&çq m\Tø£ JeHê<Ûës¡yTÓ qÆ ÄVü‰sêìï ≈£L&É \ø£´å ô|≥ºø£ b˛e&Üìï ã{Ï º eTè‘· T ´;Û ‹ q‹Åø£ $ T+#˚ + <ä T ≈£ î ≈£ L &É Äq+<ëqTuÛ÷Ñ ‘˚ ø±s¡D+ ø±>∑\<äì ‘˚\T‘·T+~. n+<äTøπ Ä<Ûë´‹àø£ Å>+∑ <∏ë\˝À Ä‘·àC≤„q+ uÛj Ñ T· s¡V≤æ ‘· dæ‹ú nì ìs¡«∫+#·ã&ç+~. ãT<ä‘∆ «· + bı+~qyê&çøÏ eTè‘·T´;Û‹ e\q J$‘êqï+{Ï ô|≥Tº≈î£ H˚ ª‘·HêΩμ (‘·èwü)í q•düT+Ô <äì uÖ<ä∆ Å>+∑ <∏ë\T ≈£L&Ü #ÓãT‘êsTT. (5) ÅbÕø£è‹ø£yÓTÆq ÄVü‰s¡, ìÅ<ä, yÓTÆ<ÛäTHê\≈£î dü+ã+~Û+∫q øπ +Å<ë\T, Äq+<ëqTuÛ÷Ñ ‹ øπ +Å<eä TT Å|øü ÿ£ Å|üø£ÿH˚ ñ+&É&É+ eTq ÅbÕNq Ä<Ûë´‹àø£ Å>∑+<∏ë˝À¢ dü ÷ ∫+#· ã &ç e⁄qï~.ñ<ëVü ≤ s¡ D ≈£ î e÷+&ÉTø√´|üìwü‘T· ˝Ô À ªª<ë«düT|üsμí¡ μ nqï eT+Å‘e· TTqï~. (III 1.1) ˇπø #Ó≥Tº ø=eTà MT<ä s¬ +&ÉT |ü≈îå£ \THêïj·Tì (Å>∑ < ä › \ T) yê{Ï ˝ À ˇø£ { Ï <ëì |ò ü ˝ ≤\qT ‹ì nqTuÛ$Ñ düT+Ô <äì, s¬ +&Ée~ <ëìì kÕø°uå ÷ÑÛ ‘·+>± #·÷dü÷Ô ñqï<äì #Ó|Œæ j·TTqï~. ‘·sê«‹ eT+Å‘+· ˝À (III 1.2) Ä |ü+&ÉT¢ ‹H˚ |üøÏå ÅuÛ≤+‹˝À ‘·>∑T\Tø=ì <äT'U≤ìøÏ >∑ T ]jÓ Æ T q<ä ì , n~ <ëì Å|ü u Û Ñ T yÓ ’ q <ëìì ‘Ó \ Tdü T ø=qï|ü &É T dü s ¡ « <ä T 'U≤\ qT+&ç $eTTøÏ Ô bı+<äT‘·T+<ä˙ #Ó|üŒã&É¶~. n+fÒ ˇπø yÓT<ä&ÉT˝À $wüj÷· \qqTuÛ$Ñ +#˚ øπ +Á<ë\T, yê{ÏqqTuÛ$Ñ +#·ø£ Ä Äq+<ëqTuÛ Ñ ÷ ‹ì#˚ Ã π ø +Å<ä e TT ñHêïj· T ì dü÷∫+#·&ÉyÓTÆq~. Äq+<ëqTuÛÑ÷‹ì bı+~qyê&ÉT <äT'K $eTT≈£îÔ&Í‘ê&Éì ns¡ú+. Ç+Å~j·TdüTU≤\qT Å>V∑ ≤æ +#·T øπ +Å<eä TT\‘√ ø£*ùd <äT'U≤ìï, u≤<Ûqä T >∑T]Ô+#˚ πø+Å<ë\T ≈£L&É ñHêïj·Tì XÊÅdüÔE„\T ø£qT>=Hêïs¡T. ø£qTø£ ˝ÖøÏøe£ TT, Ç+Å~j·T >√#·sy¡ TÓ qÆ düTK+ <äT'K $TÅX¯eTeTì, ªndü˝…’qμ Äq+<ëìïe«˝Ò<ä˙ ÅbÕNq Å>+∑ <∏ë\˝À #Ó|Œü ã&É¶ dü‘ê´H˚ï Ä<ÛTä ìø£ XÊØs¡ø£ XÊÅd+Ôü ìs¡÷|ædüTÔ+~.

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

l <ä‘·ÔÁ|üuÛÑTe⁄ »ìà+∫q X¯óuÛÑ~qeTTq l <ä‘»Ô· j·T+‹ |üs«¡ ~q+ m+‘√ uÛøÑ ÔÏ ÁX¯<\∆ä ‘√, ~e´»qì düìï~Û˝À yÓ’uÛÑe+>± »]–+~. 10 s√E\ bÕ≥T >∑ T s¡ T s¡ ÷ |ü y Ó T Æ q <Û ä T ìì neTà>±] Äodü T ‡\‘√ |ü P õ+#· T ≈£ î qï uÛ Ñ ≈ £ î Ô \ +<ä s ¡ ÷ 11es√E <ä‘·Ô»j·T+‹ø±>± #·ø£ÿ{Ï y˚~ø£qT @sêŒ≥T #˚dæ neTà>±]ì ÄVü‰«ì+∫, ÄyÓT ~e´ düìï~Û˝À, l kÕsTT, l <ä‘ÁÔ· |üuTÑÛ e⁄, l >∑Ts¡T uÛsÑ <¡ ë«E\ ∫Á‘·|{ü ≤\ m<äT≥ <Û ä T ì |ü P » ìs¡ « Væ ≤ +#ês¡ T . c˛&É X À|ü # êsê\‘√, <ä‘uÔ· »ÑÛ q\T >∑Ts¡T |ü⁄Á‹ø£ leT‹ y˚<eä ‹ bÕ&ÉT‘·T+&É>± l <ë«s¡øH£ ê<Ûé <ÛTä ì |üP» #˚XÊs¡T. nq+‘·s+¡ neTà>±] ~e´ Vü≤düeÔ TT\MT<äT>± ªªÁu… s TT©μμ uÛ ≤ wü ˝ ÀøÏ nqTe~+#· ã &ç q l kÕsTT©˝≤eTè‘·+ n$wüÿ]+#·ã&ç+~. n+<ÛäT\sTTq k˛<äs¡ k˛<äØeTDT\≈£î l kÕsTT©˝≤eTè‘· Á>∑+<Ûä bÕsêj· T D nH˚ eTVü ≤ <ä e ø±XÊìï n+~+#ê\H˚ ÄX¯ j · T +‘√ #· ø £ ÿ {Ï ø£ è wæ dü * Œ Ä Á>∑ + <Û ë ìï <ä‘»Ô· j·T+‹ø£˝≤¢ n+~+#·>*∑ –q l eT+>∑usÑÛ <¡ ë«» Á≥düTº yê]øÏ, düV≤ü ø£]+∫q uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î ø£è‘·»‘„ \· T #Ó|Œæ rsê*. neTà>±] #˚‘T· \MT<äT>± n{Ïº >=|üŒ Á>∑+<Û+ä n$wü ÿ ]+#· ã &É ≥ +, nB |ü s ¡ e T |ü $ Á‘· e TsTTq <ä ‘ · Ô » j· T +‹Hê&É T , >∑ T s¡ T eT÷]Ô ì <Û ä T ì>± |üPõ+#·Tø=Hêïø£ »s¡>∑&É+ ì»+>± m+‘· >=|üŒ $wüj·T+! á Á>∑ + <Û ë ìï n+<Û ä T \≈£ î ñ∫‘· + >± n+~#ê\qï dü+ø£\Œ+ ø£*–q~ ‘·sT¡ yêsTT, m+<äs√ uÛ≈Ñ î£ \Ô T á ø±s¡´Áø£e÷ìï $»j·Te+‘·+ #˚jT· &ÜìøÏ eTT+<äT≈£î e#êÃs¡T. yês¡+<ä] düV≤ü ø±s¡+‘√ á Á>∑+<Û+ä yÓ\Te&ç+~.

nsTT‘˚ $E„\ dü\Vü‰ y˚Ts¡≈î£ n+<ÛTä \≈£î á Á>∑+<Ûä+‘√bÕ≥T Ä&çjÓ÷ CD\ s¡÷|ü+˝À, mp3\ s¡÷|ü+˝À Á>∑+<Ûë\T n+~‘˚ u≤>∑T+≥T+<äì dü+ø£\Œ+. á Á>∑+<Ûë\T yÓ\Te&É&ÜìøÏ ‘·eT ø£è|üqT m˝≤ ≈£î]|æ+#ês√, n˝≤H˚ á Ä&çjÓ÷ CD\T yÓ\Te&˚ eTVü≤‘êÿsê´ìï nqTÁ>∑V≤æ +#·eTì, n{Ïº dü<eä ø±XÊìï $»j·Te+‘·+>± |üP]Ô #˚ùd ø±s¡´Bø£´å qT Á|ükÕ~+#·eTì l kÕsTTHê<ÛTä ìøÏ, l n*y˚\TeT+>± düyT˚ ‘· uÛsÑ <¡ ë«» eTVü≤sêCŸ≈L£ ÁbÕs¡qú !

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

Books on Sri Ramakrishna Paramhansa and Swami Vivekananda

l sêeTø£èwüí uÀ<ÛëeTè‘·eTT uÛ≤s¡‘+· Hê neTs¡ uÛ≤s¡‘+· C≤„q jÓ÷>∑+ ãT~∆ jÓ÷>∑+ ø£s¡à jÓ÷>∑+ l sêeTø£èwüí ø£<ë∏ eTè‘·+-2 kÕ«$T $y˚ø±q+<ä (2 uÛ≤>±\T ) eTVü‰uÛ≤s¡‘·+ Hê neTs¡ dü+<˚X+¯ uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑+ dü+<˚X¯ ‘·s¡+–DÏ(ø=\+uÀ`n˝Ààsê) $y˚ø£ dü÷s√´<äj·TeTT <Ó’e+‘√ düVü≤Jeq+ uÛÑ>∑e+‘·Tì düìï~Û˝À uÛÑ≈£îÔ\T eTT$y˚ø±q+<ä ˝ÒU≤e[ sêe÷j·TD+

25.00 20.00 30.00 15.00 15.00 120.00 60.00 5.00 30.00 10.00 40.00 20.00 100.00 80.00 25.00 5.00

My Idea of Education Karma Yoga God Lived with Them The Lived with God Raja Yoga Bhakti Yoga Jnana Yoga Letters of Swami Vivekananda Reminiscences of Swami Vivekananda Talks with Swami Vivekananda Complete Works of Swami Vivekananda-9 Meditation and Its Methods Vivekananda on Himself Ramakrishna and Vivekananda Tales and Parables of Sri Ramakrishna Lectures from Colombo to Almora Complete Works of Swami Vivekananda Sayings of Sri Ramakrishna

34.00 18.00 170.00 140.00 36.00 16.00 50.00 110.00 100.00 58.00 110.00 18.00 100.00 7.00 45.00 40.00 50.00 25.00

C…’ kÕsTT e÷düsº Y !! Á|æj·T >∑Ts¡T ã+<ÛäTe⁄˝≤sê! »>∑<äTZs¡T l kÕsTTe÷düºsY Ä•+∫q Ä<Ûë´‹àø£ ùde\q+~+#·&ÜìøÏ, ~e´»qì n*y˚\TeT+>∑eTà uÛÑs¡<ë«E\ ÄodüT‡\‘√ ªl eT+>∑ uÛÑs¡<ë«» Á≥dtºμ kÕú|æ+#·ã&çq~. kÕsTTe÷düºsY uÛÑ≈£îÔ\T, õC≤„düTe⁄\T`|ü⁄düÔø£eTT\T, bò˛{À\T yÓTT<ä\>∑T yê{Ïø=s¡≈£î>±ì, $sêﬁ¯eTT\T eT]j·TT Magazine Subscriptions yÓTT<ä\>∑T nìï $wüj·TeTT\≈£î á ÁøÏ+~ nÁ&ÉdüTqT dü+Á|ü~+#·>∑\s¡T. D.D.\T, M.O.\T ≈£L&Ü á ÁøÏ+~ nÁ&ÉdüT≈£î |ü+|æ+#·>∑\s¡T. Sri Manga Bharadwaja Trust, Bhakta Nivas, 12-1-170/46P, Hanuman Nagar, Jaipuri Colony, Nagole, Hyderabad - 68 Phone :040-20063300 OR, Sri Manga Bharadwaja Trust , Ongole Branch Office Kothapeta, Kondaiah Street, Ongole, Andhra Pradesh - 523002. Phone : 08592 233271

|üP»´ l kÕsTTe÷düºsY ùdyê_Û˝≤wüß\T sT÷ ÁøÏ+~ ∫s¡THêe÷\≈£î $sêﬁ≤\]Œ+∫ ‘·]+#·>\∑ s¡T. Magazine eT]j·TT General Donations qT "Sri Manga Bharadwaja Trust", payable at Hyderabad or Ongole ù|s¡Tô|’ M.O., D.D.\ <ë«sê |ü+|ü>\ ∑ s¡T Annadanam Donations qT "Sri Manga Bharadwaja Trust (Sai Master)", payable at Hyderabad or Ongole ù|s¡Tô|’ M.O., D.D.\ <ë«sê |ü+|ü>\ ∑ s¡T Ashramam Donations qT "Sri Manga Bharadwaja Trust (Peace Foundation)", payable at Hyderabad or Ongole ù|s¡Tô|’ M.O., D.D.\ ë«sê |ü+|ü>\ ∑ s¡T Books order qT "Sri Manga Bharadwaja Trust (Publications)", payable at Hyderabad or Ongole ù|s¡Tô|’ M.O., D.D.\ <ë«sê |ü+|ü>\ ∑ s¡T 31

www.saibharadwaja.org

www.saimaterforums.org

|ü s ¡ e T |ü P »´ Ä#ês¡ ´ l møÏ ÿ sê\ uÛÑs¡<ë«» e÷düºs¡T>±]#˚ s¡∫+#·ã&çq n|üPs¡« Ä<Ûë´‹àø£ yÓ’C≤„ìø£ Á>∑+<∏äeTT\T l kÕsTT ©˝≤eTè‘·+`l >∑Ts¡T #·]Á‘· l kÕsTTu≤u≤ J$‘· #·]Á‘· l kÕsTT ©˝≤eTè‘·eTT l >∑Ts¡T #·]Á‘· l kÕsTT düìï~Û l kÕsTT e÷düºsY Á|üe#·qeTT\T l kÕsTTHê<Ûä Á|üuÀ<ÛëeTè‘·eTT kÕsTTHê<∏ä |üP» kÕsTTHê<∏ä düúeqeT+»] •]&û Äs¡‘T· \T kÕsTTu≤u≤qT ùd$+#·&ÉyÓT+<äT≈£î dü‘‡· +>∑eTTùÛ»Ñ q •]&û πøåÁ‘· dü+<äs¡ÙqeTT $C≤„q M∫ø£\T |ü]Á|Xü ï¯ eT‘·yTÓ +<äT≈£î? @~ ì»+? <Ûë´qjÓ÷>∑ düs¡«dü«+ ãT<ä∆<Ûë´q Vü≤è<äj·T+ <ä‘êÔe‘ês¡ eTVü≤‘·à´+ dü+Væ≤‘êj·Tq >∑Ts¡T ~«kÕVü≤Ádæ |ü⁄s¡Twüdü÷ø£Ô s¡Vü≤dü´+ kÕsTTdü÷øÏ`Ô Ä#ês¡ýêDÏ l bÕø£\bÕ{Ï >∑Ts¡Te⁄>±s¡T ne<Ûä÷‘· l Nsê\ kÕ«$T ne<Ûä÷‘· l yÓ+ø£j·T´kÕ«$T l Äq+<äe÷sTT neTà {Ïu…{Ÿ jÓ÷– $T˝≤πsbÕ #·]Á‘· l Vü≤»s¡‘Y ‘êEB›Hé u≤u≤ #·]Á‘· kÕ«$T düeTs¡ú (nø£ÿ˝Àÿ≥ kÕ«$T) eTqeTTèTq dü+düÿè‹

Ç‘·s¡ Á|ü#·Ts¡D\T eTVü‰‘·Tà\ eTT<äT_› &É&¶ TÉ ne<Ûä÷‘· ∫e≥+ neTà l dæ<ë∆s¡÷&ÛÉ kÕ«$T #·]Á‘· l kÕsTT e÷düºsY düèà‘·T\T eTs√ q+<äB|ü+ Ä#ês¡´ neTè‘· ˝ÒU≤e[ uÛÑ>∑yêHé l uÛÑs¡<ë«»

55`00 35`00 40`00 75`00 55`00 40`00 125`00

200`00 90`00 70`00 70`00 75`00 25-00 u≤\\ l kÕsTT ©˝≤eTè‘·eTT 75`00 50`00 BOOKS IN ENGLISH 20`00 Baba The Master 110-00 5`00 Sai Guru Charitra 70-00 6`00 Supreme Master (Swami Samartha) 60-00 5`00 Sai Baba of Shirdi and His Teachings 60-00 Life and Teachings of Hazarat Tajuddin Baba 60-00 5`00 10`00 BOOKS IN OTHER LANGUAGES 40`00 40`00 Sadguru Sai Baba (Hindi) 100-00 Sai Leelamrutham (Kannada) 80-00 20`00 25`00 Sai Baba Jeevitha Charitham(Malayalam) 90-00 Baba Leelamrutham (Tamil) 80-00 40`00 Sai Sri Guru Charitra (Hindi) 50-00 30`00 Sri Guru Chraitra (Kannada) 99-00 Swami Samartha (Kannada) 45-00 40`00 Arathi (Tamil) 6-00 80`00 Shirdi Stavana Manjari (Tamil) 3-00 30`00 5`00 45`00 SRI GURUPADUKA PUBLICATIONS 25`00 c/o, Sri Manga Bharadwaja Trust, 40`00 Bhakta Nivas, 12-1-170/46P, Hanuman Nagar, Jaipuri Colony, Nagole, Hyderabad - 68 30`00 Phone : 040-20063300 45`00 Send DD in favour of "Sri Manga 35`00 Bharadwaja Trust (Publications)", 40`00 payable at Hyderabad OR Ongole 55`00

|üì#˚sTT, <˚e⁄ì HêeTeTT#·Ã]+#·T, düÁ<ä+Z <Ûë\T #·<Tä e⁄.