Dzvoni Maj 2021

DZVONI

ХРИСТИЯНСКИ ЧАСОПИС / ХРИСТИЯНСЬКИЙ ЧАСОПИС РОК / РІК XXVIII · ЧИСЛО 5 (329) · MAЙ / ТРАВЕНЬ 2021 · ISSN 0354-5768 · 100 дин.

Шлїдом подїйох

РУСКИ КЕРЕСТУР – Вирни 4. априла преславели перши дзень найвекшого християнского швета – Воскресенє Христового, на Архиєрейскей Служби Божей котру предводзел наш епарх кир Георгий Джуджар. Зоз владиком сослужели домашнї парох о. Михайло Малацко, коцурски о. Владислав Рац, старовербаски о. Алексий Гудак и домашнї капелан о. Михайло Шанта. После Служби у церковней порти владика и священїки пошвецели кошарки зоз паскалним єдзеньом. Цале богослуженє преношене на фейсбук боку Катедрали и на програми Рускей редакциї Радио Нового Саду, а присутна була и екипа ТВ Нови Сад. (М.А.)

РУСКИ КЕРЕСТУР - Парохия св. оца Миколая 9. мая преславела храмове швето Кирбай з богослуженьом на 8 годзин и Архиєрейску Службу Божу на 10 годзин, хтору предводзел наш владика кир Георгий Джуджар, вєдно зоз домашнїм парохом о. Михайлом Малацком, капеланом керестурским и парохом индїйским Михайлом Шантом и зоз священїками з наших парохийох: парохом коцурским о. Владиславом Рацом, бачинским о. Дарком Рацом, нововербаским о. Алексийом Гудаком, нововербаским о. Иґором Вовком (споведал) и кулским о. Платоном Салаком ЧСВВ. Представительки Центру бл. Йосафати владикови подаровали з перлами вишиту икону Марийову Водицовей. (М.С.)

НОВИ САД – Архиєрейску Службу Божу зоз швеценьом пасхалного єдзеня предводзел наш епарх кир Георгий Джуджар, сослужел парох о. Юлиян Рац, а дзияковал Йовґен Надь. У своєй казанї, владика надпомнул же воскреснути Исус Христос пременєл судьбу цалого швета и чловеческого роду, тих цо жили, жию и буду жиц. (М.Г.К, фото: В.В)

КОЦУР –Перши дзень Велькей ноци почал зоз Дзецинску Службу Божу на 8 годзин, а потим на 10 годзин була Велька Служба Божа зоз пошвецаньом паскох. Службу служели домашнї священїкове - парох о. Владислав Рац, капелан о. Данил Задрепко, о. др Яков Кулич як и капелан рускокерестурски о. Михайло Шанта. На Фейсбук боку Грекокатолїцка парохия Коцур наживо преношени векшина богослуженьох под час шветох. (Ол. Р.)

ДЮРДЬОВ – Вирни 2. мая преславели Вельку Ноц, а на Други дзень Велькей ноци було мированє. На Перши дзень Велькей ноци, на 10 годзин була Литурґия Святого Йоана Златоустого и пошвецанє паскох у парохиялним дворе. Службу служел о. Борис Холошняй, а о. Михаил Холошняй и члени Церковного одбору ше и под час того швета намагали директно преношиц Служби Божо на Фейсбук профилу – Mihail Holosnjaj. (С.С.)

ШИД – На перши дзень Велькей ноци Службу Божу служел парох о. Михайло Режак, а после богослуженя у порти пошвецени коло 30 кошарки з традицийнима вельконоцнима єдлами. У церкви було досц вирних, а окреме млади фамелиї з дзецми, хтори тиж принєсли вельконоцни кошарки на пошвецанє. На Други дзень швета после Служби Божей було мированє. (Вл. Дї.)

Духовне заренко

СОШЕСТВИЄ СВЯТОГО ДУХА – РУСАДЛЯ Дзешатого дня по Воснесеню або пейдзешатого дня по Воскресеню Исуса Христа, Дух Святи зишол на апостолох. Як памятку на тоту подїю маме швето Сошествиє Святого Духа, Пейдзешатнїцу, або по руски Русадля, а по українски Желєни швета, котре ше швеци два днї, а даґдзе, у даєдних Восточних Церквох, и три днї. Дїла апостолски описую тоту подїю: Шицки були вєдно на истим месце. Випатра же були у хижи у котрей ше одбула Тайна вечера. З апостолами була и Мария, мац Исусова и ище даяки людзе. И нєсподзивано ше зачул гук з нєба, як кед ше дзвигнє моцни витор. Виполнєл цалу хижу у котрей були. И указали ше им роздзелєни язики як огняни и зишол по єден на каждого з нїх. И шицки ше наполнєли з Духом Святим и почали бешедовац на других язикох, як им Дух давал бешедовац. До нїх вошла якашик сила, потреба побожносци, окремна любов до Бога. А Петро вєдно з єденацми станул, дзвигнул глас и прегварел ґу позбераному народу: «Юдеє и шицки котри ше находзице у Єрусалиму, знайце тото и послухайце мойо слова. Тоти нє пияни, як ви думаце – ша лєм треца годзина дня...» Бешедовал им о Исусови и гварел же «кажди хто завола мено Господнє будзе спашени». Далєй бешедовал о Христовим воскресеню. А кед то чули, глїбоко були потрешени у своїх шерцох и питали ше Петрови и другим апосотолом же цо маю робиц. А Петро им одвитовал: «Обрацце ше и кажди най ше покресци у мено Исуса Христа на одпущенє ваших грихох и примеце дар Духа Святого». Того дня ше покресцело коло три тисячи души. Велї тримаю же то бул початок, перши дзень иснованя Христовей Церкви. *** Русадля треце швето по своїм значеню, такой после Велькей Ноци и Крачуна. Швето Пейдзешатнїци було и у Старим Завиту, алє у зошицким иншаким значеню. То було швето жатви и благодарносци. Того дня приходзели Израїлци масовно до Єрусалиму з рижних крайох. Прето Петро бешедовал рижним людзом. Понеже того дня зишол Дух Святи на апостолох и християнє превжали тото швето и затримали исту назву – Пейдзешатнїца, бо то бул пейдзешати дзень

maj 2021.

после Христового воскресеня. За християнох то була радосна и святочна подїя. о.Роман Миз, «Нашо християнски швета»

Молитва Святому Духу

Цару нєбесни, Поцешителю, Духу правди, котри вшадзи и шицко наполнюєш, Скарбнїцо доброх и живота давателю, придз и усель ше до нас, и очисц нас од каждей нєчистоти и спаш, Благи, души нашо.

DZVONI

3

Стереотипи

ШИЦКО НА ПРЕДАЙ

Шицки нєсцерпезлїво обчекую конєц пандемиї(корони), а тоти цо кущик глїбше роздумую - покус ше и обаваю од пошлїдкох котри, гоч зме ище далєко од конца, уж тераз можеме почувствовац, а даєдни и предвидзиц. Тото цо видлїве - то полупразни церкви. У Керестуре то нє так обачлїво, бо ту и там єст масовни нащиви за векши швета. Велї людзе, єдноставно, нєстали, як кед би их нє було. Велї були хори, велї тераз хори, велї ше чуваю, цо и оправдане. Тото “чуванє” за старших то и вельки боль же нє можу буц присутни у церкви, тото цо кедиш велїм нє було важне – постава им важне, а тераз є нєдоступне. И ту ше пробує помогнуц прейґ преношеня Службох Божих прейґ дружтвених мрежох, алє нашо стари, гоч яке то нєшка чудне, нє маю телефони з екраном, а анї су нє заинтересовани за, як вони гуторя, ученє и купованє такого телефону, гоч ученє нє чежке, а и половни телефон скоро задармо. З другого боку, пренос прейґ радия постал компликовани процес, а и застарени. Тоти котрим шицко доступне – нє занитересовани анї за єдну можлївосц. Млади за тото нє маю кеди (у тот час одпочиваю), а и даєдно дзецко, голєм сом нє чул, а поправдзе, анї нє можем задумац же провадзи пренос Служби Божей.

Заєднїца - парохия ше зведла на упартих поєдинцох котри нє меняли свойо справованє нїґда. Можебуц го прилагодзели обставином, алє нїґда нє трацели у живоце чувства за приоритети и за фундамент на котрим сцу будовац свой живот: од родзеня, та аж до шмерци. Аж и тота заєднїца – котра зоз законом приписана, то єст школа, страцела якош свою дружтвену димензию и ту и там прераста до ридких заєднїцких стретнуцох котри служа за то же би ше нє забуло же школа то и дружтвена виховна установа, а нє лєм наукова. Онлайн настава, указало ше, добра лєм теди кед ше муши и иншак ше нє може, и нїяким концом нє може заменїц живи преподаваня и комуникацию. Та аж и свадзби, котри були нагода забуц за шицко и повешелїц ше, поцешиц ше и позберац шицких тих цо на позитивни способ участвовали у живоце млоди и млодия цо ше ришели на тот прекрасни и озбильни крочай – претворели ше до бависка числох, глєданя местох, условийох... до шицкого того зоз чим свадзба би нє требала мац вязи.

4

DZVONI

У такей атмосфери – шицки ше чувствую осамени и страцени. Церква, народ, фамелия нараз престали буц притульок, сиґурносц, цеплота. Кажде ше огляда доокола дзе би могол найсц сиґурносц – кед нє иншаку – голєм материялну. Тоти цо богати (держави) реаґую на ситуацию так же беру шицко цо им треба: дохторох, медицинских роботнїкох, младих роботнїкох... Нє укладали до нїх нїч... приходза на “вашар” и вибераю, беру. Задармо. А ми на тото з радосцу приставаме.Чи мож дакого у тим осудзовац? Нє. Тото цо мнє глїбоко потрафело, то инше. Ми нє лєм глєдаме роботу. Ми ше предаваме. Сами. Вше вецей мам можлївосц водзиц розгварки котри нє одо мнє починаю. Тоти цо зо мну бешедую – глєдаю мойо думанє, аж и наглашую – же мойо думанє барз ценя. Алє правда друга: вони уж маю свойо думанє и лєм глєдаю же би я їх думанє потвердзел. История и история Церкви – то нє дачийо думанє. То наука. То правда на котрей нашо предки будовали идентитет и були вельо мудрейши од нас гоч вельо менєй школовани. Нє мали интернет... можебуц прето були муд-

travenq 2021

Стереотипи рейши? Кед раз отворице интернет – нє найдзеце правду, алє найдзеце безконєчносц “правдох” на исту тему котри ше каждей минути умножую и шицки твердза же су науково, гоч векшина медзи собу ше нє складаю. И ту наступаме ми: вибераме “нашу” правду. О историї, о Церкви, о тим хто виновати, хто кого кому предал, якей зме вири... Шицки зме кресцени, велї ходза до церкви, мали виронауку, Першу причасц – алє нє знаме хто зме. Як ориєнтир меродавни часто нам тот або гевтот календар, або язик без историї, або тото або гевто мено без историйного толкованя, котре барз важне, та аж и пресудне.

У ери тарґованя и предаваня и наш идентитет (кед го вообще маме) постал на предай. Понеже велї твердза же нє маю матичну державу, почал лов на матични держави - предносц маю тоти цо у Европскей униї. Знова ми приходза на розум перши днї мойого парохованя у Шиду, кед ми єдна жена пред шицкима гварела же чула же сом пришол до Шиду их предац. После першого нєсподзиваня, та аж и мойого краткого гнїву, у франти сом одвитовал: “Маце право, предам вас. Алє кому? Понукам вас шицким – нїхто вас нє сце!” Зоз шицкого того вишло добре бо зме ше лєгчейше зблїжели после такей “щирей” зауваги и одвиту. Алє по нєшка паметам тоту подїю, бо нє була вообще шмишна. Була злобна. И наисце, хто нас купи? Або лєпше поведзене – кому ше предаме? Як и вше та и ту – лєпше каждому зохабиц вибор. Хто вецей заплаци, дзе векши хасен – тото будземе, нє будземе у тим анї перши, анї остатнї. И векши препадли. Знам же мойо слова нє звуча приємно. Так як и моя заувага раз у Шидзе – же ше Руснаци лєм одаваю (нє важне чи чловек, чи жена). Алє цо повесц на тото же и попри того же маме свою школу, свой язик, свою Церкву, свойо права – дахто цо у верху своїх интелектуалних досягох и дозретосци – и пита ше: хто ми? Кед даяке оправданє и постої же ше глєда вигодну (нє важне чи є права, чи є мац, чи мачоха) – матичну державу, яке вец оправданє у меняню вири? Ми нє виганяме зоз церкви кед дахто другей вири, а думам же и други то нє робя. До истого Бога вериме и зоз своїма “прекресцованями” (як християнє) нє увредзуєме лєм себе (як кед бизме нє були у шоре) и нє лєм наших родичох и нашу Церкву – як кед би вона була, як єден достойнїк гварел “минорна” цо значи “мизерна”. Зоз тим увредзуєме и того истого Бога котри нас прейґ кресценя приял до своєй єдиней Церкви – до Себе Самого. Зоз меняньом Церкви меняме – Бога? Нє. Або меняме себе? Нє. Поставаме

maj 2021.

зоз тим чином лєпши або милши Богови? Нє. Обрацанє хрибта своїм – то и обрацанє хрибта Богови. По його волї зме створени, а то значи – и припаднїки єдного народу, та аж и Церкви – гоч кажда Його – Божа – и прето заслужує єднаке почитованє. Зоз нашим меняньом припадносци – сцеме поґажиц Його любов котра єднака за шицких.

Прето, место питаня – хто зме, лєпше поставиц питанє – хто я? На чию подобу сом створени?

Кед на подобу Божу – будзем щешлїви и нїяки пременки и “шминки” вонкашнї ми нє потребни.

Кед нє на подобу Божу – вец нїяка шминка нє помага. Аж и за шминку треба мац цошка.

Треба мац - твар.

о. Михайло Малацко

“Кед Бог за нас, хто будзе процив нас? “ (Рим 8, 31)

DZVONI

5

Духовне життя

ТОЙ НЕЗАБУТНІЙ ДЕНЬ 13 ТРАВНЯ 1981 РОКУ

40 років тому на площі Святого Петра у Ватикані сталася трагічна подія – замах на Папу Івана Павла ІІ. Алессандро Джізотті, Заступник Редакційного директора Дикастерії у справах комунікації Святого Престолу, ділиться своїми роздумами про той день, що закарбувався у людській пам’яті, та в якому любов і молитва перемогли ненависть.

Alessandro Gisotti – Ватикан Існують дати, які, з огляду на події, з якими пов’язані, не лише увійшли до книг з історії, але й вписані на сторінках історії нашого життя. Відбиток цих подій настільки сильний, що навіть через багато років ми прекрасно пам’ятаємо, де були і що робили в той момент, коли до нас дійшла новина про те, що сталося. 13 травня 1981 року, безсумнівно, є однією з цих дат. Того дня у дійсність увірвалася подія, яка вважалася неможливою, немислимою: замах на Папу, скоєний на площі Святого Петра. Навіть через сорок років після тієї події по тілу проходить мороз, коли переглядаємо ці драматичні зображення, переслуховуємо звуки та гамір того весняного дня. О 17:19 Іван Павло ІІ проїжджає між секторами з вірними, що зібралися на загальну аудієнцію в середу, бере на руки маленьку дівчинку, а потім віддає її батькам. Через кілька секунд лунає приглушений звук пострілу, а потім ще один. Папа, поранений в живіт, падає у панорамному автомобілі, яким проїжджав площею. Тривожні моменти. Люди збентежені. Спочатку вони не розуміють, що насправді сталося, не можуть повірити. Багато паломників починають плакати, багато стають на коліна, моляться з вервицею в руках, яку вони принесли з собою, щоб Папа її поблагословив. Дехто пригадав, що саме цього дня, 13 травня, 64 роками рані-

6

DZVONI

ше, Пречиста Діва Марія з’явилася маленьким пастухам у Фатімі. Таким чином, Божий люд ввіряє Богородиці Папу, гаслом якого були слова: «Totus tuus, Maria! – Увесь твій, Маріє». Саме втручанню Матері, як він зізнався пізніше, Папа Войтила завдячував своє виживання. Якщо одна рука хотіла його вбити, інша – потужніша – відхилила кулю і врятувала йому життя. Того дня 13 травня по полудні, з периметру Ватикану молитва відразу поширилася швидкими концентричними колами, щоб охопити весь світ. Саме молитва стала спонтанною реакцією мільйонів людей відразу після того, як вони дізналися, що Папа перебуває на межі між життям і смертю. У ті години, вражений цим інцидентом, молився також отець Хорхе Маріо Берґольйо, на той час ректор Колегії святого Йосифа в СанМіґелі, що в провінції Буенос-Айреса. Сьогодні, ділячись своїми спогадами про ті події, Папа Франциск пригадує, що того дня, 13 травня, перед обідом він перебував в Апостольській Нунціатурі в Аргентині з нунцієм Убальдо Калабрезі та одним венесуельським священиком о. Уґальде. Ту страшну новину повідомив йому тодішній секретар Нунціатури монсеньйор Клаудіо Марія Челлі. Молитва вірних не припинялася, аж доки Іван Павло ІІ не опинився поза небезпекою. Можна сказати, що вона супроводжувала й оберігала його до кінця його земного життя, а особливо, в хвилини страждання та хвороб, що позначили його існування аж до останніх днів, прожитих іншої весни, 2005 року. Вражають слова тодішнього коментатора Ватиканського Радіо Бенедетто Нардаччі, який, прийшовши коментувати традиційну аудієнцію у середу, був змушений описувати ситуацію, про яку ніколи б не хотів розповідати. Незважаючи на

хвилюючу ситуацію, він промовляв з ясністю. «Вперше, – зазначив Нардаччі в прямому ефірі, – говориться про тероризм навіть у Ватикані. Говориться про тероризм у місті, звідки завжди лунали тільки послання любові, послання гармонії, послання примирення». Вибух ненависті, спричинений цим злочинним вчинком, був вражаючим і, в деяких аспектах, апокаліптичним. Однак ще сильнішою була сила любові, милосердя, яка у світлий і, водночас, «таємничий» спосіб, спрямовувала весь подальший шлях земного життя та понтифікат Івана Павла ІІ. В цьому несподівано пересвідчилися всі, коли через чотири дні, промовляючи після молитви «Царице Неба» з палати лікарні «Джемеллі», де він був госпіталізований, Кароль Войтила запевнив прощення своєму кривдникові, «братові, який у мене вистрілив». Саме так він назвав його: братом. І це спільне братерство, – незгладиме, незважаючи на все, що може статися на землі, бо воно вписане на небі, – перебуватиме в центрі уваги також іншого дня, який важко забути: 27 грудня 1983 року. Того дня Іван Павло ІІ відвідав Алі Агджу в одній з римських в’язниць. Він зробив це публічно. Таким чином, як дехто вважає, Папа хотів врятувати життя тому, хто хотів забрати його життя. «Ми зустрілися як люди і як брати, – сказав він після зустрічі, – тому що ми всі брати, і всі події нашого життя повинні підтверджувати те братство, що походить від усвідомлення того, що Бог є нашим Отцем». Це те саме братерство, на яке сьогодні вказує Папа Франциск як на єдиний можливий шлях для майбуття людства. (Опрацювала Світлана Духович)

travenq 2021

актуалне

АКТУАЛНОСЦИ У ВСЕЛЕНСКЕЙ ЦЕРКВИ

По заКонченю ПанДеМиї ПотРеБни ґлоБални План РозВою унаПРяМени на хуДоБних

Папа Франциско послал кардиналови Петерови Турксонови, водзацому у дикастериюму за пропаґованє вкупного розвою, порученє унапрямене учашнїком на Ярнїм стретнуцу Шветовей банки - ШБ и Медзинародного монетарного фонду ММФ. Же би швет после пандемиї бул солидарни и инклузивни, же би ше обезпечело добра шицким жемом и народом. Будучносц у котрей финансиї на хасен общого добра, у котрей слаби и марґинализовани положени до штредку и у котрим ше о жеми, нашим заєднїцким доме, водзи окремна бриґа. То перспектива котру папа Франциско жада цалому людскому роду, а котру описал у порученю ґрупи Шветовей банки и Медзинародному монетарному фонду з нагоди Ярнїх стретнуцох 2021. року. Же би ше посцигнул циль – написал вон – потребне думац на нови, креативни и инклузивни форми дружтвеного, политичного и економского участвованя. Починаюци од справедлївей финансированей солидарносци у вакцинованю, же би закон тарґовища нє превладал над законом любови и над здравйом людзох. Папа Франциско надпомнул же є подзековни на тим же може зоз своїм порученьом участвовац у роботох на стретнуцу котри нє можу нє водзиц бриґу о числених медзинародно повязаних дружтвено - економских, еколоґийних и политичних кризох спричинєтих зоз пандемию хороти COVID-19, и такой виражел надїю же тоти роботи унаприямени на модел обнови котри може обновиц реални ришеня за добро шицких. Поняце обнови нє мож витвориц врацаюци ше на нєровноправни и нєотримуюци модел економского и дружтвеного живота, дзе барз мала меншина шветового жительства у власнїцтве половки шветового богатства – спозорел папа. Здогадаюци учашнїкох же нєшка велї хлопи и жени жию на марґини дружтва и же су виключени зоз финансийного швета, папа визначел же кед сцеме же би швет после пандемиї бул лєпши, мушиме обдумац нови и креативни одлуки дружтвеного, политичного и економского функционованя, чувствительни на глас худобних и завжати за їх уключованє до новей заєднїцкей будучносци. Слово о тим же би ше и на финансийним подручю розвила “култура стретаня”, у котрей ше каждого може послухац и у котрей розвой довирия шицким оможлїви

maj 2021.

напредованє. У тим смислу – по папових словох – тераз гитно потребне надвладац индивидуалну визию обнови дзепоєдних жемох же би ше порушал план котри предвидза нови институцийї лєбо обнову постояцих, окреме тоти хтори ше одноша на ґлобалне управянє, план котри може успоставиц нову мрежу медзинародних одношеньох за розвой шицких народох. Прето потребне худобним жемом забезпечиц участвованє у процесох приношеня одлукох о тарґовини, осетно зменшац медзинародне длуство котри пандемия ище очежала. Олєгчованє терхи длуства велїх жемох и заєднїцох то глїбоки людски ґест котри може помогнуц людзом же би ше розвили, же би мали приступ вакцином, здравю, образованю и роботи, назначел папа Франциско и надпомнул же би ше нє забула ище єдна файта длуства, а то “еколоґийне длуство” котри постої насампредз медзи сивером и югом швета. Вон настал пре еколоґийне знїчтоженє котре порушал чловек и так спричинєл траценє биолоґийних розликох. Папа у порученю обрацел увагу цо би мал буц циль вкупного економского живота, а то обще добро. Кед тото начало прилапене, пошлїдок за медзинародну заєднїцу – як написане – то солидарносц котра надиходзи дочасово остварени велькодушни дїла. То значи роздумовац и дїйствовац у смислу заєднїци. То значи же живот шицких людзох ма предносц у одношеню на присвойованя доброх з боку даскелїх. То тиж значи же ше треба бориц процив структуралних причинох худобства, нєєднакосци, нєдостатку роботи, жеми и обисца, процив занєдзбованя дружтвених и роботних правох. Солидарносц, похопена у своїм найглїбшим значеню, то способ стваряня историї, назначел папа. Тарґовища, окреме финансийни – обачел папа – нє управяю сами зоз собу, потребни предписаня и закони котри ґарантую же финансиї робя за дружтвени цилї котри окреме потребни тераз у чаше здравственей кризи, бо, як стої у порученю, нє можеме допущиц же би закон тарґовища превладал над законом любови и здравйом людзох. Прето послал поволанку шефом владох, поднїмателством и медзинародним орґанизацийом же би вєдно робели на обезпечованю вакцинох за шицких людзох, окреме за найслабших и тих у найвекшей потреби. На концу порученя папа Франциско пожадал Ярнїм стретнуцом 2021. Шветовей Банки и Медзинародному монетарному фонду плодну роботу за будучносц у котрей финансиї буду у служби общого добра, у котрей найслабши и марґинализовани буду у центру и у котрим ше будзе водзиц старосц о жеми, нашим заєднїцким доме. www.vaticannews.va о. Владимир Еделински Миколка

DZVONI

7

Слово за живот

БоГ то люБоВ

„Бог люБов и хто остава у люБови, у Богу остава, и Бог у нїм.“ (1Йо 4,16)

„Бог любов” то найвозвишенша дефиниция Бога хтора ше у Святим писме зявює лєм два раз - праве у тим тексту, писму або можебуц обраценю хторе одгукує у штвартей Евангелиї. Автор заправо ученїк хтори шведочи о духовней традициї апостола Йоана. Вон пише християнскей заєднїци у першим столїтию, хтора, нажаль, уж була зочена з єдну з найболяцших спокусох - нєзлагоду, подзелєньом як у поглядзе вири, так и у поглядзе шведоченя. Бог любов: Вон у себе жиє полноту заєднїцтва як Тройца и тоту любов вилїва на свойо створеня. Тим хтори го прилапюю дава моц же би постали його дзеци (пор. Йо 1, 12; 1 Йо 3,1), з його истим ДНК, же би знали любиц. Його любов безплатна, то любов хтора ошлєбодзує од каждого страху и бояжлївосци (пор. 1 Йо 4,18). Же би ше сполнєло обецанє взаїмного заєднїцтва: ми у Богу и Бог у нас, треба „остац” у тей истей активней, диманичней, креативней любови. Прето Исусово ученїки поволани любиц єдни других, дац свой живот, подзелїц помоц тим хторим є потребна. Прейґ тей любови заєднїца остава зєдинєна, пророческа, вирна. „Бог любов и хто остава у любови, у Богу остава, и Бог у нїм.“

То моцне и ясне нависценє и за нас у терашнєй хвильки. Дзекеди нас зламу ситуациї хтори нє мож предвидзиц и барз чежко контроловац, як цо то пандемия, або други особни траґедиї. Чувствуєме ше як страцени и престрашени, та зме у спокуси заврец ше до себе, збудовац свойо мури и так ше охранїц од людзох за хторих думаме же загрожую нашу сиґурносц, место же бизме збудовали мости и стретли ше. Як мож у таких околносцох и надалєй вериц до Божей любови? Чи мож и надалєй любиц? Жосиани з Либану була далєко од своєй жеми кед дознала за страшну експлозию у бейрутским пристанїщу, у авґусту 2020. року. Тим цо як и вона жию Слово за живот зверела: „У шерцу сом чувствовала боль, гнїв, смуток, збунєтосц. У мнє моцно одгуковало питанє: та чи Либан уж нє досц прецерпел? Думала сом на кварт хтори зровнани зоз жему, дзе сом ше народзела и бивала. Там моя родзина и приятлелє мертви, ранєти, або су преселєни; зруйновани и будинки, школи и

8

DZVONI

шпиталї. Намагала сом ше буц зоз маму и братами, одвитовац на числени порученя велїх добрих особох хтори виражовали блїзкосц, порозуменє, молитву, вислухац шицких у тей глїбокей рани хтора ше отворела. Жадала сом вериц и ВЕРИМ же стретнуца з тима хтори церпя то поволанка на одвит з любову хтору нам Бог положел до шерца. Окрем слизох, одкрила сом шветло у велїх младих Либанцох хтори станули и одношели помоц хторим є потребна. У мнє настала надїя же єст младих хтори порихтани озбильно ше уключиц и до политики, бо су прешвечени же ришенє то щири диялоґ, злагода, одкривац же зме браца – бо зме насправди браца. ” „Бог любов и хто остава у любови, у Богу остава, и Бог у нїм.“

Кяра Лубик нам дала драгоцине предкладанє як жиц тото Слово Евангелиї: «Криж вецей нє мож розлучиц од слави, нє мож розлучиц Розпятого од Воскреснутого. То два види истого таїнства Бога хтори Любов (пор.1 Йо 4,10) […] Кед зме раз даровали, нє треба о тим вецей роздумовац, алє потребне робиц тото цо Бог жада од нас, там дзе ше находзиме: […] намагайме ше любиц других, ближнїх хтори коло нас. Кед так зробиме, дожиєме нєзвичайни и нєобчековани резултат: нашу душу обнєє мир, любов, як и чиста радосц, шветло. […]. Збогацени зоз тим искуством, годни зме лєпше помогнуц шицким нашим ближнїм же би могли пренайсц блаженство медзи слизами, претвориц до спокою тото цо их знємирює. Так велїм будземе орудиє радосци и щесца, того щесца ґу якому ше намага кажде людске шерцо». Летиция Маґри

travenq 2021

зоз живота

„Дайце и Да ше ваМ“

Паноцец Давид зоз Кениї, помагал єдному вибеженцови котрого упознал док бул у мисиї у кампу за вибеженцох, у Какуму у сиверозаходней Кениї. Док могол плацел му школованє, алє после одредзеного часу паноцец остал без пенєжу и нє могол му вецей помагац. Паноцец му потолковал же є вецей нє у можлївосци плациц му школованє. Вони двоме ше одпитали и паноцец ше врацел дому. После одредзеного часу, вибеженєц го знова замодлєл за помоц. Паноцови було барз жаль же му нє може помогнуц, та замодлєл своїх родичох най предаю же би му могол плациц школованє. Вибеженєц бул прещешлїви же ше може врациц до школи. О кратки час го нащивели парохиянє бо чули же му оцец хори. Медзи дарунками котри принєсли були и три крави! Як кед би му Бог сцел повесц: „Давайце и да ше вам: миру добру, наполнєну, набиту и преполнєну ше вам да до наруча вашого, бо з яку миру будзеце мерац и вам будзе одмеране.“ (Лк 6,38) Кения

За Моїх братох и шестри у ЛибаНу

После катастрофи 4. авґуста 2020. року у Бейруту, у Либану, запитал сом ше як я можем помогнуц тей жеми котра уж и тельо вельо прецерпела. О даскельо днї ми бул родзени дзень. Замодлєл сом своїх приятельох най ми нїч нє купую, алє най тоти пенєжи дарую за загрожених у Либану. После вечери котру сом порихтал за приятельох з нагоди родзеного дня, бул сом барз приємно нєсподзивани кед сом видзел же зме назберали 600€! Тот ґест порушал и моїх других приятельох же би даровали тим котрим потребна помоц. Безплатно сце достали, безплатно давайце... Италия

За бЛижНїх

Пошол сом себе купиц сендвич, а мал сом точно пенєжи лєм за єдєн. Кед сом виходзел вонка, збачел сом єдну панї котра патрела на тих котри єдза. Видзел сом же є гладна и чекала же ю дахто понукнє. Дал сом єй мой сендвич. Подумал сом себе - я можем и после дацо поєсц. Вона була прещешлїва! Одведол сом ю до предавальнї же бим єй купел овоц. Замодлєл сом тарґовца най да овоци, а виплацим ютре

maj 2021.

бо тераз нє мам. У предавальнї дали полни мещок овоцох котри нє сцели наплациц. Бул сом одушевени же як мало потребне же би зме ущешлївели наших ближнїх! Индия www.focolare.org Пририхтал: М. Шовш Фото: ш.М.Воротняк

ДАРОВАЛИ ЗА ЗАКРИЦЕ НА КАТЕДРАЛИ

Най Марийов покров занавше будзе над нїма

Парохиянє керестурскей парохиї (прилоги у шкатули у церкви) терезия и Михайло Барна анонимни парохиян

DZVONI

9

Дожица СРиМСКи ДоЖиЦа

БРиҐа ПовЯЗала митРовиЦу, КЕРЕстуР и тЕКсас Вшелїяк же єден чловек нє може ришиц шицки проблеми або помогнуц у шицким цо потребне. Прето Исус и основал ЦЕРКВУ як ЗАЄДНЇЦУ як на парохиялним, так на владическим и на общим уровню. Та заш лєм, у каждей благородней роботи ше руша од принципа СУБСИДИЯРНОСЦИ, як стої у социялним ученю нашей Церкви, бо вон нє лєм принцип алє основа одкаль би шицко мало почац. З другима словами, кед дзецко хоре - нє бежи оцец и мац до сушеда же би го го вон ратовал, алє вони перши за тото поволани. Аж кед нє можу сами та поволаю других на помоц, та и ширшу заєднїцу кед треба. Тих дньох зме шведкове єдного од красних успишно закончених дїлох або акциї у Дюрдьове, дзе окрем родичох до акциї помоци Ванї ше уключела и наша Церква и цала локална заєднїца, та и ширше. За кратки час назберана цала помоц за драге лїченє Романового хлапца. И то прекрасни приклад , як и велї други у наших парохийох и дружтве. Так було и у Митровици. Понеже зме одкрили єдину фамелию грекокатолїкох у Ириґу котра припада парохиї у Сримскей Митровици, видзели зме цалу проблематику. Найстарши член, 92 –рочна Мария чежко хора ґдовица, нє ма зоз чим би ше прешла по хижи окрем єдней старей древеней ґайби на хтору ше потпера, а пензия єй така же би ше чловек лєм росплакал. Вона шпи вєдно зоз старшим сином Михайлом котри тиж хори, а понеже мац Мария часто пре болї става вноци – завадза синови котри од нєй нє може на мире спац. Други, младши син Владимир остал без роботи а стара ше сам як зна за нєполнолїтного сина Стефана, бо го жена охабела и нєстала та ю син анї нїґда нє упознал. Їх штверо жию у квартелю на остатнїм поверху без лифту зоз двома просториями без зогриваня, шицко вєдно коло 30 квадрати. Кед зме видзели тоту биду, такой зме як парохия почали реаґовац и глєдац ришенє як помогнуц тим нашим напущеним и далєким од нашей парохиї братом. Цикаве же наша 82-рочна парохиянка и ґдовица Шевчик Єлка, котра була у церкви кед зме о тим информовали вирних, озда найспособнєйша похопиц тоту бриґу бо и сама подобнє жиє. Вона перша реаґовала и спонтано пренєсла информацию своєй сушеди, тиж ґдовици Весни К. Панї Весни зме пред роком поховали мужа, котри бул роками одняти и лєжал у посцелї, а вец на хоспитализациї у палиятивним допатраню. Як страцел младого сина у транспортним нєщесцу, нїґда вецей нє пришол ґу себе. Обидвойо, и Єлка и Весна, Русини. Панї Весна, котра нє ходзи до церкви, такой прилапела акцию и здогадла ше на бувшого сушеда Ивана (православного Серба) же мал хору жену и опитала ше му же чи нє ма можебуц даяки кочик

10

DZVONI

за помоц у хижи котри вецей нє хасную. Иван, понеже му жена вецей нє може хасновац тот кочик бо ше ище горше похорела, добре и сам упознати за таку биду – дзечнє подаровал кочик од жени и такой исти дзень принєсол го зоз Весну до нашей церкви. То було вельке нєсподзиванє за цалу заєднїцу же ше у кратким чаше нашло ришенє за хору Марию. И то нє готове. Понеже ше тота информация преширела прейґ медийох, панї В.П. з Керестура такой нашла и друге помоцне стредство – караґулї котри ше здаю обидвоїм, и мацери и синови, а понеже информовала Михала Тиркайлового у Америки о ситуациї, вон за фамелию у Ириґу послал красну помоц у пенєжох же би ше им купело найпотребнєйше. Кед зме однєсли тоту щиру и красну та и вельку помоц до Ириґу – нашо Ильчишиново, преполнєти зоз радосцу, нє могли ше начудовац же кельо ше нашло добрих людзе котри им помогли и то цалком нєпознати и далєки, а заш лєм таки блїски по вири и доброти шерца. Тот приклад повязаносци у єдним конкретним дїлу милосердия бешедує сам о себе цо то значи буц єдна правдива християнска фамелия - заєднїца котра реаґує теди кед єй даєден член загрожени. Най би нас и тот приклад вше ознова змоцньовал у надїї же треба почац добре дїло гоч анї нє видзиме його конєц. Господь нам сам помогнє лєм кед зме зєдинєни у Його любови. о. Владислав Варґа

Мария и Михайло з ириґу

travenq 2021

Рочнїци ШиД

ДЗЕШЕЦ РоКи БРатсКого ШЕстРинства

У парохиї Преображеня Господнього у Шидзе, 12. априла 2009. року, на Квитну нєдзелю, оформене Братске шестринство до котрого ше приявели 14 парохиянки: Андєлка Михняк, Ґенка Данчо, Дубравка Мохнацки, Натала Торма, Нада Гарвилячак, Єлена Торма, Йованка Ганчовски, Ерика Ґовля, Биляна Болдиш, Маґдалена Ґаньто, Надица Остоїч, Верунка Канюх, Драґица Дорокхази и Вера Хромиш. Намира снованя Братского шестринства насампредз була ушорйованє, випатрунок и краса церкви. Члени Шестринства були подзелєни до пейц ґрупох - по три членїци у каждей ґрупи. Зменьовали ше мешачно, а кажда ґрупа себе виберала дзень и час кеди придзе пораїц церкву. Порядно приходзели пред кажду нєдзелю и шветом. Пред велькима шветами - Крачуном, Вельку Ноцу, Русадлями и Кирбайом приходзели шицки, а до помоци волали и членох церковного одбору, кед ше пораї цала церква. Членїцом нїґда нєбуло чежко и вше ше шицки одволали кед требало ушориц Владическу лєтну резиденцию, парохиялни дом, як звонка так и знука. У красних памняткох остали и друженя, Духовни вежби за жени, одход на стретнуца до других парохийох, штвартково друженя, бали, означованя Дня женох, одход до Рускей винїци на грозно... Ище вше ше преприповедую красни дожица. Алє, од снованя остало вельо менєй членїцох - даєдни нє можу робиц пре здравствени причини, даєдни уж нє живи. Прето ше у марцу зишли шицки членїци хтори могли присц на кратке друженє. Причина була порада як ше надалєй буду старац за красу своєй церкви. Шестринству ше приключели три нови членїци хтори жадаю предлужиц гуману роботу - Ксения Крайцар, Мария Петрович и Нада Боройевич.

Братске шестринство хторе основане 12. априла 2009.року

maj 2021.

Шицким членїцом треба подзековац за любов ґу своєй церкви и Божого храму. Док єст таких пожертвовних мацерох, будзе и Церкви у Шидзе! На многая и благая лїта! о.М.Режак

на означованю 10 – рочнїци снованя Шестринства

Пораєнє церкви и рихтанє багнїткох за Квитну нєдзелю у Бикич Долу

DZVONI

11

Сримска Митровица

ПасКа у сРимсКЕЙ митРовиЦи

После Квитней нєдзелї, жени попораєли церкву а на Служби Велького Штвартку числени вирни прияли Причасц, здогадуюци ше Тайней Вечери з Исусом. На Вельки пияток ше зорґанизовали 12 младши и старши леґинє котри после ношеня доокола церкви и покладаня Плащанїци до традиционалного гробу – тримали стражу. После законченя обряду Христового хованя, числени вирни ишли на колєнох през цалу церкву ґу Божому гробу и так указали свойо почитованє умартому Христови. Побожни жени шпивали страсни писнї „Страдальна Мати“, „Пид хрест твой стаю“... Чувствовала ше циха, побожна атмосфера котру кажди 15 минути преривала стража котра ше зменьовала... Вецей як 30 дзеци поприношели у каритасових шкатулком свой дарунох за дзеци широти - назберали 10.000 динари. Парох з богословами Ярославом и Димитрийом вжал учасц и на Хованю Исуса у соборней православней церкви, а потим їх представнїки нащивели нашу церкву. Собота почала з Єрусалимску утриню, а внєдзелю рано на 6 годзин после обходу коло церкви и воскресней Утринї, почала перша Служба на хторей пошвецени 75 кошарки. Парох пречитал виривки з владиковей винчованки на трох язикок, а богослов Ярослав читал Апостол. На 11 годзин церква була знова полна, тераз на другей Служби хтора була зоз мированьом и дарованьом червених писанкох дзецом котри пришли до церкви. Пондзелок и вовторок после Службох парох пошвецал перше гроби на Руским, а вец на Централним теметове.

Дванац леґинє ношели плащанїцу и тримали стражу при христовим гробе.

(В.В.)

Вецей як 30 дзеци у каритасових шкатулком принєсли свой прилог за широти и так назберали 10.000 динари.

12

DZVONI

travenq 2021

Сримска Митровица

числени вирни ишли на колєнох ґу Божому гробу.

По Служби Божей було пошвецанє пасхалного єдзеня.

Пре вельке почитованє своєй Церкви, порядне нащивйованє и активне участвованє на Службох Божих и побожносцох – парох о. Владислав Варґа наградзел Наду и Якима Провчийових зоз Библию по руски. Якима зоз Сримскей Мит ровици и Наду зоз Коцура у Митровици повинчал парох С. Питка 1984. року, а синове Ивица и Иґор у нашей церкви прияли и Першу Причасц. Яким робел як маляр у Шидзе и у Митровици, а вец остал без роботи. Папери за пензию виборели обидвойо зоз упарту молитву до Богородици, бо фирми Якимови нє нада и яким Провчийово уплацовали роботни стаж. Нада окреме побожна, а здогадує ше же як 6 - рочна ишла пешо до Водици. Пречиста Дїва Мария єй остала по нєшка єдина надїя и потїха у живоце, котрей на шицки єй швета купує червени ружи. Вона робела у фабрики паперу, а вец остала инвалид та єй остало лєм чекац инвалидну пензию за котру ше тиж виборела зоз упарту молитву. Хто войдзе до їх скромней хижочки, далєко од нашей церкви, обачи Водицову икону и велї церковни побожни кнїжочки, алє и Святе Писмо по сербски. Понеже су вше у церкви, отримую Перши пиятки, и озда єдини од Руснацох як пара вєдно ше споведаю и при-

чащаю, а Яким нєраз задармо обилєл нашу церву и парохию, постали вельки шведкове за других. За нїх вельке припознанє же достали Свате Писмо на мацеринским язику. То им найвекши дар, бо им молитва и читанє святого Писма кажди дзень окреме помага. „После каждей Служби вельо нам лєгчейше у живоце и просто лєциме“ – гвари Нада, гоч до церкви иду здалєка пешо або их привеже парохиянка др Ґенка зоз котру можу побешедовац на руским. Дай Боже вецей таких шведкох вири котри и попри своїх почежкосцох преноша лєм радосц!

ОКРЕМНИ ДАРУНОК ПРОВЧИЙОВИМ

maj 2021.

Негован Пелич

Парох о. Владислав Варґа даровал Провчийовим Библию на руским язику за їх доприношенє парохиї.

DZVONI

13

з историї Беркасова

ЕТНОЛОҐИЙНИ ПРИЛОГ ДУШАНА ДРЛЯЧИ ЗА ПРЕУЧОВАНЄ РУСНАЦОХ У БЕРКАСОВЕ (8) По думаню руского священїка (з Беркасова), Руснаци у Беркасове релиґийни, алє церкву нє нащивюю порядно бо ше у тим упатраю на домашнїх Сербох (“Як Серби”! – маю обичай повесц.). Медзитим, дзеци, крем даскелїх винїмкох, кресца у церкви поряднє. Хованя углавном вирски. Медзитим, тих цо ше у церкви нє винчаю єст досц вельке число и то насaмпредз прето же нєт можлївосци розтаргованя малженства, а то визначую аж и дзивки. Цо ше дотика вирских шветох, у церковним календаре Сербох и Руснацох постоя лєм мали розлики. Руснаци маю св. Антония, а Серби св. Саву.

Пред Крачуном по валалє иду ґрупи по валалє котри шпиваю (Дрляча ту коментарує же шпивачом нєпознати вираз “коледари” або подобне), а сам Крачун “иду винчовац”. Вочи Крачуна идзе ше на Саночне и теди на столє охабяю шицке порихтане єдзенє: бобальки, риба, рискаша, компот, ґиризда грозна, сухи шлївки, орехи, мед, медова палєнка, цеснок, а крем того и крачунски колач. Домашнї пред тим розтреше сламу, а под стол ше положи шекеру и чересло. На вечеру ше волаю животинї и птици:

Отрушини од єдзня ше познєйше ноши статку.

Руснаци на Крачун шпиваю: “Я мали дзиячок”, при Сербох ше шпива “Рождество”, а медзи иншим, єдза резанки з маком док Руснаци рихтаю свойо познати бобальки котри у новши часи рихтаю и сербски ґаздинї и то през рок. Руснаци шпиваю и : “Радосц нам ше зявила, Дїва сина зродила Небеса, Небеса,

Дїва сина зродила.”

Гоч у Беркасове нєт орхестра у народней музики доминує гармуника и пищалка, а при Сербох ґайди и тамбурка. Кед зоз Петровцох кеди - нє кеди придзе орхестра часто то тамбураше, дзе углавном граю Циґанє. Поєдинци з валалу (нпр. Катица Торма) одходзели нащивиц родзину до старого краю: валали

Луков и Кружльов коло Бардейова у републики ЧССР и обачели же вони там кус иншак приповедаю: Вони гваря; “Чо робиш?”, а Руснаци у Беркасову “Цо робиш?” Вони ше там питаю: “Де?”, а Руснаци у Беркасову: “Дзе?”. Руснаци там маю иншаку моду: висши кратки сукнї, високи ципели, як чижми и др.

Зоз народного твореня Дрляча зазначел даскельо писнї медзи котрима и писня: Мам я стару бабу Мам я стару бабу

дал бим ю за младу,

ище бим з ню придал капусну заграду.

(законченє)

Дрляча Душан, Нова думка 4, 1973. рок. Пририхтал: о. Владимир Еделински Миколка

“Биринок, птащок и нєптащок приде ґу нам вечерац”.

14

DZVONI

travenq 2021

ТЕОЛОҐИЯ ЗА КАЖДОГО

B O G O S L O V S K A D U M KA

2 5 5 – 2 0 2 1 П р и л о г х р и с т и я н с к о м у ч а с о п и с у „ Д З ВО Н И ” Уш о р ю є р ед а к ц и я „ Д З ВО Н ОХ ” ; Ред а к т о р : о м р М и х а й л о М а л а ц к о

енциклика ПаПи Франциска

ШИЦКИ БРАЦА (2)

Писмо ПаПи Франциска о братству и социялним Приятельству

1. Цинї завартого швета

И нєшкайша история, гоч кельо ше ми хвалїме зоз нашу високу цивилизацию и досцигнуцами, на людским уровню остава иста як и у периодох котри зме преглашели за цми (чарни), як на приклад Штреднї вик.

Папа нєпреривно наглашує реалносц причти зоз Евангелиї о милосердному Самрянови и нєпреривно наглашує тоту його геройску солидарносц зоз тим котри од ранох умерал и нїхто му нє сцел помогнуц. Смутне, алє и тераз милиони людзох котри одруцени без помоци, так исто умераю.

На жаль, так исто, спадло одушевиє и идея о заєднїцкей Европи, зявели ше национализми, рошнє себичносц и траци ше социялне сочувствиє. Наруцує ше културу котра зєдинює швет, алє тиж так дзелї людзох и нациї. Людзе ше зводза на тих цо троша и купую. Ґлобализоване дружтво нас приблїжує єдни ґу другим, алє ми прето нє поставаме векши браца, напроцив. Жиєме кажде за себе як индивидуи котри мержа историю

maj 2021.

– и думаю же зоз нїма почина швет. Плїтки людзе – плїтко роздумую, прето поставаю жертви тунїх манипулацийох, подложни су шицкому, а найвецей тому цо чкодзи цалому чловечеству. Зявюю ше нови види рабства, а як папа гвари – “жиєме у трецей шветовей войни у часцох” (водзи ше вшадзи, алє нє як видлїви фронт).

Приходзи до велького слабеня духовних чеснотох и чувства одвичательносци (прето ше розпадую и фамелиї). Жертви зме вереня и спреводзки самих себе же зме всемогутнї и забуваме же зме шицки – цале чловечество – на истей ладї.

Заварли зме ше до своїх гранїцох и уж ту, на уходзе, пробуєме указац свою нєгосцолюбивосц и нєсолидарносц, поготов ґу миґрантом котри робя тото исте цо нашо предки робели – сцекаю од шмерци до будучносци котра би им ґарантовала живот за нїх и за їх дзеци.

Кед єст дацо позитивне у нєшкайшей пандемиї Ковид-19 (коро-

I

ни) то же нас примушела на велї одвити и поновни питаня же бизме похопели глїбше живот. Поволани зме дац одвит на питанє чи наш орґанизовани живот наисце идеални, чи смисел живота находзиме у наших людских одношеньох – котри ше претворел до диґиталного швета и висцерал аж и интимносц и приватносц, а заж лєм нас нє проблїжел єдни другим. Живот нам преходзи у аґресиї без ганьби, у глєданю публики и публицитету. Аж и даєдни особи и медиї у Церкви на тото слаби.

И попри тих шицких циньох мушиме отверац драгу велїм надїйом: Бог и далєй до чловечества шеє нашенє добра.

Папа нам надпомина же доброта, любов, правда и солидарносц ше нє посцигую нараз и занавше. Муша ше здобувац кажди дзень. Кажда ґенерация муши войовац и водзиц свойо битки и приношиц свойо чежки побиди и роснуц у добру. То, буквално, драга котру чловечество муши прейсц, у ґенерацийох котри ше шорую єдна за другу. Отвориц ше за швет – то циль, нажаль, лєм, економиї. Циль же би роба цо швидше кружела, же би финансиї нє були блокирани, же би ше профит швидко звекшовал и тд.

А чловек, вше осаменши, страцени. Паную индивидуални интереси - нїяк ше нє уключує заєднїца або заєднїцки интерес. Ґлобализем на боку моцних и знаходлївих, котри зарабяю аж и на тим же повадзели людзох (войни).

Прето ше форсира мержню ґу историї – бо вона тим цо ю познаю – обяшнює вельо. Аж и терашньосц, та аж може указац и будучносц.

Нє постоя проєкти котри уключую шицких - цали швет. Анї нє чудо же анї о клими, котра

II

шицко ше забудзе як и цала исторя – учителька живота.

Ми и далєй слухаме о справедлївим швеце и о ґлобализациї – алє добре ше зна же кельо вакцини було послани до Африки або других худобних державох. Постої илузия котру мож схопно проєктовац през радио, телевизию и други средства. За велїх то єдина правда котру анї нє пробую превериц.

угрожує аж и иснованє самого чловека – нє постої ґлобална догварка. Людзе нє третировани як людзе, алє як хасновити и чкодлїви єдинки за дружтво. Худобни, хтори, пензионере - спатрани як проблем, а нє як особи котри як таки маю безконєчну вредосц.

Гоч кельо ше нєшкайши швет бори за єднаки права шицких людзох, вони нє єднаки, цо найгорше – часто тоти цо маю нїби идеални дружтва и системи, спрам других су нєсправедлїви и поза своїх гранїцами тоти исти права знєважую.

У ґлобализациї ше форсирує заєднїцтво у шицким, то єст униформносц, нєпрепознатлївосц, универзалносц. Нажаль, часто ше до того рахує и духовни вредносци котри маю свой корень и здрави живот праве у розличносци релиґийох. Гоч то кельо випатра проблем, кед ше препознаме як дзеци Божи – нашо єдинство и солидарносц вельо векши и глїбши. Єднаки, як дар єден другому, а нє як людзе без души подложни шицким манипулацийом, без твари и идентитету.

Ґлобални интерес – то нови бог. Зоз нїм ше шицко оправдує. Прето, як отрезбенє пришол малючки вирус – котри указал же шицко цо було всемогуще – було покорене за даскельо мешаци. И найвекши фабрики станули, а чкоду нє мож анї вираховац. Чи то будзе поука за модерни швет? Або

На гранїцох державних – постоя гранїци себелюбносци и чуванє од других того цо ше трима же припада лєм дакому. На гранїцох ше биє без милосци и без почитовня правох котри заґарантовани зоз правами котри у цалим швеце прилапени.

На гранїцох нє понїжени лєм емиґранти, анї народи, анї вибежецни, на гранїцох понїжени – чловек. Бо и з єдного, и з другого боку гранїци нєстал чловек. З єдного боку прето же престал буц чловек, а з другого – прето же му тото достоїнство насилно вжате. И попри тих циньох – котри у своїм писме вельо ширше як я ту пренєс – наглашує, папа сце отвориц дзвери надїї. Бо, добро глїбоко укоренєне у шерцу каждого чловека и воно нє препада гоч коло нього шицко препада и преходзи. Воно воздзвигує шерцо ґу вельким дїлом, ґу правди, доброти, красоти, спреведлївосци и любови. Надїя одважна и зна видзиц и поза особного уживаня, малих сиґурносцох и дробнїцох котри знаю зужиц видокруг патреня – же бизме ше отворели за вельки иде али котри помагаю же би живот постал красни и достоїственши.

Крачайме у надїї – поручує папа.

о. Михайло Малацко

фото: мала шестра Исусова Мартина

travenq 2021

МАРИЙОВО СВЯТИЛЇЩА (4)

на ДраГи До емауса....

виЧно останЄм З вами....

Же бизме цо лєпше похопели нашу найвекшу Святиню Заєднїцтва – Водицу, попробуєме ту представиц познатши Єй святилїща, нашо грекокатолїцки, а кед сцигнємє и римокатолїцки и православни.

Грекокатолїцки святилїща у словацкей

Представиме ту аж три святилїща у Старим краю, одкаль пришли велї Руснаци до Бачкей и Сриму. Прешлираз зме видзели познате святилїще у Люцини, а тераз представиме єдно з найновших святилїщох вообще. Настало нєдавно, 1990. -1995. Рокох, а назва му Литманова або точнєйше место на гори котре познате под назву „Звир“. Литманова мале место, по попису зоз 2011. року мало 640 жительох. Воно ше находзи на сиверу од спомнутого у прешлим чишлє паломнїцкого места Люцини, точнєйше - на сиверовосточней часци Словацкей, цалком блїзко гранїци зоз Польску, у прешовским краю. У месце постої окрем нашей грекокатолїцкей церкви св. Архангела Михаїла, котра збудована далєкого 1778. року , и православна церква. У Литманове 88% грекокатолїки, и по 5% римокатолїки и православни. Же би зме цо красше упознали историю святилїща, замодлєл сом як и прешлираз за помоц протоєрея о. Юрая Ґрадоша, нашого грекокатолїцкого священїка.Тото цо и у тим случаю за нас нєобичне то же ше Мария появела нєобично, у бависку коло шопи за шено и ШЕДЛА НА ЛАВОЧКУ дзе були дзеци. Таке дацо мало кеди записане у зявеньох Марийових у других святилїщох, алє постава окреме интересантне же Мария сцела буц єдноставна, як єдна правдива МАЦ котра приступа своїм дзецом и на таки способ.

лалє Литманова, - то святилїще на гори Звир. На тей гори ше 5. авґуста 1990. року почала зявйовац Богородица и то аж пейц роки - по 6. авґуст 1995.року. Теди, 1990. року ше двом школярком, Катки Чешелковей и Иветки Корчаковей, у шопи за шено на гори Звир, дзе ше ишли бавиц, зявела жена у шветлє. Красна млада панї мала блядо Дзивчата катка и драпово власи и камениветка ково очи. Дзеци ше перше злєкли, бо доокола шопи зоз шеном чули вельки гук, а на концу и цалком горе под закрицом, алє кед ше почало появйовац моцне шветло – гук престал. Дзеци ше почали модлїц Оченаш, Богородице Дїво и Ангелу Хранителю мой. Дзивчата видзели “красну панї “ алє нє знали хто вона, а вона шедла на лавочку цо там була при дзецох. Хлапец цо бул зоз дзивчатми нє видзел и нїч нє чул. Тиж так и кажде з дзивчатох себе думало же то видзи лєм вона сама тоту появу. Алє кед себе виприповедали цо видзели, похопели же то нє була илузия, алє зявенє. Панї мала на себе каменкови плащ и били шмати, на глави коруну а у рукох шветло белави ружанєц. Такой подумали же то Панї Мария и престали ше бац и замодлєли ю же би их чувала. Потим рушели дому, а Панї ишла з нїма ище єдну часц драги.

л и т м а н о в а

Окрем Люцини чи Клокочова у Словцкей єст вецей Марийово святилїща - Шашова, Рафайовци, Длуге Клчово итд. Тото найновше святилїще при ва-

maj 2021.

Пешо на гору Звир

III

Тота иста Панї ше пришнїла тей ноци Катковей мацери у гварела єй же би мала вериц свойому дзивчецу цо єй приповедала о появи. Алє, и попри того заш лєм ше дзивчата бали врациц на гору. Там пошли аж на концу авґуста. Нове зявенє почало так же ше перше зявела молга, алє зоз шветлом а зоз нєй ше зявела Панї Мария и шедла як и прeшлираз ґу дзецом на лавочку. Дзивчата теди спадли до „видзеня“ и нє реаґовали анї на блїски фотоапаратох котри уж теди там поприходзели. Нормално чловек на таке блїсканє апаратох привре очи, а вони нїч нє указовали на себе. Перше ше Мария зявйовала вецей раз на мешац, а вец уж лєм внєдзелю по першим пиятку. У єдним од зявеньох Мария поблагословела и жридло води цо над Майданом. Людзе цо з нього пили виздравйовали и од хороти карциному (раку). Дзепоєдни людзе видзели у новембре после ружанцу на Слунку знак – дало ше на ньго патриц, а саме слунко кружело и меняло випатрунок и фарбу. Дахто у нїм видзел и криж. У децембре 1990. ше тота панї представела як Нєпорочна Чистота. Дзивчатох випитовали дохторе и психиятри и нє нашли нїч зле або нєобичне при нїх. Панї Мария при каждим зявеню преношела кратки порученя. Тоти Марийово порученя були официйно видати 2019. року. Мария виношела таки свойо порученя же би ше людзе покаяли, же би ше єден за другого старали и модлєли за гришнїкох. Од новембра 1990. року на тей гори ше почали служиц Служби Божо. У єдним од остатнїх порученьох, Мария виявела – „останєм занвше на тей гори!“ Од 2008.року тота гора установена як паломнїцке место. У тим чаше була докончена и нова литургийна простория котра випатра як кед би хибел бочни мур. После того бул добудовани Дом святого Доминика Метода Трчка (монах ре демпторист, мученїк нашей грекокатолїцкей вири, бул и у Керестуре на Мисийох 1927. року, умар у гарешту 1959. року, а 2001. року го папа Йоан Павло Други преглашел за образ нєпорочна Чистота блаженого).

IV

Тиж так обоновени стари Майдан дзе ше Пресвята Богородица зявйовала и збудовани дом за тих священїкох цо там служа на гори.

Паломнїки на гори Звир

Гоч тоти зявеня закончени, там ше и надалєй сходза тисячи людзе на молитву, назберац духовней сили и зачерпнуц воду зоз жридла. Окреме внєдзелю после першого пиятку у мешацу. До того Марийового святилїща приходза нє лєм грекокатолїки и римокатолїки зоз Слоавцкей, алє и числени паломнїки зоз околних жемох: Польскей, Ческей и України. (Дзекуюци о. Юрайови – пририхтал о. В. Варга)

мария яку видзели дзивчата

travenq 2021

нови Вербас

тиРваю РоБоти на оБнови иКоностасу у нововЕРБасКЕЙ ПаРохиї

У грекокатолїцкей парохиї Святого Владимира у Новим Вербаше у предходним периоду почала обнова иконостасу. По словох пароха нововербаского о. Иґора Вовка, роботи тирваю даскельо мешаци, а покля ше шицко нє закончи, прейдзе длугши час. Нови иконостас роби резбарска майсторня „Ника” зоз Бачкей Тополї. Шицко робене и правене ручно зоз лїпового древа, истей файти древа з хторей ше правя подлоги за икони. За цали иконостас потребни 23 икони. Першу икону финансовала Општина Вербас и барз зме єй подзековни, як и шицким другим котри нам помогли потераз, гварел парох нововербаски о. Вовк. Икони котри буду поставени на иконостасу у нововербаскей парохиї зроби познати иконописатель Никола Дюрич, маґистер церковней уметносци. Кед людзе добрей дзеки з тей парохиї, лєбо зоз даєдней другей, жадаю помогнуц коло иконох, коло котрих ше будзе модлїц, а тота молитва будзе за спашенє души тей фамелиї котра помогла, шлєбодно най ше яви, гварел о. Иґор Вовк. (О. Русковски, „Рутенпрес”)

Пред шветами парохиянє пораєли порту и церкву.

Вирни на Молебену

на Вельку ноц парох о. иґор Вовк пошвецел нову икону Пресвятей Богородици, котра купена од прилогох парохиянох.

maj 2021.

Парох о. иґор Вовк пошвецел нове священїческе облєчиво хторе подаровал о. Марко Семехен.

DZVONI

15

Витамин за душу

ПаМятКи

ОЦОВ СТАРИ БУТЄЛАР Пришол сом дому нєодлуга потим як оцец умар. Мал смертельни инфаркт. У хижи сом нашол його стари зношени бутєлар и у нїм крашнє поскладани шейсц банкноти по 50 долари. Питал сом ше мацери яки то пенєжи. Вона ми гварела: – Оцец знал же нєодлуга придзеш зоз фамелию на одпочивок, та сцел мац готовину при руки, же би ти нє трошел зоз своїх док ши ту. Ошмихнул сом ше през слизи. Могол сом знац яки оцец бул. И паметал сом то цалого живота. Мой оцец ше народзел у древеней бараки при Беар Крику, у Сиверней Каролини. Вон и мац зохабели фарму потим як ше повинчали и одселєли ше седем милї на заход, до варощику Силер Сити, хтори ше розвивал. Оцец там робел у фабрики меблю полни 45 роки. Там и бивали. Вон нїґда нє зарабял вельо, по нєшкайших мерадлох, алє у нашим доме ше о пенєжу нїґда нє бешедовало. Лєм раз. Єдного дня оцец пришол з роботи и гварел мацери: – Зашол сом до предавальнї и накупел цо ши гварела же нам треба. Тот мещок коштал 2 долари и 68 центи. Я ше припатрал и слухал. Мал сом седем роки. Було часи кед оцец зарабял 2 долари на дзень. Алє ми мали шицко цо нам треба. И вельо вецей. Бивали зме у бунґалове, хтори оцец и мац сами справели. Мали зме свою желєняву. Доєли зме краву, муцели масло. Викармели зме два швинї до рока, а ховали и курчата. Правели зме сладке з боровнїци и ґереґових лупох у дунцох, дакеди и други лакотки. Я мал тунї, алє цепли шмати, полнєти зоз пирйом... Кед ми було дзевец роки, похорел сом ше. Мал сом остеомиелитис, инфекцию и запалєнє косцох. Троме познати гирурґи ме оперовали. Остал сом у шпиталю 69 днї. Кельо коштала тота операция и регабилитация, нїґда ше о тим нє бешедовало у моїм присустве. Вецей роки потим, кед сом уж мал свою фамелию, питал сом ше оцови як могол плациц за мнє телї трошки кед сом бул хори.

– О, та лєгко! Нє було нїяки проблеми! – гуторел оцец. И зоз тим приповедка о моїм лїченю була закончена.

16

DZVONI

Роки потим, кед оцец умар и кед сом нашол тот бутєлар, ишол сом з мацеру коло Силер Сития. Скруцел сом до єдней улїчки и збачел хижу хтора ми ше видзела позната.

– Мамо, нє була то дакеди оцова хижа? – питал сом ше мацери.

– Гей, була дакеди... – одвитовала мац отворено. И додала: – Думам же то хижа хтору оцец предал же би виплацел рахунок зоз шпиталю... Слизи ше ми скотуляли по твари. Слизи подзекованя. Требало ми 42 роки же бим достал одвит на єдно питанє. А могол сом знац яки оцец бул, як жил и... як умар. Поскладани шейсц по 50 долари у його старим бутєлару шицко гуторя. Вон знал же ми придземе дому. Б. М. З анґлийского: Ю. П.

travenq 2021

Витамин за душу

МаЦ

Гоч кельо роки маш, кед страциш мацер, то ци пременї живот занавше.

Твоя мац ци перши приятель, найвекши Ангел Хранитель, и то ци навики остава.

Нїґда ше нє помириш зоз тим же єй вецей нєт, лєм ше научиш без нєй жиц. Твоя мац нїґда нє далєко од твоїх думкох, вона вше ту, у твоїм шерцу.

Док маш мацер, знай же це хтошка щиро люби. Док ци мац жиє, лєм вона ци пове: „Дзецко мойо!“

А. Н. З анґлийского: Ю. П.

«Драги праведних подобни шветлу: швица и иду напредок и ошвицую док нє настанє дзень.» (Прс 4, 18)

«я ше, Господи, на це уповам.» (Пс 55, 24) (Прс 4, 18)

maj 2021.

DZVONI

17

Каритас

наШ КаРитас Помага у оБуЧованю За хиЖнЕ ДоПатРанЄ Гоч по наших местох наш Каритас уж указал як би требало по европских мерадлох окончовац службу хижного допатраня, у дзепоєдних часцох Сербиї вшелїяк ище потребна наша помоц. Каритас Сербиї, вєдно зоз владическима Каритасами медзи котрима и наш, уж вецей як 20 роки ма лиценцовани проєкт «Интеґрална обука хижного допатраня и помоци у обисцу зоз елементами базичного допатраня» з боку Републичного заводу за социялну защиту у Беоґрадзе. Тота обука ше состої зоз двох часцох - медицинскей и психосоциялней, а тирва осем днї. После того кандидати котри ше приявели на обуку покладаю тести або испит. Понеже Каритас Сербиї у тей обласци ма вельке искуство як и особи котри акредитовани тренере, Каритасово тренере иду на терен и тримаю обуки. У нашим Каритасу Епархиї св. Миколая акредитацию маю двойо едукаторе, медзи котрима и координатор Елемир Джуджар, котри едукатор за психосоциялну часц.

Од 12. по 19. марец вон бул на помоци и фаховей потримовки гражданом у Косєричу, а на поволанку Стефана Марковича и волонтерох СОС-КОС зоз Косєричу хтори пред пар мешацами почали зоз роботу хижного допатраня и помоци у обисцу. Же би ше тоти услуги цо квалитетнєйше окончовали а и по предписањох Министерства за социялну защиту, потребна диплома Каритасу Сербиї и сертификат Републичнохо заводу

18

DZVONI

за социялну защиту за тоту файту роботи. Локална самоуправа Косєрич видвоєла средства за штири особи – ґеронтоґаздинї, а потреби на терену за таку файту услуги барз вељки и глєдало ше средства на вецей бокох прейґ конкурсох. Средства за комплетну едукацию достали од Нємецкей орґанизациї за медзинародне сутруднїцство Гиз, а у сутруднїцстве зоз Националну алиянсу за локални економски розвой налеД зоз Беоґраду. Обуку успишно закончели дзешецеро кандидати, хтори спадаю до ґрупи чежко запошлююцих особох.

„Вше кед ме поволаю дзечнє ше одволам и отримам обуку – наглашел Джуджар - кажда обука приповедка за себе, бо идзем по першираз до нового штредку. Спочатку нєлєгко, алє домашнї помагаю нам едукатором же бизме цо успишнєйше реализовали обуку и пренєсли свойо знанє и искуство у тей роботи. То и нагода же бим представел нашу руску

заєднїцу - векшина нїґда анї нє чула за нас. На таки способ упознавам нови предїли, менталитет, културу, обичаї... За мнє то барз вельке богатство бо и кед ше закончи обука, оставам у контакту зоз велїма през рижни проєкти, совитованя. По тераз сом отримал самостойни обуки у Чачку, Суботици, Валєве, Коцуре, Рашкей, Бачкей Тополї и Косєричу. Подписал сом вецей як двасто дипломи и сертификати особом хтори тераз скоро шицки робя у державних або приватних домох за старих, або робя прейґ рижних проєктох хижнохо допатраня. Дзепоєдни отворели и свойо доми за старих або аґенциї за хижне допатранє як у жеми, так и у иножемстве. Пре хвилькову епидемиологийну ситуацию дакус ше пожнї зоз обуками. У цеку ище пририхтованя за обуки у Брусу, Прешеву и Суботици“. О. В.Варґа

travenq 2021

Каритас СРиМСКа МитРоВиЦа

аКЦиЯ ЗБЕРанЯ ПомоЦи

На другу нєдзелю вельконоцного поста, як цо євангелия дава приклад штирох хлопох котри помагаю однятому котрого Исус вилїчел кед видзел их закладанє и виру, так и вирни у парохиї у Сримскей Митровици ришели помогнуц єдни другим. З тей нагоди предлужена акция за найзагроженших у митровацкей парохиї котрей припадаю ище 10 околни валали. Цикаво же ше перши одволал зоз вельку помоцу Неґован Пелич, котри, гоч нє ходзи до нашей церкви бо є лєм по мацери грекокатолїк а по оцови православни, вон порядни предплатнїк „Руского слова“ дзе и пречитал же ше у Митровици збера гуманитарна помоц. Вон и єден з активних членох нашого Каритасу та кед потребне, розноши помоц по околних местох дзе жию нашо вирни.. До акциї ше уключели числени парохиянє, та ше назберало надосц поживи котру ше поодношело до Ириґу, Руми и Латярку. Телевизия українскей редакциї зняла красни прилог о Каритасу вообще и о парохиялним Каритасу у Мит ровици. Окрем пароха, о проєктох того Каритасу бешедовали Фетько Канюґа и Йосиф Кравец, а о самей акциї бешедовала Ана Ляхович. Вони визначели же Каритас парохиї препознал вецей особи у потреби, медзи котрима фамелия у Ириґу, три мацери у Руми, Латярку и Митровици котри ше сами стараю за свойо дзеци. Тиж так єст даскельо старши особи, котри скоро нє маю нїкого, а тиж и три младши фамелиї котри маю по штверо дзеци а родичи робя лєм єдно та ше им зда кажда помоц. Шицким вельо значи же их парохия нє забула. Окрем помоци у поживи и облєчиву, у церкви през цали рок стої касочка Каритасу та скоро каждей нєдзелї до нєй парохиянє дарую свой прилог у пенєжу котри покриє тоти потреби котри ше препознаю през рок або да помоц на даяки иншаки способ.

maj 2021.

Як видно - и у вельконоцним, и у крачунским вирни окреме росположени понукнуц свою помоц бо и таки способ баржей розумя тоти окремни часи пририхтованя за вельки швета, та и сами швета. О. Владислав Варґа

РуСКи КеРеСтуР

ПасхалнЕ ЄДЗЕнЄ ПоДЗЕлЄнЕ До 23 оБисЦох

И того року Каритас орґанизовал акцию збераня пасхалного єдзеня за фамелиї хторим потребна помоц. Як и традиция, на Вельку соботу парохиянє єдзенє приношели до просторийох Каритасу, а до акциї ше уключели и даскельо фирми з Керестура, Кули и Коцура. Парох о. Михайло Малацко пошвецел тото пасхалне єдзенє, а потим го млади волонтере поодношели до 23 обисцох. Фото: И.Рац

DZVONI

19

Преглїбйованя

маРиЯ – маЦ БоЖа и маЦ наШа

Господь Бог, Исус Христос, центар нашого живота. Того дня кеди ше возношел на нєбо, Исус гварел: «Я будзем модлїц Оца и да вам другого Поцешителя, же би бул з вами навики, Духа Правди…» (Дї. 14, 16. ) Слово «пасха» значи преход зоз нєволї (рабства) до шлєбоди. Христос нас одведол од шмерци до живота. Пейдзешатого дня, после виходу з рабства, на гори Синай, бул преглашени Закон, Декалоґ, 10 Заповиди Божо.

прияц Святого Духа, маме пребувац зоз Марию. Маме Водицу – место дзе ше чувствує присутносц мира. Ми – Марийово дзеци, а дзеци при мацери ше чувстую безпечно. Дзе Мац, там и Оцец, там любов и мир Божи. Вихаснуйме час даровани Богом, идзме ґу Мариї, най нас научи як прияц Духа Святого же бизме могли з полноти шерца вериц до Бога и славиц Го. Же би шицко цо будземе робиц у живоце було на векшу славу Божу, чесц Пречистей Дїви Мариї и мир по цалим швеце. Паметайме же зме храм Святого Духа так исто як цо и нашо ближнї. ш. Авґустина Илюк

Молитва ґу Пресвятей Богородици

Теди шицка природа розквитала, шицко було желєне. Прето у Старим завиту настала традиция украшовац хижи зоз желєнима конарами, а долу накладли лїсца. Апостоли походзели з израилского народу, та прето Пасху славели истого дня зоз своїм народом - на пейдзешати дзень после Пасхи Христовей. Теди на нїх зишол Святи Дух. У Старим Завиту преход зоз рабства бул часточни, прейг жертви Исуса Христа ше докончело спашенє чловечества. На тот дзень и у нашим народу постої традиция украшовац хижи и капурки зоз желєнима конарами або квецом. Сошествиє Святого Духа (Русадля) або Пейцдзешатнїцу ище наволую Родзени дзень Церкви. Скорей того як апостоли прияли Духа Святого, вони були у страху, а после Сошествия Святого Духа достали шмелосц и мудросц же би по цалим швеце глашели Євангелию. Апостол Павло наглашує же кажди християн храм Духа – то нашо поволанє. У 103. Псалме модлїме: «Боже, ти посилаш Свой Дух – и шицко оживює». А св. Симеон научовал, же як цо цело без души мертве, так и душа без Святого Духа мертва. От′же, Сошествиє Святого Духа – то швето живота, торжество побиди! То час кед нас облапи Святи Дух же бизме могли шведочиц о Його вельких дарох шицким кого стретнєме. Мария пребувала на молитви зоз апостолами у очекованю Святого Духа. За нас то знак же кед сцеме

20

DZVONI

Царице моя преблагая, надеждо моя Богородице, приятелище сирих, странним предстaтельнице, скорбящим рaдосте, обидимим покровительнице зриши мою скорб, помози ми яко стрaнна, обиду мою виси, розриши ту, яко вилиши, ибо не имам ниня помощи разви Тебе, ни иния предстaтельници, ни благия утїшительници токмо Тебе, о Богомaти, яко да сохраниши мя и покриеши во вики виков. Аминь.

travenq 2021

Призначуєме

ШиД – у церкви Преображеня Господнього 14. мая отримане духовне стретнуце паноцох Сримского деканату у хторим участвовали о. Владислав Варґа, парох зоз Сримскей Митрoвици, о. Дарко Рац, парох з Бачинцох, о. Владимир еделински Миколка, парох з Беркасова и о. Михайло Режак, парох зоз Шиду и декан сримски. Стретнуце почало з Молебеном до Пречистей Дїви Мариї у присустве вирних, а наказовал о. Владислав Варґа, предлужене є зоз викладаньом за паноцох духовней теми „Євангелийска причта як христос поволал апостолох“, хтору викладал о. Дарко Рац. (Вл. Дїтко, фото о. М. Режак) Дзекуюци малей шестри исусовей Мартини и дакедишнїм членом церковного одбору – Дюри Костелникови и якимови чизмарови, обновени криж на уходзе до Марийового святилища – Водици. Криж офарбени, як и подоба розопятого христа под хторим положена плоча зоз словами «Плотiю уснув». (М.С., м. ш. и. Мартина)

maj 2021.

КоЦуР – Всоботу, 15. мая, у просторийох парохиялного Каритасу „Марийов дом” отримана роботна акция. того дня пошорени його просториї и двор, як и простор опрез коцурского Каритасу. у роботней акциї котра облапяла ушорйованє нукашнїх просторийох, зредзованє шматох котри людзе донираю и приноша до Каритасу за людзох у потреби, участвовали валалчанє котри поряднє ту волонтираю.числени волонтере, як и даєдни члени Церковного одбору грекокатолїцкей церкви успения пресвятей Богородици, окрем нукашньосци пошорели и двор, орезали древка у дворе, алє и опрез Каритасового будинку. (о.Р.)

заґРеБ - Предсидатель Републики україни Володимир зеленьский додзелєл представнїци українскей заєднїци Републики Горватскей панї Марусї юристи орден княгинї олґи III ступня. Панї Маруся юриста познати и длугорочни вирнїк грекокатолїцкей парохиї св. Кирила и Методия у заґребу и член Кирило-Методийского кору. у указу о ордену медзи иншим стої: «невистата Маруся уж дзешатки роки ноши огень вири українцох у Горватскей, и нєвистато ше заклада за їх духовни идентитет», котри подписал амбасадор Горватскей, його екселенция Василий Кирилич. (Grkokatolička Crkva u Hrvatskoj - Greek Catholic Church Croatia)

DZVONI

21

Дзвончки

у воДиЦи отРимани «сПоРтсКи ДЗЕнЬ» За ДЗЕЦи

У Водици 15. мая отримани «Спортски дзень» за дзеци. То спортско – духовне стретнуце за мир у швеце хторе орґанизує Рух фоколарох, а отримує ше у скоро шицких державох на швеце. У нашей держави того року отримане у Водици за коло 220 дзеци зоз вецей местох, медзи хторима були и дзеци зоз Шиду, Беркасова и Бикичу хтори пришли на комбию зоз о. Владимиром Еделинскийом. Парох керестурски о. Михайло Малацко привитал присутних, а млади аниматоре упознали учашнїкох зоз програмом и цилями Спортского дня. Окрем обегованя, були и велї спортски бависка и креативни роботнї хтори обдумали аниматоре. На початку єден учашнїк руцел коцку зоз порученями, хтори надихнути з Евангелию, же би кажде видзел як може будовац мир у спорту и жиц за других. Дзепоєдни з порученьох були и тоти - «Нїґда ше нє придавай кед ци барз чежко», «Однош ше ґу каждому з почитованьом», «Радуй ше успиху других як цо биш ше радовал и свойому», а за тото стретнуце мотив бул - «Вельки цилї можеме витвориц лєм вєдно».

- Папа Франциск гварел же зме шицки на єдней ладї, же зме исти людски род, без огляду на виру або нацию – наглашел о. Малацко - Тото людске, хторе на подобу Божу, треба дзецом дац же би висловели, же би зоз свою дзецинску нєобтерхованосцу почали твориц єден нови швет. У таких моментох, як цо то тото стретнуце, ше и стваря нови швет, нови менталитет и нова будучносц.

22

DZVONI

Кажди учашнїк достал маїцу зоз лоґом Спортского дня, а волонтере пририхтали закуску и ошвиженє, а у орґанизациї помогол и Церковни одбор и спонзоре. М.Стрибер Фото: Д. Малацко

travenq 2021

Дзвончки

Виронаучни школяре зоз Бикичу, Беркасова и Шиду вєдно фабрели писанки зоз своїма вироучителями о. Михайлом Режаком и о. Владимиром еделинскийом.

у Кули виронаучни школярки пекли пасочки зоз ш. Михаїлу Воротняк.

maj 2021.

Шестра Михаїла зоз виронаучнима школярами у Руским Керестуре.

DZVONI

23

оСтатнї ПозДРаВ

Дня 1. мая преселєла ше до вичносци наша мила мац, баба и прабаба

«Придзце ґу мнє

шицки котри сце

вистати и обтерховани, и я вас окрипим.» (Мт 11, 28)

Мелания ПаШо (1926-2021) з Руского Керестура

Навики будзеце у наших шерцох и молитвох. З любову и почитованьом найкрасши памятки на Вас буду чувац вашо наймилши – син Йовґен зоз супругу Веруну, унука Лидия, унук Владо зоз супругу Наташу, и праунуки Давид и Филип.

Спочивайце у мире Божим!

оСтатнї ПозДРаВ

Дня 2. мая 2021. року преселєла ше до вичносци наша мила, мац, баба и прабаба

Мелания ПеРеПелюК (1939-2021) зоз Руского Керестура

Красни памятки на це будземе чувац у наших шерцох. Син Дюра, нєвеста Славка, унуки Ясмина и Мирко зоз фамелиями зоз Канади.

Спочивай у мире Божим!

«Бо добри Господь, до вика любов його, вон вирни шицким поколєньом.»

(Пс 100, 5) 24

DZVONI

оСтатнї ПозДРаВ

Дня 2. мая 2021. року преселєла ше до вичносци наша мила, мац, баба и прабаба

Мелания ПеРеПелюК (1939-2021) зоз Руского Керестура

У наших думкох и шерцох останєце занавше и нїґда вас нє забудземе. Син Славо, нєвеста Оленка, унуки Тияна и Келвин зоз фамелиями зоз Канади.

Спочивай у мире Божим!

travenq 2021

оСтатнї ПозДРаВ

Дня 2. мая 2021. року занавше нас зохабела наша мила шестра

Мелания ПеРеПелюК (1939-2021) зоз Руского Керестура

Красни памятки на це будземе навики чувац у наших шерцох. Шестра Фема, андя Гелена, брат Владо и шестра Гелена зоз фамелиями.

Спочивай у мире Божим!

на зДоГаДоВанЄ

Дня 10. априла наполнєли ше 12 роки як нас зохабела наша мила супруга, мац и баба

Дня 13. арпила наполнєли ше 6 жалосни мешаци як ше до вичносци преселєла моя мила супруга, а наша дзивка, шестра, нєвеста и тета

Мелания РаМач нар. СиВч ГеленКа РаМач нар.

(1944 – 2009) тиРКаЙла (1965 – 2020) зоз Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на вас буду чувац вашо наймилши. Рамачово, Тиркайлово и Катоново.

Спочивайце у мире Божим! СМутне зДоГаДоВанЄ

Дня 30. януара 2021. року наполнєли ше 45 роки як нас зохабел наш мили и нїґда прежалєни брат и бачи

Дня 19. априла 2021. року наполнєли ше 27 роки як нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба

Дня 17. януара 2021. року наполнєли ше 8 роки як нас зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

яКиМ ДюРКо – Кико (1945-1976)

Гелена ДюРКо (1926-1994)

янКо ДюРКо (1923-2013)

Памятку на вас чуваю вашо наймилши

maj 2021.

зоз Руского Керестура

Спочивайце у мире Божим!

DZVONI

25

на зДоГаДоВанЄ

СМутне зДоГаДоВанЄ

Дня 10. мая наполнєли ше дзевец роки як у вичносци пребува наш мили брат

Дня 5. априла наполнєли ше 40 смутни днї як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

МихаЙло СтРиБеР (1962-2012) зоз Руского Керестура

З виру до воскресеня и нового стретнуца, твойо наймилши.

ЙоаКиМ ПаПуґа (1948-2021) зоз Руского Керестура

Спочивай у мире Божим!

оСтатнї ПозДРаВ

Дня 27. априла, смутни дзень кед ше упокоєл и пошол до вичносци мой брат

юлин КоВач (1936-2021) зоз Коцура Ожалосцени брат Яким зоз фамелию

У молитвох и здогадованьох, твою любов, доброту и красни памятки на це вично буду чувац твойо наймилши – супруга Мара, син Мижо зоз супругу Тонку, и унуки Лина и Стефан

Спочивай у мире Божим!

Спочивай у мире Божим!

ЖиРо РахуноК на хтоРи МоЖ уПлаЦиЦ ПРеДПлату и ДонаЦиї за «ДзВони» Динарски рахунок: 160 – 521416 - 50 Девизни рахунок (у еврох): 00 – 540 – 0004703.4 Девизни рахунок (у доларох): 00 – 540 – 0004982.7 Banca Intesa Grkokatolička parohija Sveti otac Nikolaj M.Tita 64 25233 Ruski Krstur Svrha uplate: pretplata za „Dzvoni“

Християнски часопис * Виходзи раз мешачно * Видава Грекокатолїцка парохия св. о. Миколая у Руским Керестуре * „Дзвони” часточно финансує Министерство вирох Републики Сербиї * Одвичательни редактор: о. Владислав Варґа * Главни редактор: о. мр Михайло Малацко * За видавателя: о. мр Михайло Малацко * Редакция: о. Юлиян Рац, о. Михайло Режак, о. мр Дарко Рац, ш. Михаила Воротняк СНДМ, Мария Афич, Мария Стрибер, Оленка Живкович, Славомир Папуґа * Часопис унєшени до реґистру средствох явного информованя под числом 2245 з ришеньом Министерства информацийох Републики Сербиї од 1. октобра 1996. року * Компютерски обробок: Славомир Папуґа * Друкує друкарня: „Maxima graf” Петроварадин * Тираж: 800 прикладнїки * Рочна предплата: 1000 дин. Европа: 50 еври, прейґокеански жеми: 60 еври * Адреса: М. Тита 64, 25233 Руски Керeстур, тел. (+381) 025/705-020 * E-mail: redakcija.dzvoni@gmail.com

26

DZVONI

Християнський часопис * Виходить щомісяця * Видає Грекокатолицька парафія св. о. Миколая у Руському Керестурі * „Дзвони” частинно фінансує Mіністерство віри у Республіці Сербії * Відповідальний редактор: о. Владислав Варґа * Головний редактор: о. мр Михайло Малацко * За видавця: о. мр Михайло Малацко * Редакція: о. Юліян Рац, о. Михайло Режак, о. мр Дарко Рац, с. Михаїла Воротняк СНДМ, Марія Афич, Марія Стрібер, Оленка Жівковіч, Славомир Папуґа * Часопис внесений до реєстру за собів громадського інформування під числом 2245 з рішенням Міністерства інформацій Республіки Сербії 1. жовтня 1996 року * Компютерська обробка: Славомир Папуґа * Друкувала друкарня: Maxima graf” Петроварадин * Тираж: 800 примірників * Річна передплата: 1000 дин. Європа 50 євра, заокеанскі державі 60 євра * Адрес: М. Тита 64, 25233 Руський Керестур, тел. (+381) 025/705-020 * E-mail: redakcija.dzvoni@gmail.com

travenq 2021

Шлїдом подїйох

КУЛА/КРУЩИЧ – Кулска парохия окреме святочно означела швето Воскресеня Господнього. На 5 годзин рано воскресну Утриню служел о. Платон Салаґ ЧСВВ, а такой после парох о. Дамян Кича ЧСВВ служел воскресну Службу Божу после котрей обидвоме священїкове пошвецали паски. На 10,00 г служена Служба Божа на котрей присуствовало наисце красне число людзох, служел ю о. Платон Салаґ, а на нєй пречитана винчованка нашого Епарха кир Георгия Джуджара. Источашнє о. Кича служел Службу Божу у Крущичу на котрей було присутне коло трицец особи. (Ол.Ж. фото ш.М.В.)

ҐОСПОДЇНЦИ – Богослуженя под час вельконоцних шветох служели о. Михаил Холошняй и о. Борис Холошняй. На Перши дзень Велькей Ноци, 2. мая, Велька Служба Божа була на 8 годзин, служел ю и пошвецал пасхални кошарки у парохиялним дворе домашнї священїк о. Михаил Холошняй. (С. С. )

НОВИ ВЕРБАС – Вельконоцну Службу Божу зоз пошвецаньом кошаркох з пасхалним єдзеньом служел парох о. Иґор Вовк. Служби присуствовали числени вирни, а парох того дня пошвецел и нову икону Пресвятей Богородици, котра купена од прилогох котри дали вербаски парохиянє. (М.Т.)

СТАРИ ВЕРБАС - У старовербаскей парохиї Вельку Службу Божу на Перши дзень Велькей Ноци служел парох старовербаски о. Алексий Гудак. Числени парохиянє того дня до церковней порти принєсли свойо вельконоцни кошарки на пошвецанє. (Ол. Р. Фото М. Т.)

Шлїдом подїйох

БЕОҐРАД – Всоботу 1. мая, на 16 годзин у римокатолїцкей церкви Криста Краля (Крунска 23) конєчно ше зишли парохиянє котри пре пандемию нє приходзели од прешлей Паски. Скорей Служби дзепоєдни приступели и до споведзи. После воскресней Утринї, парох о. Владислав Варґа служел Службу Божу зоз пошвецаньом 27 кошаркох, котри поприєсли вецей як 30 парохиянє. На концу Богослуженя було мированє. (о.В. В.)

СРИМСКА МИТРОВИЦА – Внєдзелю, 2. мая, рано на 6 годзин после обходу коло церкви и воскресней Утринї, почала перша Служба на хторей пошвецени 75 кошарки. Парох пречитал виривки з владиковей винчованки на трох язикок, а богослов Ярослав читал Апостол. На 11 годзин церква була знова полна, тераз на другей Служби хтора була зоз мированьом и дарованьом червених писанкох дзецом котри пришли до церкви. Пондзелок и вовторок после Службох парох пошвецал перше гроби на Руским, а вец на Централним теметове. (о.В.В.)

БАЧИНЦИ – У церкви Святого апостола и євангелисти Луки, парох о. Дарко Рац на Перши дзень Паски служел Вельку Службу Божу, а госц бул монах Алойзиє Павлович з Беоґраду. После Богослуженя пошвецени кошарки з пасхалним єдзеньом. У церкви було надосц, а було и госцох зоз Вуковару и Миклошевцох. (Вл.Дї. фото о. Д. Р.)

ИНДЇЯ – Велька Ноц преславена торжествено. На Перши дзень Велькей Ноци, рано на 7 годзин, парох о. Михайло Шанта служел Воскресну утриню, а такой после нєй була святочна Служба Божа зоз пошвецаньом паскох. У церкви було надосц вирних. (М.Г.К.)

БЕРКАСОВО, БИКИЧ - Парох о. Владимир Еделински Миколка на Вельки пияток служел Саночне з покладаньом плащанїци до Христового гроба у Беракасове, а потим и у Бикичу. На перши дзень швета на осем годзин о. Еделински служел Службу Божу и пошвецел кошарки з пасхами у Бикичу, а потим Службу Божу служел и у Беркасове. На други дзень швета Служба Божа у Бикичу на 9 годзин, а у Беркасове на 10 и 30 годзин, и по традициї було и мированє, а тиж и молитва за покойних, пополадню на теметове у Беркасове на 14, и у Бикичу на 15 годзин. (Вл.Дї. фото о.В.Е.М.)