Dzvoni Oktober-November 2021

DZVONI

ХРИСТИЯНСКИ ЧАСОПИС / ХРИСТИЯНСЬКИЙ ЧАСОПИС РОК / РІК XXVIII · ЧИСЛО 10-11 (334-335) · ОКТОБЕР-НОВЕМБЕР / ЖОВТЕНЬ-ЛИСТОПАД 2021 · ISSN 0354-5768 · 100 дин.

РОЗПОЧАЛА СИНОДАЛНА ДРАГА

Шлїдом подїйох

СТАРИ ВЕРБАС – У церкви Покрова Пресвятей Богородици у Старим Вербаше внєдзелю, 17. октобра, преславене храмово швето – Кирбай. Архиєрейску Службу Божу, котра почала на 11 годзин, предводзел преосвящени владика Георгий Джуджар, а сослужели: о. Яков Кулич, о. Владимир Еделински Миколка, о. Иґор Вовк и о. Алексий Гудак. (О.Р., ш.М.В.)

РУСКИ КЕРЕСТУР – У Катедралней церкви св. оца Миколая 19.октобра служена заупокойна Служба Божа и панахида з нагоди 40 – рочнїци шмерци владики крижевского и архиепископа и митрополита беоґрадского Гавриїла Букатку (1913-1981). Службу Божу предводзел владика кир Георгий Джуджар зоз священїками о. Владиславом Варґом, о. Владиславом Рацом, о. Владимиром Медєшом и о. Михайлом Шантом. На Служби Божей ше модлєло и за других штирох покойних владикох Дионизия Нярадия, Йоакима Сеґедия, Йоакима Гербута и Славомира Микловша (М.А., М.С.)

БЕРКАСОВО - На швето Собору Святого Архангела Михаила, 21. новембра, преславени Кирбай зоз Шветочну Службу Божу хтору предводзел о. Михайло Режак, декан сримски и парох у Шидзе, а сослужели о. Алексий Гудак, парох зоз Старого Вербасу, о. Данил Задрепко, капелан у Коцуре, о. Владимир Седлак, парох у Петровцох, о. Олеґ Закалюк, парох у Раєвим Селу и домашнї парох о. Владимир Еделински Миколка. Апостол читал Неманя Ящур, а церковне шпиванє вирних предводзела дзиячка Олґица Лукач. (В.Дї.)

БАЧИНЦИ –На швето Святого апостола и євангелисти Луки, 31. октобра, преславени Кирбай. Архиєрейску Службу Божу предводзел кир Георгий Джуджяр, а сослужели о. Михайло Режак, о. Юлиян Рац, о. Владимир Еделински Миколка, о. Доминик Ралбовски и домашнї парох о. Дарко Рац. Пред Службу виронаучни дзеци Антония Рац и Карло Рац повинчовали владикови 20 рочнїцу владическей длужносци и придали му букет квеца. На Служби Божей присуствовали и Ґаврило Ґрбан спред Управи за одношеня з вирскима заєднїцами и Олена Папуґа державна секретарка у Министерстве за людски и меншински права и дружтвени диялоґ. (В.Дї.)

СУБОТИЦА – Внєдзелю, 31. октобра на щвето Христа Цара, суботицка парохия преславела свой Кирбай. Службу Божу служел новоменовани парох о. Владислав Варґа, а сослужели парох коцурски о. Владислав Рац, парох старовербаски о. Алексий Гудак и ґвардиян Францисканского манастиру о. Зденко Ґрубер. Шпиванє предводзели ш. Михаїла Воротняк и ш. Терезка Сопка, а апостол читал Филип Дюмич. На кирбайскей Служби присуствовали коло 60 вирних, цо домашнїх цо госцох. (И.Г.,М.С.)

НОВЕ ОРАХОВО – На Мисийну нєдзелю, 24 октобра у Новим Орахове у церкви Христа Спасителя, зоз шветочну Службу Божу означене храмове швето Кирбай. Службу Божу служел парох новоораховски о. Владислав Рац. На Служби попри домашнїх було и госцох зоз Коцура. (Лю.Р.)

Синодална драга

У НАШЕЙ ЕПАРХИЇ СВ. МИКОЛАЯ ОТВОРЕНА СИНОДАЛНА ДРАГА У Катедрали св. Миколая, у Руским Керестуре, 9. новембра владика кир Георгий Джуджар отворел Синодалну драгу у нашим владичестве. Присуствовали шицки священїки зоз трох деканатох – бачкого, сримского и бантско-беоґрадского. Синодална драга будзе реализована по цалим швеце. После позбераних заключеньох зоз шицких владичествох, у Риме ше 2023.року закончи порядни владически Собор о синодалносци. У катедрали священство Епархиї одслужело панахиду за шицких покойних владикох и священїкох, мали духовну науку о святосци у сучасним швеце котру папа Франциск понукнул у пособорoвим документу Gaudete et exsultate. После споведзи шицки прешли до просторийох Каритасу дзе владика потолковал цали програм Синодалней драги. Же би ше ю цо красше порихтало, вибрана трочлена комисия – о. М. Ґергел, о. В. Еделински Миколка и катедрални парох о. В. Варга. Комисия ма порихтац материяли котри ше подзеля каждому парохови же би у своєй парохиї з активнима вирнима дали свойо одвити на питаня до децембра того року. То одвити на тоти штири питаня: 1) Яке мойо искуство як грекокатолїка у тей хвильки нашей историйней реалносци, кед стари медзилюдски одношеня нєставаю а нови ище нє дефиновани? 2) Яку будучносц видзим за мою месну Церкву? 3) Хтори то мойо обаваня (страхи) и почежкосци у реализациї євангелских идеалох? и 4) Хтори то мойо (нашо) нєдостатки, а дзе наша моц? На тоту Синодалну драгу поволал папа Франциск 10. октобра цалу Католїцку церкву на святочним отвераню у Базилики св.Петра у Риме. Папа поволал же бизме оможлївели слуханє и диялоґ у своєй парохиялней заєднїци, же бизме преглїбели медзисобне заєднїцтво, сотрудзованє и освидомйованє посланя каждого вирного. „Циль Синоди и нашого совитованя то нє приношиц документи, алє оможлївиц же би ше пребудзели нови сни, пророцтва и визиї, допущиц же би розквитла нова надїя, порушац медзисобне довириє, повиц рани, створиц нови одношеня, учиц єдни од других и стваряц нови плани котри прошвица интелект, зогрею шерца, враца нову силу. Допущме же би Дух Святи и нєшка дїйствовал у Церкви и водзел ю як цо водзел святого Петра на дзень Пейдзешатнїци“ (Русадльох) - гварел папа у своєй бешеди. Саме греческе слово СИНОДА ма значенє ИСЦ ВЄДНО. То нагода побешедовац о шицким и присц до найкрасшого ришеня як за Церкву, так и за ширшу заєднїцу. Синодалносц то драга Церкви як заєднїци Божо-

oktober- november 2021.

го народу котри идзе напредок, а нє стої у месце, слухаюци надихнуца св. Духа и Слова Божого. Зоз кресценьом кажди з нас уключени до Єдного Христового Цела и кажди член поволани буц активни, бо є нєзаменлїви и нєповторююци у чаше и простору; вон ноши зоз собу окремни дар без котрого Христово Цело, Церква, будзе мац празне место як випущени каменчок на єдним мозаїку. Церква жиє у чаше котри приноши пременки, розличносц похопйованя, стил живота и прето є длужна провадзиц тото шицко же би була актуална и на хасен сучасному чловекови. То питанє на яки способ будзе нєшка нависцовац и шведочиц же би ю сучашнїки могли розумиц и похопиц. Як гварел папа - Исус нє шедзел заварти у хижи, алє ишол з апостолами з валалу до валалу, дружел ше з розличнима людзми, слухал їх думаня, бешедовал з нїма, нєовисно чи то були фалшиво побожни фаризеє, чи гришнїки - давал им прави одвити, бул им блїзки и велї ишли за нїм. Церква то нє владикове и священїки котри маю сами приношиц одлуки або напрямки як исц далєй, алє Божи Народ, шицки вирни котри можу, маю право, обовязку и дар од Господа указац кадзи и як исц далєй, роздумуюци вєдно з духовнима особами, зачирени до молитви и Слова Божого котри им, слухаюци єдни других даю послухац глас Исуса котри остал занавше у своєй Церкви и у медзисобних глїбоко духовних одношеньох, пригадуюци Його слова – Дзе двоме або троме собрани у мойо мено, там я медзи нїма (Mт 18,20) Прето, рушме на тоту Синодалну драгу шицки вєдно одвичательно и шмело - Бог нам напевно ма цо повесц у нєшкайшим чаше, за нас як заєднїцу, за каждого окреме и за цале нашо ококлїско котре на нас чека.

Пририхтал о. Владислав Варґа

DZVONI

3

Ґу Крачуну

ПРИРИХТОВАНЄ ЗА

КРАЧУН

Пририхтуєме ше за єдно з найрадоснєйших шветох – Крачун. Церква нам як добра Мац дава можлївосц же бизме ше за тото швето добре пририхтали. Тот час пририхтованя то Крачунски пост.

Господь Бог нам за Крачун дал найкрасши дарунок – свойого Сина, котри зишол з нєба и пришол до жимного вертепу же би сполнєл волю свойого Оца.

И ми, котри жадаме буц подобни Йому, можеме ше так справовац. Саме слово – християн – гутори же зме Христово, єден мали Христос. То значи – исц по Його драги. Тота драга од нас вимага вельо одреканя, труду, алє на концу приноши и найвецей радосци – крачунскей радосци.

И ту найвекши пост! Зламац, пременїц самого себе, обрациц ше, пременїц свойо думанє и прилапиц думанє другого. То вельо кошта и нє лєгко. Лєгчейше нє єсц, одрекнуц ше дачого. Чежко умрец себе, одрекнуц ше своїх планох, идейох, попатрункох на швет. (...)

Яка велька робота пред нами: пременїц свойо шерцо по мири шерца Христового!

Яке вельке одреканє, яки вельки пост котри приноши и вельки пременки нє лєм нам самим, алє и нашому околїску.

Нє забудзме – кед ми тото нє почнєме, кед ше ми нє обрациме – нїхто то нє зроби место нас! Христос на нас рахує, Вон ма до нас довирия. Прето, нє розчаруйме Го! Най то будзе наш найкрасши дарунок за Його Крачун. Так постанєме други Христос, други мали Христос, котри ше вше ознова сце родзиц прейґ нас и шведочиц швету тото цо швет призабул: БОГ НАС ЛЮБИ БЕЗГРАНЇЧНО И ОСОБНО. Його любов безмирна, розуми нас зоз шицкима нашима слабосцами, грихами и биду. Прето пришол и родзел ше пре нас, пре нас таких яки зме! Радуйме ше тому и славме Го! Христос ше народзує! О. Владислав Варґа, «Дзвони» 2011.

4

DZVONI

`ovtenq - listopad 2021

Дзень худобних

ПАПОВО ПОРУЧЕНЄ ЗА ШВЕТОВИ ДЗЕНЬ ХУДОБНИХ

“ХУДОБНИХ ВШЕ МАЦЕ ЗОЗ СОБУ”

У порученю з нагоди Шветового дня худобних, як преноша Висти з Ватикану (Vatican News ) котри ше означує на 33. нєдзелю, а того року то 14. новембра, папа Франциск послал моцни апел християном и владом цалого швета. Папа апеловал же би швидко и на нови способ интервеновали, бо ше число худобних, и пре пандемию, прейґмирно звекшало. Потребне пременїц способ живота, бо пре себичносц настава худобство. Исус у Витаниї здогадує же вон перши худобни, найхудобнєйши медзи худобнима, бо их шицких представя и у їх мено прилапює ґест жени котра му на главу вилаля драгоцине миро – зоз тима словами, у порученю з нагоди пиятого Шветового дня худобних котри ше означел 14. новембра, папа Франциск пояшнел вибор теми вжатей зоз Марковей Евангелиї: “Худобних вше маце зоз себу”. Кед вирни жадаю особнє видзиц Исуса и дотхнуц го з руку – додал – знаю дзе го найду: худобни Христова св. Тайна, представяю його особу и упут`юю на Ньго. Папа у проученю здогадує на критики Юди Искариотского, котри пригваря праве прето же єдна жена на Исусову главу виляла драгоцине миро котре коштало коло 300 денари, а котри ше, як гвари апостол зраднїк, могло дац худобним. Поправдзе, обачує евангелист Йоан, Юда то нє гварел прето же дзбал за худобних, алє прето же бул толвай, и з оглядом же при себе мал касу, брал з нєй тото цо до нєй кладли. Папа прето спозорел же тоти котри нє препознаваю худобних, зрадза Исусово ученє и нє можу буц його ученїки. Худобни – виначел - у штредзиску Церкви. Пре пандемию єст ище вецей худобних, бо вона, кед зоз собу нє приноши церпенє и шмерц, у каждим случаю виснїк худобства – обачує папа. Так ше число худобних прейґмирно звекшало и нажаль, будзе ище векше у наиходзацих мешацох. Даєдни держави пре пандемию озбильно церпя, та їх найхудобнєйши нє маю анї основни средства за живот. Длугоки шори опрез народних кухньох видлїви знак того погоршаня. Прето потребне пренайсц вигоднєйши ришеня за борбу процив вируса на шветовим уровню, нє думац лєм на себе. На жаль, идивидуалистични способ живота спричинює наставанє худобства, и часто ше на худобних преруцує одвичательносц пре їх стан. Алє худобство нє плод судьби, то пошлїдок еґоизму – спозрел папа и визначел же ше прето наруцує иншаки приступ худобству. То виволанє за влади и шветово институциї зоз котрим ше треба зочиц през длуготирваци дружтвени модел з хторим ше годно звладац нови форми худобства у швеце яки означа наиходзаци декади. Кед же худобни дрилєни на марґини дружтва, як кед би були виновати пре

oktober- november 2021.

свой стан, вец и сама идея демократиї у кризи, а кажда дружтвена политика вец безуспишна – визначел папа. Кед Исусу гвари “Худобних вше маце зоз собу”, то поволанка же бизме нїґда нє препущели нагоду робиц за добро – пояшнєл папа Франциск. Медзитим, нє роби о тим же даме милодар та умириме свойою совисц. Потребне спроцивиц ше култури ровнодушносци и нєсправедлївосци зоз котру ше одношиме ґу худобним. Справди, милодар даваме лєм з часу на час; дзелєнє тирваце. Перше би могло задоволїц того котри го дава и понїжує тих котри го примаю; друге змоцнює солидарносц и дава потребни условия за посцигованє справедлївосци. Християнє маю нєрозтаргуюцу вязу медзи Исусом, худобнима и нависцованьом Евангелиї – надпомнул папа. Божу подобу котру Вон одкрива, то подоба Оца худобних и блїзка є худобним. Цале Исусово дїлованє потвердзує же худобство нє плод судьби, алє конкретни знак Його присутносци медзи нами. Христа нє пренаходзиме кеди и дзе ми сцеме, алє го препознаваме у живоце худобних, у їх церпеню и худобстве, дзекеди и у нєгуманих условийох у яких су примушени жиц. Нє вистанєм повторйовац – надпомнул – же худобни правдии виснїки вири, бо вони були перши евенгелизовани и поволани дзелїц Господнє блаженство и Його Царство. Худобни у шицких нагодох и на шицких бокох швета нас евегелизую, бо нам допущую видзиц на вше нови способ, правдиви риси Оцовей подоби. Порученє папа Франциск закончел зоз словами дон Прима Мацолария: “Жадам вас замодлїц же бисце ше ми нє питали чи єст худобних, хто вони и кельо их єст, бо ше обавам же таки питаня одцагую повагу або су вигварка же би ше нє ослуховало совисц и душу. Я худобних нїґда нє чишлєл. Бо их нє мож начишлїц. Худобних треба притулїц, а нє чишлїц” - гвари ше на концу папового порученя за Шветови дзень худобних.

DZVONI

5

Духовне життя ВАТИКАН

ЗУСТРІТИ РІЗДВО ХРИСТОВЕ В ОБЛИЧЧЯХ УБОГИХ: ПОШТОВІ МАРКИ, ПРИСВЯЧЕНІ ВБОГИМ

Від 9 листопада ц.р. вийшли друком різдвяні поштові марки, видані Філателістичним Бюро Ватикану. Крім зображень, присвячених події Різдва Христового, виготовлена серія марок присвячена соціально незахищеним особам з нагоди V Всесвітнього дня бідних.

На цьогорічних різдвяних марках, виданих Філателістичним і Нумізматичним Бюро Губернаторства Держави Міста Ватикану, можна буде побачити обличчя убогих, відображаючи тих, що просять милостині під колонадою Базиліки святого Петра у Ватикані. Поряд із репродукцією Пресвятої Родини, як пригадування про особливий рік родиниAmoris Laetitia та волхвів, що йдуть до Вифлеєму, аби поклонитися Ісусові, виготовлено марки з нагоди п’ятого Всесвітнього дня бідних. На поштових знаках зображені фото, що пригадують служіння Святої Меси та спільний обід Папи Франциска з убогими. В обличчях волхвів бачимо профіль тих, хто живе на вулиці, зазнає невдачі, а також осіб, що змагаються із різного роду залежностями. Двоє царів представляють обличчя двох реальних осіб, третій цар уособлює всіх убогих. Змісту й натхнення цим зображенням надав молодий поляк Адам П’єкарські, один із багатьох незахищених людей, що користується соціальними послугами під колонадою площі Святого Петра. Зробити видимими невидимих братів і сестер убогих. Отець Франческо Маццітеллі, заступник директора Поштового і Філателістичного Бюро, коментуючи випуск марок із зображенням облич убогих на цьогорічних різдвяних марках пояснює, що це є нагодою виявити невидимих осіб, що присутні поруч нас, і зробити їх видимими. У своєму інтерв’ю для Vatican News він зазначив, що цей проект втілено у контексті Різдва Христового, адже це свято робить невидиме видимим, а в нашому суспільстві убогі – це наші невидимі брати. Вірні, що приходять до базиліки аби зустріти Господа,

повинні мати можливість зустріти Його також у бідних. Виготовлення марок такого змісту показує втілення євангельського заклику: сприяти цілісному розвиткові людини, – тобто запропонувати чоловікам і жінкам нашого часу повноцінне життя та повну самореалізацію у світлі Божого Слова. с. Емілія Вандич, СНДМ – Ватикан

МОБІЛЬНА КАРДІОЛОГІЧНА АМБУЛАТОРІЯ ПРИЙМАЄ БІДНИХ НА ПЛОЩІ СВЯТОГО ПЕТРА

Завдяки співпраці між Апостольською елемозінерією та римською лікарнею «San Carlo di Nancy» потребуючі з теренів навколо Ватикану мають змогу перевірити стан здоров’я.

У понеділок, 25 жовтня 2021 р., на площу Святого Петра у Ватикані прибув автофургон, в якому розміщена мобільна кардіологічна амбулаторія. Протягом дня бідні та потребуючі мають змогу отримати консультацію щодо недуг серця, а також пройти огляд у терапевта. Спеціальна акція для бідних відбувається завдяки співпраці між Апостольською елемозінерією, органом Апостольської Столиці, що від імені Святішого Отця чинить діла милосердя, та лікарями римської лікарні «San Carlo di Nancy». Мобільна амбулаторія розташувалася поблизу колонади, що обіймає площу. Це одна із зупинок мандрівної ініціативи «Дороги серця, подорож у профілактику», римський етап якої розпочав минулого четверга. Вона проходить за підтримки Італійської Фундації Серця з метою є поширення обізнаності щодо добрих практик щоденного життя та посилення чутливості до необхідності проводити періодичні профілактичні медогляди. Серцево-судинні захворювання належать до головних причин смертності. Ризик підвищується, коли людина живе на вулиці, або ж потрапила в тенета різних узалежнень. о. Тимотей Т. Коцур, ЧСВВ - Ватикан

www.vaticannews.com

6

DZVONI

`ovtenq -listopad 2021

20 роки виронауки

СООБЩЕНЄ ЗА ЯВНОСЦ ПРЕДСТАВНЇКОХ ТРАДИЦИЙНИХ ЦЕРКВОХ И ВИРСКИХ ЗАЄДНЇЦОХ У РЕПУБЛИКИ СЕРБИЇ

Ми, представителє традицийних Церквох и вирских заєднїцох у Републики Сербиї, вєдно зоз представителями Влади Републики Сербиї, експертами зоз Нємецкей, Италиї, Греческей и Сербиї и нашима вироучителями стретли зме ше 4. новембра 2021. року на Православним богословским факултету Универзитета у Беоґрадзе же бизме вєдно означели вельки духовни и просвитни ювилей – двацец роки як ше ознова успоставела вирска настава у образовней системи Сербиї. У молитвох зме ше здогадли наших оцох и братох котри ше намагали же би ше виронаука врацела до сербских школох, а медзи котрима блажено упокоєни патриярх Павле, упокоєни муфтия беоґрадски Хамдия Юсуфспахич, премиєр Сербиї Зоран Дїндїч и министер образованя Ґаша Кнежевич. Окремну повагу зме пошвецели важацим нєвигодним законским одредбом и ришеньом котри реґулую способ виводзеня наставного плану и програми вирскей настави. У подполним медзисобни согласю и єдногласно апелуєме на шицки релевантни иституциї у держави же би ше таки статус вирскей настави у школскей системи цо скорей вименєл и єднодушно виражуєме моцну надїю и добру виру же вєдно зоз дрежаву Сербию, по углядзе и праксу зоз часу кед ше виронаука врацела до учальньох, зробиме шицко цо потребне же би ше тоти нєправилносци виправели у цалосци и же ше конєчно риши тот горуци проблем сербского дружтва и просвити. Здогадуєме же конфесийна вирска настава найзаступенши модел вирскей настави у Европскей униї, котри ше применює аж и у школох з котрима вєдно управяю держави членїци Европскей униї (Scholae Europeae); тот модел вимага сотруднїцтво держави з єдного боку и Церквох и вирских зєднїцох з другого боку, як ровноправних актерох у рамикох того сотруднїцтва. Змист вирскей настави и прикладне справованє вироучительох у компетнциї Церквох и вирских заєднїцох, спрам котрих вироучителє маю обовязку лоялносци. Учасц каждого вироучителя у вирскей настави у каджим моменту условени зоз допущеньом Церкви, односно вирскей заєднїци котрей припада. Прето предкладаме: - же би виронаука ознова достала статус предмета, односно обовязного виборного предмета; - же би ше, по углядзе на Уредбу зоз 2001. року настава орґанизовала на уровню оддзелєня, а нє на уровню ґрупох, без огляду на число приявених школярох за наставу, як и же би ше годзини отримовали источасно

oktober- november 2021.

зоз годзинами алтернативного предмета; - же би ше вибор медзи вирску наставу и наставу алтернативного предмета окончел на початку першей и пиятей класи основного образованя, як и на початку першей класи штреднього образованя, та же би ше зоз законом предвидзело же ше родичи, односно старателє школярох основней школи, односно школяре штреднєй школи, опредзелєли медзи вирску наставу и наставу алтернативного предмета после першого або другого тижня школского року под час котрих ше орґанизує представянє настави наставнїкох зоз обидвох предметох; - же би ше законски реґуловало роботно - правне положенє 2100 вироучительох и вироучителькох, як и же би ше оможлївело їх запошльованє на нєодредзени час, цо у нєрозтаргуюцей вязи зоз правом Церкви, односно вирскей заєднїци же би поцагло зоз настави вируоучительку або вироучителя котри на єй прекладанє меновани кед же єй або його робота у школи, односно поступки у заєднїци звонка школи, нє у согласносци зоз вирскима ученями тей Церкви, односно вирскей заєднїци; - же би Церкви и вирски заєднїци мали можлївосц самостойно окончовац надпатранє над витворйованьом вирскей настави и у поглядзе єй согласносци зоз власним вирским ученьом. Тримаме же цалосносц предложених ришеньох представя всеоблапююци модел котри у подполней мири обезпечує почитованє политичних и колективних вирских правох и полней ровноправносци шицких гражаднох у Сербиї, по угляду на ришеня конфесионалней виронауки у Европскей униї. Надпоминаме же би ше лєм зоз заєднїцку роботу державних инсититуцуйох и традицийних Церквох и вирских заєднїцох у Републики Сербиї на конєчним ришованю проблема зоз положеньом настави виронауки, преподавательох и ушореня надпатраня у образовнией системи Републики Сербиї длугорочно допринєсло общому добру сербского дружтва и просвити. (СПЦ/КМЦ)

DZVONI

7

На здогадованє

ЗДОГАДОВАНЄ НА ПРОТОЄРЕЯ МИХАЙЛА МАЛАЦКА ДОБРЕ И ПлОДОНОСНЕ СОТРУДНїЦТВО

Кед сом ше врацел зоз рочного одпочивку, 16. септембра того року, застала ме смутна вистка о упокоєню поротоєрея ставрофора Михайла Малацка. Под час пандемиї, кед нас напущели велї мили и блїзки особи, одход протоєрея Михайла ме окреме потрафел. Здогадованє на перши контакти и початок сотруднїцтва почина кед сом почал робиц у тедишнїм Министерстве вири Републики Сербиї, початком дватисячитих, точнєйше, 2004. року. Тедишнї роботни аранжман бул вязани за вирску наставу и вирске образованє, а протоєрей Малацко бул координатор вирскей настави за Апостолски еґзахат за грекокатолїкох у Сербиї и Чарней Гори. Од самого початку сотруднїцтво було добре и плодоносне, и шицко цо требало ришовало ше благочасово и зоз полним капацитетом. Треба наглашиц же протоєрей, попри того же водзел рахунку о порядним одвиваню вирскей настави, тиж так вельку повагу пошвецел и образованю будуцих вироучительох на Теолоґийно - катехетским институту у Суботици. То бул час кед вирска настава ше лєм цо врацена до образовней системи, дзе ше часто зявйовали практични проблеми. Протоєрей нєвистато апеловал и робел на їх успишним ришованю и превозиходзеню, гоч окончовал и други одвичательни служби, насампредз службу архиєрейского намиснїка сримского и парохийного священїка у Шиду, а потим и катедралного пароха у Руским Керестуре, котри мали свойо окремни виволаня. И познєйше, нашо сотруднїцтво ше одвивало на полю вирскей култури, кед му була зверена значна длужносц редактора часописа “Дзвони”, чийо виходзенє тедишнє Министерство вирох, познєйше Кондзелария, а потим и Управа за сотруднїцтво зоз Церквами и вирскима заєднїцами поряднє помагала. Окреме бим визначел його доприношенє як члена Библийней комисиї Епархиї святого Миколая, у виданю цалого прекладу на руски язик Святого Писма

8

DZVONI

- бо Библия, нє лєм фундамент вири, алє и култури, и писменосци каждого народу. Кед бешеда о очуваню култури, традициї и националного идентитету, о. Михайло бул активни и на тим полю и нє можем забуц кед ми указал окремну чесц и подаровал ми ЦД зоз рускима шпиванками, котри знял зоз своїма братами свяшенїками под назву “Керестурски штири дзвони”. Стретали зме ше вельораз означуюци рижни ювилеї, рочнїци указаня Пресвятей Богородици у Водици, на рочнїцох установеня Апостолского еґзархату и Завитного дня, а окреме була значна велька святочносц з нагоди преглашеня Епархиї святого Миколая Руски Керестур 2019. року. На шицких тих святочних збуваньох протоєрей бул нєвистати домашнї, котри ше старал же би шицко прешло у порядку.

`ovtenq -listopad 2021

На здогадованє Анї роботу на екуменским полю нє запоставял и даровал му свойо доприношенє. Свою глїбоку екуменску ориєнтацию пошведочел зоз припаданьом и животом гаризми Руху фоколара – Марийового дїла. Здогадуєм ше як представел и толковал Енциклику папи Францсиска “Fratelli tutti”, котре орґанизовал Рух фоколара, а прейґ интернета пре чечуцу пандемию, дзе окреме наглашел папово слова о значеню братства медзи людзми. Закончуюци тото кратке здогадованє, жадал бим визначиц протоєрейово прикмети буц змирени и духовити, котри го прикрашовали, и нє здогадуєм ше же сом го дакеди видзел нєрозположеного. Най го премили Господь упокої зоз святима: “на месце шветлим, на месце розквитнутим, на месце одпочивка дзе нєт болю, смутку и здихованя.” Вичная памят! Христос Воскрес! Ґаврило Ґрбан Управа за одношеня з вирскима заєднїцами, Министерство правди Републики Сербиї

ПОДАРОВАл ЦАлИ жИВОТ БОгОВИ, ЦЕРКВИ, фАМЕлИї И НАРОДУ

Лєм даскельо думки о о. Михалови Малацко, о обичним хлапцови з Керестура, хтори зоз сцерпезлївосцу и мудросцу, з ошмихом и благосцу окончовал каждодньово длужносци, радосци и жалосци, од малючка по шмерц. Бул приступни, роботни и справедлїви. Почитовал кажду особу. Жил у свидомосци Божей присутносци и подаровал цали живот Богови, Церкви, фамелиї и народу. Написане вельо о його парохиялней роботи итд. Були зме вєдно вецей як пол столїтия. Були зме вєдно и теди кед зме були оддалєни. Як дзеци – були зме швичкаре у церкви, а вец студенти у Українскей папскей малей семинариї у Риме. Там зме були од малих ногох, учели ше у класичней ґимназиї, модлєли ше, шпивали у семинариї и у ватиканским радию, учели и виучели вельо язики, бавели фодбал. Було нас там нєпреривно коло 120 студентох з цалого швета. Раз зме бавели фодбал Руски Керестур процив цалого швета. Ми победзели, Керестурци. Подобне було и у Українскей велькей семинариї – Колеґиї св. Йосафата у Риме. Ходзели зме на Урбански универзитет, дзе зме закончели Бакалавреат з филозофиї. На теолоґию зме прешли до Заґребу, 6 роки теолоґиї по лиценцу (диплому), а вец и вон и я предлужели за маґистра. У шлєбодним

oktober- november 2021.

о. Михал Малацко бул облюбени професор на семинариї у Риме

чаше – шпиванє, фодбал, литература, пинґ понґ... Ище у Риме зме видали 2 числа нашого алманаху «Вишивка», а у Заґребу зме порихтали треце число. И Михал Ковач и надвладика Гавриїл Букатко нас потримовали и заохоцовали. За мнє и других пайташох – Михал бул Лахим (мено од задку), я бул Мики (од Микия), а и други мали свойо «мена» у дружтве Римянох або «Поплатанцох», як зме ше волали у франти. Кед зме були дома през лєто, робели зме на будовалїщох у Керестуре (та и у Нємецкей) кажди дзень були у церкви, помагали парохови о. Михайлови Макайови - чи му требало чи нє, дружели ше з младима наших рокох. Були зме вше вельке дружтво. Нашо родичи нас шицких третировали як своїх. Вельо раз зме були, цале дружтво, на Ильковим (Рамачовим) салашу пре чисте друженє, лапанє рибох, шпиванє, фодбалованє. Ми ше двоме лапели и до прекладаня, та зме перше преложели з греческого Євангелию од Йоана, хтору о. Макаї и видруковал 1981. року. Кед я пошол до Канади (1983), Михал предлужел з «Библию за младих», зоз «Дзвонами» итд. Нашо товарише Михал и Янко Рамач нєдавно зробели монументални преклад цалей Библиї на руски язик на найвисшим

DZVONI

9

На здогадованє уровню, цо историйна подїя за наш народ, язик и културу. Видата є 2019. року. Уж 38 роки медзи нами океан, алє чули зме ше часто, як и з другима. Занїмали зме ше и зоз нєважнима стварами, тє. - навияли зме случайно за исти тим, Барцелону и Мессия. Кед Месси того року прешол до Паризу, почали зме навияц за обидва тими, и Барцелону и Париз. З його шмерцу страцела вельо и його фамелия, и парохия, и Епархия и чловечество. о. Яким Рац, Канада

ВАжНИ ПИТАНЯ И ПРОБлЕМИ РИШОВАл НА МИРНИ СПОСОБ

Нє можем вериц же го уж нєт медзи нами. Мал сом у плану нащивиц го у Руским Керестуре, дебатовац зоз нїм о шицким, як и вельо раз скорей. А вец нараз сом дознал смутну вистку же умар. Вше ми випатрал здрави, весели и полни гумору, интересовал ше як сом, цо мам нове ... Мал идеї, алє и ришеня. Кед сом приповедал дацо веселе, шмеял ше зо мну и додал ище позитивного гумору. Можем повесц же сполньовал слова зоз Святого Писма – Радуйце ше з тима цо ше радую, плачце з тима цо плачу. Мал вельку фамелию – тройо власни и штверо усвоєни дзеци. Приповедал ми зоз тим своїм креативним гумором же ше му дзивче опитало чи дакеди мал плохочки як билдере, а вон єй одвитовал же мал, алє ше тераз шицки зляли до єдней велькей плочи. Шмеяли зме ше... Барз добре кед чловек зна шицко обрациц на франту, а нє на гнїв або критику. Важни питаня и проблеми ришовал на мирни способ. О тим сом од нього вельо научел и дзекуєм му за тото. Барз будзе хибиц своєй фамелиї, алє и мнє. Жаль ми же зме ше нє стретали частейше. Часто зме ше стретали док сом ходзел до прекладательней школи у Керестуре. Вон водзел стретнуца за младих на интересантни и креативни способ и так младим приблїжел озбильни и глїбоки теми. Здогадуєм ше єдного такого стретнуца – бул уж вечар, та ми млади пробовали приповедац свойо искуства и попатрунки на єдну тему. Вон виключел шветло и теди кажде шлєбодно и щиро приповедал цо дума. Були то добри искуства хтори нас зєдиньовали, а за тото заслужни Михайло Малацко. Потим пришли на шор длуги путованя нас младих

10

DZVONI

членох Руху фоколара на рижни места од Заґребу, та аж до Риму. Михайло бул вше з нами. Роки познєйше, уж як священїк, як член церковних делеґацийох вєдно з нами ришовал велї проблеми. Найбаржей ше ми пачела його отвореносц и попатрунок за кажду тему и проблем. Ту думам и на його активну улогу на екуменским полю. Дзепоєдни го пре тото критиковали, алє за нїх мал вельо сцерпеня. Велї то зрозумели и пременєли свойо тварди становиска. Нє забудзем його приклади хтори ме поучели и вше их будзем шлїдзиц. Владимир Ґрня, еван.а.в.парох з Бачкей Паланки

ВРЕДНО РОБЕл У БОжЕй ВИНїЦИ

Протоєрея Михайла Малацка сом упознал пред двома децениями. Бул єден з перших грекокатолїцких священїкох хтори ме як студента зоз бешеду и животним прикладом упознал и одушевел з духовносцу Руху фоколару. Його оцовски приступ и благи попатрунок сом нїґда нє забул. Прето нас шицких нєсподзивал и потрафел його одход. Вистка же кадило його живота вигасло тей єшеньскей ноци ше швидко розширела. Бул окреме образовани и богословски формовани, надихнути зоз жридла восточней богословскей думки. (...) Вредно робел у Божей Винїци ширцом Бачкей и Сриму, зоз своїм прикладом указал як ше люби и преславює Бога, а ближнї люби як Христова икона на тим швеце. За таку свою пожертвовну священїческу роботу и закладанє наградзени є з чином протоєрея ставрофора. Понеже зме мали подобни интересованя, черали зме искуства у прекладаню богослужебних текстох – бисерох нашей Восточней Церкви. За мнє окреме були надихнути преподаваня на числених церковних екуменских стретнуцох, на стретнуцох Марияполи, духовних обновох. Його фамелийни живот бул приклад гармониї пастирского поволаня хторому вон давал окремни печац. Тераз, кед до наручя Оца Нєбесного є одведзени з руку и покровом Пресвятей Богородици, най ше и надалєй як дзбали оцец и пастир звереного стаду модлї за шицких нас. Най заслужено ужива у радосци Воскресеня Христового. Вичная памят! Христос воскрес! О. Никола Солдатович, православни священїк

`ovtenq -listopad 2021

Сримска Митровица

ПРЕСЛЕВЕНЕ ШВЕТО ПОКРОВИ

На полиєлейне нєзаповедане швето Покрови Богородици 14.октобра, вирни парохиї Вознесения Господнього пришли до церкви преславиц свой мали кирбай пре вецей причини. Насампредз прето же нашо предки ище кед будовали церкву 1904. року, прави олтар у церкви пошвецели Покрови и каждого ро-

ку на тот дзень приходза на Службу Божу. Службу Божу того дня служел паноцец о. Варґа, котри наказовал о историї швета Покрови. Вон здогаднул и же 1995. року у Зарваници, на України, а после у Водици, з нагоди 250 рокох нашого приселєня на тоти простори – владика кир Славомир пошвецел цали наш народ под покров Богородици. Апостол, пре хороту обидвох дзиякох, читал по першираз Микола Ляхович, предсидатель Националного совиту Українцох. После Служби, котру з часци призначела и українска редакция РТВ, вирни пошли на грекокатолїцки (руски) теметов дзе по традициї одслужена панахида за шицких покойних, починаюци од там похованих наших паноцох Ванчика, Гирйоватого, Сеґедия и Малича. Цикаво же каплїца, котру волаю Ференцова, тиж пошвецена Покрову Богородици. Окрем того, и церковна сала у парохиї, дзе намальовани вельки образ Покресценя у Києве 988.року, маляраа Силвестера Пушкаша з Коцура, тиж пошвецена Покрови. Неґован Пелич

ОДПИТОВАНЄ ОД БУВШОГО ПАРОХА И ПРИВИТ НОВОМУ

Дня 24. октобра у церкви Вознесения Господнього у Митровици була зворушлїва подїя. После Служби, котру служел остатнїраз як парох о. Варґа вєдно з новопоставеним парохом о. Иґором Вовком и ґенералним викаром сримским Едвардом, шлїдзело одпитованє од пароха Варґи. Медзи численима особами, од о. Варґу ше одпитало и Руске и Українске дружтво, Старши Шестри котри ше стараю о церкви, церковни одбор, алє и поєдинци котри му сцели придац особни дарунок и подзекованє за 9 - рочне служенє у тей заєднїци. Цикаве же медзи численима дарунками, єден млади челєднїк Руснак му подаровал и нови епитрахиль и

oktober- november 2021.

замодлєл го же би их вше провадзел у своїх молитвох. Парох ше, очиглядне зворушени, одпитал и подзековал им за шицку їх любов, а нови парох о. Вовк подзековал шицким котри го щиро пришли поздравиц и привитац. У сали Покрови бул пририхтали святочни коктел за обидвох паноцох. Неґован Пелич

DZVONI

11

Призначуєме РУСКИ КЕРЕСТУР

ПРЕДСТАВЕЛ ШЕ НОВИ ПАРОХ

У парохиї св. оца Миколая 17.октобра на длужносц нового пароха ступел о. Владислав Варґа, котри заменєл нєдавно упокоєного о. Михайла Малацка. На Служби Божей на 9 годзин владиков декрет о менованю о. Варґи пречитал о. Данил Задрепко хтори зоз нїм сослужел, и кратко представел його потерашнє службованє. У казанї о. Варґа потолковал нєсподзивани обставини котри го знова приведли на службу до Керестура дзе пред 35 роками бул капелан. Тераз висловел жаданє предлужиц кельо у його моцох тото цо предходни парох започал, а насампредз акцентовал будуци духовни центер Емаус у Водици. М.А. („Рутенпрес“)

БЕОҐРАД

СЦИГОЛ НОВИ ПАРОХ

Дня 24. октобра у пополадньових годзинох до парохиї Кирила и Методия ше позберали активни парохиянє котри пришли випровадзиц дотерашнього пароха о. Владислава Варґу, декана беоґрадского, котри им служел цали 17 роки, и привитац нового пароха о. Иґора Вовка. Службу служели обидвоме вєдно, шпиванє водзели парохиянє як и богослов з Карловцох Димитриє Н., а апостол читал Алексий Стаменич. На концу ше о. Варґа одпитал од своїх вирних и подзековал им на сцерпезлївосци, велькей любови, витирвалосци у приходзеню и потримованю тей єди-

12

DZVONI

ней парохиї поза Войводину, котра уж пременєла по тераз аж три локациї. Вирни о. Варґови подзековали и зоз краснима дарунками виражели подзекованє, алє и жалосц же ше после телїх рокох розходза та го замодлєли най их нє забудзе и вше придзе кед може. Тиж так вирни сердечно привитали и нового пароха о. Вовка, а вон их замодлєл же би и далєй остали вирни тей малей, алє значней беоґрадскей заєднїци. Вирним и паноцом указал вельку чесц и представнїк Управи за сотруднїцтво зоз Церквами и вирскима заєднїцами пан Ґаврило Ґрбан и пренєсол поздрав од його нового директора. Присутни розобрали и нове число „Дзвонох“ бо то им єдина духовна пожива котра им помага у каждодньовим живоце. На концу шицких привитал и домашнї парох дон Александер Ковачевич. Олґица Радович Лендєр

ПРИВИТАНИ НОВИ ПАРОХ У НОВОВЕРБАСКЕЙ ПАРОХИЇ

У грекокатолїцкей парохиї Святого Владимира у Новим Вербаше внєдзелю, 31. октобра, на швето св. Луки, пензионовани професор о. др Яков Кулич зоз Коцура официйно превжал длужносц служеня у нововербаскей парохиї. По словох потерашнього пароха о. Иґора Вовка, мило му же го праве священїк як о. др Яков Кулич заменєл у служби, котри єдини з нашей териториї 46 роки робел на факултету у Риме. Того дня у нововербаскей парохиї пошвецени и два нови икони – икона св. Луки котру даровала фамелия Цап, и икона св. ева. Матея котру финансовала Славица Славкович. Обидва фамелиї, як гварел о.

`ovtenq -listopad 2021

Призначуєме Иґор Вовк, познати у тей парохиї як добродїї и прави християнє. Парох о. Иґор Вовк новопоставени парох у церкви Вознесения Господнього у Сримскей Митровици, як и у парохиї Кирила и Методия у Беоґраду. На концу, як визначел о. Вовк, нови парох о. др

Кулич у новербаскей парохиї дочекани з радосцу и любову з боку шицких вирних, а гоч вон вецей нє будзе присутни у тей парохиї, зєдинєни зоз шицкима у молитвох будзе вше. Ол. Русковски («Рутенпрес»)

ПАРИЗ

ЗА СВЯЩЕНЇКА ПОШВЕЦЕНИ СЛАВКО ЧИЗМАР

У грекокатолїцкей катедрали Св. Владимира Велького у Паризу, всоботу 30. октобра 2021. року за священїка пошвецени диякон Славко Чизмар, а чин єрея приял од владики Глїба Лончини. Славко Чизмар народзени 1969. року у Руским Керестуре, одкадз ше давного 1983. року рушел на школєнє до далєкого Риму до малей семинариї, тє. класичней українскей ґимназиї. По єй законченю, уписал ше два роки на филозофию, а потим закончел и штири роки теолоґиї. Вислухал и два роки на маґистерских студийох, алє потим одходзи до Паризу дзе ше оженєл, засновал фамелию (ма супругу и трох синох) и дзе и жил и робел як активни член українскей грекокатолїцкей парохиї св. Владимира. Там є за диякона пошвецени пред трома роками, а тих дньох, як зме спомли, и за священїка. о. Славкови на многая и благая лїта! М. А.

oktober- november 2021.

DZVONI

13

Актуалне

АКТУАЛНОСЦИ У ВСЕЛЕНСКЕЙ ЦЕРКВИ СТРЕТНУЦЕ ГРЕКОКАТОЛЇЦКИХ ВЛАДИКОХ У БУДИМПЕШТИ

ньох. Тиж наглашел же: “Церква нє треба же би була модерна, алє ма буц актуална” и приношиц Христа його любов и блїзкосц конкретному часу и простору у котрим нєшкайши християнє жию.

Од 4. по 9. септембер 2021. року у Будимпешти отримане рочне стретнуце гтркокатолїцких владикох Европи з тему “Евхаристия и синодалносц”. Внєдзелю 12. септембра зишли ше грекокатолїцки владикове и їх представнїки зоз Мадярскей, Польскей, Ческей, Словацкей, Укрїни, Билорусиї, Горватскей, Румуниї, Болгарскей, Греческей, Италиї, Францускей и Єрмениї, тиж були присутни и представнїки католїцких Церквох византийного и сирского обрияду, а домашнї бул грекокатолїцки митрополита Мадярскей и надвладика гайдудорошски монс. Филип Кочиш, вєдно зоз двома другима гркокатолїцкима владиками у Мадярскей - Атанасом Оросом, владика у Мишколцу и Авель Сочка владика у Нїредьгази. Стретнуце котре ше кажди рок отримує у другей жеми, того року отримане у Будимпешти праве у контексту шветового евхаристийного конґресу и паповей нащиви чий ше привит 12. септембра отримал на площи геройох у Будимпешти и на таки способ, зоз Службу Божу, заварти конґрес. На стретнуцу владикове и представнїки восточних Церквох слухали преподаваня и приповедали на тему Евхаристиї и синодалносци. Уводне преподаванє отримал кардинал Анджело Баняско котри приповедал о велькей важносци Евхаристиї и еухаристийного стретнуца у церкви, а цо окреме було виражене под час пандемиї 2020. и 2021. року кед велї християнє жили без можлївосци участвовац на богослуже-

14

DZVONI

Викладанє на завераню стретнуца отримал вельки надвладика києвско - галицки Українскей грекокатолїцкей Церкви, Святослав Шевчук. Вон визначел приклад живота и роботи синоди Українскей грекокатолїцкей церкви як заєднїцкого цела владикох котре ше стара о шицких аспектох живота тей велькей месней грекокатолїцкей Церкви. Учашнїки мали нагоду виложиц стан и околносци у своїх месних Церквох з оглядом на славенє евхаристиї, окреме з искуствами у чаше пандемиї. На концу владикове восточних католїцких церквох назначели же “як цо перши християнски мученїки шведочели у перших часох Церкви, так и тераз найвекша святиня за шицких християнох праве Евхаристия, без котрей нєт анї Церкви, анї заєднїци християнох, а анї Христовей присутносци у швеце”. Попри того порадзели ше же би идуце стретнуце було нарок у Єрмениї. www.krizevacka-eparhija.com о. Владимир Еделински Миколка

`ovtenq -listopad 2021

ТЕОЛОҐИЯ ЗА КАЖДОГО

B O G O S L O V S K A D U M KA

2 5 9 – 2 0 2 1 П р и л о г х р и с т и я н с к о м у ч а с о п и с у „ Д З ВО Н И ” Уш о р ю є р ед а к ц и я „ Д З ВО Н ОХ ” ; Ред а к т о р : о . В л а д и с л а в В а р ґ а У першей часци Богословскей думки будземе обявйовац богословски тексти котри вязани за дворочну Синодалну драгу цалей Католїцкей (Грекокатолїцкей) Церкви котру папа Франциск препоручел и отворел на найвисшим уровню у Риме, у Базилики св. Петра. Владичества по цалим швеце ше уключели до тей Синодалней драги, кажди спрам своїх можлївосцох, зависно од шветовей и особней ситуациї у котрей ше находзи поєдинєчне владичество .

Рим, ВатиКан

ОТВОРЕНА СИНОДАЛНА ДРАГА Синодална драга почала зоз Службу Божу 10. октобра, котру предводзел папа Франциск у Базилики св. Петра. Тих дньох нас Исус поволує же бизме ше ошлєбодзели тужемского и же би зме ше запитали цо нам Бог жада поручиц у нєшкайшим чаше, у яким нас напряме жада водзиц, гварел святийши оцец. Поволуюци ше на пречитану Євангелию, папа наглашел же Євангелия часто приказує Исуса на драги, як ходзи попри людзох и слуха их питаня и бриґи котри скрити у їх шерцу. Исус указує же ше Бог нє находзи у пошорених и красних местох, оддалєни од стварносци, алє вше ходзи коло нас, пригадал папа. Нєшка, кед започинаме тоту Синодалну драгу, запитайме ше шицки – папа, владикове, священїки, Богу пошвецени особи и вирни – чи ми як християнска заєднїца нашлїдуєме тот Божи „стил“ котри ходзи по драгох историї и бере учасц у живоце чловечества? Чи ми готови на тоту авантуру? – запитал ше папа на початку своєй казанї. Славиц Синоду значи ходзиц по истей драги, вєдно, упатрац ше на Исусов приклад у Євангелиї, и як наглашел папа –три слова характеристични за Синоду: стретнуце, слуханє и розсудзованє.

oktober- november 2021.

Дакому ше живот може премєнїц лєм зоз єдним стретнуцом. Бешедуюци о стретнуцу, папа пригадал питанє леґиня котри ше у Євангелиї опитал Исусови цо ма робиц же би мал вични живот. Таке важне питанє глєда увагу, час, жаданє за стретнуцом з другим и чувствительносц за тото цо го мучи. Господь нє стої збоку, нє дїйствує знємирено. Напроцив, вон подполно присутни и отворени за стретнуце. Исус нє остава ровнодушни, шицко му важне. Исус шведочи блїзкосц у стретнуцу з людзми, патри им до оч, слуха особну приповедку каждого поєдинца, гварел папа. Исус зна же ше

I

дачий живот може подполно пременїц з єдним стретнуцом. На початку того процесу и ми поволани постац фаховци у „уметносци стретнуца“, наглашел вон.То ше нє тельо витворює зоз орґанизацию стретнуца або роздумованьом о проблемох, алє зоз видвойованьом свойого часу за стретнуце з Господом и єдни з другима. Кажде стретнуце, предлужел святийши отец, вимага отвореносц, шмелосц и порихтаносц же бизме були виволани з присуством и приповедками других. Дзекеди бизме волєли сцекнуц до формалносцох и конформизму, алє искуство стретнуца нас меня, часто отвера нови и нєобчековани можлївосци. Так нас Бог часто унапрямує на нови драги и поволує же бизме зохабели за собу стари звикнуца. Чи Церква слуха зоз шерцом? Друге слово то слуханє – правдиве стретнуце ше случує єдино зоз слуханьом. Исус насправди слуха младого леґиня и нє бої ше слухац зоз шерцом, нє лєм з ухами, гаврел папа Франциск. Вон нє дава лєм одвит, алє допущує леґиньови же би виприповедал свою приповедку, же би шлєбодно бешедовал о себе. То ше случує кед слухаме зоз шерцом: людзе ше чувствую же ше их слуха, а нє лєм осудзує, чувствую ше шлєбодни виприповедац свойо искуства и їх духовну драгу. Чи ми як Церква добри у слуханю, чи слухаме зоз шерцом?- запитал ше Папа. Участвованє у Синоди то значи положиц ше на исту драгу як Слово Боже котре постало цело, гварел вон. То значи одкривац зоз чудованьом як нас Дух Святи вше нєсподзива, понукнуц нови способи бешеди. Учиц як треба слухац, нє давац поверхово и штучни одвити. За тот дзекеди чежки задаток потребне вельо часу. Дух од нас глєда же бизме слухали питаня, бриґи и надїї каждей Церкви, особох и народох. Най нє оглухню нашо шерца, заварти до власней сиґурносци, наглашел папа.

II

Синода то драга духовного розсудзованя. На концу, остатнє слово то розсудованє, а бешедує о тим же стретнуце и слуханє саме по себе нє циль котри охабя шицко як було и скорей. Напроцив, кед войдземе до диялоґу, допущуєме же бизме дожили виволанє у напредованю на драги. На концу, вецей зме нє исти, пременєни зме. Исус прейґ диялоґу помага леґиньови розпознавац ствари. Синода то драга духовного розсудзованя котра ше посцигує зоз кланяньом, з молитву и у диялоґу зоз Божим Словом. Тото Боже Слово нас поволує на розпознаванє и прошвицує тот процес. Воно водзи Синоду и онєможлївює же би постала церковне друженє, студийна ґрупа або политични конґрес, алє дожице полне ласкох, процес виздравеня котри водзи Святи Дух. Тих дньох Исус нас поволує, як и того младого леґиня, же бизме ше ошлєбодзели того швета, уключуюци нашо заварти и витрошени пасторални приступи, же бизме ше запитали цо нам Бог жада поручиц у тим чаше, у яким напряме нас жада водзиц, гварел папа Франциск. У тей святочносци участвовали приблїжно три тисячи вирних – кардинали, владикове, священїки, Богу пошвецени особи и вирни. Пригадуєме же Синодална драга подзелєна на три часци котри ше буду отримовац през идуци два роки – на диєцезанским, континенталним и универзалним уровню и облапи совитованя и розсудзованя, а закончи ше у октобре 2023.року. Пририхтал о. Владислав Варґа

`ovtenq - listopad 2021

МАРИЙОВО СВЯТИЛЇЩА (8) на ДРаГи ДО ЕмаУСа... ВиЧнО ОСтанЄм З Вами

Же бизме цо лєпше похопели нашу найвекшу Святиню Заєднїцтва – Водицу, попробуєме ту представиц познатши Єй святилїща, нашо грекокатолїцки, а кед сцигнємє и римокатолїцки и православни.

ЖиРОВиЦКа ЧУДОтВОРна иКОна З БилОРУСиї

Преславйовац Жировицку чудотворну икону Богородици (место Жировици, Слонимского району) ше почало 1470. року и тота икона єдна з 100 найпознатших чудотворних иконох на швеце. Икона спада до типу иконох такволаних „Елеуза“ (Милосердна). О историї тей икони и манастира котри там збудовани уж писал 1622.року монах василиянского манастира Теодосий Боровик. Як шведочи история, икона Жировицкей Мариї ше обявела двом пастиром у месце Жировичи, влєце

oktober-november 2021.

1470. року. Вони видзели над′звичайне шветло на концу лєса, хторе ше як даяки огень моцно пребивало през конари. Вони фришко одбегли опатриц же цо то за шветло. Кед пришли блїжей, зашлєпююце шветло ше помали почало гашиц, а на конарох дзивей грушки вишела єдна икона. Вони зняли икону з древа и однєсли ю до власнїка того лєсу Александра Солтана. Нє даваюци даяке окремне значенє тей икони и приповедки дзецох – пастирох, Солтан вжал тоту икону и положел ю до шкатули, тримаюци же заш лєм може мац даяку вредносц. Кед єдного дня до того пана пришли числени госци, вон им надумал указац тоту икону. На його вельке нєсподзиванє, вон ю нє нашол у тей шкатули гоч була замкнута. У медзичаше пастире му явели же ше тота икона знова находзи у лєше на тим истим древе як и прешлираз. Солтан вец зрозумел же Богородица нє сце буц замкнута у шкатули, алє себе вона вибрала место дзе сце буц. Теди вон обецал же на тим месце зявеня збудує церкву. И наисце на тим месце цо Мария вибрала Солтан после даскелїх мешацох з власнима пенєжми збудовал Свято - Успенску церкву. На месце дзе ше икона появела положени пристол, а над нїм обешена икона Богомацери. Окрем того, вон ту приведол монахох же би чували тото место и за нїх збудовал тиж так хлопски манастир. На вельке нєщесце, после якогош часу церква цалком згорела. После огня вирни и монахи претресли цале погоренїско, алє икону нє нашли. Вона нє могла згориц, ша вона намальована на каменю прешвечовали єден другого. Пофришко тоту икону нашли жировецки дзеци котри ше бавели нєдалєко од погоренїска, на гори. Праве вони збачели на нєвельким горбчку нєзвичай-

III

не шветло яке их зацикавело, а у шветлу моцних зарйох збачели подобу жени у шветлобилим облєчиве. Злєкнути од того цо видзели, дзеци почали сцекац до валалу и шицко виприповедали своїм родичом, а тоти сушедом. Прето вишол цали валал з монахами на место зявеня, а радосци нє було конца кед збачели на тим месце познату им икону Богородици яка стала на каменю котри стирчел зоз жеми. На їх нєсподзиванє, икона нє була анї кус очкодована, а коло нєй були велї „приятки“ котри там положели числени вирни котри отримали даяку ласку - помоц од Мариї - чи то виздравенє тїлесне, чи духовне. Пред икону стала швичка котра уж горела длуґши час, алє нє вигорйовала. Кед людзе видзели тото чудо, шицки нараз попадали на колєна и святочно зашпивали благодарну писню, одмодлєли Оченаш и одшпивали часц зоз Молебену - „Пресвятая Богородице спаси нас“. После того, 1560.року, вирни ознова збудовали церкву и з вельку процесию ю пошвецели. Икона иншак мала и намальована була ориґинално на каменю. Доокола на нєй бул виписани познати текст „Чеснишую херувим...“ Же би ше образ зачувал од шветла и дорушованя рукох, икону положели до скла. На месце тей другей появи церкву наволали „Зявенє Богородици на каменю“, а камень знова постал место на котрим збудовани пристол. После Берестейского собору( 1596.року) церква и манастир 1609.року прешли до рукох Грекокатолїцкей церкви, а перши иґумен манастира 1613. року постал святи Йосафат Кунцевич, познєйше владика и мученїк за єдинство Христовей Церкви. Тот манастир василиянох постал єден з перших пейцох наших грекокатолїцких монашеских заєднїцох на тих просторох. Святи Йосафат ожил почитованє до Жировицкей Богородици и под єй покров положел цали чин святого Василия Велького котри постал шерцо Зєдинєней Грекокатолїцкей Церкви. Побожносц до Жировицкей Богородици ше преширела по Литви, Билорусиї, Польскей, України, а з часом и у Риме дзе єдна копия положена до церкви Сергия и Вакха, а Италиянє єй дали мено „Madonna del pascolo“ . Кед 1660.року литовске войско гетьмана Павла Сапєги и Стефана Чарнецкого победзело московске войско коло места Полонка, тоту побиду приписали чудотворней Жировицкерй икони. Року 1726., после випитованя коло 200 чудох, комисия принєсла одлуку и написали римскому папи же би ше икона коруновала. На самим корунованю було присутно коло 140.000 вирних обидвох обрядох и вирох. Подчас Першей шветовей войни 1915.року икону вивезли до Москви, а 1922. монахи ю врацели назад

IV

до Жировицкого манастира и церкви. И под час чежких часох комунизму паломнїцтва нїґда нє преставали.

молитва до Жировецкей Богородици

О Мати Божа, Поцешителько нєщешлївих, ми Це почитуєме у Жировицкей икони, з якей Ти нам даруєш благодатне шветло и указуєш полноту доброти, нїжносци, надїї и любови. Приходзиме до Тебе, благаме за вилїченє хорих, скрипенє у вири, роскаянє гришнїкох, злагоду у фамелийох, єдносц и солидарносц зоз шицкима християнами и Добро за цали швет. Благослов и зачувай, модлї ше и заступай у Сина Твойого Исуса Христа за шицких нас. Аминь!

Пририхтал о. В. Варґа

`ovtenq - listopad 2021

Роздумованя

БУЦ У СКЛАДЗЕ ЗОЗ СОБУ Дакеди ше страциш. Вистанєш. Длуго бежиш ґу свойому задуманому цилю, видзи ци ше же то твоя гвизда, твойо щесце и же кед ю влапиш, будзеш щешлїви. Алє вец, якош одразу, маш чувство же нє можеш дац цалого себе, як кед би твойо шерцо жадало исц напредок, алє ноги нє слухаю. Тото чому ши ше намагал одразу вше далєй, а тебе обнїма нєпознате. Дзе ши? Хто ши? Цо жадаш? Чи ши щешлїви? Думки гласни, гласнєйши од гласа твойого, глєдаю од це одвити, а ти нєми, нє знаш им цо одвитовац док це вони помали, кус - по кус починаю нагризац, розєдац.

З початку, другим випатраш добре. Потим починаю коментаровац як ши схуднул, яки ши бляди, цошка задумани и нєросположени. А ти розчаровани, а вше частейше место же биш гварел як ше чувствуєш, слизи приповедаю за себе. Вше частейше у думкох одблукаш глєдац одвити на питаня, а у ствари, упарто дзешка сцекаш од нїх, бо ше боїш з нїма зочиц. Сцекаш од збуваньох, од других бо ши свидоми же их нє чуєш, же их нє можеш слухац. Труєш самого себе з думками о нєспособносци, нєзнаходлївосци, нєпренайдзеносци... Правда, иншаки ши, алє тераз то починаш ище баржей обачовац и поцагуєш

oktober- november 2021.

ше. Нє даваш себе шлєбоду буц таки яки ши. Людзе и ситуациї, збуваю ше коло тебе, а свидомосц же нє даваш себе почина це пребарз обтерховйовац. Помали бляднєш и нєставаш. Шицко цо ши думал же знаш – нєстало. Место котре ши себе пренашол – якош ше пременєло. Там дзе ши думал же припадаш – ти одразу стирчиш. Вше якош стирчиш, а того ци досц. И цо маш робиц? Ноцами нє шпиш и модлїш ше: ,,Боже, цо мам робиц? Дай ми даяки знак, укаж ми напрям по котрим мам рушиц. Дай ми моци.“ Кед пойдзеш отадз, страциш материялну сиґурносц, страциш тоти блїзки, медзилюдски одношеня котри маш з даєднима особами. А дзе и пойдзеш? Кед после того цма, нєт нїч. Цо будзеш робиц? Дзе ше пренайдзеш кед то було єдине место дзе ши видзел себе? И чи наисце будзеш глєдац самого себе на тельо роки? – чуц слова. То нє твойо власни, алє слова других людзох котри це як даяки карики жадаю сциснуц. Модели котри правиме ми, людзе ґу хторим ши хвильково нє присподобена, починаю пукац, починаш ознова стирчиш. И праве теди, кед думаш же нє можеш вецей, Бог одруцує твойо карики и сцера модели, та вєдно з його помоцу рушаш на путованє спознаваня самого себе. Тото место на котрим ши бул, нє було погришне. Научел ши вельо, чувствовал ище вецей алє ци источасно дало до знаня же Бог виплановал за це цошка ище лєпше, же гоч то тераз, у тей хвильки нє випатра так, Вон за це ма лєпши плани. И так, одходзиш шмело, бо знаш же Вон зоз тобу, же ши нє сам. У хвильки кед завреш єдни дзвери и там зохабиш шицко цо вичерпйовало твою енерґию, дзеку, волю, кед зохабиш шицки думки котри це тровали, цагали назадок и пробовали зменшац твою виру, теди остава енерґиї за цошка ище лєпше. Теди починаш обрацац увагу на людзох и ствари коло себе. Вецей ши нє коло нїх, алє ши їх часц, обачуєш їх красоту и знаш же ши добре рушел. Похопюєш же ши шлєбодни дац любов, же ши з ню окружени, же можеш дац цалого себе так як ти то жадаш и квитнєш, доставаш фарбу, дзелїш любов и вона ше множи и гоч ши ище нє цалком сиґурни до Божих планох зоз тобу, и нє знаш дзе точно твойо место, теди кед чувствуєш радосц, мир, склад зоз собу, знаш же ши на добрей драги спознаня. Соня Алексич

DZVONI

15

Витамин за душу

Стретнуца

ЛАНЦ ЛЮБОВИ

Єдного вечара Джони ше врацал дому на своїм старим авту, по узкей локалней драги. Одкеди заварта фирма у хторей робел, нє мал роботу. Алє прето ше нє старал. Тераз му главна бриґа була як сцигнє дому по жими, бо ше змеркало, а главни шветла му нє робели. Почал залєтовац и шнїг. Лєдво збачел старшу панї як стої на драги при авту. Видзело ше же єй потребна помоц. Джони становел авто опрез нєй и вишол вонка, з миролюбивим ошмихом. Вона була злєкнута и змарзнута. Цалу годзину нїхто нє станул помогнуц єй.

– Я вам сцем помогнуц, панї – гварел. – Идзце до мойого авта зограц ше, а я опатрим цо треба. Иншак, мено ми Джони...

На авту цо панї гонєла пукла ґума. Требало зняц колєсо и положиц резервне. Джони ше лапел до роботи. Голи руки му здревнєли на жими. И склєнчки себе зодрал док шицко понамесцал. Кед закончел, панї пришла ґу ньому, зограта и змирена. Гварела же є зоз Сент Луису и же идзе дому. Дзековала му на усиловней помоци и питала ше цо є длужна. Джони ше лєм ошмихнул. Вона могла лєм задумац цо би ше єй случело кед би тот чловек нє станул и нє помогнул єй. А вон нїґда нє раховал на пенєжи. Вше мал намиру лєм дакому помогнуц. Сам Бог зна кельо раз так дакому помогнул! Вон так жил. И нїяк иншак.

Стара панї ше чудовала: Як то хто ма так мало може буц таки добри ґу странцови? А вец ше здогадла на Джония. Кед закончела з єдзеньом, панї положела на стол 100 долари. И док келнерка пошла розменїц вельку банкноту же би єй врацела кусур, панї понагляюци вишла вонка. Кед ше келнерка врацела ґу столу, нашла савету на хторей писало:

– Нє длужна ши ми нїч. Мнє дахто помогол на драги, а тераз я помагам тебе. Кед ми зосцеш врациц, нє претаргуй тот ланц любови!

Тей ноци, кед келнерка пришла дому по законченю роботи, лєгла до посцелї и подумала на тото цо стара панї написала. Як вона могла знац же єй и мужови хибели праве тоти пенєжи? Зоз дзецком о мешац, було би им справди чежко. Бриґовали ше обидвойо. Кед муж пришол дому и лєгнул ґу нєй, вона го облапела и пошептала му: – Будзе шицко як треба. Любим це, Джони! Нєпознати автор

З анґлийского: Ю. П.

Єдино на розходзе гварел панї: – Кед же ми справди сцеце заплациц, идуци раз поможце тому кому помоц потребна. И подумайце на мнє...

Идуци даскельо милї далєй по драги, панї наишла на мали локал. Вошла нука дацо поєсц и направиц павзу пред остатню етапу драги по дом. Було то заруцене и запущене место. Вонка були два стари пумпи за гориво, а нука скромни инвентар и лєм даскельо госци. Келнерка такой принєсла чисти ручнїк и стресла єй шнїг зоз глави и плєцох. Мала сладки ошмих и була барз любезна. Ґу тому, була ваготна, у остатнїм мешацу.

16

DZVONI

`ovtenq -listopad 2021

Витамин за душу

СТАРИ ЗАВИТ

САМУЇЛ ПОШВЕЦЕНИ БОГУ

И кед пришол час [Ана] народзела сина и дала му мено Самуїл и гварела: “Прето же сом го од Господа Бога Саваота вимодлєла”. (Перша кнїжка о Самуїлови, 1, 20)

Ана, жена твардей вири, жадала отримац свойо обецанє Богу. Кед ше Самуїл народзел и кед го престала дойчиц, однєсла го до церкви. И гварела Илийови: “Мой панє, най будзе жива твоя душа! Я тота жена котра стала пред тобу, котра ше модлєла Господу. Модлєла сом ше за того хлапчика и Господь ми дал цо сом питала, цо сом модлєла од нього. Прето го придавам Господу на шицки днї док жиє, на службу Господу”. (1 Самуїл 1, 26-28) И охабели го там пред Господом и пошли до Арматему, а хлапец служел пред твару Господа при священїкови Илийови. Каждого року Ана и єй муж Елкана приходзели до храму и приношели рочну жертву. Ана шила и приношела Самуїлови нови шмати. Бог благословел Ану за єй вирносц и вона народзела ище трох синох и два дзивки. А хлапец Самуїл роснул пред Господом, розвивал ше и бул добри ґу Господу и ґу людзом. (1 Самуїл 2, 21 и 26) И вироснул Самуїл, а Господь бул зоз нїм ... И цали Израїл, од Дану по Вирсавию спознал же Самуїл правдиви пророк Господнї. (1 Самуїл 3, 19-20)

МОЛИТВА ЗА БЛИЖНЬОГО Рев. Виктор Гоуґленд

Модлїм ше нєшка за тебе, знам же молитву мою Бог учує. Чувствуєм то у своїм шерцу, гоч ми Вон анї слово нє одвитує.

Нє глєдам богатство анї славу, знам же це таки думки нє обнїмаю. Модлїм Го за блага цо вельо, вельо длужей тирваю.

Модлїм Го най будзе з тобу кед нови дзень кажди почина. Най ци подари здравє, благослов и приятельох цо вєдно по драги крачаш з нїма.

Модлїм ше за щесце, задовольство и радосц твою у шицких стварох, вельких и малих. И любов Його брижну за тебе зоз шицку силу свою.

Дзвони, 11 / 2008 З анґлийского: Ю. П.

Фото:ш.М.В.

Керол Фицпатрик

oktober- november 2021.

DZVONI

17

Поезия

ЯКИ ТО ПРИЯТЕЛЬ ИСУС Яки то приятель Исус, Нашо болї ноши Вон, Шицку терху, шицку бриґу, З котру полни кажди дом.

Як то часто мир нам треба, Нач даремни думи зли? Прецо би зме бриґи свойо Нє поведли Богу ми? Кед спокуси чежки приду И заболї душа аж, Ти надїю нїґда нє трац, Бо мир ноши Исус наш.

Як то часто мир нам треба, Нач даремни думи зли? Прецо би зме бриґи свойо Нє поведли Богу ми?

Коло польох до Водици Пришла Божа Мати, Класки жита, кукурици, Дотхли святи шмати.

Зашпивали шицки птици, Нєбо и пажици, Польске квеце и дильови -Нєбесней Царици.

Ґу студзенки и до церкви Людзе ше збераю, И боляци и вистати Души отвераю.

А Мария, наша Мати, Шицких притулює, Модлї ше и плаче з нами, Чува нас, ратує.

З Керестура и Коцура, Кули, Суботици, Цали швет ше зишол нєшка При Богородици.

18

DZVONI

Приятелє кед ци пойду, То за жертву Богу дай. Вон це вежнє вец за руку, И потїха будзе – знай.

Як то часто мир нам треба, Нач даремни думи зли? Прецо би зме бриґи свойо Нє поведли Богу ми?

(Мелодия: “What a Friend we have in Jesus”)

ЧУДЕСНА ЛАСКА Чудесна ласко, мило чуц Же ратуєш гришних нас. Страцени, шлєпи знал сом буц, Спашеня тераз час.

ВОДИЦА

Пре ласку знам ше Бога бац, Пре ласку любиц Го. Превельке благо виру мац До Бога вичного. През велї бриґи, цо ма швет, Зоз ласку прешол сом, И вона ме одведзе – гет, До нєба, дзе нам дом.

Гоч вики сто будземе там, Як слунка ясни чар, То вичносц ше нє скраци нам, Нє зменша Божи дар.

(Мелодия: «Amazing Grace») Прешпивал: о. Яким Рац (Канада)

И ангели вишпивую Стално – воднє, вноци, Паломнїкох привитую, Вше су на помоци.

Ґу Богови Мац нас вола, Учи – жиц як треба; Бог нас люби, опомина, Вола нас до нєба.

Зашпивайме з ангелами Богу и Мариї, Падаруйме свойо шерца Чисти, як лелиї.

о. Яким Рац (Канада)

Canora, SK 11. новембра 2021.

`ovtenq -listopad 2021

Поезия

ЦУДЗИНЦОВИ

Обачиш тоти спукани ґамби Як у шивей цмоти Молитву шептаю, Тоти зранцовани руки, Цо на метални глас дзвона До чола ше дзвигаю, Обачиш того дїда згорбеного И того роботнїка вистатого, Уробену мацер, Хлапчика замурцаного... Стретнєш веселу свадзбу, Склєнчину, вино, погари, Остатню драгу умартого, Залюбени пари... А пред вечаром Учуєш черепчанє кочох, Дубонь искрастих копитох. У жимних ноцох Учуєш глас пустих улїцох, Цо з витром шептаю... У полуциню увидзиш Заварти капурки Як нємо шкрип чекаю, Як голи конари До турнї шивей У цихосци ше дзвигаю.

И тоти поля обачиш Стиднути у влажней молги, Дильови обачиш Зоз шлїдами полни. У поспаним рану, У далєких гонох Ардзави плуг дорушиш Орошени зоз знойом коньох, Счарнєту копу, Косцанїк старого коча, Коровче дзиве И ... опиташ ше ми, Чом ми тото шицко миле.

Рим, 12. 12. 1972.

oktober- november 2021.

О. Михайло Малацко

VITA DURA EST Послухай, Десь гомін щастя гомонить І в казках чари, Десь з закутка темного Та пристрасть полум’ям горить Й солодкі мари... І під блакиттю Орлиний лет Так вабить в сиві хмари, Манить злітати високо Від чвар і тих памфлетів, Від гамору, Від смутку, У романтичний світ поетів, Де усміх майорить Омлілої краси, Рожевими губами Чарівно шевелить Кріз тихий шум Країв казкових, Кріз шепіт Гладких озер, Квітків шовкових...

Та ти оман не слухай, Бо буруни життя Зірвуть облуду маски І ти огірчений побачиш, Що це було шептання казки. Побачиш кров І злобу злих очей, Спізнаєш Тягар оков І товпище людей, Що плює злом на хрест – І з дива серце защеміть, Що “vita dura est”.

ШАл

Рим, 1973.

Шестро, Шал ши ми дала На далєку драгу: Зоз златом топольох Позлацени, Заз дижджом єшеньским Оквецени, Зоз пахом польох Пахняцени, Зоз гласом дзвонох Покресцени, Зоз родним валалом Преплєцени. Шестро, Шал ши ми дала Зоз цеплима слизами Орошени.

Руски Керестур, 1974.

Писнї о. Михайла Малацка хтори як 17 – 19 рочни писал за алманах «Вишивка», хтори пририхтовали нашо семинаристи од 1974. и од 1975. року. Члени «Вишивки» були: Варґа Владислав, Колошняї Янко, Малацко Михал, Рац Юлиян, Сабо Любомир, Цап Янко, Барна Яким и Рац Яким. Пририхтал: о. Яким Рац

DZVONI

19

Дзвончки

,,МОЙО БАБА И ДЇДО“

З нагоди Мешаца старих, у просторийох керестурского Каритасу 31.октобра отримана вистава дзецинских подобових рисункох хтори сцигли на Каритасов конкурс, на тему ,,Мойо баба и дїдо“. Виставу орґанизовала координатор Каритасу, Соня Алексич.

Кристина Рамач (6,5 роки)

Даниєла Рамач (5 роки)

Наградзени школяре на подобовим конкурсу: предшколски возрост - 1. место Даниєла Рамач, 2. место Марко Еделински и 3. место Стефани Рац; школяре нїзших класох - 1. место Ванеса Няради, 2. место Деяна Тот и 3. место Доротеа Рамач

Доротеа Рамач (10 роки)

Деяна Тот (7 роки)

20

Марко Еделински (6 роки)

DZVONI

`ovtenq -listopad 2021

Дзвончки

лара Рац (8 роки)

Стефани Рац (5 роки)

Сара Малацко (4,5 роки)

oktober- november 2021.

Милена Рамач (9 роки)

Ванеса Няради (8 роки)

Михаела Малацко (7 роки)

РУСКИ КЕРЕСТУР - З нагоди мешаца солидарносци зоз старшима особами, школярки пиятей класи котри ходза на гражданске воспитанє з наставнїцу Лидию Пашо були у Каритасу на друженю старших особох. Школяре принєсли и дарунки котри справели дзеци зоз предлуженого пребуваня. Старши им виприповедали як ше дакеди ходзело до школи, а потим вєдно направели ,,Древо красних порученьох“ .

DZVONI

21

На здогадованє

IN MEMORIAM

ПОШЛИ ДВА НОШАЦИ СЛУПИ ПАРОХИЇ У МИТРОВИЦИ

Октобер у Митровици останє занавше запаметани, особлїво у паметаню парохиянох Вознесения Господнього. После краткей и чежкей хороти 26. октобра умар Емил Мельник - Милько у 59. року живота. Емил Мельник роками бул шицким парохом наисце права рука у каждим поглядзе. Гоч го Бог нє обдаровал зоз красним гласом, обдаровал го зоз добрим шерцом и вельку любову до свойого Народу и Церкви. Вон єдини знал шицки обряди и Богослуженя у нашей церкви, як и кеди рочнїца шмерци о. Зиновия Вовка и о. Питки. Знал специфични митровецки обичаї и кажду хижу наших вирних, та водзел паноца по пошвецаню. Кажди дзень з конца Митровици на бицигли и по дижджу, и по шнїгу приходзел на парохию, а попри Ванчиковей, єдини мал ключи од церкви и парохиї пре його окремну чесносц. Чловек котри ше нє знал нагнївац, а под час пандемиї розношел помоц Каритасу гоч и сам мал лєм малу инвалидску пензию и брата у кочику котрому служел. Єден з ридких Українцох його ґенерациї котри знал добре свой мацерински язик и читал шицки українски и руски новини, а послухал и радио по руски. Отверал и заверал церкву, зберал дзвончок, палєл швички, додавал кадило и шпивал кед требало. Зоз нїм спаднул перши главни слуп парохиї и будзе чежко такого ознова мац на парохиї. Поховали го його бувши парохове, декан сримски о. Михайло Режак и новоменовани парох керестурски Владислав Варґа котри о нїм и наказовал. Истого тижня, 30. октобра, у своїм 77. року живота упокоєл ше и „перши глас“ у церковним шпиваню у церкви у Митровици, Ярослав Прецеп. После як з Босней приселєл 1968. року до Митровици, обдарени зоз окремним талантом за музику и красним гласом, вон водзел през шицки тоти роки (после шмерци остатнього школованого дзияка Червеняка) церковне шпиванє. Вон нє познал обряд и пременки у Богослуженьох як Емил, алє кед го у церкви нє було – шицки обачели. Знал окреме грац на гармуники нє лєм українски, алє и русински писнї, та окрем у Мит-

22

DZVONI

Дакедишнї парох о. Владислав Варґа зоз тераз уж упокоєнима Емилом Мельником – Мильком и Ярославом Прецепом.

ровици, приходзел розвешелїц и беоґрадских вирних. Нажаль, после траґичней шмерци його сина Петра и одходу уж вец єдиного сина Миколи до Торонта – єдине поцешенє му було шпиванє у церкви, алє вецей нє у Коломийки, котрей бул снователь пред вецей як 40 роками. Вєдно зоз супругу Наталку, у церкви були вше присутни нє лєм на Служби, алє и у пораєню, прикрашованю, стараню за инвентар, за оправку дзвонох... за шицко! Шмерц була нєпредвидзена, после даскелїх операциойх, а ховали го уж нови парох о. Иґор Вовк и бувши парохове о. Режак и о. Варґа, а римокатолїцки ґенерални викар Едвард отримал о нїм красне слово, бо го як домашнї Митровчан найдлужей и познал. После його одходу, як и одходу Милька, чежко ше тота парохия враци на тото цо була зоз нїма док жили. И лєм на концу най додам, анї єден за свйо служенє нє доставал нїяку плацу або гонорар, робели то з любови до Господа, своєй Церви и парохиї у Митровици. Най им Господь подарує Царство нєбесне и най у раю преславюю Господа як и дотераз. Вичаная им памят! Христосц Воскресе!

`ovtenq - listopad 2021

На здогадованє

НА ЗДОГАДОВАНЄ

МЕЛАНИЯ НАДЬ (1938-2021)

Дня 5. новембра у своїм 84. року живота умарла Мелания Надь, визначни фармацеут, специялиста медицинскей биохемиї и примариюс. Мелания Надь (дзивоцке Хромиш), народзена 17. юния 1938. року у Руским Керестуре, дзе закончела основну школу и нїзшу ґимназию на мацеринским язику, а висшу ґимназию у Оджаку 1956. року. Фармацеутски факултет закончела у Беоґраду 1961., а специялистични испит зоз медицинскей биохемиї положела 1967. року на Институту за медицинску биохемию Фармацеутского факултета у Беоґрадзе. Специялизовала одредзованє хормонох и метаболитох у тїлесних чечносцох, а1981. року достала званє примариюс. Єй професийна драга почала зоз роботу на приправнїцким стажу у Народней апатики у Сенти и Общим шпиталю у Вербаше. Од априла 1962. року робела як шеф Клинїчней лабораториї у спомнутим шпиталю. Специялистичну роботу „Значносц одредзованя холестерола, холестеролских естарох и кортикостероидох при розличних станьох” робела на Институту за биохемию Фармацеутского факултета у Беоґрадзе, дзе 1. юлия 1967. положела специялистични испит.

Од 1970. року преходзи до Клинїчного лабораториюма Клинїчного шпиталю у Новим Садзе. Ту робела як специялиста биохемичар, а од 1973. року находзи ше на длужносци шефа Одсеку за анализи гормонох. У едукациї медицинских кадрох участвовала през обучованє специялизантох зоз медицинскей биохемиї школярох зоз Штреднєй медицинскей школи, напрям лабораторийни технїчаре. Узша обласц за котру ше опредзелєла була ендокринолоґийна лабораторийна дияґностика – одредзованє стероидних гормонох у креви и метаболитох у мочу. За фахове усовершованє зоз тей обласци хасновала стипендию иножемних владох и фондацийох. Була член Социялистичного союзу и Союзу синдикатох. У Вербаше була одборнїк Општинскей здравственей ради, член Совиту Медицинского центра у двох мандатох, Секретар синдикату Клинїчного шпиталю у Новим Садзе, член Конференциї Союзу Войводини, предсидателька Совиту и предсидателька Синдикату ОУР-а Клинїчного лабораториюма. Була предсидатель Секциї медицинских биохемичарох Фармацеутского

дружтва Войводини, член Вивершного одбору Дружтва медицинских биохемичарох Югославиї и член Комисиї за СИ номенклатуру. Року 2001. пошла до пензиї, а пензионерски препровадзовала днї у Новим Садзе. Занїмала ше зоз гуманитарну роботу, була анґажована у Екуменскей гуманитарней орґанизациї, дзе єден час була и на функциї секретара. Давала потримовку, совити и средства за школованє младих кадрох. Як добра християнка, любела свою Церкву и була єй вирна як у Новим Садзе, так и у Керестуре. Єй найблїзши у єй мено даровали и на церкву у родним Керестуре. Мелания Надь похована внєдзелю, 7. новембра, на теметове у Руским Керестуре. Вичная памят!

НА ЗДОгАДОВАНЄ

Дня 13. новембра наполня ше дзешец жалосни роки як нас занавше зохабел наш мили оцец и дїдо

фото:ш.М.В.

oktober- november 2021.

Дня 7. юлия наполнєли ше три жалосни роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

ЮлИЯН РАМАЧ МАРИЯ РАМАЧ нар. гЕРБУТ (1940 – 2011) (1941 – 2018) Памятки на вашу любов и доброту чуваме у наших шерцох. Син Юлин зоз супругу Славку, дзивка Фемка зоз супругом Владом, унуки Златко, Владо зоз супругу Александру, Марияна и Александер як и праунучок Марко. Спочивайце у мире Божим!

DZVONI

23

«Так и вам тераз жаль,

СМУТНЕ ЗДОгАДОВАНЄ

алє я вас знова увидзим,

Дня 13. децембра наполнюю ше 20 смутни роки як нас зохабела наша мила

шерцо, и нїхто од вас нє

ЯСМИНА САлАҐ народзена ПРЕҐУН (1972 – 2001)

и будзе ше радовац вашо однєє вашу радосц.»

(Йо 16,22)

Занавше ши пошла, алє исто так занавше ши остала у наших шерцох и думкох. Ти наша найблищацша гвизда на нєбе, наш прекрасни Ангел котри нас чува и меркує на нас. Найкрасши памятки на це чуваю супруг Янко и твойо дзеци Мая и Ваня.

Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНї ПОЗДРАВ

Дня 28. октобра 2021. року преселєла ше до вичносц наша мила мац, баба и прабаба

АНА фЕйСА народзена ЯКИМ (1930–2021) з Коцура

фото:ш.М.В.

«Бог нам дал живот

вични; и тот живот у його Синови.»

(1Йо 5, 11)

Памятки на єй доброту и любов буду чувац єй наймилши: синове Дюра и Микола, нєвеста Сенка и унукове Юлиян и Любомир зоз своїма фамелиями.

Спочивайце у мире Божим!

ОСТАТНї ПОЗДРАВ

Дня 2. октобра занавше нас зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

СМУТНЕ ЗДОгАДОВАНЄ

Дня 7. октобра наполнєли ше два роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

З Руского Керестура

ЯКИМ РОйКО (1937 - 2021)

фЕМА РОйКО народзена Планчак (1937 - 2019)

Зоз любову и почитованьом у красним паметаню навше вас буду чувац синове Юлин и Михал, дзивки Златка и Слава, жецове Славо и Ґоран, нєвести Веселина и Таня, унучата: Наташа зоз фамелию, Желько зоз фамелию, Деян, Мирослав, Сандра зоз фамелию, Борис, Славко, Владко, и праунучата: Никола, Валериа и Матей

Най спочиваю у мире Божим!

НА ЗДОгАДОВАНЄ

Дня 30. новембра наполнює ше 21 рок як у вичносци пребува наш мили оцец

йОАКИМ СТРИБЕР (1939 – 2000) з Руского Керестура З виру до воскресеня и нового стретнуца, твойо наймилши.

Спочивай у мире Божим!

24

DZVONI

СМУТНЕ ЗДОгАДОВАНЄ

Дня 2. септембра 2021. року наполнєли ше 30 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

йОАКИМ СЕМАН (1926-1991)

Дня 7. новембра 2021. наполнєли ше 16 роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

З Руского Керестура

СлАВКА СЕМАН народзена Шовш (1931-2005)

З любову и почитованьом памятку на нїх навики чуваю: син Михайло зоз супругу Терезию, жец Владимир, унуки Марияна и Михайло зоз фамелиями и София.

Спочивайце у мире Божим!

`ovtenq - listopad 2021

НА ЗДОгАДОВАНЄ

Дня 9.9.2021. року преселєла ше до вичносци наша мила мац, баба и прабаба

Дня 21.3.2021. року наполнєли ше 27 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

Дня 21.3.2021. року наполнєли ше 32 роки як нас занавше зохабел наш мили син, брат, кумче и братняк

АНА НОВТА народзена ЮгИК (1926 – 2021)

МИХАл НОВТА (1926 – 2021)

МИХАЕл КОСТЕлНИК (1973 – 1989)

У молитви и шерцу оставаю з вами: син Янко з фамелию, дзивка Ана зоз супругом Якимом и дзивка Мария зоз фамелию.

Спочивайце у мире Божим!

У молитви и шерцу оставаме з тобу: оцец Юлин, мац Мария, шестра Анита з фамелию, кумово и родзина.

Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОгАДОВАНЄ

Дня 13. октобра наполнєл ше жалосни рок як ше до вичносци преселєла моя мила супруга, а наша дзивка, шестра, нєвеста и тета

гЕлЕНКА РАМАЧ народзена ТИРКАйлА (1965 – 2020) з Руского Керестура

Час преходзи. Подзековни зме же зме це мали, а жалосни же це вецей нєт. Хибиш нам и занавше останєш у наших думкох. Твойо наймилши – Рамачово, Тиркайлово и Катоново.

Спочивай у мире Божим!

oktober- november 2021.

DZVONI

25

ОСТАТНї ПОЗДРАВ

Дня 15. новембра 2021. року наполнєли ше 40 днї як нас зохабела наша мила мац, швекра, баба и прабаба

НАТАлИї БУДИНСКИ народзеней Семан (1934 -2021) з Руского Керестура

Днї преходза, а ти нам вше баржей хибиш. Мила наша бабо, нє чекаш нас вецей нашмеяна у своєй хижи. Вично це будземе паметац и ношиц у своїх шерцох. Вично ожалосцени син Миронь, нєвеста Иринка, унука Сандра зоз Мирейом, унук Желько зоз Ванесу, и праунучата Мартин, Кяра, Аня, Хана и Зарка.

Спочивай у мире Божим!

жИРО РАХУНОК НА ХТОРИ МОж УПлАЦИЦ ПРЕДПлАТУ И ДОНАЦИї ЗА «ДЗВОНИ» Динарски рахунок: 160 – 521416 - 50 Девизни рахунок (у еврох): 00 – 540 – 0004703.4 Девизни рахунок (у доларох): 00 – 540 – 0004982.7 Banca Intesa Grkokatolička parohija Sveti otac Nikolaj M.Tita 64 25233 Ruski Krstur Svrha uplate: pretplata za „Dzvoni“

Християнски часопис * Виходзи раз мешачно * Видава Грекокатолїцка парохия св. о. Миколая у Руским Керестуре * „Дзвони” часточно финансує Министерство вирох Републики Сербиї * Одвичательни редактор: о. Владислав Варґа * Главни редактор: о. Владислав Варґа * За видавателя: о. Владислав Варґа * Редакция: о. Юлиян Рац, о. Михайло Режак, о. мр Дарко Рац, ш. Михаила Воротняк СНДМ, Мария Афич, Мария Стрибер, Оленка Живкович, Славомир Папуґа * Часопис унєшени до реґистру средствох явного информованя под числом 2245 з ришеньом Министерства информацийох Републики Сербиї од 1. октобра 1996. року * Компютерски обробок: Славомир Папуґа * Друкує друкарня: „Maxima graf” Петроварадин * Тираж: 800 прикладнїки * Рочна предплата: 1000 дин. Европа: 50 еври, прейґокеански жеми: 60 еври * Адреса: М. Тита 64, 25233 Руски Керeстур, тел. (+381) 025/705-020 * E-mail: redakcija.dzvoni@gmail.com

26

DZVONI

Християнський часопис * Виходить щомісяця * Видає Грекокатолицька парафія св. о. Миколая у Руському Керестурі * „Дзвони” частинно фінансує Mіністерство віри у Республіці Сербії * Відповідальний редактор: о. Владислав Варґа * Головний редактор: о. Владислав Варґа * За видавця:о. Владислав Варґа * Редакція: о. Юліян Рац, о. Михайло Режак, о. мр Дарко Рац, с. Михаїла Воротняк СНДМ, Марія Афич, Марія Стрібер, Оленка Жівковіч, Славомир Папуґа * Часопис внесений до реєстру за собів громадського інформування під числом 2245 з рішенням Міністерства інформацій Республіки Сербії 1. жовтня 1996 року * Компютерська обробка: Славомир Папуґа * Друкувала друкарня: Maxima graf” Петроварадин * Тираж: 800 примірників * Річна передплата: 1000 дин. Європа 50 євра, заокеанскі державі 60 євра * Адрес: М. Тита 64, 25233 Руський Керестур, тел. (+381) 025/705-020 * E-mail: redakcija.dzvoni@gmail.com

`ovtenq -listopad 2021

Шлїдом подїйох

КРИЖЕВЦИ – Дня 17. октобра зоз Архиєрейску Службу Божу у катедрали отворени Рок владическей синоди и преславени вецей священїчески ювилеї – 50 роки священства о. Йоакима Симуновича, 40 роки священства його брата, о. Михайла Симуновича, а о. Владимир Симунович, син о. Михайла, преславел 10 роки священства. На Служби пречитана и винчованка о. Владислава Варґи, пароха з Руского Керестура одкаль и Симуновичово родом. У внчованки наглашена велькосц священїческого служеня трох ювилантох, а окреме визначене церпенє под час войни братох священїкох о. Йоакима и о. Михайла. (М.С.)

РУСКИ КЕРЕСТУР – Нови керестурски парох о. Владислав Варґа 30. октобра ше першираз стретнул з предсидательом општини Кула Дамяном Миляничом, предсидательом совиту Месней заєднїци Руски Керестур Владимиром Олеяром же би их поинформовали о можлївосцох и початку будованя Духовного центру Емаус. Значносц Духовного центру велька, а того бул свидоми и його предходнїк нєдавно упокоєни о. Михайло Малацко, котри и започал тот проєкт, наглашел о. Варґа. (О.Ж.)

НОВИ САД – У новосадскей парохиї, од 11. по 19. новембер орґанизована духовна обнова пред вечаршу Службу Божу на тему „Сила вири”. Преподаваня тримала служебнїца НДМ ш. Євсевия, а першого дня присутних у церкви св. апостолох Петра и Павла привитал парох о. Юлиян Рац. На преподаваньох преглїбени живот блаженей Йосафати и библийни тексти. (И.Г.К.)

РУСКИ КЕРЕСТУР – Предсидатель Општини Кула Дамян Милянич нащивел Водицу у Руским Керестуре, пре початок изолованя Водицового обєкту широкей намени. Зоз предсидательом Миляничом, як домашнї, були и директор ЯКП Руском Иґор Фейди и секретар Месней заєднїци Михайло Пашо. Домашнї госцом у роботней нащиви бул Владо Чижмар, Пештика, член Церковного одбору задлужени праве за Водицу.

РУСКИ КЕРЕСТУР – Ш. Михаїла Воротняк на годзинох виронауки преглїбела живот блаженей ш. Йосафати, сновательки шестрох Служебнїцох. Школяре трецей класи вифарбйовали портрети и слики бл. Йосафати як малого дзивчеца, а була и вистава їх подобових роботох. (ш.М.В.,М.С.)

160 РОКИ ИКОНИ ВОДИЦОВЕЙ МАРИЇ

З нагоди 160 рокох икони Водицовей Мариї, мала шестра Исусова Мартина намальовала єй копию меншого формату хтора обидзе парохиї нашей Епархиї. Тоту активносц иницировала ш. Михаїла Воротняк по окремним надихнуцу.

РУСКИ КЕРЕСТУР – У катедралней церкви 15. и 16. октобра отримана молитвова програма „Духовна обнова под покровом Мацери Божей Водицовейˮ з нагоди 160 рокох икони Водицовей Мариї. Икона була виложена на штред церкви дзе ше вирни модлєли приватно и вєдно молитву Ружанца хтору предводзели шестри Служебнїци. Парох о. Владислав Варґа и капелан о. Михайло Шанта служели Службу Божу и Молебен до Богородици, а о. Варґа вец отримал и духовну бешеду о значносци Водици. На концу Служби зоз швичкарами, крижарами и малу процесию реплика икони Водицовей Мариї шветочно зоз штред катедралней церкви рушела на свою драгу по парохийох нашей Епархиї. (М.А.)

СТАРИ ВЕРБАС – Икона Водицовей Мариї шветочно принєшена зоз катедралней церкви з Руского Керестура до церкви у Старим Вербаше на храмове швето – Кирбай. Владика Георгий Джуджар пошвецел икону хтора у церкви остала два тижнї. През тот час вирни мали нагоду модлїц ше пред икону за особни потреби. (О.Р., ш.М.В.)

СУБОТИЦА - Внєдзелю, 31. октобра на щвето Христа Цара, суботицка парохия преславел свой Кирбай, а на тот дзень принєшена и реплика икони Водицовей Мариї. Принєсли ю парохиянє зоз Старого Вербасу предводзени зоз парохом о. Алексийом Гудаком. Пред икону священїки о. Владислав Варґа, о. Владислав Рац, о. Алексий Гудак и о. Зденко Ґрубер одслужели Молебен. (И.Г.,М.С.)

БАЧИНЦИ – Священїки и вирни 7. новембра шветочно зоз дзвонєньом дзвонох и крижами привитали приношенє икони Пресвятей Мацери Божей Водицовей хтору принєсли вирни зоз Суботици и Руского Керестура, а присуствовали и шестри Служебнїци и вирни зоз Беркасова и Бикичу. Шветочну Службу Божу предводзел о. Владимир Еделински Миколка, парох зоз Беркасова у сослуженю домашнього пароха о. Дарка Раца хтори и наказовал. Виронаучни дзеци гуторели писньочки пошвецени Мацери Божей, а потим служени Молебен. (В.Дї.,М.Р.)

НОВИ САД – Пияток, 19. новембра, означени Дзень блаженей Йосафати, сновательки шестрох Служебнїцох. На тот дзень було и законченє духовней обнови и принєшена реплика икони Мариї Водицовей зоз Бачинцох. Архиєрейску Службу Божу предводзел кир Георгий Джуджар, а сослужел парох бачински о. Дарко Рац. (ш.А.Р.,М.С.)