Заградка 6-7 2016

ROK LXIХ • ^ISLO 6-7 XNIJ-XLIJ • 2016 CENA 100 DIN

I A D Z EC Z S I P ^ASO

ДЗЕНЬ ШКОЛИ У КОЦУРЕ

Основна школа „Братство-єдинство” у Коцуре 9. мая означела свойо швето – Дзень школи. Настави нє було, алє шицки школяре и наставнїки були на пре слави. Ме сто шветочней академиї, привитних словох, рецитацийох и шпиванкох,

орґанизовани роботнї. Дзень почал зоз змаганьом за найкрасшого домашнього любимца. Дзеци поприводзели и поприношели пси, мачки, папаґаї, заяци... а кажди бул найкрасши свойому власнїкови. У учальньох були вецей роботнї. Дзеци правели икебани, модерни фризури, здания и инше, потим мали язични квиз, у лєтнєй учальнї була подобова роботня, а було и змаганє у караоке шпиваню. У школским дворе хлапци мали турнир у фодбалу, а дзивчата у физкултурней сали бавели одбойку. Наймладши школяре мали штафетни бависка. Креативни роботнї, друженє школярох и наставнїкох зоз госцами зоз других школох були прекрасна винчованка за Дзень школи. М. Р.

„НЄЛАПШНИ ШАРКАНЬ” У НОВИМ САДЗЕ Те атралну представу за дзеци „Нє лапшни шар кань” Ми ро слава На ста си є ви ча, хто ру зоз ґлум цами у Дюрдь о ве режирал Яким Чапко, у маю мали нагоду патриц и ново садски школяре. Представа була у велькей сали Руского културного центру, дзе потим було за єд нїцке друженє го сцох и домашнїх.

ШВЕТО ДРУЖЕНЯ НАШИХ НАЙМЛАДШИХ Уж традицийне, пияте Стретнуце предшколских дзецох зоз руских оддзелєньох у Руским Керестуре, Коцуре и Дюрдьове отримане 19. мая у ПУ „Бошко Буха” Вербас, у обєкту „Герлїчка” у Коцуре. Пейдзешацецеро дзеци зоз Руского Керестура и дванацецеро зоз Дюрдьова, вєдно з домашнїма, коцурскима дзецми єдни другим подаровали по даскельо рецитациї и шпиванки хтори научели у

своїх воспитних ґрупох, а вец ше шицки вєдно бавели перше у учальньох, а потим вонка на гомбалкох, спущовалкох и других окруцадлох. Були опатриц и виставу у Етно клубу „Одняте од забуца” у Коцуре. Було то наисце вельке и радосне швето бавеня и друженя наших наймладших зоз трох руских валалох. М. Р.

Zdravo zagradkare! ^ASOPIS ZA DZECI

Direktor Martica Tama{ Odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar Vihodzi raz na me{ac u {kolskim roku • Vidava NVU “Ruske slovo” • Bulevar o{lwbodzeny 81/VII 21 000 Novi Sad, • Telefon (021) 6613-697 • @iro rahunok ~islo: 160-923244-82 • Ro~na predplata 1 000 dinari; za ino`emstvo 25 evra • Kompxterski obrobok: Mariy Gudak • Lektor: Martica Tama{ • Rukopisi {e nw vraca • Drukuw drukarny: ARTPRINT MEDIA DOO NOVI SAD

YU ISSN 0353-9938 E-mail: casopiszahradka@gmail.com Ilustraci>: Aleksandra Medw{i

Вредзели и тоти даскельо кратки розпусти, швета и за пол дня длугши викенди, алє ше школяре озда нїчому так барз нє радую як лєтньому одпочивку. Два и пол мешаци нє думац на школу... чи єст красшого оддиху, розваги, безбрижносци? По тим яки сце успихи у праве законченим школским року посциговали, яки сце дипломи, металиї и други припознaня подоставали, видно же днї и мешаци були динамични. У тим чишлє „Заградки” представени лєм даєдни найуспишнєйши школяре, а у шоре за интервюи стоя ище вельо, вельо вредни дзивчата и хлапци. Уж тераз даскельо боки септемберского числа вашого часописа резервовани за портрети найлєпших. Явце ше до Редакциї, напишце, предложце о ким думаце же обовязно треба писац. „Заградку” мушиме пририхтовац влєце, же би нє заоставала за вами такой на початку нового школского рока. През лєто маме ище раз добре поопатрац шицки числа часописа хтори вишли од септембра 2015. по юний 2016. року и вибрац, та наградзиц найкрасши литературни и подобово роботи. Потамаль уживайце. Лєтованє за длуге паметанє жада вам ваша редакторка

СИЛВЕСТЕР Д. МАКАЇ CIP – Katalogizacija u publikaciji Biblioteka Matice srpske, Novi Sad 821-93 ZAGRADKA: ~asopis za dzeci/odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar. – Ro~. 50, ~. 1 (1991) – . – Novi Sad: Ruske slovo, 1991 –. – Ilustr. ; 24 cm Mese~no tokom {kolske godine.

– Nastavak publikacije: Pionirska zahradka ISSN 0353-9938

На насловним боку Дзеци зоз руских оддзелєньох Предшколских установох зоз Руского Керестура, Коцура и Дюрдьова на 5. Стретнуцу у ПУ „Герлїчка” у Коцуре

ХТО „ЗА”

Шицки дзеци би любели кед би розпуст школски власци прелужели. Я до школи любим ходзиц, а през лєто на наднїцох сцем заробиц. Вец на морйо одпутовац, та ше купац и на писку ше слунковац. Лєто треба вихасновац, бо на жиму дармо будзеш ти бановац. Та предкладам: най ми митинґ з паролами закажеме: „Длугши розпуст вера, сцеме!”

МОШО ОДАЛОВИЧ

КЛУБКО Котуляло ше, як хмари на Илиї, швидше як колєсо историї!

– Озда нє!

– Боме гей! Заподзело ше як горски квиток, хто му лєм найдзе конєц и початок?

– Нїч нє будзе!

– Боме будзе! Нєже сом до ньго копнул, цешим ше, нє мам слова, гоч останєм без трикова.

– Останєш, сину, так ше ми видзи!

– Будзем у старим, таке ми шлїдзи! Алє сом копнул, як у Купу шампионох! Опитай ше Емилиї, видзела вона! Емилияаааа Прешпивала М. Римар

Ґ

ТРИ ПРАВДИ

роф Ратепадиус у Риме, чловек благородни и барз добри, видал розказ по хторим анї єден виновнїк, гоч бул крадош, збойнїк лєбо розбойнїк, кед би бул влапени и одведзени ґу судийови, нє шмел буц осудзени за виновни дїла кед знал повесц три нєо спорююци правди. Такому ше нє шмело анї зменшац анї вжац право на нашлїдство. Случело ше же єден витяз, хторому було мено Плебенс, пошол до лєса, та путнїкох цо тамаль преходзели окрадал и забивал. Накадзи судия дознал за тото, послал пандурох най го влапя и од-

провадза до гарешту. Кед го приведли до суду, судия му гварел: – Приятелю, ти знаш як глаши закон, та пробуй такой повесц три правди хтори нїхто нє може оспориц, бо ци такой одредзим кратку пре суду: шмерц на вишадлох.

– Послухайце мойо слова – гварел витяз - ниа, гуторим, най ше такой по моїх словох поступи по закону. Перша правда глаши: Я у живоце бул крадош, збойнїк и розбойнїк. Судия ше озвал ґу витязови и ґу другим присутним: – То правда. Присутни потвердзели же наисце так, бо, гварели, Плебенс би анї нє пришол до суду кед би нє бул таки. Збойнїк предлужел: – Друга правда хтору вам гуторим глаши: – Я ту приведзени процив своєй дзеки и жаданя.

– Тото ци шицки вериме – гварел судия.

– Поведз тераз трецу правду.

– Як трецу правду – озвал ше Плебенс – сообщуєм вам: нїґда ше ту добродзечнє нє врацим, кед же тераз будзем пущени.

– Ти, у согласносци зоз словом и духом закона, виратовал живот – виповедол судия пресуду – прето идз дзе сцеш и виправ ше! Плебенс пошол, пременєл спо соб живот и умар на мире. Исландска народна приповедка

ЕВҐЕНИЙ ЧАКАН

ВАРЕНИ ТАЩИ ВАЙЦА

– Шиц! – витла баба кандура по хрибце же аж у нїм ґеґло.

– Допива, циска ше аж под столїк, а кед му давам, нє сце жрец! Лєм понюха, скруци з баюсом и гербно, як даяки велможни пан, ше оддалї. Знам же ше уж зоз тащатами по сам ґаґор нахпал. Агей! – обрацела ше баба ґу мнє. – И нєшка ши уж посциг ґрабац ше по звишкох?!

– Ага – одмурчал сом як кед би лєм я бул виновати же кандур нє сце, як вона гвари, жрец кед мачком дава. А вон себе мал так думац: „Сама вилїзуй шерпенки! Инше то таще, и то голопупе!” Кандур як опарени скочел зоз секу през лїсце дзивей лози и застановел ше аж при гамбаре. Перше патрел якош потульно, виновато, а вец помали шеднул, скруцел ше одвойнє и почал лїзац по вдереним ме сце. Верим же го болєло, а напевно же му завадзала и побуртавена шерсц. Попри кандура Марка мали зме ище и три мачки. Нє були допити як вон, нє хпали ше под столїк. Два звичайно, кед ше єдло, учтиво шедзели дас на два-три метери далєй, а стара, наймудрейша и найсцерпенша, чекала на кухньових дзверох. А тащата наисце було надосц. Було их на баґренє на меджи у трох-штирох гнїздох, алє дорвец ше до нїх то бул прави кумшт, опасна ствар. Гнїзда високо, а баґрен джобе. И под надову стреху сушедовей хижи, у дзирох попри градкох, єст их кельо сцеш. Дзири, випатра, направели миши або патканї. Виберац ваїчка або тащата спод стрехи за мнє була и рекреация и розвага. Войдзем так до заградки, вежнєм драбинку прислонєну на кайсу, опрем ю на мур под дзиру и – виберай! Даґдзе су барз малючки, ище шлєпи, а даєдним уж и пиречка вибили. Та тоти менши подзелєл сом Маркови и мачком, а векши ше ушли фаркашскей суки Бели. Аж єй же смаковали одроснути тащата! Кед сом єй их руцал, у лєту их хватала. Анї їх пиречка єй нє завадзали. Махаюци зоз хво стом, давала знац же ище сце. Знала и по дзешецеро до бруха змесциц. Марко заш, кед ше векшого дорвал, строго змурчал. Потим ше вохпал под гамбар и там ше госцел. Аж вец на мачки пришол шор. Но и тераз вони були стримани, якош педантни.

– Мудрейше будзе кед навинїмаш ваїчка – гвари баба озбильно. – Уварим вам их, та их вец єдзце!

– Ага, тащи вайца! Хто же ище таке єдол? – гварим баби з нєдовирийом.

– Хто єдол, хто нє – нє знам. Я их уварим, а ви покоштуєце. Увидзице, тащи вайца исти як и курово. Пополадню ище раз сом уцискал руку до каждого гнїзда. Зао стати ваїчка, найскорей запорстки, сом вируцал. Гнїзда остали празни. Настал розпуст. Пошол сом до моєй другей баби, мацеровей мацери, дакус „служиц”. И барз ми там добре було. Бул сом єй єдини госц, та ми лєм вилагодзела. Спал сом докля сом мог. Варела ми цо ми на смак спадло. И нових пайташох сом мал надосц. Дому сом ше врацел дас о три тижнї. Єдного дня мой дїдо и оцец и мац пошли на польо. Ше стра и я остали з бабу дома. Рихтала ше вариц полудзенок, та ме послала до загради по желєняву. Док ю под конком на секу чисцела, гвари ми: – Но, опатриш чи у гнїздох єст ваїчка, и то тащи? Ти уж и призабул, агей! Кед єст, уварим вам их най покоштуєце. Наисце сом на нїх призабул. Думал сом же теди баба зо мну лєм франтовала.

– Можем! Такой я опатрим. Геко, гибай, та ми поможеш! Прислонєл сом драбинку под стреху. У перших двох гнїздох нїч. У гевтих лєм у подаєдним.

– Розшир фартущок! Меркуй, нє поджам их! – гварим шестрички док зиходзим по драбинки зоз пейцома ваїчками. Так сом навинїмал дас трицец. Помали, меркуюци, у фартущку зме их однєсли до кухнї баби.

– Єст их, и то вельо! – скричал сом радосни.

– Дай-лє най их положим до гарчичка. Вода швидко зовре. Дораз то будзе! Ти вежнї солянку и вашо два танєрки, а я вам хлєба одрежем. Док зме престарли золнїчку на сек и позношели цо нам баба наказала, ваїчка були уварени. Ище их преляла и зоз жимну воду же би ше лєпше чисцели.

– Но ту вам! Шкарупинки кладзце на єдно место. Нє розфацуйце их вшадзи! Влапели зме ше до роботи. Чежко их було чисциц, бо шкарупинка ценка и крегка. А ваїчка наисце випатрали як курово: мали и бильчки и жовчки. Кус посолєни мали исти-истучки смак як праве вайцо.

– Но, гварела сом вам же тащи вайца исти як курово? Лєм их єдзце! – и пошла з ошмихом на твари до кухнї ґу правому полудзенку. Даскелї ваїчка уж були завязани. Ушли ше Маркови. И од нїх ше нє одмагал. Лєм ше усердно облїзовал.

ВЕСНА АЛЕКСИЧ

ПОНДЗЕЛОК ОСОБИ: Мац, оцец, Невена, Ката, Боба

РУСОМИР АРСИЧ

АЛЄ, ТРИ МИ ТОЧНИ... ОСОБИ: Алекса, мац, оцец, дїдо, баба (Алекса уходзи до хижи шпиваюци) МАЦ (бере од нього ташку): Сиґурно ши достал даяку тройку... АЛЕКСА (нє престава пошпивовац): А як ти знаш? ОЦЕЦ (завераюци новини): Га... и тройка оцена... БАБА (охабя варешку): Нє шпива ше за тройку лєм так. АЛЕКСА (облапя бабу): Якей вязи ма шпиванє зоз оцену, ша озда... ДЇДО (става з карсцеля): А зоз чого ши достал петицу? АЛЕКСА: Тройку, дїду, тройку! МАЦ: Кельо задатки сце мали виробиц? АЛЕКСА (подскакує): Пейц, як и вше... ОЦЕЦ: Кельо задатки ши виробел? АЛЕКСА: Шицки пейц, оцец... БАБА (бочка унука): Ниа, гварела сом вам? Нє шпива ше за тройку, алє... ДЇДО (гласка унука по глави): Га гей! Нолє, укаж нам тоту петицу! АЛЕКСА (патри през облак и маха товаришом): Тройку сом достал, дїду, тройку! ОЦЕЦ (гласнєйше): Як тераз тройку, а виробел ши шицки задатки? АЛЕКСА: Гей, виробел сом шицки пейц задатки, алє ми лєм три точни! Преложела М. Р.

(Цма. Бренка годзинка. У хижи ше палї шветло. Уходзи мац.) ОЦЕЦ: Ставанє! КАТА (става з посцелї, у пиджами): Я перша идзем до купальнї! (Виходзи. Враца ше нахмурена и шеда на посцель.) Там уж мац. БОБА (кричи): Треба ми динари за ужину! ОЦЕЦ: Хто зна завязац ґузел на машлю? Катоооо! КАТА: Я нє знам. Зна мац. МАЦ: Волали сце Невену? КАТА (Виходзи): Тераз я на шоре. (Враца ше.) Мамо, пать цо ми роби! Убегнул опрезо мнє. Вше так роби. Поведз му дацо, упрекосни є... ОЦЕЦ: Дзе ключи од ґаражи? МАЦ: Вечар ци були у рекли! (Оцец виходзи. За нїм и мац) ОЦЕЦ (Знова уходзи): А дзе ми рекла? КАТА (Шмеє ше): У фабрики є. Ище ше скрава. (Будзи Невену): Чуєш ти Тодоровича? НЕВЕНА (Мамурно): Одкеди вон ноши реклу? МАЦ (Кричи): Знова шолька на витрини! Кельо раз сом ци гварела най ю нє охабяш ту! Ставай уж раз, Невено! НЕВЕНА (Става з посцелї и шмеє ше): Людзе, я того тижня мам пополадню школу! (Знова ше чиря до заглавка) Преложела М. Р.

ТАМАРА ХРИН

СОНЬОВ ДАРУНОК

К

онєц школского рока и початок лєта красни период за вредних школярох, бо од давна планую як препровадза заслужени одпочивок. Соня закончела трецу класу зоз одличним успихом. Шицки петички у школярскей кнїжочки и анї єден дзень виоставаня зоз настави Сонї принєсли дарунок, алє и додатни роботи! Оцец ше наисце цешел же ма успишне и мудре дзивче, та єй подаровал билого заячка. Заячок бул з початку злєкнути, жалошнє патрел на Соню зоз велькима, червенима очми и одбивал поживу. Дзивче було упарте, понеже знало же заячок забановани пре свою фамелию. Кед на яр була на Златибору у Школи у природи, Соня памета як єй нєдоставала фамелия, та тераз заячка барз розумела. Прилагодзованє тирвало днями, а роботи коло малого любимца було вельо: кажде рано му дац чистей води и порихтац гарсц кукурици, а потим шедзиц при истей же би ю нє жедли кури, качки и нєсташни прашатка. Соня похопела: били заячок нє бависко. Ганьблїво поє даскельо зарна кукурички, длуго жужлї траву, напиє ше швижей води, та зашпи! Нагнївана на заячка, анї му мено нє видумала. А вец єй цошка пришло на розум: Иґор лапел таще, питоме, крашнє чвиринка, и зазберує ґранча кед му руциш. Нашла Иґора на улїци, та ше опитала: – Зачераме ше? Я ци дам билого заячка, а ти мнє таще. Сцеш? Гоч му було жаль охабиц таще, Иґорови ше пачел заячок. Напредок роздумовал о хижки

котру му направи зоз латкох у заднїм дворе, алє и о рижних бавискох зоз новим товаришом. Нє требало го длуго прешвечовац. Алє цо було зоз тащецом? Як го Соня вжала до руки, так ше воно вишмикло и швидко злєтло на капурку и вец до Иґоровей хижи. Нє сцело ше розлучиц од Иґора. Остала Соня без дарунка за петици. Розчарована и смутна пре нєуспишну черанку, скричала на оца: – Нє сцем вецей анї заяци анї птици! Досц ми таких любимцох. Сцем мачатко!

МИРОН БУДИНСКИ

НАИСЦЕ ШЕ БОЇМ Чи сце чули вистку? Чи сце чули нове? Послухайце писню, Писня вам то пове Же цо нове У сушеда; Озда сушед Нє спреведа... Будзе же то правда, Бо то шицки знаю, На свадзбу ше качурови Уж збераю И мачата, И щенята, И целята, И прашата.

Яка будзе свадзба, Задумайце сами, Або закукнїце Там за брадло слами, Бо мачата Пойду як мачата, И щенята пойду як щенята, И целята Пойду як целята, Лєм ше боїм же прашата Пойду як прашата... Наисце ше боїм, Бо знам таке нове Же двойо прашата Маю буц дружбове!

ТОМИСЛАВ ДЬОКИЧ

КРОМПЛЯ МАНЕКЕНКА

Ж

или под жему шумни, зложни петнац кромплї. Нє прицаговали их виходи до варошу и преходзки. Анї нє крочели з дому! Нє було им допито. Цмота им була як награда же би ше дзень и ноц бавели на джмурки. Скривали ше по поджемних конкох, по цмих дзирох. И родзени днї славели лєм у своєй пиньвици. На шветлосц дня нїґда нє викукли, та им твари були били. Слункованє на морю и цма фарба скори за нїх була обична глупосц. А кед уж споминам кромпльово родзени днї, най повем же ше скоро нїч нє розликую од дзецинских родзених дньох. И на нїх ше шпива, танцує и звискує. Заєда ше сендвича и други специялитети и пиє ше смачни соки. Розлика лєм у тим же строго забранєне єсц пире и помфрит! На родзени днї, окрем кромпльох

ДРАҐАН ДРАҐИЧЕВИЧ

ПРАВО НА ЛАКОТКИ Анї менєй анї вецей Дай два-три стотки Дзеци маю Право на лакотки Лакотки поєдза А останє право И то у порядку Бо жию здраво Постоя правила Хтори вредза Дзецинске право Людзе нє поєдза Прешпивала М. Р.

зоз других пиньвицох найчастейше приходза пайташки кертици. Шлєпим щенятом приступ забранєни, пре галавосц, розуми ше! Познати случай єдней кромплї хтора так барз любела глїбини, же постала рудар у рудокопе каменого угля. Гей, прето цалком пременєла фарбу скори: место билей, твар єй постала чарна як кед би була Африканєц. А кромпля падобранєц? Е, таке чудо нє по стої! Як би кромпля лєцела кед нє люби анї нєбо, анї слунко? Цо окремна прикмета каждей кромплї? Тото же за розлику од хлапцох хтори любя буц ценки, худи як Новак Дьокович, лєбо фурмасти як Бред Пит, кромплї найволя буц тлусти. Цо ши тлустейша, красша ши и маш векшу цену у швеце кромпльох. Найтлустейша кромпля (наволана Буцка), хторей брух випупчени як фодбал, постала манекенка. Тераз ходзи на модни ревиї и шицки ше одушевюю, а число автоґрамох цо их дава припатрачом, таке як число гвиздох на нєбе. Така є популарна, окреме медзи младима кромпльочками! Алє, и попри велькей слави, ма єдно нєвиполнєне жаданє. Буцка би сцела цалком здабац на славного комичара Олиа (Оливер Гарди), та го схопнє имитує, алє нє зна дзе купиц чарни калап як вон ношел. Кед дознаце у хторим дутяну єст таки калапи, такой му явце! И ище цошка барз важне: кромплї любя спац у пиджами. Нажаль, кухарки их ровно зоблєкаю, а вони ше барз ганьбя кед останю голи нє у спальнї, алє у кухнї. Преложела М. Р.

ОЛИВЕРА ОЛЯ ЄЛКИЧ

Н

ЗДРАВИ БУДЗЦЕ ЗА БАВЕНЄ

а лєтним розпусту дзеци наполня валал, як вредни пчолки кошнїци. Накадзи ше закончи школски рок, велї одходза до дїдох и бабох и оставаю там по конєц авґуста. Пред поладньом у валалє нєт скоро нїкого. Шицки помагаю своїм на польох, а вечаром валал знова ожиє. Ширцом ше розлїва дзецински галайк. Даскельо стари людзе шедза на лавочки опрез єдней древеней капури, и припатраю ше на дзеци хтори бегаю доокола и квича, шмею ше... Радую ше же валал ожил. Вжиме ту так цихо, аж смутно. Лєм сушеда Гвозденка нє подноши дзецинске бавенє. Ровно викукує през свою желєзну капуру и опомина их най нє лярмаю лєбо най место за бавенє найду даґдзе индзей...

Алє, тото дзецом анї кус нє завадза. Аж и пса хторого пущела же би их настрашел и одогнал оталь, припитомели и почали ше з нїм бавиц. Єдного дня вицагла з двора ґумове черево за полїванє та дзеци попирскала з воду, думаюци же их одженє. Своїм унучатом бранєла бавиц ше з другима дзецми. Вони вец, кед нє була дома, покрадзме виходзели на драгу бавиц ше. Алє, єдного дня ше Гвозденка скорей врацела зоз загради и нашла унучата як ше опрез капури бавя з другима дзецми. Нагнївана, вирвала даскельо млади покриви и так своїх з нїма повицинала по голих ногох, же цалу ноц плакали попечени.

Були на бабу таки нагнївани, же надумали научиц ю розуму. Одорвали у загради вельку бундаву, видлобали з нєй маґочки, а вец на нєй вирезали дзирки за нос, очи и уста. Замодлєли єдного сушеда, хтори их вше бранєл од баби Гвозденки, най им помогнє.

Вечар, кед ше уж мала врациц з поля, положели опрез хижи свой патент. Под нього, под тоту бундаву положели запалєну батерийску лампу. Випатрало застрашуюце. Кед Гвозденка приходзела дому, сушед зоз храпущацим гласом скричал: - Гвозденко! Нє розганяй дзеци док ше ту бавя, бо будзеш зо мну мац роботи! Кед чула глас, залядзела ше. А вец обачела страшидло хторе ше швицело у цмоти. Злєкнута, почала сцекац. Нє шмела ше сама врациц дому, та замодлєла єдного сушеда най ю одпровадзи. Уж ютредзень дзеци ше ту безбрижно бавели. Нє дудрала на нїх, нє грожела им, а своїм унучатом вецей нє бранєла бавиц ше з другима дзецми. Єдного дня, врацаюци ше з поля, на своєй желєзней капури обачела картон на хторим писало: ЗДРАВИ БУДЗЦЕ ЗА БАВЕНЄ! Ошмихла ше. Кед пред вечаром учула дзецински галайк и квичанє, наоберала до фартуха яблука „петровки”, отворела капуру и подзелєла их дзецом. Преложела М. Р.

НАЙУСПИШНЄЙШИ ШКОЛЯРЕ ҐЕНЕРАЦИЇ 2015/2016.

САРА МАРМИЛА ОШ „Петефи бриґада” у Кули Ище у першей класи основней школи учителька видзела Сарову прихильносц ґу математики. Перши дипломи достала праве зоз того предмета. Були то початни крочаї до швета науки. Каждого року Сара доставала награди на змаганьох зоз математики, физики и хемиї, биолоґиї, технїчного и информатичного образованя и зоз подобовей култури. Перши дипломи достала у трецей класи – на Општинским змаганю завжала перше место, а на змаганю „Мислиша” штварте. У штвартей класи на Општинским зоз математики була перша, а на Окружним треца. Любов ґу математики росла, та Сара у пиятей класу на Општинским змаганю була друга, на Окружним треца, а на Дописней олимпияди перша. Теди була барз успишна и зоз технїчного и информатичного образованя – на Општинским змаганю перша, на Окружним треца, а на Републичним од 90 змагательох Сара завжала шесте место. На змаганьох „Цо знаш о транспорту” указовала нє лєм знанє, алє и схопносц, та ма награди републичного ранґу, а єй успихи допринєсли и високому пласману екипи заходнобачкого округу. На општинским змаганю була друга, на Окружним перша, а на Републичним треца. На Општинским змаганю з биолоґиї була треца, а теди почала ходзиц и на змаганя зоз руского язика, та у пиятей класи на Медзиокружним завжала перше ме сто, а истого року на манифе стациї „Мешац кнїжки” у Сивцу достала другу награду за литературну роботу. Математика єй принєсла дипломи и у шестей класи – перше ме сто на Општинским, треце на Окружним и друге на Дописней олимпияди. Сара ше змагала и зоз физики и на Општинским змаганю була друга, а на Окружним треца. На змаганьох зоз технїчного образованя тиж була успишна – перша на Општинским, и треца на Окружним, а зоз змаганя „Цо знаш о транспорту” врацела ше зоз першу награду на Општинским и другу на Окружним.

VIII

У седмей класи на Општинским змаганю зоз математики була друга, а на Окружне нє пошла, бо истого дня мала Медзиокружне зоз руского язика, дзе завжала перше место. На Републичним теди була друга. Зоз физики на Општинским змаганю була треца, а на Окружним перша, а зоз хемиї, биолоґиї на Општинских змаганьох друга, а зоз технїчного ше пласовала и на Републичне змаганє. Сара була успишна и на змаганьох зоз руского язика – на Медзиокружним перша, а на Републичним друга. И у осмей класи на обидвох змаганьох зоз мацеринского язика Сара завжала друге место, а зоз физики на Општинским тиж була друга. Заслужна є и за награди школскей кошаркашскей екипи, а ґлумела и у театралних представох за дзеци у РКУД „ДР Гавриїл Костельник” у Кули, и активни є член фолклорного дружтва „Сербия”. На бодованє до школи однєсла 59 дипломи, та кед ше шицко поздавало, достала 314 боди и титулу школярки ґенерациї. Дальше школованє предлужи у Ґимназиї у Руским Керестуре, а студирац би сцела математику лєбо фармацию.

ЯК ШЕ ПРЕГЛАШУЄ ШКОЛЯРА ҐЕНЕРАЦИЇ На концу осмей класи школяре хтори вше були одлични – Вуковци, а винїмково успихи посциговали и на рижних змаганьох, придаваю до школи шицки дипломи, а по Правилнїку о преглашованю школяра ґенерациї окремна комисия бодую дипломи. Школа вреднує шицки дипломи зоз змаганьох од општинских по републични, та хтори школяр ма найвецей, його ше преглашує за школяра ґенерациї.

НАЙУСПИШНЄЙШИ ШКОЛЯРЕ ҐЕНЕРАЦИЇ 2015/2016.

ТЕРЕЗА БУДИНСКИ

МАРКО БУИЛА

ОШ „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре

ОШ „Братство-єдинство” у Коцуре

Наставнїцка рада за школяра ґенерациї основней школи, школского 2015/2016. року вибрала Терезу Будински, школярку VIII б оддзелєня, хтора укладала вельо труду, енерґиї и моци же би була замеркована, уважована, почитована и на концу преглашена за найлєпшу медзи найлєпшима. Кажди школски рок закончела зоз чистима петицами, та є добитнїк Вуковей дипломи. Школски обовязки вимагали вельо часу, алє тей вредней школярки нїч нє було чежко. Участвовала на велїх змаганьох од школских по републични. Була барз успишна зоз руского и сербского язика, зоз математики, биолоґиї, физики и хемиї. Од пиятей класи кажди рок участвовала на математичним змаганю „Мислиша”, а нє вио стали анї одлични резултати на подобових и литературних конкурсох. Дипломи хтори єй принєсли титулу найлєпшей у своєй ґенерациї то: у пиятей класи Тереза завжала треце ме сто на Медзиокружним змаганю зоз руского язика, а у шестей на тим змаганю була друга. На Општинским першенстве зоз атлетики була перша, а на Окружним друга. У седмей класи завжала перше ме сто зоз руского язика и на Медзиокружним и на Републичним змаганю, а зоз сербского як нємацеринского язика и на Медзиокружним и на Републичним була треца. У осмей класи Тереза завжала перше ме сто на Медзиокружним змаганю зоз руского язика, а друге на Окружним першенстве зоз атлетики. На Окружним змаганю зоз сербского як нємацеринского язика була треца. Нє лєм вредна, совисна и одвичательна школярка, алє вона була и добри товариш, вше порихтана каждому помогнуц, та тото вельке припознанє од своєй школи наисце заслужела. Ма ше зоз чим цешиц и вона, и єй родичи, наставнїци и єй класни старшина Паулина Рац.

Же би школяр осмей класи бул преглашени за найлєпшого у своєй ґенерациї, нє досц ше лєм добре учиц, згартац петици, та до стац Вукову диплому. Треба ходзиц и на змаганя и указац шицки схопно сци, таланти и знанє. Марко Буила од пиятей класи ходзел на змаганя зоз руского язика и вше ше врацал з дипломами. На Медзиокружним змаганю и у пиятей и у шестей класи бул треци, а у седмей завжал перше место. Теди ше змагал и зоз сербского як нємацеринского язика, та и на Окружним бул перши, а на Републичним змаганю други. На Републичним зоз руского язика Марко у седмей класи завжал перше место. З мацеринского язика бул успишни и того року, у осмей класи: на Медзиокружним змаганю бул други, а на Републичним треци, а треце место завжал и на Окружним зоз сербского як нємацеринского. Його школски писмени состав написани по сербски бул наградзени на Смотри кириличней писменосци у Тителу, а у своєй ґенерациї бул медзи найвреднєйшима сотруднїками „Заградки”. Окрем язикох, Марко люби и биолоґию, а закончел и шейсц класи Музичней школи у Вербаше, дзе ше учел грац на гушлї. Активни є член КУД „Жатва” у Коцуре, дзе танцує и шпива. У фолклорней секциї є уж пейц роки, та зоз ансамблом участвовал на манифестациї „Червене пупче”, а го сцовал и у Словацкей. Любел би предлужиц грац, та накадзи ше упише до штреднєй школи, планує ше уключиц и до оркестру. Ище роздумує, до хторей ґимназиї ше упише – чи до нашей єдиней рускей у Руским Керестуре, чи до даєдней другей.

VIII

НАЙУСПИШНЄЙШИ ШКОЛЯРЕ ҐЕНЕРАЦИЇ 2015/2016.

МИНА ШЕРЕМЕТ

НИКОЛИНА МИХAЛЬОВСКИ

ОШ „Бранко Радичевич” у Шидзе Дзекуюци Вуковей дипломи, алє и окремним дипломом зоз змаганьох з математики, ґеоґрафиї, физики, биолоґиї, сербского и руского язика Мина Шеремет преглашена за школярку ґенерациї у школским 2015/2016. року. Окрем посцигнутих успихох зоз школских предметох, Мина барз активна и у хорскей и драмскей секциї у школи, алє и у драмскей секциї у КУД „Дюра Киш” у Шидзе. Член є и танєчней секциї у ГКУД „Шид”. Гоч є нє Рускиня, поряднє ходзела на годзини руского язика як виборного предмету. На Општинских смотрох рецитаторох участвовала зоз писнями по руски. Була и вредна сотруднїца часописа „Заградка” дзе за подобову роботу була и наградзена. Прешлого лєта була у Лєтней школи руского язика у Попраду у Словацкей, дзе ю спомедзи своїх успишних школярох предложела єй наставнїца руского язика Златка Сивч Здравич. Мина закончела пияту класу Музичней школи „Филип Вишнїч” у Шидзе дзе ше учи грац на флаути. Зоз тим инструментом на Републичним змаганю у Валєве прешлого року достала трецу награду, а у Беоґрадзе першу, та за тоти успихи влонї достала „Святосавску повелю”. И того року Мина достала тото припознанє, алє тераз за вкупни резултати у школи и на змаганьох. Замеркована є и на спортских теренох. Тренира одбойку, а наступа и у ориєнтиринґ спорту за єден клуб у Новим Садзе.

VIII

ОШ „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове Ш кол я р ка VIII1 оддзелєня, Николина Михальовски од пиятей по осму класу основней школи була на велїх змаганьох одкадз ше врацала з дипломами, алє же би була преглашена за школярку ґенерациї, мушела мац и Вукову диплому. Значи же од першей класи вше мала лєм петици. Уж у пиятей класи завжала перше место на Општинским змаганю зоз технїчного и информатичного образованя, друге зоз сербского язика, а треце зоз математики. Треца була и на Окружним змаганю зоз технїчного и информатичного образованя. У шестей класи найлєпши успих посцигла на Општинским змаганю зоз сербского язика – була перша, а друге место завжала на змаганю з математики. У седмей класи Николина була на трох општинских змаганьох: зоз сербского язика и технїчного образованя була перша, а зоз математики друга. Найвецей дипломи мала у седмей класи. На Општинским змаганю зоз технїчного була перша, а зоз себского язика, математики и хемиї друга. На Окружним змаганю посцигла одлични резултат – перше место зоз технїчного и информатичного образованя, а друге зоз сербского язика. Же є у дюрдьовскей школи преглашена за школярку у своєй ґенерациї, вшелїяк допринєсло и єй участвованє на Републичним змаганю зоз сербского язика у Тршичу и на Републичним зоз технїчного образованя у Беоґрадзе.

ИРИНА ГАРДИ-КОВАЧЕВИЧ

ЖИВОТИНЇ Дома жиє, вєдно з нами, пес бундасти, чарне маче (кельо раз пре його нохци дзецко гнєтка аж заплаче). То домашнї животинї, як и конї, овци, крави, кози – швинї. Як и качки, гуски, морки гласни, мирни кури, пихи пульки зоз пуляком цо ше бури. Цо ше шпота по стред двора, або джубе коло плота? Цо ма пирє, цо ма шерсц, цо копито, цо ратицу? Хторе здабе на жвирину, а хторе на птицу?

МЕЛАНИЯ РИМАР

ЇЖОВО ОБИСЦЕ ПОД ВАНҐЛУ Зоз поотлукану, ардзаву ванґлу нина Маґда на яр закривала квоку на гнїздзе. Тераз квока вилягла вельо курчатка, та нє шедзи на гнїздзе. Ходзи по гумнє и учи их як ше глєда заренка и хробачки за єдзенє. Нини Маґди ванґлу вецей нє треба, та ю шпурела на конєц гумна дзе наруцане вшелїячини. Єст там здирвети вигризки, лозово конарчки, лоньскей пасулянки, розпаднути сакайтов, желєжива и ище койчого цо нїнач, лєм до камиона, та на шмециско. Шицко друге наисце нїнач, алє ванґла ма барз важну улогу. Под ню себе намуровал обисце єден їжик. Насцелєл сухого лїсца, та през дзень сладко дриме у мегкей посцелки. Кед ше змеркнє, їжик ше вицагує спод ванґли, та руша на лови. Цмота му анї кус нє завадза. Хлїсту, шлїмачка, мишу лєбо жабу нанюха и поцме. Завадза му лєм нинов Маґдов Жоли. Вона анї нє зна же под ванґлу їжова хижа, алє пшичок зна и барз ше гнїва на джобацого гло-

дара. Мержи го озда баржей як кандура Мифуна. Накадзи ше їж розбегнє по гумнє, Жоли ступци за нїм. Видзе му вочи и почина брехац. Їжик ше скруци и претвори ше до джобацей лабдочки. Кучи у месце и дума себе: – Лєм ти бреш, док нє захрипнєш. Я мам кеди. Ноц длуга, рано далєко. Ти вистанєш джавулїц. Нє боїм ше од тебе, гоч ши векши. Лєм ме пробуй дотхнуц, та увидзиш цо будзе! Достанєш по носу! Нє зна Жоли же ше їжик з нього шмеє. И далєй дума же є главни у гумнє и же шицки муша сцекац кед вон почнє брехац. Лєм нина Маґда нє сцека. Видудре ше на пшичка же ю зоз тим гавканьом зрива зоз сна, та ше Жоли уквилєни скрива до хлїва. Їж ше розкруца и понагля влапиц даяку жвиринку за єдзенє. Накадзи швитнє, муши буц у своєй хижи под стару ванґлу. Там нїкому нє завадза и нїхто го нє руша. Лєм най Жоли нє дозна же на громади шмеца їжово обисце.

ЯКИМ ОЛЕЯР

МУЗИКА

МЕЛАНИЯ ПАВЛОВИЧ

ГУМНО Курче пищи, глас як мищи. Когут шпива, курнїк кива. Пшичок бреше – глас гет нєше. Ґунар сичи, крава ричи. Конь регочи – беж му вочи.

Конь у хлїве регочи, квока на гнїздзе квочи. Когут на плоце кукурика, пуляк у дворе бульбулїка. Мачка на шопи мявка, а пес на ланцу гавка. При води ше гуска розґаґала, а крава кеди-нєкеди заричала. Гуркоца голуби з голубнїка, та у дїдовим дворе права музика.

НАША АЗБУКА У тим школским року и „Мала заградка” будзе з вами, будуцима школяриками учиц нашу азбуку. У каждим чишлє будзеце мац три букви, а ваш задаток будзе нарисовац дацо цо почина на тоту букву. Найкрасши рисунки обявиме!

ШЩЮ Я

УСПИШНИ ШКОЛЯРЕ

НАЙЛЄПШИ РЕЦИТАТОРКИ На тогорочну Републичну смотру рецитаторох хтора отримана у Валєве, пласовали ше и три школярки хтори рецитовали по руски. Найлєпши успих посцигла Тимеа Будински зоз Руского Керестура у старшим возросту и завжала шесте место. За змаганє ю пририхтовала Ивана Дудаш. Зоз Руского Керестура у Валєве була и Ребека Семан. Вона ше змагала у младшим возросту, а пририхтала ю учителька Нада Колошняї. У штреднїм возросту Руснацох представяла Валентина Салаґ зоз Дюрдьова, а за тогорочни змаганя ю пририхтал Яким Гарди.

ВИКТОР ПЕРШИ ЗОЗ ТАМБУРУ

На 13. Фестивалу войводянскей тамбури, хтори у априлу отримани у Ади, змагал ше и Виктор Хрин, школяр штвартей класи Школи за основне музичне образованє (ШОМО) Кула. Змагал ше у конкуренциї 11 школярох зоз войводянских музичних школох. Грал два композициї и достал 95,33 боди, та зоз ище єдним младим талантованим тамбурашом подзелєл перше место. За змаганє го пририхтала наставнїца Геленка Гарвильчак у оддзелєню ШОМО у Руским Керестуре. Виктор школяр шестей класи Основней школи и активни член тамбурового оркестра Дома култури у Руским Керестуре. М. А.

ЛЕОНЕЛА ЦИФРИЧ НАЙЛЄПША У ПОЗНАВАНЮ ТРАНСПОРТА Одлични успих на Општинским и вец на Окружним змаганю зоз транспорту, троїх школярох ОШ „Петро Кузмяк” зоз Руского Керестура – Леонелу Цифрич, Даяну Рац и Ивана Рац одведол на Републичне змаганє „Цо знаш о транспорту”, хторе отримане 20. и 21. мая у Гали „Пионир” у Беоґрадзе. Конкуренция була велька, бо ше змагали 104-еро школяре зоз 26 округох у двох возросних катеґорийох – у Б катеґориї (10-12 роки) и у Ц катеґориї (13-15 роки), окреме хлапци, а окреме дзивчата. Окрем ришованя тестох, змагателє мали и задатки на двох полиґонох. Леонела Цифрич у своєй катеґориї завжала друге место и пласовала ше на европске змаганє. Иван Рац у Б катеґориї за хлапцох бул седми, а Даяна Рац у Ц катеґориї за дзивчата завжала дзевяте место. У екипи Заходнобачкого округу зоз керестурскима школярами бул и Милутин Дїканович зоз Кляїчева. Зоз освоєнима бодами їх екипа на Републичним змаганю завжала пияте место. Школярох у Школи у Руским Керестуре пририхтовал наставнїк Зденко Шомодї. Йому то уж шесте

змаганє зоз транспорту на державним уровню, на хторим участвовал зоз своїма успишнима школярами, а диплома Леонели Цифрич перша републична диплома у историї Школи „Петро Кузмяк”. Европске змаганє зоз транспорта будзе у септембру того року у Праги, у Ческей. М. А.

РОБОТИ ЗОЗ СМОТРИ У ТИТЕЛУ Найлєпши состав написани по руски

Перша награда

ЦО МИ ЗНАЧИ МОЯ ФАМЕЛИЯ

НА МОЇМ БУДУЦИМ РОБОТНИМ МЕСЦЕ

Фамелия то людзе, члени зоз хторима жиєш. Фамелия то як учальня у школи. Кажди родитель як перши учитель. Кед у фамелиї панує радосц, там вше цепли дом. Зложна фамелия цошка найдрагоцинше на швеце. Я жиєм у такей фамелиї. Єст нас штверо: мац, оцец, брат и я. Родичи нам обезпечую нормални живот, пристойни дом. Пооблєкани зме як и други дзеци и нє гладуєме. Школую нас и воспитую найкрасше як знаю. Ми у фамелиї вєдно ришуєме проблеми и чуваме тайни. Скромни зме у материялним смислу и почитуєме єдни других. Гоч ше дакеди и повадзиме, швидко пребачиме єдни другим. Родичи нас потримую и помагаю же бизме були успишни и же бизме напредовали у живоце. Мац найвецей часу препровадзує зомну и з братом. Вона ме найбаржей розуми, зна ме посановац и посовитовац. Родичи ме уча старац ше о здравю и чувац ше од хоротох. У нашей фамелиї шицки здрави, та зме прето радосни. Вше находзиме шлєбодного часу за бавенє, рекреацию и одпочивок. Єст щешлїви и нєщешлїви, богати и худобни фамелиї. Любел бим кед би шицки дзеци жили зоз своїм родичами, кед би мали свой дом и красне дзецинство. У шицких фамелийох треба же би пановала злога, любов и мир.

Конєц нашого школованя у основней школи помали ше приблїжує. Шицки ше ми питаю до хторей штреднєй школи ше упишем. Я би ше любела уписац до медицинскей, напрям фармацеутски технїчар. Од других сом чула же школа дакус чежка, алє хто упарти и ма дзеки, закончи ю без векших почежкосцох. Думам же то красна и интересантна робота. Любела бим робиц у даєдней векшей апатики. Предавала бим лїки, алє и шминку, козметику, анатомску обуй, ствари за беби, та аж и дзецински бависка. Медицински установи маю специфични пах. Тот пах ше ми барз пачи. У апатики бим шицко крашнє поскладала же би стало на своїм месце. Вше бим була нашмеяна и любезна. Кед би дакому требало помогнуц, дзечнє бим помогла. Вибрала сом тото занїманє прето же ше ми барз пачи и прето же мож достац роботу такой по законченей школи. Розлика медзи фармацеутами хтори законча факултет и медзи тима хтори робя зоз штредню школу у тим же хто нє ма факултет, нє може правиц лїки, алє их лєм предавац, а хто ма високу фахову приготовку, може и правиц лїки. Штредня школа чежка, а чежко ше и уписац до нєй, алє я ше будзем барз трудзиц и наздавам ше же ше мой труд виплаци.

Давор Хома, VII, Руски Керестур

Мария Барна, VIII, Дюрдьов

Перша награда

ПОЗНА ЄШЕНЬ Пришла позна єшень хтора нас пририхтує за початок длугей и жимней жими. Слунково зарї нас вше слабше грею. Днї кратки, а ноци вше длугши. Дую моцни витри. Часто похмарене. Дижджи правя вельо барки, та улїци блатни. На древох уж нєт лїсца. Конари остали голи. Лїсце опадало, та жем випатра як вельки цифровани тепих. У заградкох преквитнуте квеце хторе треба поорезовац. Загради уж поорани, лєм даґдзе ище єст капусти. Поля тиж поорани. Людзе вецей часу препровадзую нука. У хижох ше уж топи. Зоз коминох ше кури шиво-чарни дим. Шицки облєкаю грубши шмати. Дзеци шлєбодни час препровадзую вонка, док ище нє так барз жимно. Птици селїдбенїци охабели свойо вельки и мали гнїзда, та одлєцели зоз своїма младима до цеплих крайох. Тераз нє чуц веселе чвиринканє птицох. Любим єшень прето же уживам у єшеньских фарбох, пахох и красоти хтору тота рочна часц приноши. Лука Кухар, IV, Дюрдьов

РОБОТИ ЗОЗ СМОТРИ У ТИТЕЛУ Друга награда

Перша награда

КРАСОТА МОЙОГО ВАЛАЛА Рано сом позно станула и попатрела сом през облак. Попирсковал диждж. Закукла сом на стари орех. Лїсце почало меняц фарби. Пооблєкала сом ше, отворела сом амрел и вишла сом вонка. Зоз коминох ше курело, та воздух нє бул приємни. На древох сом видзела узрети плоди. Випатрало ми же су смачни, та сом дакус наоберала и однєсла сом нука. Поумивала сом их и покоштовала. Були наисце смачни. Понеже зме того дня нє мали школу, догварели зме ше з мацеру же пообераме грозно, яблука, малини, орехи и шлївки. Зоз шлївкох зме наварели компоту, зоз яблукох зме упекли питку, малини зме поєдли, грозно зме охабели за палєнку, а орехи зме одложели за Крачун. Ютредзень була нєдзеля. Бавели зме ше у лїсцу и оруцовали зме ше з нїм. Вец нас мац волала полудньовац. Були зме барз гладни и шицко зме поєдли. Сцигол и вечар. Окупали зме ше и полєгали зме спац. Кед зме рано поставали, вонка було жимнєйше як вчера. Бул мраз. У школи зме повиходзели вонка и бавели зме ше. Було нам барз крашнє. Кед сом ше врацала зоз школи, по драже бежали трактори, камиони и комбайни. Шицки понагляли на польо. Дахто ишол оберац паприґу, дахто ламац кукурицу або цагац цвиклу. Цали валал бул цифровани од красних єшеньских фарбох. Любим як мой валал випатра вєшенї и барз любим плоди хтори теди зрею. Марина Джуджар, V, Руски Керестур

ЯКИ ТО НЄМИР БУДЗИ У МНЄ ПАХ ЯРИ

Яр. Перша ствар хтора ме асоцирує на яр то желєнїдло, живот, початок. Тота рочна часц ми вше була найоблюбенша, прето же сом теди розположени, нашмеяни и позитивни. Любим кед удихнєм тот окремни ярнї воздух, кед чуєм шпив птицох и сущанє лїсца. Єдноставно, я особа хторей чувства завиша од того яка хвиля. Найкрасша часц яри ми кед слунко швици, а диждж пада. Теди ме обнєє тот чисти воздух хтори як кед би ми гуторел яки живот красни. Вшадзи дзе попатрим, видзим слики хтори намальовала мац природа. Тоти слики нєможлїве подполно описац зоз словами, муши ше их дожиц. Кажде рано ме будзи когутово кукуриканє. Кед отворим очи, видзим златну шветлосц хтора ше пребива през ролетни. Прето сом вше мотивовани и щешлїви. Кед добре роздумам, у яри нє уживам лєм визуално, алє и духовно. Поправдзе, тото цо твори яр таку окремну, праве нашо чувства. Любел бим кед би людзе вецей часу пошвецовали пестованю природи и почитованю истей прето же то цошка цо мож знїщиц, а чежко обновиц. Природу зме нє нашлїдзели од предкох, алє зме ю пожичели од потомкох, а яр праве тота рочна часц хтора нам указує яка природа може буц красна. Себастиян Надь, VIII, Руски Керестур

Перша награда

ГВАРЕЛА СОМ – ПОБАНОВАЛА СОМ Вельо раз нам вибегнє дацо цо зме нє думали и часто побануєме пре тото. Часто ше ми таке случує, а єдно нєприємне дожице ми найбаржей остало у паметаню. Уж даскельо роки мала сом товаришку зоз хтору сом гоч кеди могла бешедовац. По єден дзень, дзень кед виволала мою тайну. Тоту тайну знала лєм вона. Випатра же ше пременєла и нє була така як скорей. Гварела тоту довирлїву информацию другей товаришки котру я нє так барз любела. Дознала сом од нєй самей же виволала тайну. З початку ми тото нє завадзало, а вец ме заболєло. Вибегла сом зоз класи кед забренкало и причекала сом у конку. Моя шмелосц вецей нє була така моцна. Надвладал гнїв. Приходзела ґу мнє як кед би ше нїч нє случело. У секунди кед ше приблїжела ґу мнє, вигварела сом слова котри ми од давна були у глави: „Нє приповедай зо мну, анї нє обрацай на мнє повагу, а пре тото же ши виволала мою тайну, страцела ши ме як товаришку”. Вигварела сом тото швидко, нє роздумуюци анї кус. У єй очох сом видзела слизи, алє сом нє пременєла думанє. Пошла сом до учальнї як кед би ше нїч нє збуло. Предлужела сом дзень нормално. Попатрела сом на ню и нє видзела сом на єй твари ошмих. Побановала сом. Можебуц мойо слова були барз оштри? Питанє ше ми круцело у глави днями, а вец и мешацами. После длугшого часу ми ше помирели и тераз шицко у порядку. Тераз знам же то шицко нормалне, бо зме у тих рокох кед часто меняме розположенє и чувства. Мило ми же ше моя товаришка врацела ґу мнє така яка була кед зме ше почали дружиц. Прето ме тоти слова, хтори сом вигварела нє роздумуюци нїч, и заболєли. Наздавам ше же ми ше таке вецей нїґда нє повтори и же вецей нє будзем бановац. Ана Костелник, VII, Руски Керестур

РОЗХОД ЄДНЕЙ ҐЕНЕРАЦИЇ Блїжи ше конєц школского рока, а зоз нїм и розход єдней ґенерациї. Кажди дзень роздумуєм о тим. Здогадуєм ше шицких хвилькох котри зме препровадзели вєдно. Найбаржей ми остали у паметаню часи кед зме ше скоро кажди дзень ходзели вєдно шпацирац и вожиц ше. Любели зме пойсц на места дзе зме ещи нїґда нє були. То були хвильки у хторих зме шицки були весели. Правда, було и смутни хвильки котри зме тиж так вєдно дзелєли и потримовали зме єдни других. Знали зме ше и повадзиц, найчастейше кед требало вибрац предсидателя класи, алє ше тот проблем швидко ришело. У школи ше кажди дзень радзиме дзе бизме могли пойсц док зме ище вєдно. О тим нїхто нє люби вельо приповедац. Лєпше же бизме ше ещи дакус дружели и час вихасновали за даяки нови авантури, а нє же бизме лєм приповедали. Кед зме були менши, лєдво зме чекали висц зоз основней школи, а тераз бизме шицко дали лєм же бизме ше нїґда нє роздвоєли. Знаме же то нєможлїве. Чежко вериц же час так швидко прешол. Кажде ше упише до даєдней штреднєй школи и пойдзе на свою нову драгу. Там найдзе нових товаришох, алє то нє будзе так як було у основней школи. Нє знаме чи ше вообще будземе дружиц и чи будземе вєдно цала класа. Гоч дзе ме живот однєше и гоч яких товаришох найдзем, нїґда нє забудзем свою ґенерацию. Були то мойо перши товарише зоз хторима сом препровадзела осем роки. Вше их будзем чувац у шерцу. Марта Малїк, VIII, Коцур

Damyn Kosi~, I, Verbas

Katarina ]ajdo{, IV, Kocur

И Я ШЕ РАЗ ЗЛЄКЛА Вельо раз сом ше злєкла, а найвекши страх сом дожила од пса. Єдного октоберского дня длуго падал диждж. Того мешаца зме ходзели до школи пополадню. Кед ше годзини закончели, вонка уж було цма, а диждж ище вше падал. Мойо пайташки и пайташе уж пошли дому, та сом ишла сама. Драга була мокра и нєошвицена. Ишла сом помали, з ноги на ногу. Одразу опрезо мнє вискочел вельки чарни пес. Заслупла сом од страху. Ноги ше ми тресли. Шерцо ми почало барз швидко дуркац. Попатрела сом псови до оч. Патрел на мнє нагнївано и вищирял длуги и оштри зуби. Сцела сом кричац, алє сом нє мала гласу. Остало ми лєм сцекац. Рушела сом помали, алє як сом направела перши крочай, пес ме провадзел. Нє знала сом цо робиц. Видзело ше ми же у каждей хвильки скочи на мнє. Од дижджу вельки пес випатрал ище страшнєйши. Облївал ме жимни зной. Теди єден чловек вишол на драгу и пес ше такой рушел ґу ньому. Подзековала сом чловекови и цалком ми одлєгчало. Остаток драги по дом сом понагляла. Кед сом сцигла дому, мама ше ми питала цо ше случело, бо сом цалком зблядла. Нє мала сом дзеки бешедовац о тей страшней подїї. Випатрунок того велького и опасного пса нїґда нє забудзем. Од теди вше кед преходзим коло хижи дзе бул пес, меркуєм же бим го случайно знова нє стретла. Катарина Недич, IV, Коцур

ДОБРЕ ШЕ ЧУВСТВУЄМ КЕД... Кажди чловек у живоце ма барз красни, алє и нє барз красни хвильки. Я ше добре чувствуєм кед у школи достанєм добру оцену, кед бавим фодбал и кед ше моя фамелия зидзе, та приповедаме о дню хтори прешол. Алє, найлєпше ше чувствуєм кед почнє лєтнї одпочивок. Теди пре ставаю школски обовязки. Рано можем спац докля сцем, а кед ше зобудзим, чуєм галайк моїх товаришох на улїци. Такой ше рихтам и идзем ґу нїм. Дзень як створени за бавенє. Доокола шицко желєне, и чуц чвиринканє вшелїяких птицох. Вонка ше радзиме, а шицки маме вельо идеї, та нам дзень виполнєти. Бавиме фодбал, оганяме ше, а найлєпше нам кед пойдземе до долїни. Там правиме замки за заяци, лапаме рижни инсекти и кармиме птици. Зоз долїни нас нїхто нє виганя, бо нїкому нє завадзаме. Пред вечаром, кед ше набавиме, идземе на беґель лапац риби, або до Вербасу на базен купац ше. Вечарами ше часто бавиме на джмурки або ше шпацираме по Коцуре. Кажди вечар лєгам вистати, алє задовольни, та такой правим плани за ютрейши дзень. Микола Скубан, VI, Коцур

БУРКО И ХМУРКО

Мижо Баран, III, Руски Керестур

ДЇДОВА МАЛА ФАРМА Пришол лєтнї розпуст. Моя шестра и я пойдземе служиц до дїда Янка. Вон ма вельо домашнї животинї: пси, мачки, кури, качки, пульки, крави, конї, овци и кози. Такой при його хижи озеро. У нїм єст лебеди. Ми ходзиме давац им єсц. За дїдову хижу овоцнїк. У нїм рошню грушки, яблука, кайси, шлївки и вишнї. Часто з дїдом обераме овоци, бо их барз любиме єсц. Коло хижи дїдо ма и заграду. Там єст мархви, петрушки, парадичи, цибулї, капусти, желєней шалати, червеней цвикли и ретхви. З дїдом Янком любиме ходзиц и на польо. Припатраме ше як прага конї и вец рушаме. Кобула ше каждого року ождреби, та ше вец бавиме зоз гачатком. Гоч у дїда нє маме пайташки, дружиме ше зоз нїм и з його животинями. Мая Сивч, III, Руски Керестур

Мой пес Бурко дружи ше з кандуром Хмурком. Вноци вєдно шпя, а през дзень ше бавя. Кед ше бавя на джмурки, Бурко и Хмурко вше ше збиваю до капурки. А кед бегаю по загради, брудни су аж по бради. Тото товаришство нєобичне, шицким у фамелиї шмишне. Марко Ковачевич, III Руски Керестур

Sara Gardi, III, Kocur

Висти зоз щколох... РЕПУБЛИЧНЕ ЗМАГАНЄ З РУСКОГО ЯЗИКА

У ОШ „Братство-єдинство” у Коцуре 28. мая того року отримане 16. Републичне змаганє з руского язика и язичней култури. Орґанизатор змаганя Дружтво за руски язик, литературу и културу, зоз Министерством просвити, науки и технолоґийного розвою Републики Сербиї, Школска управа Нови Сад и Школа у Коцуре. Школярох на змаганю привитала Славица Байор, директорка коцурскей школи, Ирина Папуґа, секретарка Дружтва за руски язик, и Наташа Перкович у мено Покраїнского секретарияту за образованє, управу, предписаня и национални меншини. Зоз порядней настави по руски змагали ше єденацецеро школяре седмих и осмих класох, а зоз виборней осмеро.

Порядна настава – VII класа I Соня Балїцки зоз Руского Керестура II Давор Хома и Теодора Новакович зоз Руского Керестура III Лидия Чапко зоз Дюрдьова Порядна настава – VIII класа I Мартина Афич, Иґор Маньош и Иван Чизмар зоз Руского Керестура II Марияна Мали зоз Коцура III Марко Буила зоз Коцура Виборна настава – VII класа III Марина Грубеня зоз Нового Саду, Анастазия Козар зоз Кули и Єлена Иван зоз Савиного Села Виборна настава – VIII класа I Яна Бодвански зоз Нового Саду II Александар Мученски зоз Вербасу, Сара Мармила зоз Кули, Ана Петрович зоз Нового Саду и Дина Мудрох зоз Сримскей Каменїци Школярох за змаганя пририхтовали наставнїци: Ксения Шовш у Руским Керестуре, Снежана Шанта у Коцуре, Мария Самарджич у Дюрдьове, Славица Мали у Вербаше, Мария Стрибер у Кули, Леона Олеар у Савиним Селу и Оля Яковлєв и Ана-Мария Рац у Новим Садзе. М. Р.

РЕПУБЛИЧНЕ ЗМАГАНЄ ЗОЗ СЕРБСКОГО ЯК НЄМАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА У основней школи „Петефи Шандор” у Новим Садзе 29. мая 2016. року отримане Републичне змаганє зоз сербского як нємацеринского язика. Змагали ше 83-йо школяре седмих и осмих класох зоз 30 войводянских основних школох. Медзи нїма були и нашо школяре зоз Руского Керестура, Коцура и Дюрдьова хтори порядну наставу маю по руски.

VII класа I Теодора Новакович зоз Руского Керестура II Соня Балїцки зоз Руского Керестура III Валентина Салаґ зоз Дюрдьова VIII класа I Анастазия Чордаш зоз Коцура III Мартина Афич зоз Руского Керестура

На Републичним змаганю були и Терезка Будински зоз Руского Керестура, Марияна Мали, Александра Русковски и Марко Буила зоз Коцура, и Валентина Михняк и Лидия Чапко зоз Дюрдьова.

Висти зоз щколох... ДЗЕНЬ ШКОЛИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ Дзень Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре означени 25. мая того року зоз шветочну програму хтора отримана у Велькей сали Дома култури.

Привитуюци го сцох Хелена Пашо Павлович, директорка Школи наглашела же ше того року наполнюю 200 роки од народзеня Петра Кузмяка, першого школованого учителя у тей школи. Потим пречитала звит о участвованю и посцигнутих резултатох на рижних змаганьох од Општинских по Републични, та аж и Европске. У културно-уметнїцкей часци програми участвовали найвреднєйши и найуспишнєйши школяре: члени Дзецинского хору „Шкорванчки”, Дзивоцка шпивацка ґрупа Дома култури, соло шпивач Себастиян Надь, рецитаторе Ребека Семан, Валентина Новта и Матей Шепински, фолклорни ґрупи Дома култури, члени ритмичней секциї у школи, а на клавире грала Ивана Планчак, школярка керестурского оддзелєня ШОМО. Була то щира школярска винчованка Школи за єй Дзень. М. Р.

СМОТРА КИРИЛИЧНЕЙ ПИСМЕНОСЦИ На 16. Смотри кириличней писменосци у Тителу 24. мая 2016. року наградзени школски писмени состави написани по болгарски, македонски, сербски, українски и по руски. Нашо вредни школяре зоз Руского Керестура и Дюрдьова на конкурс послали 48 состави и даскельо калиґрафски роботи, а награди у Тителу достали штернацецеро школяре. Младши возрост (3. и 4. класа) 1. Лука Кухар, IV, Дюрдьов: „Позна єшень” (наставнїца Мелания Саламун) 2. Борис Тиркайла, III Дюрдьов: „Єден член фамелиї” (наставнїца Єлена Салаґ) Штреднї возрост (5. и 6. класа) 1. Марина Джуджар, V, Руски Керестур: „Красота мойого валалу” (наставнїца Каролина Папуґа) 2. Леонтий Сивч, VI, Руски Керестур: „Мойо дзецинство” (наставнїца Каролина Папуґа) Старши возрост (7. и 8. класа) 1. Ана Костелник, VII, Руски Керестур: „Гварела сом – побановала сом” (наставнїца Ксения Шовш) 1. Мария Барна, VIII, Дюрдьов: „На моїм будуцим роботним месце” (наставнїца Мария Самарджич) 2. Себастиян Надь, VIII, Руски Керестур: „Яки то нємир будзи у мнє пах яри” (наставнїца Ксения Шовш)

2. Лидия Чапко, VII, Дюрдьов: „Кед бим була наставнїца” (наставнїца Мария Самарджич) ОШ и ШШ „Петро Кузмяк” Руски Керестур (професорка Люпка Малацко) 1. Жарко Остоїч, I: „Моя перша любов” 2. Ребека Планчак, IV: „Гайде, зобудзме тот наш поспани валал” 3. Дионизий Малацко, IV: „Живот нам враци тото цо ми другим даваме” Найлєпши состав по руски Давор Хома, VII, Руки Керестур: „Цо ми значи моя фамелия” (наставнїца Ксения Шовш) Награди за калиґрафски роботи достали Николина Миланович и Милица Мушицки зоз Дюрдьова, а їх наставнїца подобовей култури Татяна Перович.

Р Е Б У С И ТЕСТ ИНТЕЛИҐЕНЦИЇ Єден заградар однєсол на пияц главки капусти. Предал половку од шицких капустох хтори однєсол и ище пол єдней главки. Дому врацел лєм єдну капусту. Кельо главки капусти того рана однєсол на пияц?

Автор: M. Р.

Пририхтал Урош Петрович (Ришенє: Однєсол три главки капусти)

БАВИСКО ЗОЗ БУКВАМИ У слову РУКАВИЧКА єст дзевец букви, а зоз нїх мож вискладац ище голєм дзешец меновнїки.

ЧУВАР, КАВЧ...

ЛАВИРИНТ

Кенґурче ше страцело и нє зна ше врациц ґу своєй мацери. Помогнї му.

ПОВЯЖ ЧИСЛА

Повяж числа од 1 по 34, та будзеш мац красни рисунок.

G

U

MOR

ИСТОРИЯ

– Мамо, питала ши ше оцови чи ми купи бициґлу кед будзем одлични? – преверює Томислав.

– Питала сом ше, алє нє пристал. Вигваря ше же нє ма динари – гвари мац синови.

– А чом ши вец нє попробовала замлєц, так як теди кед ши сцела най ци купи бунду? Знаш же ци ше удало – предклада Томислав.

Наставнїк ше пита Яникови: – Як думаш виправиц єдинку з историї, кед нє знаш точно одвитовац анї на єдно питанє? Знаш ти вообще цо то история?

– Знам, як бим нє знал. То гевта кнїжка зоз шиво-белавима рамиками, а кошта штиристо динари – одвитує Яни.

У ЗУБАРА – Прецо ше так надзераш, кед сом ци ище анї нє дотхнул прахняви зуб – пита ше зубар Иринки.

– Прето же сце ми станули на ногу –плачуци гвари Иринка.

[

MI[

Чом ловар глєда заяца? Прето же нє зна дзе є.

НАЙДЗ РОЗЛИКИ

Тоти два рисунки випатраю цалком єднаки, алє кед дакус лєпше опатриш, найдзеш медзи нїма 5 розлики.

NI

Цо найлєпше положиц до колачох? Зуби!

P I TA

Y

МУШИШ ЗАМЛЄЦ

N

Питали ше псови: – Чом тельо брешеш?

– Иншаке ремесло нє знам.

В И П О Л Н Ь О В А Н К А Горизонтално: 1. Културно-уметнїцке дружтво у Коцуре; 2. Єден млєчни продукт; 3. Идуцого року лєбо...; 4. Лєнїви чловек; 5. Пшичок женского роду; 6. Вчас рано лєбо...; 7. Єден алат (за вицагованє гвоздох з дескох, латкох...); 8. Тот цо ма вельки, патраци очи; 9. Мено нашей писательки Гарди-Ковачевич. Кед точно ришиш шицки горизонтални колони, у червених кругох вертикално будзе ци писац як ше волаю члени танєчней секциї.

За юнийско-юлийске число „Заградка” до стала 107 литературни и подобово роботи. Коцур: Михаела Ґубаш, Ана Папуґа, Мартина Уйфалуши, Патриция Будински, Михаило Буила, Андрей Дорокхази, Томислав Бесерминї, Стефан Буила (II); Марина Медєши, Мария Скубан, Сара Ґайдош, Сара Гарди, Иґор Чордаш, Вид Неделькович (III); Михаела Горняк, Катарина Ґайдош, Павле Бесерминї (IV); Николета Чордаш, Наташа Тамаш, Катарина Кулич, Давид Неделькович, Дамир Олеар, Владимир Сакач (V); Силвия Маґоч, Михаела Скубан, Даниєла Горняк, Павле Човс (VI); Амалия Буила, Емануела Горняк, Йована Колєсар, Мануела Кучмаш, Александра Русковски, Матия Шанта, Иван Скубан, Дарко Тамаш, Иґор Фейса (VII); Марта Малїк, Ивана Кучмаш (VIII). Вєдно 70 роботи. Дюрдьов: Ксения Вереш, Кристина Дюранїн, Михал Хромиш, Валентино Пушкаш (III); Желяна Такач, Златка Канюх, Ясмина Будински, Мария Такач, Мария

Горняк (V); Тамара Чордаш, Мария Барна (VIII). Вєдно 15 роботи. Руски Керестур: Елеонора Дудаш, Валентина Чуни, АнаМария Малацко, Теодора Фа, Мая Сивч, Мижо Баран, Марко Ковачевич, Давид Чордаш (III). Вєдно 8 роботи. Вербас: Милан Гарди, Дамян Косич (I); Єлена Ґайдош, Мирослава Колошняи, Борис Буила, Андрей Киш (II); Мария Милановски, Андєла Миклош, Кристина Будински, Валентина Сабадош, Драґана Оґризович (III). Вєдно 14 роботи.

НАШО ТАНЄЧНЇКИ НА ФЕСТИВАЛУ BABY EXIT

Ivan Molnar, 6 roki, Dxrdqov

На 15. Фестивалу оптимизма Baby exit хтори отримани 14. и 15. мая 2016. року на Петроварадинскей твердинї, участвовали и наймладши танєчнїки Руского културного центру зоз Нового Саду, и танєчнїки КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова.

НЄ ТАК, АЛЄ ТАК Нїч нє видумане. Верце же наисце було так. На Републичним змаганю, док наставнїци препатрали тести, школяре походзковали по конку, шпацирали ше коло школи, даєдни шедзели у лєтнєй учальнї, та приповедали. Тести зробели одлично, а як медзи собу приповедали...

• УЖ ДВА РОКИ ШЕ ТАКМИЧИМ • НЄ МОЖЕМ ДА ШЕ СЕТИМ • ЧИМ ЗАВЕРША, ДОСТАНЄМЕ ДИПЛОМИ • СЦЕМ УПИСАЦ ҐИМНАЗИЮ

→ → → →

УЖ ДВА РОКИ ШЕ ЗМАГАМ НЄ МОЖЕМ ШЕ ЗДОГАДНУЦ НАКАДЗИ ЗАКОНЧА, ДОСТАНЄМЕ ДИПЛОМИ СЦЕМ ШЕ УПИСАЦ ДО ҐИМНАЗИЇ

И ЖИВОТИНЇ ДАКЕДИ СПРЕВЕДАЮ За спреведанє треба мац фантазию, треба знац видумовац и виврацац правду, а за тото треба буц и интелиґентни. Так то при людзох. Нє знаме чи животинї фантазирую и яки маю коефициєнт интелиґенциї, алє знаме же маю барз виоштрени инстинт. Кед ше треба одбранїц лєбо скриц чувства, дакеди муша дакус и поспреведац.

• У зоолоґийней загради Венсен у Паризу управнїк сцел опатриц ракуна хтори нєрухомо лєжал як кед би бул барз хори. Алє, кед ше управнїк цалком приблїжел ґу ньому, ракун скочел, тримаюци у пазурох два тащки. Влапел их так же ше направел мертви, та птици коло нього шлєбодно джубкали отрушинки, а вон вец тоту їх шмелосц вихасновал за свою ужину.

• Єден слон у лондонскей зоолоґийней загради барз любел рискашово колачи хтори му чувар мишел. Раз чувар мушел дзешка пойсц, а охабел розложене печенє колачох. Опрез кухньових дзверох наскладал каменя и трави. Слон себе познїмал з ногох ланци, роздрилял каменє и траву опрез дзверох, вошол до кухнї, поєдол колачи, вец вишол и знова опрез дзверох поскладал каменє як и було, врацел ше на свойо место и окруцел себе ланци коло ногох. Кед ше чувар врацел, видзел же ше до кухнї уцагнул крадош. Познєйше обачел нєсхопнє окруцени ланци коло слонових ногох, та му „клїпла лампочка” – слон поєдол шицки лакотки.

• Раз єден пшичок покалїчел лабу, та го шицки у обисцу сановали и розмазовали го. Рана заро сла и домашнї го вше ридше гласкали и брали на руки. Кед дацо звинєл, бал ше же го ґазда вигандрує и наштудирал себе – почнє храмац, та нє будзе карани.

• У єдней кнїжки описани овчарски пес хтори по цалим дню совершено и вирно чувал статок, а вноци сцекал далєко од дому и як права дзива жвир клал статок. Рано ше врацал и знова бул вирни пес.

Mihaela Gornyk, IV, Kocur Nikola Peura~a, IV, Biki~ Dol

Александар Сакач, IV, Ветерник

May Kolo{ny<, VI, Ruski Kerestur